Blauwdruk voor een mediacoöperatie. Door De Werktitel vzw

Blauwdruk voor een mediacoöperatie Door De Werktitel vzw

Blauwdruk voor een mediacoöperatie

2

Blauwdruk voor een mediacoöperatie Door De Werktitel vzw

Vormt coöperatief ondernemen de oplossing voor de uitdagingen in de mediasector? De Werktitel vzw, de uitbater van de onafhankelijke nieuwssite Apache.be, nam de proef op de som en richtte eind 2011 een mediacoöperatie op: De Werktitel cvba. De coöperatie is volgens de oprichters van De Werktitel cvba het ideale vehikel om een onafhankelijke en kritische nieuwssite uit te baten. Immers, de coöperatie ondervindt geen invloed van de overheid en kan ook de commerciële logica van winstmaximalisatie naast zich neer leggen. De redactie kan zich zo toespitsen op haar journalistieke opdracht: haar rol van vierde macht vertolken en de machtscentra doorlichten. De enige groep waaraan de coöperatie evenwel verantwoording moet afleggen, zijn de kritische lezersaandeelhouders. Maar vormt coöperatief ondernemen dé oplossing?


3

Dankwoord Dit rapport zou niet tot stand zijn gekomen zonder de hulp van de kernredactie van Apache.be en in het bijzonder de medewerking van de mede-oprichters Tom Cochez, Bram Souffreau, Georges Timmerman en Jan Vangrinsven, medewerker Sylvain Malcorps en ‘zakelijke coach’ Dirk Apers. Een woord van dank richten we ook naar onze aandeelhouders en potentiële aandeelhouders. Hun feedback heeft ons veel inzicht in hun beweegredenen gegeven. Onze boekhouder Jerry Wieme en zijn collega Dimitri De Meyer (Accountancy Services, Gent) hebben ons bij de uitbouw van De Werktitel cvba geholpen. Ook bedanken we graag de Vlaamse en Europese overheid voor de financiële ondersteuning, het ESF voor hun medewerking en begeleiding en Wim Van Opstal en Lieve Jacobs voor de uitgebreide duiding tijdens de themasessies.


4

Inhoudsopgave Dankwoord.............................................................................................................................................. 4 Inhoudsopgave........................................................................................................................................ 5 Inleiding................................................................................................................................................... 7 De initiatiefnemer: Apache.be ................................................................................................................ 8 De Morgen ...................................................................................................................................... 8 De Werktitel .................................................................................................................................... 8 Abonnement en cvba ...................................................................................................................... 8 Blauwdruk ....................................................................................................................................... 9 Het probleem ........................................................................................................................................ 10 Geld ................................................................................................................................................... 10 Onafhankelijk .................................................................................................................................... 10 Participatie ........................................................................................................................................ 11 Rendabiliteit ...................................................................................................................................... 11 Begrip ................................................................................................................................................ 11 Het coöperatieve idee........................................................................................................................... 13 Visie, missie, waarden ....................................................................................................................... 13 Activiteiten van de coöperatie .......................................................................................................... 13 Geografische afbakening .................................................................................................................. 14 Vennoten van de coöperatie ............................................................................................................ 14 Waarom een coöperatie ................................................................................................................... 15 Bouwstenen voor een business plan .................................................................................................... 16 Projectnetwerk en aanpak ................................................................................................................ 16 Bouwstenen project ...................................................................................................................... 16 Projectteam................................................................................................................................... 16 Stakeholderanalyse ........................................................................................................................... 17 Strategische stakeholders ............................................................................................................. 18 Tactische stakeholders .................................................................................................................. 19 Operationele stakeholders............................................................................................................ 20 Corporate Governance...................................................................................................................... 21 Marketing en communicatie ............................................................................................................. 21 Markt............................................................................................................................................. 22 Toegevoegde waarde .................................................................................................................... 22 Concurrentie ................................................................................................................................. 22 Marketing mix ............................................................................................................................... 22 Human Resources Management....................................................................................................... 23 Blauwdruk voor een mediacoöperatie

5

Organogram .................................................................................................................................. 23 Personeelsbeleid ........................................................................................................................... 23 Financieel plan .................................................................................................................................. 24 Evaluatie van de coöperatieve werking ................................................................................................ 26 Link met de ICA-definitie................................................................................................................... 26 De ICA-definitie ............................................................................................................................. 26 De relatie met de aandeelhouders ............................................................................................... 26 Waarden........................................................................................................................................ 27 Link met de ICA-principes ................................................................................................................. 27 Vrijwillig en open lidmaatschap .................................................................................................... 27 Democratische controle door de leden ........................................................................................ 27 Economische participatie door de leden ...................................................................................... 28 Autonomie en onafhankelijkheid.................................................................................................. 28 Onderwijs, vorming en informatieverstrekking ............................................................................ 29 Coöperatie tussen coöperaties ..................................................................................................... 29 Aandacht voor de gemeenschap .................................................................................................. 29 Bouwstenen van deze blauwdruk ......................................................................................................... 30 Kansen ............................................................................................................................................... 30 Onafhankelijkheid ......................................................................................................................... 30 Participatie .................................................................................................................................... 30 Mediawijsheid ............................................................................................................................... 30 Zelfredzaamheid ........................................................................................................................... 30 Knelpunten........................................................................................................................................ 30 Onafhankelijkheid ......................................................................................................................... 30 Financiën ....................................................................................................................................... 30 Kritische massa.............................................................................................................................. 30 Randvoorwaarden............................................................................................................................. 31 Overtuiging.................................................................................................................................... 31 Voorbereiding ............................................................................................................................... 31 Netwerk......................................................................................................................................... 31 Nawoord ............................................................................................................................................... 32 Bijlagen.................................................................................................................................................. 33 Statuten De Werktitel cvba ............................................................................................................... 33


6

Inleiding Apache.be schetst in dit document de creatie van een mediacoöperatie. In 2011 heeft De Werktitel vzw de coöperatieve vennootschap De Werktitel cvba opgericht. In dit rapport krijgt u een overzicht van de eigenheid van De Werktitel cvba. Regelmatig opperen we ook suggesties en mogelijkheden voor media-initiatieven die andere accenten willen leggen en hun project in een coöperatie willen onderbrengen. De Werktitel cvba is een onderzoeksjournalistiek project waarbij de redactionele onafhankelijkheid een belangrijke voorwaarde is. Dit vormt dan ook een constante doorheen deze blauwdruk. Maar we reiken ook tips aan voor mediacoöperaties die bijvoorbeeld enkel draaien rond journalisten of mediacoöperaties die de participatie van de lezer centraal plaatsen. In dit rapport vindt u verder uitgebreide informatie over de redenen waarom Apache.be voor een coöperatieve oplossing – in de vorm van De Werktitel cvba – koos. We leggen ook uit hoe we het coöperatief concept concreet hebben ingevuld. In de ‘Bouwstenen voor het business plan’ vindt u uitleg bij de voorbereiding en de uitvoering van de oprichting van De Werktitel cvba. Voorts hebben we ook aandacht voor de stakeholders van Apache.be en het beleid inzake corporate governance, marketing & communicatie en human resources. De uitweidingen over het financieel plan zijn beperkt omdat dit op het ogenblik van schrijven volledig wordt herzien. De Werktitel cvba schrijft zich in de ICA-principes in. De definitie van een coöperatieve organisatie wordt dan ook uitgebreid op De Werktitel cvba toegepast. Elk van de zeven principes komt voorts ruim aan bod. De toelichting van de kansen, knelpunten en randvoorwaarden van de mediacoöperatie sluiten het rapport af.

De Werktitel vzw Amerikalei 135/2 2000 Antwerpen www.apache.be [email protected]


7

De initiatiefnemer: Apache.be De Werktitel vzw heeft in 2011 de beslissing genomen een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (cvba) op te richten. In december 2011, na het verzekeren van het startkapitaal van 18.550 euro, hoorden medeoprichters Jan Vangrinsven, Tom Cochez en Bram Souffreau op het kantoor van notaris Andrée Verelst de oprichtingsakte. De Werktitel cvba was geboren. Een plechtig moment, want de start van een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van Apache.be. Apache.be is de merknaam van het journalistiek project waaraan De Werktitel vzw en De Werktitel cvba meewerken. Apache.be staat voor een nieuwswebsite waar onderzoeksjournalistiek centraal staat. De ambitie van Apache.be is haar ‘vierde macht’-functie terdege uit te voeren.

De Morgen De geschiedenis van Apache.be reikt tot de ontslagronde bij De Morgen in 2009. Toen opperden ontevreden De Morgen-journalisten het idee een eigen nieuwswebsite op te starten. Drie krachtlijnen lagen aan de basis van de wil om iets nieuws te proberen.   

Ze wilden weg van de waan van de dag en wensten in hun berichtgeving meer nadruk te leggen op diepgravende, kwaliteitsvolle journalistiek en onderzoeksjournalistiek. Ze waren overtuigd dat de ruime mogelijkheden van het internet tot een beter journalistiek product zouden leiden. Een laatste aandachtspunt vormde de correcte omgang met de journalisten zelf zodat journalisten voldoende tijd zouden hebben om kritisch met hun onderwerp om te gaan; een heikel punt in de hedendaagse mediasector.

Intussen hebben de meeste medewerkers van Apache.be geen banden met De Morgen, noch met de groep die de eerste vergaderingen bijwoonde. Enkel Tom Cochez en Georges Timmerman hebben de kwaliteitskrant op hun cv staan. De drie krachtlijnen vormen echter wel nog steeds de reden van het bestaan van Apache.be.

De Werktitel Het nieuwsproject kreeg in oktober 2009 zichtbaarheid toen de weblog De Werktitel boven de doopvont werd gehouden. De boodschap aan de buitenwereld was “het is ons menens met onze ambitie een nieuwe titel in de markt te zetten”. Maar de naam ‘De Werktitel’ gaf ook aan wat het opzet was: aftasten wat journalistiek mogelijk is, kijken naar de interesse van de lezers, experimenteren met softwaresystemen en iets ‘tastbaars’ in het uitstalraam zetten voor mogelijke financiers. Dat laatste – de financiers – zal de daaropvolgende jaren een constante blijven: de zoektocht naar vers geld om het initiatief uit te bouwen en leefbaar te maken. En te houden. Ook toen Apache.be vorm kreeg in het voorjaar van 2010 zat de financiering nog niet snor. De Werktitel vzw ontving weliswaar giften van sympathisanten (type familie, vrienden en kennissen) en diende met succes ook een subsidiedossier bij de minister van Media in, maar dat was onvoldoende om de (dure) ambities waar te maken. Experimenten met advertenties en sponsors mislukten. De kern miste sales-ervaring en advertentieprogramma’s op het internet – zo werd geleerd – werken enkel bij grote bezoekaantallen of zeer gerichte nichewebsites.

Abonnement en cvba In 2011 kwamen de pistes ‘abonnementen’ en ‘coöperanten’ aan de oppervlakte. Het verdienmodel kreeg discussie na discussie steeds meer vorm en bestond uit twee luiken:


8





De coöperanten zorgen voor het nodige (start)kapitaal. Apache.be kiest voor ‘kleine coöperanten’ omdat dit de onafhankelijkheid van het project garandeert. De ‘lezer als medeeigenaar’ versterkt ook die onafhankelijkheidsboodschap, want het staat in schril contrast met de mediagroepen in handen van één familie, een hefboomfonds of een internationale groep. De kapitaalinbreng vormt bovendien een buffer om de moeilijke eerste jaren door te komen. De abonnementen zorgen voor de nodige terugkerende inkomsten. Uiteindelijk moet Apache.be voldoende lezers overtuigen een abonnement te nemen zodat het project breakeven kan draaien. Winst wordt terug in het project gepompt of uitgekeerd aan de aandeelhouders.

Dit model vormt nog steeds de basis van Apache.be. Intussen heeft de kern er een belangrijk marketingaspect aan gekoppeld: enkel de inhoud van Apache.be zorgt voor de verkoop van abonnementen. De groei in abonnees mag niet gehaald worden uit extra’s zoals het weggeven van tassen, boeken of plooifietsen. Daarmee benadrukt Apache.be de kwaliteit van de berichtgeving en stipt het een verschil met de klassieke media aan. Voorts leerden de mede-oprichters de meerwaarde van de coöperanten kennen. Zij symboliseren niet enkel het draagvlak voor het project en vormen ook niet louter een bron van kapitaal, maar vervullen ook een meer strategische taak. Via de Algemene Vergadering en andere ontmoetingsmomenten geven de coöperanten de noodzakelijke feedback op de strategische beslissingen van de mede-oprichters en reiken ze nieuwe ideeën aan.

Blauwdruk De uitwerking van de blauwdruk gaf Apache.be de kans de keuze voor een coöperatief project te evalueren en het huidige project te verfijnen. De Werktitel vzw voert het onderzoek naar de blauwdruk uit, maar heel wat ervaringen van De Werktitel cvba hebben dit rapport gevoed. Na de uitwerking van de blauwdruk in de periode januari 2013-februari 2014 blijft Apache.be in dubio over de houding jegens de coöperatieve vennootschap. Eind 2013 werd een businessplan uitgeschreven waarin het coöperatief aspect wel aan bod komt, maar waarin Apache.be aangeeft ook open te staan voor de oprichting van een bvba of nv, eventueel naast de cvba. Uit gesprekken met potentiële grote investeerders blijkt de cvba voor klassiek geschoolde kapitaalinvesteerders een moeilijke piste omdat de investering moeilijk gevaloriseerd kan worden en de doorverkoop van aandelen problematisch is. Twee scenario’s tekenen zich voor Apache.be af: 



De cvba als kapitaalinvesteerder in een nv-structuur, waarbij de breed gedragen cvba een rol als investeringsvehikel toebedeeld krijgt en haar invloed op het project grotendeels verliest. De cvba participeert immers in de nv, naast de andere investeerders. De nv van de kapitaalverschaffers participeert in de erkende cvba. De coöperatie blijft de spil van het project en de investeerders moeten zo een beperkt rendement (maximaal 6% rentevoet) en een beperkte inspraak (stemgewicht wordt tot 10% herleid) dulden.


9

Het probleem Er gaapt een diepe kloof tussen het ‘menselijk wenselijke’ en het ‘menselijk haalbare’. En vaak vormt geld de sleutel tot het probleem. Althans, in een eerste stap. Want al snel zal blijken dat eens de zak geld op tafel ligt er ook nog andere uitdagingen opduiken: strategie, leiderschap, management, verwachtingen, motivatie, indicatoren, et cetera. En al snel zal ook blijken dat die zak geld onvoldoende is… Naast het verschaffen van kapitaal biedt een coöperatieve vennootschap echter ook andere troeven en opportuniteiten. In de erkende coöperatieve vennootschap vond Apache.be de volgende antwoorden op uitdagingen, vragen en problemen: 





 

Geld o Op laagdrempelige manier kapitaal ophalen o Flexibel, altijd aanwezig en minder regels Onafhankelijk o Minder druk van de eigenaar op de redactie o Niet afhankelijk van één of enkele grote geldverschaffers o Geen inmenging van subsidiegevers Participatie o De coöperant als klankbord o De coöperant als redactionele richting aangever o De medewerker als coöperant Rendabiliteit o Geen ruimte voor winstmaximalisatie Begrip o Mediawijsheid o Ondernemen begrijpen

Geld Apache.be heeft inderdaad in de eerste plaats de richting een coöperatieve vennootschap gekeken omdat de cvba een flexibele, instapklare vorm voor kapitaaluitbreiding is. De cvba is zowel voor de uitbater van de vennootschap als voor de potentiële coöperant laagdrempelig. De administratieve formaliteiten zijn beperkt en bij een erkende coöperatie hoeft voor een bedrag lager dan 2,5 miljoen euro ook geen prospectus te worden opgesteld. Aandeelhouders kunnen op elk ogenblik toetreden en ook het uittreden is eenvoudig. Dat maakt de coöperatieve vennootschap een flexibel instrument om vers kapitaal op te halen bij sympathisanten.

Onafhankelijk Ieder redactioneel project legt graag de nadruk op de redactionele onafhankelijkheid. Idem dito voor Apache.be. Een coöperatie kan echter de mogelijke invloed van de eigenaar op de redactie verminderen. Immers, een coöperatie heeft niet één eigenaar, maar heeft er talrijke. Via de statuten kan het aandeelhouderschap ook beperkt worden (maximaal aantal aandelen per coöperant) of kan de invloed van een grotere aandeelhouder ingeperkt worden (één stem per aandeelhouder of weging van de stemmen bij één stem per aandeel). Maar de onafhankelijkheid kan – naast mogelijke redactionele invloed – ook op een andere manier geïnterpreteerd worden: onafhankelijk van een grote financier. Journalistieke projecten vrezen de


10

impact van de afhankelijkheid van één of een aantal grote financiers of commerciële partners/adverteerders. Valt een geldverschaffer weg, dan kan de weerslag op de werking van de organisatie enorm zijn. Bij een coöperatie is de afhankelijkheid minder groot aangezien er vele kleine geldverschaffers zijn. Als er eentje uittreedt, dan kan die ‘gemakkelijk’ vervangen worden (en dat moet zelfs niet). Een derde reden waarom Apache.be een oplossing zag in een coöperatieve vennootschap, zit vervat in het streven naar een onafhankelijkheid van subsidies. Immers, subsidies kunnen niet enkel wegvallen, maar ze vormen ook een extra risico op redactionele beïnvloeding. De overheid bepaalt door het uitschrijven van de subsidie waarover de mediaorganisatie zich zal buigen en waarover het zal berichten. De subsidie – en vooral als het gaat om grote bedragen – bepaalt op die manier de scope van de organisatie. Via de coöperatieve vennootschap kan een mediaorganisatie zich losweken van die directe subsidiestromen en de bijhorende opgelegde redactionele richtingen.

Participatie De coöperatieve vennootschap smeedt een band tussen de lezer en de organisatie. Die band kan uitgroeien tot een uitgebreid participatief project. Bij Apache.be is de participatie veeleer beperkt. De coöperanten nemen louter deel aan de Algemene Vergadering. In de toekomst zullen wellicht vaker participatiemomenten worden ingebouwd. De lezer-coöperant treedt in deze op als een soort klankbord, bewaker van de strategie en de externe kijk op de financiën. Redactionele participatie is in het geval van Apache.be uit den boze omdat dit moeilijk spoort met onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Maar in andere mediaprojecten kan een uitgebreide participatievorm wel uitgewerkt worden. Zo kan het aandeelhouderschap een redactionele inbreng (zelf media leveren) inhouden of een mogelijkheid tot inspraak in de redactionele lijn bevatten (meepraten over de te behandelen onderwerpen). Hoe dichter de onderwerpen zich bij de lezer bevinden (bv: een wijkkrant, een niche-uitgave), hoe uitgebreider overigens de kansen voor lezersparticipatie. Een speciale vorm van participatie kan ‘het-aandeelhouderschap-als-voorwaarde-om-mee-tewerken’ zijn. Dit geldt niet bij Apache.be, maar lijkt in het oog van het ICA-principe ‘Economische participatie door leden’ niet onlogisch. Dit zorgt meteen ook voor een werknemersvriendelijk klimaat bij de organisatie. De coöperatieve vennootschap zal op dat ogenblik de belangen van de medewerkers vooropstellen, waardoor uitbuiting, foute verloning of te felle besparingsmaatregelen door de medewerker-coöperanten kunnen worden tegengehouden.

Rendabiliteit Kwaliteitsvolle media maken, kost geld. Bovendien zijn de winstratio’s niet enorm en verkeert de sector momenteel in een dramatische identiteitscrisis. Die vaststellingen maken dat investeerders niet staan te springen om mediaprojecten op basis van klassiek economische indicatoren te ondersteunen. Vooral kwaliteitsgerichte projecten lijden hieronder. Een erkende coöperatieve vennootschap beperkt echter via wettelijke weg de winstverwachtingen. De vennootschapsvorm houdt qua perceptie ook zoveel meer in dan winstuitkeringen. Een coöperatie wordt geassocieerd met duurzaamheid, participatie, zelfredzaamheid en kansen geven; punten die zelden in een puur economische context een hoofdrol spelen.

Begrip Doordat coöperanten dicht bij de werking van een mediaorganisatie betrokken worden, kan een coöperatieve vennootschap ook leiden tot een groter begrip van ‘ondernemen’ en van ‘media


11

maken’. Dit zal zelden de hoofdreden zijn waarom een mediaorganisatie kiest voor een coöperatief concept, maar beide zijn wel belangrijke opportuniteiten die samen met de coöperatie komen.


12

Het coöperatieve idee Visie, missie, waarden De visie, missie en waarden werden na een strategische denkoefening van een paar dagen uitgewerkt en een half jaar later verder verfijnd. De visie werd in het voorjaar van 2014 herschreven om het toekomstperspectief van Apache.be duidelijker aan te geven. Ze gelden voor Apache.be en dus ook voor zowel De Werktitel cvba als voor De Werktitel vzw. In de visie geeft Apache.be weer wat de ambitie is. De visie legt de nadruk op de rol van de media als ‘vierde macht’. Apache.be wil opnieuw de burger correct informeren. Apache.be speelt in op een samenleving in transitie waarin debat, context en inzicht een noodzaak vormen. In deze snel veranderende omgeving zorgt Apache.be voor kritische reflectie en reikt het relevante informatie aan. De duurzame langetermijnwerking louter gedragen door de lezer beantwoordt de behoefte aan onafhankelijke diepgaande berichtgeving, onderzoeksjournalistiek en duiding. Apache.be vervult zo de rol van de ongebonden vierde macht in een democratische maatschappij. In de missie werkt Apache.be uit wat er nodig is om de visie waar te maken. Daarin stippen we diverse punten aan die we belangrijk vinden: kwaliteit, journalistiek, technologische en journalistieke innovatie, onafhankelijkheid en het coöperatief idee via het mede-eigenaarschap en de participatie van lezers en journalisten. De omschrijving ‘Ook financieel’ richt zich uitdrukkelijk op de financiële eigenheid van een coöperatie. De vierde macht in ere herstellen. Apache.be vormt de referentie voor diepgaande berichtgeving, onderzoeksjournalistiek en duiding. De organisatie innoveert op technologisch vlak en werkt onafhankelijk. Apache.be staat ten dienste van en wordt gedragen door de lezers en de journalisten. Naast een visie en een missie heeft Apache.be ook vier kernwaarden uitgekozen. De waarden hangen sterk samen met de journalistieke deontologie en ethiek en de beweegredenen van coöperatief ondernemen.    

Verantwoord Integer Onafhankelijk Zelfredzaam

Vanaf 2014 zal Apache.be de baseline ‘Journalistiek tot de vierde macht’ gebruiken.

Activiteiten van de coöperatie Het naast elkaar bestaan van een vereniging zonder winstoogmerk (De Werktitel vzw) en een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (De Werktitel cvba) zorgt soms voor verwarring. Nochtans is de taakverdeling vooral boekhoudkundig en voor diverse overheidsdiensten belangrijk. Eenvoudig gesteld bestaat de opsplitsing als volgt: alles wat gerelateerd is tot een subsidie (inkomsten en uitgaven) behoort tot het takenpakket van de vzw. Al de rest – en de overhead die met een gesubsidieerd project gepaard gaat maar niet door de subsidie wordt gedekt – komt bij de cvba terecht.


13

Op de Algemene Vergadering van de coöperatie geeft de kern overigens een stand van zaken van de situatie bij de vzw, aangezien beide zo met elkaar verweven zijn. Apache.be is een journalistieke nieuwssite. Het journalistiek product is (voorlopig) enkel te vinden op www.apache.be. Een deel van de website is enkel met een abonnement toegankelijk. De werking bestaat uit een redactionele afdeling, een webdevelopersteam en een niet-redactionele poot. 

 

De redactie bestaat uit een coördinator en journalisten, zowel in vast dienstverband als freelancers. Zij werken redactionele onderwerpen uit en schrijven webposts (voornamelijk tekst, maar dit kan ook bestaan uit infografieken, video, foto’s, audio, etc). De coördinator zorgt dat de stukken publicatieklaar raken en publiceert de posts op het correcte ogenblik. Freelance webdevelopers houden de website draaiende en implementeren nieuwe ideeën. De niet-redactionele poot zorgt voor het vermarkten van de journalistieke onderwerpen, gekoppeld aan het werven van abonnees en aandeelhouders. Daarnaast verzorgt het ook de administratie, zoekt het naar alternatieve financieringsbronnen en helpt het abonnees met problemen.

Hoewel de vzw en de cvba nauw met elkaar verbonden zijn, lijdt Apache.be hieronder geen nadeel. Ook niet juridisch. Een heikel punt in een cvba-omgeving zoals de inzet van vrijwilligers is voor vzwopdrachten volgens de juridische dienst van SD Worx perfect mogelijk als de taak duidelijk aan de vzw werd toebedeeld (via subsidie-afspraken, duidelijke overeenkomst en omdat de artikels niet in het abonnementengedeelte staan).

Geografische afbakening Apache.be is actief in Vlaanderen. De website was tweetalig, maar Apache.be en français werd eind 2013 stopgezet. Vanaf 2014 bouwt Apache.be het Franstalig luik niet meer verder uit. De redactie nam de beslissing met spijt in het hart, maar moest toegeven dat het runnen van een tweetalige nieuwssite intensief is en amper synergiën telt. De cultuurverschillen tussen Franstalig en Nederlandstalig België vormen een verrijking, maar zorgen er ook voor dat door de beperkte overlap de redactionele kosten bijna verdubbelen. Op dit ogenblik zijn er geen structurele internationale samenwerkingsverbanden, maar Apache.be wil graag de banden met gelijkgestemde web-initiatieven in het buitenland (Mediapart in Frankrijk, De Correspondent in Nederland en Exaro News in het Verenigd Koninkrijk) aanhalen en dat zowel op redactioneel (uitwisseling en samenwerking rond redactionele onderwerpen) als op nietredactioneel vlak (uitwisseling van kennis en best practices). Voor 2014 is wel een ad hoc-redactioneel project met De Correspondent opgezet.

Vennoten van de coöperatie De vennoten van de coöperatie bestaan uit volgende doelgroepen:   

Lezers Medewerkers Sympathisanten, kennissen, vrienden


14

De vennoten ontvangen zowel een hard dividend (rendement op de investering) als een soft dividend (voordelen waaronder korting op het abonnement, voorpublicaties, voordelige toegang tot debatten en lezingen en eventueel kortingen bij partnerorganisaties).

Waarom een coöperatie In het hoofdstuk ‘Het probleem’ komen de redenen van het waarom al aan bod. 

  



Apache.be had nood aan een flexibele vorm van kapitaalverschaffing waarbij de vennootschapsvorm vooral kapitaal kon ophalen bij sympathisanten en lezers en dit op diverse tijdstippen. De structuur van de coöperatie (veel kleine aandeelhouders) beperkt de mogelijke invloed van de coöperanten op de redactie. Dankzij een coöperatie hoeft Apache.be geen beroep te doen op één grote financier of grote mediabedrijven en kan het dus onafhankelijk blijven opereren. De oprichters van Apache.be vinden de betrokkenheid van de lezers/medewerkers belangrijk. Apache.be is er immers vóór de lezers. Het ‘mede-eigenaarschap’ via de coöperatie is een mooie vertaling van deze waarde in een concrete structuur. Voor de oprichters van Apache.be is zelfredzaamheid belangrijker dan winstmaximalisatie. De vrees bestaat dat het binnenhalen van een grote financier winstmaximalisatie voorop zou kunnen stellen. Via de coöperatie én de erkenning van de coöperatie door de Nationale Raad voor de Coöperatie wordt dit verhinderd.


15

Bouwstenen voor een business plan Projectnetwerk en aanpak Bij de voorbereiding van De Werktitel cvba bestond de kern uit een aantal journalisten zonder ervaring in bedrijfsmanagement, leiderschap of financieel beleid. Met vallen en opstaan heeft de kern zich totaal nieuwe kennisgebieden eigen gemaakt. Maar dit is een trage, weinig efficiënte en intensieve werkmethode die we u niet aanraden.

Bouwstenen project Elke organisatie heeft een aantal gebieden die key zijn voor een succesvolle uitbating. Ze vormen ook de bouwstenen van de uitwering van een coöperatief project. Bij een mediacoöperatie is het redactioneel onderdeel vanzelfsprekend een sleutelelement. Het project bestaat uit volgende bouwstenen: 







Redactioneel: de redactie moet zich één voelen met de doelstellingen van de coöperatie. De journalisten zullen immers de belangrijkste ambassadeurs van het coöperatief project worden. Elke medewerker moet daarom zich het project eigen maken, de eigen rol in het geheel begrijpen en de implicaties voor de redactie/redactionele lijn verstaan en goedkeuren. Regelmatige inspraak (tweerichtingsverkeer) is daarom belangrijk. De redactie bepaalt immers het ‘product’ van de organisatie. Bij een participatief project moet de redactie ook open staan voor deze participatie. Marketing en communicatie: aandeelhouders werven en participatie aanmoedigen lukt enkel als de coöperatie de potentiële aandeelhouders hiervoor warm maakt. Dit is een oefening die nooit ophoudt en steeds nieuwe impulsen vergt. De communicatie moet altijd transparant, in een duidelijke taal en eerlijk gebeuren. Schep zeker geen verwachtingen die niet ingelost kunnen of zullen worden. Bij het opstellen van strategische- en actieplannen hoort daarom steeds een hoofdstuk communicatie waarin – eigen aan coöperatief ondernemen – niet enkel de boodschap verspreiden aan bod komt, maar ook de betrokkenheid van de stakeholders centraal staat. Technisch: onderschat de impact van het technische luik en de praktische uitwerking ervan voor het project niet. Bij Apache.be lag de focus op de website, maar in andere mediaprojecten kan dit betrekking hebben op print & distributie, op online participatiemogelijkheden, op audiovisuele benodigdheden, op opleidingstools, et cetera. Hoe vroeger het technisch luik in het project aangesneden wordt, hoe meer het project zich kan aanpassen en inbedden in trends, verwachtingen en vereisten eigen aan de technologie. Financieel: dit onderdeel is vanzelfsprekend uitermate belangrijk en loopt eigenlijk als een rode draad doorheen elke bouwsteen. Elke bouwsteen moet leren een budget op te stellen en uit te werken. Het financiële aspect mag echter het project niet afremmen of het enthousiasme uit de groep zuigen. Hoe verder in de concretisering van het project, hoe groter de aandacht voor de financiën, maar begin met dromen en ambitieuze doelen. Echter, op het einde van de rit moet de rekening evenwel kloppen.

Projectteam Het projectteam bestaat uit een aantal personen:   

De projectleider Eventueel een coach De verantwoordelijken van elke bouwsteen, waaronder de zakelijk leider en de hoofdredacteur


16



De experten

Eén projectleider die het geheel in de hand heeft, projectmedewerkers op hun verplichtingen wijst en eventueel knopen doorhakt, heeft de voorkeur op een groep waar de gedeelde verantwoordelijkheid en de unanimiteitseis uiteindelijk tot stilstand kan leiden. De keuze van de projectleider is een sleutelbeslissing waarbij de vereiste talenten vooraf goed moeten worden opgelijst en afgetoetst en waarbij elke verantwoordelijke van de bouwsteen zich in de projectleider moet terugvinden. Starten met het opstellen van een verlanglijst inzake talenten en capaciteiten kan de zoekrichting aanwijzen. In een ideale wereld heeft de projectleider trouwens wat kennis van elke bouwsteen. Bij Apache.be wordt het kernteam bijgestaan door ‘een zakelijke coach’. Onze coach is een mediaondernemer die al vele wateren heeft doorzwommen en enkele succesvolle projecten heeft geleid. De coach is voor onervaren ondernemers van onschatbare waarde. Hij/zij neemt geen beslissingen en neemt ook geen taken op zich, maar speelt klankbord en grijpt met kritische vragen op het beslissingsproces in. Hij/zij verplicht met de werkwijze het team om elke beslissing degelijk te argumenteren en de professionele aanpak door te drijven. Het projectteam bestaat voorts uit de verantwoordelijken van elke bouwsteen (of personen die deze verantwoordelijkheid in de toekomst willen opnemen). De zakelijk leider en de hoofdredacteur zijn sleutelpionnen in het team. Zij kunnen dus niet door een andere persoon vervangen worden. Vormen ze geen deel van het team, dan geeft dit het signaal naar de buitenwereld toe en naar de eigen medewerkers toe als zou de mediacoöperatie niet gedragen worden door de eigen leidinggevenden. De experten maken geen deel uit van het team, maar zijn belangrijke toetsstenen en onontbeerlijke kanalen van kennis. Apache.be had bij de voorbereiding van De Werktitel cvba en de uitwerking van het project veel hulp aan de boekhouder (voor de financiële kant van de zaak), de advocaat (voor de juridische finaliteit) en een aantal ervaren webdevelopers. De media zijn een snel evoluerende sector. Daarom is het ook goed dat het projectteam de metaactualiteit opvolgt en regelmatig deelneemt aan en netwerkt op de vele conferenties, keynote sessies en onderzoek namiddagen over de toekomst van journalistiek en duurzaam ondernemen in binnen en buitenland.

Stakeholderanalyse Apache.be heeft diverse stakeholders. De strategische stakeholders spelen een hoofdrol in het bepalen van de strategie van de organisatie. Tactische stakeholders hebben invloed op de uitwerking van de strategische beslissingen. De dagelijkse werking wordt door de operationele stakeholders verzorgd. In onderstaand overzicht werd minder rekening gehouden met de eigenheden van de mediacoöperatie uitgebouwd door Apache.be. Het stakeholderoverzicht geeft een aanknopingspunt, maar zal aan de hand van strategische keuzes verder moeten worden ingevuld. Bij elke stakeholder worden de samenwerkingsmogelijkheden bekeken, de vennootpolitiek afgetoetst en de winwinsituatie omschreven. Een voorbeeld: een mediacoöperatie waar vooral journalisten aandeelhouders zijn, zal anders aankijken tegenover de lezer als stakeholder dan bij een mediacoöperatie waarbij de lezer aandeelhouder moet zijn vóór hij/zij een artikel kan lezen. 

Strategische stakeholders


17





o Oprichters o Bestaande aandeelhouders o Journalisten Tactische stakeholders o Experten o Overheid o Andere media-initiatieven o Partners Operationele stakeholders o Leveranciers o Lezers/abonnees o Adverteerders o Medewerkers

Strategische stakeholders 





Oprichters o Samenwerking: de oprichters zijn sleutelpersonen en worden betrokken bij elk aspect van de organisatie. o Vennoot: ze zijn belangrijke vennoten en zijn vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur. Via speciale aandelen kunnen ze extra verantwoordelijkheden krijgen. o Win-win: de oprichters brengen expertise en enthousiasme binnen de coöperatie. Zij zorgen ervoor dat de coöperatie vorm krijgt. Via hun rol binnen de coöperatie kunnen ze hun eigen project sturen en begeleiden in de richting die ze graag wensen. Bestaande aandeelhouders o Samenwerking: de aandeelhouders worden op regelmatige tijdstippen geïnformeerd over de gang van zaken en het doen en laten van de coöperatie. Zij hebben zelf ook een stem in de strategische beslissingen van de cvba. Afhankelijk van de participatiegraad kan dit veel onderwerpen omvatten of statutair beperkt worden tot een aantal onderwerpen. o Vennoot: aandeelhouders zijn vennoten. De statuten bepalen hoe ze in de Raad van Bestuur vertegenwoordigd worden. o Win-win: de coöperatie ontvangt kapitaal van de aandeelhouders. Via hun deelname in de Raad van Bestuur, Algemene Vergadering of andere participatiemomenten delen ze hun ervaring en verwachtingen met de coöperatie. In ruil ontvangen ze eventueel een dividend en weten ze dat ze aan een duurzaam project meewerken. Journalisten o Samenwerking: in een mediacoöperatie zijn de journalisten (in vast verband en freelance) een belangrijke stakeholder. Zij bepalen het uiteindelijke product en spelen een hoofdrol in de concretisering van de strategie. Niet enkel via de hoofdredacteur en de redactiecoördinator moet hun stem gehoord worden. Het kan geen kwaad de journalisten regelmatig (ad hoc of gestructureerd) zelf bij strategische discussies te betrekken. o Vennoot: de coöperatie kan ervoor kiezen enkel met journalistieke medewerkers samen te werken die vennoot zijn. Dit is slechts een optie, maar vergt wel een duidelijke communicatie als deze piste gevolgd wordt. Een vertegenwoordiging van de journalisten binnen de Raad van Bestuur – eventueel enkel met een adviesfunctie – is een must.


18

o

Win-win: journalisten zijn onontbeerlijk voor een succesvolle mediacoöperatie. Zij zorgen dat de mediacoöperatie ‘inhoud’ heeft en dus kan blijven bestaan. Tegelijkertijd krijgen journalisten via de mediacoöperatie de kans om hun job uit te oefenen en geeft de coöperatie hen een platform.

Tactische stakeholders 







Experten o Samenwerking: experten uit het academisch speelveld, uit de mediasector en uit belangenverenigingen (VVJ, et cetera) spelen een belangrijke rol als klankbord voor de mediacoöperatie. De samenwerking verloopt echter zelden gestructureerd en volgens een vast tijdschema. De experten vormen meer een pool waarop het management van de mediacoöperatie bij vragen, onduidelijkheden of discussies over nieuwe tactische wegen een beroep kan doen. De samenwerking kan wel gestructureerd worden. o Vennoot: experten kunnen uit sympathie vennoot worden, maar een must is het zeker niet. Ze kunnen wel opgenomen worden in de Raad van Bestuur of in een aparte Stuurgroep. o Win-win: voor de mediacoöperatie zijn de voordelen van de samenwerking met experten duidelijk, maar dat is niet altijd het geval voor (onbezoldigde) experten. Dit vormt daarom een extra aandachtspunt in de samenwerking met experten. Overheid o Samenwerking: de samenwerking met de overheid verloopt op diverse niveaus: administratief, door het subsidiebeleid en via lobbywerk. Elk vergt een andere aanpak. Tactisch en strategisch zijn vooral het subsidiebeleid en het lobbywerk belangrijk. o Vennoot: om de onafhankelijkheid van de mediacoöperatie niet te ondergraven, is de overheid als vennoot zelden een goed idee. De overheid kan – als de samenwerking zeer hecht is – wel in een Stuurgroep of een ander soort klankbord opgenomen worden. o Win-win: een goede relatie met de overheid is belangrijk voor een mediacoöperatie. Net als in elke sector, kan de overheid voor de activiteiten van een mediacoöperatie een faciliterende rol spelen. De kritische ingesteldheid van de mediacoöperatie – via bijvoorbeeld lobbywerk – zorgt ervoor dat de overheid een beter en een aan de noden van de gemeenschap aangepast beleid kan voeren. Andere media-initiatieven o Samenwerking: de relatie met andere media-initiatieven kan constructief (samenwerking, overname primeurs, media-aandacht verzorgen, gezamenlijke standpunten innemen) zijn, maar het is eveneens een relatie dat op concurrentiële leest is geschoeid. o Vennoot: andere media-initiatieven zijn geen aandeelhouder en horen ook niet in de Raad van Bestuur of de Stuurgroep van de organisatie. o Win-win: een goede verstandhouding met de andere spelers in de mediasector is belangrijk omwille van de voordelen die voortvloeien uit samenwerkingsverbanden, de overname van primeurs, het verzorgen van media-aandacht of het innemen van gezamenlijke lobbystandpunten. Die voordelen zijn er voor alle betrokken partijen. Partners


19

o

o

o

Samenwerking: ieder redactioneel project heeft een aantal journalistieke samenwerkingsverbanden lopen. Soms punctueel maar even goed over een langere termijn. Die samenwerkingsvormen komen ook voor op marketingvlak. Vennoot: hechte samenwerkingsvormen kunnen in aandeelhouderschap en zelfs in een zitje in de Raad van Bestuur of de Stuurgroep vertaald worden. Maar dit is geen must. Win-win: goede afspraken maken goede vrienden. Dat geldt ook voor partnerships. Een ‘contract’ van de samenwerking met uitleg over de verwachtingen en de afspraken is daarom geen overbodige luxe. Beide partijen moeten het gevoel hebben dat ze iets aan de samenwerking hebben, anders zal de samenwerking geen lang leven beschoren zijn.

Operationele stakeholders 





Lezers / abonnees o Samenwerking: een mediacoöperatie kan niet zonder lezers (en voor Apache.be: abonnees). De lezers vormen uiteindelijk de enige reden van bestaan van elk medium; en dat geldt dus ook voor een mediacoöperatie. Bovendien vormen lezers het potentieel aan aandeelhouders. Vandaar het belang om met de lezers een ‘conversatie’ op te starten. Media zijn – en zeker mediacoöperaties – geen eenrichtingsverkeer. De organisaties moeten steeds luisteren naar wat de lezers wensen, hierop een antwoord formuleren en uitleggen waarom de organisatie bepaalde keuzes maakt. o Vennoot: lezers vormen in een doorsnee structuur van een mediacoöperatie de grootste groep aandeelhouders (tenzij de coöperatie ervoor kiest om enkel met journalisten-coöperanten te werken). Lezers-vennoten tonen voorts een grotere trouw aan een titel en sommigen zijn ook bereid om het project vorm te geven. Belangrijk is echter om – afhankelijk van het opzet van de mediacoöperatie – duidelijk de grenzen aan te geven inzake beïnvloeding van de redactie. o Win-win: een goede mediacoöperatie beantwoordt aan de noden van de lezers. De lezers – op hun beurt – zorgen voor de bestaanszekerheid van de mediacoöperatie. Adverteerders o Samenwerking: sommige media-initiatieven steunen (deels) op advertenties. Net als de lezers/abonnees vormen adverteerders een belangrijke stakeholdersgroep waar naar geluisterd moet worden. o Vennoot: adverteerders zijn geen vennoot. o Win-win: adverteerders zorgen voor inkomsten. Bovendien kan een samenwerking ook in twee richtingen verlopen waardoor lezers niet enkel geïnformeerd worden door de adverteerder, maar ook nog een extra krijgt. Leveranciers o Samenwerking: met de meeste leveranciers is er een louter operationele samenwerking. Soms kan dit evenwel uitgroeien tot een partnership op marketingof redactioneel vlak (zie tactische stakeholders). o Vennoot: leveranciers kunnen door het open karakter van een mediacoöperatie aandeelhouder worden, maar dit is geen must. Tenzij het management een speciaal aandeelhoudersproject naar leveranciers uitwerkt, naar analogie met bijvoorbeeld journalisten (zij zijn uiteindelijk ook ‘leveranciers’). o Win-win: leveranciers ontvangen een vergoeding en zij zorgen er in ruil voor dat de mediacoöperatie haar werking feilloos en kwalitatief kan uitvoeren.


20



Medewerkers o Samenwerking: de vaste medewerkers van een mediacoöperatie zorgen ervoor dat de organisatie draait. Zij verdienen dus inspraak in de strategische en tactische discussies over hun domein. o Vennoot: de medewerkers kunnen, net als journalisten, opgenomen worden in het aandeelhoudersproject. Als dit het geval is, kan een vaste vertegenwoordiging in de Raad van Bestuur overwogen worden. o Win-win: tevreden werknemers zorgen voor een succesvol en duurzaam bedrijf.

Corporate Governance Bij de oprichting van De Werktitel cvba koos Apache.be voor een structuur waarbij de oprichters een ruimere verantwoordelijkheid dragen dan de toekomstige lezers-aandeelhouders. Met een systeem van A- en B-aandelen wordt de inspraak van de B-aandeelhouders beperkt. Belangrijkste inperking: de B-aandeelhouders kunnen de statuten niet eenzijdig wijzigen. De A-aandeelhouders hebben ook een vetomacht inzake de kandidaten voor de Raad van Bestuur voorgeschoven door de Baandeelhouders. De medeoprichters namen deze startbeslissing omdat ze op die manier willen verhinderen dat de lezers hun project een andere richting geven. Uit beperkt onderzoek bij de aandeelhouders van Apache.be blijkt intussen dat de aandeelhouders van Apache.be hier geen graten in zien en voor dit standpunt begrip hebben. De aandeelhouders willen vooral op regelmatige basis geïnformeerd worden en hun mening over strategische beslissingen geven. De verantwoordelijkheden van de Algemene Vergadering zijn beperkt tot het wettelijk minimum, zoals de goedkeuring van de jaarrekeningen en het benoemen van de leden van de Raad van Bestuur. De andere verantwoordelijkheden bevinden zich bij de Raad van Bestuur. Eigen aan een start-up bestaat de Raad van Bestuur momenteel grotendeels uit de medewerkers annex medeoprichters die elke dag Apache.be vorm geven. Maar zo’n rigide structuur met een hoofdrol voor de medeoprichters hoeft niet noodzakelijk een voorwaarde te zijn voor een succesvolle mediacoöperatie. Zo’n aanpak past hoogst waarschijnlijk zelfs niet als de coöperatie veel belang hecht aan participatie door lezers op redactioneel of strategisch vlak. In zo’n situatie lijkt een gelijke behandeling van alle lezers-aandeelhouders meer opportuun. Zo voelt iedereen zich op dezelfde manier bij het project betrokken. De invloed van de lezers-aandeelhouders op de structuur en de toekomst van het project wordt dan wel groter. Bij de opmaak van de statuten en de uitwerking van de verantwoordelijkheden van de Algemene Vergadering, de Raad van Bestuur en het managementteam is deze afweging belangrijk. Houd daarbij rekening met worst case scenario’s, want de statuten worden meestal opgediept als de aandeelhouders of bestuursleden het niet eens kunnen worden.

Marketing en communicatie De marketingstrategie van Apache.be bestaat uit drie krachtlijnen: de naambekendheid verhogen, abonnees werven en het aantal aandeelhouders verhogen. Centraal in de marketingstrategie van Apache.be staat de sterke inhoudelijke journalistiek. Het ‘eigen nieuws’ en de ‘eigen onderzoeksjournalistiek’ moeten in se het product Apache.be verkopen.


21

Daarnaast speelt de marketingstrategie ook in op het communitygevoel rond Apache.be dankzij de mediacoöperatie: het mede-eigenaarschap, de lezersparticipatie, de afwezigheid van winstmaximalisatie en het herstellen van de ‘vierde macht’.

Markt De doelgroep van Apache.be wordt omschreven als ‘de geïnteresseerde meerwaardezoeker op zoek naar duiding en inzicht’. Tijdens een segmenteringsoefening kleefde de kern van Apache.be volgende belangrijke eigenschappen op de doelgroep:    

Is nieuwsgierig en volgt de actualiteit op Gaat op zoek naar achtergrond, analyse en context zodat hij/zij zich zelf een mening kan vormen Wenst te betalen voor kwaliteitsvol nieuws Staat open voor achtergronden die niet aan de actualiteit vasthangen

Uit een beperkt onderzoek bij de huidige Apache.be-bezoekers blijkt dit goed overeen te komen met de werkelijkheid. Daaruit bleek ook dat Apache.be een overwegend mannelijk publiek bereikt. De Apache.be-bezoekers zijn voorts hooggeschoold, hebben meestal een job of zijn student en bevinden zich in de middenklasse. Het overwicht aan mannen in het lezerspubliek is overigens een aandachtspunt, net als de afwezigheid van nieuwe Belgen onder de lezers.

Toegevoegde waarde De unique selling proposition van Apache.be bestaat uit:   

Diepgravende onderzoeksjournalistiek die onderwerpen aansnijdt die anderen niet durven of kunnen publiceren Geen advertenties op de website Lezers die mede-eigenaar van Apache.be kunnen worden

Concurrentie De concurrentie is uitgebreid en internationaal, maar toch heeft Apache.be het gevoel een niche gevonden te hebben: kwaliteitsvolle (onderzoeks)journalistiek over Vlaamse onderwerpen waarbij de uitgebreide mogelijkheden van het internet op het onderzoek worden toegepast. De concurrentie waarmee Apache.be rekening houdt, zijn de publicaties waar onderzoeksjournalistiek ook aan bod komt, waaronder de kwaliteitskranten De Standaard, De Morgen en De Tijd, de nieuwsmagazines Knack en Humo en de Vlaamse televisieprogramma’s Terzake, Koppen, Telefacts, Panorama en Reyers Laat.

Marketing mix Het product bestaat uit de nieuwssite Apache.be te vinden op www.apache.be waarop regelmatig (onderzoeks)journalistieke stukken worden geplaatst. De website is ook perfect leesbaar op tablet en mobiele telefoon. De prijs is ‘democratisch’. Het prijsmodel is eenvoudig. Een maandabonnement kost 3,5 euro; een kwartaalabonnement 10 euro en een jaarabonnement 39 euro. De kostprijs van de steunabonnementen bedragen per jaar 100 euro en per kwartaal 30 euro. Daarnaast zijn er nog voordelige mogelijkheden voor de aankoop van grote aantallen abonnementen. Op termijn zal de


22

prijs echter moeten stijgen om een rendabel model uit te kunnen werken (een prijs van 70 euro per jaar wordt overwogen). Alle prijzen zijn inclusief 21% btw. Eén aandeel kost momenteel 250 euro, maar dit blijkt té veel geld te zijn voor onze lezers. In maart 2014 werd het aandeel naar 50 euro teruggeschroefd. Plaats: de abonnementen en aandelen worden op dit ogenblik vooral online – op de eigen website – aangeboden. Apache.be werkt wel aan een tweede distributiekanaal: via een stand op diverse publieke manifestaties. Qua promotie zijn de mogelijkheden beperkt omdat Apache.be niet over een groot marketingbudget beschikt. Toch vinden er marketingacties plaats: online (mailing, nieuwsbrieven, sociale media, mobile) en offline (vermeldingen in media, partners, ruiladvertenties, debatten en roadshows). Deze acties hebben als doel:   

Meer bezoekers naar de website te halen (relevantie Apache.be verhogen) De bezoekers een abonnement te verkopen (de recurrente inkomsten Apache.be verhogen) De trouwe Apache.be-aanhangers tot aandeelhouder te overtuigen (kapitaal De Werktitel cvba vergroten)

Human Resources Management Organogram Een belangrijke eigenschap van een journalistieke organisatie is de onafhankelijkheid van de redactie. Die wordt weerspiegelt in onderstaand organogram. Het redactionele en niet-redactionele luik zijn gescheiden. Algemene Vergadering cvba/vzw

Raad van Bestuur cvba/vzw

Kernredactie

Administratief verantwoordelijke

Hoofdredacteur

Vaste journalisten

Freelancers

Coördinator

Marketeer

Dev-team

Columnisten

Partners

Vrijwilligers

Vrijwilligers administratie

Personeelsbeleid Apache.be heeft sinds januari 2013 medewerkers in vast dienstverband (de hoofdredacteur en de coördinator van de Franstalige poot van Apache.be). De andere medewerkers werken als freelancer.


23

Af en toe biedt een sympathisant ook iets vrijwillig aan, maar 99% van de werkzaamheden bij Apache.be worden vergoed. De vrijwilligers ontvangen via De Werktitel vzw een vrijwilligersvergoeding als hun werk past in een subsidie. Past het artikel niet in een subsidie, dan wordt geen vrijwilligersvergoeding betaald. Hoewel Apache.be door twee vennootschappen wordt overkoepeld, bestaat er slechts één personeelsbeleid. Alle lonen worden bepaald door het voor de personeelsleden meest voordelige paritair comité, zijnde PC 218.00. Voor freelancers wordt gewerkt met een beperkt aantal tarieven, waardoor er geen willekeur optreedt. Een belangrijk aandachtspunt bij journalistieke freelancers is – jammer genoeg – de beperkte kennis van de zelfstandige journalisten over hun wettelijke verplichtingen. Redactioneel werk voor websites had geen btw-vrijstelling (zoals wel het geval is voor magazines of kranten) – sinds februari 2014 is de vrijstelling uitgebreid naar webwerk - , maar heel wat freelancers opereren zonder btw-nummer wat tot problemen kan leiden. Daarnaast is ook de onduidelijkheid inzake de auteursrechtenwetgeving nog steeds heikel punt. Het personeelsbeleid van Apache.be is nog niet volledig uitgeschreven. Het vormt echter wel een aandachtspunt. Zo zullen processen worden uitgeschreven, zal er aandacht besteed worden aan evaluaties en productiviteitsmetingen, zullen er nauwkeuriger functiebeschrijvingen komen en zullen medewerkers mogelijkheden krijgen om hun competenties verder aan te scherpen.

Financieel plan Op het ogenblik van schrijven wordt het financieel plan van Apache.be herbekeken. Details wat betreft rentabiliteit, bruto marge, cash flow of de financierings- en kapitaalbehoefte kunnen dus niet in detail gegeven worden. Een ontwerp-businessplan geeft wel volgende krachtlijnen mee:   





Noodzaak aan 1,5 miljoen euro kapitaal (ruim gemeten; weinig comfortabele minimumgrens is circa 700.000 euro) om de komende drie jaar te overbruggen. Na drie jaar bij 11.000 betalende abonnees aan 70 euro per jaarabonnement het break-even punt bereiken. In jaar 3 enkele maanden break-even; in jaar 4 op jaarbasis break-even. De kosten bestaan uit: o Zeven voltijdse medewerkers voor de redactie o Het budget van circa één voltijdse voor freelance vergoedingen o Drie voltijdse medewerkers aan niet-redactionele zijde (zakelijk leider annex administratie, marketeer en webdeveloper) o Een marketingbudget (vooral in de eerste twee jaar) o Totaal: circa 700.000 euro per jaar De inkomsten bestaan uit: o Abonnementsgelden (B2C en B2B) o De verkoop van afgeleide journalistieke producten zoals e-books en online dossiers en de organisatie van lezingen o De omzet stijgt geleidelijk en overtreft in het vierde jaar 700.000 euro op jaarbasis De financiering gebeurt door middel van: o Crodwfunding bij het grote publiek via de cvba (voor 200.000 euro) o Aantrekken grotere financiers die eventueel hun kapitaal in een nv kunnen onderbrengen (het overige bedrag: 1,3 miljoen euro)


24

o

De relatie tussen de nv en de cvba is nog niet uitgemaakt, maar twee opties liggen op tafel:  Optie 1 (voorkeurscenario): de financiers nemen een participatie rechtstreeks in de erkende cvba of investeren in de erkende cvba via een nieuw op te richten nv. De spil blijft de huidige erkende cvba.  Optie 2: de erkende cvba neemt de rol op van investeerder en brengt kapitaal in de nieuw op te richten nv in. Naast de cvba investeren ook de financiers rechtstreeks in de nv.

Apache.be heeft bij de oprichting van De Werktitel cvba al een paar belangrijke keuzes gemaakt:    

   







Eén aandeel kost 250 euro. Dit is intussen herbekeken en naar 50 euro teruggebracht. Het startkapitaal, aangedragen door de mede-oprichters, bestaat uit A-aandelen. Het kapitaal vergaart bij lezers, sympahtisanten en medewerkers bestaat uit B-aandelen. De doelstelling was 2.000 aandelen aan 250 euro per stuk uit te geven (100.000 aandelen aan 50 euro per stuk). Momenteel zijn 2.300 aandelen verkocht (A- en B-aandelen samen; aan 50 euro per stuk). Enkel A-aandeelhouders kunnen de statuten wijzigen. Zij hebben ook vetorecht tijdens het aanstellen van de Raad van Bestuur. Het maximaal dividend bedraagt 6%. De cvba werd erkend door de Nationale Raad voor de Coöperatie. De Werktitel cvba streeft niet naar winstmaximalisatie, maar naar een gezonde bedrijfsvoering voor Apache.be waarbij zo weinig mogelijk beroep wordt gedaan op subsidies of vreemd vermogen (leningen, kredieten, et cetera). De mogelijkheden qua vreemd vermogen zijn momenteel beperkt, aangezien Apache.be nog niet break even draait en amper goederen in bezit heeft en daardoor verschaffers van vreemd vermogen geen garanties kan bieden. Het business model bestaat uit het vergaren van eigen vermogen via de mediacoöperatie om op die manier de start van Apache.be te financieren. Apache.be moet daarna snel (binnen een paar jaar) tot een niveau komen waarbij de omzet van de abonnementen en eventuele afgeleide journalistieke producten de werking én toekomstige investeringen alleen kan dragen. De redactie werkt onafhankelijk. De aandeelhouders van de cvba hebben geen invloed op de redactiekeuzes.


25

Evaluatie van de coöperatieve werking Link met de ICA-definitie De ICA-definitie De ICA defenitie luidt: A co-operative is an autonomous association of persons united voluntarily to meet their common economic, social, and cultural needs and aspirations through a jointly-owned and democratically-controlled enterprise. Apache.be en De Werktitel cvba kunnen zich terugvinden in het idee van coöperatief ondernemen. De belangrijkste onderdelen uit de definitie toegelicht: 

 







Autonoom: De Werktitel cvba heeft de ambitie onafhankelijk van de overheid of van andere bedrijven te functioneren. Alle subsidieprojecten bevinden zich daarom in De Werktitel vzw. De mede-oprichters benadrukken overigens graag dat het ultieme doel van het Apache.beproject een mediaorganisatie is dat volledig zelfstandig haar opdrachten kan uitvoeren; dus zonder directe inbreng van de overheid, investeerders of andere ondernemingen. Vereniging van personen: De Werktitel cvba telt onder haar aandeelhouders zowel particulieren als ondernemingen. Vrijwillig: de aandeelhouders van De Werktitel cvba kunnen vrij toetreden en uittreden. Aan het uittreden zijn wel enkele voorwaarden verbonden. Zo kan een aandeelhouder pas na het zesde jaar uittreden. Ook kan de Raad van Bestuur aandeelhouders verhinderen uit te treden als de kapitaalvlucht de toekomst van de organisatie in gevaar zou brengen. In hun economische, sociale en culturele noden voorzien: de noden van de aandeelhouders (degelijke, onafhankelijke journalisitiek) staan centraal. De Werktitel cvba zet zich in om deze noden en behoeften te beantwoorden. Gezamenlijk eigenaarschap en democratisch gecontroleerd: hoewel in de structuur van De Werktitel cvba een aantal mechanismen zijn ingebouwd om de macht van de Baandeelhouders in te perken, hebben de B-aandeelhouders wel degelijk inspraak. In andere mediacoöperaties kan deze aandeelhoudersparticipatie verder uitgebouwd worden of explicieter zijn. Een onderneming: De Werktitel cvba is zich ervan bewust dat het zich in een markt bevindt en handelt daar ook naar.

De relatie met de aandeelhouders Het coöperatief idee dat Apache.be via De Werktitel cvba heeft vorm gegeven, respecteert ook de drievoudige relatie met de aandeelhouder. Door koudwatervrees en een voorzichtigheidsgevoel vanwege de mede-oprichters is de relatie met de aandeelhouders echter beperkt. Maar dit mag andere mediacoöperatieven er niet van weerhouden om de inspraak en de democratische controle van de aandeelhouders te vergroten. De drievoudige relatie van de aandeelhouders met de coöperatieve vennootschap vertaalt zich in: 



De focus ligt bij de voordelen voor de gebruikers: journalistiek – waar volgens de aandeelhouders van De Werktitel cvba een nood aan is – staat in alle geledingen van Apache.be centraal. Eigendom van haar gebruikers: de aandeelhouders van De Werktitel cvba zijn de lezers van Apache.be en de medewerkers – journalisten, maar ook andere – van het project. Apache.be is echter niet enkel toegankelijk voor de aandeelhouders (dit zou trouwens een valabel


26



model voor een mediacoöperatie kunnen zijn). Momenteel zijn er slechts beperkte voordelen voor de aandeelhouders (genre korting op het abonnement of gratis toegang tot betalende Apache.be-events), maar daar kan in de toekomst verandering in komen. Dit wordt gecontroleerd door haar gebruikers: de verdeling A- en B-aandeelhouders perkt de controlefunctie van ‘de gebruikers’ in, maar zij hebben nog steeds inspraak en worden ook vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur.

Waarden ICA heeft ook een aantal waarden voor coöperatieve ondernemingen opgesomd. Ook in deze waarden kan Apache.be via De Werktitel cvba zich terugvinden. Co-operatives are based on the values of self-help, self-responsibility, democracy, equality, equity and solidarity. In the tradition of their founders, co-operative members believe in the ethical values of honesty, openness, social responsibility and caring for others. Sommige van deze waarden worden door De Werktitel cvba overigens expliciet als kernwaarden van de organisatie naar voor geschoven. De andere waarden komen overigens sterk overeen met de waarden die eigen zijn aan de journalistieke deontologie, zoals ‘caring for others’ of ‘openness’. De kernwaarden van De Werktitel cvba:    

Verantwoord (‘self-responsibility’ en ‘social responsibility’) Integer (‘honesty’) Onafhankelijk Zelfredzaam (‘self-help’)

Link met de ICA-principes Vrijwillig en open lidmaatschap Co-operatives are voluntary organisations, open to all persons able to use their services and willing to accept the responsibilities of membership, without gender, social, racial, political or religious discrimination. Het aandeelhouderschap van De Werktitel cvba staat open voor alle geïnteresseerden die zich kunnen terugvinden in de doelstelling van de vennootschap. Andere mediacoöperaties kunnen eventueel de doelgroep beperken. Voorbeelden: inwoners uit een bepaalde wijk voor een wijkkrant, journalisten die meewerken als de cvba enkel de behoeftes en noden van de journalisten wil beantwoorden, et cetera

Democratische controle door de leden Co-operatives are democratic organisations controlled by their members, who actively participate in setting their policies and making decisions. Men and women serving as elected representatives are accountable to the membership. In primary co-operatives members have equal voting rights (one member, one vote) and co-operatives at other levels are also organised in a democratic manner. Zoals eerder aangegeven buit De Werktitel cvba niet alle democratische controlemechanismen uit, maar het basisidee blijft wel overeind. De aandeelhouders hebben inspraak in het reilen en zeilen van de onderneming. Statutair is echter bepaald dat ze géén invloed hebben op de redactionele lijn. Dit wordt ook met een redactiestatuut extra onderlijnd. Voor een nieuwssite waar kwaliteitsjournalistiek en onderzoeksjournalistiek centraal staan, moet de redactionele onafhankelijkheid heilig zijn. Blauwdruk voor een mediacoöperatie

27

Er zijn echter modellen voor mediacoöperaties te verzinnen waar de muur tussen aandeelhouders en redactievloer niet zo hoog hoeft te zijn; of zelfs helemaal afwezig kan zijn. Een wijkkrant kan aandeelhouders net over de brug halen door hen te betrekken bij de redactionele uitwerking van de wijkkrant. Ook als de aandeelhouders enkel uit journalisten bestaan, is zo’n scheidingslijn tussen redactie en aandeelhouders niet opportuun (en niet haalbaar). ICA schuift in haar omschrijving voor het tweede principe de afspraak ‘één aandeelhouder, één stem’ naar voren. Bij De Werktitel cvba is dit echter niet van toepassing. De stemverdeling wordt bepaald door het aantal aandelen, maar personen met meer dan 10% van de aandelen hebben slechts 10% van de stemmen.

Economische participatie door de leden Members contribute equitably to, and democratically control, the capital of their cooperative. At least part of that capital is usually the common property of the co-operative. Members usually receive limited compensation, if any, on capital subscribed as a condition of membership. Members allocate surpluses for any or all of the following purposes: developing their co-operative, possibly by setting up reserves, part of which at least would be indivisible; benefiting members in proportion to their transactions with the co-operative; and supporting other activities approved by the membership. Ook bij De Werktitel cvba staat de mediacoöperatie centraal. Immers, Apache.be koos net voor een coöperatieve structuur omdat winstmaximalisatie geen must is. De gemeenschappelijke behoefte staat daar boven. Maar het coöperatief idee verplicht de organisatie wél om verstandig met de middelen om te springen en op lange termijn na te denken. Die duurzaamheidsaspecten zitten ook in De Werktitel cvba vervat. Zo wordt een deel van de winst terug in de onderneming geïnvesteerd en ontvangt de aandeelhouder maximaal een dividend van 6%. Het aandeelhouderschap levert bij Apache.be de aandeelhouder vandaag nog geen andere voordelen (korting op abonnement, gratis toegang tot betalende events, voorpublicaties, et cetera). Maar dat is een optie die een mediacoöperatie kan uitwerken. De voordelen kunnen – indien correct gekozen en goed gecommuniceerd – het aandeelhouderschap trouwens aanzwengelen.

Autonomie en onafhankelijkheid Co-operatives are autonomous, self-help organisations controlled by their members. If they enter into agreements with other organisations, including governments, or raise capital from external sources, they do so on terms that ensure democratic control by their members and maintain their co-operative autonomy. De nadruk die coöperatieve initiatieven leggen op onafhankelijkheid en zelfredzaamheid klinkt journalisten als muziek in de oren. Een goed geconcipieerde mediacoöperatie moet enkel verantwoording afleggen aan de eigen aandeelhouders, in casu bij De Werktitel cvba de lezers en enkele medewerkers. Door een aantal beperkingen en grendels eigen aan coöperatieve vennootschappen kan één enkele aandeelhouder niet alle macht naar zich toetrekken. Het democratisch aspect van de coöperatie zorgt er immers voor dat niemand solo slim kan spelen. Een eventuele wijziging van de doelstelling van de coöperatie zal steeds door een meerderheid van de aandeelhouders gesteund worden. Voor media-initiatieven die onafhankelijkheid – redactioneel, maar ook financieel – voorop stellen, is de mediacoöperatie daarom een mooie tussenweg tussen de door de overheid gesteunde media


28

(openbare zender, et cetera) en de commerciële mediagroepen waar winstmaximalisatie centraal staat.

Onderwijs, vorming en informatieverstrekking Co-operatives provide education and training for their members, elected representatives, managers, and employees so they can contribute effectively to the development of their cooperatives. They inform the general public - particularly young people and opinion leaders about the nature and benefits of co-operation. Een mediacoöperatie schept als geen ander opportuniteiten in het verder bekendmaken van de coöperatieve gedachte. Apache.be zet daarom regelmatig in de schijnwerpers dat het een coöperatief project is, maar het kan uiteraard altijd beter. Ook de training van de medewerkers, bestuursleden en managers kan nog verder uitgebouwd worden. De medewerkers moeten het coöperatief idee omarmen. Zeker de journalisten moeten hierbij betrokken worden. Zij spelen sowieso een belangrijke ambassadeursrol voor Apache.be en kunnen die rol ook vertolken voor de coöperatieve gedachte en dit vooral omdat de oprichters van De Werktitel cvba net voor een mediacoöperatie hebben gekozen omwille van belangrijke journalistieke afwegingen (onafhankelijke redactie, zelfredzaamheid, et cetera). Ook bestuursleden en managers moeten het concept van coöperatief ondernemen goed onder de knie krijgen zodat ze elk doen en laten aftoetsen aan de coöperatieve waarden en principes.

Coöperatie tussen coöperaties Co-operatives serve their members most effectively and strengthen the co-operative movement by working together through local, national, regional and international structures. Echt samenwerken met andere coöperatieve vennootschappen doet De Werktitel cvba nog niet. Maar de organisatie staat daar zeker niet afwijzend tegenover. Intussen werd wel al kennis uitgedeeld met een aantal Spaanse mediacoöperaties.

Aandacht voor de gemeenschap Co-operatives work for the sustainable development of their communities through policies approved by their members. In de visie en missie van Apache.be staat de ‘vierde macht’-functie van de media centraal. Apache.be wil haar verantwoordelijkheid jegens de gemeenschap als mediaonderneming opnemen. De organisatie schept daarom het kader zodat (onderzoeks)journalisten hun taken zonder problemen kunnen uitvoeren. Met het faciliteren van die ‘vierde macht’-functie, vindt Apache.be dat ze haar rol in de maatschappij opneemt. Daarnaast spelen duurzaamheid en verantwoord ondernemen ook op andere vlakken, zoals in het personeelsbeheer (opleiding en zorgen voor een motiverende omgeving) of in de financiën (geen grote risico’s en het geld beheren als een goede huisvader).


29

Bouwstenen van deze blauwdruk Kansen Onafhankelijkheid Het grootste voordeel van een mediacoöperatie is de onafhankelijkheid van de organisatie en de grotere garanties voor de onafhankelijkheid van de redactie (indien hiervoor gekozen wordt; in sommige projecten kan deze onafhankelijke redactie net niet een noodzaak zijn, bijvoorbeeld bij een project met burgerjournalisten of als de aandeelhouders net wél de redactionele koers mogen uitstippelen).

Participatie Een mediacoöperatie opent de weg naar een nauwe samenwerking tussen lezer en journalist. In deze ‘conversation’-tijden is dit een belangrijke opportuniteit. Een mediacoöperatie verplicht de journalist om uit zijn ivoren toren te kruipen. De kortere conversatiepaden tussen journalist en lezer zorgen er niet enkel voor dat de lezer trouwer zal zijn, maar ook dat de journalist de expertise en kennis van de lezer kan gebruiken, zoals bijvoorbeeld in crowdsourcing.

Mediawijsheid Media spelen een belangrijke rol op verschillende vlakken in onze maatschappij (politiek, marketing, informatieverspreiding, et cetera). Deze rol wordt door de burger zelden herkend en begrepen. Maar via een mediacoöperatie kan – mits duidelijke communicatie en educatie – ook de mediawijsheid van de participerende burger aangescherpt worden.

Zelfredzaamheid Dankzij een mediacoöperatie kunnen alternatieve media makkelijker uitgebouwd worden. Ze hoeven niet meer tot het politiek of economisch establishment te horen. Als ze voldoende steungevers kunnen mobiliseren om aandeelhouder te worden, kan het medium toch nog duurzaam opgericht worden, zonder fiat van de overheid (in de vorm van subsidies) of van financiers (kredieten, investeringen, privaat kapitaal).

Knelpunten Onafhankelijkheid Hoewel het onafhankelijk karakter van de mediacoöperatie een opportuniteit vormt, kan de onafhankelijkheid van de redactie ook een twistappel worden. Waar wordt de grens getrokken? Hoe rijmt een onafhankelijke redactie met een participatief project? Kan een redactie echt haar eigen ding doen zonder inmenging van de mede-eigenaars? Dergelijke vragen moeten al in de voorbereidingsfase beantwoord worden.

Financiën Een mediacoöperatie kan via de uitgifte van aandelen snel geld ophalen, maar de voorbereiding van het coöperatieve project vergt ook financiële middelen. Dat financieren kan een pijnpunt zijn voor organisaties zonder financiële reserves of voor initiatieven die van nul moeten beginnen. Vaak zullen zij de voorbereiding moeten uitvoeren op goodwill of met de inbreng van vrijwilligerswerk.

Kritische massa Het 90-9-1-principe uit de internetcultuur past ook bij een mediacoöperatie. Uit het 90-9-1-principe blijkt dat slechts een klein aantal gebruikers inhoud op het web creëert, terwijl de grote massa de inhoud tot zich neemt zonder creatieve inbreng. Dit geldt ook voor de mediacoöperatie: de effectieve aandeelhouders vormen slechts een fractie van het publiek dat geïnteresseerd is in het project. De aandeelhouders werven, is dan ook een huzarenstukje waarvoor goed gebalanceerde Blauwdruk voor een mediacoöperatie

30

actieplannen nodig zijn. Eveneens een aandachtspunt voor de voorbereiding én voor de financiële prognoses.

Randvoorwaarden Overtuiging Elke deelnemer (werknemer, initiatiefnemer, aandeelhouder, sympathisant, et cetera) van de mediacoöperatie moet overtuigd zijn dat een coöperatieve aanpak de juiste weg is. Als de boodschap wordt gedwarsboomd door interne kritische stemmen, dan wordt het moeilijk om ook buitenstaanders (de potentiële aandeelhouders) van het project te overtuigen. Zorg dat de deelnemers hun reserves kunnen uiten en zorg voor een antwoord dat hun argumenten beantwoordt.

Voorbereiding Een degelijke voorbereiding is belangrijk voor elk succesvol project. Met een mediacoöperatie is dat niet anders. Sommige startbeslissingen op een later tijdstip wijzigen, loopt overigens niet altijd gemakkelijk. Zo zorgen vooral statuten voor discussie en hoofdbrekens als ze aangepast moeten worden.

Netwerk Apache.be kan voor de uitbouw van De Werktitel cvba nog steeds rekenen op de steun van een ‘zakelijke coach’. De kern heeft ook een netwerk van experten waarop het een beroep kan doen. Die externe input helpt om moeilijke of ‘onoplosbare’ vraagstukken te ontmijnen. Bouw dus parallel met de coöperatieve vennootschap aan een experten netwerk en onderhoud dit netwerk ook na de start van de mediacoöperatie.


31

Nawoord Na ruim twee jaar experimenteren met een coöperatieve vennootschap heeft Apache.be eind 2013 een ontwerp-businessplan uitgeschreven waarin de coöperatieve vennootschap slechts een bijrol speelt. Het plan vormt de basis voor een ambitieuze doorstart: het ophalen van 1,5 miljoen euro zodat Apache.be drie jaar kan verder werken, de inhoud versterken, de abonnementsprijs kan verhogen en het betalend abonnementenbestand naar 11.000 betalende lezers kan uitbreiden. De oprichters van Apache.be hebben ondervonden dat de realisatie van de ambitieuze plannen via een cvba niet zo eenvoudig is. In gesprekken met experten en potentiële financiers bleek de keuze voor een nv logischer dan voor een cvba. Toch zullen de mede-oprichters in het uiteindelijke businessplan – dat op het ogenblik van schrijven nog niet aan potentiële investeerders is voorgesteld – twee opties naar voren schuiven: één waarbij de erkende cvba – mét beperkingen zoals stemweging en geplafonneerd rendement – de spil van het project vormt en een andere optie waarin de activiteiten naar een nv worden overgebracht – en waarin de cvba als crowdfundingvehikel (genre ‘de vrienden van Apache.be) participeert. In beide scenario’s hebben de lezers-mede-eigenaars nog steeds een zeg in het geheel, maar door de verwachte kapitaalverhoging via klassiekere investeerders zal hun aandeel en hun invloed verwateren. Maar de mediacoöperatie heeft potentieel. Er zijn in deze blauwdruk een aantal heikele punten aangesneden – zoals de onafhankelijkheid van de redactie – maar met goede en heldere afspraken en een duidelijke set regels kan hier aan verholpen worden. Hoe nauwer de banden tussen het onderwerp/de niche; het medium en het doelpubliek, hoe groter ook de slaagkansen van een coöperatief mediaproject. Het voorbije jaar heeft ons geleerd dat een goed onderbouwde mediacoöperatie geen utopie hoeft te zijn. Maar een sleutelvoorwaarde vormt een diepgaande participatie van de aandeelhouder aan het journalistiek project. Dat kan een lezer-mede-eigenaar zijn die mee het redactioneel beleid bepaalt, maar kan ook de vorm aannemen van een groep afnemers die een redactie de tools en de financiële slagkracht geeft om degelijke journalistiek te brengen zonder inmenging in het redactioneel beleid. Aan de andere kant van het spectrum staat de investeerder-journalist die via de cvba een platform bouwt waar hij/zij de eigen journalistieke stukken kan publiceren en eventueel kan commercialiseren. De blauwdruk voor een succesvolle mediacoöperatie hoeft nog een verdere verfijning die sterk afhankelijk is van de invulling van het project, maar de opportuniteiten en kansen bestaan. Bram Souffreau 9 maart 2014


32

Bijlagen Statuten De Werktitel cvba Artikel 1 - Rechtsvorm en naam De vennootschap heeft de rechtsvorm van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Haar maatschappelijke benaming luidt “DE WERKTITEL”. Alle akten, facturen, aankondigingen, bekendmakingen, brieven, orders, websites en andere stukken, al dan niet in elektronische vorm, uitgaande van de vennootschap moeten de volgende gegevens vermelden: 1° de naam van de vennootschap; 2° de rechtsvorm, voluit of afgekort, leesbaar geschreven onmiddellijk voor of na de naam van de vennootschap; 3° de nauwkeurige aanduiding van de zetel van de vennootschap; 4° het ondernemingsnummer; en 5° het woord “rechtspersonenregister” of de afkorting “RPR”, gevolgd door de vermelding van de zetel van de rechtbank van het rechtsgebied waarbinnen de vennootschap haar zetel heeft. Artikel 2 - Zetel De zetel van de vennootschap is gevestigd te Antwerpen (2018), Nottebohmstraat 4. De zetel kan verplaatst worden naar elke andere plaats in België bij eenvoudig besluit van de Raad van Bestuur die zorgt voor de bekendmaking hiervan in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad. Artikel 3 - Duur De vennootschap bestaat voor onbepaalde duur. Zij kan slechts door de wil van de vennoten ontbonden worden bij besluit van de algemene vergadering genomen volgens de regels die voor de wijziging van de statuten zijn gesteld. Artikel 4 - Doel De vennootschap heeft als doel, zowel in België als in het buitenland, hetzij voor eigen rekening, hetzij voor rekening van derden of samen met derden: Inzicht te verschaffen met waarheidsgetrouwe berichtgeving, achtergrond, analyse, onderzoeksjournalistiek en debat. De Werktitel CVBA is een kenniscentrum en zwengelt het maatschappelijk debat aan. De vennootschap mag alle roerende of onroerende goederen, materialen en benodigdheden, verwerven, huren of verhuren, vervaardigen, overdragen of ruilen, en in het algemeen, alle commerciële, industriële of financiële handelingen verrichten, welke rechtstreeks of onrechtstreeks in verband staan met haar doel, met inbegrip van de onderaanneming in het algemeen, en de uitbating van alle intellectuele rechten en industriële of commerciële eigendommen die er betrekking op hebben. Zij mag alle roerende en onroerende goederen als investering verwerven, zelfs als deze noch rechtstreeks noch onrechtstreeks verband houden met het doel van de vennootschap. De vennootschap mag het bestuur en de vereffening waarnemen in alle verbonden vennootschappen, met dewelke een of andere band van deelneming bestaat en mag alle leningen, van gelijk welke vorm en voor gelijk welke duur, aan deze laatste toestaan of borgstellingen verstrekken voor deze vennootschappen. Zij mag bij wijze van inbreng in speciën of in natura, van fusie, inschrijving, deelneming, financiële tussenkomst of op een andere wijze, een aandeel nemen in alle bestaande of op te richten vennootschappen of bedrijven, in België of in het buitenland, waarvan het doel identiek, gelijkaardig of verwant is met het hare, of van aard is de uitoefening van haar doel te bevorderen. Deze lijst van activiteiten en doeleinden is exemplatief en niet beperkend. Artikel 5 - Kapitaal 5.1. Geplaatst kapitaal Het kapitaal vertegenwoordigt de door vennoten werkelijk verrichte inbrengen. Het omvat een vast gedeelte en een veranderlijk gedeelte. 5.2. Het veranderlijk gedeelte Het veranderlijk gedeelte wordt vertegenwoordigd door B-aandelen en verhoogd, respectievelijk verminderd, telkens nieuwe vennoten toetreden en intekenen op één of meer B-aandelen of telkens vennoten uittreden of uitgesloten worden zonder dat een nieuwe of andere vennoot in de plaats treedt, of wanneer de vennoten nieuwe inbrengen verrichten of terugnemingen verrichten op de door hen gestorte inbrengen; dit alles mits inachtneming van de statutaire bepalingen terzake. Voor de verhoging of vermindering van het veranderlijk kapitaal is geen statutenwijziging vereist. 5.3. Het vast gedeelte Het vast gedeelte van het kapitaal wordt vertegenwoordigd door A-aandelen en bedraagt achttienduizend zevenhonderdvijftig euro (€ 18.750,00) Het kan slechts worden verhoogd of verlaagd bij besluit van de algemene vergadering genomen met inachtneming van de regels vastgelegd voor een statutenwijziging. Het mag nimmer verminderd worden beneden het in het Wetboek van vennootschappen vastgestelde minimum tenzij het meteen opnieuw verhoogd wordt tot dit minimum of tot een hoger bedrag. 5.4. Volstorting Op elk A-aandeel dat wordt geplaatst, moet tenminste één/derde worden volgestort van het bedrag dat het aandeel vertegenwoordigt in het vast gedeelte van het kapitaal. Bovendien moet het vaste kapitaal in zijn totaliteit steeds voor ten minste zesduizend tweehonderd euro (€ 6.200,00) volgestort zijn. Elk B-aandeel dat wordt geplaatst, moet volledig worden volgestort ten laatste veertien dagen na de intekening ervan. De Raad van Bestuur beslist soeverein over het opvragen van stortingen op de geplaatste maar niet volledig volgestorte aandelen voor zover er omtrent de volstorting geen bijzondere overeenkomst is opgesteld. Het besluit wordt aan de desbetreffende venno(o)t(en) ter kennis gebracht bij gewone brief, waarbij de wijze en het tijdstip van betaling wordt opgegeven. Elke opgevraagde storting wordt aangerekend op het globale aandelenpakket van de desbetreffende venno(o)t(en). Elke storting wordt in het aandelenregister aangetekend met vermelding van de datum van betaling. De vennoot die nalaat, binnen de maand de opgevraagde storting te verrichten is een nalatigheidsinterest verschuldigd, berekend tegen de wettelijke rentevoet, vanaf de dag van de betaalbaarstelling tot de effectieve betaling.


De Raad van Bestuur kan een maand nadat een tweede betalingsbericht per aangetekende brief is verzonden en zonder gevolg gebleven is, de desbetreffende venno(o)t(en) uitsluiten, onverminderd het recht voor de vennootschap het schuldig gebleven saldo gerechtelijk in te vorderen en onverminderd de aanspraken van de vennootschap op vergoeding van de effectief geleden schade. Het stemrecht verbonden aan de aandelen waarop de gevraagde stortingen niet werden verricht wordt opgeschort tot de eisbare en ingevorderde stortingen gedaan zijn. 5.5. Kapitaalverhoging 5.5.1. Verhoging van het vast gedeelte van het kapitaal Het vast gedeelte van het kapitaal kan worden verhoogd bij besluit van de meerderheid van de aandeelhouders met categorie A-aandelen van de algemene vergadering vastgesteld bij authentieke akte en genomen met inachtneming van de voorschriften voor een statutenwijziging. Deze verhoging kan geschieden door nieuwe inbrengen in geld of in natura, met naleving van de wettelijke voorschriften terzake of door incorporatie van reserves. In het besluit wordt bepaald of er al dan niet nieuwe A-aandelen worden uitgegeven en onder welke voorwaarden, zoals, aan wie het recht tot intekening zal worden verleend. Indien op de bijgemaakte aandelen naast de kapitaalwaarde een agio of inkomgeld moet worden betaald (dit is uitgifte boven pari), dient het bedrag ervan volledig te worden gestort bij de inschrijving. Het gestorte bedrag wordt als onbeschikbare reserve geboekt. Het bedrag van het inkomgeld wordt voor de toetreding als een voorwaarde van de uitgifte bepaald door de Raad van Bestuur. De nieuwe aandelen mogen niet beneden pari worden uitgegeven. Bij een kapitaalverhoging in twee fasen, dienen twee notariële akten te worden opgesteld. 5.5.2. Verhoging van het veranderlijk gedeelte van het kapitaal Het veranderlijk gedeelte van het kapitaal kan worden verhoogd bij besluit van de Raad van Bestuur. Dergelijke verhoging kan geschieden door bijstorting op de bestaande B-aandelen, door uitgifte van nieuwe B-aandelen die kunnen worden toegekend aan de bestaande vennoten dan wel aan nieuwe vennoten die door de Raad van Bestuur werden aanvaard overeenkomstig artikel 6.3 alinea 2 of door incorporatie van reserves. Een kandidaat-vennoot moet tot de Raad van Bestuur een aanvraag richten om als vennoot te worden toegelaten. Het overschrijven van het nodige bedrag voor een aandeel wordt aanzien als een ‘aanvraag’. Deze aanvraag impliceert aanvaarding van de statuten en van het reglement van inwendige orde. De inbreng verbonden aan de verhoging die wordt geboekt op het veranderlijk gedeelte van het kapitaal kan door de vennoten, met inachtneming van de regels vervat in de statuten, worden teruggenomen. 5.6. Vermindering van het kapitaal 5.6.1. Vermindering van het vast gedeelte van het kapitaal Het vast gedeelte van het kapitaal kan worden verminderd door afboeking van verliezen, door terugbetaling aan de vennoten van hun inbreng in dezelfde verhouding als degene waarin het globale kapitaal wordt verminderd, of door gehele of gedeeltelijke vrijstelling van de vennoten de door hen toegezegde volstortingen te verrichten. Hiertoe kan slechts worden overgegaan bij besluit van de algemene vergadering vastgesteld bij authentieke akte en genomen met inachtneming van de regels gesteld voor een statutenwijziging. In geen geval mag daardoor het vast gedeelte van het kapitaal dalen beneden het wettelijk minimum, tenzij dit meteen door nieuwe inbrengen wordt verhoogd tot beloop van dit minimum of meer. Deze kapitaalvermindering moet bij authentieke akte worden vastgesteld. 5.6.2. Vermindering van het veranderlijk gedeelte van het kapitaal Het veranderlijk gedeelte van het kapitaal vermindert telkens een vennoot uitgesloten wordt of uittreedt (voor het geheel of een deel van zijn aandelen) of wanneer het een vennoot wordt toegestaan zijn inbreng geheel of ten dele terug te nemen, of wanneer hij geheel of ten dele wordt vrijgesteld van zijn verbintenis tot volstorting van een of meer aandelen. Daartoe is een besluit vereist van de Raad van Bestuur. De terugbetaling ingevolge de hiervoor omschreven verrichtingen mag niet worden aangerekend op het vast gedeelte van het kapitaal. Artikel 6 - Aandelen 6.1. Aantal - Waarde - Voorwaarden van uitgifte Het kapitaal bestaat uit een categorie A-aandelen die het vast kapitaal vertegenwoordigen en een categorie B-aandelen die het veranderlijk gedeelte van het kapitaal vertegenwoordigen, elk hebbende een nominale waarde van tweehonderdvijftig euro (€ 250,00). Alle aandelen zijn ondeelbaar, op naam en dragen een volgnummer. Een vennoot kan aandelen bezitten uit twee categorieën. Het aantal categorie A-aandelen ligt, behoudens andersluidende beslissing van de Algemene Vergadering, vast op vijfenzeventig (75) aandelen van tweehonderdvijftig euro (€ 250,00) elk. De aandeelhouders met categorie A-aandelen hebben stemrecht in de algemene vergadering, kunnen de statuten wijzigen, stellen kandidaten voor de Raad van Bestuur voor en hebben wrakingsrecht bij de voorstelling van de kandidaat-bestuurders door categorie B-aandeelhouders. Het aantal categorie B-aandelen van tweehonderdvijftig euro (250,00 euro) elk is onbeperkt. De aandeelhouders met categorie B-aandelen hebben stemrecht in de algemene vergadering, met uitzondering van de wijziging van de statuten. Ze mogen tevens de kandidaten voor de Raad van Bestuur mee voorstellen. De Raad van Bestuur kan op elk ogenblik beslissen nieuwe B-aandelen uit te geven. Buiten de aandelen die een inbreng vertegenwoordigen, mag geen enkele andere soort effecten, ongeacht hun naam, worden uitgegeven die maatschappelijke rechten vertegenwoordigen of recht geven op een deel van de winst. 6.2. Aandelen op naam

33

Alle aandelen luiden op naam en worden aangetekend in een register van vennoten. Dit register wordt gehouden conform de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen. Het bevat volgende vermeldingen: 1. de naam, voornamen en de woonplaats van de vennoten; 2. de datum van hun toetreding, uittreding of uitsluiting; 3. het aantal aandelen waar elk vennoot houder van is of wordt, met datum van verkrijging; 4. de gedateerde terugbetaling en overgang van de aandelen; 5. het bedrag van de gestorte inbrengen en van de terugnemingen. Het wordt bewaard op de zetel van de vennootschap en is daar ter inzage van de vennoten en van eenieder die daartoe een rechtmatig belang kan doen gelden. De inschrijving in bedoeld register geldt als bewijs van eigendom van het aandeel. Zij geschiedt door de Raad van Bestuur op grond van documenten met bewijskracht die gedagtekend en ondertekend zijn en gebeurt in volgorde van datum van overlegging van deze stukken. Naar aanleiding van de inschrijving in het register, wordt door de Raad van Bestuur aan de vennoten een certificaat tot bewijs hiervan overhandigd. Aan de aandelen wordt een volgnummer toegekend. De aantekening in het register met betrekking tot de gestorte of teruggenomen bedragen geldt als kwijting ingeval ze ondertekend is door de vennoot, respectievelijk door de vertegenwoordiger(s) van de vennootschap. Iedere vennoot verbindt zich ertoe elke adreswijziging onverwijld mee te delen aan de vennootschap die deze verandering aantekent in het register en die alle kennisgevingen aan de vennoten op geldige wijze kan verrichten door toezending ervan naar het adres als opgegeven in het aandelenregister. Een vennoot die in het buitenland verblijft moet een adres in België opgeven waar hij kan worden betekend, en dit laten aantekenen in het aandelenregister. 6.3. Overdracht van aandelen onder levenden De categorie A-aandelen mogen enkel worden afgestaan of overgedragen aan vennoten met A-aandelen of B-aandelen en mits akkoord van de meerderheid van de aandeelhouders met categorie A-aandelen in de Algemene Vergadering. Indien een vennoot met categorie A-aandelen het geheel of een deel van zijn aandelen wil verkopen of onder bezwarende titel overdragen, moet hij deze eerst aanbieden aan de vennoten met categorie A-aandelen. De categorie B-aandelen mogen enkel worden afgestaan of overgedragen aan vennoten met A-aandelen of B-aandelen en mits akkoord van de Raad van Bestuur die beslist met een twee/derde meerderheid en die voldoen aan de door de Raad van Bestuur vastgelegde voorwaarden. De belanghebbenden kunnen tegen de weigering van de toelating van een overdracht onder de levenden opkomen voor de bevoegde rechtbank, in kort geding, na behoorlijke dagvaarding van degenen die zich tegen de overdracht verzetten. De bevoegde rechtbank is die van de zetel van de vennootschap. Wordt de weigering willekeurig geoordeeld, dan hebben de vennoten die zich verzet hebben drie maanden te rekenen van de beschikking, om kopers te vinden voor de prijs en onder de voorwaarden waaronder zij wensen over te dragen. Bij gebreke van statutaire bepalingen en van overeenstemming tussen de belanghebbenden worden prijs en voorwaarden vastgesteld door de bevoegde rechtbank, op verzoek van de meest gerede partij en na behoorlijke dagvaarding van de tegenpartij; indien afbetaling wordt toegestaan, mogen de termijnen niet gespreid worden over meer dan vijf jaar te rekenen van de uitoefening van het optierecht; de gekochte aandelen zijn niet vatbaar voor overdracht zolang de prijs niet volledig betaald is. Indien de koop niet binnen de termijn van drie maanden tot stand is gekomen, kan de overdrager de ontbinding van de vennootschap vorderen, doch hij moet dit recht uitoefenen binnen veertig dagen na het verstrijken van die termijn. 6.4. Overdracht van aandelen ingevolge overlijden De overdracht ingevolge overlijden is, op straffe van nietigheid, wat betreft de Aaandelen onderworpen aan de toestemming van de meerderheid van de aandeelhouders met categorie A-aandelen in de Algemene Vergadering. De overdracht ingevolge overlijden is, op straffe van nietigheid, wat betreft de Baandelen onderworpen aan de toestemming van de Raad van Bestuur die beslist met een twee/derde meerderheid en die oordeelt op basis van de door de Raad van Bestuur vastgelegde voorwaarden. Deze toestemming is echter niet vereist wanneer de aandelen overgaan op een vennoot. De erfgenamen en legatarissen van aandelen, die geen vennoot kunnen worden omdat zij daartoe geen toestemming krijgen van de Algemene vergadering of Raad van Bestuur, hebben recht op de waarde van de overgegane aandelen. Zij mogen de afkoop daarvan vragen bij een per post aangetekende brief, die gericht wordt aan de Raad van Bestuur van de vennootschap en waarvan deze onmiddellijk een afschrift aangetekend toezendt (toezenden) aan de onderscheiden vennoten. Bij gebreke van overeenstemming tussen partijen of van statutaire bepalingen worden prijs en voorwaarden van afkoop vastgesteld overeenkomstig de hierboven bepaalde regeling voor overdracht van aandelen onder levenden, zonder dat rekening mag worden gehouden met de schattingen van het testament; de gekochte aandelen zijn niet vatbaar voor overdracht zolang de prijs niet volledig betaald is. Indien de afkoop niet binnen drie maanden is geschied, hebben de erfgenamen of legatarissen het recht de vervroegde ontbinding van de vennootschap te vorderen. 6.5. Stemrecht Elk aandeel van categorie A en categorie B heeft recht op één stem op de algemene vergaderingen der vennoten. De aandelen van categorie B hebben geen stemrecht bij statutenwijzigingen. Het stemrecht verbonden aan niet-volgestorte aandelen waarvan de opgevraagde stortingen niet gedaan zijn, is geschorst. Hetzelfde geldt voor het stemrecht verbonden aan aandelen waarvan de houder uittredend is en wiens aandelen nog niet zijn overgedragen of vernietigd. Artikel 7 - Vennoten 7.1. Verbintenis Vennoten zijn de natuurlijke en rechtspersonen die alsdusdanig zijn opgetreden in de oprichtingsakte of die na de oprichting als vennoten door de Algemene Vergadering of Raad van Bestuur zijn aanvaard en die tenminste één aandeel van de vennootschap inschrijven. Door zijn toetreding verbindt iedere vennoot zich ertoe de statuten van de vennootschap en de eventueel op voorstel van de Raad van Bestuur door de algemene vergadering goedgekeurde interne reglementen na te leven.


In geen geval mag een werkend vennoot andere beroepsbezigheden uitoefenen die zijn werkzaamheden in de vennootschap kunnen schaden. De verplichtingen waartoe een vennoot zich door het nemen van één (of meer) aande(e)l(en) verbindt op het ogenblik van de intekening, kunnen zonder zijn uitdrukkelijke instemming niet worden uitgebreid of verzwaard, zelfs niet door een statutenwijziging of door een naderhand door de algemene vergadering ingevoerd intern reglement. 7.2. Aanvaarding als vennoot Om als vennoot te worden aanvaard moet de voorgestelde kandidaat aanvaard worden door (1) de meerderheid van de aandeelhouders met categorie A-aandelen in de Algemene Vergadering voor wat betreft de aandelen van categorie A en (2) de Raad van Bestuur met een twee/derde meerderheid en voldoen aan de door de Raad van Bestuur vastgestelde voorwaarden, voor wat betreft de aandelen van categorie B. De vennootschap mag de toetreding van vennoten niet uit speculatieve overwegingen weigeren tenzij die vennoten niet voldoen aan de algemene toetredingsvoorwaarden. De afwijzing van een kandidaat moet niet verantwoord worden en de betrokkene kan niet tegen dit besluit opkomen. 7.3. Verlies van rechten als vennoot Elke vennoot kan vrijwillig geheel of gedeeltelijk uittreden vanaf het zevende jaar na de toetreding of de verwerving van dat aandeel en binnen de perken opgelegd door de wet en de statuten. De uittreding kan hem niet worden verboden indien hem nieuwe verplichtingen worden opgelegd en hij zich daartoe niet wenst te verbinden. De algemene vergadering kan een vennoot uitsluiten en aan de lidmaatschapsrechten van een vennoot komt van rechtswege een einde door overlijden, ontbinding, faillissement of kennelijk onvermogen. 7.3.1. Vrijwillige uittreding Het verzoek tot vrijwillige uittreding wordt bij aangetekende brief ter kennis gebracht aan de Raad van Bestuur tijdens de eerste zes maanden van het boekjaar. Het kan slechts worden ingewilligd als het vast gedeelte van het kapitaal daardoor niet wordt aangetast en mits er steeds drie of meer vennoten overblijven en meer in het algemeen wanneer zij de vereffening van de vennootschap tot gevolg zou hebben of het bestaan ervan in het gedrang zou brengen. Raad van Bestuur mag de uittreding weigeren zolang de vennoot bijzondere verplichtingen heeft jegens de vennootschap. Aan de uittredende vennoot wordt het scheidingsaandeel uitbetaald overeenkomstig hetgeen hierna is bepaald. De gedateerde ondertekening door de uittredend vennoot in het aandelenregister geldt als bewijs van de uittreding (en kwijting van het scheidingsaandeel). Wordt de uittreding niet op de hiervoor bepaalde wijze vastgesteld ingevolge gemis aan medewerking van de vennootschap dan kan de uittredende vennoot zijn opzegging neerleggen ter griffie van het vredegerecht van het ambtsgebied waar de vennootschap gevestigd is. De griffier maakt hiervan proces-verbaal op en zendt bij aangetekende brief een afschrift toe aan de vennootschap. 7.3.2. Uitsluiting De uitsluiting van elke vennoot (categorie A en B) kan slechts worden uitgesproken wanneer daartoe gegronde redenen bestaan, wanneer hij ophoudt te voldoen aan de algemene toetredingsvoorwaarden bepaald door de Raad van Bestuur of wanneer hij handelingen verricht die strijdig zijn met de belangen van de vennootschap. De volgende niet-limitatieve redenen wettigen de uitsluiting: 1. ingeval het gaat om werkende vennoten: - dronkenschap op het werk; - plichtsverzuim; - herhaalde weigering de opgedragen taken uit te voeren; - grove nalatigheid of grote fout bij de uitvoering van de opgedragen taken; - herhaalde onwettige afwezigheid; - activiteiten die de vennootschap schaden. 2. in algemene zin: - weigering de besluiten van de algemene vergadering of van de Raad van Bestuur na te leven; - niet naleving van de verbintenissen aangegaan jegens de vennootschap krachtens de wet, de statuten of bijzondere overeenkomsten. Het uitsluitingsbesluit wordt genomen bij twee derde meerderheid uitgesproken door de Algemene Vergadering, op voorstel van de Raad van Bestuur. Aan de stemming in de Algemene Vergadering neemt de vennoot wiens uitsluiting wordt gevraagd, niet deel. De vennoot wiens uitsluiting voorgesteld wordt moet verzocht worden zijn opmerkingen schriftelijk mee te delen aan de Raad van Bestuur, binnen de maand nadat het uitsluitingsvoorstel hem bij aangetekende brief is toegezonden en waarin opgave wordt gedaan van de oorzaak of de redenen van de uitsluiting. Indien hij daarom verzoekt moet de vennoot worden gehoord. Het besluit, dat met redenen moet omkleed zijn en de feiten vermeldt waarop de uitsluiting is gegrond, wordt vastgesteld in een proces-verbaal getekend door de Raad van Bestuur. De uitsluiting wordt aangetekend in het register van vennoten en een eensluidend afschrift van het besluit wordt binnen vijftien dagen bij aangetekende brief toegezonden aan de uitgesloten vennoot. De uitgesloten vennoot heeft recht op een scheidingsaandeel, onder voorbehoud van het retentierecht van de vennootschap indien de vennoot nog bijzondere verplichtingen heeft ten overstaan van de vennootschap. 7.4. Scheidingsaandeel De voor een of meerdere aandelen uittredende vennoot, de uitgesloten vennoot, de erfgenamen of rechtverkrijgenden van een overleden vennoot en de vertegenwoordiger(s) van een van rechtswege uittredende vennoot hebben recht op de waarde van de gerechtigdheid in de vennootschap (scheidingsaandeel) overeenstemmend met het aantal aandelen van de betrokken vennoot. Het bedrag van dit scheidingsaandeel wordt jaarlijks bepaald door de algemene vergadering na goedkeuring van de jaarrekening en wordt uitgedrukt per aandeel. Het geldt voor alle uitkeringen die plaatsvinden in de loop van het daarop volgende jaar en wordt respectievelijk verhoogd of verminderd met het pro rata aandeel in het resultaat van het lopende boekjaar van zodra dit is vastgesteld. De waarde van het scheidingsaandeel blijkt uit de balans van het boekjaar waar de uittreding of uitsluiting plaatsvond zonder mederekening van de al dan niet geboekte

34

reserves en voorzieningen voor eventuele verliezen, sociaal passief en/of belastingen. Bij gebrek aan akkoord daaromtrent wordt de waarde vastgesteld door twee deskundigen, waarvan er één wordt aangewezen door de vennootschap en één door de uitgetreden of uitgesloten vennoot of rechtverkrijgende van de overleden vennoot. Komen de twee deskundigen niet tot een akkoord, dan duiden zij een scheidsrechter aan die het scheidingsaandeel definitief zal vaststellen en tegen wiens besluit geen beroep openstaat. Raken zij het niet eens over de aanstelling van een scheidsrechter, dan zal deze op verzoek van de meeste gerede partij aangeduid worden door de voorzitter van de rechtbank van koophandel, in wiens ambtsgebied de vennootschap haar maatschappelijke zetel heeft. De waardebepaling en het akkoord tussen beide partijen moet ten laatste drie maanden na de uitsluiting of uittreding vastgesteld zijn. De betrokkenen kunnen geen enkel ander recht tegenover de vennootschap doen gelden. De uitkering geschiedt in een overschrijving, na verloop van zes maanden te rekenen vanaf de datum van goedkeuring van de uittreding of de gedeeltelijke terugname van een aandeel. Mocht de uitvoering leiden tot een aantal uitkeringen waarvan de totale som meer bedraagt dan vijf procent van het bedrag van het maatschappelijk kapitaal van het vorige afgesloten boekjaar, mag de Raad van Bestuur deze termijn met een half jaar verlengen. 7.5 Aansprakelijkheid Uittredende of uitgesloten vennoten, evenals de rechtsopvolgers van een overleden vennoot blijven, overeenkomstig de wet, gedurende vijf jaar persoonlijk aansprakelijk voor alle verbintenissen door de vennootschap aangegaan tot op het einde van het boekjaar tijdens hetwelk het overlijden, de uittreding of de uitsluiting plaatsvindt. Deze aansprakelijkheid is beperkt tot het bedrag waarvoor de betrokkene als vennoot had ingeschreven. Artikel 8 - Bestuur van de vennootschap: de Raad van Bestuur 8.1. Samenstelling De vennootschap wordt bestuurd door een Raad van Bestuur bestaande uit minstens 3 bestuurders, natuurlijke of rechtspersonen, al dan niet vennoot, benoemd door de algemene vergadering. Wanneer een rechtspersoon als bestuurder wordt aangesteld, benoemt deze onder haar vennoten, zaakvoerders, bestuurders of werknemers een vaste vertegenwoordiger die belast wordt met de uitvoering van de opdracht in naam en voor rekening van de rechtspersoon. De leden van de Raad van Bestuur worden gekozen uit een lijst voorgedragen door de Algemene Vergadering. De meerderheid van de categorie A-aandeelhouders in de Algemene Vergadering heeft het recht een kandidaat voorgedragen door een of meerdere categorie Baandeelhouders te wraken. De wraking gebeurt na de voordracht, maar voor de stemming over de leden van de Raad van Bestuur en hoeft niet gemotiveerd te worden. Het mandaat van bestuurder wordt niet bezoldigd. Als de bestuurders een opdracht vervullen met bijzondere of vaste prestaties, mag hiervoor een beloning worden toegekend. Deze beloning mag in geen geval een participatie in de vennootschapswinst zijn. De termijn van het mandaat van de bestuurder bedraagt zes jaar. Ze is herkiesbaar. Ze kunnen te allen tijde door de Algemene Vergadering worden ontslagen, zonder motivatie noch opzegging. In geval van vacature van een plaats van bestuurder, mag door de Raad van Bestuur voorlopig in de vervanging worden voorzien, in afwachting dat de volgende Algemene Vergadering er definitief over beslist. De bestuurder die een andere vervangt, voleindigt het mandaat van zijn voorganger. De Raad van Bestuur kiest bij meerderheid onder zijn leden een voorzitter. Bij afwezigheid of verhindering van de voorzitter wordt de raad voorgezeten door de oudste in jaren van de aanwezige leden. 8.2. Bijeenroeping De Raad van Bestuur vergadert telkens het belang van de vennootschap dit vereist, op bijeenroeping en onder voorzitterschap van de voorzitter. De Raad van Bestuur wordt samengeroepen bij elektronisch schrijven dat, tenzij in dringende gevallen, te verantwoorden in het verslag van de vergadering, ten minste vijf werkdagen voor de vergadering verstuurd wordt, met vermelding van de dagorde en dat ondertekend wordt door de voorzitter. De Raad van Bestuur moet bijeengeroepen worden op verzoek van twee bestuurders, van de algemeen directeur of van een hoofdredacteur. De vergadering wordt gehouden in de maatschappelijke zetel of op iedere andere plaats die in de oproepingsbrieven wordt bepaald. De bestuurders kunnen er individueel, uitdrukkelijk en schriftelijk mee instemmen om de bijeenroepingen via een ander communicatiemiddel te ontvangen. 8.3. Beslissingen De Raad van bestuur kan slechts geldig beraadslagen over punten die op de agenda voorkomen en wanneer ten minste de helft van zijn leden aanwezig of vertegenwoordigd is. De algemeen directeur en de hoofdredacteur kunnen aanwezig zijn, maar hebben geen stemrecht, tenzij ze bestuurder zijn. De beslissingen worden genomen bij meerderheid van stemmen van de aanwezige leden. Elke bestuurder heeft één stem. Bij gelijkheid van stemmen, is de stem van de voorzitter of zijn vervanger beslissend. Beslissingen over de hierna vermelde punten worden evenwel genomen met twee derde meerderheid van de aanwezige bestuurders: - investeringen en contracten met een waarde van vijftigduizend euro (50.000 euro) of meer; - de vaststelling van het budget; - de toetreding van nieuwe vennoten. De beslissingen worden opgenomen in notulen, die in een bijzonder register worden ingeschreven en ondertekend door de voorzitter en een meerderheid van de aanwezige bestuurders. De afschriften en uittreksels van de notulen worden ondertekend door de voorzitter van de Raad van Bestuur of twee bestuurders. 8.4. Bevoegdheid


De Raad van Bestuur is bevoegd om alles te doen wat nodig is of nuttig kan zijn om het doel van de vennootschap te verwezenlijken, met uitzondering van die verrichtingen of besluiten waarvoor krachtens de wet of de statuten alleen de algemene vergadering van vennoten bevoegd is. Aldus heeft de Raad van Bestuur de macht om, onder meer, en zonder dat deze opsomming beperkend moet worden gelezen: alle verbintenissen aan te gaan jegens derden in verband met de activiteiten van de vennootschap, onder meer roerende als onroerende goederen in huur nemen en te geven, te verwerven en te vervreemden, kortom alle goederen te verhandelen op alle mogelijke wijzen en alle diensten te verlenen die daarmee gepaard gaan; leningen aan te gaan; het vermogen van de vennootschap geheel of ten dele in pand te geven of met hypotheek te bezwaren; met afstand van hypotheek, voorrecht, en/of vordering tot ontbinding, met of zonder kwijting en ook zonder dat het bewijs van betaling wordt geleverd, vrijstelling of opheffing te verlenen van hypothecaire en andere inschrijvingen, overschrijvingen, beslag, verzet op de prijs en andere acties die een vrije en onbezwaarde levering van goederen belemmeren, dadingen en minnelijke schikkingen te treffen over de belangen van de vennootschap; in rechte op te treden namens de vennootschap; de besluiten van de algemene vergadering uit te voeren; de hem (hen) verleende macht te delegeren bij wijze van in de tijd en/of in omvang beperkte lastgeving. 8.5. Algemeen directeur en hoofdredacteur De Raad van Bestuur mag een algemeen directeur aanstellen, die gelast wordt met het dagelijks bestuur exclusief de redactionele activiteiten, en een hoofdredacteur, die gelast wordt met het leiden van de redactionele activiteiten. De Raad van Bestuur verduidelijkt in een Redactiestatuut de inhoud en de omvang van de opdrachten van de hoofdredacteur inzake ‘redactionele activiteiten’. De Raad van Bestuur, de algemeen directeur en de hoofdredacteur, deze laatste twee binnen de perken van hun bevoegdheden, mogen bijzondere volmachten toekennen aan één of meer personen naar keuze. De Raad van Bestuur bepaalt het loon of de vergoedingen van de algemeen directeur, de hoofdredacteur en de eventuele volmachtdragers. 8.6. Externe vertegenwoordigingsbevoegdheid – kwantitatieve beperking Voor alle akten en handelingen met betrekking tot het dagelijks bestuur, zal de vennootschap geldig vertegenwoordigd worden door zijn algemeen directeur. In geval er geen algemeen directeur benoemd is, zal de vennootschap vertegenwoordigd worden door twee bestuurders, die niet van een beslissing of volmacht van de Raad van Bestuur moeten doen blijken. Voor alle akten en handelingen, die het dagelijks bestuur overschrijden, al dan niet voor de rechtbank, zal de vennootschap geldig vertegenwoordigd zijn, naargelang het geval, door twee bestuurders, die niet van een beslissing of volmacht van de Raad van Bestuur moeten doen blijken. Artikel 9 - Controle De controle op de financiële toestand, op de jaarrekening en op de regelmatigheid van de verrichtingen weer te geven in de jaarrekening wordt aan één of meer commissarissen opgedragen van zodra en voor zover de vennootschap beantwoordt aan de wettelijke criteria die tot aanstelling van een commissaris verplichten. De commissarissen worden benoemd door de algemene vergadering, onder de leden, natuurlijke personen of rechtspersonen, van het Instituut der Bedrijfsrevisoren. De commissarissen worden benoemd voor een hernieuwbare termijn van drie (3) jaar. Op straf van schadevergoeding kunnen zij tijdens hun opdracht alleen om wettige redenen door de algemene vergadering worden ontslagen. Ze zijn herkiesbaar. De algemene vergadering heeft steeds het recht een commissaris te benoemen en dit ongeacht de wettelijke criteria. Wordt geen commissaris benoemd dan heeft iedere vennoot individueel de onderzoeks- en controlebevoegdheid van een commissaris, behoudens indien de Algemene Vergadering deze bevoegdheid beslist over te dragen één of meer met controle belaste vennoten overeenkomstig artikel 385 van het Wetboek van Vennootschappen. Deze controlerende vennoten mogen in de vennootschap geen andere taak uitoefenen of enig ander mandaat aanvaarden. Zij kunnen zich laten vertegenwoordigen door een externe accountant. De vergoeding van de externe accountant komt ten laste van de vennootschap indien hij met haar instemming werd benoemd of indien deze vergoeding te haren laste werd gelegd krachtens een rechterlijke beslissing. In deze gevallen worden de opmerkingen van de externe accountant meegedeeld aan de vennootschap. De termijn van het mandaat van de controlerende vennoot(en) bedraagt drie jaar. Ze zijn herkiesbaar. Artikel 10 - Algemene vergadering 10.1.Samenstelling van de algemene vergadering De algemene vergadering is het orgaan van de vennootschap waarbinnen de vennoten met aandelen van categorie A en B samenkomen om binnen de perken gesteld door de wet en de statuten te beraadslagen en besluiten te treffen ten aanzien van de werking en de structuur van de vennootschap. Zij vertegenwoordigt alle vennoten en haar besluiten gelden ook voor de vennoten die niet deelnamen aan de besluitvorming of die tegenstemden, mits de door de wet en de statuten opgelegde voorwaarden om geldig te beraadslagen zijn nageleefd. De Algemene Vergadering en de Buitengewone Algemene Vergaderingen worden voorgezeten door de voorzitter van de Raad van Bestuur of bij ontstentenis door de oudste of de oudste in dienstjaren aanwezige bestuurder. De voorzitter duidt de secretaris aan, die geen vennoot dient te zijn. De vergadering kan twee stemopnemers kiezen. Voorzitter, secretaris en stemopnemers vormen samen het bureau van de vergadering. 10.2. Bijeenroeping van de algemene vergadering De gewone algemene vergadering wordt gehouden op twintig mei om 14 uur. Indien die dag een wettelijke feestdag is, wordt zij gehouden op de eerstvolgende werkdag. De voorzitter van de Raad van Bestuur, of bij ontstentenis de hiervoor aangewezen bestuurder, roept de jaarlijkse Algemene Vergaderingen en de Buitengewone Algemene Vergaderingen bijeen. De oproeping geschiedt via elektronische weg, uiterlijk vijftien (15) dagen vóór de geplande vergadering, met vermelding van de agendapunten. Op uitdrukkelijke vraag van een vennoot aan de Raad van Bestuur, geschieden de oproepingen wat hem betreft bij aangetekende brief. De vergadering wordt gehouden in de zetel van de vennootschap of in de plaats en op de dag en het uur aangewezen in de uitnodigingen. 10.3. Verloop algemene vergadering-volmacht-stemming

35

Van elke algemene vergadering worden tijdens de vergadering notulen opgemaakt die worden ingeschreven in een daartoe bestemd register. Ze worden ondertekend door de leden van het bureau en door de vennoten die erom vragen. Op elke algemene vergadering wordt tevens een aanwezigheidslijst bijgehouden. De Algemene Vergadering kan slechts beraadslagen over de punten die op de agenda voorkomen, behoudens behoorlijk gerechtvaardigde gevallen. De Raad van Bestuur en, desgevallend, de commissaris, geven antwoord op de vragen die door de vennoten worden gesteld met betrekking tot hun verslag of de agendapunten, voorzover de mededeling van gegevens of feiten niet van aard is dat zij ernstig nadeel zou berokkenen aan de vennootschap, de vennoten of het personeel van de vennootschap. Iedere vennoot, natuurlijk persoon of rechtspersoon, mag zich op de algemene vergadering laten vertegenwoordigen door een lasthebber, die geen vennoot moet zijn en die de bij de statuten bepaalde formaliteiten heeft vervuld om deel te nemen aan de vergadering, onverminderd de wettelijk voorziene vertegenwoordigingsregelingen inzake rechtspersonen en onbekwamen. De Raad van Bestuur mag de vorm van de volmachten – die schriftelijk dienen te worden gegeven – bepalen en eisen dat deze worden neergelegd op de wijze en binnen de termijn die het bepaalt. Iedere vennoot mag slechts één andere vennoot uit dezelfde categorie aandelen vervangen. De stemming gebeurt door handopsteking of naamafroeping, tenzij de vergadering er anders over beslist. De benoeming van bestuurders en commissarissen gebeurt in beginsel bij geheime stemming. Een vennoot die rechtstreeks belang heeft bij één of meer agendapunten mag hierover niet stemmen. Bij de berekening van de stemmen, worden zijn stemmen niet in aanmerking genomen. Iedere vennoot heeft zoveel stemmen als hij aandelen bezit. Nochtans mag het aantal door ieder geldig uitgebrachte stemmen, voor hem persoonlijk en als lasthebber, niet hoger liggen dan 1/10 van het aantal aanwezige of vertegenwoordigde aandelen. De Raad van Bestuur heeft het recht, tijdens de zitting van de algemene vergadering, de beslissing met betrekking tot de goedkeuring van de jaarrekening drie weken uit te stellen. Deze verdaging doet geen afbreuk aan de andere genomen besluiten, behoudens andersluidende overeenkomst van de algemene vergadering hieromtrent. De volgende vergadering heeft het recht de jaarrekening definitief vast te stellen. 10.4. Gewone en bijzondere meerderheden A. Gewone beslissingen In de regel worden de besluiten geldig genomen ongeacht het aantal aanwezige of vertegenwoordigde vennoten, bij gewone meerderheid van stemmen. Bij gelijkheid van stemmen is de stem van de voorzitter beslissend. Er is een twee derde meerderheid nodig als de Algemene Vergadering zicht uitspreekt over: - de uitsluiting van een vennoot; - het opstellen of wijzigen van het reglement van inwendige orde; - de ontbinding van de vennootschap. B. Beslissingen tot statutenwijziging Enkel de vennoten met categorie A-aandelen kunnen beraadslagen en stemmen over de wijziging van de statuten. Zij kunnen slechts geldig beraadslagen over de statutenwijziging wanneer het doel van de voorgestelde wijzigingen speciaal in de oproepingsbrief werd vermeld. Er gelden volgende aanwezigheids- en meerderheidsvereisten: Op de vergadering dient ten minste de helft van het aantal A-aandelen aanwezig of vertegenwoordigd te zijn, zoniet moet een tweede vergadering worden samengeroepen met dezelfde agenda, die dan kan besluiten ongeacht het aantal aanwezige of vertegenwoordigde vennoten. Het voorstel is slechts goedgekeurd indien het de instemming bekomt van ten minste drie/vierden van de stemmen van de vennoten met A-aandelen. 10.5 Gewone Algemene vergadering De jaarvergadering hoort lezing van het jaarverslag, voor zover de wet dergelijk verslag oplegt, en, in voorkomend geval, van het verslag van de commissarissen, keurt de jaarrekening (balans, resultatenrekening, de toelichting en de sociale balans) goed, benoemt, indien nodig, bestuurders en commissarissen en beraadslaagt over al de punten op de agenda. Na goedkeuring van de jaarrekening spreekt de vergadering zich door bijzondere stemming uit over de decharge aan bestuurders en commissarissen. De jaarrekening wordt binnen dertig dagen na goedkeuring neergelegd bij de Nationale Bank. De Raad van Bestuur wordt door de Algemene Vergadering samengesteld. De aandeelhouders dragen de kandidaten voor. De meerderheid van de categorie Aaandeelhouders in de Algemene Vergadering heeft het recht een kandidaat voorgedragen door een of meerdere categorie B-aandeelhouders te wraken. De wraking gebeurt na de voordracht, maar voor de stemming over de leden van de Raad van Bestuur en hoeft niet gemotiveerd te worden. 10.6. Buitengewone Algemene vergadering


Buitengewone Algemene Vergaderingen mogen worden bijeengeroepen door de Raad van Bestuur telkens het belang van de vennootschap dit vergt. De Raad van Bestuur moet een buitengewone algemene vergadering bijeenroepen telkens de controlerende vennoten, of één of meer vennoten die één derde van de categorie A- of categorie B-aandelen bezitten, erom verzoeken, en dit op voorwaarde dat ze de te bespreken agendapunten opgeven. De vergadering moet worden gehouden binnen de maand van het verzoek. 10.7. Huishoudelijk reglement Al wat verband houdt met de werkzaamheden van de Raad van Bestuur, van de controlerende vennoten en van de Algemene Vergadering mag door een huishoudelijk reglement worden geregeld ,maar zonder dat hierbij van de bindende bepalingen van de wet of van de statuten mag worden afgeweken. Artikel 11 - Boekjaar - jaarrekening - winst Het boekjaar begint op 1 januari en eindigt op 31 december van ieder kalenderjaar. Op het einde van elk boekjaar wordt door toedoen van de Raad van Bestuur de inventaris van het vermogen van de vennootschap opgesteld, wordt de jaarrekening opgemaakt over het voorbije boekjaar en worden de boeken afgesloten. De jaarrekening omvat de balans, de resultatenrekening en de toelichting. Zij vormt één geheel. De Raad van Bestuur stelt ter gelegenheid van de afsluiting van het boekjaar het jaarverslag op en maakt dit samen met de jaarrekening bekend, conform de wettelijke voorschriften. De resultatenrekening geeft aan welke winst of verlies de vennootschap gemaakt heeft gedurende het afgesloten boekjaar. Op voorstel van de Raad van Bestuur beslist de algemene vergadering over de bestemming die hieraan zal worden gegeven, met inachtneming van de wettelijke en statutaire voorschriften. Het batig saldo van het boekjaar kan slechts worden besteed als volgt: - 5 % aan de wettelijke reserve, zoals de wet het voorschrijft (deze voorafneming is niet meer verplicht wanneer dit reservefonds één tiende van het maatschappelijk kapitaal heeft bereikt). - Er kan eventueel een interest worden toegestaan op het deel van het gestorte kapitaal. Het maximumpercentage mag in geen geval meer bedragen dan dit vastgesteld conform het koninklijk besluit van 8 januari 1962 tot vaststelling van de voorwaarden tot erkenning van de nationale groeperingen van coöperatieve vennootschappen en van de coöperatieve vennootschappen voor de Nationale Raad voor de Coöperatie. - Het overschot reserveren of overdragen. De eventuele toe te kennen ristorno mag aan de vennoten alleen worden uitgekeerd naar rato van de verrichtingen die zij met de vennootschap hebben gedaan. Artikel 12 - Ontbinding - vereffening De vennootschap blijft na haar ontbinding, ongeacht of deze van rechtswege, door uitspraak van de rechter of bij besluit van de algemene vergadering plaatsvond, met het oog op haar vereffening en tot aan de sluiting ervan als rechtspersoon voortbestaan. Met het oog op de vereffeningsactiviteiten benoemt de algemene vergadering een of meer vereffenaars, bepaalt hun bevoegdheden en vergoedingen, stelt vast op welke wijze zij de vennootschap kunnen verbinden en vertegenwoordigen en geeft aan hoe zij de vereffening tot een goed einde moeten brengen, dit alles met inachtneming van de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen. Zolang er geen vereffenaars zijn aangesteld, is de Raad van Bestuur van rechtswege met de vereffening belast. Hetgeen netto overblijft na de vereffening, na aanzuivering van alle schulden van de vennootschap of na consignatie van de nodige gelden om die te voldoen, wordt door de vereffenaar(s) onder de vennoten verdeeld naar verhouding van het aantal aandelen dat zij houden, nadat, indien nodig, de aandelen op gelijke voet worden gesteld, ofwel door aanrekening van de nog openstaande bedragen op de aandelen waarop in mindere mate is afbetaald, ofwel door vooruitbetaling ten bate van de aandelen waarop in hogere mate is betaald, tot beloop van het verschil. Artikel 13 - Keuze van woonplaats Bij wijze van uitvoeringsmaatregel van de vennootschapsovereenkomst waartoe zij toetreden zijn de vennoten, bestuurders, commissarissen en vereffenaars die in het buitenland wonen verplicht voor hun betrekkingen met de vennootschap in België woonplaats te kiezen. Komen zij deze verplichting niet na, dan worden zij geacht van rechtswege domicilie te hebben gekozen op de zetel van de vennootschap, waar hen alle dagvaardingen, aanzeggingen en aanmaningen kunnen worden betekend en alle brieven en berichten mogen worden toegezonden. De vennoten worden geacht woonplaats te hebben gekozen op het adres dat in het aandelenregister wordt ingeschreven bij hun toetreding. Met latere adreswijzigingen wordt slechts rekening gehouden voor zover de vennoten op eigen initiatief deze wijziging schriftelijk hebben meegedeeld aan de Raad van Bestuur. Artikel 14 - Gemeen recht Voor al hetgeen niet in huidige statuten is voorzien, wordt het gemeen recht voorzien.

36

Blauwdruk voor een mediacoöperatie. Door De Werktitel vzw

Recommend Documents