BOUWBEURS

SPECIAL: HOUT IN DE BOUW/ BOUWBEURS

3 JAARGANG 64 – 3 FEBRUARI 2011

HoutWereld www.houtwereld.nl

H È T

VA K B L A D

V O O R

H O U T H A N D E L

E N

H O U T I N D U S T R I E

PARELTJE IN HOOGVLIET ’BEWUST MET HOUT’ OP DE BOUWBEURS OPMARS CRADLE TO CRADLE NIET TE STUITEN HOUTSKELETBOUWERS GRIJPEN KANSEN

jaar

uw thuis in triplex

International Plywood BV tel. 0183 - 35 3000 productinfo, keurmerken en aanbiedingen vindt u op www.intplywood.nl

Het groene goud van Afrika

Okoumé triplex

B/BB

Okoumé triplex B/BB met KOMO-keurmerk. Het hout wordt gewonnen uit goed beheerde concessies in het warme Afrika en al tientallen jaren gebruikt voor duurzaam aftimmerwerk in het Nederlandse klimaat. Het okoumé triplex wordt gewaardeerd om zijn goed gesloten oppervlak en warme, zachtroze kleur met mooie tekening. De plaat is licht van gewicht, goed WHEHZHUNHQPHWJHUHHGVFKDSSHQHQGRRUGHëMQQHUYLJKHLGJH makkelijk te schilderen. Dit triplex wordt nauwgezet en in een modern productieproces vervaardigd. Het vindt zijn toepassing als bekledings- en constructiemateriaal voor binnen- en buiten. International Plywood BV heeft verschillende types in verschillende afmetingen op voorraad in de kwaliteit B/BB en met KOMO-keur: ß2NRXP«WULSOH[ ß2NRXP«WULSOH[PHW)6&®-keurmerk. ß,QWHUSULPH;RNRXP«PHWHHQZLWWHJURQGYHUìDDJ ß6XSHUJDUDQW® met 30 jaar garantie. ß6XSHUJDUDQW®-paint met 30 jaar garantie. ß6XSHUJDUDQW® mahonie met 30 jaar garantie. Méér okoumétriplex en technische- en productinformatie vindt u op www.intplywood.nl. Vraag ook monsters aan.

®

INHOUD

3

DE BAAS Is het dwarsliggen? Starheid? Betweterigheid? Gemakzucht? Onwetendheid? Het doet in ieder geval sterk denken aan politiekorpsen die met allerlei smoesjes nog gewoon de gewraakte bonnenquota handhaven en druk bonnen aan het uitschrijven zijn, terwijl dat vanuit de politiek nadrukkelijk en bij herhaling wordt verboden. Ik heb het over het overheidsbeleid inzake duurzaam inkopen. De werkgeversorganisaties VNO NCW en MKB Nederland hebben de Tweede Kamer laten weten dat uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat er, in strijd met de aanbestedingsregelgeving, nog altijd overheidsinkopers zijn die naar één exclusief keurmerk (lees FSC) vragen. En in hetzelfde tempo sluiten nog steeds allerlei overheidsorganen FSC-convenanten af met FSC Nederland. Provincies, gemeenten, waterschappen en woningbouwverenigingen kiezen daarmee keihard vóór het FSC-keurmerk en keren zich dus tégen het PEFC-certificaat, terwijl dat laatste net als FSC aantoonbaar en officieel voldoet aan de eisen die er gelden voor duurzame overheidsinkopen van hout en houtproducten. Deze dubbele moraal heb ik al eens eerder aangekaart in deze opinierubriek. Het altijd-beter-weten is ook iets typisch Nederlands. Want in Engeland en Duitsland accepteren de beide overheden FSC en PEFC eveneens als twee bewijzen van duurzaam bosbeheer en daar is - voor zover ik heb kunnen nagaan - minder of helemaal geen gedoe met eigenwijze lagere overheidsorganen. Het is curieus dat het in de Nederlandse praktijk gewoon door kan gaan en er is maar één manier om dit te stoppen. Den Haag moet de overheidsinstanties - net als bij de politiekorpsen - in duidelijke bewoordingen helder maken wie er de baas is, wat de regels zijn en wat er dus niét mag.

14 20 22 25 26 38 42 SPECIAL: HOUT IN DE BOUW/ BOUWBEURS

3 JAARGANG 64 – 3 FEBRUARI 2011

HoutWereld www.houtwereld.nl

H È T

VA K B L A D

V O O R

H O U T H A N D E L

E N

H O U T I N D U S T R I E

PARELTJE IN HOOGVLIET ’BEWUST MET HOUT’ OP DE BOUWBEURS OPMARS CRADLE TO CRADLE NIET TE STUITEN HOUTSKELETBOUWERS GRIJPEN KANSEN

©Cover: Willem van Det

COLOFON Redactie, abonnementen, advertenties en directie Nijgh Periodieken B.V. Postbus 122, 3100 AC Schiedam

Houtwereld 4 verschijnt op 17 februari 2011

UITGEVER Rinus Vissers REDACTIE Marleen van Herwijnen

(hoofdredacteur) en Vincent Krabbendam Telefoon (010) 427 41 68 Fax (010) 473 99 11 E-mail: [email protected] Website: www.houtwereld.nl

Redactie-secretariaat Dora Pompe (010) 427 41 60

BASISVORMGEVING

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE

LAY-OUT EN DRUK

José Maissan (010) 427 41 55 Irshaad Raghoebar (010) 427 41 50 [email protected]

DeltaHage bv, Den Haag

MEDIA ORDER

Carola Sjoukes (010) 427 41 09

Inline Design, Duiven

Vaste medewerkers: Renate Rothstegge, Ries van Wendel de Joode, John van Tiggelen, Edo Beerda

MARKETING

Geraldine de Keizer (010) 427 41 82

ABONNEMENTEN-ADMINISTRATIE

Paulien Roos / Tini van Schijndel (010) 427 41 08 [email protected]

Met dank aan Plato.

Bouwbeurs 2011 Duurzame noviteiten.

Houtpaviljoen keert terug Houtbranche spant samen op Bouwbeurs.

Houten achtbaan Racen in de Efteling.

C2C in het echt Koploper in duurzaamheid.

Vlot en voordelig Pluspunten van hsb.

DeLaMar in het nieuw Verborgen MDF zorgt voor veiligheid.

RUBRIEKEN

Marleen van Herwijnen, hoofdredacteur [email protected]

Hout in Hoogvliet

ABONNEMENTEN

Abonnement Nederland € 146,– (excl. btw), Abonnement studenten en 60+ € 80,- (excl. btw), Abonnement voor België € 146,- Abonnement overig buitenland € 198,-, Los exemplaar € 8,50 (excl. btw). Abonnementen gelden voor één jaar en worden zonder tegenbericht automatisch verlengd. Opzeggingen schriftelijk uiterlijk zes weken (drie edities) voor het aflopen van de abonnementsperiode. Advertentie tarieven op aanvraag. Advertentie opdrachten dienen

4 6 7 11 12

NIEUWS HOUT IS... SPLINTER VISIE WWW

Marktverkenningen 31 Hardhoutspecials 32 Hardhout VS & Europa 33 Hardhout Afrika 35 Hardhout Canada/VS/ Brazilië 37 Plaatmaterialen 46 NOVITEITEN BOUWBEURS 47 LEESHOEK 50 AGENDA

uiterlijk veertien dagen voor de verschijningsdatum in het bezit van de administratie te zijn. Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig “De Regelen 2011 Stichting ROTA”

© 2011 Nijgh Periodieken BV Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Overname van artikelen alleen na schriftelijke toestemming van de uitgever. Aanvragen voor overname dienen schriftelijk te geschieden.

Houtwereld verschijnt elke veertien dagen. E-mailadres voor persberichten: [email protected]

ISSN 0018-6732

OPINIE

3 FEBRUARI 2011 • NUMMER 3 • JAARGANG 64 • HOUTWERELD

4

NIEUWS

Gras koopt Beka

Western red cedar bracht Beka en Gras bij elkaar.

Houtimport Gras is de nieuwe eigenaar van Beka Houtprodukten in Gramsbergen, dat tegenwoordig als Gras Houtproducten door het leven gaat. De deal werd op 28 januari beklonken en op 31 januari geformaliseerd. in gesprek te zijn, die Beka als ‘going concern’ wilden overnemen. Zij zouden een duidelijke visie hebben op de toekomst van de ondernemingen en zowel de handel als de productie ter plaatse willen voortzetten. Wel zou Beka dan in afgeslankte vorm doorgaan. Met Houtimport Gras te Zaandam zijn uiteindelijk concrete afspraken over overname gemaakt. Volgens Gert Koers blijven de banen van 25 werknemers behouden. De import van en in handel in western red cedar is wat de firma’s Beka en Gras bij elkaar heeft gebracht. Medio 2010 besloten Houtimport Gras en Beka dan ook hun beider inkoop van western red cedar te bundelen in een aparte BV. Q

FOTO: BEKA

Op 11 januari werden zowel Beka Houtprodukten (handelsmaatschappij) als de Beka Groep (holding met daarin onder andere het onroerend goed) en Houttechniek Gramsbergen failliet verklaard. Laatstgenoemde voert als productiebedrijf zowel interne als externe opdrachten uit en exploiteert tevens droogkamers. Bij de drie ondernemingen werkten op dat moment een kleine veertig mensen, die een dag eerder op de hoogte waren gesteld van het aan te vragen faillissement. Verslechtering van de markt, wat leidde tot een halvering van de omzet van 20 miljoen naar 11 miljoen euro, is wat de Bekabedrijven de das heeft omgedaan. Curator Gert Koers liet desgevraagd weten met enkele partijen

Structureel verlies

Grote brand SCM

Links en rechts mogen dan berichten klinken als zou het ergste van de recessie achter de rug zijn, in de timmer- en houtindustrie lijkt daar vooralsnog weinig sprake van.

Aanbieder van houtbewerkingsmachines SCM Group Nederland is afgelopen zaterdag getroffen door een zware brand. Het bedrijf blijft desondanks zijn dagelijkse werkzaamheden zo goed mogelijk uitvoeren.

Voor Timmerfabriek Brand in Leimuiden gaat echter niet op dat het bedrijf als gevolg van de crisis failliet is gegaan. Aan dat bankroet ging namelijk ontzettend veel vooraf, zo blijkt uit het verslag van curator Martijn Hoving. Hij geeft aan dat de timmerfabriek ten tijde van het faillissement zeven mensen in dienst had en kon bogen op een omzet van 600.000 euro. Dat gezegd hebbende is de onderneming structureel verliesgevend geweest voor zover Hoving heeft kunnen nagaan, en dat is ten minste sinds 2003. Voor het beschrijven van de oorzaak van het over de kop gaan van Timmerfabriek Brand heeft de curator ruim een pagina van zijn verslag ingeruimd. Het bedrijf leed structureel verlies en stond al sinds 2007 te koop. Via het overlijden van de eigenaar, de overname van de firma door zijn weduwe en de met beide zaken samenhangende pensioenverplichtingen is uiteindelijk op 14 december 2010 het faillis-

sement aangevraagd en verkregen. Dat wil niet zeggen dat het over en uit is voor Brand, zo meldt het verslag. Het voortzetten van de activiteiten om lopende orders af te wikkelen heeft volgens Hoving twee doelen: het opleveren van directe inkomsten en het in stand houden van de waarde van de onderneming met het oog op een eventuele overname. De resterende werkzaamheden zijn in januari uitgevoerd; in zijn verslag geeft Hoving aan nog geen inhoudelijk commentaar te kunnen geven op de gesprekken die worden gevoerd met gegadigden voor een doorstart van de timmerfabriek. Eerder werd al het faillissement van H2B Houtbewerking De Twee Bogen in Amsterdam genoemd. Curator Michiel van den Brink laat in een korte reactie weten nog niets te kunnen melden over de oorzaak, maar dat een doorstart nog tot de mogelijkheden behoort. In Tubbergen ging eind januari Houtdrogerij Mollink bankroet. Q

HOUTWERELD • JAARGANG 64 • NUMMER 3 • 3 FEBRUARI 2011

De brand ontstond afgelopen zaterdag tegen het middaguur en door het verbranden van de dakbedekking was er sprake van een zware en zeer donkere rookontwikkeling die tot ver in de omtrek van Wormerveer waar te nemen was. Omwille van die rook werd de situatie snel opgeschaald als naar die van een zeer grote brand. De brandweer rukte met groot materieel uit en was met meerdere korpsen vertegenwoordigd. De hulpdiensten hadden het vuur vanwege de grote inzet betrekkelijk snel onder controle. Vanwege die handelingssnelheid zou de schade volgens het NoordHollands Dagblad in verhouding meevallen. De situatie zou er erger hebben uitgezien dan hij daadwerkelijk was door de vele rook als gevolg van de smeulende dakbedekking, aldus de krant. SCM Group Nederland zelf gaf meteen na het weekend in een

korte verklaring aan dat ze als gevolg van de brand vooralsnog niet of erg slecht bereikbaar zou zijn. “We stellen alles in het werk om zo snel mogelijk iedereen weer van dienst te kunnen zijn en zullen de dagelijkse werkzaamheden gewoon blijven uitvoeren.”. Q

IN MEMORIAM Op 4 januari jl. is op 77-jarige leeftijd de heer Albert van Buren komen te overlijden, oprichter van houtimporteur Worldwood in Bleiswijk. De heer Van Buren begon Worldwood in 1965 en was tot 1992 directeur-eigenaar, waarna zoon Ronald van Buren hem opvolgde. Q

5

Wijma reorganiseert

KORT NIEUWS

Door marktomstandigheden gedwongen neemt Wijma Kampen maatregelen tot herstructurering van één van haar productie-onderdelen. Over de precieze invulling daarvan wordt nog overleg gepleegd met de OR en de vakbonden.

Ontslagen onterecht

Overkapping Epe mag

Van de 130 ontslagen die De Vries Kozijnen in Gorredijk wil doorvoeren, zijn vijf aanvragen door de rechter in Leeuwarden ongeldig verklaard. De reorganisatie als geheel gaat echter gewoon door. De Vries ontslaat 130 medewerkers in het kader van een reorganisatie door moederbedrijf Doorwin, waarbij in totaal 196 banen verloren zullen gaan. Tegen de hele reorganisatie ziet de rechtbank geen bezwaar, maar in vijf gevallen luidt het oordeel dat de kozijnenproducent fouten heeft gemaakt met het vaststellen wie voor ontslag in aanmerking komen. Deze vijf ontslagen zijn om die reden verboden, vijftig andere zijn wel akkoord bevonden. Binnenkort worden de andere aanvragen behandeld. Omdat het hier vaak werknemers met langere dienstverbanden betreft denkt FNV Bouw dat hier misschien meer aanvragen niet goedgekeurd worden (bron: Cobouw).. Q

Houthandel en Bouwmarkt De Vries mag een brandwerende overkapping bouwen. De bestuursrechter te Zutphen is van oordeel dat de gemeente Epe terecht een vergunning voor het project heeft afgegeven. Daarmee is het protest van buurman Wolters dus ongegrond, zo bericht dagblad De Stentor. Wolters ging op zoek naar annulering van de vergunning omdat de overkapping de lichtinval in zijn woning zou beperken en hem zijn uitzicht zou benemen. Tevens zou het bouwwerk groter zijn dan toegestaan, maar volgens de rechter is daar geen sprake van: het bouwplan voldoet aan alle voorschriften. Buurman Wolters heeft nu zowel bij de gemeente Epe als bij de bestuursrechter bot gevangen. Q

dedeling dat er “uiteraard uitgebreid overleg is geweest met de ondernemingsraad en de vakbonden over het voornemen tot herstructurering van die productieafdeling. We blijven intussen voortdurend in goed overleg met de OR. Vanwege de overvolle agenda van de sociale partners is in de tweede week van februari weer een vergadering gepland met de vakbonden en de OR.” Op die uitleg volgt nog een toelichting van Ad Wesselink. “Aangezien de afhandeling van dit proces met OR, vakbonden en betrokken personeel een zorgvuldige moet zijn, kan ik niet meer melden dan dat het voornemen is de bedrijfsvoering anders te gaan regelen. Wel kan ik zeggen dat we hetzelfde volume blijven doen als we altijd al deden. Er is en blijft in de toekomst meer dan voldoende aantoonbaar legaal of FSC-gecertificeerd en op maat gezaagd of bewerkt azobéhout bij Wijma Kampen te verkrijgen, zeker ook met ondersteuning van onze stevige productiepositie in Kameroen. Al met al geen belemmerende factoren om orders als vanouds te plaatsen”. Q

PEFC-bos Het landelijke PEFC Forum heeft de definitieve versie van de PEFC Standaard Nederland vastgesteld. Hierin zijn ook belangrijke opmerkingen en input uit de publieke inspraakronde verwerkt. Voordat het normenstelsel ter goedkeuring wordt aangeboden aan PEFC International, worden de regels eerst bij een aantal boseigenaren getoetst aan de praktijk in het Nederlandse bos. Q

Verdubbeling Acht houten pallet- en verpakkingsindustrieën hebben op dit moment een FSCen/of PEFC Chain of Custody-certificaat. Dit is een verdubbeling van het aantal CoC-gecertificeerde bedrijven ten opzichte van de start van het project van Stichting Probos en brancheorganisatie EPV. Daarmee komt het aanbod van pallets en verpakkingen gemaakt van aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout goed op gang. Q

FOTO: WIJMA

Wijma Kampen is met haar 115 werknemers onderdeel van de Wijma Groep, die wereldwijd zo’n 1.300 mensen in dienst heeft. De herstructurering treft alleen een productie-onderdeel van Wijma Kampen, zo benadrukt algemeen directeur Ad Wesselink. Het bedrijf heeft onder meer zwaar te kampen met het exportverbod op rondhout uit Gabon. Ook andere tropische landen hebben zo hun exportrestricties opgelegd en bewerken stammen in toenemende mate in eigen land tot halffabricaten en eindproducten. Wijma stelt dat deze ontwikkelingen bewijzen dat de leveringen van ruwe grondstoffen aan veranderingen onderhevig zijn. De onderneming verklaart: “De onvoldoende betrouwbare rondhoutleveranties inzake levertijd, continuiteit, kwaliteit en prijs uit West-Afrika en de almaar toenemende, goedkopere verwerking van azobé rondhout aan de bron zelf zijn de oorzaken die het efficiënt en profijtelijk werken van een productie-onderdeel van Wijma in Kampen praktisch onmogelijk maken.” Het bericht gaat verder met de me-


6

NIEUWS

Jacques Mentrop (40) geeft sinds drie jaar leiding aan Mentrop Houtbewerking en DroomHout.nl in Utrecht. Hoewel geboren in ‘het hout’ werkte hij lange tijd in de software, maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan.

TEKST: JOHN VAN TIGGELEN

HOUT is ...

Sociaal

“Ik heb de afgelopen drie jaar veel geleerd over hout. Hoewel ik ben opgegroeid in het hout ben ik lange tijd werkzaam geweest in de internationale software-business. Door toedoen van mijn vader - hij is al meer dan veertig jaar actief in het houtvak - zit ik op deze plek. Vroeger was dit een sociale werkplaats voor mensen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking. Ze leverden onder andere houten panelen aan mijn vader. Toen drie jaar geleden werd besloten de werkplaats te sluiten omdat hij niet rendabel was, vond mijn vader dat doodzonde. Hij vroeg me of ik, als bedrijfseconoom van de familie, de business development-kant voor mijn rekening wilde nemen, en samen namen we de werkplaats over van de gemeente Utrecht. Voor mij kwam dit op een uitstekend moment. Ik had net een klus voor een Amerikaans softwarebedrijf afgerond en was klaar voor een nieuwe uitdaging. Eerlijk gezegd dacht ik dat ik het er wel bij kon doen: één à twee dagen in de week. Na een paar maanden wist ik wel beter, want dit is een full-time uitdaging. Inmiddels is de onderneming getransformeerd tot een professioneel houtbewerkingsbedrijf, allround en met behoud van het sociale karakter. We hebben nog

steeds mensen in dienst met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar aan dit team hebben we meubelmakers, interieurbouwers en timmerlieden toegevoegd. Sociaal, ambachtelijk en professioneel zijn de kernwoorden voor dit bedrijf. We bezitten inmiddels ons FSC-certificaat, we zijn een leerbedrijf van Stichting Hout & Meubel en we hebben stagiaires van het Hout- en Meubileringscollege. Het gaat de goede kant op. Aan particulieren leveren we prachtige designmeubels, deels op maat, via DroomHout.nl en voor de zakelijke markt produceren we alles, van kaasplanken tot beursstands. Als het van hout is, kunnen we het maken. Dat is onze kracht, maar we zijn nog op zoek naar een specialisme waarmee we ons nog verder kunnen onderscheiden. Dat kantelpunt komt nog wel. Voorlopig zitten we prima in het werk. Inmiddels droom ik van de dag dat ik de tijd heb om zelf iets te gaan maken, helaas komt het daar nu niet van. Op mijn zestiende had ik al een vakantiebaantje in het houtbedrijf van mijn vader en de liefde die ik toen voor hout had, was een beetje weggezakt, maar is in de afgelopen drie jaar helemaal teruggekeerd. Ik ben ontzettend van dit fantastische product gaan houden.” Q

Veilig cumaru Naast de toepassing van vele andere bouwmaterialen is op speciale locaties voor hardhout met FSC-keurmerk gekozen: het sterke en duurzame cumaru. In de tuinen op de binnenplaats en de daktuinen bestaan de banken en vlonders geheel uit deze houtsoort, wat het ziekenhuis een meer huiselijke uitstraling moet verlenen. Om gladheid tijdens vochtige perioden te voorkomen, is een prototype van de Grip-Strip in de vlonderdelen verwerkt. De Grip-Strip is een vinding van Precious Woods Europe in Nieuwerbrug a/d Rijn om 100% anti-slip te creeren op houten vlonderdelen. De combinatie van amaryl, zand en hars vormt de basis van dit product. Deze bijzonder slijtvaste strip wordt machinaal door de leverancier aangebracht, zodat de verwerker alleen nog maar hoeft te monteren. Het Maasstad Ziekenhuis is ontworpen door Wiegerinck Architecten te Arnhem en gerealiseerd door Ballast Nedam Bouw. Samson Urban Elements trad op als de onderaannemer voor de vlonders en banken. Q


FOTO: PRECIOUS WOODS

Na ongeveer tien jaar bouwtijd, kan in maart het nieuwe Maasstad Ziekenhuis worden betrokken.

7

COLUMN

Vooruitgang? “We zijn tegenwoordig voorzien van meer communicatiemiddelen dan ooit. Vroeger maakten we in het zakenleven vooral gebruik van de telefoon, telex en de fax. Daarna kwamen de pc’s en die hebben ons zakelijk en privéleven drastisch veranderd. Verandering = vooruitgang. Een ‘mislukte’ verandering bestaat eigenlijk niet, want je leert er altijd iets van. Zodoende worden processen daarom zoveel mogelijk ingekort en geautomatiseerd. We streven er als mens dan ook naar om alles ‘beter’ en sneller te maken. Sinds de opkomst van internet zijn er communicatiemogelijkheden in overvloed. We hebben niet alleen informatie van over heel de wereld tot onze beschikking, maar bovendien kunnen we op 101 manieren communiceren. Een goed voorbeeld hiervan is e-mail. Maar ook de mogelijkheden van ‘social media’ spelen tegenwoordig een grote rol. Denk hierbij aan Hyves, Twitter, Facebook en LinkedIn. Voor de jonkies onder ons zitten er op de moderne mobieltjes ook ‘apps’. Met deze applicaties installeer je een klein programma dat bijvoorbeeld met Twitter kan communiceren. Zo blijf je niet alleen achter je bureau op de hoogte, maar ook wanneer je onderweg bent via je gsm. E-mail is erg handig wanneer je een document naar iemand wilt sturen zoals een opdrachtbevestiging. Het is de ideale vervanger voor de fax. Je hoeft de berichten niet perse af te drukken en afspraken zijn gemakkelijk terug te vinden. En een negatieve eigenschap van de fax was ook altijd, dat het uitgeprinte faxpapier wel eens vergeelde en na een tijdje niet meer leesbaar was. Toch kleeft er tegenwoordig een groot nadeel aan e-mailen. Mensen communiceren op digitale wijze zoals ze dat vroeger via de telefoon deden. Er worden simpele vragen via de mail gesteld, etc. En als je niet binnen vijf minuten

reageert zijn mensen nog geïrriteerd ook. Wie kent het gevoel niet dat je jezelf al opgehaast voelt als je het geluidje of envelopje rechts onder in je beeldscherm binnen hoort of ziet komen. Ook handig sms’en en mailen we via onze gsm en er is zelfs een nieuw fenomeen dat je denkt dat je je mobiele telefoon in je broekzak voelt trillen, terwijl dit helemaal niet het geval was. Het eerste dat we ‘s ochtends doen is de pc opstarten en de mail checken op nieuwe houtorders of aanvragen. Ondertussen worden we bedolven onder een jungle van reclame en nieuwsbrieven, waar we het eerste half uur zoet mee zijn. En voordat je het weet is de dag voorbij. Zo, dat was weer een dag achter de pc van je kantoor. Op mijn laatste zakenreis naar het oerwoud van Brazilië had ik geen beschikking over internet en toen ik terugkwam voelde het als een ware vakantie. Wat een verlossing, even geen overlading door al die nutteloze informatie. Ik heb na mijn terugkomst (uiteraard met uitzondering van de nieuwsbrief van Houtwereld) mijn nieuwsbrievenbestand eens flink op de schop genomen. Helaas heeft dat niet veel geholpen. Ik ben mijn nieuwe appartement aan het verbouwen en heb daar drie vrije weken voor uitgetrokken. Toen ik na terugkeer mijn pc aanslingerde, werd ik verwelkomd met maar liefst 1.500 nieuwe e-mailberichten. Ja, e-mail is echt een vooruitgang voor de mensheid.”

Splinter

Q

(Deze opinierubriek wordt geschreven door een selecte en gevarieerde groep vaklieden in de houtsector)

Lariks geeft tanks smoel Op een bedrijventerrein in Almelo nadert een nieuwe bluswaterinstallatie zijn afronding. In het kader van de duurzaamheid qua herkomst en levensduur, alsmede om het object meer uiterlijke betekenis te geven, kwam de architect op een gevelbekleding van inlands lariks uit. voor een redelijke prijs op de proppen.” Het werd dus circa 200 m3 inlands lariks met een PEFC-certificaat. Paul van der Jeugd: “De vorm die met de verticale houten ribben is gerealiseerd is eigenlijk afgeleid van de houten vaten van vroeger. Doordat de ribben als het ware bol staan blijft het beeld intact dat de tanks een grote inhoud

hebben, hetgeen ook zo is. Dankzij het hout is de toch wat dommige uitstraling die zo’n bluswaterinstallatie nu eenmaal heeft tenietgedaan. Het gebouw past nu in zijn groene omgeving en het is tevens voor iedereen zichtbaar wat de functie ervan is. Het toepassen van blauw kunststof in een golfpatroon op het dak draagt daar nog eens aan bij.” Q

FOTO: VAN DER JEUGD ARCHITECTEN

Paul van der Jeugd van Van der Jeugd Architecten te Enschede: “Met betrekking tot dit industrieterrein had men berekend dat het voordeliger was om voor de sprinklersystemen van alle bedrijven één centrale bluswatervoorziening in het leven te roepen dan dat elk zijn individueel systeem zou krijgen. De centrale installatie moest op een groene strook op het terrein worden geplaatst.” Omdat de opdrachtgever besefte dat twee grote watertanks met een betonnen gebouw ertussen in het kader van die groene zone nogal uit de toon zouden vallen, werd Van der Jeugd benaderd voor een wat sprekender ontwerp. “Onze oplossing was een gevelbekleding van hout. Op zoek naar de juiste soort, zowel qua duurzame herkomst als minimale onderhoudsbehoefte, kwamen onder meer iroko en western red cedar voorbij.” Ook lariks werd geopperd als mogelijkheid. “De aannemer noemde dit een te dure optie, maar de firma Oude Hengel uit Bad Bentheim kwam met inlands lariks


8

NIEUWS

Klimaatneutrale eengezinswoning In het Oostenrijkse Pressbaum, ten westen van Wenen, is het Sunlighthouse geopend, het derde gebouw uit het Model Home 2020 project van de Velux Groep. Dit eengezins woonhuis neutraliseert zijn CO2-uitstoot, genereert meer energie dan het nodig heeft, wordt tegelijkertijd overspoeld met daglicht en heeft een gezond binnenklimaat. over naar automatische raamventilatie. Sensoren op de buitenmuren en in de kamers controleren de kwaliteit van de lucht en openen of sluiten de ramen automatisch. Bewoners kunnen de ramen ook handmatig openen. Geautomatiseerde zonwering aan de buitenzijde voorkomt in de

zomer oververhitting. Sterk gecomprimeerde panelen zorgen ervoor dat de houten gevels en hoofddraagconstructie overmatige warmte kunnen opslaan. Dit resulteert in een kamertemperatuur die altijd comfortabel is, zelfs op warme zomerdagen. Een warmtepomp regelt de minimale

behoefte aan verwarming, terwijl PV-panelen op het dak elektriciteit opwekken. Het verwarmen van warm tapwater wordt grotendeels bereikt via thermische zonnecollectoren. Het gevolg van dit alles is dat het Sunlighthouse meer energie produceert dan het nodig heeft. Q

FOTO’S: VELUX

Het Sunlighthouse is ontworpen door Hein-Troy Architekten volgens de principes van Active House. De eerste maanden wordt de woning opengesteld voor belangstellenden. Daarna zal Velux, net als bij de andere Model Homes 2020, experimenten samen met de bewoners monitoren. Hierdoor kan worden beoordeeld hoe het huis onder werkelijke omstandigheden presteert. Het Sunlighthouse heeft een daglichtfactor die vier keer hoger is dan de standaardnorm. De gevelen dakramen zorgen naast daglichttoetreding voor een prachtig uitzicht en maximale opbrengst van passieve zonne-energie. Het huis wordt gedurende het hele jaar voorzien van frisse lucht. In koudere perioden staat de ventilatie met warmteterugwinning garant voor een gezond binnenklimaat. In het voorjaar schakelt de woning


9

Glasdragend en zonwerend Met de betrokkenheid bij de bouw van het nieuwe treinstation Rotterdam Centraal heeft GLC Houtconstructies in Duiven zich met name in logistiek opzicht een uitdagende klus verworven. De eerste van diverse honderden liggers en kolommen ten behoeve van de perron-overkappingen zijn eind vorig jaar geplaatst. mm en een lengte van 20 tot 24 meter. In totaal verwerken wij voor dit project zo’n 2.300 kubieke meter PEFC-gecertificeerd vuren.” Het hout heeft zowel een constructieve als een decoratieve functie, zo stelt Van der Grinten. “Constructief omdat het een draagfunctie heeft voor de glazen dakstructuur, functioneel omdat de liggers ook als zonwering

FOTO’S: HOUTWERELD/GLC

De glazen overkappingen van het in aanbouw zijnde station worden gedragen door houten gelamineerde liggers. Aan het einde van de rit zal er op deze wijze zo’n 30.000 vierkante meter overkapping zijn en GLC Houtconstructies levert daarvoor de liggers en kolommen. Hans van der Grinten: “Het gaat om in totaal 542 liggers en 89 kolommen van 140 x 1.305

dienst doen. De liggers zijn in het dakvlak gepositioneerd op een hart-op-hartafstand van 2,70 meter; dat was oorspronkelijk 1,35 meter.” Gemeten in druk op de productiecapaciteit is het voor GLC niet eens zo’n grote order. “Productietechnisch zullen er geen problemen ontstaan omdat het slechts 6 procent van onze

jaarproductie betreft. Het is vooral in logistiek opzicht een uitdagend project omdat alles op vastgestelde uren en tijden gedaan moet worden. Gedegen en betrouwbare partijen zijn daarom onontbeerlijk. Tot het einde toe moeten we scherp blijven als het gaat om de planning, het handhaven van een constante kwaliteit en de kostenbewaking.” Q


10

NIEUWS

Best of British De Stoke Newington Town Hall in Londen heeft eind vorig jaar goud behaald in de Wood Awards 2010, de Britse ontwerpwedstrijd. Tevens werd dit project aangemerkt als winnaar in de categorie ‘Renovatie en Restauratie’. Onder leiding van architectenbureau Hawkins/Brown onderging het voormalige gemeentehuis van stadsdeel Stoke Newington een ingrijpende restauratie, die het pand zijn oude glorie weer terug gaf. Binnenin het art deco-gebouw uit de jaren dertig werden de wandpanelen van Australisch notenhout hersteld en kwam de dansvloer, gemaakt van Canadees esdoorn (maple), weer helemaal tot leven. Op andere plekken werden de hardhouten fineerlagen en houten trappen gerepareerd en deels vervangen. In de categorie ‘Commerciële en Openbare Gebouwen’ ging de hoofdprijs naar het Sevenoaks School & Performing Arts Centre in Kent. Dit complex bestaat aan de buitenzijde uit grijze baksteen, hout en zink en binnen uit een

Hull History Centre.

Performing Arts Centre.

zachte rode steensoort en eveneens hout. Tim Ronalds Architects liet douglas fir (in Nederland bekend als Oregon pine) terugkeren in het hele gebouw vanwege zijn warme kleur en vitale uitstraling. Ook de hoofddraagconstructie en de dakopbouw zijn geheel uit dit hout vervaardigd, al dan niet in gelamineerde vorm. Alleen voor de vloeren werd gekozen voor een


andere, hardere houtsoort: eiken. Het Hull History Centre kwam als winnaar uit de bus in de categorie ‘Constructie’. Zweeds vurenhout voert hier de boventoon, onder andere in de halfronde verlijmde spanten die het dak van het gebouw dragen. Ook voor de gevelbekleding is vuren gebruikt. Het betreft een ontwerp van Pringle Richards Sharratt Architects. Q

FOTO'S: THE GOOD AGENCY

Stoke Newington Town Hall.

VISIE

‘Beursweek is een bekroning’

11

Prestigieuze klus voor Van der Veldt Van der Veldt Timmertechnieken, dat in maart aanstaande 25 jaar bestaat, legt momenteel de laatste hand aan een mooi referentieproject: het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.

Van 7 tot en met 12 februari vindt in de Jaarbeurs Utrecht de Internationale Bouwbeurs 2011 plaats, waarvan het Houtpaviljoen een onderdeel is. De Bouwbeurs onderscheidt zich volgens projectmanager Martijn Carlier door zijn schaal en volledigheid.

Het in Heemstede gevestigde familiebedrijf is in 1986 opgericht door Jan van der Veldt, waarna er meer familieleden in de onderneming stapten. Inmiddels wordt de firma, die zes werknemers telt, gerund door de tweede generatie Van der Veldt. De specialist in timmerwerk zit middenin de productie en levering van deuren en ramen voor het Scheepvaartmuseum in Amsterdam dat nu wordt gerenoveerd. Het gaat hier om circa zeventig toogdeuren/

stellen, voor zowel binnen als buiten, die 60 minuten brandwerend zijn. Alles is vervaardigd uit rift gezaagd Oregon pine, dat leverancier Houtex - vanwege de verlangde hoeveelheid en kwaliteit - speciaal uit Noord-Amerika liet aanvoeren. De deuren hangen in een merbauhouten frame en zijn uitgevoerd met brandwerende platen van het merk Promatect. Van der Veldt maakt tevens nieuwe houten ramen voor het Scheepvaartmuseum. Q

FOTO’S: VAN DER VELDT

“In de voorbereiding op de 2011-editie van de Bouwbeurs was er sprake van de nodige onzekerheid, zowel bij onszelf als in de markt. Wat moet je verwachten als de sector zo’n klap krijgt? Veel aanbieders bleken zich niettemin gewoon meteen weer in te schrijven voor de beurs, en meestal met een even grote stand als de vorige keer. Er waren echter ook bedrijven die hun beslissing uit- of afstelden. Na de zomer is de zaak echter in een geweldige stroomversnelling gekomen en liepen onze hallen snel vol. Met ons beursconcept hebben we een verdiepingsslag gemaakt op thema’s als duurzaamheid, energie en renovatie. Vanwege de crisis hadden we voor het eerst in jaren wat extra ruimte om die thema’s neer te zetten. Zo hebben we de tentoonstelling Material Xperience van de eerste etage naar Hal 1 verplaatst, wat een mooie synergie geeft met het Gevelsegment. Beide hebben de architect als belangrijke doelgroep. Onder de noemer Greenbuild voegen we een congres over duurzaam bouwen toe, tonen we een selectie van duurzame bouwproducten en introduceren we een Innovator Square. Door de thema’s verder uit te werken, kunnen we beter inspelen op de interesses van onze bezoekers. Het Houtpaviljoen is een initiatief dat we samen met Centrum Hout en de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten hebben genomen en het bouwt voort op onze samenwerking op de beurs HOUT in Ahoy’. Ook de Vereniging van Houtskeletbouwers en de Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen zijn betrokken. Het vakpubliek vindt hier een enthousiaste groep leveranciers die zich sterk maken voor hout als duurzaam bouwmateriaal, als eigentijdse oplossing voor efficiënt en industrieel bouwen, maar ook als materiaal met een prachtige traditie. Denk aan een partij als Assink Hout die het traditionele bouwen in eiken voortzet, of een onderneming als Isomax die passiefhuizen in houtskeletbouw realiseert. Maar ook een gerenommeerde groothandel als PontMeyer neemt deel. Deze beurs onderscheidt zich door zijn schaal en volledigheid. Het motto voor 2011 is ‘Bouwen doen we samen’. De Bouwbeurs brengt de complete bouwsector bij elkaar, en dat is uniek. Als bezoeker maak je je eigen keuze uit het enorme aanbod van leveranciers, producten en bijeenkomsten. En als bonus loop je kans op allerlei onverwachte ontdekkingen en ontmoetingen. De beursweek is voor het team de bekroning van ruim een jaar van voorbereidingen en hard werken. Met andere woorden, we hebben hier al een poosje naartoe geleefd. Vrij naar de bekende uitspraak van The A-Team: “We love it when a plan comes together”. Q


12

W W W.WO R L DW I D E WO O D

Primeur voor TransPort

FOTO’S: PAUL DE RUITER BV

Het hoofdkantoor van transavia.com en Martinair heeft een LEED Platinum-certificaat behaald. Nog niet eerder werd in Nederland dit internationale duurzaamheidskeurmerk toegekend aan een nieuw gebouw.

LEED is het gerenommeerde keurmerk dat bouwwerken wereldwijd beoordeelt op vijf milieuthema’s: duurzame locatie, efficiënt gebruik van water, energie & klimaat, materialen & grondstoffen en tot slot kwaliteit van het binnenmilieu. TransPort is op het hoogste niveau ‘Platinum’ gewaardeerd. Het Amsterdamse Architectenbureau Paul de Ruiter ontwierp een kantoorpand dat letterlijk én figuurlijk energie geeft. Het moet mensen inspireren, blij maken en de productiviteit bevorderen. Het intelligente gebouw kwam tot stand in samenwerking met opdrachtgever Schiphol Real Estate, de gebruikers en alle betrokken bouwpartners. Er is slim gebruik gemaakt van zon- en daglicht, wat ten goede komt aan

het binnenklimaat en de energiebesparing. Alle duurzame maatregelen bij elkaar zorgen ervoor dat TransPort 45% beter presteert dan de Nederlandse energieprestatienorm. Bijna veertig procent van de bouwmaterialen bestaat uit gerecyclede grondstoffen en ruim zestig procent van de bouwmaterialen is gewonnen en geproduceerd binnen een afstand van achthonderd kilometer van de bouwplaats. Daarnaast komt vrijwel al het hout in en om het gebouw uit duurzaam beheerde bossen (FSC-certificaat). Voor het gigantische buitenloopvlak viel de keus op de houtsoort tali, met fijne profilering, van leverancier Wijma uit Kampen. Q

Op www.houtwereld.nl vindt u onder het kopje LINKS een lijst van websites in de houtsector. Ook publiceert Houtwereld hier dagelijks nieuwsberichten.

Timmerfabriek De Bree in Barneveld maakt sinds een aantal jaren deel uit van Machinale Houtbewerking Bronkhorst te Elspeet. Een constructie die het mogelijk maakt om nog meer dan vroeger maatwerkopdrachten te vervullen, zo staat op www.timmerfabriekdebree.nl te lezen. Daar staat ook vermeld dat de firma in 1969 werd opgericht en de verhouding tussen prijs en kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan. Een uitgebreide fotogalerij geeft een goed beeld van de mensen die er werkzaam zijn, wat hun activiteiten zijn en welke producten daaruit resulteren. De foto’s op een andere galerij, met onder meer afbeeldingen van projecten, zijn helaas kleiner van formaat en daarom voegen ze niet zoveel toe. Dan is er nog een overzicht met relevante links, waardoor deze site in het eindoordeel absoluut boven de streep van het gemiddelde eindigt. De bezoeker van www.coolwijktrappen.nl merkt meteen dat P. van de Coolwijk Trappenindustrie in Megen een enthousiast bedrijf is dat zijn klanten zo goed mogelijk wil bedienen. In het enthousiasme echter is de op de homepage neergepende tekst niet vrij van fouten en slordigheden. Het is niet echt storend want de boodschap komt goed over, en het maakt ook duidelijk wat voor een onderneming dit is. Familie speelt er een belangrijke rol en men is trots op zijn trappen, alsmede op zijn CNC-machines. De diverse galerijen geven een mooi beeld van de productie van deze firma, waarbij het extra leuk is dat ze onder meer in jaaroverzichten zijn ondergebracht. Nadeel is dat de site zeer donkere steunkleuren heeft, daar valt qua opmaak dus nog verbetering te scoren. De website van Houthandel Van der Heijden in Heesch leest als een fraaie brochure: modern zonder onhanteerbaar te zijn, helder en overzichtelijk. Beeld speelt een minstens zo belangrijke rol als gedetailleerde productinformatie op www.houthandelvanderheijden.nl. Zo wordt goed duidelijk wat er zoal mogelijk is op het gebied van tuinhuisjes, schuttingen, omheiningen, plankenvloeren en de rest van het aanbod. Over dat assortiment is de site niet helemaal helder. In het menu rechts lijkt alles opgenomen. Onderin beeld staat verder een reeks van tientallen steekwoorden. Deze kunnen worden aangeklikt waarna een tekstuele uitleg volgt. Op zich een prima aanvulling op de informatievoorziening, ware het niet dat de lijst slecht leesbaar is. Q


timber importer

timber import

holzimport

importation bois

BESCHIKBAAR UIT VOORRAAD EN OP AANVOER: SAPELLI-SIPO-BILINGAOKAN-IPE-AYOUSKOTO - PA D O U K - TA L I ZEBRANO-WENGEMERANTI-IROKOAFRORMOSIA-AFZELIA

tDECKING IN KLASSE 1 HOUT t3 PLY LAMINATED PASSIEF PROFIELEN OP MAAT

SOMEX ANTWERPEN HARDHOUT IMPORT Malachietstraat 2 Haven 102 2030 Antwerpen BELGIË

VA K B E U R S HARDENBERG 2011

15, 16 en 17 maart

14.00 - 22.00 uur

Evenementenhal Hardenberg Energieweg 2 NL 7772 TV Hardenberg T +31 (0)523 - 28 98 98 F +31 (0)523 - 28 98 00 I www.evenementenhal.nl E [email protected]

Ons evenement. UW MOMENT.

Tel. +32 3 542 22 95 Fax +32 3 542 27 89 Gsm+32 476 34 77 73 [email protected]

w PEFC-07-31-28

SGS-COC-0601 The mark of responsible forestry www.fsc.org

14

PROJECT

PROJECT

COLLECTIEF WONEN IN HOOGVLIET

I

n Hoogvliet bestaat het nieuwe woningbouwproject Meeuwenplaat uit vier onderdelen. De Barbeelsingel is er voor starters en licht verstandelijk gehandicapten, de Stormvogel voor jonge gezinnen, het Hof van Heden is gericht op collectief wonen en in het Veld van Klanken wonen en werken muzikanten zonder anderen te storen. In het door woningcorporatie Vestia/Estrade en de stichting Welcome in my Backyard (WIMBY, opererend in het kader van de herstructurering van Hoogvliet) geïnitieerde bouwplan speelt collectiviteit een belangrijke rol. Drie architectenbureaus gaven elk een geheel eigen invulling aan de vier ontwerpen.

De groene gevels van links de Barbeelsingel en middenonder & rechts van de Stormvogel. Middenboven het Hof van Heden. Rechtsboven het Veld van Klanken.


FOTO’S: VAN BERGEN KOLPA/WILLEM VAN DET

HOUT VERBINDT

15

Van Bergen Kolpa Architecten uit Rotterdam bedacht zowel de Barbeelsingel als de Stormvogel. De opzet om het aantal ontmoetingskansen tussen bewoners op te schroeven werpt zijn vruchten af, zo merkt Evert Kolpa. “Meeuwenplaat is een co-housingproject, wat inhoudt dat iedere bewoner zijn eigen huis heeft maar dat er bepaalde gemeenschappelijke faciliteiten zijn waar men elkaar ontmoet. Men leeft dus met elkaar. In tegenstelling tot de andere deelprojecten had het onze geen duidelijke doelgroep. We wisten alleen dat we voor jonge gezinnen aan de slag gingen.” Hij vervolgt: “We dachten vanaf dag één bewust na over de sociale structuur die we wilden aanbieden. Echt contact heb je slechts met enkele buren en verderop in de straat groet je elkaar vaak al niet eens meer. Daarom kozen wij voor drie blokken van zestien woningen met een hek eromheen. Dat zijn de ‘nabuurschappen’ en zij delen bepaalde zaken. Ieder heeft een eigen huis en tuin, maar onderdelen als de parkeerplaats, fietsenstalling, vuilinzameling en een grote tuin zijn collectief. Zo wordt iedereen in

zijn waarde gelaten en verhoog je toch het aantal ontmoetingskansen. Je schept een sociale context waarin bijvoorbeeld een gezamenlijke barbecue niet verplicht is, maar de kans dat deze wordt gehouden wel groter is dan normaal. Uit wat we tot nu toe in de praktijk hebben gezien weten we dat deze opzet werkt.” “Hoewel de onderdelen van elkaar verschillen vormen ze samen één project”, benadrukt Kolpa. “Daarom was het ook van belang om een soort samenhang te creëren tussen onze ontwerpen en die van de andere architecten. Wij hielden vast aan de stedenbouwkundige structuur waarbinnen Meeuwenplaat zich bevindt, terwijl de anderen dat in veel mindere mate deden. Op zich niet erg, maar daardoor valt het als geheel een beetje uit elkaar. Om dat op te lossen zijn rond al die projecten dezelfde heggen geplaatst zoals wij die al in ons ontwerp hadden opgenomen. Die heg zie je overal terug en zo dient hij als een bindend element.” Evert Kolpa: “Om de eenheid verder te vergroten, pasten we uiteindelijk met geplatoniseerd vuren overal hetzelfde hout toe. We wisten dat

thermisch gemodificeerd Platohout aan de criteria voor dit project zou voldoen. De duurzaamheid van het productieproces en het resultaat ervan vonden wij erg aantrekkelijk. Het groen gelakte hout is in grofgezaagde delen op eenvoudige wijze op elkaar gelegd. Deze grove wijze van potdekselen geeft de gevels een uitstraling als van een maliënkolder. De constructie is van beton, de rest van hout. Dus niet alleen de gevel, maar ook de waterslagen, de galerijen en de kozijnen.” Van het project Barbeelsingel was de doelgroep wel meteen duidelijk: een combinatie van mensen met een licht verstandelijke handicap en starters op de woonmarkt. “De vraag naar eigen balkons is door ons op basis van een krap budget en de wens om een meerwaarde te creëren ingevuld met een doorlopende veranda. Daar heeft iedereen voor de deur een eigen plek om te zitten, maar wel op een gezamenlijke galerij. Dat is de eerste laag van collectiviteit; de tweede en derde worden gevormd door een buitenhuiskamer en een gezamenlijke tuin”, aldus Kolpa. Q


FOTO’S: OPMAAT/WILLEM VAN DET

16


17

HOF VAN HEDEN OpMAAT uit Delft werd als architect ingeschakeld voor het ontwerp van het Hof van Heden, waarvan de bewonersgroep vóór aanvang al bijeen werd gezocht. Volgens Hiltrud Pötz komt bewonersparticipatie voor de architect neer op het stroomlijnen van de ideeën die de betrokken mensen aandragen. “In dit project stond van tevoren al voor een deel vast wie de bewoners zouden worden. Vestia had via een speciale zoektocht onder haar bewoners diverse belangstellenden gevonden. Wij en drie andere bureaus hebben onze visie gepresenteerd op de opdracht en het participatieprincipe dat aan dit project ten grondslag ligt - en op basis daarvan hebben Vestia en de bewonersgroep voor ons ontwerp gekozen. Als bureau werkten wij al eerder aan projecten waarin sprake was van bewonersparticipatie. Daarin komt het er eigenlijk op neer dat de bewoners met ideeën komen die wij stroomlijnen, uiteraard ook in overleg met in dit geval Vestia als de opdrachtgever. Heel belangrijk is dat je vanaf het begin eerlijk bent tegen de bewoners over wat wel en niet kan. We hebben het immers over sociale woningbouw en daarbij behorende beperkte budgetten. Dan is er dus ook een grens aan de omvang van huizen en dakterrassen en de mate waarin je kunt variëren. Daarom hebben we een grote standaardisering toegepast met variatie op details, waarbij we overigens geheel binnen de gestelde budgetten zijn gebleven. Zoals gezegd was het onze taak om de plannen van de bewoners te stroomlijnen en hen met hun ideeën verder te helpen. Dat deden we onder meer door op zaterdagen bij elkaar te komen en met verschillende materialen aan de slag te gaan. In overleg met de bewoners zijn we ook tot onder meer de indeling gekomen dat het speelgebied voor de kinderen bij de gegronde woningen is geplaatst, en niet bij de appartementen waarvan de bewoners gemiddeld wat ouder zijn. Opvallend aan dit project is dat het vanwege zijn duurzaamheid van alle projecten binnen Meeuwenplaat het snelste was uitverkocht. De EPC van de woningen is 0,6, maar juist doordat er ook sprake is van bijvoorbeeld een ecologische gezamenlijke tuin blijkt een project als dit in tijden van crisis toch goed te verkopen. Daarin is het dus essentieel dat duurzaamheid verder gaat dan alleen energiezuinigheid: het moet ook iets bijdragen aan het leefklimaat.” Q


FOTO’S: 24H ARCHITECTURE/WILLEM VAN DET

18


19

VELD VAN KLANKEN Het in Rotterdam gevestigde 24H Architecture nam het Veld van Klanken voor zijn rekening. Boris Zeisser verwerkte de voorkeuren van de bewoners tot een complex dat van buiten formeel is en van binnen op collectiviteit gericht. “Onze opdracht binnen het co-housingproject in Hoogvliet was om een wijk voor muzikanten te maken. In onze visie daarop gingen we uit van een soort binnenplaats zoals je die veel ziet in oude Afrikaanse dorpen; aan die binnenplaats liggen de woningen en de muziekkamers. Zo maakt de buitenkant de omgeving duidelijk dat hier huizen staan terwijl op de binnenplaats een vorm van gemeenschappelijkheid kan ontstaan. De bewoners kunnen er individueel muziek maken of les geven, maar de drempel om samen iets te doen is erg laag. Bijzonder aan dit project was dat een deel van de bewonersgroep al bekend was en om de tafel zat voordat wij betrokken raakten; dat is vrij ongebruikelijk in de Nederlandse woningbouw. Wij hebben die bewoners gevraagd om stelling te nemen over architectuur. Ze konden ons laten weten wat het mooiste gebouw was dat ze kenden, en wat het mooiste huis en materiaal. Het positieve van deze werkwijze is de grote betrokkenheid van de bewoners. Zij knokken voor hun ideeën, denken goed mee en maken zich het project eigen. Daaruit is wel gebleken dat de opzet van co-housing ook werkt. Desondanks merk je dat de referentiekaders van de bewoners beperkt zijn. Op de vraag om ons duidelijk te maken wat hun droomhuis was kregen we globaal twee antwoorden: ofwel ecologische houten huizen - wat ons op zich wel aanspreekt - ofwel een soort witte suikertaarthuizen met kolommen en timpanen en dergelijke. Dat waren de favoriete soorten woningen, daar zat niet veel anders bij en men kwam ook niet met oorspronkelijke eigen ideeën. Hoewel dat ontbreken van een breder referentiekader dan een nadeel is, heeft het wel input opgeleverd. De zogenaamde suikertaarthuizen konden we niet maken, zo werken wij nu eenmaal niet. De witte formaliteit ervan herken je echter wel aan de buitenkant van de huizen. De houten referenties die eveneens favoriet waren onder de bewoners zien we aan de binnenzijde van de ring huizen terug, waar warmte en gemeenschappelijkheid in het gezamenlijke gebied door ontstaan. Op de gevels aan de binnenzijde zijn verspringende shiplapprofielen toegepast in twee of drie dikten en breedten. Zo krijg je een soort reliëf en daarmee een zekere levendigheid op de gevels. De overgang tussen wit aan de buitenkant en bruin aan de binnenzijde is geleidelijk, de beide kleuren overlappen elkaar. Oorspronkelijk hadden wij de oefenruimten die bij elk huis horen in losse units ontworpen, maar dat bleek niet haalbaar. Op de open hoeken van de ring zijn oefenvertrekken aangebracht; de meeste bevinden zich echter onder een grote groene berg op het middenterrein. De daklichten van die supergeïsoleerde ruimten - er komt geen geluid doorheen - steken boven het oppervlak uit. Verder is er dus een gemeenschappelijk gebiedje waar men in de warmere maanden samen activiteiten kan ontplooien.” Q


20

ACTUEEL

ACTUEEL

INTERNATIONALE BOUWBEURS IN UTRECHT

R

ecessie of geen recessie: de hallen van de Jaarbeurs in Utrecht zijn binnenkort als vanouds weer helemaal gevuld als zes dagen lang de Internationale Bouwbeurs zich op de beursvloer voltrekt. De circa 750 exposanten hebben er zin in en beloven met tal van noviteiten te komen, die vaak inspelen op duurzaamheid en ‘het nieuwe werken’.

‘BOUWEN DOEN WE SAMEN’

FOTO’S: VNU EXHIBITIONS/DECEUNINCK

De bouw denkt graag mee over oplossingen.


21

‘Duurzaam’ staat hoog op de agenda.

De Internationale Bouwbeurs 2011 staat op het programma van 7 tot en met 12 februari en geldt als het belangrijkste vakevenement annex ontmoetings- en netwerkpunt voor de gehele bouwbranche. Motto is deze editie ‘Bouwen doen we samen’. Aan de beurs is een uitgebreid activiteitenprogramma gekoppeld. Parallel vinden tevens de beurs Bouw & ICT (8 tot en met 10 februari) en het vakevenement Material Xperience (7 tot en met 11 februari) plaats. Onder invloed van de crisis en ontwikkelingen in binnen- en buitenland realiseren de Nederlandse bouw en zijn talrijke toeleveranciers zich dat zij de ambitie moeten hebben om innovatiekoploper te worden, om toegevoegde waarde te creëren. De ‘brains’ zijn aanwezig, maar er moet goed naar de vraagkant worden geluisterd. Het aangaan van de dialoog door één onderdeel van de bouwkolom met een ander onderdeel en het luisteren naar de eindgebruiker verdient meer aandacht. Een belangrijke groeimarkt is renovatie in zowel het woning- als het commerciële segment. De bouw denkt graag mee over oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken zoals ‘het nieuwe werken’. Het is aan iedereen die actief is in de bouw om hierop in te spelen.

NIET STILZITTEN In de Jaarbeurs zijn zes dagen lang alle productsectoren uit de bouw aanwezig. Slimme exposanten maken zelf ook een rondgang over de beurs om te kijken naar bedrijven en organisaties die een meerwaarde op hun diensten kunnen leveren. Veel ondernemingen in de bouwketen - aannemers, onderaannemers en toeleveranciers - voelen de economische neergang recht in het hart. Toch is er een groep (31%) die de verwachting heeft dat de economische situatie in de bouwsector verbetert. Stilzitten is voor hun geen optie. Als de economie aantrekt is het immers zaak om klaar te staan en te laten zien welke keuzes men als bouwpartner heeft gemaakt. Partijen die grenzen verleggen, innovatieve producten of kostenbesparende processen zoeken en vinden in samenwerkingsverbanden hebben een streepje voor. Om die reden is tijdens het ontwikkelen van het concept voor de Internationale Bouwbeurs

zwaar ingezet op het zoveel mogelijk betrekken van verschillende belangrijke partijen uit de bouwkolom, die zich in de Jaarbeurs presenteren aan het vakpubliek. Denk bijvoorbeeld aan Aedes, VBI, VSB, Werkspot.nl, Stichting Passief Bouwen, Centrum Hout, de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten, de Vereniging van Houtskeletbouwers, HIBIN, Probasys Benelux, de Nederlandse Isolatie Industrie en VEBIDAK.

Maar er is meer. Het eerste Greenbuild Congress bleek in het voorjaar van 2010 in Ahoy’ met 500 bezoekers een schot in de roos te zijn. Op de Internationale Bouwbeurs krijgt dit succes een vervolg. Het congres informeert aannemers, overheden, opdrachtgevers en architecten over duurzame nieuwbouw, duurzaam renoveren en energiebesparing. Het Greenbuild Congress vindt plaats op woensdagochtend 9 februari in de Jaarbeurs.

DUURZAAM Uit onderzoek van organisator VNU Exhibitions blijkt dat de thema’s van de Internationale Bouwbeurs 2011 op veel interesse van de bezoekers mogen rekenen. Duurzaamheid (68%), energiezuinigheid (55%) en renovatie (60%) zijn populair. Speciale thema-exposities en presentaties spitsen zich helemaal toe op renovatie, terwijl op Solar bijvoorbeeld de meest innovatieve producten op het gebied van zonne-energie worden voorgesteld. Ook duurzaam bouwen blijft hoog op de agenda staan. Linksom of rechtsom komen steeds meer inkopers uit bij duurzame bouwproducten. Is het niet vrijwillig, dan is het wel vanwege strengere wettelijke eisen. Op de Bouwbeurs zijn diverse organisaties en bedrijven te vinden die hier hard aan werken. De ‘Greenbuild Selection’ loopt als een ‘groene’ draad door de Internationale Bouwbeurs. Deze wijst bezoekers de weg naar duurzame bouwproducten binnen het totale productaanbod op de beurs. Vooraf vindt men op een speciale website alle groene, duurzame initiatieven van de exposanten van de Bouwbeurs. In de catalogus die uitgereikt wordt tijdens het event staan deze standhouders keurig vermeld. In de ‘Experts Choice’ worden bijzondere exposanten uitgelicht die extra aandacht verdienen vanwege hun duurzame bijdrage. Dit overzicht is samengesteld door een panel van duurzaamheidsexperts. Bovendien is er een speciaal Greenbuild Innovator Square gewijd aan bedrijven binnen de bouwketen die grensverleggende groene initiatieven nemen. De beursgast vindt hier uitsluitend jonge innovatiegerichte ondernemers met duurzame producten. Vooral kleine start-ups krijgen hier de ruimte om hun producten en ideeën te presenteren.

MATERIAL XPERIENCE Een juiste materiaalkeuze geeft het product of project meerwaarde. Daarom staat het zusterevenement Material Xperience geheel in het teken van ‘Adding Value’. Deelnemers worden uitgedaagd hun nieuwste materialen of bijzonder gematerialiseerde producten te exposeren. Binnen het thema zijn er drie onderwerpen: prestatie, beleving en milieu. Binnen het onderwerp prestatie zijn materialen te zien die zelf iets bijzonders presteren, door bijvoorbeeld energie op te wekken, afvalstoffen te verwerken of hun eigen oppervlak te reinigen. De nieuwste generatie solartechniek, interactieve stoffen en 3D-printing in het groot worden hier geëxposeerd. Ook de beleving van een product is van essentieel belang. Voelt het goed aan, ruikt het vertrouwd, geeft het een veilig gevoel; de keuze van materiaal is bepalend. Bij het onderwerp milieu wordt de nadruk gelegd op duurzaamheid en een duurzaam productieproces van producten en materialen. Het accent ligt op het gebruik van hernieuwbaar materiaal, afval, reststoffen, gerecycled of energiezuinig materiaal. De Materia- tentoonstelling bevat materialen van wol en plantenvezels, gemodificeerd hout en Cradle to Cradle-gecertificeerd materiaal. Q

MEER INFORMATIE: Internationale Bouwbeurs (7-12 februari): www.bouwbeurs.nl Beurs Bouw & ICT (8-10 februari): www.bouw-en-ict.nl Vakevenement Material Xperience (7-11 februari): www.materialxperience.nl Greenbuild Congress: (9 februari): www.duurzaamgebouwd.nl Q


22

ACTUEEL

ACTUEEL

HOUTBEDRIJVEN PRESENTEREN ZICH SAMEN

‘B

ouwen doen we samen’, het thema van de Internationale Bouwbeurs 2011 in Utrecht, komt wel heel letterlijk naar voren in de gezamenlijke stand van de houtbranche. Op het Houtpaviljoen in hal 8, sector Bouwmaterialen, presenteren zich diverse houtbedrijven. Dit gebeurt onder aanvoering van Centrum Hout, de Koninklijke Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH), de Vereniging van Houtskeletbouwers (VHSB) en de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT).

HOUTPAVILJOEN TERUG VAN WEGGEWEEST Op het Houtpaviljoen draait alles om de thema’s ‘Bewust met hout’ en ‘Energiezuinig en innovatief bouwen met hout’. Samen willen de initiatiefnemers en de diverse houtbedrijven een positieve boodschap uitdragen rond de toepassing van hout in de bouw. Milieuvriendelijkheid staat daarbij voorop, maar ook energiezuinigheid, industrieel bouwen (door prefab), kosteneffectiviteit, veiligheid en innovatief bouwen komen in de stands van de deelnemers ruim aan bod. Naast de vier initiatiefnemers zijn de volgende ondernemingen op en rond het Houtpaviljoen te vinden: Accsys/Accoya, Assinkhout, Cemplaat, Derix Gelijmde Houtkonstrukties, GLC Houtconstructies, Heko Spanten, Houtgroep Van Drimmelen, Isomax Passiefhuis, LTL Woodproducts, Paslode Duo-Fast, PontMeyer, Spanogroup, Stichting Keuringsbureau Hout (SKH), Timmerfabriek De Mors, Timmerselekt Groep, Wijma Kampen en Withagen Houtprodukten.

DUURZAAM GEPRODUCEERD Over het verantwoord toepassen van hout - ‘Bewust met hout’ - kan Centrum Hout iedereen op de Internationale Bouwbeurs 2011 uitgebreid informeren. Juist in deze tijd van maatschappelijke uitdagingen en ontwikkelingen is het volgens Centrum Hout belangrijk te innoveren en daarbij duurzaamheid hoog op de (bouw)agenda te plaatsen. Hout is bij uitstek geschikt om hierin een vooraanstaande rol te spelen. Niet alleen vanwege de milieuvriendelijkheid van het mate-

DEELNEMERS HOUTPAVILJOEN Het Houtpaviljoen in hal 8, sector Bouwmaterialen, is een idee van Centrum Hout, de Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH), de Vereniging van Houtskeletbouwers (VHSB) en de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT). Deelnemers uit het bedrijfsleven zijn: Accsys/Accoya, Assinkhout, Cemplaat, Derix Gelijmde Houtkonstrukties, GLC Houtconstructies, Heko Spanten, Houtgroep Van Drimmelen, Isomax Passiefhuis, LTL Woodproducts, Paslode Duo-Fast, PontMeyer, Spanogroup, Stichting Keuringsbureau Hout, Timmerfabriek De Mors, Timmerselekt Groep, Wijma Kampen en Withagen Houtprodukten. Q


23

riaal, maar ook door de grote toegevoegde waarde. Zo zijn er veel mogelijkheden voor prefabricage voor nieuwbouw en renovatie, met alle voordelen van dien zoals minder faalkosten, sneller bouwen en minder afval op de bouwplaats. ‘Bewust met hout’ is tevens de naam van een actieplan van de houtsector om duurzaam geproduceerd hout tot norm te verheffen in de gehele bouwketen. Bedrijven en organisaties die willen overstappen, kunnen dit onder meer doen door te kiezen voor duurzaam geproduceerd hout (FSC- of PEFC-gecertificeerd). Vele gecertificeerde (nieuwe) houtsoorten zijn op de stand te bekijken en staan tevens vermeld in het nieuwe Houtvademecum. Daarnaast kan het beurspubliek bij de deskundigen van Centrum Hout terecht met (milieu)technische vragen over hout en houtproducten.

ENERGIEZUINIG EN INNOVATIEF De Vereniging van Houtskeletbouwers (VHSB) wijst de beursbezoekers op de vele mogelijkheden in passief bouwen en renoveren in houtskeletbouw, het feit dat met houtskeletbouw hogere Rc-waarden zijn te realiseren én hoe houtskeletbouw past in de nieuwe regelgeving, met name het Bouwbesluit. Hoe houtskeletbouw een oplossing biedt voor passief bouwen en renoveren - met hoge Rc-waarden tot circa 10 m2K/W wordt getoond aan de hand van een speciale driedimensionale opstelling: een model geeft aan hoe een vloer, wand en dak eruit kunnen zien in passief bouwen en renoveren in houtskeletbouw. Uiteraard zijn hierbij ook de aansluitingen tussen deze gebouwdelen belangrijk. Het pluspunt van houtskeletbouw is - naast onder andere de milieuvoordelen - dat hoge isolatiewaarden eenvoudig in de constructie haalbaar zijn. Bovendien leidt de prefabricage van grote elementen tot minder aansluitingen die op de bouwplaats gemaakt hoeven te worden. En dus tot een hogere kwaliteit van de houtskeletbouwelementen en minder kans op foutieve aansluitingen. Per 1 januari 2011 is de vereiste energieprestatiecoëfficiënt (EPC) voor nieuwbouwwoningen van 0,8 aangescherpt tot 0,6, een verlaging van wel 25 procent. Met houtskeletbouw is deze verlaging eenvoudig te realiseren, zoals uit informatie van de VHSB op de Bouwbeurs blijkt.

Daarbij spelen ook de mogelijkheden van prefabricage een belangrijke rol: hoe lager de Rcwaarde, hoe groter het belang van goede luchtdichte aansluitingen. Prefabricage in houtskeletbouw kan daarnaast de faalkosten aanzienlijk verlagen. Vergeleken met traditionele bouw blijkt uit ervaringscijfers dat de faalkosten tot circa één procent kunnen afnemen.

GND-ZEKERHEIDSKLASSE Brandveiligheid van deuren staat centraal in de deelname van de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT) aan de Bouwbeurs. Dit thema heeft vooral betrekking op binnendeuren en wordt benadrukt door de introductie van een nieuw label: de GND-Zekerheidsklasse. Dit label - ontwikkeld door de binnendeurfabrikanten die zich hebben verzameld in het GND (Garantie Deuren) - moet onder andere gebouweigenaren veiligheid, transparantie en zekerheid bieden omtrent de brandwerendheid van binnendeuren. Tot nu toe was het controleren van de brandwerendheid van een binnendeur een nagenoeg onmogelijke opgave, laat staan of de wand waarin de deur is gemonteerd voldoet aan de eisen en is afgestemd met de betreffende deur. Het nieuwe label biedt in één oogopslag duidelijkheid over de prestaties van de deur en de verantwoordelijkheden van de betrokken partijen. Naast een aanduiding van de brandwerendheid maakt het label onderscheid in drie Zekerheidsklassen. Klasse I biedt een ‘basiszekerheid’: het GND-lidbedrijf levert de deur,

eventueel inclusief brandwerend glas, brandwerende roosters en/of spionoog; de afmontage en plaatsing gebeurt door de aannemer. Klasse II betreft deuren inclusief hangen sluitwerk en eventueel deurnaalden en bij klasse III verzorgt de GND-deurenleverancier ook het deurkozijn en controleert bovendien of de aansluitende wandconstructie voldoet aan de geteste constructie volgens de brandtestrapporten. Op de stand kunnen de bezoekers deuren met de nieuwe labels bekijken, uitleg krijgen over de logo’s en brochures meenemen. Behalve de aandacht voor de brandveiligheid van binnendeuren, toont de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten zich op de Bouwbeurs vooral als een kenniscentrum. Iedereen die geinteresseerd is in geveltimmerwerk kan er terecht met vragen en/of opmerkingen. Dit geldt niet alleen voor professionals zoals architecten en aannemers, maar ook voor consumenten. Q

HOUTBORREL Op donderdag 10 februari vindt na jaren weer de traditionele Houtborrel plaats, van 16.00 tot 18.00 uur bij de stand van Centrum Hout en het Houtpaviljoen in Hal 8. Hier wordt ook het eerste Houtvademecum overhandigd aan een vooraanstaande houtliefhebber. Q


!"

FIJNHOUT -&##%'"#$)##%% -",% - # !'& -(!'$!+"% -!""%''!

Voor bedrijf en particulier.

www.fijnhout.nl Vraag naar ons FSC gecertificeerde hout

cu-coc-800607

De hardhout expert

FSC Trademark © 1996 Forest Stewardship Council A.C.

Amsterdamsche Fijnhouthandel "%))"*&'$##%'

9A=C:9:GA6C97K/ JL<6G6CI>:KDDGHC:AA:A:K:G>C<J>IKDDGG6 69

" >C@DDE>C6;G>@6!6O>Ü:C OJ>9"6B:G>@69DDGAD@6A: 9A=8DAA:<6ÉH " ; D8JHDE<:8:GI>;>8::G9 @DO>?C=DJI

KDA9D:C9:;H8"<:8:GI>;>8::G9B6=DC>: J>IKDDGG6697:H8=>@766G 9A=CZYZgaVcY7K :ZblZ\-!(,)'A77VVgc!EdhiWjh'+!(,)%667VVgc! IZa#/ (&(*+.(%,'%!;Vm/ (&(*+.&(+). ^c[d#cZYZgaVcY5Ya]"\gdje#Xdb!lll#Ya]"cZYZgaVcY#Xdb

25 ROJECT

YELLOW PINE IDEAAL

RACEN OP HOUT De Efteling heeft er sinds vorige zomer een bijzondere en spannende openluchtattractie bij: Joris en de Draak. Op deze dubbele houten racer-achtbaan strijden telkens twee treinen tegen elkaar om de snelste tijd.

J

D

ongeveer 90.000 bouten, 162.000 spijkers en 600 m3 hout in Joris en de Draak. De reusachtige houtconstructie rust op betonnen steunen, maar is verder geheel opgetrokken uit yellow pine. Dit hout heeft een lange nerf en is daardoor erg sterk en goed bruikbaar als achtbaanhout. et merendeel van het benodigde yellow pine hout is afkomstig uit het zuidelijk deel van de Verenigde Staten. De verschillende onderdelen en maten werden verzameld en verpakt door een tussenpersoon en vanaf de oostkust van de VS naar Nederland verscheept. Een heel klein deel van het hout kwam uit Duitsland. Ook de voormalige Pegasus bestond overigens uit yellow pine. Q

H

FOTO’S: EFTELING

oris en de Draak staat te boek als de eerste houten racer-achtbaan in NoordwestEuropa, met een lengte van twee keer 810 meter, hoogte van 25 meter, topsnelheid van 75 km per uur en 3 G-krachten. De in totaal vier treinen voeren per uur 1.700 personen mee in een twee minuten durende dollemansrit. De Efteling stak dertien miljoen euro in de nieuwe attractie. Het is de opvolger van de Pegasus, de eerste houten achtbaan in de Benelux die in 2009 na achttien dienstjaren werd afgebroken omdat hij niet meer voldeed aan de kwaliteitseisen van het park. e racer-achtbaan is gebouwd door de Amerikaanse specialist Great Coasters International (GCI). Dit bedrijf verwerkte


26

PROJECT

FOTO’S: HENK JANS/BOUWBEDRIJF BERGHEGE

OVERMAAT AAN RUIMTE

Cradle to Cradle-principe toegepast in Wageningen.


27

CRADLE TO CRADLE IN WAGENINGEN

T

oen het natuuronderzoeksinstituut NIOOKNAW besloot een nieuw pand te laten bouwen, lag het eigenlijk al in de aard van de instelling besloten dat het gebouw in alle opzichten van duurzaamheid zo vooruitstrevend mogelijk moest worden.

CIRKEL ROND MET PLATO Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOOKNAW) bestudeert hoe de natuur werkt en doet dat sinds kort vanuit Wageningen, waar twee locaties van de organisatie onderdak hebben gekregen in een nieuw complex op het terrein van Wageningen University & Research. Op die wijze maakt NIOO-KNAW nu ook fysiek deel uit van het groene kenniscentrum van Wageningen. De nieuwbouw herbergt laboratoria en kantoren, terwijl in diverse bijgebouwen onder meer kassen zijn ondergebracht. Met gewoon een nieuw gebouw nam de onder-

zoeksinstelling getuige de opzet en het resultaat geen genoegen. NIOO-KNAW ziet zichzelf als een ‘duurzame en grensverleggende kennisgenerator’ en dat moest in het bouwproces worden weerspiegeld. Enerzijds is men uitgegaan van duurzaamheid door volgens de principes van Cradle to Cradle te werken, anderzijds beoogde men een traject waarin meerdere partijen synergie met elkaar hebben en van elkaar leren. De ambitie is niet gering: NIOO-KNAW wil het slimst lerende duurzame onderzoekslaboratorium van Nederland zijn.

RATIONELE VERTALING Om aan dat streven invulling te geven, is waar mogelijk gekozen voor de nieuwste technieken (soms nog niet eens geheel uitontwikkeld) op het gebied van energieopwekking, duurzaam energieverbruik, CO2-uitstoot en de materiaalkeuze. Wat dat laatste betreft speelt hout zowel binnen als aan de buitenkant een niet te onderschatten en bovendien beeldbepalende rol. Over de denkwijze en ambitie die aan het pand ten grondslag liggen stelt Claus en Kaan Architecten op de website: “Het compacte ge-

Plato in de gevelafwerking.


28

Een bouwproces van constant leren en ontwikkelen.

bouw - uitgevoerd in hout, staal en glas - is een rationele vertaling van het programma. Die aanpak genereert een overmaat aan ruimte die voor het belangrijkste uitgangspunt van het gebouw staat: de informele ontmoeting. Vides zorgen voor open verbindingen tussen de verdiepingen en pleintjes, en de ruime opzet van de gemeenschappelijke functies zoals de kantine en de congresruimte bevordert een ontspannen en inspirerend werkklimaat.” Architect Dick van Wageningen koos voor makkelijk recyclebare materialen om het Cradle to Cradle-concept optimaal in te vullen. Het project streeft onder meer na dat de betrokken partijen telkens leren en vernieuwen; Henk Peters van Bouwbedrijf Berghege stelde tegenover Bouwend Nederland al dat daar constant sprake van was. In een publicatie van Stiho sprak hij van een grensverleggend project. Stiho is als houtleverancier betrokken bij de nieuwbouw van NIOO-KNAW: het bedrijf transporteerde vurenhout met FSC-keurmerk naar Plato International dat het vervolgens onder die naam middels een geheel eigen procedé thermisch modificeerde. “Een deel van het Platohout werd brandvertragend geïmpregneerd door Foreco Dalfsen”, zo laat Henk Peters weten.

houtgebruik echter nog niet afgerond. Er is namelijk tevens sprake van grenen binnenkozijnen, gelijmde liggers en kolommen alsmede balkhout van deze houtsoort. Het houten skelet bestaat uit vuren. Daarnaast is een aantal binnenkozijnen van sapupira/angelim pedra gemaakt en zijn enkele buitenkozijnen vervaardigd uit western red cedar. Over de uitvoering van het project is Henk Peters goed te spreken: “Veel onderdelen hebben we prefab geproduceerd in onze timmerwerkplaats. Vóór de start van het werk hebben we eerst proefmodellen gemaakt van de diverse onderdelen. De architect stelde hoge eisen aan de detaillering. Daardoor was het nodig om alle onderdelen vooraf gedetailleerd uit te werken. Een punt van extra aandacht was wel onze onbekendheid met de eigenschappen van Platohout; het is brosser dan regulier hout en niet met standaardschroeven te bevestigen. Maar we hebben overal prima oplossingen voor kunnen bedenken.” Q

HOUTPALET “In dit project is circa 600 kubieke meter geplatoniseerd vuren verwerkt in diverse afmetingen”, zo vervolgt Peters zijn verhaal. “Plato is gebruikt voor de wandafwerking in het interieur, enkele binnendeurkozijnen, de bekleding van de binnendeuren, in de gevelafwerking buiten, als bekleding van de buitendeuren en in de houten luifels en vlonders. Voor grotere afmetingen is het Platohout in een gelamineerde uitvoering toegepast.” Daarmee is de uitleg over het


In het project is 600 m3 Plato vuren toegepast, onder meer in de luifels.

Veel onderdelen maakte Berghege prefab in de eigen werkplaats.

29

Projectgegevens Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Houtleverancier: Bouwsom: Oplevering

NIOO-KNAW, Wageningen Claus en Kaan Architecten, Amsterdam Bouwbedrijf Berghege, Oss Stiho Zwolle 16 miljoen euro Medio januari 2011 Q

De architect stelde hoge eisen aan de detaillering.

Hout keert binnen in andere uitwerkingen terug.


KOK Houtagenturen B.V.

TECH

} Geeresteinselaan 1, 3931 JA WOUDENBERG

Tel: 033-285 92 00 Fax: 033-285 92 01 [email protected]

Wood Building Solutions

www.spanogroup.be

Bezoek ons op:

Hal 8 Stand E052

LUCHTDICHTE & DAMPREMMENDE BOUWPLATEN VOOR LAGE ENERGIE EN PASSIEVE GEBOUWEN D TopFinish® oppervlak: gegarandeerd luchtdicht (N50=0.0025/h/m²) - standaard

TOPFINISH®

D Vapourblock®: dampremmend μ = 240, geen bijkomend dampscherm nodig - optioneel D Structureel gebruik in vochtige omgevingen (P5 - EN 312)

VapourBlock®

D Groot formaat platen mogelijk op aanvraag (max. 2620 x 6350mm)

NIEUW:

volledig assortiment houtvezel isolatie & onderdak platen

DBeste thermische winterisolatie en bescherming tegen zomerhitte DWind- en regendicht DVermijdt koudebruggen DEcologische isolatie met natuurlijke lijm DJarenlange bewezen kwaliteit DVolledig recycleerbaar DDiverse akoestische bouwoplossingen

Wenst u meer informatie, advies of stalen? $+ 9 6 9, (+1 +$11/ -.2$"'!$

PEFC/07-31-21 Promoting sustainable forest management www.pefc.org

TECH

Wood Building Solutions

MARKTVERKENNING

31

HARDHOUTSPECIALS MEER BEWEGING Gevingerlast meranti heeft er hinder van dat er steeds minder grondstof beschikbaar is. Er wordt al een hele tijd vrijwel geen ruw meranti meer in volume gezaagd. Op dit moment is het problematisch om de stammen überhaupt het bos uit te krijgen.

D

komen er aanvragen binnen in gevingerlast hout, in tegenstelling tot het ruwe hout. In het gezaagde hout deed zich wel een kleine opleving voor qua aankopen toen een groepje importeurs bestellingen plaatste voor de komende periode. Het heeft er alle schijn van dat de prijzen na het Chinees nieuwjaar omhoog zullen gaan.

MARGES In de Nederlandse markt is er wel redelijke vraag naar het gevingerlaste hout. Helaas is met de fastmovers nog steeds eigenlijk een te lage marge te realiseren. Bij andere maten daarentegen pakken de marges iets beter uit, simpelweg omdat de beschikbaarheid een heel stuk minder is - zowel lokaal als op aanvoer. In bepaalde gevallen is het zelfs realiseerbaar om de staande voorraad te vingerlassen. De vraag naar gevingerlast meranti zonder KOMO-keur is behoorlijk en ook hier blijkt de beschikbaarheid mondjesmaat. De levertijden liggen veelal wat verder weg en voorzichtig beginnen deze prijzen iets op te lopen. Aan de verkoopkant valt er een vrij goede prijs te krijgen met het gevingerlaste KOMO-loze hout. Er komen tevens weer wat meer orders binnen voor gevingerlast

FSC-hout. Op aanvoer is de huidige beschikbaarheid ervan echter zeer gering. Heel schoorvoetend kan er wat worden aangeboden. Hoewel enkele Nederlandse importeurs zeker wel voorraden hebben staan, zijn dit geen gigantische hoeveelheden.

SAPELI & SAPUPIRA Meer beweging komt er eveneens in het gevingerlaste sapeli mahonie. Een aantal importeurs heeft zich enigszins hierin gespecialiseerd; deze bedrijven hebben behoorlijke volumes beschikbaar en kennen ook een regelmatige afzet van zowel gevingerlast als gevingerlast/gelamineerd sapeli. Van sapeli met FSC-keurmerk is de beschikbaarheid slechts matig te noemen. Er rollen wel enige aanbiedingen bin-

nen van FSC-gecertificeerd sapeli op aanvoer, maar voordat dat hout droog is en een gevingerlaste vorm heeft aangenomen, zitten we inmiddels ruim in het vierde kwartaal. Aan de zijlijn komt het sapupira/ angelim pedra wederom schoorvoetend in beeld. Prijstechnisch is deze houtsoort een stukje aantrekkelijker en in deze moeilijke markt is elk prijsvoordeel meer dan welkom bij de verwerkende industrie. Als de komende tijd de vraag naar het gevingerlaste hout blijft zoals die nu is, zullen alle zeilen bijgezet moeten worden om te kunnen voldoen aan die behoefte. Op zich is dit een gunstige ontwikkeling voor de markt en voor de voorraadhoudende importeur. Q


FOTO: TRANS ASIA TIMBER

oordat er nu geen voorraad stammen wordt opgebouwd bij de zagerijen, is er op termijn weinig volume voorhanden. Daar komt nog eens bij dat de exporteur vrijwel geen akkoord kan krijgen met de zagerij, omdat laatstgenoemde op zijn beurt weer niet kan kopen tegen de prijs die hij nodig heeft om zo de exporteur tegemoet te kunnen komen. Dit resulteert in een soort van impasse. Kleine hoeveelheden worden er wel gezaagd, maar vaak houdt de zagerij deze productie en speculeert daarmee op hogere prijzen in de nabije toekomst. Dit alles maakt dat ook de benodigde shorts voor het vingerlassen steeds moeizamer te verkrijgen zijn. In een aantal maten zijn er nog wel beschikbare volumes; dat zijn dan de welbekende 3 x 5” en 2 1/2 x 3 1/2”. In enkele andere maten is echter bijna niets meer op de kop te tikken. Er worden soms zelfs lange partijen hout gekort om lopende contracten te kunnen verschepen. Er ontstaat dan ook enige druk op de prijzen van in ieder geval een aantal maten. Tot dusver zitten alle productievingerlassers voorlopig tot maart vol met orders. Nog steeds

32

MARKTVERKENNING

HARDHOUT VS & EUROPA MOOIE GRAADMETER Hoewel de meubelindustrie het nog steeds zwaar heeft, is voor de producenten van houten vloeren en parket het marktklimaat wat gunstiger gestemd. Dat is goed nieuws voor de handelaren in Europees en Amerikaans hardhout.

aan dat 2010 een goed jaar is geweest, dat vooraf was gegaan door twee mindere jaren. Prima aanvragen en een aanwas van klanten in binnenland maar vooral ook buitenland zorgden ervoor dat ze het jaar positief konden afsluiten. Voor de export heeft het ook geholpen dat de waarde van de euro in 2010 flink was gedaald.

VLOERENHOUT Uit meerdere ndanks de verbeterende markt zijn er echter nog steeds bedrijven die worstelen om het hoofd boven water te houden. Het afgelopen jaar zijn er in Nederland dan ook verschillende ondernemingen in de financiële problemen geraakt. Zij gingen failliet of hun continuïteit werd en wordt ernstig bedreigd. Hieronder bevinden zich meubel-

FOTO: DOMOTEX

O

fabrikanten maar ook bedrijven die gespecialiseerd zijn in de vloerenproductie. Dat de markt aan het opkrabbelen is, was onlangs ook goed merkbaar bij de exposanten op de Domotex. Deze grootste vloerenbeurs ter wereld had een gedeelte van de hallen gewijd aan houten vloerbedekkingen. De meeste Nederlandse standhouders gaven

bronnen blijkt dat de parketindustrie zich in een opwaartse lijn beweegt. In Duitsland, waar de economie zich al in rap tempo verbeterde, is dit eveneens merkbaar. Dit land kent een rijke historie op het gebied van parket en heeft vorig jaar een stijging doorgemaakt van zo’n vijftien procent. Wel maakten binnen het bereik ‘parket’ niet alle producten een groei mee. Meerlaags parket is de grootste stijger, onze oosterburen hebben hier vorig jaar naar verwachting twintig procent meer van omgezet ten opzichte van 2009. De grote daler daar zijn de massieve vloerdelen. Ook hier in Nederland zien we precies hetzelfde beeld en wordt het massieve vloerdeel meer en meer teruggedrongen ten gunste van het tweeen drielaagse parket.

KRAPTE Wat op de Domotex bovendien duidelijk werd, is dat deze ontwikHOUTWERELD • JAARGANG 64 • NUMMER 3 • 3 FEBRUARI 2011

keling een groeiende behoefte aan houtaanvoer creëert. Helaas is deze houtbehoefte niet altijd gemakkelijk in te vullen. Veel producenten kampen met tekorten aan hout en zijn naarstig op zoek naar aanvulling. Hiervoor speuren ze vaak buiten hun vaste aanvoerkanalen naar extra volume. De zagerijen hebben moeite om terug op capaciteit te geraken. In West-Europa hebben zij veel last gehad van de dalende vraag in de afgelopen drie jaar. De meeste moesten hun capaciteit afbouwen door te gaan werken met minder personeel en een geringere voorraad. Nu zich een stijgende vraag openbaart, zijn deze zagerijen vaak niet genegen direct weer naar grotere volumes terug te keren. De zaagindustrieën vrezen dat een instorting van de markt onder invloed van een crisis zich in de nabije toekomst kan herhalen. Men volgt een strategie van gecontroleerd produceren met lagere volumes om zo de risico’s te beperken. Dit verhindert dat de houtverwerkende bedrijven hun groeipotentieel optimaal kunnen benutten.

MOTIVEREND Misschien vergt het alleen wat meer tijd voordat het aanbod van hout verder toeneemt. Er lijkt inmiddels alweer voldoende rondhout beschikbaar te zijn (dit nadat de berichtgeving hierover het afgelopen jaar minder gunstig is geweest). Maar de bottleneck zal zich ook altijd ergens moeten manifesteren. Het is in ieder geval erg motiverend om te horen dat de markt weer volop in beweging is. De Domotex was een mooie graadmeter om dit te kunnen toetsen aan de realiteit. Q

MARKTVERKENNING

33

De Afrikaanse producenten van gezaagd hout hebben het de afgelopen maanden niet slecht gedaan. Niet zozeer dankzij een aangetrokken vraag, maar juist door een iets beter prijsniveau.

e zagerijen in Afrika doen hun uiterste best om vraag en aanbod zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en zodoende prijsdalingen vóór te zijn. Incidenteel lukt dit niet volledig en zijn er fluctuaties. Verwacht wordt dat de situatie de komende maanden weinig zal veranderen. Over een verbetering van de vraag door een aantrekkende Europese economie zijn de Afrikanen net zo onzeker als de houtbranche hier. Zoals altijd zijn er in Nederland, als het om een eventueel aantrekkende vraag gaat, twee stromingen: de ene die waarschuwt voor mogelijke tekorten op termijn en de andere die ervan overtuigd is dat het zo’n vaart niet zal lopen. Kamp 1 verwijst steevast naar de langetermijnplanning die Afrikaans hout vereist en het vrij lage binnenlandse voorraadniveau. Kamp 2 beroept zich op het meevallende voorraadniveau en vindt het zeer onwaarschijnlijk dat de vraag van de ene op de andere dag ineens drastisch toeneemt. Feit is echter dat als de vraag/aanbodverhouding iets wijzigt, de prijzen iets oplopen en ‘iedereen’ instapt om te voorkomen dat hij op een hoger niveau moet instappen dan een collega. De opgaande spiraal dus, die - dat zagen we enkele jaren geleden - razendsnel kan gaan. Van belang in dit verband is

D

dat de Nederlandse kopers niet de markt bepalen, maar daarvan slechts een klein onderdeel vormen.

HUIZENMARKT Feit is ook dat de huizenmarkt nog steeds niet in beweging komt. Een importeur (uit kamp 2): “Architecten hebben nog nauwelijks werk. Daar zal het herstel toch moeten beginnen.” De hoogte of laagte van het voorraadniveau blijft een lastige kwestie. Niemand weet precies hoeveel hout er waar staat, afgezien van in het eigen magazijn. Bovendien zijn hoog en laag relatieve begrippen. Het aantal faillissementen, met name in de timmerindustrie, is inmiddels enorm aan het oplopen. Van een capaciteitsreductie die het de rest gemakkelijker maakt lijkt nog geen sprake te zijn. Ander punt is dat het in de failliete fabrieken aanwezige hout zijn weg weer moet vinden en zodoende bijdraagt aan het voorraadniveau. Veel zal dit niet zijn; timmerfabrieken houden nauwelijks nog voorraad en kopen veelal alleen hout op het moment dat ze het nodig hebben. Voorraadhoudende importeurs doen hier hun voordeel mee. “Alles moet nog steeds direct geleverd worden. Momenteel is het wel zo dat als je het hebt liggen, je als importeur een goede prijs kunt maken. Aanbiedingen, veelal gedaan door bedrijven met liquidi-

teitsproblemen, komen nog wel voor, maar over het algemeen gezien is er geen enorme prijsdruk meer op de binnenlandse markt.” Aan de inkoopkant is er volgens de laatstgenoemde importeur voor GWW-hout enige stijging als gevolg van een lichte verhoging van de vrachttarieven. Hout voor de timmerindustrie was al iets in prijs omhoog gegaan.

CONTRACTEN

ANNULEREN

Enkele houtsoorten zijn in Afrika minder gemakkelijk tot moeilijk te krijgen. Dat geldt voor een aantal soorten die in Nederland nauwelijks worden gevraagd zoals padoek en ipé, maar ook iroko in 46 mm zou bijzonder lastig zijn. Iroko kozijnhout is beter verkrijgbaar, maar in verband met zijn prijs op het moment minder interessant indien er wordt vergeleken met Aziatisch hout, vertelt een irokoimporteur. Het verhaal gaat dat sommige Ierse importeurs - Ierland is een echt irokoland - vanwege de zeer slechte economische situatie daar bestaande contracten annuleren. Hierdoor zou er juist weer

meer iroko beschikbaar komen. In hoeverre dit effect heeft, ook op de prijzen van iroko, moet afgewacht worden. Dan is er een importeur die vertelt dat de politieke onrust in Ivoorkust waarschijnlijk wel voor vertragingen zorgt; dit terwijl onlangs nog gedacht werd dat er voorlopig geen gevolgen zouden zijn. “Sinds twee maanden komt er geen bilinga of azobé uit Ivoorkust meer onze kant op. Natuurlijk kan de onrust als kapstok gebruikt worden, maar ik neem aan dat dit ook echt de oorzaak is.” Er wordt opnieuw volop gespeculeerd over een mogelijke versoepeling van het stammenexportverbod in Gabon. Verder dan speculaties is het nog niet gekomen. Kameroen handhaaft zijn exportquota voor veelgevraagde soorten en staat export van minder populair rondhout toe. Kongo-Brazzaville volgt wellicht dit laatste voorbeeld; dit land had in verband met de crisis ter ondersteuning van de bosindustrie het quotabeleid versoepeld. Q


FOTO: TT TIMBER

HARDHOUT AFRIKA WACHTEN OP HERSTEL

ltl woodproducts Continuïteit door kwaliteit. Sinds jaar en dag is ltl woodproducts een van de toonaangevende houtleveranciers in de markt. De brede ervaring en het grootse assortiment maken dat uw houtvraag op ieder vlak bij ons in de juiste handen is. Of het nu om Tropisch, Europees of Noord-Amerikaans hardhout gaat, wij verzekeren u continuïteit en kwaliteit door een klantgerichte benadering en correcte levering. PEFC/01-31-24

Leyenaar Taapken Lamaker B.V. Kamerlingh Onnesweg 7

Tel. +31 (0) 347 374 844

4131 PK VIANEN

Fax. +31 (0) 347 377 908

Postbus 191

E-mail: [email protected]

4130 ED VIANEN

Internet: www.ltl.nl

Bezoek ons op stand E100 in hal 8

MARKTVERKENNING

35

HOUT CANADA/VS/BRAZILIË GEMOEDSTOESTAND cedar en naar het nu lijkt zijn zij daar toch te vroeg mee geweest. Er staat enige druk op de prijzen en inmiddels worden er ook iets lagere prijzen gequoteerd door de zagerijen dan wel exporteurs. De zorg van prijsval is niet goed voor de zenuwen van sommige kopers. De huidige toestand doet de markt geen goed. Importeurs zullen wachten met het plaatsen van orders tot ze écht moeten, om vervolgens proberen te kijken waar de bodem is qua prijs. De staande voorraden komen onder druk te staan indien de vergelijking wordt getrokken met de huidige aanvoermogelijkheden. Zo krijg je een situatie waarin er wederom in sommige gevallen enorm lage prijzen worden genoteerd voor staande voorraden, terwijl er goed beschouwd helemaal niets aan de hand is en er op aanvoer zeker geen grote volumes beschikbaar zijn of voorlopig gaan komen.

Zonder dat er veel gebeurt ontstaat er toch een soort van gespannen situatie in het western red cedar. Aan de afzetzijde op de Nederlandse markt is het juist vrij rustig, wat deels verklaarbaar is door de tijd van het jaar en de aanhoudend magere bouwmarkt.

O

doen beginnen de eerste barstjes al te komen en lijkt het erop dat menigeen gelijk gaat krijgen over de houdbaarheidsdatum van de desbetreffende samenwerking. Dit geeft enerzijds stof tot discussie maar anderzijds ook een stukje onrust in de markt aan de aanvoerzijde. Daarnaast plaatsten enkele kopers wat bestellingen in western red

OREGON PINE Goede fijnjarige

FOTO: TT TIMBER

p het gebied van de aanvoer vinden onderhuids enkele ontwikkelingen plaats. Onlangs heeft een aantal partijen, actief in western red cedar, er bijvoorbeeld voor gekozen om samen te gaan werken. Bij voorbaat was dit samenspel eigenlijk al gedoemd te gaan mislukken. En inderdaad: na een korte periode van samen-dingen-

stammen Oregon pine zijn steeds lastiger te vinden. Menig zagerij heeft wel een redelijke rondhoutvoorraad weten te vergaren. Over het algemeen betreft dit echter wat grover hout waar lokaal wel een markt voor is, maar dat minder geschikt is voor de export. Hoewel er enkele aanbiedingen los komen, wordt het bij de inkoop van stammen toch krapper. De prijzen van Oregon pine blijven tamelijk constant of vertonen in bepaalde gevallen een lichte stijging. Qua voorraad staat er voorlopig genoeg bij de diverse importeurs. Ook van FSC-gecertificeerd Oregon pine bevindt zich voldoende volume in het land. Dit staat in contrast met de beschikbaarheid van tropische hardhoutsoorten met FSC-keurmerk. Wellicht kunnen opdrachtgevers eens vrijblij-

vend kijken naar de mogelijkheden in FSC-gelabeld Oregon pine. Aan de verkoopkant wisselt de afzet nogal. Een aantal grote posten is inmiddels vergeven en wat resteert zijn de kleinere bestekken die altijd wel een beetje doorlopen.

TUINHOUT In het tuinhout komen de verschepingen op gang. Ondanks de forse inkoopprijzen is er toch redelijk gekocht in het bangkirai. Vanuit Brazilië (foto) wordt er op dit moment in verhouding bitter weinig aangevoerd. Afrika blaast een aardig deuntje mee met een aantal houtsoorten, alleen zijn de verschepingen wat onregelmatiger. Veel lokale kopers zitten toch nog even op hun ei te broeden voordat ze overgaan te kopen voor het komende seizoen. Iedereen probeert een goede deal tot stand te krijgen en speculeert op aanbiedingen van importeurs die snel wat volume willen wegzetten. Of dat gaat geschieden is altijd even afwachten, maar daar lijkt het vooralsnog niet op. Voordat dit gebeurt zijn we toch al wel begonnen met het tweede kwartaal en dan nog moet de markt tot en met dan behoorlijk tegenvallen. Het blijft allemaal lastig in te schatten. Voorzichtig wat spullen kopen en ervoor zorgen dat er over een paar weken in de magazijnen van alles iéts staat, lijkt voor de meeste lokale handelaren de beste remedie. Komen ze tekort, dan kunnen ze immers vaak nog snel bijschakelen bij de importeurs met hun grote voorraden. Uiteindelijk geeft dat bij iedereen wat meer rust en die gemoedstoestand komt iedereen in de distributiekolom ten goede. Q


WENCO ROLVAKSTELLINGEN EFFICIËNTE OPSLAG OP EEN KLEIN OPPERVLAK

Wij geven hout een nieuwe dimensie Gelamineerd hout voor houtconstructies Rechte en gebogen liggers tot 60 m lengte bogen, drie-scharnierspanten en bijzondere vormen, CNC bewerking

Rechte gelamineerde liggers uit het express programma Ons systeem van rolvakstellingen maakt het de bouwmaterialenhandel een stuk eenvoudiger. Bijvullen is eenvoudig, de klant kan zelf materialen pakken en het winkeloppervlak wordt efficiënt benut. Rolvakstellingen zorgen daarnaast voor een goede werkomgeving, want met behulp van inroltoestellen zijn ze eenvoudig te hanteren.

Alle afmetingen tot 1 m hoogte en 18 m lang Just-in-time levering, franko werk Op wens bewerkt als montagegereed product

Vanaf april 2011:

X-LAM

Grootformaat wand-, daken vloerelementen uit kruislaaghout tot 3,50 m x 18,00 m

Verkoopkantoor Nederland Krijten 25 · 5403 PG Uden Postbus 356 · 5400 AJ Uden Tel: +31 / 413 / 26 17 38 Fax: +31 / 413 / 25 22 80

Bezoek ons op de Bouwbeurs

Stand F 101 – Hal 8

www.derix.nl · www.x-lam.nl · [email protected]

Lauwbergstraat 124b B-8930 LAUWE (Belgium) Tel. +32 (0)56 41 35 70 Fax +32 (0) 56 40 37 68 www.solidor.be

FABRIKANT VAN REGELBARE DRAGERS VOOR HOUTEN TERRASSEN.

NEW Bij het inrichten van magazijnen gaat het erom de oppervlakte zo goed mogelijk te benutten. Wij zijn al bijna 30 jaar experts in het inrichten van magazijnen voor bouwmarkten en de houtindustrie. Wij maken en verkopen rolvakstellingen, draagarmstellingen, staande stellingen en palletstellingen.

www.wenco.net

Regelbaar van 30 > 540 mm

SOLIDOR Supports they make the difference!

MARKTVERKENNING

37

PLAATMATERIALEN WINTERSLAAP Als het om plaatmaterialen gaat, was het einde van 2010 zeer slapjes en het begin van dit jaar nauwelijks beter. De spanning loopt op, nu de situatie eerder lijkt te verslechteren dan verbeteren.

en importeur, voornamelijk gericht op de aannemerij, vertelt: “December was heel slecht, de eerste week van januari goed, maar daarna is het langzaam naar beneden gegaan. Vergeleken met 2010, toen er in januari veel sneeuw lag, vinden wij het nu tegenvallen. Er lijkt bij de bouw nauwelijks nog iets in de pijpleiding te zitten en ik vrees dat we de komende maanden met de billen tegen elkaar geknepen zitten.” De boodschap van een volgende, met een breder klantenbestand, is ongeveer hetzelfde: “December en januari verliepen zeer matig en dan druk ik me nog positief uit. Voor de houthandel waren het slechte maanden. Januari zit bij ons zelfs dik onder januari 2010, zeker als we kijken naar aan (nieuw)bouw gerelateerde materialen. Alles op constructiegebied doet het heel slecht. Platen voor binnentoepassingen en renovatieproducten lopen nog wel door.” Bij een ander is het juist de productgroep constructieplaten die nog een beetje verkocht. “Het ging wel om eerder gekocht, maar in januari uitgeleverd materiaal.” Een verscheper van eliottis pinetriplex is niet veel positiever. “December was heel rustig, in januari zou er behoorlijk gekocht moeten zijn, maar de klanten deden dat slechts schoorvoetend.

E

Steeds meer mensen horen we over de koers van de dollar. Men wil alleen kopen als die gunstig is. Positief is dat Duitse importeurs voor hun tweede ronde gaan kopen, maar verder is het ook op andere Europese markten zeer rustig.”

KOP EN SCHOUDER “In december viel de vraag terug. Het volume voor levering in december was evenmin groot”, vertelt een agent van Chileens triplex. “Hoewel ik meen dat de voorraden niet erg groot zijn, hebben we mogelijk nog enige last van wat er na de aardbeving in Chili te ruim ingekocht is. In januari was het activiteitenniveau redelijk. De laagste kwaliteiten voor de verpakkingsindustrie lopen goed door. Klanten kijken niet ver vooruit en dat blijft voorlopig wel zo.” Een andere aanbieder van Chileens radiata pine-triplex meldt dat de vraag vrijwel overal niet overhoudt. Nederland steekt, wat zijn producten betreft, volgens hem met kop en schouder boven de andere markten uit. “We hebben vrij goed verkocht, al neemt het percentage lagere kwaliteiten wel toe ten opzichte van de hogere kwaliteiten.” Over de afzet voor maart maakt hij zich enige zorgen. “Mijn indruk is dat de magazijnen aardig vol beginnen te lopen, terwijl er weinig uitgaat.” Op prijzengebied is het vrij rustig,

op een enkele beweging na. Voor MDF en spaanplaat geldt dat de tendens stijgende is en blijft. Onderhandelingsruimte is er eigenlijk niet, zo wordt verteld. Een koper: “De verhogingen worden gewoon doorgevoerd. Door de stijgende kosten kunnen producenten het op dit niveau niet langer volhouden. Als klanten de verhogingen weigeren te betalen, zetten ze de machines stil.” Een ander bevestigt eigenlijk geen keus te hebben.

KLEINERE KOEK De prijzen van radiata pine-triplex zijn iets gezakt. De één spreekt van een zeer kleine aanpassing, een volgende heeft het over ‘duidelijk’ aangepast. De prijzen van eliottis pine-triplex neigen te stijgen, terwijl de vrachtkosten zijn gedaald. Een aantal informanten vermoedt dat de geringe verkoop van eliottis mede te maken heeft met de prijsaanpassingen van Chileens triplex. Mogelijk vervangt de laagste kwaliteit radiata pine in bepaalde gevallen de eliottis-plaat. Een ander acht het prijsverschil daarvoor nog te groot. In combinatie met de voordelen van in euro’s handelen tegenover de instabiele dollar trekt dat kopers misschien wel over de streep, meent hij. Populierentriplex kost sinds 1 januari wat meer en okouméplaten lijken met ingang van februari of maart duurder te worden. Maleisisch triplex heeft volgens een importeur door de hevige regen in Maleisië hinder van een vertraagde aanvoer en verscheping. Het uitstel kan zeker een

maand duren. “De voorraad in Nederland is al op crisisniveau; vertragingen kunnen dus mogelijk voor gaten in de voorraad zorgen.” De situatie op de binnenlandse markt wordt alsmaar nijpender. “Met name de aannemerij is aan het overleven en zoekt net zolang tot er een aanbieder is die het toch weer voor iets minder levert. De concurrentie is gigantisch. Prijsverhogingen doorberekenen op de binnenlandse markt is dan ook bijzonder lastig.” Een ander zegt: “De concurrentie is hevig. Een steeds kleinere koek moet door bijna evenveel spelers gedeeld worden. We kunnen alleen nog hopen dat we binnen een paar maanden verbetering zien. Na de bouwvak leek het alsof we het ergste gehad hadden. Nu is er opnieuw een terugval en durf ik er eigenlijk geen uitspraken meer over te doen.” Q


38

ACHTERGROND

ACHTERGROND

PREFAB HOUTSKELETBOUW

B

ouwen wordt steeds meer monteren. Daar zijn diverse partijen in de bouw het al jaren over eens, maar de daadwerkelijke uitvoering duurt toch wat langer in de van huis uit traditioneel ingestelde bedrijfstak. Werken met grote geprefabriceerde elementen heeft veel pluspunten, zoals een hoog bouwtempo, een betere kwaliteit en minder faalkosten. En als die prefab-elementen dan zijn opgebouwd als houtskeletbouw-elementen, levert dit bovendien een milieuvriendelijke bouwwijze op met hout als duurzaam product.

Prefab gevelelementen in een renovatieproject in Roosendaal.


TEKST: CARLA DEBETS BOUWTEKST. FOTO’S: VDM WONINGEN/MEERHUIS HEINKENSZAND

SNELLE BOUW EN KOSTENVOORDELEN

39

De doorzettende trend naar prefabricage én milieuvriendelijk bouwen in houtskeletbouw biedt volop kansen voor de bouw. Prefab houtskeletbouwelementen kunnen de faalkosten aanzienlijk terugbrengen. Dit is niet zomaar een bewering, maar gestoeld op inmiddels voldoende ervaring in talloze projecten. En het terugdringen van de faalkosten staat op dit moment van crisis in de bouw weer volop in de belangstelling. Volgens recent onderzoek (onder andere van Pricewaterhouse-Coopers in september 2010) zijn de faalkosten vanaf 2001 tot 2009 opgelopen van circa 7,7 procent van de totale omzet naar bijna 11 procent. Ofwel 5,5 miljard euro. Hoewel het belang van het reduceren van deze kostenpost wel wordt onderkend, wijzen de actuele cijfers uit dat aannemers daar nog steeds niet in slagen. Om de faalkosten te verminderen moeten niet alleen fouten voorkomen worden, maar dienen partijen ook beter te communiceren, grondiger voor te bereiden en afspraken na te komen. Vaak wordt tevens vergeten de bevindingen rond het eindresultaat terug te koppelen met de verantwoordelijke partijen. Met prefab houtskeletbouwelementen worden alle zaken in de fabriek minutieus voorbereid: de grote maatnauwkeurigheid van de elementen - door driedimensionale voorbereiding op de computer en digitale aansturing van de productie - zorgt voor weinig passen en meten, en dus snel werken op de bouwplaats. Zowel berekeningen als ervaring op diverse bouwprojecten hebben uitgewezen dat de faalkosten door toepassing van houtskeletbouwelementen kunnen worden verlaagd tot circa één procent. Hierdoor kunnen veelal projecten in houtskeletbouw die aanvankelijk als duurder worden aangemerkt, onder de streep vaak goedkoper blijken dan traditionele bouwmethoden.

IN DE FABRIEK De geconditioneerde omstandigheden in de fabriek waar de hsb-elementen gefabriceerd worden, staan garant voor een hoge kwaliteit, een optimale maatvastheid bij kleine toleranties, goede passing en luchtdichte aansluitingen. Dankzij steeds modernere CNCmachines is er tegenwoordig meer mogelijk dan zo’n tien jaar geleden. Waren aanvankelijk nog grote series van dezelfde elementen een voorwaarde om betaalbare elementen te kunnen maken, nu vormen zelfs unieke producten geen probleem meer. Eén van de weinige beperkingen aan de elementen is de maximale grootte; vanwege het transport over de weg zijn de maximale afmetingen circa 3,3 bij 10 meter. Extra zekerheid ten aanzien van de kwaliteit van prefab houtskeletbouwelementen wordt geboden als de houtskeletbouwers en/of hsb-timmerfabrikanten zijn aangesloten bij de Vereniging van Houtskeletbouwers (VHSB). Zij geven bij hun producten een KOMO-attest-metproductcertificaat Houtskeletbouw af, een door de overheid erkende kwaliteitsverklaring. In dit document liggen onder meer de technische specificaties en de details van het systeem vast. Daarnaast worden adviezen gegeven over

Prefab dakelementen inclusief dakbedekking en goten.

transport, opslag en montage. Bij de voorbereiding in de fabriek gaat veel aandacht uit naar de bouwtechnische aansluitdetails. Er wordt gekeken naar een goede bouwkundige detaillering (waterdichtheid, luchtdichtheid) en naar passing/speling op de bouwplaats, het geheel dient eenvoudig te maken te zijn en er wordt ingespeeld op een snelle ‘koppeling’. Daarnaast zijn de elementen en de detaillering (organisatorisch) afgestemd op de montagevolgorde en op de hijsvoorzieningen.

bouw wandelementen op de (betonnen) begane grondvloer veel concentratie. Ook hierbij moet vochtindringing in de houtskeletbouwelementen worden voorkomen, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een vochtkerende laag. Vaak wordt gebruik gemaakt van een zorgvuldig waterpas-gestelde muurplaat, voorzien van een centreerlat om het houtskeletbouwelement snel te kunnen positioneren. De vlakheid van de betonvloer (voorbereiding!) en het aanbrengen van een goede luchtdichting (schuimband) zijn eveneens belangrijke punten.

OP DE BOUWPLAATS Organisatorisch stelt een bouwwijze met houtskeletbouwelementen als voorwaarde dat alle partijen op de hoogte moeten zijn van het bouwsysteem. Gevolg is dat er vaak wordt samengewerkt met dezelfde partners (co-makers) die inmiddels ook ervaring hebben opgedaan: het wiel hoeft niet meer opnieuw uitgevonden te worden en tevens hebben de samenwerkende organisaties meer respect voor elkaars werkzaamheden. Om de voordelen van prefab houtskeletbouw op de bouwplaats optimaal te benutten, moet er een aantal handelingen goed voorbereid worden. Eén van die punten is het transport op de bouwplaats. Tussenopslag van houtskeletbouwelementen moet worden voorkomen en er is afstemming nodig van het transport naar en op de bouwplaats. De levering dient bij voorkeur justin-time te gebeuren. Doordat de hsb-elementen relatief licht van gewicht zijn, kan veelal worden volstaan met een lichtere - dus goedkopere bouwkraan. Is tussenopslag onvermijdelijk, dan moet vochtindringing in het hout voorkomen worden. Afdekking en ventilatiemogelijkheden zijn hierbij belangrijk. Aandacht verdient ook het voorkomen van beschadigingen (controle) aan beschermende folies. Daarnaast dienen bij plaatsing van de prefabelementen van tevoren de benodigde bevestigingen of verankeringen aan de overige bouwdelen bevestigd te zijn. Hierbij geldt bijvoorbeeld dat het ter plaatse boren van bevestigingen zorgt voor een betere maatvoering. In projecten die compleet bestaan uit prefab houtskeletbouw wanden vloerelementen vergt vooral het plaatsen van de eerste houtskelet-

REDUCTIE BOUWAFVAL Bij een goede voorbereiding en een hoge mate van prefabricage van de houtskeletbouwelementen kan de bouwtijd naar schatting dertig tot veertig procent korter zijn. Voor een vrijstaande woning betekent dit bijvoorbeeld dat het casco in één of twee dagen opgebouwd kan worden. Daarnaast heeft de toepassing van prefab nog meer voordelen: zo ontstaat op de bouwplaats weinig bouwafval en is deze plek dus relatief schoon. Drie studenten aan de Academie voor Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek van de Hanzehogeschool Groningen deden onlangs onderzoek naar het belang van reductie van bouwafval. Zij concludeerden: houtskeletbouw is de meest afvalverminderende en minst schadelijke bouwmethode. Dit komt onder meer door het modulaire bouwen in houtskeletbouw. Eenvoudige details voorkomen veel snijverlies. Goede details beperken bovendien het gebruik van kit en PUR voor de afdichting; dit zijn materialen die veel klein gevaarlijk afval opleveren en vrijwel niet recyclebaar zijn. De totale hoeveelheid bouwen sloopafval die Nederland tegenwoordig per jaar produceert is 21 Mton: éénderde van de totale hoeveelheid afval. Hiervan wordt circa 90 tot 95 procent gerecycled of verbrand, de rest wordt gestort (betekent niet alleen kosten voor verbranding maar ook voor transport). Een grote focus op de reductie van bouwafval was er bijvoorbeeld in het houtskeletbouwproject De Zunne in Groningen. Bouwer VDM Woningen en afvalbedrijf Van Gansewinkel onderzochten samen de mogelijkheden, wat leidde tot scheiding van zeven tot


40

acht fracties. Hierdoor bleef slechts twee procent residu over, ofwel materiaal voor de verbrandingsoven. In een ‘normaal’ project ligt dit residu op circa 35 procent.

VIER LAGEN HSB Naast de al veel langer bekende elementen in hsb waarmee ook betonnen of andere casco’s snel wind- en waterdicht zijn, worden ook steeds meer projecten compleet in prefab hsb-elementen opgebouwd. Prefab en houtskeletbouw blijken een prima combinatie te zijn. Het in 2009 opgeleverde woningbouwproject in vier lagen houtskeletbouw in Buren is een goed voorbeeld van de toepassing van grote prefabelementen. Dit project heeft vier woonlagen en is opgetrokken volgens het Maskeradebouwsysteem. Architect Maarten van der Breggen won met dit systeem de Houtinnovatieprijs 2003. Kenmerkend is een verticale opbouw per stramien (van 7,5 meter), waardoor de stramienen eerder onder dak zijn en aldus beschermd tegen weer en wind. Dit leverde een ruwbouw op in drie weken tijd. Door de snelle weer- en winddichtheid van de stramienen kon voorts de afbouw sneller starten, en daardoor het totale bouwproces in elkaar geschoven worden. Bij deze verticale opbouw liggen de vloerelementen op sponningen in de wandelementen. Dit leidt volgens architect Van der Breggen tot minder kieren en krimp dan bij de gebruikelijke platformmethode. De prefab houtskeletbouw gevels hebben in dit project dikkere stijlen - namelijk 180 mm in plaats van de gebruikelijke 140 mm - vooral vanuit het oogpunt van méér isolatie. Bij de oplegging van de vloerelementen in de gevelelementen lopen daarbovenop de geisoleerde wandelementen voor de vloer langs door, zodat geen aparte isolatiestroken - met naden - meer nodig zijn. PREFABDAKEN Voor prefab dakelementen gelden dezelfde voordelen als voor overige houtskeletbouwelementen: snel bouwen, minder faalkosten, minder afval op de bouwplaats, enzovoort. En dat is zowel voor nieuwbouw- als voor renovatieprojecten het geval. Prefabdaken met een houtskeletbouw opbouw zijn standaard gevuld met minerale wol (glaswol/steenwol).

Hiermee hebben deze daken een andere opbouw dan sandwich-dakplaten waarin veelal op olie gebaseerde isolatiematerialen toegepast zijn. De minerale wol in de houten dakelementen zorgt voor een uitstekende brandveiligheid: minerale wol is onbrandbaar en er is nauwelijks rookontwikkeling. Dat laatste is van belang, want bij brand vallen de meeste slachtoffers niet door de hitte maar door rook en verstikking als gevolg van giftige rookgassen. De minerale wol levert eveneens een betere geluidisolatie op. Prefabdaken met een houtskeletbouw opbouw hebben doorontwikkelde bevestigingen aan de

een hoge kwaliteit van de naadaansluitingen. Vergelijkbaar met de houtskeletbouwers die zijn aangesloten bij de VHSB en die leveren met een KOMO-attest-met-productcertificaat, zijn ook de leveranciers van houtskeletbouw dakelementen aangesloten bij de Sectie Kwaliteit Dak (SKD) van de NBvT. Zij leveren hun producten af met een KOMO-attest-met-productcertificaat getiteld Houtachtige Dakconstructies.

HOE COMPLEET? De prefabricage van houtskeletbouwelementen en -daken kan vér gaan. Zo groot en compleet mogelijke elementen beper-

ZORG EN GOEDE VOORBEREIDING constructie vanwege het houten frame, de vooraf berekende en duidelijk aangegeven bevestigingspunten. Dergelijke voorzieningen zijn bij sandwich-dakplaten veelal niet aanwezig. Behalve bevestigingspunten hebben fabrikanten van prefab dakelementen bijvoorbeeld ook een slim (goot)detail ontworpen waarmee de elementen elke dakhelling aankunnen (met ‘scharnierverbindingen’). Anders dan bij houtskeletbouw gevels is bij prefabdaken veel aandacht besteed aan de kwaliteit van de bovenfolie, in vergelijking met de folie aan de buitenzijde in gevels. Op daken wordt immers vaak nog gewerkt, bijvoorbeeld met pannen leggen, waardoor de kans op beschadigingen groter is. Anderzijds moet toch een goede dampdoorlatendheid gewaarborgd worden. Sinds de herziening van de KOMOattesten in 2006 zijn bovendien de stijfheidseisen verhoogd zodat de doorbuiging van de SKD-daksegmenten geringer is dan het Bouwbesluit voorschrijft. Ook bij een hoge moeilijkheidsgraad van een dakconstructie kan prefab uitkomst bieden. Zo werd een landhuis in Hattem ontworpen met een dak met getordeerde dakvlakken. Het in de fabriek torderen van de prefabpanelen leidde tot een snellere bouw en tot een betere kwaliteit van het dak. Doordat de randen van de dakplaten meteen al in de fabriek op de juiste wijze werden afgeschuind, resulteerde dit in

De levering dient bij voorkeur just-in-time te gebeuren.

ken het aantal handelingen op de bouwplaats. De mate van prefabricage is een kwestie van afstemmen op een optimale werkzijde. En uiteraard ook van kosten. Zo kunnen gevelelementen compleet met kozijnen, beglazing en gevelafwerking worden aangeleverd, maar de kozijnen en/of gevelafwerking kunnen eveneens op de bouwplaats worden aangebracht. Dakelementen zijn prefab leverbaar inclusief een dakbedekking als kunststof; dakpannen dienen uiteraard op de bouwplaats gelegd te worden. Ook (delen van) de installatie worden soms al fabrieksmatig ingebouwd, zoals zonnecollectoren en luchtdoorvoeren. Bovendien is er een trend om steeds meer driedimensionale prefab houten constructies toe te passen, zoals dakkapellen en erkers. In prefab houtskeletbouw is het eenvoudig om aan de in toenemende mate strengere eisen van warmteisolatie te voldoen. In de passiefhuisbouw is het welhaast een must om zo groot mogelijke prefabelementen toe te passen, in verband met de vereiste luchtdichtheid: hoe minder lengte van aansluitingen, hoe luchtdichter de constructie. Hoewel wanden gevelelementen meestal zo compleet mogelijk worden aangeleverd - voor gevelelementen bijvoorbeeld ook inclusief wandcontactdozen - is het bij vloerelementen nog steeds gebruikelijk dat deze zonder onderafwerking (plafond) worden geprefabriceerd en aangevoerd. Dit heeft vooral te maken met het wegwerken van kanalen en leidingen: op de bouwplaats zelf in de vloeren aanbrengen biedt toch nog de meeste flexibiliteit en de minste kans op fouten. Voorlopig althans, want leveranciers van prefabelementen zijn steeds weer op zoek naar mogelijkheden om in te spelen op nieuwe wensen. De verwachting is dat de trend naar nog meer prefabricage alleen maar zal versterken. Q

MEER INFORMATIE: - Centrum Hout: www.houtinfo.nl - Vereniging van Houtskeletbouwers (VHSB): www.vhsb.nl - Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT): www.nbvt.nl en www.dakeninfo.nl Q


www.houtselector.nl

www.preciouswoods.eu w

15 jaar ervaring met FSC hardhout in de bouw

TOPLEVERANCIER 2010 < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < <

BEDANKT

beste klanten, leveranciers en collega’s voor uw vertrouwen in ons, uw support en uw stem op ons. Verkiezing tot beste houtagent van 2010 kan alleen op basis van een succesvolle samenwerking met u. Ook in 2011 zullen wij met ons team weer vol enthousiasme voor u aan het werk gaan. Bedankt!

Topleverancier 2010

GROUPE JOHN BITAR & Co .LTD

UW HOUTVEZEL EN ZAAGSEL IS WAARDEVOL VOOR ONS!

Wij hebben interesse voor HOUTVEZEL, ZAAGSEL en RESTHOUT Ook afkomstig van (gemelamineerd) spaanplaat, MDF, enz. Verhuur van zaagselcontainers en leegzuigen bunkers DE LANGE B.V. – Ursem – Tel. 072-5039202 NU LEVERBAAR : (BIO) BRANDSTOFKORRELS (PELLETS)

Uw hout voorzien van een coating?

Lenferink MVA Industriële Houtcoating!

Onze veelzijdigheid op het gebied van houtcoating is uniek in Nederland! Van transparant tot dekkend, van grondverfsystemen en Stains in vrijwel elke kleur. Mogelijkheden te over. Bovendien beschikken wij over machines om hout in één keer rondom te behandelen of bijvoorbeeld alleen de zichtzijdes. Dankzij ons uitgebreide machinepark kunnen wij voldoen aan de hoge kwaliteitseisen en dit tegen een scherp tarief. Kwaliteit en milieuverantwoord produceren staan bij ons hoog in het vaandel. Daarnaast zijn we zowel KOMO als ISO gecertificeerd.

Voor service, betrouwbaarheid en een snelle levertijd bent u bij Lenferink MVA Industriële Houtcoating aan het goede adres. Nieuwsgierig? Bel met (038) 466 98 85 voor een vrijblijvende offerte of mail naar [email protected].

Wilhelm Röntgenstraat 5

Zwolle

wij staan er voor u

De Vezelpers B.V. Nijverheidsplein 21-N 3771 MR BARNEVELD Tel. 0342-425330 Fax. 0342-425331

42

PROJECT

PROJECT

NIEUWE DELAMAR THEATER

S

tijlvolle houten entreedeuren nodigen uit tot een bezoek aan het eind vorig jaar voltooide DeLaMar theater in Amsterdam. Het is een waar architectonisch kunstwerkje dat op verrassende wijze oude en nieuwe elementen met elkaar verbindt. Onttrokken aan het blote oog zijn de vele vierkante meters MDFplaten die bijdragen aan de brandveiligheid in het gebouw.

MOOI EN VEILIG

FOTO’S: WILLEM VAN DET/COILLTE PANEL PRODUCTS/PRESS PRODUCTIONS

Dick Klijn van De Luit Interieurbouw.


43

Oud en nieuw verenigen zich in de gevel.

In opdracht van de VandenEnde Foundation, het cultuurfonds van Joop en Janine van den Ende, maakten de architecten Arno Meijs en Jo Coenen het ontwerp voor het nieuwe theater DeLaMar. Het is een complex met twee zalen met bij elkaar ruim 1.500 stoelen aan de Marnixstraat 404, nabij het Leidseplein in Amsterdam. Het verrees op de plek waar het al jaren niet meer in gebruik zijnde theater en de aangrenzende bioscoop Calypso stonden. In het gevelbeeld zijn oude en nieuwe elementen samengevoegd. De hoofdentree ligt in het midden, achter een nieuw gebouwde glasgevel in een stalen raamwerk. Rechts ernaast - vanaf de straat gezien - is de gevel van het oude DeLaMar herbouwd, terwijl aan de andere zijde een aantal oude gevels in het front zijn geïntegreerd. Achter de glasgevel verschuilt zich een gebouwhoge vide, met daarboven een glasdak. Het interieur legt de bezoeker in de watten. In de hal nodigt een met rood tapijt beklede trap gasten uit naar boven te schrijden terwijl in de klassieke foyer drie gigantische kroonluchters fonkelen. Opvallend zijn ook de wengéhouten parketvloeren, rode vloerbedekking en goudkleurige lederen banken en zitjes. Moderne tafels van glas en verchroomd staal en strakke melkglazen bars met verchroomde bollampen zijn juist moderne interieurelementen.

AKOESTISCHE PANELEN Vorig jaar november verrichtte koningin Beatrix de officiële opening van het DeLaMar Theater. Het is gebouwd door aannemer H&R Bouw te Amsterdam, een doorstart van het failliet gegane bedrijf Hillen & Roosen. Voor de afbouw van de twee theaterzalen werd de hulp ingeroepen van De Luit Interieurbouw in Naarden. Het bleek een bijzonder project, niet in de laatste plaats vanwege de circa 2.500 vierkante meter vlamvertragende MDF-platen (van het merk Medite FR) die zijn verwerkt in de akoestische plafond- en wandpanelen van de beide ruimten. De Luit Interieurbouw, van oorsprong een klas-

sieke meubelmaker, ontwerpt en realiseert maatwerk qua meubilair, interieurbouw en standbouw. Sinds de jaren negentig realiseert zij bovendien grote interieurprojecten in de kantorenmarkt en de museum- en theaterwereld. Voor het bedrijf van Joop van den Ende zijn al eerder projecten uitgevoerd, waarin overigens ook Medite-MDF is verwerkt. Voor het Circustheater te Scheveningen maakte De Luit onder andere een nieuwe overzettribune en een ander referentieproject is het Beatrix Theater in Utrecht. Voor de MDF-plaat Medite FR is het recente Amsterdamse theaterproject evenmin een primeur. Wel vormt het een fraaie aanvulling op de reeks van concertzalen, operagebouwen en radio- en TV-studio’s in Engeland, Ierland, Denemarken en Frankrijk waarin dit vlamvertragende product is toegepast.

GEPERFOREERD In het DeLaMar Theater zijn de wanden en plafonds in de twee theaterzalen bekleed met akoestische panelen waarin Medite FR is verwerkt. In de grote ruimte (met circa 950 stoelen) zijn 15 mm dikke Medite FRplaten in de plafondschalen opgenomen. De niet-geperforeerde panelen kregen na het aanbrengen een afwerking met zwarte latex. In de wandpanelen bevat het 15 mm dikke Medite FR perforaties op een hart-op-hart afstand van 16 mm. De hoeveelheid en de grootte van de gaten is bepaald door akoestische berekeningen. De geperforeerde platen zijn eerst voorzien van een molton overlay en daarna in het werk tijdens de montage afgestoffeerd met een zwarte theaterstof. Deze stof is vlamdovend geprepareerd en levert - net als het vlamvertragende Medite FR - een bijdrage aan de brandveiligheid. De

Hout op de vloer en in de gevel.


44

wandpanelen zijn 180 cm breed en variëren in de hoogte. Tussen de panelen bevinden zich ledlichtlijnen. De wandpanelen zijn op keeplatten vastgezet. Uiteraard werd bij de montage rekening gehouden met de vleug in de theaterstof. Achter de panelen bevinden zich kabelgoten van Medite FR. De holle ruimten tussen het paneel en de wand zijn opgevuld met Easycel isolatie. In de kleine theaterzaal, die over rond de 600 stoelen beschikt, bevinden zich dezelfde plafondpanelen als in de grote zaal. Deze wanden zijn echter volledig geïsoleerd; hierin is 25 mm dik Medite FR verwerkt dat niet is geperforeerd. Omwille van de akoestiek zijn de panelen in deze zaal niet vlak, maar als een waaier tegen de wand bevestigd.

BRANDVEILIG “Bij de inrichting van een theater worden andere eisen aan de materialen gesteld dan bij een kantoor”, licht Dick Klijn toe, directeur van De Luit Interieurbouw. “Feitelijk is er sprake van een openbare ruimte waar veel publiek komt. Voor de brandveiligheid worden materialen voorgeschreven die de brandvoortplanting tegengaan. Medite FR heeft een lage bijdrage tot brandvoortplanting. Vlamvertragend Medite FR laat zich verder goed verwerken en is uitgebreid getest en gecertificeerd. Het mag in heel Europa worden toegepast.” Klijn vervolgt: “Wij kiezen voor Medite omdat dit topmerk een reeks van MDF-specials voor specifieke toepassingen heeft ontwikkeld. Dat past in ons streven naar topkwaliteit in de interi-

eurbouw en in onze doelstelling om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Wij zoeken steeds naar materialen die niet alleen goed presteren maar ook op een duurzame en verantwoorde wijze zijn geproduceerd en een groen label dragen. Medite-MDF is FSCgecertificeerd en voldoet ook aan de strenge CARB2-eisen.” Bovendien kreeg Medite-MDF in 2008 door het Britse BRE-instituut het Life Cycle Analysis (LCA) klasse A-certificaat uitgereikt. Dit houdt in dat ontwerpen in MediteMDF wat betreft het Cradle to Cradle-principe tot de meest duurzame klassen kunnen behoren.

DEUREN EN KOZIJNEN De grandeur van vroe-

Timmerfabriek Gebrs Bos ‘signeerde’ alle deuren.

Deuren en kozijnen van sipo mahonie.


ger is bovendien onder meer terug te vinden in de prachtige buitendeuren die toegang verschaffen tot het nieuwe DeLaMar. Voor deze klus werd Timmerfabriek Gebrs Bos in Goudriaan ingeschakeld. “Voor plaatsing in de oude gevels van het bouwproject hebben we met behulp van de houtsoort sipo mahonie zes nieuwe deuren gemaakt. Dit was echt maatwerk, dat we uitvoerden op basis van de kenmerken van de te vervangen deuren. Ook alle detailleringen, profileringen en het ambachtelijke houtsnijwerk hebben we zelf ter hand genomen”, licht directeur Coert Bos toe. “Daarnaast hebben we enkele bestaande, van oorsprong grenenhouten buitendeuren gerestaureerd.” Ander geveltimmerwerk dat Timmerfabriek Gebrs Bos fabriceerde en leverde zijn de buiten- en binnenkozijnen, eveneens vervaardigd uit sipo mahonie. Tot slot is in het interieur in één van de zalen van dezelfde houtsoort een 40 cm brede toneelomlijsting gemaakt. Wie het met eigen ogen wil zien, kan dit seizoen ter plekke gaan genieten van een gevarieerd programma van toneel, cabaret, musical, familietheater en diverse internationale voorstellingen. Q

www.holzprof.com 25 JAAR ERVARING IN AUTOCLAVE BEHANDELINGEN

HOLZProf Ecologische Brandvertrager: ‘s Werelds hoogst gecertificeerde en meest milieuvriendelijke brandvertrager.

B-s1-d0

HOLZProf Ecologische Brandvertrager: &%_VVgWZ]djYkVcVaaZZ^\ZchX]VeeZckddgWjîZcidZeVhh^c\Zckddg`dbiZckZgl^_YZgi deeZgkaVìZhX]^bbZahhideigdii^c\hegdXZhhZcWZhig^_Yi]djildgb!WdìdgZco#cV WZ]VcYZa^c\dkZghX]âYZgWVVgDd`WZlZg`WVVgbZida^ZZc$d[WdZclVh]dd\hiZàVhhZ WgVcYkZgigV\^c\dcYZgVcYZgZVVciZWgZc\ZcYddgb^YYZakVc`lVhi!gdaaZg!hegVn! dcYZgYdbeZa^c\ZckVXjbiZX]c^Z`dchegdYjXi \VVic^Zi^bb^\gZgZc$add\ic^Zijî# HOLZProf bv Keizersveld 47a, 5803 AM Venray, The Netherlands T +31(0)478.569.314 E [email protected] www.holzprof.com

46

BOUWBEURS 2011

Houtreparatie

Deur/kozijnset

Repair Care International, marktleider op de Nederlandse markt voor houtreparatie, toont op de Bouwbeurs twee nieuwe producten.

Op de Bouwbeurs 2011 vraagt Skantrae aandacht voor haar uitgebreide programma binnendeuren inclusief bijpassende accessoires.

Naast informatie over de dienstverlening, zoals 100% inventarisatie en de vernieuwde opleidingen, en productdemonstraties kunnen bezoekers ook zelf met de producten van Repair Care aan de slag gaan. Nieuw is de DRY FLEX 4 Houtreparatiepasta 2-in-1. Beide componenten zitten nu in één koker. Andere noviteit is de DRY SEAL AR met een dubbele functie: hij kan zowel gebruikt worden als stopverfvervanger én als beglazingskit. (Hal 4, stand A124)

Skantrae biedt haar klanten sinds kort een PEFC-gecertificeerde deur/kozijnset aan, een combinatie van een kozijn met een reeds afgehangen deur. Het betreft hier een gelamineerd grenen kozijn in twee maten dat is voorzien van een vlakke boarddeur of een boardpaneeldeur en inclusief luxe roestvast stalen scharnieren. De firma werpt zich op als een partner in one-stop-shopping. Nieuw in het assortiment is de SkanSelekt Fusion, een tijdloze chique deur waarvan de stijlen (140 mm breed) en dorpels zijn verbreed middels een chamferprofiel (70 mm). De gladde MDF-toplaag maakt een

Website: www.repair-care.com

strakke afwerking mogelijk. Op zijn beurt is de nieuwe SkanSelekt Cube X een robuuste en moderne deur met zeer forse stijlen en dorpels van 200 mm. (Hal 1, stand D092) Website: www.skantrae.com

Scherp gereedschap | Perfect werk Waar u ook woont of werkt... Leitz zorgt voor een wekelijkse slijpdienst. Leitz levert tevens gereedschappen voor de houten kunststofbewerking en biedt in Nederland al vijftig jaar een volledige dekking met regionale slijperijen. De wekelijkse haal- en brengservice komt op een vaste dag bij u langs, haalt uw gereedschap op en brengt het de week daarop weer scherp terug. Zagen, schaafmessen, bovenfrezen, lamellogereedschap, kangobeitels, hardmetalen boren, het is allemaal geen enkel probleem. Bel voor meer informatie: 0182 303030.


Leitz Service BV Mercuriusweg 5 Postbus 203 2740 AE Waddinxveen [email protected] www.leitz-service.com

L E EPSRHO ODE U KC T N I E U W S

Isolerend kozijn Lamikon introduceert op de Bouwbeurs LamikonLongLife++. Dit is een kant-en-klaar geïsoleerd kozijn met een isolatiewaarde < 0.8. In combinatie met een innovatieve muuraansluiting (waarmee het lekken van warmte langs het kozijn voorkomen wordt) en het driedubbele glas, levert dit kozijn een aardige bijdrage aan een betere isolatie. Dat betekent minder energieverbruik en een lagere CO2-uitstoot. LamikonLongLife++ bestaat uit 100% massief FSC-hout. Uniek volgens de firma zijn de naar buiten draaiende ramen: het eerste kozijn voor een passiefhuis in Nederland

dat opengezet kan worden zonder problemen met planten en gordijnen. Lamikon geeft op dit kozijn een garantie van 15 jaar op alle onderdelen, mits er een onderhoudscontract is afgesloten. Voor de opdrachtgever betekent dit budgetzekerheid en een besparing op de onderhoudskosten van wel meer dan 40 procent, zo belooft Lamikon. (Hal 3, stand D082)

47

Van Yab Yum naar Dim Sum In haar boek ‘Van Yab Yum naar Dim Sum’ laat auteur en allround ‘bouwmarketeer’ Marjet Rutten honderden mensen hun visies geven op de bouw-, installatie- en vastgoedsector in 2025. We gaan immers anders werken, duurzamer bouwen, meer rekening houden met de klant en onder invloed van de technologie andere bouwmethoden gebruiken. Hoewel de branche zeker al vele koplopers telt, is de massa echter afwachtend en loopt daarmee achterstand op. Afgezien van meer samenwerking tussen de verschillende bouwpartners wil Marjet Rutten bedrijven en instanties stimuleren om in actie te komen en een visie te ontwikkelen op de toekomst van hun eigen organisatie. Het 39 euro kostende boek heeft een praktische en luchtige insteek en is bedoeld om te inspireren. Website: www.debouwin2025.nl Q

Website: www.lamikon.nl

Tijdloos bouwen in hout

Gereedschap Het nieuwe 22 bar High Pressure gereedschap staat centraal in de beursstand van Makita. Bezoekers kunnen dit gereedschap volop uittesten en tegelijkertijd kennismaken met de nieuwste compressor AC320H.

Daarnaast is er tijdens de beurs veel aandacht voor de door TNO gecertificeerde stofvrije oplossingen en demonstreert Makita de recent geintroduceerde DXT afkortzagen, de

invalcirkelzaag SP6000K1X (foto) en de belangrijkste machines uit het Lithium-ion assortiment. De nieuwe 22 bar compressor AC320H wordt tijdens de beurs voor het eerst in Nederland gepresenteerd. Het vakpubliek kan ter plekke zelf de voordelen van de 30% kleinere en 30% lichtere 22 bar hogedruk machines ervaren. (Hal 12, stand C006) Website: www.makita.nl

Slank raam InterDam Projects uit Zwijndrecht belicht op de Bouwbeurs een nieuw slank aluminium raamsysteem voor in een houten kozijn. Dit gebeurt onder de naam WinLite. InterDam werkt bij dit concept samen met timmerfabrieken om een compleet en kwalitatief hoogwaardig kozijn aan te bieden, zodat de transactiekosten en de faalkosten voor aannemers worden gereduceerd. WinLite past in Concept III van de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT). Het raamsysteem wordt enkel door geselecteerde timmerfabrikanten verkocht, die FSC-gecertificeerd zijn en voldoen aan de kwaliteitsnormen. Inmiddels zijn de eerste

Het boek ‘Tijdloos bouwen in hout’ (Standaard Uitgeverij) etaleert de aantrekkingskracht van massieve houtbouw. De uitgave is een initiatief van Mi Casa, dat al jaren massieve houten woningen bouwt, en dient als een soort kijken inspiratieboek dat de natuurlijke charme en diversiteit van hout toont in zowel het exterieur als interieur. In totaal negen projecten passeren de revue: van een moderne villa tot een landhuis in Amerikaanse stijl. Duidelijk wordt gemaakt dat massieve houtbouw niet alleen een snelle, efficiënte en relatief goedkope bouwmethode is, maar dat het resultaat bovendien stijlvol, warm en gezellig kan zijn. Het boek kost 49,95 euro. Website: www.standaarduitgeverij.be Q

Energieneutraal huis ‘Shou Karamatsu: het ontstaan van een energieneutraal huis’ is het reisverslag in woord en beeld van het ontwerp en de bouw van het energieneutrale huis Steigereiland 2.0 in Amsterdam. Deze woning is ontworpen en wordt bewoond door Pieter Weijnen, partner van FARO Architecten in Lisserbroek. Het huis is volgens de normen van Cradle to Cradle en CO2-neutraal gebouwd. Het magazine beschrijft het proces om de ambitie van duurzaam bouwen te realiseren. Beginnend met een theoretische discussie wordt vervolgens ingegaan op de praktische en minder praktische aspecten die Weijnen en zijn bouwpartners onderweg tegenkwamen. Website: www.faro.nl Q

Cradle to Cradle-criteria

projecten gestart in samenwerking met De Jong’s Timmerfabriek. Het WinLite-assortiment bestaat momenteel uit het naar binnen draaiende en naar buiten draaiende gamma, inclusief (inbraakwerende) stolpramen en -deuren. Uitbreiding naar vouwramen, schuiframen en balkonschermen wordt in samenwerking met de marktpartijen verder ontwikkeld. (Hal 1, stand A080)

Cradle to Cradle (C2C) is een paradigma-veranderend innovatieplatform dat in de jaren negentig is ontwikkeld door Michael Braungart en William McDonough. Vanaf 2008 neemt het aantal ontwerpers, architecten en ingenieurs dat voor het C2C-concept kiest snel toe, terwijl de overheid de toepassing ervan stimuleert in de renovatie en nieuwbouw van gebouwen. Douglas Mulhall en Michael Braungart hebben alle ontwikkelingen nu vastgelegd in het boekje ‘Cradle to Cradle, Criteria voor de gebouwde omgeving’ (14,95 euro). Deze uitgave voorziet ontwerpers van een leidraad voor het ontwikkelen van een gebouw met meetbare C2C-eigenschappen en voor het gebruik van de juiste materialen. Het oogmerk van deze criteria, en zich hiermee onderscheidend als C2C, is niet het minimaliseren van de negatieve effecten, maar is vooral gericht op het maximaliseren van de positieve effecten. Website: www.duurzaamgebouwd.nl Q

Website: www.winlite.nl

Zie ook de rubriek ‘Leeshoek’ op www.houtwereld.nll


GEVRAAGD IPVUWF[FMt[BBHTFMtBGWBMIPVU

HOUTVEZELBEDRIJF ALL-ROUND BV 5FMt'BY XXXBMMSPVOECWOMtJOGP!BMMSPVOECWOM

Houthandel v.d. Naald v.o.f. Uw leverancier van o.a. t5FBL t1BEPFL t"G[FMJB%PVTTJF

t4JQP.BIPOJF t*SPLP t8FOHÏ

In rondhout, plaathout en bekantrecht %PF[VNFSUPDIU 5(%PF[VN 5FM 'BY IPVUIBOEFMWBOEFSOBBME!IFUOFUOM

Kennis, ervaring, grote voorraad en een breed assortiment in o.a. de volgende houtsoorten: 7 7 7 7 7 7 7 7

()$, $2)$, $/0$, -1$, $!) !,&)(/!( 6-"$ (*(,&!

7 7 7 7 7 7 7 7

!'-,($ $/!,1( /-)$01$/,$#$#!/ /$&-,(,$ 2/$, /$,$, !/()0

7 7 7

)

$,,-&3$*$!,#$/$ '-210--/1$, .*!!1+!1$/(!!* +!00($%'-21$,.!,$*$,

SGS-COC-2354 Het keurmerk voor verantwoord bosbeheer. c 1996 Forest Stewardship Council A.C.

Tevens eigen zagerij/schaverij, droogkamers en transport

Houthandel Houtex BV -01"20 7 !##(,5$$, $* 7!5 7(,%-'-21$5,*7444'-21$5,*

CARPENTIER START HET NIEUWE ECOLOGISCH TIJDPERK MET ... LENT EXCEL OPEAN R U E IN OAK !

... een nog uitgebreider gamma in eiken en thermisch gemodificeerd Europees hardhout voor allerlei buitentoepassingen zoals gevelbekleding, terrassen... Een ecologisch alternatief voor tropisch hardhout en geïmpregneerd naaldhout waar iedereen beter van wordt ! Abeeldreef 15 - B-8760 Meulebeke T. 0032 51 48 89 61 - F. 0032 51 48 89 65 [email protected] - www.carpentier.be

CARPENTIER OUTDOOR SOLUTIONS

ecology

BOUWBEURS 2011

49

BIM-ready

GND-zekerheidsklasse

Op de beursstand van BouwConnect is te zien hoe de producten van Hoograven Trappen zijn ingepast in een uitgebreide bouwdeelbibliotheek. De trappen zijn hier BIMready te bewonderen.

De negen binnendeurenproducenten die zijn aangesloten bij Garantie Deuren (GND) introduceren op de Bouwbeurs de GND-zekerheidsklasse met label voor alle brandwerende binnendeuren.

Het Bouw Informatie Model (ook Building Information Model genoemd) ofwel BIM is een manier van ontwerpen en bouwen waarbij het gebouw of constructie in een computer als 3D-model en databank wordt opgebouwd. In de bouwwereld is het maken van prototypen bijna niet mogelijk. De bouw zelf is meteen het prototype; dit werkt fouten en dus kostenoverschrijding in de hand. Door de enorme BouwConnect

Bibliotheek met bouwdelen die direct in alle soorten software kunnen worden toegepast, werken alle partijen individueel veel sneller. Op deze manier ontstaat bovendien automatisch een eenduidige definitie van de onderdelen van het gebouw die nodig is voor een succesvol BIM-proces. (Hal 7, stand E092) Website: www.detweesnoeken.nl/ automatisering

Gevelbekleding Tijdens de Internationale BouwBeurs etaleert Fetim Professional haar complete gevelbekledingconcept ‘FrontsAndFronts’. Het biedt mooie en duurzame oplossingen voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. Het aanbod bestaat onder meer uit de massieve kunststofplaat Ki-Kern waarvan de decors zojuist zijn vernieuwd. Onder de naam ModiWood wordt thermisch gemodificeerd hout met FSC-keurmerk geleverd. De variant ModiWood Colour is bovendien voorzien van een duurzame coating. Verder verkoopt Fetim het merk Profort, een massief kunststofpaneel. Dit assortiment is uitgebreid met een robuust en veelzijdig boeideel in de kleur RAL 9001. ‘Alure’ staat voor een serie luxe aluminium profielen die zich kenmerken door een bijzonder solide

en strakke uitstraling. De profielen zijn uitgevoerd in massief dikwandig aluminium en afgewerkt door middel van anodiseren of poedercoaten. Op de beursstand van Fetim treft de bezoeker ook vier andere merken aan: Canexel, Shera, UniPrime en Jumbo. Het FrontsAndFronts-concept is volledig KOMO-gecertificeerd en kent een volwaardige ondersteuning in de vorm van documentatie, displaymateriaal, (product)trainingen en advies. (Hal 1, stand A011) Website: www.FrontsAndFronts.nl

Het label is duidelijk herkenbaar en maakt de brandveiligheid en verantwoordelijkheid voor de betrokken personen in één oogopslag zichtbaar en inzichtelijk. Dit is voor het eerst in Nederland dat de brandwerende binnendeuren op een dergelijke manier als collectief worden gelabeld. Samen leveren de negen bij GND aangesloten bedrijven circa negentig procent van alle brandwerende binnendeuren op de Nederlandse markt.

De bij GND aangesloten binnendeurfabrikanten zijn: Berkvens Someren, Houtindustrie Ideaal Zevenaar, Krepel Deuren Klarenbeek, Limburgia Utiliteitsdeuren Someren, Reinaerdt Deuren Haaksbergen, Svedex Binnendeuren Varsseveld, Theuma Bekkevoort-Assent (B), Van Vuuren Grou en Weekamp Deuren Dedemsvaart. (Hal 8, stand E088) Website: www.gnd.nl

Passiefhuis Het energiezuinige passief bouwen veroorzaakt momenteel in de bouw een ware revolutie. Specialist Isomax presenteert zich op de Bouwbeurs. In de ons omliggende landen zijn al ruim tienduizend passiefhuizen gebouwd. Ook in Nederland worden er steeds meer van dergelijke woonunits gerealiseerd. Het streven van de overheid is om binnen vijf jaar de uitgangspunten van het passief bouwen zelfs wettelijk verplicht te stellen. Het in Rijssen gevestigde Isomax heeft zich volledig toegelegd op het passief bouwen. Het uitgangspunt bij deze manier van bouwen is om het energieverbruik tot een minimum te reduceren. Hiertoe wordt een houtskeletbouwconstructie opgezet met 40 cm isolatie (Rc = ca. 10). Verder is er veel aandacht voor het vermijden van koudebruggen en het kierdicht maken van de buitenschil. Door een zongerichte oriëntatie kan er optimaal gebruik worden gemaakt van passieve zonne-

warmte. Binnen de normen van het passiefhuis bedraagt het energieverbruik voor ruimteverwarming slechts 15 Kwh per vierkante meter op jaarbasis. Dit komt overeen met zo’n anderhalve kuub gas per vierkante meter per jaar! Door het integreren van zonnecellen kan onder de meest optimale omstandigheden op jaarbasis meer energie worden opgewekt dan dat er verbruikt wordt. Isomax Passiefhuis levert houtskeletbouwcasco’s ten behoeve van energiezuinige gebouwen en passiefhuizen aan onder andere aannemers en eindgebruikers. Tevens bouwt Isomax sleutelklare passiefhuizen. Momenteel wordt in Zeist het eerste passiefhuis gerealiseerd. (Hal 8, stand F069) Website: www.isomax.nl


50

AGENDA

Hightech hout Wegens omstandigheden is de tweede Houtwereld Praktijkdag verplaatst van 3 februari naar 22 september dit jaar. Het event wordt georganiseerd in samenwerking met Ingenieursbureau Evan Buytendijk en vindt plaats bij Houtgroep Van Drimmelen in Zwijndrecht. Met als thema ‘Hightech Hout’ wil de Houtwereld Praktijkdag op 22 september de houthandel, prefabbouwers, houtindustrie, aannemers en architecten informeren over de meerwaarde van hout in bouwkundige toepassingen. Dankzij een samenwerking met meerdere partijen kunnen deze vakmensen rekenen op een gevarieerd programma met onderwerpen waar zij mee uit de voeten kunnen. Bovendien hebben de deelnemers gedurende de Praktijkdag volop de gelegenheid om te netwerken. Website: www.houtwereld.nl/praktijkdag

Timmerindustrie EuroWindoor verzorgt op 23 maart 2011 in Brussel een congres met als titel ‘Climate Protection with new Windows’. Aan de orde komen de nieuwste wettelijke, technische en normatieve ontwikkelingen op het gebied van de Europese kozijnen gevelmarkt. Bij koepelorganisatie EuroWindoor zijn vier Europese verenigingen uit de kozijnen- en deurensectoren aangesloten. Bij elkaar behartigen zij de belangen van dertig nationale brancheorganisaties, die op hun beurt weer ruim 50.000 bedrijven met ongeveer één miljoen werknemers vertegenwoordigen. Het congres wil een contact- en informatieplatform zijn voor kozijn-, deuren vliesgevelfabrikanten in Europa evenals vertegenwoordigers van de

MEMO

(branche)verenigingen op nationaal en Europees niveau en politici die betrokken zijn bij de besluitvorming binnen de Europese Unie. Website: www.eurowindoor.org

Duurzaam inkopen Centrum Hout zet in maart opnieuw trainingsbijeenkomsten op, onder de noemer ‘Duurzaam inkopen: Aan de slag met verantwoord hout!’. In toenemende mate eisen opdrachtgevers en beleidsmakers dat materialen zoals hout duurzaam worden ingekocht. Zowel in de woningen utiliteitsbouw als bij projecten in de grond-, wegen- en waterbouw is dit het geval. Wat verstaan we onder het duurzaam inkopen van hout? En hoe kun je aan de gestelde criteria voldoen? Wie behoefte heeft aan ondersteuning bij het voorschrijven en toepassen van verantwoord geproduceerd hout en/of wil weten wat er bij komt kijken om het eigen bedrijf te laten certificeren, kan zich aanmelden voor één van de drie bijeenkomsten die binnenkort worden verzorgd. Op 23 maart staat er een trainingsmeeting gepland bij Vianen Kozijntechniek te Montfoort, op 29 maart bij Van de Vin Ramen en Kozijnen te Heeze en op 31 maart bij Nijhuis Toelevering in Rijssen. Deelnemers kunnen zich daar laten inspireren door koplopers, kennismaken met certificeerders, keurmerkhouders en andere deskundigen en alle informatie ontvangen. Website: www.bewustmethout.nl

Zie ‘Agenda’ op www.houtwereld.nl voor een complete, actuele opsomming van interessante vakbeurzen, bijeenkomsten en evenementen.

8 FEBRUARI 2011 Eendaagse praktijkcursus ‘Dynamica van vloeren’ i.s.m. Centrum Hout te Utrecht. Website: www.bouwenmetstaal.nl 14 T/M 17 FEBRUARI 2011 ‘ZOW’, toeleveringsvakbeurs in Bad Salzuflen (D). Website: www.zow.de 26 FEBRUARI 2011 ‘Nederlandse Rondhoutveiling’ in Velp. Website: www.bosgroepen.nl 15 T/M 17 MAART 2011 ‘Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs in Evenementenhal Hardenberg. Website: www.evenementenhal.nl 21 T/M 23 MAART 2011 ‘Parket Vakdagen’ en ‘Vakbeurs voor de woninginrichter’ in Evenementenhal Gorinchem. Website: www.evenementenhal.nl 1 T/M 3 APRIL 2011 Consumentenbeurs ‘Eigen Huis (Ver)Bouwen & Inrichten’ (de Nationale Bouwbeurs) in Jaarbeurs Utrecht. Website: www.denationalebouwbeurs.nl 14 APRIL 2011 Bijeenkomst Seniorenclub Hout te Loenen a/d Vecht. E-mail: [email protected] 25 T/M 28 MEI 2011 ‘Interzum’, internationale toeleveringsvakbeurs voor meubelindustrie en interieurbouw in Keulen (D). Website: www.interzum.de 30 MEI T/M 3 JUNI 2011 ‘Ligna’, internationale vakbeurs voor houtbewerkings- en bosbouwtechnologie in Hannover (D). Website: www.ligna.de 22 SEPTEMBER 2011 Houtwereld Praktijkdag over ‘Hightech Hout’ in Zwijndrecht. Website: www.houtwereld.nl/praktijkdag 27 T/M 29 SEPTEMBER 2011 ‘Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs in Evenementenhal Gorinchem. Website: www.evenementenhal.nl

ADVERTEERDERSINDEX Adverteerder Pag. ABP 41 Allround 48 Amsterdamsche Fijnhouthandel 24 Bes-Bollmann 24 Bos, Timmerfabriek Gebrs 48 Carpentier 48 Derix 36 DLH 24 Drimmelen, Houtgroep Van 52 Evenementenhal Hardenberg 13 Foham 41 Holz Prof 41 Houtex 48 International Plywood 2 Kara 48

7 T/M 12 FEBRUARI 2011 ‘Internationale Bouwbeurs’ in Jaarbeurs Utrecht. Website: www.bouwbeurs.nl

Adverteerder Lange, De Leitz Lenferink LTL Naald, Van der Nijgh Periodieken Precious Woods Ru, De Solidor Somex Spano Vezelpers, De Wenco Woodimex


Pag. 41 46 41 34 48 51 41 13 36 13 30 41 36 24

19 T/M 22 OKTOBER 2011 ‘SICAM’, toeleveringsvakbeurs voor meubelindustrie en interieurbouw in Pordenone, Italië. Website: www.exposicam.it 11 NOVEMBER 2011 ‘Dag van de Duurzaamheid’ door initiatiefnemer Urgenda. Website: www.dagvandeduurzaamheid.nu

Heeft u aankondigingen of mededelingen voor deze rubriek, dan kunt u die zenden naar: [email protected] of Redactie Houtwereld, Postbus 122, 3100 AC Schiedam.

23

UR : INTERIE THEMA

JAARGANG

EMB 63 – 2 DEC

ER 2010

d l e r e W t u Ho H È T

L A D VA K B

V O O R

ereld.nl www.houtw

E L H A N D H O U T

E N

E S T R I I N D U H O U T

DE TEGEN IN TREND MET KT A OUWEN ARKT BEER AFVAL MA RIEURM A IN INTE EN IN BOSBEHORD-AMERIK N SE N A O EK GROEIKOUT GELD ST LEREN VAN N EIKENH OOD GROOT PRESSW

09:42 22-12-10

ek

k

resboe HoutAd 2010

sbo e r d A t u Ho 2010

ment t assorti k met he slagwer ciers! leveran Uniek na n 1.400 da r ee van m 12-05-2010

15:50:44

Steico: dé oplossing voor duurzaam bouwen

kg

STEICOTM produceert en levert innovatieve bouwmaterialen die duurzaam en betrouwbaar zijn. Ze verhogen het wooncomfort en verminderen het energieverbruik in woningen en gebouwen. STEICO biedt een assortiment van: • I-liggers voor iedere toepassing: STEICOjoist voor vloeren en daken en STEICOwall voor wanden • STEICOultralam: gelamineerd fineerhout (‘LVL’) met extreem hoge sterkte en een breed scala aan toepassingsgebieden • Isolatiemateriaal • Weerbestendige onderdakplaten en wandpanelen Voor elke toepassing heeft STEICO een oplossing. Het volledige productenpakket op basis van hout is FSC®-gecertificeerd. Houtgroep van Drimmelen is dealer voor Nederland van het gehele assortiment en wij informeren u graag over de mogelijkheden.

7412'#0'%*0+%#.22418#. gNJfNFGL

U VINDT ONS OP DE

HOUTPAVILJOEN Hal 8 Stand E064

telefoon 078 – 6 107 207

fax 078 – 6 101 151

e-mail [email protected]

BOUWBEURS

Recommend Documents