Borstvoeding: goud waard!
Het team van onze materniteit kiest resoluut voor borstvoeding!
Borstvoedingsorganisaties •
VZW Borstvoeding
Met een wetenschappelijk onderbouwd borstvoedingsbeleid, onze
http://www.vzwborstvoeding.be
jarenlange ervaring en lactatiekundigen binnen ons vroedvrouwenteam,
borstvoedingsconsulente
willen wij elke mama die kiest voor borstvoeding zo goed mogelijk op weg
Tel: 09/382 00 39 of 09/232 44 05
helpen en ondersteunen. •
La Leche League (LLL) België
Dat de laatste jaren borstvoeding terug in de lift zit, bewijst het stijgend
www.lalecheleague.be
Deze vereniging organiseert ‘moedergroepen’. Dit zijn bijeenkomsten waar je andere borstvoedende moeders kan ontmoeten en dit onder
aantal moeders dat ook hier kiest voor borstvoeding. Borstvoeding geven is niet moeilijk, maar oefening baart kunst. Het welslagen van borstvoeding berust op kennis en zelfvertrouwen De gynaecologen, kinderartsen en
leiding van ervaringsdeskundigen.
vroedvrouwen van onze materniteit staan dag en nacht voor je klaar om je
Tel: 015/55 79 43
met raad en daad bij te staan bij de begeleiding van je borstvoeding. Ook •
Vereniging Begeleiding en Bevordering van Borstvoeding (VBBB)
na je verblijf op de materniteit kan je met al je vragen omtrent
www.vbbb.be
borstvoeding dag en nacht bij ons terecht.
beantwoorden van individuele vragen Deze brochure (die je na de bevalling krijgt) staat boordevol tips om ook
Tel: 03/281 73 13
van jouw borstvoeding een succesverhaal te maken! •
Niet professionele organisatie www.mammacafé.be
Tot slot Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, kan u contact opnemen met uw gynaecoloog, kinderarts of vroedvrouw van de materniteit. Nuttige telefoonnummers: Materniteit / Postnatale zorg: 09/387 72 50 Secretariaat gynaecologie: 09/387 70 38 20
1
Vanuit het ziekenhuis streven we met de materniteit de 10 vuistregels van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) na. Dit wil zeggen: ⋅
⋅
⋅
Op het einde van je verblijf op de materniteit, zal de
dat we een beleid over borstvoeding op papier hebben, dat gekend
vroedvrouw je een folder geven betreffende
is bij alle betrokken medewerkers
postnatale zorg op maat. Een zestal vroedvrouwen
dat alle betrokken medewerkers de vaardigheden aanleren die
werkzaam op de materniteit kunnen, als je dat wil, ook
noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van dit beleid
nadat je het ziekenhuis hebt verlaten bij je thuis
dat alle zwangere vrouwen voorgelicht worden over de voordelen en
langskomen.
de praktijk van borstvoeding geven ⋅
Je kan bij hen terecht:
dat moeders onmiddellijk na de geboorte en voor ten minste 1 uur ononderbroken huidcontact hebben; en dat men de moeder aanmoedigt om de hongersignalen van haar baby te herkennen en dat men zo nodig hulp biedt bij het eerste aanleggen
⋅
dat aan alle vrouwen uitgelegd wordt hoe ze hun baby moeten aanleggen en hoe zij hun melkproductie in stand kunnen houden; zelfs als de baby van de moeder gescheiden wordt
⋅
⋅
Postnatale zorg
⋅
met vragen rond borstvoeding
⋅
als je je onzeker voelt bij het geven van een babybadje
⋅
als je last hebt van je knip
⋅
als je het emotioneel moeilijk hebt
⋅
als je wil weten of je baby aan gewicht wint
⋅
….
dat een pasgeboren baby geen andere voeding krijgt, noch extra
Op de vervoersonkosten na, worden de kosten van deze postnatale hulp
vocht, tenzij op indicatie van de kinderarts
volledig door het ziekenfonds terugbetaald.
dat moeder en baby altijd bij elkaar op de kamer blijven (roomingin)
Alle info betreffende deze vorm van hulpverlening kan je krijgen op: 09/387 72 50 (materniteit). Ook met al je vragen omtrent borstvoeding
⋅
dat borstvoeding op verzoek aangeboden wordt
⋅
dat baby’s geen speen of fopspeen krijgen
⋅
dat er borstvoedingsgroepen gevormd worden die ouders kunnen
Ook een zelfstandige vroedvrouw (lijst via www.vlov.be) kan je helpen bij
begeleiden waarbij ze een lijst krijgen de verschillende groepen
problemen rond borstvoeding.
kan je op datzelfde telefoonnummer en ook bij de kinderartsen terecht.
2
19
⋅
je baby ongeveer 5 tot 6 natte luiers per dag heeft en meermaals
Ik kies voor borstvoeding!
stoelgang maakt per dag (de eerste dagen)
Voor een baby is moedermelk de beste voeding omdat:
⋅
je baby na een drietal dagen in gewicht toeneemt
•
⋅
je baby goed aan de borst drinkt, je hem hoort slikken en hij voldaan
⋅
meer vocht bij warm weer; vetter bij koude temperaturen
is na een voeding
⋅
de samenstelling verandert tijdens het voeden zelf
je zelf en je baby zich comfortabel voelen tijdens het voeden
⋅
andere samenstelling bij een premature baby dan bij een voldragen
⋅
de samenstelling voldoet aan de behoefte van de baby:
pasgeborene
Zoek hulp ⋅
Vraag raad aan een arts of vroedvrouw als: ⋅
je baby weinig zelf wakker wordt en moet wakker gehouden worden
steeds aangepast aan de leeftijd en de toestand van de baby ze tal van stoffen bevat die alleen in moedermelk aanwezig zijn:
•
tijdens de voeding
⋅
actieve infectiewerende stoffen
⋅
je baby weinig oogcontact met je maakt
⋅
beschermende stoffen in de eerste moedermelk (colostrum)
⋅
je baby een droge, slappe huid heeft
⋅
antistoffen
⋅
je baby weinig plasluiers of weinig stoelgang heeft
⋅
je baby niet door drinkt aan de borst, niet hoorbaar slikt of onrustig blijft na de voeding
⋅
jij en/of je baby zich niet comfortabel voelen bij het voeden
manier van voeden is ook ideaal voor de baby:
• ⋅
uitgebreid huidcontact; oogcontact en emotioneel contact
⋅
op eigen tempo
⋅
de baby bepaalt zelf de hoeveelheid
Terug aan het werk Zes maanden ononderbroken borstvoeding geven, is het meest ideale voor
Voor mama is borstvoeding geven interessant omdat: ⋅
het een heel natuurlijke manier is om je baby goed te leren kennen
ook dat hoeft geen reden te zijn om te stoppen met borstvoeding. Vaak kan
⋅
het eenvoudig is en de melk steeds beschikbaar is
je ’s morgens en ’s avonds gewoon voeden en gedurende de dag kolven op
⋅
het veel vreugde en voldoening geeft
die momenten dat je baby normaal zou drinken. Vraag naar de wettelijke
⋅
het de kans op borstkanker, eierstokkanker, osteoporose verkleint
mogelijkheden hieromtrent aan je werkgever.
⋅
het lichaam vlugger herstelt
je baby. Waarschijnlijk moet je echter vroeger terug aan het werk. Maar
18
3
Eten voor twee hoeft niet, eet alles met mate, maar voldoende drinken is
Voor je partner is het: ⋅
een hele ervaring om mee te maken en te zien dat je baby alles
geen overbodige luxe. Maak er een goede gewoonte van om voor elke
krijgt wat hij/zij wil
borstvoeding een glas water te drinken. Zorg ervoor dat je toch ongeveer 1,5 l per dag drinkt. Bij voorkeur geen of zo weinig mogelijk cafeïne
Nog andere voordelen zijn: ⋅
de baby kan zich harmonieus ontwikkelen
⋅
borstvoeding is ecologisch (niets weggooien, geen extra
houdende dranken en alcohol. Om de borstvoeding te stimuleren kan je ook borstvoedingsthee drinken (een mengeling van venkel-dille en anijs of rooibos).
energieverbruik, geen afval) ⋅
Een specifiek probleem vormen families met gekende voedselallergieën.
borstvoeding is niet na te bootsen en is helemaal gratis
Sommige voedingsmiddelen die de mama dan inneemt, kunnen tot Rol van de papa
problemen leiden bij je baby. Het kan gaan om koemelk, zuivelproducten, ei,
Misschien voel je je wat buitenspel gezet als je vrouw borstvoeding geeft. Nochtans is jouw rol als partner heel belangrijk. Naast een steun voor je
noten, vis en citrusvruchten. Als je baby blijft huilen na de borstvoeding, neem dan contact op met de kinderarts om het probleem te bekijken.
vrouw zijn er nog tal van activiteiten die jij naast de voeding op jou kan Medicatie
nemen. Troosten, knuffelen, de luier verversen, het badje geven, de baby
Als je medicatie moet nemen, vraag dan aan je arts een geneesmiddel dat
wiegen, laten opboeren, met hem spelen.
je kan innemen tijdens de borstvoeding. Neem je medicatie best in onmiddellijk nadat je borstvoeding hebt gegeven. Een gouden medaille voor de borstvoeding Alles gaat goed met de borstvoeding als: ⋅
je baby regelmatig wakker wordt om te drinken en wakker blijft tot hij goed gevoed is
4
⋅
je baby een wakkere indruk maakt en reageert op je aanwezigheid
⋅
je baby heldere oogjes heeft en een soepele huid
17
Dat kan ertoe leiden dat de baby aan de borst minder goed gaat zuigen en
Start van de borstvoeding
dus minder melk binnenkrijgt en ook de melkproductie in het gedrang
Na de geboorte is je baby meestal in een zeer wakkere fase. Vaak
brengt. Ook als de borstvoeding reeds goed op gang is gekomen, is het
instinctmatig zal hij, als hij bloot op je buik wordt gelegd op zoek gaan naar
geven van een fopspeen absoluut geen must. Er zijn veel andere manieren
de borst. Indien de medische toestand van je baby het toelaat, zal je baby
om je baby te troosten.
minimaal 1 uur bloot afgedekt met een warm dekentje en een mutsje, tegen je aan kunnen blijven liggen. Dit eerste contact in de verloskamer, is
Moet ik op mijn voeding letten ?
heel intens en kan de optimale start zijn voor een schitterende
In principe mag je als borstvoedende mama alles eten. Het is alleen belangrijk dat je jouw baby na de borstvoeding goed observeert. Merk je op dat hij vaker huilt als je een bepaald product hebt gegeten, dan vermijd je
borstvoeding. De vroedvrouw zal je helpen om je baby voor de eerste keer aan te leggen.
dit best. Doordat je gevarieerd eet, leert je baby verschillende smaken en geuren kennen (want de voeding die jij inneemt, kan de moedermelk een
Aandachtspunten bij het aanleggen ⋅
andere geur of kleur geven).
zittend of liggend met ondersteuning door kussens of door het gebruik van een positioneringskussen
Gezond en lekker eten is belangrijk omdat het je weerbaarder maakt tegen ups en downs die er na een bevalling altijd zullen zijn. Het eten van gevarieerde en verse producten is essentieel. Gebruik dagelijks minstens 1 product uit de volgende groepen: ⋅
Zorg voor een rustige omgeving en een comfortabele houding
⋅
Leg de buik van je baby tegen jouw buik in één rechte lijn
⋅
Zorg ervoor dat het neusje van de baby ter hoogte van de tepel ligt
⋅
Streel met de tepel de lipjes van de baby tot het mondje wijd opengaat
brood, graanproducten, aardappelen, rijst, deegwaren, peulvruchten
⋅
Breng je baby dichter bij je lichaam
⋅
groenten en fruit
⋅
Zorg ervoor dat het mondje van de baby zo veel mogelijk tepel en
⋅
melk, melkproducten, kaas, vlees, kip, ei
⋅
margarine, boter, olie
tepelhof omvat, waarbij de lippen naar buiten gekruld worden en de kin van de baby tegen je borst ligt ⋅
eerst zal de baby kleine zuigbewegingen maken om een reflex uit te lokken zodat de melk naar buiten kan komen
⋅ 16
daarna maakt de baby grotere drinkbewegingen (met bolle wangen) 5
na enkele grote ‘slokken’, stopt je baby om op adem te komen en
⋅
Huilen
daarna drinkt de baby verder
Geleidelijk aan zal je je baby beter leren kennen en zal je feilloos herkennen
als de rustpauzes groter worden, stopt de baby vanzelf met zuigen
waarom je baby vermoedelijk huilt. Hij huilt niet altijd van de honger. Hij
en zal daarna de borst loslaten
kan ook huilen omdat hij zich niet fijn voelt, omdat hij een natte luier heeft,
⋅
Bied daarna je tweede borst aan
omdat hij het te koud of te warm heeft, omdat hij wil opboeren, omdat hij
⋅
Laat de baby na de voeding opboeren en geef hem een verse luier
krampjes heeft of zich verveelt of eenzaam voelt.
⋅
Begin de volgende voeding aan de kant die je het laatst hebt
⋅
Het is belangrijk dat als je baby huilt, je hem eventjes aanraakt, hem
aangeboden
eventueel opneemt, zodat hij het gevoel krijgt dat jullie er voor hem zijn. Baby’s willen graag heel dicht bij hun mama of papa zijn. Hij zal dan ook
Melkproductie De melkproductie start met het principe van vraag en aanbod. Telkens
vaak stoppen met huilen als je hem tegen je aan houdt, als je hem bij je in
wanneer je baby om voeding vraagt, zal er melk aangemaakt worden. De
bed neemt. Soms kan het helpen hem in een draagdoek tegen je lichaam
eerste 2 dagen is dit gemiddeld 8 tot 12 keer per dag, waarvan minstens 1
aan te dragen. Door de beweging en warmte van je lichaam valt hij dan
tot 2 keer per nacht.
gemakkelijker in slaap. Ook hem inwikkelen in een doek en hem eventjes heel dicht tegen je aanleggen, kan ’s nachts wonderen doen.
De eerste melk is colostrum. Deze is romig, dik, soms doorschijnend, soms geel, met veel beschermende stoffen (immuunstoffen) en licht
Soms is het nodig hem nog een ‘slaapmutsje’ te geven door hem nog eens
verteerbaar. Tussen dag 2 en dag 4 komt de eigenlijke melkproductie goed
kort aan de borst te leggen.
op gang en wordt de melk dunner en waterig. Ze bevat alle voedingsstoffen in de juiste verhouding, nodig voor jouw baby op dat moment.
Mag ik een fopspeen geven ? Het is het beste de eerste dagen, als het leerproces van zuigen nog volop
Meestal wil de baby in de eerste weken om de 2 à 3 uur gevoed worden,
aan de gang is, geen fopspeen aan je baby te geven. Door het geven van
rekenend vanaf het begin van de ene voeding tot het begin van de volgende
een fopspeen kan je de baby verwarren, aangezien de zuigtechniek die hij
voeding. Je baby zal met de tijd steeds efficiënter en ook grotere
nodig heeft om aan de borst te zuigen totaal verschillend is van die die hij
hoeveelheden gaan drinken zodat er meer tijd tussen de voedingen zal
gebruikt om op de fopspeen te zuigen.
komen. 6
15
De eerste dagen plast je baby vaak weinig en is de urine vaak sterk
De baby ontwikkelt een eigen voedingsritme afhankelijk van zijn behoeften
geconcentreerd. Daarna heeft je baby zo’n 5 tot 6 natte luiers per dag als
en temperament.
hij voldoende drinkt.
Het is belangrijk om de eerste weken als oefenweken te zien voor jou en je baby en gun jezelf de nodige rust.
Groeispurt Rond de 10de dag na de geboorte en vaak ook nog eens na 6 weken en 3 maanden groeit je baby extra snel. Dat noemen we een groeispurt. Het is normaal dat je baby dan frequenter wil drinken. Soms heb je daarbij het gevoel dat je baby altijd om voeding vraagt en dat je niet voldoende melk hebt. Het is belangrijk je baby aan te leggen als hij erom vraagt. Na enkele
De eerste 6 maanden heeft de baby geen andere voeding of drank nodig. Borstvoeding bevat alles wat nodig is voor een optimale groei en ontwikkeling. Ook daarna, als hij vaste voeding gaat eten, blijft moedermelk een belangrijke bron van voedingsstoffen en antistoffen.
dagen zijn jullie weer helemaal op elkaar afgestemd!
Houdingen
Het is essentieel dat je nu probeert wat extra rustmomenten voor jezelf in te bouwen.
Het aannemen van verschillende houdingen tijdens het geven van borstvoeding, kan veel problemen voorkomen. Het is daarom essentieel dat je regelmatig van houding wisselt omdat de borst dan op verschillende manieren wordt geleegd.
Nachtvoedingen De meeste baby’s hebben de eerste maanden één of meer nachtvoedingen
⋅
nodig. Geef je baby borstvoeding als hij er ’s nachts om vraagt. Dat gaat
liggend in bed (de eerste dagen in de materniteit of ’s nachts) of liggend in de zetel (thuis)
het gemakkelijkst als je baby in jouw kamer slaapt. Opboeren
⋅
zittend in de klassieke Madonnahouding
⋅
zittend met je baby doorgeschoven en zijn hoofdje in je handpalm
Sommige baby’s boeren nooit op na de borstvoeding, anderen doen dat
Zoek steeds de meest comfortabele houding
alleen de eerste maanden. Als je baby na de voeding in slaap valt, is het niet
voor jou en je baby. Het gebruik van een
nodig hem wakker te maken om hem te laten opboeren. Je baby boert het
positioneringskussen kan hierbij helpen.
gemakkelijkste op als je hem rechtop houdt tegen je schouder of hem ondersteund rechtop op schoot neemt. 14
7
Gevoelige, pijnlijke tepels
Drinkt je baby voldoende ?
Goed aanleggen en regelmatig wisselen van houding zijn de geheimen om
Dit is wellicht de meest gestelde vraag en de grootste zorg van moeders
pijnlijke tepels te voorkomen. Als je baby bij de borstvoeding goed toehapt,
die borstvoeding geven. We kunnen je nochtans geruststellen. Je zal je
zijn tongetje naar voren en naar beneden brengt en op die manier een
baby leren observeren en al heel snel merken wanneer hij verzadigd is en
groot deel van het borstweefsel in de mond neemt, mag hij zo vaak en zo
wanneer dat niet het geval is.
lang drinken als hij zelf aangeeft, zonder dat dit pijnlijke tepels tot gevolg zou mogen hebben. ⋅
Zorg voor een rustige omgeving
⋅
Zoek die houding die zowel voor jou als voor je baby comfortabel
Behalve de eerste dagen kan je ook aan het aantal natte plasluiers en de ontlasting merken of je baby voldoende drinkt. 5 tot 6 natte luiers per dag en de eerste dagen 2 tot 5 keer ontlasting per dag, geven aan dat je baby goed gevoed wordt.
aanvoelen, goed ondersteund door kussens. ⋅
⋅
Wees geduldig bij het aanleggen van je baby, wacht tot hij zijn
Natuurlijk is het observeren van je baby de beste parameter. Is je baby
mondje voldoende wijd opent
tijdens de voeding alert en na de borstvoeding tevreden en valt hij vredig in
Maak dan een snelle beweging met de arm om je baby nog dichter
slaap, dan kan je er van op aan dat hij voldoende melk krijgt.
bij de borst te brengen
Alle baby’s verliezen de eerste dagen na de geboorte gewicht. Een baby
Vaak zijn de tepels tijdens de eerste borstvoedingsmomenten wat gevoelig,
mag tot 10% van zijn geboortegewicht verliezen. Ten laatste rond de
maar deze gevoeligheid zal geleidelijk aan verdwijnen. Blijven de tepels
tiende tot veertiende dag heeft je baby zijn geboortegewicht terug.
toch gevoelig dan is het essentieel de tepels altijd goed droog te houden.
Ontlasting en urine
⋅
Gebruik geen zeep bij het wassen van de borsten
⋅
Droog de borsten goed af na het wassen
⋅
Laat na de borstvoeding een druppeltje melk op de tepels indrogen
overgaan. Soms is de stoelgang wat waterig of zelfs wat schuimend. De
⋅
Verwissel regelmatig borstcompressen (als je die gebruikt)
eerste dagen zal je baby twee tot vijfmaal per dag ontlasting hebben,
⋅
Laat je borsten zoveel mogelijk bloot, zodat de lucht vrij kan
nadien kan dat minder zijn, soms eenmaal per dag of zelfs een keer om de
circuleren
2 tot 3 dagen. Belangrijk is dat hij altijd zacht van structuur is.
De eerste ontlasting van je baby, het meconium, is zwart en kleverig. Nadien kan de ontlasting van donkergroen naar oranje-goud achtig
8
13
Afkolven
⋅
Soms is het nodig (manueel) wat moedermelk af te kolven. Deze techniek kan soelaas brengen de eerste dagen als je baby onvoldoende zou willen
Wissel vaak van houding bij het aanleggen van de baby en begin eventueel eerst met de minst pijnlijke kant
⋅
Gebruik Lansinoh-zalf en/of Mother Mates na de borstvoeding
drinken aan de borst, bij stuwing als je baby moeite heeft om aan te happen Stuwing
of als je omwille van een bepaalde reden gescheiden bent van je baby.
Na enkele dagen begint de moedermelk productie op volle toeren te
In deze brochure beperken we ons tot het uitleggen van afkolven met de
draaien. Niet alleen de melkklieren, maar ook de bloed- en lymfevaten van
hand omdat je deze techniek gemakkelijk zelf kan uitvoeren. Indien er
de borst raken dan soms sterk gevuld, waardoor dan stuwing optreedt.
elektrisch moet afgekolfd worden, zal de vroedvrouw je op de materniteit
Het gebeurt dat de baby daardoor de borst moeilijk kan pakken.
duidelijke instructies daaromtrent geven.
⋅
leg je baby zoveel mogelijk aan zodat je borsten niet overvol geraken
⋅
leg voor het voeden een warmtekussen op de borsten of neem een warme douche, waardoor de melk gemakkelijker zal gaan stromen
⋅
Afkolven met de hand, zo doe je dat …
voer met je handen een borstcompressie uit
ondersteun met je vlakke hand de harde plek ter hoogte van
⋅
Zorg voor een rustige, warme omgeving
⋅
Was de handen
⋅
Masseer de borst met stevige draaiende bewegingen
Vaak valt deze dag van stuwing samen met een onrustige dag van je baby
⋅
Plaats duim, wijs en middelvinger 2,5 tot 4 cm achter de tepel (duim
omdat het grote aanbod van moedermelk er bij hem voor zorgt dat zijn
boven, vingers onder)
darmpjes voor het eerst op volle kracht gaan werken. Bovendien kan het
⋅
Duw duim en vingers zachtjes richting borstkas
ook zijn dat schommelingen in jouw hormonen ervoor zorgen dat je het
⋅
Rol daarna de vingers naar voren
emotioneel wat lastiger krijgt. (baby blues)
⋅
Verplaats de vingers
Het gestuwde, volle gevoel in je borsten gaat na een tijdje spontaan over.
de borst en oefen wat druk uit in de richting van de tepel
Als vraag en aanbod op elkaar afgestemd raken, voelen de borsten weer (Vingers plaatsen, indrukken, rollen, verplaatsen, drukken, rollen, in
zacht en soepel aan.
ritmische bewegingen, zoals de baby drinkt) 12
9
Een borstontsteking kan ontstaan:
Een verstopt melkkanaaltje Soms gebeurt het, als de melk niet goed stroomt in een gedeelte van de
⋅
door onvoldoende legen van de borst
borst, dat er een stopje van vette melk ontstaat dat het melkkanaaltje
⋅
doordat de tijd tussen 2 voedingen te lang is door:
afsluit. Je kan dan een harde, pijnlijke plek voelen in de borst, die ook een
voeden op schema
beetje rood kan zijn. De oplossing bestaat erin de melk goed te laten
flesvoeding tussendoor
vloeien:
gebruik van fopspeen
Neem voor de voeding een warme douche, gebruik een
’s nachts doorslapen van de baby
warmtekussen of natte warme pampers op de borsten
te snel afbouwen van borstvoeding
⋅
Voed de baby onmiddellijk erna
knellende kledij
⋅
Voed op vraag, frequent en lang genoeg, stel geen voeding uit
⋅
Leg je baby zorgvuldig aan, je baby moet 2 tot 3 cm van het
⋅
In principe gelden alle maatregelen om verstopte melkkanaaltjes te behandelen ook voor een borstontsteking.
tepelhof in zijn mondje nemen Probeer verschillende houdingen, met baby’s kinnetje naar de
Wil de baby niet aan de ontstoken borst drinken (dat kan, want deze melk
pijnlijke plek gericht
smaakt wat zouter), kolf dan regelmatig af tot je baby weer aan de borst
⋅
Begin met die borst waar zich de pijnlijke plaats bevindt
wil drinken. De melk is niet schadelijk voor de baby.
⋅
Leg als je dat wil een ijszakje op je borsten na de voeding
⋅
Voorkom afklemmen van de melkkanalen, draag een goed zittende
24 uur, ga dan naar je huisarts, zeker ook als de tepel gekwetst is.
voedings-BH
Misschien zal je arts antibiotica voorschrijven. Soms wordt geadviseerd om
⋅
Als rust, warmte en vaak voeden geen duidelijke verbetering geven na
met borstvoeding te stoppen. Dat is echter een ingrijpende maatregel en
Borstontsteking Een borstontsteking ontstaat door een niet behandeld verstopt
meestal geneest een borstontsteking sneller als gewoon met borstvoeding
melkkanaaltje. De ontstoken plek voelt warm aan. Ja kan ook koorts
wordt verder gedaan.
hebben, je moe of misselijk voelen of hoofdpijn hebben. Een borstontsteking moet onmiddellijk behandeld worden, anders kan er zich een abces ontwikkelen. 10
11
