Biociden met formaldehyde Zijn er voldoende alternatieven? Joke Wezenbeek
1
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
2
Scope Aanleiding onderzoek Toelating biociden Biociden met formaldehyde Onderzoek door RIVM Praktijkonderzoek door KLB Conclusies
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Wat zijn biociden? Welke regelgeving? Biociden: ● bestrijden schadelijke organismen ● één of meer werkzame stoffen ● b.v. voor ruimteontsmetting, conservering, houtverduurzaming, rattengif, antifouling, anti-muggen middelen Sinds 2013: Europese Biocidenverordening ● regelt handel en op de markt brengen ● regelt gebruiksvoorschriften http://www.rivm.nl/rvs/Stoffen_producten/Bio ciden 3
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Formaldehyde en formaldehyde releasers ● formaldehyde: CH2O, gasvormig, komt ook van nature voor ● formaline: formaldehyde opgelost in water ● formaldehyde releasers: stoffen die langzaam formaldehyde vrij maken in een product dat water bevat (b.v. TMAD, DMDMH en MBM) ● terzijde: stoffen die als afbraakproduct formaldehyde kunnen vormen (b.v. bronopol) Meer info: zie RIVM-rapport 2015-0069 4
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Aanleiding onderzoek naar alternatieven Formaldehyde: per 1 januari 2016 carcinogeen 1B (bewijs op basis van voldoende diergegevens) ‘Kandidaat voor substitutie’ volgens Biocidenverordening
Duurzaam gebruik van biociden: – alleen toegelaten middelen, toereikend middelenpakket – met minder schadelijke stoffen – alleen gebruiken indien nodig en volgens de gebruiksvoorschriften
5
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
De toelating van biociden ● ECHA (European Chemical Agency): – goedkeuring werkzame stoffen in biociden – één veilig gebruik binnen het ‘producttype’ – uiteindelijke goedkeuring door de Europese Commissie ● Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden): – nationale toelating van biociden per product – risicobeoordeling per product – wettelijk gebruiksvoorschrift en een gebruiksaanwijzing
6
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
De toelating van biociden Meer info biociden: ● overheidsinformatie: http://www.biociden.nl/ ● Europese toelating stoffen: http://www.echa.europa.eu/regulations/biocidal-productsregulation ● nationale toelating producten: http://www.ctgb.nl/ Risicobeoordeling door Ctgb is per product beschikbaar: - bij besluiten over de moedertoelatingen - informatie over CMR, neurotoxiciteit, huidopname, lokale effecten, blootstelling professionals en consumenten, gebruikte normen voor blootstellingsbeoordeling, etc. 7
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Typen biociden met formaldehyde (releasers) Desinfecteermiddelen met formaldehyde – ruimteontsmetting in laboratoria en proefdierruimtes – ruimteontsmetting paddenstoelenteelt en kassen – ruimteontsmetting pluimveehouderij en dierhouderij – in hoefbaden in de rundveehouderij – in dameshygiëneboxen Conserveermiddelen met formaldehydereleasers – in waterhoudende producten in verpakking (verf, inkt, lijm) door de formulerende industrie (‘mengen en roeren’) – in metaalbewerkingsvloeistoffen – in open en gesloten koelsystemen – slijmbestrijding (olie, papier en pulp) Conservering met formaldehyde van lichamen, dieren en weefsels 8
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Onderzoek naar alternatieven door RIVM RIVM-onderzoek: ● toegelaten biociden met dezelfde toepassing? ● geen CMR-classificatie? Formaldehyde releasers (in NL): ● hebben (nog) geen geharmoniseerde classificatie als CMR ● wel enkele voorstellen in die richting ● meestal alleen zelfclassificaties beschikbaar Alternatieve biociden (in NL): ● soms geharmoniseerd geclassificeerd niet CMR ● soms alleen zelfclassificaties 9
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Onderzoek naar alternatieven door RIVM Resultaat: ● meerderheid toepassingen als desinfectie- en conserveermiddel voldoende alternatieven ● enkele toepassingen nauwelijks alternatieven ● conserveren lichamen, weefsels en dieren geen toegelaten biociden ● per sector en toepassing kijken of de alternatieven daadwerkelijk geschikt zijn
Meer info: zie RIVM-rapport 2015-0069 10
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Praktijkonderzoek naar alternatieven door KLB Door Kees Le Blansch en Theo-Jan Heesen Bijna afgerond, 55 personen geraadpleegd Soms consultatie achterban door brancheverenigingen Enkele resultaten: ● gezondheidszorg: risico’s zijn bekend, geen formaldehyde voor ruimteontsmetting, wel nog in laboratoria en proefdierruimtes ● champignonteelt: sector kent de risico’s, pogingen tot vermindering gebruik formaldehyde, nog geen volwaardig alternatief ● pluimveesector: risico’s bekend, geen alternatief ● hoefbaden rundveehouderij: risicobewustzijn kan beter, er zijn alternatieven maar formaldehyde heeft nog de voorkeur 11
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Praktijkonderzoek naar alternatieven door KLB Enkele resultaten (vervolg): ● dameshygiëneboxen: markt beweegt zich af van desinfectie, maar kiest voor geurmaskering ● formulerende industrie: hoog risicobewustzijn, aversie tegen zware labels, maar middelenpakket is beperkend ● papier- en pulp: vervanging formaldehydereleasers is afgerond ● conserveren lichamen, dieren, weefsels: risicobewustzijn wisselt sterk, voor een aantal toepassingen geen alternatief
Meer info: via http://www.kennisnetwerkbiociden.nl/ en via: http://www.bureauklb.nl/ 12
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Conclusies Classificatie formaldehyde als carcinogeen 1B vergroot inzet op vervanging in biociden – vanuit de Biocidenverordening – door verplichte zwaardere etikettering vanuit CLP – vanwege Arboregelgeving Risico’s formaldehyde waren veelal al bekend: als vervanging eenvoudig is, dan is deze reeds doorgevoerd – zelfs al keuze niet biocidale oplossing (hygiëneboxen) Nog wel knelpunten – risicobewustzijn (veehouders, uitvaartbranche, preparateurs) – te weinig geschikte toegelaten alternatieven 13
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Dank voor uw aandacht!
Zijn er vragen
14
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016
Exposure to some carcinogens at work by gender (1) Source: SUMER survey, France , 2004 (48190 questionnaires, data extrapolated to 12 million workers)
Nb of exposed workers
https://osha.europa.eu 15
Biociden met formaldehyde | 14 april 2016