Bouwen & Verbouwen Alles wat u moet weten

Bouwen & Verbouwen Alles wat u moet weten

EDITIE

2012

Vakman.indd 1

21/02/12 16:39

Al 100 jaar

verzek zekeringen eringen wa waar u op ka kan bouwen bouwen

Kies Federale Verzekering voor de beste bescherming van uw bedrijf. Al 100 jaar beschermt Federale Verzekering duizenden bedrijven tegen de risico’s van hun professionele activiteiten. Ontdek onze verzekeringsformules op maat aan de voordeligste voorwaarden voor: O O O O O

arbeidsongevallen; burgerlijke aansprakelijkheid; wagenpark; gebouwen; aanvullend pensioen.

Bovendien delen wij onze winst met onze klanten! Voor de adviseur of kantoorhouder uit uw streek

www.federale.be Vakman.indd 2

De verzekeraar die zijn winst met u deelt 21/02/12 16:39

EDITO Bouwen en verbouwen ... uw beste investering! Dat u deze gids ter hand neemt, wil zeggen dat u uw bouw- of verbouwdroom wilt verwezenlijken. En u hebt overschot van gelijk: investeren in een duurzame en kwaliteitsvolle woning is zeker nu de meest veilige en meest rendabele belegging, voor uw toekomst en die van uw kinderen. De afgelopen jaren kwamen er heel veel bouwproducten en -technieken bij en het is niet altijd gemakkelijk om een keuze te maken tussen de aangeboden oplossingen. Daarnaast moet je rekening houden met de nieuwe reglementeringen. Heel belangrijk is met echte vakmensen te werken, die u kunnen raad geven en zich onderscheiden door hun expertise, hun vakkennis en hun vaardigheden. Vakmensen die de sectorale reglementeringen kennen, die volgens het boekje werken, aan wie u de verwezenlijking van uw vastgoeddroom kunt toevertrouwen.

En hierbij kan deze gids goed van pas komen! Hij geeft u immers een samenvatting van alles wat u moet weten wanneer u aan een vastgoedproject begint. Voor nog recentere informatie over premies, fiscale en milieuwetgeving, btw-tarieven enz. verwijzen we u bovendien naar de website www.ikzoekeenvakman.be. Aarzel niet om naar deze site te surfen. Het is een schat aan nuttige informatie voor al wie wil bouwen of renoveren. Regelmatig wordt deze site bijgewerkt door de Confederatie Bouw en u kunt er de vakmensen kiezen die u nodig hebt. Wij hopen oprecht dat deze publicatie u zal helpen bij het gestalte geven aan uw project.

Robert de Mûelenaere Gedelegeerd Bestuurder Confederatie Bouw

Bouwen & verbouwen 2012 - 3

Vakman.indd 3

21/02/12 16:39

Ik zoek een vakman gids

1) Bouwen en verbouwen: van A tot Z Uw Bouwpartners ................................................................................... 8

Notaris ................................................................................................................ 8 Architect .............................................................................................. 8 Aannemer ........................................................................................... 10 • Algemeen aannemingsbedrijf • Bouwen of verbouwen met verschillende aannemers • Coördinatieovereenkomst

Verzekeringen.......................................................................................... 11 • Tegen inkomensverlies • Schuldsaldoverzekering • Brandverzekering in de vorm van een globale woonpolis

Kwaliteitslabels ........................................................................................ 12 • • • • •

Lid Confederatie Bouw Construction Quality Charter van de bouwers van individuele woningen Wet Breyne Label Dé Parketplaatsers

Energieprestatienormen (EPB) ..................................................... 12 Verzoeningscommissie ..................................................................... 14

2) Premies Vlaanderen ................................................................................................ 17 • Renovatiepremie • Energiepremies

Brussels Hoofdstedelijk gewest ................................................... 17

• Energiepremie • Premies voor studies en audits • Isolatie en ventilatiepremies • Premies voor efficiënte verwarming • Premies voor hernieuwbare energie • Premies voor energie-efficiënte verwarming • Premies voor energiezuinige huishoudtoestellen • Renovatiepremie

4 - Bouwen & verbouwen 2012

Vakman.indd 4

21/02/12 16:39

Inhoud Wallonië ........................................................................................................ 19 • Bouwpremie • Renovatiepremie • Afbraakpremie

3) Fiscale voordelen en BTW Fiscale voordelen .................................................................................. 25 • Belastingaftrek voor hypothecaire lening • Belastingvermindering voor beveiliging tegen inbraak en brand • Belastingvermindering voor dakisolatie

BTW

................................................................................................................. 26

• Nieuwbouw • Vernieuwbouw • Renovatie

4) Nuttige adressen en links • • • •

www.ikzoekeenvakman.be .............................................................................. 30 www.confederatiebouw.be............................................................................. 31 Andere links.................................................................................................................. 32 Nuttige adressen ...................................................................................................... 34

Niets uit deze uitgave mag, geheel of gedeeltelijk, worden overgenomen en/of vermenigvuldigd door middel van boekdruk, foto-offset, fotokopie, microfilm of welke andere methode dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De informatie in deze gids werd te goeder trouw en met de grootste zorgvuldigheid gebundeld. Toch valt het gebruik van de geleverde informatie onder de uitsluitende verantwoordelijkheid van de lezer en de vzw Confederatie Bouw kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele fouten en/of onvolkomenheden. Meer algemeen wijst zij alle aansprakelijkheid af voor directe of indirecte schade die zou kunnen voortvloeien uit het mogelijke gebruik van de informatie uit deze gids. Deze informatie kan overigens veranderen nadat deze gids van de persen is gerold. Adverteerders: Claerhout - Deceuninck - Febelcem - Federale Verzekering - Groupe S - ING - KPD - RAM - Randstad Recticel - Renson - Cleans Site - Wienerberger - Formalis - Saint Gobain Glass ©2012-Confederatie Bouw V.U. Véronique Vanderbruggen, Confederatie Bouw, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel


Vakman.indd 5

21/02/12 16:39

Combinators zorgen voor een juiste totaalindruk

Stalen mogen mee naar huis

Bezoek het unieke showroomconcept voor de hele ruwbouw! 2PLaLU

1

2

3LYLU

4LLYKHU600 TVNLSPQROLKLU

6U[KLRKL ‘Walk of Building’

4L[TLYRLUaVHSZ+LZPTWLS2VYHTPJ 7VYV[OLYTLU;LYJHOLLM[>PLULYILYNLY THHYSPLMZ[600 verschillende gevelstenen, binnenmuurstenen, kleidakpannen en kleiklinkers,LULUVYTLRL\aLKPLVWLLU V]LYaPJO[LSPQRLTHUPLY^VYK[]VVYNLZ[LSK

+PZWSH`ZTL[NYV[LYLY\ÎV\^KLSLU [VULULYKL>PLULYILYNLYWYVK\J[LU PUNLWSHH[Z[L[VLZ[HUK+LTVKLSSLU ILSPJO[LUKL[LJOUPJP[LP[VWOL[]SHR ]HUTL[ZLS[LJOUPLRLUKHRJVUZ[Y\J[PLZ LUPZVSH[PL

4LLULTLU

4

(K]PZLYLU

5

5LLT\^MH]VYPL[Lstalen TLLUHHYO\PZ

*VUZ\S[ZLY]PJL9\ÎV\^ :OV^YVVTZ

0UVUaLZOV^YVVTZIL]PUK[aPJO LLUY\PTLZ[HSLUHMKLSPUN>PL^PS RHUTL[LLUaPQUMH]VYPL[LTH[LYPHSLU TLLULTLUUHHYO\PZVMUHHYRHU[VVY

Onze vakmensenZ[HHURSHHYTL[ KVJ\TLU[H[PLLU[LJOUPZJOHK]PLZLU zoeken samen met u naar de juiste oplossing op al uw vragen

Combinators aVYNLU]VVY KLQ\PZ[L[V[HHSPUKY\R º*VTIPUH[VYZ»aPQUKPZWSH`Z^HHY\KP]LYZL Y\ÎV\^LSLTLU[LUPUWSHH[Z[!NL]LSZ[LULU RSLPKHRWHUULUYHHTWYVÄLSLU¯[V[LU TL[KL]VLNTVY[LSAPQTHRLUOL[TVNLSPQR VTHSSLLSLTLU[LU]HUKLY\ÎV\ÛHHZ[ LSRHHY[LWYLZLU[LYLUPUéén realistische totaalindruk

Win een verrassingsweekend of 1 jaar gratis brandverzekering

Praktisch Kortrijk 2HWLS[LY)LKL 2VY[YPQR ;LS! 6VRVWLUVWaH[LYKHN

3

*VTIPULYLU

Londerzeel (2VUPUN3LVWVSKSHHU )YLLUKVUR ;LS! 6VRVWLUVWaH[LYKHN

Wanlin 9\LKLSH)YPX\L[LYPL >HUSPUZ\Y3LZZL ;LS! 6VRVWLUVWaH[LYKHN

Vraag uw deelnamebon in onze toonzalen. Lees er alles op na op onze site: http://wedstrijd.wienerberger.be

4LLYPUMVV]LYOL[massief passiefhuisconcept en KoraSun® zonnepanelen R\U[\ILRVTLUVWVUaLzitdagenPUKL[VVUaHSLU [LKortrijkLonderzeelLUWanlin UH[LSLMVUPZJOLHMZWYHHR

4LLYPUMVYTH[PL]PUK[\VW! ^^^KLZPTWLSILc^^^RVYHTPJJVTc^^^[LYJHIL 6 - Bouwen & verbouwen 2012

Vakman.indd 6

21/02/12 16:39

Steek uw licht op bij ING voor uw immoprojecten

Vraag uw woningkrediet aan op ing.Be Let op, geld lenen kost ook geld. Lening op afbetaling met privédoeleinden onderworpen aan de wet consumentenkrediet van 12 juni 1991 of aan de wet op het hypothecair krediet van 4 augustus 1992. Onder voorbehoud van aanvaarding van uw dossier door ING België en van wederzijds akkoord. De algemene voorwaarden van het krediet zijn beschikbaar in alle ING-kantoren, evenals het prospectus voor de kredieten die onderworpen zijn aan de wet op het hypothecair krediet. Uw kredietaanvraag bij ING verbindt u geenszins zolang u geen contract hebt ondertekend in uw ING-kantoor (onder voorbehoud van de aanvaarding van uw dossier door ING België). ING België NV – Bank/Kredietgever - Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel - BTW BE 0403.200.393 - BIC: BBRUBEBB - IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijk uitgever: Philippe Wallez – Sint-Micheislwarande 60, BE-1040 Brussel – Z25182N – 01/12 © Editing Team & Graphic studio – Marketing ING Belgium

Vakman.indd 7

21/02/12 16:39

1.

☛

Uw bouwpartners

Notaris: hij maakt de gepaste notariele akten op, maar kan u ook adviseren bij de verkoop van een grond of van een gebouw. Hij doet opzoekwerk voordat hij de verkoopakte verlijdt. Hij gaat onder meer de volgende zaken na: de herkomst van eigendom, of het onroerend goed op stedenbouwkundig vlak in orde is, het bestaan van een eventuele hypotheek enz. Hij zorgt ervoor dat de registratierechten aan de fiscus worden doorgestort. Als het goed in Vlaanderen gelegen is, vraagt de notaris het verplichte bodem-

attest bij de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM). In Brussel vraagt de notaris een bodemattest bij Leefmilieu Brussel.

Architect: hij ontwerpt de woning, maar hij doet meer dan dat. De architect verzamelt alle gegevens die noodzakelijk zijn voor het ontwerp en hij stelt een programma van aanbevelingen op. Hij vertegenwoordigt u bij andere deelnemers aan het project (aannemers, veiligheidscoördinator). Hij controleert ook de goede uitvoering van de werken bij elke werffase. Zijn


Vakman.indd 8

21/02/12 16:39

Bouwen en verbouwen van A tot Z opdrachten hangen uiteraard af van de overeenkomst die hij met u heeft gesloten. Moet ik een beroep doen op een architect? De bijstand van een architect is noodzakelijk voor elk vergunningsplichtig bouwwerk. Er zijn echter enkele uitzonderingen, volgens het gewest waarin het te bouwen of te renoveren goed gelegen is. In Vlaanderen Hieronder de lijst van werken waarvoor de bijstand van een architect niet verplicht is in het Vlaams Gewest: - Verbouwingswerken binnen het gebouw of werken voor de geschiktmaking van lokalen. - Werkzaamheden aan de buitenvlakken van een vergund gebouw. Voorbeelden: gevelbedekking zonder de funderingen te wijzigen, plaatsen van dakvensters, fotovoltaïsche panelen of panelen voor een zonneboiler op plat of hellend p een p dak.

- De constructie van kleine bijgebouwen met een beperkte oppervlakte. Voorbeelden: dierenhok, tuinhuisje, garage, carport, serre, veranda, overdekt terras. In Brussel Hieronder de lijst van werken waarvoor de bijstand van een architect niet verplicht is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: - Verbouwingen voor zover ze geen stabiliteitsproblemen meebrengen en geen wijziging in het bouwvolume of de architectonische vorm meebrengen. - Wijzigingen van gebruik of bestemming als daarvoor geen werkzaamheden vereist zijn, of als de verbouwingen geen stabiliteitsprobleem meebrengen. - Afbraak van bijgebouwen (bouwwerk dat gelegen is op hetzelfde perceel als het hoofdgebouw) - Plaatsen van afscheidingen of scheidingsmuur - De installatie van antennes of zonnecollectoren.

Bouwen & verbou verbouwen 2012 - 9

Vakman.indd 9

21/02/12 16:39

1. In Wallonië Hieronder de lijst van werken waaraarvoor de bijstand van een architect tect niet verplicht is in het Waals Gewest: est: - De oprichting van een nieuwe e woning in een gebouw zonder er de draagstructuren van het gebouw uw te veranderen en zonder het volume ume of het architectonische uitzicht te e wijzigen. - Het bijbouwen van een veranda a naast het hoofdgebouw met maar een n bouwlaag. - Verbouwingen aan een bestaand bouwnd bouw werk voor zover de vergroting niet voor bewoning bestemd is, zonder verdieping en zonder kelder, en voor zover de oppervlakte niet meer dan 40 m² bedraagt.

Aannemer: hij voert de bouwen renovatiewerken uit. U hebt verschillende mogelijkheden: een beroep doen op een algemene aannemer, werken met afzonderlijke aannemers of kiezen voor een coordinatieovereenkomst. • Algemeen aannemingsbedrijf Dit betekent dat u maar een enkele medecontractant als gesprekspartner hebt, voor de volledige uitvoering van het project. De algemene aannemer verzorgt, voor de in het contract vastgestelde prijs en binnen een overeengekomen termijn, de levering van een volledig voltooid bouwwerk. U hebt weinig tijd om het project op te volgen? Dan is een algemeen aannemingsbedrijf voor u de geknipte formule. Hierdoor verloopt de coördinatie tussen de verschillende spelers gesmeerd en wordt de wetBreyne nageleefd.

• Bouwen of verbouwen met verschillende aannemers Je kan ervoor kiezen om afzonderlijke overeenkomsten te sluiten met verschillende aannemers, voor de uitvoering van welbepaalde werken: dakwerken, verwarming, elektriciteit, schilderwerk enz. Deze oplossing valt te verkiezen als u meer tijd wilt steken in uw project. U zult zelf de offertes moeten vergelijken en de goede uitvoering van de werken moeten controleren, eventueel met de hulp van uw architect. • Coördinatieovereenkomst Het beheer van de werken wordt toevertrouwd aan een derde. Opgelet: de coordinator is niet verantwoordelijk voor de goede uitvoering van de werken, in tegenstelling tot de algemene aannemer. De keuze van de aannemer(s) is even belangrijk als een architect kiezen. Kijk dus na of de aannemer met wie u overweegt te werken aan een aantal criteria voldoet: vestigingsregeling, erkenning, lidmaatschap bij een beroepsorganisatie, charters en labels.


Vakman.indd 10

21/02/12 16:39

Bouwen en verbouwen van A tot Z

☛

Verzekeringen

Bij bouwen of verbouwen kan het nuttig zijn om verschillende soorten verzekeringen te sluiten, onder andere bij een kredietaanvraag. Hieronder een korte beschrijving van nuttige verzekeringen.

• Schuldsaldoverzekering Het gaat om een overlijdensverzekering, gesloten wanneer een hypothecair krediet wordt aangegaan. Als de ontlener sterft voordat het krediet volledig terugbetaald is, neemt de verzekering de terugbetaling van het overblijvende saldo ten laste, naargelang van het verzekerde kapitaal. De prijs van een schuldsaldoverzekering

• Verzekering tegen inkomensverlies Deze verzekering waarborgt de betaling van de hypotheeklasten bij onvrijwillige werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. Zij heeft tot doel het verwerven of bouwen van een woning aan te moedigen, ook in tijden van werkonzekerheid. Zij is doorgaans gratis, maar er zijn wel een aantal voorwaarden. In Vlaanderen is de verzekering gewaarborgd wonen gratis en zij kent aan wie onvrijwillig werkloos wordt gedurende 3 jaar een financiële tegemoetkoming toe. In Brussel is de verzekering tegen inkomensverlies gratis voor wie een hypothecaire lening afsluit voor de aankoop, de ng. Een aantal voorwaarden moet wororden nageleefd, onder andere wat de maximale verkoopwaarde van de wooning betreft. Het moet ook gaan om m de enige woning waarin de koper zelff woont. In Wallonië is de verzekering tegen inkomensverlies gratis als de koper geen andere woning bezit en geen andere woning in bezit heeft gehad tijdens de twee jaar die voorafgaan aan de datum van de aanvraag. Hij moet ook een stabiel inkomen © foto: W ienerberge kunnen aantonen. r


Vakman.indd 11

21/02/12 16:39

1. hangt onder andere af van de leeftijd, het ontleende bedrag, de gezondheid van de ontlener en de verzekeringsmaatschappij. • Brandverzekering in de vorm van een globale woonpolis Deze verzekering dekt het brandrisico maar vergoedt ook bij waterschade, een probleem met de elektriciteit, natuurramp, storm, hagel, blikseminslag, glasbreuk, vandalisme enz. Een brandverzekering is niet verplicht, maar sterk aanbevolen, zowel voor de eigenaar als voor de huurder.

☛

Kwaliteitslabels

Lid van de Confederatie Bouw: een aannemer die lid is van de Confederatie Bouw krijgt ondersteuning bij de uitoefening van zijn beroep en wordt regelmatig geïnformeerd over de nieuwigheden in de sector. Via onze organisatie kan hij de attesten verkrijgen die nodig zijn bij een aantal bouwen renovatiewerken, onder andere voor werken tegen verlaagd btw-tarief. Construction Quality: dit label geeft u garanties betreffende de bouwbedrijven waarmee u werkt: interne organisatie, organisatie van de bouwplaatsen en kwaliteit van de technische uitvoering. Voor de bedrijven die dit label behaald hebben, is de tevredenheid van de klant van groot belang. Charter van de bouwers van individuele woningen: de leden van het Charter voldoen aan lidmaatschapscriteria zoals aangesloten zijn bij de Federatie van Algemene Bouwaannemers (FABA) en de erkenning in de categorie D (Algemene aannemingen,

klasse 2). Zij verbinden zich ertoe de wetBreyne na te leven en de principes van beroepsethiek in acht te nemen. De leden van het Charter worden gecontroleerd, zowel vóór als na hun lidmaatschap. Wet-Breyne: deze wet beschermt de consumenten in hun betrekkingen met de aannemer. Zij houdt de volgende zaken in: - naleving van de uitvoeringstermijn en van de overeengekomen prijs; - een duidelijke en volledige overeenkomst tussen aannemer en consument; - een voorschot van maximaal 5% van de prijs. Label Dé Parketplaatsers: de parketplaatsers die dit label behalen hebben 15 jaar ervaring in het professioneel plaatsen van parket en genieten een degelijke opleiding. Zij staan garant voor kwaliteitsvol werk, uitgevoerd volgens de regels van goed vakmanschap en met naleving van de recentste normen.

☛

Energieprestatienormen (EPB)

De EPB-reglementering, waarbij EPB staat voor de energieprestatie van gebouwen, legt eisen op inzake thermische isolatie, ventilatie, verwarmingsinstallaties en klimaatregeling. De naleving van deze reglementering is verplicht, zowel voor nieuwe gebouwen als voor werken in bestaande gebouwen. Voor meer informatie, bekijk onze website www.ikzoekeenvakman.be


Vakman.indd 12

21/02/12 16:40

Bouwen en verbouwen van A tot Z © foto: Wienerberger


Vakman.indd 13

21/02/12 16:40

1. ☛

Bouwen en verbouwen van A tot Z

Verzoeningscommissie

Een bouwgeschil beslechten voor een rechtbank kan verscheidene jaren duren. Een andere, snellere en minder dure oplossing bestaat: de Verzoeningscommissie Bouw. Ze werd opgericht door de Confederatie Bouw, in samenwerking met Test-Aankoop en met de steun van het Ministerie van Justitie.

Technische bouwgeschillen die zich voordoen tussen consumenten, architecten en/ of aannemers kunnen er binnen 6 maanden opgelost worden. De partijen die bij het geschil betrokken zijn moeten echter akkoord gaan om het geschil toe te vertrouwen aan de Commissie, door het standaardbeding te ondertekenen dat deze commissie bevoegd verklaart. Voor meer informatie, bekijk onze website www.ikzoekeenvakman.be

© foto: Lohberger


Vakman.indd 14

21/02/12 16:40

GEEN AARDGAS? EEN BUDGETVRIENDELIJKE EN GROENERE OPLOSSING DAN MAZOUT?

Officië

le prij zen*: Propaa n : 74,88 e uro/10 0L Mazou t: 92,35 e uro/10 0L Bron: h ttp://e conom

ie.fgov.

be

ONTDEK PROPAAN VAN PRIMAGAZ: • • • •

19% minder CO2-uitstoot Hoger rendement van de (gas)condensatieketel Minder onderhoud van de ketel 1 oplossing voor koken en verwarmen

Elke nieuwe klant krijgt 200 liter gratis gas bij ondertekening van zijn contract voor 31/03/2012.** *vermelde prijzen zijn de officiële prijzen van 10/01/2012 **niet van toepassing bij overnames

Verlaag nu uw CO2-uitstoot en bel 0800/92.850 of mail naar [email protected] met als onderwerp ‘groen2’. Vakman.indd 15

21/02/12 16:40

2.


Vakman.indd 16

21/02/12 16:40

Premies Voor sommige werken kunt u premies of belastingverminderingen krijgen. De gewestelijke premies variëren volgens woonplaats.

☛

Vlaanderen

Het Vlaamse Gewest kent verschillende premies toe, in de vorm van een financiële tegemoetkoming. • Renovatiepremie Het gaat om een financiële tegemoetkoming die wordt toegekend voor het vervangen of verbeteren van funderingen, muren, vloerplaten, daken, buitenschrijnwerk, centrale verwarming, elektriciteit, sanitair en trappen. De woning moet ouder zijn dan 25 jaar. Premiebedrag Het premiebedrag bedraagt 20 of 30% van het bedrag van de facturen. Het mag echter niet hoger zijn dan 10.000 €. Wie komt in aanmerking voor de renovatiepremie? De eigenaar of huurder: - van wie de bruto-inkomsten lager zijn dan 38.070 € per jaar (alleenstaande) of 54.390 € (alleenstaande met een persoon ten laste, echtgenoten of wettelijke en feitelijke samenwonenden); - die geen andere woning in volle eigendom of als vruchtgebruiker bezit en er ook geen in bezit heeft gehad tijdens drie jaar die voorafgaan aan de premieaanvraag. • Energiepremies De Vlaamse regering heeft een aantal premies uitgewerkt voor energiebesparende investeringen, bestemd voor woningen. Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen premies in het kader van nieuwbouw en die voor bestaande woningen.

Bij nieuwbouw bedraagt de premie: - minimaal 1.400 € voor een nieuw huis met E-peil 50 en minder; - minimaal 600 € voor een nieuw appartement met E-peil 50 en minder. Deze bedragen kunnen verdubbeld worden bij vervangende nieuwbouw als de aard en de bestemming van de woning of het appartement niet wordt gewijzigd. Bij bestaande woningen bedraagt de premie: - 6 tot 8 € per m² voor dakisolatie; - 6 € per m² voor spouwmuurisolatie; - 15 € per m² voor isolatie van buitenmuren; - 6 € per m² voor vloerisolatie; - 12 tot 15 € per m² voor het vervangen van enkel of dubbel glas door hoogrendementsglas; - 200 € per m² voor een zonneboiler; - maximaal 1.700 € voor een warmtepomp. Deze premies kunnen met een renovatiepremie gecumuleerd worden.

☛

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent verschillende premies toe, in de vorm van een financiële tegemoetkoming. Ter aanvulling bestaan er ook gemeentelijke premies voor installaties met een milieubeschermend effect en renovatiepremies. • Energiepremies Geldig voor woongebouwen van 1 januari tot 31 december 2012 en onderling en met de gemeentelijke premies en renovatiepremies cumuleerbaar. Klik op een premie en ontdek bedragen en voorwaarden ervan.


Vakman.indd 17

21/02/12 16:40

2. Premies voor studies en audits Een energieaudit wordt aanbevolen om de sterke en zwakke punten van uw woning op te sporen, vooraleer met verbeteringswerken te starten. Isolatie- en ventilatiepremies: passieve nieuwbouw, lage-energierenovatie, isolatie van dak, muren of vloer, superisolerend glas, groendak, mechanische ventilatie enz. Premies voor efficiënte verwarming: verwarmingsketel, boiler, warmtepomp, thermostaat en thermostatische kraan. Premies voor hernieuwbare energie: zonneboiler, fotovoltaïsche panelen. Premies voor energie-efficiënte investeringen: warmtenetwerk, optimalisering van de verlichting, warmtekrachtkoppeling enz.

Premies voor energiezuinige huishoudtoestellen: koelkast, diepvriezer, droogkast. Er bestaan ook energiepremies voor gebouwen uit de tertiaire en industriële sector. Voor meer informatie, bekijk onze website www.ikzoekeenvakman.be • Renovatiepremie Als u slachtoffer van geluidshinder bent, kunt u een premie voor geluidsisolatie krijgen voor uw woning. Deze geluidsisolatie omvat: - de muren, vloeren en het hellend dak; - de vensters en ramen; - de buitendeuren; - de rolluikkasten en brievenbussen. Andere werken worden gesubsidieerd: - behandeling tegen vocht; - werken betreffende de stabiliteit van het gebouw; - gas- en elektriciteitswerken.


Vakman.indd 18

21/02/12 16:40

Premies Er moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan: - Enkel huizen of appartementen die minstens 30 jaar voor het jaar van indiening van de premieaanvraag gebouwd zijn, komen hiervoor in aanmerking; - Het onroerend goed moet uw hoofdverblijfplaats zijn; - De woning moet blootgesteld zijn aan het lawaai van het wegverkeer (alleen voor de werken rond geluidsisolatie). Het bedrag van de gewestelijke tegemoetkoming hangt af van de plaats waar uw woning gelegen is en van het inkomen. Deze premie kan gecumuleerd worden met de energiepremies die worden toegekend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en met de gemeentelijke premies.

☛

Wallonië

Het Waalse Gewest kent een bouwpremie toe, in de vorm van een financiële tegemoetkoming. Zij kan worden verkregen voor: - De afbraak van een onverbeterbare woning en de bouw van een woning op hetzelfde perceel; - De bouw of aankoop, op de privémarkt, van een appartement of een eengezinswoning. De woning moet nieuw zijn en gelegen binnen een woonkern. Premiebedrag Het premiebedrag wordt berekend volgens uw inkomen. Het bedraagt 2.480 € voor: - een alleenstaande van wie de bruto-inkomsten niet meer bedragen dan 39.900 € per jaar;

- een koppel of meerderjarige medeeigenaars van wie de bruto-inkomsten niet meer bedragen dan 48.200 € per jaar. Het bedraagt 4.960 € voor: - een alleenstaande van wie de brutoinkomsten niet meer bedragen dan 25.700 € per jaar; - een koppel of meerderjarige medeeigenaars van wie de bruto-inkomsten niet meer bedragen dan 32.100 € per jaar. De premie wordt verhoogd met: - 20% per kind ten laste; - 20% per kind geboren binnen 300 dagen volgend op de datum van de aanvraag; - 20% per gezinslid met een handicap; - 50% als de woning gelegen is in stedelijk of in beschermd landelijk gebied, op een oppervlakte voor stadsvernieuwing, in een architectuurgeheel, binnen de grenzen van een gebied voor de bescherming van onroerend cultureel erfgoed of in een bevoorrecht initiatiefgebied. Wie komt in aanmerking voor de bouwpremie? - De aanvrager moet minstens 18 jaar zijn (of een ontvoogde minderjarige); - Hij mag nog geen eigenaar of vruchtgebruiker van een woning zijn, en mag evenmin eigenaar of vruchtgebruiker geweest zijn tijdens de 2 jaar vóór de aanvraagdatum; - Hij mag geen lening hebben gekregen bij de Société Wallonne du Crédit Social of bij het Waals Woningfonds voor de bouw van zijn woning. - Hij moet ook aan inkomensvoorwaarden voldoen.


Vakman.indd 19

21/02/12 16:40

2.

Wanneer zal ik de premie trekken? - Als u bouwt: zodra de funderingsplaat is gelegd. - Als u een nieuwbouwwoning koopt: zodra u een kopie van de aankoopakte hebt toegestuurd.

• Renovatiepremie Het gaat om een financiële tegemoetkoming die wordt toegekend voor werken die een woning verbeteren: isolatie, dak, muren, vloeren, verlichting, ventilatie, veiligheid, hygiëne enz.

Het Waalse Gewest kent ook een renovatiepremie en een afbraakpremie toe.

Premiebedrag De premie wordt berekend volgens het referte-inkomen van uw gezin en volgens uw


Vakman.indd 20

21/02/12 16:40

Premies


Vakman.indd 21

21/02/12 16:40

2. vermogenstoestand betreffende de te renoveren woning (al of niet volle eigenaar). Wie komt in aanmerking voor de renovatiepremie? - De aanvrager moet minstens 18 jaar zijn (of een ontvoogde minderjarige); - Hij moet een zakelijk recht op de te renoveren woning hebben: eigenaar, medeeigenaar, vruchtgebruiker enz. zijn. Een specifieke renovatiepremie voor huurders bestaat ook. • Afbraakpremie Het gaat om een financiële tegemoetkoming die wordt toegekend bij de afbraak van een onverbeterbare woning. Deze woning moet die status gekregen hebben van de afgevaardigde van het Département du Logement of door een besluit van de burgemeester.

Premies Premiebedrag Het premiebedrag is gelijk aan 40% van de afbraakkosten exclusief btw. Er moeten facturen ingediend worden. De premie mag echter niet hoger zijn dan 1.985 €. Wie komt in aanmerking voor de afbraakpremie? De aanvrager moet: - een natuurlijke persoon zijn; - eigenaar of mede-eigenaar van de woning. Wanneer zal ik de premie trekken? De premie zal gestort worden zodra de afbraakwerken afgerond en de nodige documenten ingediend zijn.


Vakman.indd 22

21/02/12 16:40

Deze briefjes liggen meestal niet voor het rapen. Maar wel bij Recticel Insulation.

U bouwt of renoveert en isoleert met de kwalitatieve isolatieproducten van Recticel Insulation? Dan betalen we u tot maximaal €500 terug!* Bovendien krijgt u er het Recticel® Insulation Inside kwaliteitslabel én Isolatiecertificaat bovenop. Voor alle info, surf naar www.recticelinsulation.be of bezoek onze stand op één van volgende beurzen: Batibouw, Passive House, BIS 2012 en Énergie et Habitat. * Actie onder voorwaarden: zie www.recticelinsulation.be

Vakman.indd 23

21/02/12 16:40

3. © foto: Velux


Vakman.indd 24

21/02/12 16:40

Fiscale voordelen en BTW

© foto: Saint Gobain

☛

Fiscale voordelen

De federale regering kent fiscale voordelen toe voor hypothecaire leningen en voor bepaalde soorten werken: inbraak- en brandbeveiliging, dakisolatie. De belastingverminderingen voor andere uitgaven om energie te besparen in een woning werden afgeschaft. • Belastingaftrek voor hypothecaire lening De regelgeving spreekt van “aftrek voor enige en eigen woning”. In 2011 vertegenwoordigde die aftrek een bedrag van 2.120 € per belastingplichtige en per jaar, ongeacht het niveau van het

belastbare inkomen. Als de woning de enige is die de eigenaar bezit en als die eigenaar die woning als hoofdverblijfplaats gebruikt, bedraagt deze aftrek 2.830 € gedurende de 10 eerste belastbare tijdperken van de lening (kalenderjaren). Voor wie drie of meer kinderen ten laste heeft, mag daarbij nog 70 € worden gevoegd gedurende de 10 eerste belastbare tijdperken van het krediet. De aftrek wordt toegekend per persoon en wordt dus verdubbeld voor gehuwden en wettelijk samenwonenden. Bouwen & verbouwen 2012 - 25

Vakman.indd 25

21/02/12 16:40

3. • Belastingvermindering voor beveiliging tegen inbraak en brand Een fiscaal voordeel wordt toegekend ten belope van 50% van de investeringen. Dit voordeel is echter beperkt tot een bepaald plafond: in 2011 bedroeg het maximumbedrag van g 710 €. Om dit voordeel te genie-ten, moet de aannemer u een attest bezorgen waarin n hij waarborgt dat hij de werrrken volgens de vereiste normen heeft uitgevoerd. Hieronder de lijst van investeringen waarvoor een belastingvermindering geldt: - inbraakvertragende gevelelementen (specifiek brandwerend glas, gepantserde deuren); - alarmsystemen; - camerasysteem uitgerust met een registratiesysteem; - waterblussers; - brandwerende deuren. • Belastingvermindering voor dakisolatie Wie het dak van zijn bestaande woning isoleert, heeft recht op een belastingvermindering: - van 40% voor uitgaven gedaan in 2012, waarvoor de overeenkomst vóór 28 november 2011 werd gesloten; - van 30% voor overeenkomsten getekend vanaf 28 november 2011. Het plafond is vastgelegd op 2.930 €.

☛

Btw

Bij renoveren of bouwen kunnen bepaalde btw-voordelen worden verkregen. Op het ogenblik bedraagt het btw-tarief bij nieuwbouw 21%. Dat bij vernieuwbouw bedraagt 6%. Bij renovatie wordt 6% btw toegepast als de woning 5 jaar of ouder is. • Nieuwbouw Het btw-tarief bij nieuwbouw werd een tijdje gedeeltelijk verlaagd tot 6% (in 2009 en 2010), maar nu bedraagt het weer 21%. • Vernieuwbouw Sinds 2007 kan het verlaagde btw-tarief van 6% toegepast worden wanneer een oud gebouw wordt afgebroken en vervangen door een nieuwe woning. Deze maatregel werd ingevoerd om het opwaarderen van leegstaande en verouderde gebouwen aan te moedigen. Opgelet: deze regeling


Vakman.indd 26

21/02/12 16:40

Fiscale voordelen en BTW

is beperkt tot 32 welbepaalde stadsgebieden. Na voltooiing van de werken moet het gebouw (hetzij uitsluitend, hetzij hoofdzakelijk) gebruikt worden als privéwoning. Om het tarief van 6% te genieten, moet de klant ook een attest bezorgen aan de belastingadministratie, waarvan hij een kopie bezorgt aan de aannemer. Uit dit attest moet blijken dat alle formaliteiten vervuld zijn. Deze informatie moet ook op de factuur staan. Hieronder in alfabetische volgorde de lijst van 32 gebieden waarin het btw-tarief van 6% kan worden toegepast bij vernieuwbouw: Aalst, Anderlecht, Antwerpen, Bergen, Brugge, Brussel, Charleroi, Dendermonde, Doornik, Elsene, Etterbeek, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, La Louvière, Leuven, Luik, Mechelen, Moeskroen, Namen, Oostende, Roeselare, Schaarbeek, Seraing, Sint-Gillis, Sint-Jans-Molenbeek, Sint-Joost-ten-Node, Sint-Niklaas, Ukkel, Verviers en Vorst. De

vernieuwbouw moet gelegen zijn in deze steden of in een van de deelgemeenten ervan. • Renovatie Het btw-tarief bedraagt bij renovatie 21%, behalve als de woning 5 jaar of ouder is. In dit geval bedraagt het tarief dat wordt toegepast 6%. Andere voorwaarden moeten worden nageleefd: - De handelingen moeten de omvorming, renovatie, rehabilitatie, verbetering, herstelling of het onderhoud geheel of ten dele van een woning tot voorwerp hebben. Reinigingswerken zijn uitgesloten. - Na renovatie moet het gebouw (hetzij uitsluitend, hetzij hoofdzakelijk) gebruikt worden als privéwoning. - De klant moet een attest overmaken aan de aannemer waarop vermeld staat dat aan de voorwaarden is voldaan. Deze informatie moet ook op de factuur staan.

© foto: Saint Gobain


Vakman.indd 27

21/02/12 16:41

el

O

f fi

O

f fi

goe

c ie

c ie

d g e ke u r d

el goe dgek

el goe dgek

o

r

do

d eur

rS

fic

ie

do

d eurd

o

oo

M

Of

E-peil tot verlaging n 22 punte conform EPB

VE A PW

Slim ventileren!

rB

I

Kies voor een ventilatiesysteem dat zich aanpast aan uw leefgewoontes. Met RENSON® ventileert u slim. De revolutionaire SmartZone technologie garandeert een goede luchtkwaliteit in uw woning dankzij continue toevoer van verse lucht en intelligente CO 2-gestuurde afvoer van vervuilde lucht in die ruimtes waar u zich bevindt. De unieke touch display met CO 2 weergave toont u steeds hoe uw ventilatiesysteem de binnenlucht verbetert. En u geniet ook nog eens van een aanzienlijke E-peilwinst. E VO I I

stand 4.214

Vakman.indd 28

Wenst u meer informatie ? www.renson.be of bel onze infolijn +32 (0)56 62 93 87

21/02/12 16:41

Uw achter-achter achter-achter-achter kleinkinderen zullen u dankbaar zijn! Kies voor het hellend dak van Koramic. Een duurzame, ecologisch verantwoorde investering waar niet alleen u nog lang van zult genieten, maar ook uw kleinkinderen. En die van hen. De met zorg gefabriceerde kleidakpannen van eigen bodem zijn geschikt voor nieuwbouw en renovatie in diverse bouwstijlen. Ze dragen bij tot een gezond leefklimaat voor het hele gezin en beschermen uw woning levenslang. Ontdek nu het duurzame dak van morgen en de kwalitatieve dakpannen in hun vele vormen, afwerkingen en kleuren! Bezoek onze toonzalen in Londerzeel, Kortrijk en Wanlin.

Wienerberger nv Divisie Kleidakpannen Kapel ter Bede 121, 8500 Kortrijk T 056 24 96 38 - [email protected]

www.koramic.com

Vakman.indd 29

Kleidakpannen

21/02/12 16:41

4.

www.ikzoekeenvakman.be

www.confederatiebouw.be 30 - Bouwen & verbouwen 2012

Vakman.indd 30

21/02/12 16:41

Nuttige adressen en links

Andere links Confederatie Bouw http://www.confederatiebouw.be Construction Quality http://www.constructionquality.be FOD Financiën http://minfin.fgov.be Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat www.notaris.be

Leefmilieu Brussel http://www.leefmilieubrussel.be Orde van Architecten http://www.ordevanarchitecten.be Premiezoeker http://www.premiezoeker.be/ Verzoeningscommissie Bouw http://www.bouwverzoening.be/ Vlaams Energieagentschap http://www.energiesparen.be/

Nuttige adressen Lijst lidorganisaties Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.56.00 [email protected] www.confederatiebouw.be

Gewestconfederaties Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) T: 02/545.57.49 [email protected] www.vcb.be Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad (CBB-H) T: 02/545.58.29 [email protected] www.confederatiebouw.be/brusselhoofdstad Confédération Construction Wallonne (CCW) T: 02/545.56.68 [email protected] www.confederationconstruction.be/wallonie

Lokale Confederaties Bouw Vlaanderen en Brussel Confederatie Bouw Antwerpen T. Van Rijswijckplaats 7 bus 2 2000 Antwerpen T: 03/203.44.00 [email protected] www.confederatiebouw.be/antwerpen Confederatie Bouw Kempen Parklaan 44 2300 Turnhout T: 014/42.00.71 [email protected] www.confederatiebouw.be/kempen Confederatie Bouw Brussel Vlaams-Brabant [email protected] www. confederatiebouw.be/brusselvlaamsbrabant Kantoor Vlaams-Brabant Dreefstraat 8 3001 Heverlee T: 016/22.40.84 Bouwen & verbouwen 2012 - 31

Vakman.indd 31

21/02/12 16:41

4.


Kantoor Brussel Aarlenstraat 92 1040 Brussel T: 02/230.14.20 Confederatie Bouw West-Vlaanderen Kantoor Kortrijk Kortrijksestraat 389 A 8500 Kortrijk T: 056/26.81.50 [email protected] www.confederatiebouw.be/westvlaanderen Kantoor Brugge Spoorwegstraat 48A 8200 Brugge T: 050/47.13.50 [email protected] www.confederatiebouw.be/westvlaanderen Kantoor Oostende Zandvoordeschorredijkstraat 289 8400 Oostende T: 059/51.65.90 [email protected] www.confederatiebouw.be/westvlaanderen Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen Kantoor Gent Tramstraat 59 9052 Zwijnaarde T: 09/244.45.00 [email protected] www.confederatiebouw.be/oost-vlaanderen Kantoor Aalst Kareelstraat 138/1 9300 Aalst T: 053/21.18.76 [email protected] www.confederatiebouw.be/oost-vlaanderen

Kantoor Oudenaarde Markt 41 9700 Oudenaarde T: 055/31.34.64 [email protected] www.confederatiebouw.be/oost-vlaanderen Confederatie Bouw Limburg Prins Bisschopssingel 34 A 3500 Hasselt T: 011/30.10.30 [email protected] www.confederatiebouw.be/limburg Confederatie Bouw Waasland Kleine Laan 29 9100 Sint-Niklaas T: 03/760.15.80 [email protected] www.confederatiebouw.be/waasland

Lokale Confederaties in Brussel en Wallonië Confederatie Bouw Brussel Vlaams-Brabant www.confederatiebouw.be/brusselvlaamsbrabant Exploitatiezetel Aarlenstraat 92 1040 Brussel T: 02/230.14.20 Confédération Construction Brabant Wallon Rue des Croix du Feu 5 1420 Braine-l’Alleud T: 02/384.35.52 [email protected] www.copnfederationconstruction.be/brabantwallon


Vakman.indd 32

21/02/12 16:41

Bezoek onze werven! ZONDAG 13 MEI

Kijk je ogen uit!

Een initiatief van

www.openwervendag.be

Vakman.indd 33

21/02/12 16:41

4.


Confédération Construction Hainaut Rue de la Réunion 2 7000 Mons T: 065/35.42.38 [email protected] www.confederationconstruction.be/hainaut

Chambre de la Construction de Liège Galerie de la Sauvenière 5 4000 Liège T: 04/232.42.70 [email protected] www.ccl.be

Confédération Construction Hainaut – Charleroi Boulevard Audent 25 6000 Charleroi T: 071/20.91.80 [email protected] www.confederationconstruction.be/charleroi

Confédération Construction Namur Avenue Prince de Liège 91/13 5100 Jambes T: 081/20.68.30 [email protected] www.construction-namur.be

Confédération Construction Hainaut – Le Roeulx Faubourg de Binche 33 7070 Le Roeulx T: 064/33.69.08 [email protected] www.confederationconstruction.be/leroeulx Confédération Construction Hainaut – Mons–Ath Rue de la Réunion 2 7000 Mons T: 065/35.42.38 [email protected] www.confederationconstruction.be/mons

Confédération Construction – Chambre Patronale Province de Luxembourg Rue Fleurie 2 6800 Libramont-Chevigny T: 061/23.07.70 ch.luxembourg@confederationconstruction. be www.confederationconstruction.be/luxembourg Confédération Construction de l’arrondissement de Verviers Rue du Palais 25-27 4800 Verviers T: 087/29.10.60 [email protected] www.confederationconstruction.be/verviers

Confédération Construction – Hainaut Occidental Espace Wallonie Picarde Rue du Follet 10/101 7540 Kain (Tournai) T: 069/68.77.10 [email protected] www.confederationconstruction.be/tournai


Vakman.indd 34

21/02/12 16:41

Formalis

uw springplank naar zorgeloos ondernemen

U start of heeft een bouwbedrijf? Vertrouw dan op Formalis: > bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten. > voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen. > voor onze expertise en kennis van de bouw.

formalis.be

ondernemingsloket Bouwen Bou wen & ver verbou bouwen wen 20 2012 12 - 35 35

Vakman.indd 35

21/02/12 16:41

4. Beroepsfederaties Ruwbouw Fed. Algemene Aannemers (F.A.B.A.) Lombardstraat 42 1000 Brussel T: 02/511.65.95 [email protected] www.confederatiebouw.be/algemeneaannemers Fedbeton Vorstlaan 68 (1ste verdieping) 1170 Brussel T: 02/735.01.93 [email protected] www.fedbeton.be

Vlaamse Wegenbouwers (VlaweBo) T: 02/771.20.84 [email protected] www.confederatiebouw.be/vlawebo Brusselse Wegenbouwers (B.F.A.W.) T: 02/771.20.84 [email protected] www.confederatiebouw.be/bfawbru F.W.E.V. T: 02/771.20.84 [email protected] www.confederationconstruction.be/fwev Betonstaalverwerkende Bedrijven COBESTA Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.56.54 [email protected]

Federatie der Baggerwerken Grootveldlaan 148 1150 Brussel T: 02/771.63.69 [email protected] www.confederatiebouw.be/baggerwerken

Beroepsfederaties Voltooiing Cluster Afwerking

Aannemers van Grote Bouwwerken (V.B.A.) Grootveldlaan 148 150 Brussel T: 02/771.00.44 [email protected] www.adeb-vba.be

Fed. Aannemers van Dichtingswerken (BEVAD) Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.10 [email protected] www.confederatiebouw.be/bevad

Fed. Wegenwerken (B.F.A.W.) Grootveldlaan 148 1150 Brussel T: 02/771.20.84 [email protected] www.confederatiebouw.be/bfaw

Fed. Aannemers Glaswerken Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.57 [email protected] www.confederatiebouw.be/glaswerken


Vakman.indd 36

21/02/12 16:41


Belgische Schilders Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.57 [email protected] www.confederatiebouw.be/fed.schilders Vlaamse Schilders Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.57 Brusselse Schilders Aarlenstraat 92 1040 Brussel T: 02/230.14.20 Peintres Wallons Monsieur Edmond Parent Avenue Edmond Leburton 26 4300 Waremme T: 019/33.06.44 Vlaamse Schrijnwerkers Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.05 vlaamseschrijnwerkers@confederatiebouw. be www.confederatiebouw.be/vlaamseschrijnwerkers Dé Parketplaatsers T: 02/545.57.05 [email protected] www.deparketplaatsers.be

INTERIO – Interieurbedrijven T: 02/545.57.05 [email protected] UPEK – Erkende Keukeninstallateurs T: 02/545.57.05 [email protected] Brusselse Schrijnwerkers T: 02/545.57.10 [email protected] Féd. Wallonne des Entr. Gén. Menuisiers Belges (F.W.M.B.) Avenue Prince de Liège 91 Boîte 6 (1er étage) 5100 Jambes T: 081/20.69.22 [email protected] www.menuisiers.com BEWAP – Entreprises de Parachèvement de Cloisons, faux Plafonds et Planchers surélevés T: 081/20.69.22 [email protected] UPEC – Installateurs de Cuisines équipées T: 081/20.69.22 [email protected] Les parqueteurs T: 081/20.69.22 [email protected] www.lesparqueteurs.be

BEWAP – Afwerkingsbedrijven T: 02/545.57.05 [email protected]


Vakman.indd 37

21/02/12 16:41

4.


Plafonneerders (NaVAP) Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.10 [email protected] www.confederatiebouw.be/plafonneerders

Fed. Aannemers Natuursteen Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.58 [email protected] www.confederatiebouw.be/natuursteen

Fed. Dak Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.98 [email protected] www.cct-cbd.be

Cluster Speciale Technieken

Cluster Complementaire Voltooiing Fed. Complementaire Ondernemingen (FEDECOM) Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.58 [email protected] www.confederatiebouw.be/fedecom Fed. Aannemers Tegel- en Mozaïekwerken (FeCaMo) Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.57.58 [email protected] www.confederatiebouw.be/fecamo

Installateurs Centrale Verwarming en Sanitair (I.C.S.) Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/520.73.00 [email protected] www.ubbu-ics.be Elektrotechnische Ondernemers (FEDELEC) J. Chantraineplantsoen 3070 Kortenberg T: 02/757.65.12 [email protected] www.fedelec.be Fed. Rolluiken - Fabrikanten en Zonnewering Lombardstraat 34-42 1000 Brussel T: 02/545.56.00


Vakman.indd 38

21/02/12 16:41

6**&/,0$3/86

21(LQ

&RPIRUW HQHUJLHEHVSDULQJ HQPLOLHXEHKRXG

6**&/,0$3/8621(LVKHWLVROHUHQG

KRRJUHQGHPHQWVJODVPHWVXSHULHXUHSUHVWDWLHVRSKHW YODNYDQWKHUPLVFKHLVRODWLH 7KHUPLVFKHLVRODWLHZDDUGH8 8 :P. ZZZVDLQWJREDLQJODVVFRP

Vakman.indd 39

21/02/12 16:41

Vakman.indd 40

21/02/12 16:41

Bouwen & Verbouwen Alles wat u moet weten

Recommend Documents