Bovenstaande indeling is slechts een indicatie; uiteraard bent u vrij om een voor uw kerk passende verdeling te maken

Voorwoord Naast de Promiselandmethode voor onder-, midden- en bovenbouw is er nu ook een programma voor de kleuters. Hoewel het aanvankelijk in de bedoeling lag om het programma voor de onderbouw ook voor de kleuters te gebruiken, bleek in de praktijk dat dit toch te moeilijk was voor deze leeftijdsgroep. Daarom is besloten een apart kleuterprogramma uit te geven. De volgende indeling kan gemaakt worden voor het werken met Promiseland: • kleuterprogramma voor groep 1 en 2 (basisschool) • onderbouw voor groep 3 en 4 (basisschool) • middenbouw voor groep 5 en 6 (basisschool) • bovenbouw voor groep 7 en 8 (basisschool) Bovenstaande indeling is slechts een indicatie; uiteraard bent u vrij om een voor uw kerk passende verdeling te maken. Het kleuterprogramma bestaat uit twee delen: een uitgebreide en ingekorte versie. De tijd die kerken besteden aan hun kinderprogramma’s loopt nogal uiteen; de ene kerk heeft meer dan een uur de tijd voor het kinderprogramma terwijl een andere kerk maar 30 minuten heeft. Daarom hebben we ervoor gekozen om twee versies voor het kleuterprogramma te ontwikkelen. Het thema en de inhoud zijn hetzelfde, maar de manier van verwerken verschilt. De uitgebreide versie bevat een programma voor 85 minuten, de ingekorte versie een programma voor 35 minuten. Ook kunt u de verschillende programma-onderdelen onderling verwisselen. We hopen hiermee tegemoet te komen aan de vraag naar een korter en minder intensief (qua medewerkers) lesprogramma. De map is als volgt ingedeeld: • les 1 uitgebreide versie • les 1 ingekorte versie • bijlages voor beide lessen deze indeling geldt voor alle verdere lessen. Onderaan de pagina’s ziet u of u de uitgebreide of ingekorte les voor u heeft. Wij wensen u heel veel plezier en zegen bij het gebruik van dit nieuwe kleuterprogramma. Met vriendelijke groet, Marian Geeve Coördinator Kinderwerk Timotheüs/Opwekking

3 In het begin... een duik in het verhaal van God • Herfst


Index • Blok 1 - In de werkplaats Les 1: Les 2: Les 3: Les 4:

Schepping - een blijde dag (85 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . 7 Schepping - een blijde dag (35 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . 19 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Ongehoorzaamheid - een verdrietige dag (85 minuten) . . . . . 53 Ongehoorzaamheid - een verdrietige dag (35 minuten) . . . 63 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 God doet wat Hij zegt (85 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 God doet wat Hij zegt (35 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Vergeef elkaar (85 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Vergeef elkaar (35 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

• Blok 2 - Op safari Les 5: Les 6: Les 7: Les 8:

Mozes en de brandende struik (85 minuten) . . . . . . . . . . . . 141 Mozes en de brandende struik (35 minuten) . . . . . . . . . . . . 153 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Mozes en de Tien Geboden - God liefhebben (85 min.) . . . . . . 177 Mozes en de Tien Geboden - God liefhebben (35 min.) . . . . 187 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Mozes en de Tien Geboden - elkaar liefhebben (85 min.) . . . . 211 Mozes en de Tien Geboden - elkaar liefhebben (35 min.) . . 221 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 Mozes en de twee dappere spionnen (85 minuten) . . . . . . 241 Mozes en de twee dappere spionnen (35 minuten) . . . . . . 251 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

• Blok 3 - Schatgraven Les 9: God hoort het gebed van Hanna (85 minuten) . . . . . . . . . . 275 God hoort het gebed van Hanna (35 minuten) . . . . . . . . . . 285 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 Les 10: David, de herderkoning (85 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 David, de herderkoning (35 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 Les 11: God zorgt voor Elia (85 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 God zorgt voor Elia (35 minuten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 Les 12: Een dienstmeisje helpt Naäman (85 minuten) . . . . . . . . . . . 399 Een dienstmeisje helpt Naäman (35 minuten) . . . . . . . . . . . 409 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Les 13: Jona krijgt een opdracht van God (85 minuten) . . . . . . . . . 445 Jona krijgt een opdracht van God (35 minuten) . . . . . . . . . 455 Bijlages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463


Uitgebreide les


Blok 1

•

In de werkplaats

Les 1 • De schepping: een blijde dag tweede dag maakte Hij de lucht en het water, en scheidde ze van elkaar. De derde dag verzamelde Hij het water en maakte er zeeën van. God zei daarna dat er op de aarde planten en bomen moesten gaan groeien. Op de vierde dag maakte Hij de zon, maan en sterren om verschil aan te geven tussen dag en nacht, seizoenen, dagen en jaren. De vijfde dag maakte Hij de waterdieren en de vogels in de lucht. En op de zesde dag maakte God de dieren op het land en de mensen, een man en een vrouw, om voor de aarde te zorgen en om vrienden met hen te zijn. Op de zevende dag rustte God uit.

Thematekst met gebaren

God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden) en wij (Klap) mogen er (Klap) voor zorgen. (Klap)

Sleutelvers

‘In het begin schiep God de hemel en de aarde’. Genesis 1:1

Doelstellingen

Om te weten (GG): De kinderen horen dat God de aarde en de mensen gemaakt heeft. Om te leren (GG): Ze leren dat God alles heeft gemaakt en wil dat wij er voor zorgen. Om te ervaren (KG): Ze doen activiteiten om te leren hoe ze op verschillende manieren voor Gods schepping kunnen zorgen.

Opzet van blok 1 In de werkplaats:

• Schepping - een blijde dag • Ongehoorzaamheid - een verdrietige dag • God doet wat Hij zegt • Vergeef elkaar

Overzicht grote groep

De ruimte voor de grote groep is voor dit blok ingericht als een rommelige schilderswerkplaats (Zie foto toneelaankleding les 1 op www.promiseland.nl). In de werkplaats staat een schoolbord om de komende drie weken te gebruiken bij de te vertellingen. Iedere week worden uit een versierde kunstenaarskoffer of -doos allerlei knutselmaterialen gehaald, die gebruikt worden bij het verhaal. In les 1 wordt het verhaal van de schepping op een zwart papier getekend. In les 2 wordt het bijbelverhaal verteld met figuren van klei en in les 3 worden viltfiguren gebruikt. In les 4 wordt gewerkt met stokpoppen.

Samenvatting

Tijdens het hele jaar horen de kinderen in een doorgaande lijn verhalen uit de Bijbel. In dit eerste blok van de herfst leren ze hoe God voor de mensen zorgt. Ze horen verhalen over de schepping, Adam en Eva, Abraham en Sara, en Jakob en Esau.

Overzicht kleine groepen

In de kleine groepen leren de kinderen de les van de grote groep toe te passen in hun eigen leven. In les 1 spelen ze een spel over de schepping. In les 2 horen ze verhalen over gehoorzaamheid. In les 3 is er een belofteplaat en in les 4 wordt een spel over vergeving gespeeld. De kinderen zitten bij de kleine groep steeds in een kring.

Kern van de les

Genesis 1 en 2 De schepping in het kort weergegeven: de eerste dag maakte God het licht en het donker en noemde ze dag en nacht. Op de


Uitgebreide les

Wat later liet God de mens in een diepe slaap vallen, nam één van zijn ribben en maakte daarvan een vrouw. (Genesis 2:22) De eerste mensen mochten leven in de prachtige tuin van Eden, daar ademden zij hun eerste adem. Ooit in detail willen lezen hoe je gemaakt bent? Dat kan! Lees maar in Genesis 1:27. Daar staat dat we Gods evenbeeld zijn. Zoek ook Psalm 139 eens op. Daar staat dat God je maakte in je moeders buik, en hoe wonderbaarlijk en prachtig het is zoals God jou gemaakt heeft. Neem deze week eens de tijd om erover na te denken op wat voor unieke en mooie manier Hij jou gemaakt heeft. Dank God, jouw maker, dat je in de Bijbel kunt lezen hoe God jou en alles in de wereld gemaakt heeft.

LESTIP: Houd een (digitaal) logboek bij voor de programmaleiders en groepsleiders waarin de bijzonderheden van elke zondag worden vermeld: het aantal kinderen, nieuwe kinderen, aandachtspunten voor de volgende week, leuke voorvallen, problemen, afspraken, enz.

Voorbereiding groepsleiders

Lees Genesis 1 en 2. De Bijbel vertelt ons in het scheppingsverhaal uitvoerig hoe God alles heeft gemaakt. Als laatste maakte God van stof uit de aarde de mens en blies de levensadem in zijn neus, waardoor de mens tot leven kwam. (Genesis 2:7)

Benodigdheden • Kopieer de thematekstkaartjes. (bijlage 1) • Kopieer de platen van afvalbak en tandenborstel. (bijlage 2a en b) • Kopieer de set van 5 scheppingskaarten (dubbelzijdig), 1 set per kleine groep. (bijlage 3a-j) • Kopieer de set van 9 scheppingsplaten, 1 set per kleine groep. Als de kleine groep groter is dan negen kinderen dan 2 sets per groep, zodat ieder kind een scheppings plaat heeft. (bijlage 4a-h) • Kopieer de kleurplaat met brief voor thuis. (bijlage 5 en 6)

Wie heb je nodig

• Programmaleider, Karel Kwast, geluidsas sistent, groepsleiders

Van tevoren

• Vraag iemand om kunstenaar Karel Kwast te spelen, voor alle 4 lessen in dit blok. • Kopieer het script en laat de programma leider en kunstenaar oefenen. • Richt de ruimte voor de grote groep in als een rommelige kunstenaarswerkplaats met een groot (school)bord voor de vertellingen. Gebruik voor de inrichting: lakens met verfspatten, papieren slingers, verfbussen, enz. Dit kan 4 weken gebruikt worden. Kijk voor een voorbeeldfoto van de aankle ding op www.promiseland.nl. • Verberg een schoolbord onder een laken. Het verhaal kan ook met powerpoint en een beamer verteld worden. Maak dan van tevoren een powerpointpresentatie van het verhaal. Kijk voor een voorbeeldfoto ‘illustratie bij vertelling’ op www.promiseland.nl. • Zorg voor een versierde kunstenaarskoffer of -doos. Stop schoolbordkrijt, Legostenen, lijm en een stuk gekleurd papier in de koffer.

Programmaleider heeft nodig

• Kinderbijbel • Kleding Karel Kwast • Groot (school)bord of met zwart karton bedekt bord • Laken • Kunstenaarskoffer met schoolbordkrijt, lijm, Lego en gekleurd papier • Ingelijste poster of schilderij • Bouwsel van Lego • Zelfgemaakte kaart • Plaat afvalbak en plaat tandenborstel

Geluidsassistent heeft nodig • Cd-speler


• Geluidsfragmenten downloaden van www.promiseland.nl in deze volgorde: Fragment nr. 1 - opening koffer; nr. 2 - tromgeroffel; nr. 3 - zee; nr. 4 - vogels; nr. 5 - overwinningsmuziekje. • Cd’s, muziek als overgang tussen de lesonderdelen

• Set van 5 scheppingskaarten • Set van 9 scheppingsplaten • Kinderbijbel • Kleurpotloden • Brief voor thuis

Leiders kleine groepen hebben nodig • Thematekstkaartjes • Strandtas met daarin: - Duikbril - Zonnebril - Bal - Prentenboek

Tijdsindeling Inlooptijd Contact kleine groepen Zingen Programma grote groep De kleine groepen

Totaal

85 minuten

15 minuten 15 minuten 15 minuten 20 minuten 20 minuten


Uitgebreide les

Inlooptijd (15 minuten)

Draai gezellige, uitnodigende muziek en zorg voor verschillende speelhoeken waar kinderen, die vroeg komen, zich nog even kunnen vermaken. Denk aan een poppenhoek, autoo tjes, blokken, een leeshoek met prentenboekjes, en een teken- en kleurhoek. Bied materiaal aan dat (enigszins) bij het thema past.

Verwelkom de kinderen en houd de presentielijst bij. Verwijs hen naar hun eigen groep en de leiding stelt zich voor als er nieuwe kinderen in hun groep komen. Zorg voor naamkaartjes voor de kinderen, zodat je hen bij hun naam kunt aanspreken.

Contact kleine groepen (15 minuten)

Zullen we even een spelletje doen om elkaar te vertellen wat we in de zomervakantie hebben gedaan? Pak de strandtas en laat ieder kind er om de beurt een voorwerp uit halen. Stel dan de vraag die bij het voorwerp hoort. Na beantwoording mag het kind het weer terug in de tas stoppen.

LESTIP: Neem vanaf het begin regelmatig de tijd om de kleuters wegwijs te maken in de programmaopbouw en de regels die erbij horen. Structuur is op deze leeftijd erg belangrijk en pictogrammen kunnen daarbij behulpzaam zijn.

Vragen

Verwelkom de kinderen dit nieuwe seizoen in hun nieuwe groepen! Groepsleider: Ik ben jullie groepsleider en mijn naam is... (Noem je naam.) Wat gezellig dat jullie hier vandaag zijn. Jullie hebben mijn naam gehoord, maar ik ben ook heel benieuwd naar jullie namen. We gaan de kring rond en dan mogen jullie om de beurt je naam noemen.

- Duikbril: Heb je gezwommen? Was daar een glijbaan? Waren er golven? - Zonnebril: Ben je naar een speeltuin, dierentuin of pretpark geweest? Wat heb je daar gedaan? - Bal: Heb je met (nieuwe) vriendjes gespeeld? Wie waren dat? Wat heb je gedaan? - Boek: Heb je nieuwe verhalen gehoord? Wie heeft jou voorgelezen?

Ik hoop dat we er een leuke groep van gaan maken met elkaar. Laten we daarom een paar dingen met elkaar afspreken: we zijn vriendelijk voor elkaar; we luisteren naar elkaar; we houden ons aan de regels als we een spel doen; we gaan niet rennen en stoeien. Als we met onze kleine groep bij elkaar zijn, gaan we in een kring zitten zodat we elkaar goed kunnen zien. Steek je duimen omhoog als je aardig wilt zijn voor elkaar. (Doe de beweging voor.)

Vraag de kinderen of ze nog iets willen weten over hun kleine groep.

Overgang

Groepsleider: We gaan zo naar de grote groep om naar een verhaal te luisteren over God en wat Hij allemaal gemaakt heeft. Luister maar goed, dan kun je straks vertellen wat God wil dat wij gaan doen. Geef elkaar een hand, dan lopen we naar de grote groep.


Programma grote groep (Speel vrolijke muziek als de kinderen binnenkomen.)

Programmaleider Welkom in de werkplaats! Mijn naam is …(Noem je naam.) Wat fijn dat jullie allemaal hier gekomen zijn! We gaan een heleboel leren over God en alle geweldige dingen die Hij gedaan heeft. We gaan uit de Bijbel leren, vanaf het begin tot het einde. We zijn hier in een kunstenaarswerkplaats en daar gebruiken we verschillende materialen van kunstenaars om de verhalen uit de Bijbel vertellen. Jullie hebben een paar regels gehoord in je kleine groep. Wie weet er nog een regel? (We zijn aardig voor elkaar.) We zijn aardig voor elkaar als we luisteren naar elkaar en niet gaan stompen of schoppen. Steek je duimen omhoog als je aardig wilt zijn voor elkaar. (Doe de beweging voor.)

Muziek

(10 minuten) Kies eenvoudige liedjes om God te prijzen en een lied over de schepping. LESTIP: Laat de kinderen nog even lekker bewegen tijdens het zingen. Daarna gaan ze rustig zitten en laat je het helemaal stil worden. Gebruik een triangel (of ander instrument) om het teken te geven dat het stil moet zijn.

Bijbelverhaal: De schepping - een blijde dag (15 minuten) P: K: P: K: P:

Het programma speelt zich af in de kunstenaarswerkplaats van Karel Kwast, een enigszins excentrieke kunstschilder/kunstenaar. Met enige aanpassing van het script is het ook mogelijk dat de programmaleider als solist in de rol van Karel Kwast kruipt. LESTIP: Als de groep erg groot is, gebruik dan voor de duidelijkheid verf. Een aantal van de schilderingen van Karel kun je al voorbereiden, zodat niet alles ter plekke getekend hoeft te worden. Het teken- of schilderwerk mag de vertelling niet vertragen!

Rollen • Programmaleider - P • Karel - K K: (Komt aarzelend binnen.) Mag ik bin nenkomen?

(Verrast) Karel Kwast! (Verstoord) Hoe kan ik met al die herrie nu een kunstwerk maken? Sorry, Karel! Jongens en meisjes dit is mijn vriend Karel Kwast. Zeg maar ‘hallo’ tegen hem. (Hallo) Karel is kunstenaar en hij werkt aan een nieuw schilderij. Ik werk niet... (Met nadruk) ik schep! Ik schep een kunstwerk van Karel. Begrijp je: kunst van Karel? Ik ben Karel en het is mijn kunst! Ja, ik denk dat we het begrijpen. Kinderen, ik heb Karel gevraagd om ons te helpen met het bijbelverhaal. Het is het verhaal over hoe God alles geschapen heeft! Hé, Karel, jij houdt ervan dingen te scheppen, waarom vertel jij de kinderen niet wat het woord ‘scheppen’ betekent? Dan ga ik mijn bijbel even halen. (Gaat weg om bijbel te halen.)


Uitgebreide les

K: P: K: K: P: K: P: K: P: K: P:

K: P:

Karel Kwast zal jullie eens even vertellen wat ‘scheppen’ betekent. Ik bedoel niet met een schepje in de grond graven. Scheppen van God betekent gewoon ‘iets maken’. Zeg me dat maar eens na: ‘scheppen is iets maken’. Scheppen is iets maken. (Brengt bijbel en kunstenaarskoffer mee.) Hé, kijk eens, is die koffer van jou? Jazeker, er zit van alles in. Ik was net aan het vertellen dat het woord ‘scheppen’, ‘iets maken’ betekent. (Opent de koffer.) (Geluidsfragment nr. 1 - opening koffer) (Pakt krijt.) Je kunt een schilderij scheppen door krijt te gebruiken. (Programmaleider laat een ingelijst schilderij zien.) (Laat een handvol Legostenen zien.) Je kunt een gebouw scheppen of ontwerpen door Legostenen te gebruiken. (Programmaleider laat een Legobouwwerk zien.) (Laat papier en lijm zien.) Je kunt iets scheppen, zoals een kaart, door papier en lijm te gebruiken. (Programmaleider laat een zelfgemaakte kaart zien. Karel legt alle voorwerpen weer terug in de koffer.) Dat is nog eens een kunstenaarskoffer, Karel! Jazeker, wat dacht je dan? Karel, wil jij je kunstwerk laten zien dat je gemaakt hebt voor het bijbelverhaal van vandaag? (Schuift het grote, met laken bedekte bord naar het midden.) Dat doe ik graag. Dit, kinderen, is mijn nieuwste schepping! Tromgeroffel graag! (Geluidsfragment nr. 2 - tromgeroffel) (Karel trekt het laken weg en onthult het schoolbord.) Karel! Eh, er staat niets op het bord. Het is helemaal leeg. Precies! Dit... (Maakt een dramatisch gebaar.) is hoe de schepping begon. Karel Kwast, je hebt gelijk! (Opent de bijbel.) Weet je, in de Bijbel staat dat het donker was in het begin. (Als je het licht kunt dimmen, doe dat nu.) God schiep de hele wereld uit niets. Hij

maakte de wereld niet eens met zijn handen! Hij gebruikte geen gereedschap en ook geen andere mensen die Hem hielpen. God gebruikte... (Korte pauze) alleen zijn stem. God gebruikte zijn stem om de wereld en alles wat erop is te maken. Overal was het donker! Toen sprak God en zei… Laat er licht zijn. (Als de lichten gedimd zijn, laat ze nu volop schijnen.) En… er was licht. Op de eerste dag schiep God licht in het donker. Toen Hij het licht zag dat Hij gemaakt had, zei Hij: ‘Het is goed’! (Duim omhoog) Wat zei God? Het is goed! (Duim omhoog) Wat maakte God op de eerste dag? Het licht. Op de tweede dag, sprak God en schiep de blauwe lucht... (Beweeg je armen boven je hoofd.) hoog in de hemel!

(Tijdens de rest van de les tekent Karel ieder onderdeel van de schepping wanneer de programmaleider het noemt.) K: P: K: P:

Een mooie blauwe lucht komt er aan. (Maakt een blauwe lucht boven aan het bord en tekent een paar wolken.) God maakte de wolken die bewegen in de mooie blauwe lucht. God maakte ook de zeeën, en al het water in en op de grond. (Karel tekent een blauwe zee.) Hoor je het geluid van water? (Geluidsfragment nr. 3 - zee) (Karel wijst op het bord aan wat de programmaleider noemt.) Toen God de mooie blauwe lucht hoog aan de hemel zag, en de zeeën en het water, zei Hij… Het is goed! (Duim omhoog) Het was goed. Wat maakte God op de tweede dag? De lucht, het water en de zeeën. Op de derde dag sprak God weer en maakte het droge land.

(Karel tekent gras, appelboom, struiken en drie bloemen in verschillende kleuren.)

Op het land groeiden gras, planten, bomen, struiken en bloemen. Sommige


P: K: P: P:

bomen die God gemaakt heeft, geven ons eten, zoals de appelboom. Laten we eens net doen alsof we een hap nemen van een lekkere, sappige, rode appel. (Houd de denkbeeldige appel omhoog.) Zullen we een hap nemen? (Doe alsof je een hap neemt en maak kauwgeluiden.) Mm, dat smaakt. Laten we nog een hap nemen. (Neem nog een hap.) Toen God het land zag met de planten, bloemen en bomen zei Hij... Het is goed! (Duim omhoog) Wat maakte God op de derde dag? Land Toen God de vierde dag schiep, maakte Hij de dag en de nacht. Hij schiep een groot licht om overdag te schijnen. Hoe heet dat grote licht? De zon. (Karel tekent de zon.) God maakte ook de maan voor in de nacht en kleine, twinkelende lichtjes, hoe heten ze ook alweer… Sterren. Ja, dat klopt. (Tekent de maan en de sterren. Begint te zingen.) In de maneschijn, in de maneschijn... God zag de zon, de maan en de sterren en zei… Het is goed! (Duim omhoog) Zo, en wat schiep God op de vierde dag? De zon, maan en sterren. Op de vijfde dag sprak God en maakte alle vissen die in de zee leven. (Karel tekent vissen van verschillende grootte.) God maakte allemaal verschillende vissen in water: haaien en walvissen, goudvissen en gupjes, en inktvissen en zeepaardjes. God schiep op de vijfde dag ook de vogels. (Geluidsfragment nr. 4 - vogels) (Karel tekent vogels met verschillende kleuren.) God zag al de vissen in de zee en rivieren zwemmen, de vogels in de lucht vliegen en Hij zei … Het is goed! (Duim omhoog) Dus op de vijfde dag maakte God… de vissen en de vogels. Op de zesde dag sprak God en schiep alle dieren die op het land leven. Hij maakte dieren die lijken op… (Karel tekent een olifant.)

K: P: K: P:

Wat is dit? Een olifant. Laten we een olifantenslurf maken. (Beweeg je arm als een slurf voor je neus.) Goed gedaan! God maakte ook een dier dat hierop lijkt… (Karel tekent een slang.) Wat is dat? Een slang. Maak eens het geluid van een slang. Sss, sss, sss. God maakte dieren die hierop lijken…(Karel tekent een leeuw.) Wat is dat? Een leeuw. Maak eens het geluid van een leeuw. (Brul als een leeuw.) En stop! God maakte alle soorten dieren. En toen maakte Hij die zesde dag nog één ding. Kijk eens naar de tekening. We hebben de zon. We hebben de lucht en de zee. We hebben vissen, vogels en dieren. Maar wat hebben we nog niet? Mensen. Ja, dat klopt, we missen de mensen. God wilde de mensen anders laten zijn dan al het andere wat Hij gemaakt had. Nu sprak God geen woorden om mensen te maken, maar Hij gebruikte zijn handen. (Houd allebei je handen omhoog om te laten zien.) Toen God mensen schiep, maakte Hij een man en een vrouw. De naam van de man was Adam. Kijk, daar komt Adam. (Tekent een Adamfiguur.) God maakte Adam zodat hij kon helpen om voor alles te zorgen wat Hij gemaakt had. Maar Hij wilde niet dat Adam alleen zou zijn. God wist dat Adam hulp nodig had om voor de wereld te zorgen. Daarom maakte Hij een vrouw om hem te helpen. Haar naam was Eva. En hier komt Eva. (Tekent een Evafiguur.) Toen God alle dieren zag die Hij geschapen had en de twee mensen die Hij met zijn handen had gemaakt, zei Hij niet, ‘het is goed’. Maar God zei: ‘Het is zeer goed’. (Beide duimen omhoog.) Zeg dat ook maar eens: Het is zeer goed. (Beide duimen


Uitgebreide les

K: P:

omhoog.) Juist. En wat had God op de zesde dag gemaakt? Dieren en mensen. Op de zevende dag rustte God eindelijk uit. Zes dagen lang had Hij alles geschapen. (Wijs naar het bord.) Op de zevende dag stopte Hij met werken en rustte uit. Laten wij ook maar even uitrusten en kijken naar alles wat God gemaakt heeft. Klaar? (Ga op de grond zitten en leun achterover met een tevreden gezicht.) (Gaat naast de programmaleider zitten.) Het is toch wonderlijk hoe God alles in zes dagen gemaakt heeft en dat Hij op de zevende dag uitrustte. Ja, daar heb je gelijk in! God maakte alles en rustte de zevende dag uit. Laten we samen vieren hoe goed God alles gemaakt heeft! Ga maar staan dan zingen we er een lied over.

K: P: K: P: K:

God maakte Adam en Eva om te zorgen voor de mooie tuin waarin ze leefden. Wij kunnen ook voor Gods schepping zorgen! Kunnen wij dat? Hoe dan? Oh, op een heleboel manieren! We kunnen… wacht even. In plaats van dat ik jou vertel hoe wij voor Gods schepping mogen zorgen, kunnen we een spel spelen. Ik ben gek op spelletjes. Goed zo! Ik laat jullie telkens een groter stukje van een plaat zien. Als jullie weten wat er op staat, steek je je hand omhoog, maar zeg je nog niets! Dan, na drie tellen, vertel je wat het is. Als het goed is gaan we samen ontdekken hoe we met deze plaat voor Gods schepping kunnen zorgen! Dat klinkt goed.

(Programmaleider houdt de plaat van de vuilnisbak omhoog, bedekt met een ander papier. Karel trekt het papier steeds verder van de plaat tot de kinderen het herkennen.)

Muziek

(2½ minuut) Zing een lied over de schepping. Daarna mogen de kinderen weer gaan zitten.

P: K: P:

K: (Wijst naar het bord.) Kijk eens naar alle dingen die God gemaakt heeft! De lucht, de zeeën en rivieren, planten, bomen, de zon, maan en sterren, vogels, vissen en dieren. Alles! Is dit geen schitterend schilderij van wat God gemaakt heeft? P: Ja, je hebt gelijk dit is een schitterend schilderij. Maar weet je nog wat het mooiste is dat God geschapen heeft? P&K: Mensen! P: God schiep mensen zoals jij en ik. Wij mogen voor alles zorgen wat God gemaakt heeft. Vandaag leren we: God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Vuisten op elkaar, olleke-bolleke), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zor gen. (Klap) Zullen we dat nog eens samen doen? Klaar? God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) Nu wil ik dat alleen de kinderen het zeggen: (Herhaal)

Oké, wat is het? Eén, twee, drie… vuilnisbak. Hoe kunnen we een vuilnisbak gebruiken om voor Gods schepping te zorgen? Wat kun je in een vuilnisbak doen? (Afval, rommel, vuilnis, enz.) Dus we kunnen voor Gods schepping zorgen, door afval en vuil in de vuilnisbak te gooien en niet op straat of in het water. Heel goed! Wij gooien onze rommel in de vuilnisbak want God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) Ik heb nog een puzzel voor jullie.

(Programmaleider houdt de plaat van de tandenborstel omhoog, bedekt met een ander papier. Karel trekt het papier steeds verder van de plaat tot de kinderen het herkennen.) P:

Oké, wat is het? Eén, twee, drie… tandenborstel.


K: P: K: P: P: K: P:

Een tandenborstel? Hoe kunnen we een tandenborstel gebruiken om voor Gods schepping te zorgen? Wie gebruikt er een tandenborstel? (Laat de kinderen antwoorden.) Heeft God de mensen gemaakt? (Ja) Goed zo. We kunnen een tandenborstel gebruiken om voor onze tanden te zorgen, want God wil dat we voor alles zorgen wat Hij gemaakt heeft! Dus ook voor onszelf. Hoe kunnen we nog meer goed voor ons zelf zorgen? (Sporten, goed eten, slapen, wassen, enz.) We kunnen onze tandenborstel gebruiken om onze tanden te poetsen. We kunnen een kam gebruiken om ons haar te verzorgen. We kunnen ons wassen om schoon te blijven. We kunnen eten om gezond te blijven. Er zijn heel veel manieren om goed voor onszelf te zorgen. En dan zorgen we ook voor Gods schepping. Ja, heel goed. En omdat jullie alles geraden hebben, doen we een overwinningsdans. Sta maar op. (Geluidsfragment nr. 5 - overwinningsmuziekje) Goed, ga nu maar weer zitten. Vandaag hebben we geleerd: God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) God heeft echt heel veel gemaakt in zes dagen. En ik ben blij dat wij Hem mogen helpen om ervoor te zorgen. Karel, we hebben daarnet een mooi lied gezongen over Gods schepping. Zullen we jou dat leren? Dan hoef je nooit meer te vergeten wat God gemaakt heeft. Ga maar staan, dan kan Hij het beter horen.

Muziek

(2½ minuut) Zing nogmaals het lied over de schepping. Daarna mogen de kinderen weer gaan zitten. Programmaleider: Het was heel gezellig in jouw werkplaats, Karel. Maar er is nog één ding dat we nog moeten doen en dat is bidden. Dus laten we God bedanken voor zijn geweldige schepping. Om onze handen te vouwen ken ik een spelletje, doe mij maar na: (Doe het vingerspel: ‘Open ze, sluit ze’. De kinderen zeggen het versje mee op en herhalen iedere zin.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Geef een zachte klap. (Klap in je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Vouw ze op je schoot. (Vouw je handen op je schoot.) Sluit je ogen nu en bid maar mee.

Gebed

Lieve God, dank U wel dat U alles hebt gemaakt. Help ons om goed voor uw schepping te zorgen. Amen. Nu gaan we weer naar onze kleine groepen, om nog meer te leren over Gods schepping. (Speel muziek terwijl de kinderen naar de kleine groepen gaan.)


Uitgebreide les

De kleine groepen (20 minuten)

bloemen zorgen? (Water geven, in de zon zetten, in aarde zetten.) Laten we uitbeelden dat we bloemen water geven. (Beeld het water geven uit met de kinderen en kies daarna een ander kind om een kaart uit te kiezen.)

LESTIP: Geef complimentjes als de kinderen zich goed gedragen hebben tijdens de grote groep, dan is de kans groot dat ze het een volgende keer weer doen.

Kat en hond: Steek je vinger eens op als je thuis dieren hebt. Hoe kunnen we voor onze huisdieren, die God ook gemaakt heeft, zorgen? (Borstelen, water/eten geven, uitlaten. Laat de kinderen daarna één ding uitbeelden. Kies een ander kind.)

LESTIP: Zorg dat de limonade en eventuele traktatie klaarstaan. Houd rekening met kinderen die een voedselallergie of een dieet hebben.

Jongen en meisje: God maakte jou en mij. Hoe kunnen we goed voor onszelf zorgen? (Gezond eten, tandenpoetsen, wassen, bewegen, genoeg slapen, enz.) Wat ga jij vandaag doen om goed voor je zelf te zorgen? (Laat de kinderen antwoorden geven.) Laten we nu goed voor onszelf zorgen door te bewegen. (Spring vijf keer omhoog, hinkel de groepsruimte rond. Kies een kind om een nieuwe kaart te pakken.)

Activiteit

Opstelling Laat de kinderen in een kring gaan zitten. Neem even de tijd om iets te drinken met elkaar en voor een eventuele traktatie. Ga vervolgens verder met de uitleg van het spel. Vraag: Wat wil God dat wij doen? (Zorgen voor wat Hij gemaakt heeft.) Dat is goed. God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) Laten we een spel spelen over hoe we voor de schepping kunnen zorgen.

Rommel in het park: Kijk eens naar deze tekening van het park. Wat is er niet goed op de tekening? (Afval, rommel.) Wij kunnen voor alles wat God gemaakt heeft zorgen, door de rommel op te rapen en in de afvalbak te gooien. Waar kunnen we allemaal afval en rommel oprapen? (Thuis, in de tuin, het park, op school, op straat, enz.) Laten we nu eens doen alsof we afval opruimen. (Kies daarna een kind voor een nieuwe scheppingskaart.)

Instructies Leg de vijf scheppingskaarten in het midden van de groep. Zeg: We gaan samen een spel spelen. Ik vraag aan één van jullie om een kaart te pakken, dan lees ik wat er op de kaart staat en gaan we dat doen. Daarna mag een ander kind een kaart pakken. Kies één kind om het spel te beginnen. Lees wat er op de kaart staat. Doe samen de opdracht en leg de kaart terug. Laat het volgende kind een kaart pakken.

Vraagtekens: Voor wat, dat God gemaakt heeft, wil jij deze week extra zorgen? (Laat de kinderen antwoorden.) Wat hebben we deze week geleerd? God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap)

Opdrachten op de scheppingskaarten Bloemen: God heeft de bloemen gemaakt. Hoe kunnen wij laten zien dat we voor de

Jullie hebben het spel goed gespeeld. Laten we nu nog eens kijken wat we ons kunnen


herinneren van het scheppingsverhaal. Jullie krijgen van mij allemaal een tekening van iets wat God gemaakt heeft. Nu ga ik het verhaal voorlezen. Wanneer je over jouw tekening hoort voorlezen, houd je de tekening omhoog, zodat iedereen hem kan zien. (Geef ieder kind een plaat over de schepping.) Kijk goed naar je tekening, als je het woord hoort dat bij jouw tekening past, houd je de tekening omhoog. (Lees het volgende verhaal.) God schiep alles in zes dagen! Op de eerste dag maakte God licht en duisternis. De tweede dag maakte God water en lucht. Op de derde dag verzamelde God het water en maakte Hij de zeeën. Ook maakte Hij de grond waarop bloemen, planten en bomen konden groeien. Op de vierde dag maakte God de zon, de maan en de sterren. Hij maakte de seizoenen, winter, lente, zomer en herfst, de dagen, maanden en jaren. De vijfde dag maakte God alle vissen en dieren in het water en vogels in de lucht. Op de zesde dag maakte God de dieren op het land en een mens, Adam, die voor de aarde moest gaan zorgen. God zag later op de zesde dag dat Adam een hulp nodig had. En Hij maakte Eva, een vrouw, om Adam te helpen. Toen het de zevende dag was rustte God uit van al het werk. (Haal alle platen op.)

Bidden

(Doe het vingerspel: ‘Open ze, sluit ze’. De kinderen zeggen het versje mee op en herhalen iedere zin.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Geef een zachte klap. (Klap in je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Vouw ze op je schoot. (Vouw je handen op je schoot.) Sluit je ogen nu en zeg mij maar na.

Gebed samen

Lieve God, Dank U wel dat U alles hebt gemaakt. Help ons om goed voor uw schepping te zorgen. Amen. Geef de kinderen een thematekstkaartje en de brief voor thuis met kleurplaat terwijl ze wachten tot ze opgehaald worden. Vraag: Wat vind jij het mooiste van wat God gemaakt heeft? Sluit het programma af met een zegenliedje en/of geef de kinderen een zegen mee. (Geef ieder kind een kleurplaat om te kleuren terwijl ze wachten tot ze opgehaald worden of laat ze nog even spelen. Let er dan wel op dat ze hun spulletjes mee naar huis nemen.)

Afronding

Wat hebben we vandaag geleerd? (Laat de kinderen meedoen.) God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap)


Uitgebreide les


Blok 1

•

In de werkplaats

Les 1 • De schepping: een blijde dag donker en noemde ze dag en nacht. Op de tweede dag maakte Hij de lucht en het water, en scheidde ze van elkaar. De derde dag verzamelde Hij het water en maakte er zeeën van. God zei daarna dat er op de aarde planten en bomen moesten gaan groeien. Op de vierde dag maakte Hij de zon, maan en sterren om verschil aan te geven tussen dag en nacht, seizoenen, dagen en jaren. De vijfde dag maakte Hij de waterdieren en de vogels in de lucht. En op de zesde dag maakte God de dieren op het land en de mensen, een man en een vrouw, om voor de aarde te zorgen en om vrienden met hen te zijn. Op de zevende dag rustte God uit.

Thematekst met gebaren

God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden) en wij (Klap) mogen er (Klap) voor zorgen. (Klap)

Sleutelvers

‘In het begin schiep God de hemel en de aarde’. Genesis 1:1

Doelstellingen

Om te weten (GG): De kinderen horen dat God de aarde en de mensen gemaakt heeft. Om te leren (GG): Ze leren dat God alles heeft gemaakt en wil dat wij er voor zorgen. Om te ervaren (KG): Ze doen activiteiten om te leren hoe ze op verschillende manieren voor Gods schepping kunnen zorgen.

Opzet van blok 1 In de werkplaats:

• Schepping - een blijde dag • Ongehoorzaamheid - een verdrietige dag • God doet wat Hij zegt • Vergeef elkaar

Lesoverzicht

De ruimte voor dit blok kan ingericht worden als een rommelige schilderswerkplaats (Zie foto toneelaankleding les 1 op www. promiseland.nl). In de werkplaats staat een schoolbord, om de komende drie weken te gebruiken bij de vertellingen. Iedere week haalt Karel Kwast (de leider/verteller) uit een versierde kunstenaarskoffer of -doos allerlei knutselmaterialen, die hij gebruikt bij het verhaal. In les 1 wordt het verhaal van de schepping op een schoolbord getekend. In les 2 wordt het bijbelverhaal verteld met figuren van klei en in les 3 worden viltfiguren gebruikt. In les 4 wordt gewerkt met stokpoppen. Bij ‘Wat doe je ermee?’ leren de kinderen de les toe te passen in hun eigen leven. In les 1 spelen ze een spel over de schepping. In les 2 horen ze verhalen over gehoorzaamheid. In les 3 is er een belofteplaat en in les 4 wordt een spel over vergeving gespeeld.

Samenvatting

Tijdens het hele jaar horen de kinderen in een doorgaande lijn verhalen uit de Bijbel. In dit eerste blok van de herfst leren ze hoe God voor de mensen zorgt. Ze horen verhalen over de schepping, Adam en Eva, Abraham en Sara en Jakob en Esau.

Kern van de les

Genesis 1 en 2 De schepping in het kort weergegeven: de eerste dag maakte God het licht en het


Ingekorte les

leven kwam. (Genesis 2:7) Wat later liet God de mens in een diepe slaap vallen, nam één van zijn ribben en maakte daarvan een vrouw. (Genesis 2:22) De eerste mensen mochten leven in de prachtige tuin van Eden, daar ademden zij hun eerste adem. Ooit in detail willen lezen hoe je gemaakt bent? Dat kan! Lees maar in Genesis 1:27. Daar staat dat we Gods evenbeeld zijn. Zoek ook Psalm 139 eens op. Daar staat dat God je maakte in je moeders buik, en hoe wonderbaarlijk en prachtig het is zoals God jou gemaakt heeft. Neem deze week eens de tijd om erover na te denken op wat voor unieke en mooie manier Hij jou gemaakt heeft. Dank God, jouw maker, dat je in de Bijbel kunt lezen hoe God jou en alles in de wereld gemaakt heeft.

LESTIP: Houd een (digitaal) logboek bij voor de programmaleiders en groepsleiders waarin de bijzonderheden van elke zondag worden vermeld: het aantal kinderen, nieuwe kinderen, aandachtspunten voor de volgende week, leuke voorvallen, problemen, afspraken, enz.

Voorbereiding leiders

Lees Genesis 1 en 2. De Bijbel vertelt ons in het scheppingsverhaal uitvoerig hoe God alles heeft gemaakt. Als laatste maakte God van stof uit de aarde de mens en blies de levensadem in zijn neus, waardoor de mens tot

Benodigdheden • Kopieer de thematekstkaartjes. (bijlage 1) • Optie: kopieer de platen van de afvalbak en tandenborstel. (bijlage 2a en b) • Optie: kopieer de set van 5 scheppingskaar ten (dubbelzijdig) (bijlage 3a-j) • Kopieer de set van 9 scheppingsplaten. Als de groep groter is dan negen kinderen dan 2 sets per groep, zodat ieder kind een scheppingsplaat heeft. (bijlage 4a-h) • Kopieer de kleurplaat met brief voor thuis. (bijlage 5 en 6)

Wie heb je nodig • Leider en helper

Van tevoren

• Vraag een helper om de cd-speler te bedie nen en hulp in de groep te geven. • Kies liedjes die je wilt zingen in de groep, eventueel met cd/muzikant(en). • Richt de ruimte eventueel in als een rom melige kunstenaarswerkplaats met een groot (school)bord voor de vertellingen. Gebruik voor de inrichting: lakens met verfspatten, papieren slingers, verfbussen, enz. Dit kan 4 weken gebruikt worden. Kijk voor een voorbeeldfoto van de aankleding op www.promiseland.nl. • Zorg voor een versierde kunstenaarskoffer of –doos. Stop een bijbel en schoolbordkrijt in de koffer. • Zorg voor verkleedkleren: een alpinopet en stofjas. • Verberg een schoolbord onder een laken. Het verhaal kan ook met powerpoint en een beamer verteld worden. Maak dan van tevoren een powerpointpresentatie van het verhaal. Kijk voor een voorbeeldfoto ‘illustratie bij vertelling’ op www.promiseland.nl.

Leider heeft nodig

• Kinderbijbel • Schoolbord of met zwart karton bedekt bord • Laken • Kunstenaarskoffer met krijt Optie: plaat afvalbak en plaat tandenborstel • Thematekstkaartjes • Set van 5 scheppingskaarten • Set van 9 scheppingsplaten • Kinderbijbel • Kleurpotloden • Brief voor thuis

Helper heeft nodig

• Cd-speler • Geluidsfragmenten downloaden van


www.promiseland.nl in deze volgorde: Fragment nr. 1 - opening koffer; nr. 2 - tromgeroffel; nr. 3 - zee; nr. 4 - vogels; nr. 5 – overwinningsmuziekje.

Tijdsindeling Welkom Bijbelverhaal Wat doe je ermee?

10 minuten 10 minuten 15 minuten

Totaal

35 minuten


Ingekorte les

Welkom (10 minuten)

Verwelkom de kinderen en houd de presentielijst bij. Zorg voor naamkaartjes voor de kinderen, zodat je hen bij hun naam kunt aanspreken.

Muziek

Zing één of twee vrolijke liedjes voordat je aan het verhaal gaat beginnen. LESTIP: Laat de kinderen nog even lekker bewegen tijdens het zingen. Daarna gaan ze rustig zitten en laat je het helemaal stil worden. Gebruik een triangel (of ander instrument) om het teken te geven dat het stil moet zijn.

Om het samen gezellig te hebben, zijn er een paar regels waar we naar proberen te luisteren. We zijn aardig voor elkaar. We zijn aardig voor elkaar als we luisteren naar elkaar en niet gaan stompen of schoppen. Steek je duimen omhoog als je aardig wilt zijn voor elkaar. (Doet de beweging voor.)

Bijbelverhaal: De schepping - een blijde dag (10 minuten) (Geluidsfragment nr. 2 - tromgeroffel) (Trekt het laken weg en onthult het schoolbord.) Helper: Eh, sorry…, maar er staat helemaal niets op het bord. Het is helemaal leeg. Leider: Precies! Dit... (Maakt dramatisch gebaar.) is hoe de schepping begon. (Opent de bijbel.) Weet je, in de Bijbel staat dat het donker was in het begin. God schiep de hele wereld uit niets. Hij maakte de wereld niet eens met zijn handen! Hij gebruikte geen gereedschap en ook geen andere mensen die Hem hielpen. God gebruikte... (Korte pauze) alleen zijn stem. Overal was het donker! Toen sprak God en zei: ‘Laat er licht zijn’. En… er was licht. Op de eerste dag schiep God licht uit het donker. Toen Hij het licht zag dat Hij gemaakt had, zei Hij: ‘Het is goed’! (Duim omhoog) Wat zei God? Het is goed! (Duim omhoog) Wat maakte God op de eerste dag? Het licht. Op de tweede dag, sprak God en schiep de blauwe lucht... (Beweegt armen boven zijn hoofd.) hoog in de hemel! (Tekent een paar wolken.) Zo maakte God de wolken die bewegen in de mooie blauwe lucht. En God maakte ook de zeeën en al het

Leider: Welkom in de werkplaats! Mijn naam is …(Noem je naam.) Wat fijn dat jullie allemaal hier gekomen zijn! We gaan een heleboel leren over God en alle geweldige dingen die Hij gedaan heeft. We gaan dat, vanaf het begin tot het einde, uit de Bijbel leren. Kijk, ik zet mijn kunstenaarspet op, en ik trek mijn verfjas aan (Kleedt zich aan.) en dan speel ik dat ik Karel Kwast, de kunstenaar ben. Zij jullie er klaar voor? Dan gaan we nu beginnen. Ik heb mijn kunstenaarskoffer bij me. Zullen we eens kijken wat erin zit? (Geluidsfragment nr. 1 – opening koffer) Kijk hier is de bijbel. (Houdt de bijbel omhoog.) En ik ga geweldige kunstwerken scheppen om de verhalen uit de Bijbel te vertellen. Weet je wat ‘scheppen’ betekent? Scheppen is: iets maken. Scheppen doe je dus niet alleen met een schep, maar het betekent ook... iets maken. Dat klopt! Iets scheppen betekent iets maken. Ons bijbelverhaal gaat over hoe God alles gemaakt heeft. (Verschuift het grote, met laken bedekte bord naar het midden.) Kijk, dit is mijn kunstwerk! Tromgeroffel alsjeblieft!


water in en op de grond. (Tekent een blauwe zee.) (Geluidsfragment nr. 3 - zee) Hoor je het geluid van water? (Wijst op het bord als hij de dingen noemt.) Toen God de mooie blauwe lucht hoog aan de hemel zag, en de zeeën en het water, zei Hij… Het is goed! (Duim omhoog) Het was goed. Wat maakte God op de tweede dag? De lucht, het water en de zeeën. Op de derde dag sprak God weer en maakte het droge land. (Tekent gras, appelboom, struiken en drie bloemen in verschillende kleuren.) Op het land groeiden gras, planten, bomen, struiken en bloemen. Sommige bomen die God gemaakt heeft geven ons eten, zoals de appelboom. Laten we ons eens voorstellen dat we een hap nemen van een lekkere, sappige, rode appel. Klaar! (Houdt de denkbeeldige appel omhoog.) Zullen we een hap nemen? (Doet alsof hij een hap neemt en maakt kauwgeluiden.) Mm, dat smaakt. Toen God het land zag met de planten, bloemen en bomen zei Hij... Het is goed! (Duim omhoog) Wat maakte God op de derde dag? Land Toen God de vierde dag schiep, maakte hij de dag en de nacht. Hij schiep een groot licht om overdag te schijnen. Hoe heet dat grote licht? De zon. (Tekent de zon.) God maakte ook de maan voor in de nacht en kleine twinkelende lichtjes, hoe heten ze ook alweer… (Sterren). Ja, dat klopt. (Tekent de maan en de sterren, en zingt) In de maneschijn, in de maneschijn... God zag de zon, de maan en de sterren en zei… Het is goed! (Duim omhoog) Wat schiep God op de vierde dag? De zon, maan en sterren. Op de vijfde dag sprak God en maakte alle vissen die in de zee leven. (Tekent vissen van verschillende grootte.) God maakte allemaal verschillende vissen in het water: haaien en walvissen, goudvissen en gupjes, en inktvissen en zeepaardjes. God schiep op de vijfde dag ook de vogels. (Tekent enkele vogels.) (Geluidsfragment nr.4 - vogels) God zag al de vissen in de zee en rivieren zwemmen, de vogels in de lucht vliegen en

Hij zei … Het is goed! (Duim omhoog) Dus op de vijfde dag maakte God… de vissen en de vogels. Op de zesde dag sprak God en schiep alle dieren die op het land leven. Hij maakte dieren die lijken op... (Tekent een olifant.) Wat is dit? (Een olifant) Laten we een olifantensnuit maken (Beweegt arm als een olifantenslurf.) Goed gedaan! God maakte ook een dier dat hierop lijkt… (Tekent een slang.) Wat is dit? Een slang Maak eens het geluid van een slang. Sss, sss, sss. God maakte dieren die hierop lijken…(Tekent een leeuw.) Wat is dit? Een leeuw. Maak eens het geluid van een leeuw. (Brult als een leeuw.) En stop! God maakte alle soorten dieren. En toen maakte Hij op die zesde dag nog één ding. Kijk eens naar de tekening. We hebben de zon. We hebben de lucht en de zee. We hebben vissen, vogels en dieren. Maar wat hebben we nog niet? Mensen. Ja, dat klopt, we missen de mensen. God wilde de mensen anders dan al het andere wat Hij gemaakt had laten zijn. Nu sprak God geen woorden om mensen te maken, maar Hij gebruikte zijn handen. (Houdt allebei zijn handen omhoog om te laten zien.) Toen God mensen schiep, maakte Hij een man en een vrouw. De naam van de man was Adam. (Tekent een Adamfiguur.) God maakte Adam zodat hij kon helpen om voor alles te zorgen wat God gemaakt had. Maar Hij wilde niet dat Adam alleen zou zijn. God wist dat Adam hulp nodig had om voor de wereld te zorgen. Daarom maakte Hij ook een vrouw om Adam te helpen. Haar naam was Eva. (Tekent een Evafiguur.) Toen God alle dieren zag die Hij geschapen had en de twee mensen die Hij met zijn handen had gemaakt, zei Hij niet, ‘het is goed’. Maar God zei: ‘Het is zeer goed’. (Beide duimen omhoog.) Zeg dat ook maar eens: Het is zeer goed. (Beide duimen omhoog.) Juist. En wat had God op de zesde dag gemaakt? Dieren en mensen. Op de zevende dag rustte God eindelijk uit. Zes dagen lang had Hij alles geschapen. (Wijst naar het bord.) Op de zevende dag stopte Hij met werken en rustte uit. Laten wij ook maar even uitrusten en kijken naar alles wat God gemaakt heeft. Klaar? (Gaat op


Ingekorte les

de grond zitten en leunt achterover met een tevreden gezicht.) Het is toch wonderlijk hoe God alles in zes dagen gemaakt heeft en dat Hij op de zevende dag uitrustte.

Leider: God schiep mensen zoals jij en ik. Wij mogen voor alles zorgen wat God gemaakt heeft. Vandaag hebben we geleerd: God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) Zullen we dat nog eens samen doen? God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap)

Wat doe je ermee? (15 minuten)

Geef ieder kind iets te drinken en eventueel een traktatie.

kun je in een vuilnisbak doen? (Afval, rommel, vuilnis, enz.) Heel goed! Eén manier om te zorgen voor alles wat God gemaakt heeft is door dingen schoon te houden en ons afval en rommel in de vuilnisbak te gooien. Wij gooien onze rommel in de vuilnisbak, want God (Wijs omhoog.) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden.), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap)

LESTIP: De volgende twee activiteiten kosten samen meer dan 10 minuten, daarom kun je kiezen om er één te doen of allebei, afhankelijk van de tijd die je hebt.

Activiteit 1

Ik heb nog een puzzel voor jullie. Oké, wat is het? Eén, twee, drie… tandenborstel. Wie kan vertellen hoe we een tandenborstel kunnen gebruiken om voor Gods schepping te zorgen? Wie gebruikt er een tandenborstel? (Reactie.) Heeft God de mensen gemaakt? (Ja) Goed zo. We kunnen een tandenborstel gebruiken om voor onze tanden te zorgen, want God wil dat we voor alles zorgen wat Hij gemaakt heeft! Dus ook voor onszelf. Hoe kunnen we nog meer goed voor ons zelf zorgen? (Sporten, goed eten, slapen, wassen, enz.) We kunnen onze tandenborstel gebruiken om onze tanden te poetsen. We kunnen een kam gebruiken om ons haar te verzorgen. We kunnen ons wassen om schoon te blijven. We kunnen eten om gezond te blijven. Er zijn heel veel manieren om goed voor onszelf te zorgen. En dan zorgen we ook voor Gods schepping.

Leider: Wij kunnen ook voor Gods schepping zorgen! Laten we een spel spelen om verschillende manieren te ontdekken hoe wij voor Gods schepping kunnen zorgen. Steek je duimen maar omhoog als je mee wilt spelen! (Laat kinderen reageren.) Goed zo! Ik laat jullie telkens een groter stuk van een plaat zien. Als jullie weten wat er op de plaat staat, steek je je hand omhoog, maar zeg je nog niets! Dan, na drie tellen, vertel je wat het is. Als het goed is, gaan we samen ontdekken hoe we met deze plaat voor Gods schepping kunnen zorgen! (Houd de plaat van de afvalbak omhoog, bedekt met een ander papier. Trek het papier steeds verder van de plaat tot de kinderen de plaat herkennen.) Oké, wat is het? Eén, twee, drie… vuilnisbak. Hoe kunnen we een vuilnisbak gebruiken om voor Gods schepping te zorgen? Wat

Heel goed. En omdat jullie alle platen geraden hebben doen we een overwinnings-


dans. Sta maar op. (Geluidsfragment nr. 5 - overwinningsmuziekje) Goed, ga nu maar weer zitten. Vandaag hebben we geleerd: God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden), en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) God heeft echt heel veel gemaakt in zes dagen. En ik ben blij dat wij Hem mogen helpen om ervoor te zorgen.

Activiteit 2

Instructies Laat de kinderen in een kring gaan zitten en leg de vijf scheppingskaarten in het midden van de groep. We gaan samen een spel spelen. Ik vraag aan één van jullie om een kaart te pakken, dan lees ik wat er op staat en gaan we dat doen. Daarna mag een ander kind een kaart pakken. Kies één kind om het spel te beginnen. Lees wat er op de kaart staat. Doe samen de opdracht en leg de kaart terug. Laat het volgende kind een kaart pakken. Opdachten op de scheppingskaarten Bloemen: God heeft de bloemen gemaakt. Hoe kunnen wij laten zien dat we voor de bloemen zorgen? (Water geven, in de zon zetten, in aarde zetten.) Laten we uitbeelden dat we bloemen water geven. (Beeld het water geven uit met de kinderen en kies daarna een ander kind om een kaart uit te kiezen.) Kat en hond: Steek je vinger eens op als je thuis dieren hebt. Hoe kunnen we voor onze huisdieren zorgen, die God ook gemaakt heeft? (Borstelen, water/eten geven, uitlaten. Laat de kinderen daarna één ding uitbeelden. Kies een ander kind.) Jongen en meisje: God maakte jou en mij. Hoe kunnen we goed voor onszelf zorgen? (Gezond eten, tandenpoetsen, wassen, bewegen, genoeg slapen, enz.) Wat ga jij vandaag doen, om goed voor je zelf te zorgen? (Reactie.) Laten we nu goed voor ons zelf zorgen door te bewegen. (Spring vijf keer omhoog,

hinkel de groepsruimte rond. Kies een kind om een nieuwe kaart te pakken.) Rommel in het park: Kijk eens naar deze tekening van het park. Wat is er niet goed op de tekening? (Afval, rommel.) Wij kunnen voor alles wat God gemaakt heeft zorgen, door de rommel op te rapen en in de afvalbak te gooien. Waar kunnen we allemaal afval en rommel oprapen? (Thuis, in de tuin, het park, op school, op de straat, enz.) Laten we nu eens doen of we afval opruimen. (Kies daarna een kind voor een nieuwe scheppingskaart.) Vraagtekens: Voor wat, dat God gemaakt heeft, wil jij deze week extra zorgen? (Reactie.) Wat hebben we deze week geleerd? God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden) en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) Jullie hebben het spel goed gespeeld. Laten we nu nog eens kijken wat we ons kunnen herinneren van het scheppingsverhaal. Jullie krijgen van mij allemaal een tekening van iets wat God gemaakt heeft. Nu ga ik het verhaal voorlezen. Wanneer je over jouw tekening hoort voorlezen, houd je de tekening omhoog, zodat iedereen hem kan zien. (Geef ieder kind een plaat over de schepping.) Kijk goed naar je tekening, als je het woord hoort dat bij jouw tekening past, houd je de tekening omhoog. (Lees het volgende verhaal.) God schiep alles in zes dagen! Op de eerste dag, maakte God licht en duisternis. De tweede dag, maakte God water en lucht. Op de derde dag verzamelde God het water en maakte Hij de zeeën. Ook maakte Hij de grond waarop bloemen, planten en bomen konden groeien. Op de vierde dag maakte God de zon, de maan en de sterren. Hij maakte de seizoenen, winter, lente, zomer en herfst, de dagen, maanden en jaren. De vijfde dag maakte God alle vissen en dieren in het water en vogels in de lucht. Op zesde dag maakte God de dieren op het land en een mens, Adam, die voor de aarde


Ingekorte les

moest gaan zorgen. God zag later op de zesde dag dat Adam een hulp nodig had. En Hij maakte Eva, een vrouw, om Adam te helpen. Toen het de zevende dag was rustte God uit van al het werk. (Haal alle platen op.)

Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Vouw ze op je schoot. (Vouw je handen op je schoot.) Sluit je ogen nu en zeg mij maar na. Lieve God, Dank U wel dat U alles hebt gemaakt. Help ons om goed voor uw schepping te zorgen. Amen.

Afronding

Wat hebben we vandaag geleerd? (Laat de kinderen meedoen.) God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden) en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap)

Geef ieder kind een thematekstkaartje en de brief mee voor thuis. Sluit het programma af met een zegenliedje en/of geef de kinderen een zegen mee.

Bidden We gaan nu bidden en om onze handen te vouwen ken ik een vingerspelletje, doe mij maar na: Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.) Geef een zachte klap. (Klap in je handen.) Open ze. (Open je handen.) Sluit ze. (Sluit je handen.)

(Geef ieder kind een kleurplaat om te kleuren terwijl ze wachten tot ze opgehaald worden of laat ze nog even spelen. Let er dan wel op dat ze hun spulletjes mee naar huis nemen.)


Thematekstkaartjes les 1 • bijlage 1

Go

n ge

Go

n ge

Go

n ge

Go

n ge

Go

n

Go

ge

Go Go Go

n ge

or jm z o g e n e r vo or

wi

a eft e h

jm oge


a eft e h

jm oge

d

en

wi


wi

t,

en

en

wi

alles gem eft aa e h k d

t,



a eft e h

jm oge

d

en

wi


wi

t,

en

en

wi



t,


en

wi


d

t,

en

en

wi


t,


Bijlages

Vuilnisbak les 1 • bijlage 2a

28 Fall Quarter / Lesson 1 LG 1

2008begin... Willow Creek Church / Permission granted to reproduce this page for use in this lesson. In© het een Community duik in het verhaal van God • Herfst

Tandenborstel les 1 • bijlage 2b

Fall Quarter / Lesson 1 LG 2

29

© 2008 Willow Creek Community Church / Permission granted to reproduce this page for use in this lesson.

In het begin... een duik in het verhaal van God • Herfst

Bijlages


Scheppingskaarten - bloemen les 1 • bijlage 3a

Fall Quarter / Lesson 1 SG 3a



Bijlages

Achterkant bloemen les 1 • bijlage 3b

Bloemen

Bloemen

Bloemen

Bloemen

God heeft de bloemen gemaakt. Hoe kunnen wij laten zien dat we voor de bloemen zorgen? Laten we uitbeelden dat we bloemen water geven.





Scheppingskaarten - huisdieren les 1 • bijlage 3c




Bijlages

Achterkant huisdieren les 1 • bijlage 3d

Huisdieren

Huisdieren

Huisdieren

Huisdieren

Steek je vinger eens op als je thuis dieren hebt. Hoe kunnen we voor onze huisdieren, die God ook gemaakt heeft, zorgen?





Scheppingskaarten - mensen les 1 • bijlage 3e




Bijlages

Achterkant mensen les 1 • bijlage 3f

Mensen

Mensen

Mensen

Mensen

God maakte jou en mij. Hoe kunnen we goed voor onszelf zorgen? Wat ga jij vandaag doen, om goed voor je zelf te zorgen? Laten we nu goed voor ons zelf zorgen door te bewegen.





Scheppingskaarten - rommel les 1 • bijlage 3g


©In 2008 Willow Creekeen Community / Permission granted reproduce this page for use in this lesson. het begin... duik inChurch het verhaal van God to • Herfst

Bijlages

Achterkant rommel les 1 • bijlage 3h

Rommel in het park

Rommel in het park

Rommel in het park

Rommel in het park

Kijk eens naar deze tekening van het park. Wat is er niet goed op de tekening? Wij kunnen voor alles wat God gemaakt heeft zorgen, door de rommel op te rapen en in de afvalbak te gooien. Waar kunnen we allemaal afval en rommel oprapen? Laten we nu eens doen of we afval opruimen.





Scheppingskaarten - vraagteken les 1 • bijlage 3i




Bijlages

Achterkant vraagteken les 1 • bijlage 3j

Vraagteken

Vraagteken

Vraagteken

Vraagteken

Voor wat, dat God gemaakt heeft, wil jij deze week extra zorgen? Wat hebben we deze week geleerd? God (Wijs omhoog.) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden.) en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap)





Scheppingsplaten - water les 1 • bijlage 4a

Fall Quarter / Lesson 1 SG 8

41



Bijlages

Scheppingsplaten - wolken les 1 • bijlage 4b


42



Scheppingsplaten - zon les 1 • bijlage 4c


43



Bijlages

Scheppingsplaten - maan, sterren les 1 • bijlage 4d

44 In Fall Quarter / Lesson 1 SG 11

het © begin... een Creek duik Community in het verhaal God • granted Herfstto reproduce this page for use in this lesson. 2008 Willow Church van / Permission

Scheppingsplaten - bloem les 1 • bijlage 4e

45 Fall Quarter / Lesson 1 SG 12

© 2008 Willow Creek Church / Permission granted to reproduce this page for use in this lesson. Bijlages In het begin... eenCommunity duik in het verhaal van God • Herfst

Scheppingsplaten - vissen les 1 • bijlage 4f

46 Fall Quarter / Lesson 1 SG 13

In het begin... in hetChurch verhaal van God • Herfst © 2008 Willow een Creekduik Community / Permission granted to reproduce this page for use in this lesson.

Scheppingsplaten - vogels les 1 • bijlage 4f


47



Bijlages

Scheppingsplaten - dieren les 1 • bijlage 4g


48



Scheppingsplaten - mensen les 1 • bijlage 4h




Bijlages


les 1 • bijlage 5

De schepping (Genesis 1-2)

God made everything, Godcan maakte and we take alles, care of it. en wij mogen voor zijn schepping zorgen.

Creation (Genesis 1–2) Fall Quarter / Lesson 1 SG 18

51



Bijlages

Ouders: les 1 • bijlage 6

Beste ouders/verzorgers, Wij nodigen je uit om met je kind het thema van deze zondag de komende week verder uit te werken.

Hallo! Wat was het zondag gezellig samen met jou. We hebben geleerd dat God wil dat wij goed zorgen voor de wereld die Hij gemaakt heeft. We hoorden het verhaal over de schepping. Hij heeft ook ons gemaakt! Veel plezier met de Bijbel thuis. Karel Kwast

• Lees met je kind het verhaal van de schepping uit Genesis 1-2 nog eens uit een kinderbijbel. • Praat met je kind over wat God in zes dagen allemaal maakte. Wat deed God de zevende dag? • Geniet van de schepping door samen een wandeling te maken en eens goed te kijken naar wat God allemaal gemaakt heeft. Herinner je kind er aan dat Adam en Eva de taak kregen om samen voor de schepping te zorgen. • Vraag je kind eens wat hij of zij zou willen doen om te helpen met het zorgen voor de schepping. (Bloemen water geven, afval opruimen in de buurt, tandenpoetsen, huisdier verzorgen, enz.) • Herhaal deze week een paar keer de thematekst met de gebaren: God (Wijs omhoog) heeft alles gemaakt (Armen wijd uitspreiden) en wij (Klap) mogen (Klap) er voor zorgen. (Klap) • Bid samen met je kind en bedank God voor alles wat Hij gemaakt heeft. • Zoek op internet naar werkjes of kleurplaten over de schepping, of knutsel samen iets anders in elkaar met materialen uit de schepping.

Gods zegen, namens het kinderwerkteam


Bovenstaande indeling is slechts een indicatie; uiteraard bent u vrij om een voor uw kerk passende verdeling te maken

Recommend Documents