Binnen drie maanden duidelijke gedragsregels voor Defensie

5000_Krnt

10-10-2006

17:36

Pagina 1

Nummer 36 | 12 oktober 2006 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 4 Project SPEER: sneller, beter en goedkoper

Pagina 7 ‘MASH’-post in Deh Rawod schot in de roos

Pagina 9 Pantserhouwitser blikvanger op infodag artillerie

Pagina 11 Landmacht domineert schietwedstrijden

COMMANDANT DER STRIJDKRACHTEN GENERAAL BERLIJN:

Binnen drie maanden duidelijke gedragsregels voor Defensie DEN HAAG - Nog voor het eind van het jaar ligt er een set duidelijke gedragsregels aan de hand waarvan iedereen bij Defensie weet wat ongewenst en gewenst gedrag is. Praatsessies, volop posters en andere hulpmiddelen worden vervolgens gebruikt om die gedragsregels onder de aandacht te brengen. Daarnaast komt er een webpagina op intranet, waarop nog eens duidelijk wordt gemaakt wat wel en niet door de beugel kan. Er is de Commandant der Strijdkrachten, generaal Berlijn, alles aan gelegen om ongewenst gedrag bij de krijgsmacht uit te bannen. Daarom heeft ‘s lands hoogste militair generaal-majoor Bertholee aangesteld om hem te assisteren de medewerkers van Defensie bewust te maken van het probleem van ongewenst gedrag en hoe het kan worden bestreden. “In eerste instantie schrok ik toen ik de uitkomsten van het onderzoek van de commissie Staal las”, zegt Berlijn. “Uit eerdere onderzoeken had ik het idee dat we als organisatie op de goede

weg waren. Het rapport laat echter zien dat dit niet altijd zo is. Er zijn dus zaken die niet kloppen en die zullen we aanpakken. Ik zou het zeer ongelukkig vinden als personeel zou zeggen dat het

Topmaand voor internetsite DEN HAAG - De site www.defensie.nl heeft in september een topaantal bezoekers gehad. De teller stopte op ongeveer 183.000 belangstellende, die gezamenlijk 209.000 maal de site opzochten. Zij bekeken meer dan 1.413.000 pagina’s. Hiervan kwamen 400.000 pageviews voor rekening van het condoleanceregister van kapitein-vlieger Michael Donkervoort. De gemiddelde duur van een bezoek is vijf minuten. In die tijdspanne worden gemiddeld zes pagina’s bekeken.●

HOOG BEZOEK DEN HAAG - Prins Willem-Alexander heeft afgelopen dinsdag een bezoek gebracht aan minister Kamp. De bewindsman ontving de kroonprins bij de ingang van het ministerie op het Plein. Hij praatte hem bij over de jongste ontwikkelingen bij Defensie.●

rapport niet klopt. We moeten er met z’n allen de schouders onder zetten, want dit gaat iedereen aan, van hoog tot laag.” Lees verder op pagina 3

Zwanezang voor Cheetah TODENDORF - De Cheetah, de Pantserrups Tegen Luchtdoelen (PRTL) van de Koninklijke Landmacht, heeft vorige week in Todendorf, Noord-Duitsland, zijn laatste vuurstoot afgegeven. De commandant van het Commando Luchtdoelartillerie, kolonel Leo Beulen, schoot onder grote belangstelling de laatste kogels af. Na 28 jaar is afscheid genomen van de ‘pruttel’, zoals de afkorting van het 35 mm luchtdoelgeschut in het dagelijkse leven luidde. In 1978 kwamen 95 stukken in dienst bij de Landmacht. De Cheetah was bewapend met twee 35 mm Oerlikon snelvuurkanonnen. Deze in die tijd zeer moderne luchtdoeltank verenigde niet alleen de zoek-, volgen bestrijdingsfunctie in zich, maar kon ook de manoeuvre-eenheden bijhouden. In de jaren negentig werden zestig exemplaren gemodificeerd om de luchtdoelartillerie van nog meer vuurkracht te voorzien. De overige PRTL’s ruimden het veld. Nu worden ook de zestig laatste PRTL’s afgestoten. Voor het eerst sinds 1917 beschikt de luchtverdediging niet meer over een kanonsysteem. De afstoting is het gevolg van een herstructurering van de luchtverdediging bij landen luchtmacht. Na afronding daarvan smelten beide luchtverdedigingsorganisaties samen op de locatie van de Groep Geleide Wapens, de luchtmachtbasis De Peel. De luchtafweer beschikt op termijn over drie systemen, de Stingerplatforms (achttien op de Mercedes Benz en achttien op de Fennek), een SHORAD (Short Range Air Defence) raketsysteem, en de Patriot. De MB’s stromen begin 2007 in, de Fenneks in 2008. De raketten zijn gepland voor 2009.●

Uruzgan-gangers bereiden zich voor SCHAARSBERGEN - De tweede lichting voor de vredesmacht in Uruzgan wordt deze weken op een oefenterrein in Schaarsbergen klaargestoomd voor haar uitzending naar Afghanistan. De hoofdmacht van de Task Force Uruzgan II, zoals de eenheid heet, vertrekt medio november. Op pagina 4 en 5 een impressie van de voorbereidingen. Foto: Sjoerd Hilckmann-AVDD●

Heel Afghanistan onder NAVO-commando KABOEL - De NAVO heeft vorige week in een officiële ceremonie de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in heel Afghanistan overgenomen. Bij de officiële plechtigheid waren de Afghaanse president Hamid Karzai en de bevelhebbers van de Amerikaanse troepen en van de NAVO-vredesmacht ISAF aanwezig. De NAVO voerde al eerder het commando over troepen in het noorden, westen en zuiden van het land. Sinds vorige week donderdag vallen ook de Amerikaanse militairen in het oosten daaronder. De NAVO heeft sinds 2003 in fasen het commando over de Amerikaanse missie Enduring Freedom overgenomen. Door de overdracht van vorige week staan nu circa 31.000 militairen in Afghanistan onder NAVO-bevel. Onder hen zijn 1880 Nederlanders. Het bondgenootschap is in Afghanistan om de democratisch gekozen regering te helpen beschermen tegen rebellen en drugshandelaren. De VS houden zelf het bevel over een strijdmacht van circa 8000 militairen in Afghanistan, die los van ISAF kan worden ingezet in de strijd tegen terroristen van Al-Qaeda en Talibanstrijders.●

5000_Krnt

10-10-2006

17:35

Pagina 2

12 oktober | Pagina 2

IN HET KORT

De detectie en analyse in de zuurkasten van TNO.

een laag niveau in de organisatie beschikbaar te stellen, enorm vergroot. Hierdoor kan vanaf groepsniveau tot en met bataljonsniveau op een snelle en flexibele wijze worden gereageerd op plotselinge veranderingen in de actuele situatie, waardoor risico’s worden beperkt. In de komende periode laten verschillende eenheden binnen het Korps Mariniers hun voertuigen en andere platvormen in het NIMCIS-centrum inbouwen met de NIMCIS-apparatuur, waarna de eenheid ermee kan gaan trainen. De gehele invoering is naar verwachting over twaalf maanden afgerond. Parallel aan de inbouw van de nieuwe apparatuur is op de Marinekazerne Amsterdam de omscholing op de nieuwe apparatuur gestart. De eerste zestig cursisten worden met computer ondersteund interactief onderwijs opgeleid in het gebruik van de complexe digitale apparatuur.●

AMERIKAANSE VISITE

De ontsmetting en controle op restbesmetting in volledige NBC beschermende uitrusting.

NBC-SPECIALISTEN BIJ TNO RIJSWIJK - Vier medewerkers van de Joint NBC School en één van het Joint Kenniscentrum NBC zijn half augustus bij TNO in Rijswijk een dag aan het werk geweest met echte chemische strijdmiddelen. De ééndaagse TNO Response to Agents Program-training (TRAP) is de consequentie van het principe train as you fight en dat was bij de opleiding tot NBC-specialist nog niet het geval. De doelstellingen van TRAP waren het herkennen van en het leren omgaan met chemische strijdmiddelen, het vaststellen van een detectiestrategie en het daarbij gebruiken van detectiemiddelen, ontsmetten met verscheidene middelen en bepalen van de effectiviteit van de ontsmetting. Het bonuseffect was dat de cursisten meer vertrouwen kregen in de NBC-procedures en middelen. De handelingen vonden om strikte veiligheidsredenen plaats in zogenoemde zuurkasten. Dit nam echter niet weg dat de deelnemers toch enkele psychische drempels moest overwinnen. Het proefproject is door de deelnemers unaniem als zeer positief ervaren. De doelstellingen van de cursus, leren omgaan met scherpe chemische strijdmiddelen en nog meer vertrouwen te krijgen in detectieapparatuur en ontsmettingsmiddelen, zijn volledig gehaald. Op korte termijn wordt bezien wat de mogelijkheden zijn om alle NBC-specialisten deze kennis en ervaring bij te brengen. Tekstbijdrage: René Donkers●

NIMCIS-CENTRUM OPEN DEN HELDER - Op de marinekazerne in Den Helder is onlangs het NIMCIS Conversiecentrum geopend. Dat gebeurde door de plaatsvervangend Commandant Zeestrijdkrachten, generaal-majoor der mariniers Rob Zuiderwijk, en de directeur van het Marinebedrijf, commandeur Klaas Visser. Vanuit dit centrum wordt het komende jaar het NIMCIS (New Integrated Marines Communication and Information System) ingevoerd binnen het Korps Mariniers. Het vervangt de huidige verouderde communicatieapparatuur. NIMCIS bestaat uit verschillende soorten radio’s voor zowel beveiligde spraak als datacommunicatie. Met de invoering worden de mogelijkheden om grote hoeveelheden informatie snel en accuraat uit te wisselen tussen eenheden en deze informatie op

WASHINGTON - De Armed Forces Day Reception van de ambassade van Nederland in Washington vormde voor de defensieafdeling de afsluiting van een week vol bezoeken. Luitenant-generaal Sonneveld bracht op uitnodiging van zijn Amerikaanse collega admiraal Giambastiani een bezoek aan de VS. Daarbij gaf hij in de Amerikaanse hoofdstad voor een breed publiek een lezing aan de National Defense University over de transformatie van de Nederlandse Defensieorganisatie. Ook bezocht hij het Northern Command, het centrum van de Homeland Defense in Colorado Springs en de mariniersbasis Quantico. In het Pentagon vonden diverse gesprekken plaats met de Amerikaanse defensietop. Als waarnemend project directeurgeneraal van de Defensie Materieel Organisatie (DMO), gaf drs. Rob de Jong onder andere een lezing voor de Netherlands America Foundation en de 24th Conference on International Defense Cooperation. De souschef Internationale Samenwerking, brigadegeneraal Veltman, maakte van de gelegenheid gebruik om het Allied Command Transformation (ACT) in Norfolk te bezoeken en zijn contacten in Washington D.C. te verstevigen. Tenslotte was voor de 25 contactfunctionarissen en Senior National Representatives (SNR’s), geplaatst in de VS, door de defensieafdeling een tweedaagse conferentie op de ambassade georganiseerd, waarbij onderanderen Sonneveld, De Jong en Veltman een voordracht verzorgden.●

HERDENKINGSCONCERT WORLD FORUM DEN HAAG - Het orkest van de Koninklijke Luchtmacht geeft op 8 november in het Convention Center (voorheen het Nederlands Congrescentrum) in Den Haag een eenmalig concert. Dat gebeurt als eerbetoon aan de tijdens de Tweede Wereldoorlog in de luchtstrijd boven Nederland en in Zuidoost Azie omgekomen geallieerde piloten en bemanningsleden. Het concert begint om 20.00 uur. De entree is gratis. Aanvragen van toegangskaarten kan bij het secretariaat van het Veteraneninstituut in Doorn: tel. 0343 - 47 41 47 of per e-mail: [email protected] onder vermelding van naam, adres en telefoonnummer, het gewenste aantal kaarten en de mededeling memorial concert Den Haag. De toegangskaarten worden in volgorde van binnenkomst en beschikbaarheid behandeld en omstreeks 1 november toegezonden. Informatie/inlichtingen: Comite Last Post Nederland 1940 -1945 Carnotstraat 9 Nijmegen 6533 DZ.●

BRIGADE IS ER KLAAR VOOR EDE - De commandant van 101 Gevechtssteunbrigade, kolonel Van den Heuvel, heeft onlangs de eenheden gereed gemeld voor uitzending aan de directeur operaties, brigadegeneraal Everts. Hiermee is de periode van voorbereiding op hun uitzending naar Bosnië afgesloten.

De uitzendvlag wordt overhandigd aan majoor Van ´t Schip.

Op het plein van de Prins Mauritskazerne in Ede overhandigde Van den Heuvel de uitzendvlag van de Normal Framework Operations compagnie aan de commandant van deze eenheid, kapitein Frenken. Even later reikte brigadegeneraal Everts de uitzendvlag uit aan de commandant van de supportcompagnie, majoor Van ‘t Schip. De militairen vertrekken medio oktober.●

DUITSE HULDE DEN HAAG - De Amtschef van het Duitse Heeresamt, generaal-majoor Wolfgang Korte, heeft onlangs het Ehrenkreuz der Bundeswehr in Silber uitgereikt aan luitenant-kolonel Ad Koevoets. De onderscheiding werd hem toegekend vanwege de uitstekende wijze waarop hij de afgelopen jaren invulling heeft gegeven aan zijn functie van Nederlandse liaisonofficier bij het Heeresamt. Hierbij heeft hij zich met name ingezet voor een goede samenwerking tussen de Duitse en Nederlandse landmachtopleidingscentra, hetgeen er mede toe heeft geleid dat er een aantal Duits-Nederlandse opleidingsinstituten kon worden gestart.●

Afscheid van topjurist DEN HAAG - Met een minisymposium in sociëteit De Witte in Den Haag, is onlangs afscheid genomen van de directeur Juridische Zaken van het Ministerie van Defensie, dr. Seerp Ybema. De topjurist heeft bijna 25 jaar bij het ministerie gewerkt. Minister Kamp zwaaide de in Schoonebeek (Dr.) geboren functionaris lof toe voor zijn lange staat van dienst. Ybema werkte aanvankelijk bij de Juridische Dienst van de Europese Commissie (1973-1975), bij de Commissaris van de Koningin in Friesland (1975-1981) en als advocaat-generaal bij het gerechtshof te Friesland. In 1983 werd hij benoemd tot directeur Juridische Zaken bij Defensie. Minister Kamp zei, evenals zijn voorgangers, grote waardering te hebben voor de wijze waarop Ybema aan zijn directie leiding heeft gegeven. De juridische adviezen van zijn directie kenmerkten zich door diepgang en scherpte, aldus de minister. De handtekening van Ybema was een kwaliteitskenmerk. De scheidende directeur Juridische Zaken is tevens vijf jaar president geweest van de International Society for Military Law and the Law of War. Ook vermeldde Kamp de inspanningen van Ybema voor de oprichting van de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba. Ybema blijft nog enige tijd werkzaam als adviseur koninkrijksrelaties. Foto: AVDD●

C

v v w w v

STUDIEDAG OVER HOMOSEKSUALITEIT GARDEREN - Onder het gloedvolle thema ‘Het vuur in jezelf’, houden de stichting Homoseksualiteit en Krijgsmacht en het Landelijk Homonetwerk Politie op 2 november een gezamenlijke studiedag in de Generaal-majoor Kootkazerne in Garderen. Begin 10.00 uur; einde circa 17.00 uur. In het ochtendprogramma staat het wel en wee van homoseksuelen binnen Defensie en Politie centraal. ’s Middags presenteert prof. dr. Rob Tielman de uitkomsten van een onderzoek over homoseksualiteit in de krijgsmacht. Ook is er aandacht voor een soortgelijk onderzoek, dit najaar bij de Politie. Tussen de bedrijven door treedt de ImproComedygroep ‘Op Sterk Water’ op. Belangstelling om de dag bij te wonen? Stuur uw aanmelding naar [email protected] o.v.v. naam, werkplek, functie en postadres. Deelname is gratis. Meer informatie bij mevr. Ellen Broekhof - van Essen van de Politieacademie, tel. 055 -539 27 77, of majoor Peter Cees Hamstra van de Landmacht, tel. 0577 - 46 63 60.●

DVD SLUITING SEEDORF WEER LEVERBAAR ZEVEN (DTSL) - De film over de geschiedenis en de sluiting in mei van de legerplaats Seedorf in Duitsland is weer leverbaar. De eerste serie van ruim 4000 stuks was binnen een maand ‘ uitverkocht’. Inmiddels is een tweede - en laatste - productie afgeleverd van nog eens 1500 exemplaren. De DVD wordt via een verzoek per mail of telefoon gratis verstrekt. Aanvragen kan niet meer in Seedorf, maar wel bij staf NASAG in Rheindahlen. Stuur een e-mail naar [email protected] of bel 0049-216 157 540 210.●

W

Eerbetoon voor overste DEN HAAG - Luitenant-kolonel J.A.G.M. Giesberts heeft onlangs in Den Haag het ereteken voor verdiensten in zilver ontvangen uit handen van minister Kamp. Giesberts kreeg de onderscheiding voor de grote inzet waarmee hij de belangen van de militaire oorlogs- en dienstslachtoffers heeft behartigd. Door zijn grote betrokkenheid is binnen Defensie een kentering gekomen in de nazorg aan gewonden. Bovendien heeft hij door zijn kennis en ervaring bijgedragen aan het oplossen van individuele letselschadezaken. “Door zijn grote kennis van zaken is hij een waardevolle vraagbaak voor instanties bij de krijgsmachtdelen en de belangenorganisaties”, aldus Kamp. Foto: Peter Wiezoreck●

w

KANSRIJK Voorlichtingsbijeenkomst zelfstandig ondernemerschap Kansrijk houdt een voorlichtingsbijeenkomst op 14 december om 14.00 uur op de Kromhoutkazerne in Utrecht. Deze bijeenkomst is voor defensiemedewerkers die geïnteresseerd zijn in het zelfstandig ondernemerschap. Zij staat open voor medewerkers die behoren tot een knelpuntcategorie of herplaatsingskandidaat zijn, of dat gaan worden. U kunt zich inschrijven tot 8 december via het aanmeldingsformulier op www.kansrijk.info De voorlichting gaat alleen door bij voldoende aanmeldingen. Tijdens de bijeenkomst komt ondermeer het ondernemerschap aan de orde, de begeleiding vanuit Kansrijk en de consequenties voor de wachtgeldregeling.

Actuele vacatures Kansrijk Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Dus jij weet risico’s goed in te schatten? De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2006 persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk. Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie! Meer Kansrijkinfo op intranet Startpagina Personeel en internet www.kansrijk.info

MELDPUNT ONGEWENST GEDRAG Rutgers Nisso Groep

BEREIKBAAR OP WERKDAGEN VAN 08.00 UUR TOT 20.00 UUR (OOK VANUIT HET BUITENLAND) 0800-3333673 (GRATIS) +31 (0)71-8807118 WWW.RNG.NL/MELDPUNT

Verwijzing vacatures DEN HAAG - De Arbeidsplaatsenbank in PeopleSoft is met ingang van 1 september hét publicatiemiddel voor alle interne vacatures. Hier vindt u enkel nog de vacatures die voor 1 september 2006 zijn opengesteld. Meer info: Defensie Portaal / Startpagina Personeel●

w

5000_Krnt

10-10-2006

17:35

Pagina 3


Links: Volgens krijgsmachtadjudant Erik Nieuwenhuis is fatsoenlijk omgaan met elkaar tweerichtingsverkeer. “Het is niet zo dat slechts officieren de onderofficieren, korporaals en soldaten mogen aanspreken op hun gedrag. Andersom moet ook kunnen.” Midden Berlijn, rechts Bertholee. Rechts: CDS Berlijn: “Bij ongewenst gedrag alleen formulieren inleveren bij de juiste instantie en vervolgens zeggen: ‘u komt er wel uit’, is natuurlijk niet goed.” TEKST: BERT VAN ELK FOTO’S: PETER WIEZORECK

CDS BERLIJN WIL ONGEWENST GEDRAG DE ORGANISATIE UIT WERKEN Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - Het plan van aanpak, dat de grondslag vormt voor de activiteiten voor de komende tijd, telt vier punten. Berlijn: “In de eerste plaats gaan we vaststellen wat gewenst en ongewenst gedrag is.”

gegaan.” De hoofddirectie Personeel gaat invulling geven aan de totstandkoming van deze organisatie. Berlijn wil snel resultaten zien. “Niet volgend jaar pas. Het moet concreet worden gemaakt met duidelijke gedragsregels voor het eind van het jaar, die gaan gelden voor Defensie. En dan bedoel ik de hele organisatie, inclusief het burgerpersoneel. Ongewenst gedrag uitbannen doen we niet voor de omgeving, maar ook omdat we er innerlijk ervan overtuigd zijn dat het moet.” PRATEN

In de tweede plaats moet er volgens de CDS iets worden gedaan aan “bewustwording en nemen we ons leiderschap onder de loep. Dat is nu erg mechanisch, dat wil zeggen dat er vaak te weinig inlevingsvermogen bestaat. Bij ongewenst gedrag alleen formulieren inleveren bij de juiste instantie en vervolgens zeggen: ‘u komt er wel uit’, is natuurlijk niet goed. De organisatie moet leidinggevenden alerter maken, zodat bij slachtoffers niet het idee ontstaat dat ze er alleen voorstaan. Je mag als commandant nooit denken: ‘Zolang ik niets hoor, zit het wel goed.’ We moeten elkaar aanspreken op ongewenst gedrag. Je wordt geen leidinggevende omdat je van die mooie blauwe ogen hebt of omdat je de oudste bent, maar omdat je hebt aangetoond dat je verantwoordelijkheden ten aanzien van de zorg voor het personeel aankunt. Dat betekent voor Defensie dat we onze mensen moeten opleiden.” In de derde plaats wordt er met de operationele commandanten gepraat over hoe door aanpassingen in de werkomstandigheden ongewenst gedrag kan worden voorkomen. “Het is cruciaal dat iedereen het begrijpt en ook meehelpt met het oplossen van dit probleem. Het gaat iedereen aan. We doen het in de eerste plaats voor onszelf, maar we moeten ook door de samenleving worden gezien als een fatsoenlijke organisatie waar je met een gerust hart kunt komen werken.” Vierde en laatste actiepunt is de integriteitorganisatie van Defensie. “Dat moet de organisatie worden die het lijnmanagement bij de les houdt en erop toeziet dat er op de juiste wijze met ongewenst gedrag wordt om-

Generaal-majoor Bertholee, in het dagelijkse leven directeur Aansturen Operationele Gereedstelling, wil de opdracht van de CDS binnen het kader en de richtlijnen snel ter hand nemen. “Het probleem is bekend; aan het eind van het jaar dient er een set gedragsregels te liggen die wordt begrepen en omarmd door het Defensiepersoneel. Ik ga daarvoor niet alleen naar de operationele commando’s. Een kleine projectgroep gaat praten met jonge soldaten en matrozen. We gaan veel praten om elkaar ervan te doordringen wat er wel en niet kan. Er mag daarbij geen verschil zijn tussen de krijgsmachtdelen.” Onderdeel van de plannen zijn ook gemeenschappelijke sessies met het personeel. “Wie concrete suggesties heeft, kan die kwijt op een intranetsite die binnenkort live gaat. We moeten in de toekomst misschien wel gebruik maken van zogenoemde intervisiesessies, dat wil zeggen met een groep gelijken praten over hoe je met een bepaald probleem omgaat. Daarbij is ook weer een grote rol weggelegd voor de krijgsmachtadjudant en de adjudanten van de defensieonderdelen. Zij kunnen peilen of de regels begrepen worden en of we de juiste dingen zeggen, zodat het draagvlak binnen de organisatie maximaal is. Als medewerkers het nut van de regels zien, blijft het ook tussen de oren zitten. Dat is volgens mij relatief makkelijk te bereiken want heel veel mensen bij Defensie hebben helemaal niets op met ongewenst gedrag. Laatste stap is dat de nieuwe regels moeten inslijpen in de organisatie.” De Commandant der Strijdkrachten is het met Bertholee eens. “De meeste Defensiemede-

werkers staan heus niet met de oren te klapperen als ze de regels horen. Ook de bonden hebben hun expliciete steun uitgesproken. Ongewenst gedrag is een probleem van ons allemaal. Er is, denk ik, veel draagvlak voor gedragsregels, maar het begrip voor de maatregelen moet nog groter worden.” Ook Bertholee zegt blij te zijn met de medewerking van de militaire bonden. “Zij hebben het zich ook aangetrokken en vinden dat er aan het probleem moet worden gewerkt.” Beide generaals vinden dat militairen elkaar weer op hun gedrag moeten aanspreken. Berlijn: “Niet alleen voor de buitenwacht, maar ook omdat het essentieel is voor het kunnen functioneren van de organisatie. Een team dat onderling roddelt en pest, presteert niet optimaal. Ook tijdens de opleidingen moet meer aandacht komen voor de negatieve kanten van groepsprocessen. Deze kennen goede kanten, maar ook slechte. Daar moeten we ons bewust van zijn en jonge leiders daarop wijzen. Ze moeten niet alleen oog hebben voor zaken als eten en slapen, maar ook voor het feit dat het personeel dat je is toevertrouwd zich goed voelt.” AANSPREKEN

“Ik ben al jong begonnen met het geven van leiding. Na een aantal jaren werd ik vertrouwenspersoon. Tijdens de opleiding daarvoor werd gevraagd waarom ik deze nevenfunctie wilde. Heel simpel: omdat ik met plezier naar mijn werk ga en dat gun ik iedereen.” Krijgsmachtadjudant Erik Nieuwenhuis ziet nog mogelijkheden tot verbetering. “Het meeste ongewenste gedrag, wordt, zoals in het rapport Staal staat vermeld, onder in de organisatie ondervonden. Daar wordt ook het meeste aanpassingsvermogen van vaak jonge mensen verwacht. Tijdens de opleidingen is gewenst gedrag geborgd. Na hun opleiding gaan mensen meedraaien bij een operationele eenheid. Daar komen ze vaak alleen terecht en niet met een hele groep. Daar ligt een taak voor mij en mijn collegae van de krijgsmachtdelen.” Volgens Nieuwenhuis is fatsoenlijk met elkaar omgaan tweerichtingsverkeer “Het is niet zo dat slechts officieren de onderofficieren, korporaals en soldaten

mogen aanspreken op hun gedrag. Andersom moet ook kunnen. Een oudere onderofficier moet een jonge officier als hij een vorm van ongewenst gedrag ziet, even apart nemen en hem dan vertellen dat niet kan wat hij heeft gedaan.” “Helemaal mee eens”, reageert Bertholee. “Dat is mij als jonge luitenant, net van de KMA, ook overkomen. En dat heeft mij uitstekend geholpen. Ik ben de toenmalige opperwachtmeester daar nog steeds dankbaar voor.” Nieuwenhuis doet een dringend beroep op iedereen om ongewenst gedrag te voorkomen. “Ik heb niet de illusie dat dat eenvoudig is, maar ongewenst gedrag valt niet te tolereren. Als je denkt dat het wel kan, moet je je afvragen of je wel bij de juiste organisatie werkt. Woensdag vergader ik met de adjudanten van de defensieonderdelen en dan gaan we het er over hebben hoe we het probleem kunnen aanpakken. Op zowel de korte als de lange termijn. De bestrijding van ongewenst gedrag moet iets wezenlijks worden voor iedereen. Spreek elkaar aan als het nodig is. Misschien moeten we ook wel een weerbaarheidstraining opnemen in de opleiding voor de laagste groepen in de organisatie. We moeten de mensen laten zien wat ze van hun leidinggevenden mogen verwachten.” Berlijn: “We moeten ongewenst gedrag de organisatie uitwerken. Iedereen dient zijn verantwoordelijkheid te kennen en de ander aan te spreken als het nodig is. Door intensief met elkaar te spreken in gezamenlijke sessies komt er een eenduidige, voor iedereen begrijpelijk set gedragsregels te liggen. Het gaat om bewustwording. Als je de leiding hebt, neem die dan. Wat mij betreft gaat het om fatsoen en verantwoordelijkheid. Dat zijn de komende tijd guiding principles.”●

CONFERENTIE OVER DE MORELE DIMENSIE VAN ASYMMETRISCHE OORLOGVOERING

ETHIEK IS NIET VOOR WATJES

l

AMSTERDAM - Tijdens een militair konvooi wordt door omstanders een kind voor één van de militaire voertuigen geduwd en aangereden. De omstanders lopen weg, niemand doet iets. Het is bekend dat de Taliban deze methode hanteren om coalitietroepen te lokken naar een plek waar een geïmproviseerd explosief tot ontploffing zal worden gebracht. Stappen de militairen uit om hulp te bieden of rijden ze door? Voor degenen die geen ervaring hebben met het militaire vak klink dit als fictie, een theorievraag van het CBR. Echter, dit is een bloedserieus dilemma waar elke militair tijdens een uitzending mee te maken kan krijgen. Het bovenstaande is slechts een willekeurig voorbeeld van een dilemma uit de openingsspeech van

staatssecretaris Van der Knaap, tijdens de driedaagse conferentie met de titel The moral dimension of asymmetrical warfare op de marinekazerne in Amsterdam. Morele vraagstukken zijn al zo oud als het militaire vak zelf. Maar het belang ervan is de laatste jaren behoorlijk toegenomen. Dit geldt eveneens voor het begrip asymmetrie. Gevechten met een nagenoeg gelijkwaardige tegenstander komen nauwelijks meer voor. Nederlandse militairen zijn bij de uitvoering van een opdracht gebonden aan de regels van internationaal recht. Echter, hoe ga je dan om met een tegenstander die deze regels doelbewust aan zijn laars lapt? Hoe behandel je iemand die zich niet aan de spelregels houdt? Om aan de vereiste,

hoogste mate van professionaliteit te kunnen voldoen, is een gedegen discussie over ethiek tussen militairen en wetenschappers geen overbodige luxe. Een militair die dit onderwerp abstract vindt en van weinig belang acht, negeert het feit dat een extra beroep op zijn ethisch bewustzijn onlosmakelijk verbonden is met het welslagen van een missie. De bijeenkomst was de ideale gelegenheid om uitleg te geven over de typisch Nederlandse aanpak bij de uitvoering van de missies in Irak en nu in Afghanistan. De plaatsvervangend CDS, luitenant-generaal Sonneveld, stelde dat het beleid van handhaving van vrede in combinatie met respect, interesse en nauw contact voor en met de locale bevolking, in Nederlandse ogen inmiddels als de

beste manier wordt gezien om een missie te laten slagen. In deze ideale situatie worden de Nederlandse troepen niet gezien als bezettingsmacht en neemt de steun voor terroristen onder de bevolking af door de gecreëerde stabiliteit. Een hoogtepunt van de conferentie vormde dan ook de presentatie van het boek ‘Military Ethics. The Dutch Approach’ door dr. Th. A. van Baarda en dr. D. E. M. Ver-

weij, tevens de organisatoren van het evenement. Deze vernieuwde Engelstalige uitgave van het ‘Praktijkboek Militaire Ethiek’ moet het internationale uithangbord worden van de Nederlandse inspanningen op het gebied van de militaire ethiek. Tijdens het symposium werd gediscussieerd over uiteenlopende onderwerpen. Zoals kindsoldaten, de rol van de media, marteling, targeted killings, moeten kleine

landen oorlogvoeren of privé-legers hebben. Er heerste consensus over het feit dat huidige militaire operaties met chirurgische precisie moeten worden uitgevoerd en dat terreur niet met terreur kan worden bestreden. Een aantal van de besproken onderwerpen verschijnen te zijner tijd in een boekwerk. Mogelijk wordt over twee jaar wederom een symposium gehouden. Tekstbijdrage: Sander Lugtenburg●

5000_Krnt

10-10-2006

17:54

Pagina 4


DEFENSIE STANDAARDISEERT FINANCIËLE EN MATERIEELLOGISTIEKE PROCESSEN

PROJECT SPEER GOED OP DE RAILS DEN HAAG - Pakbonnen en voorraadlijsten gaan plaatsmaken voor barcodes en gekoppelde databases. Eenvoudig gezegd: met een druk op de knop wordt duidelijk hoeveel er binnen Defensie nog in voorraad is en waar deze goederen zich bevinden. Het besturen, beheersen en uitvoeren van defensiebrede materieel-logistieke processen bij Defensie kan beter. “Sterker nog: het moet”, zegt de leider van het programma Strategic Process & ERP Enabled Reengineering (SPEER), secretarisgeneraal Ton Annink beslist. “Het efficiënt uitvoeren van gezamenlijke operaties en de financieeleconomische registratie daarvan, wordt nu nog bemoeilijkt door gescheiden bevoorradingslijnen. Defensie kent een groot aantal verschillende bedrijfsprocessen en verouderde informatiesystemen, maar hierin komt de komende tijd verandering. Defensie gaat standaardiseren op financieel en materieellogistiek gebied en de bedrijfsvoering en werkwijzen verbeteren door de invoering van een zogenoemd Enterprise Resource Planningpakket (ERP). Daarmee kan de krijgsmacht voelbaar sneller, beter en goedkoper haar operaties uitvoeren.” koppelt financiële en materieellogistieke processen en gegevens waardoor er veel efficiënter met financiën en middelen kan worden omgegaan. De introductie van het ERP-pakket in het financiële en materieellogistieke gebied (ERP/MF) bestaat uit drie delen: een ontwerp-, een inrichtings- en een implementatiefase. In de ontwerpfase wordt uitgedacht hoe bedrijfsprocessen moeten verlopen en welke informatievoorziening daarbij past. Tijdens de inrichtingsfase worden standaard bedrijfsprocessen en gegevensstructuren uitgewerkt en verwerkt in het ERP-pakket (de zogenoemde ERP bouwstenen). Tijdens de uitvoeringsfase worden de gestandaardiseerde processen en bijbehorende ERP/MF-bouwstenen bij de gebruikers ingevoerd. Het ERP/MF-programma is zo ingericht dat per planningsperiode duidelijke doelen moeten worden gehaald. Defensie wil de logistieke ondersteuning van operaties en de financiële processen (zoals plannen, begroten en budgetteren) verbeteren. ERP/MF moet zowel in Nederland als daarbuiten onder operationele omstandigheden (deployed en mobiel) kunnen worden toegepast. De ontwikkeling van ERP/MF bij Defensie is in volle gang. SPEER heeft begin 2006 de ontwerpspecificaties voor standaard bedrijfsprocessen aangeleverd bij wat schertsend de “bouwstenenfabriek” in Rijswijk wordt genoemd. Het ontwikkelen van de eerste bouwstenen of computerprogrammaonderdelen van het SAP-pakket vindt daar momenteel plaats. De bouwstenen van de financiële procesERP

Pakbonnen en voorraadlijsten gaan plaatsmaken voor barcodes en gekoppelde databases. Eenvoudig gezegd: met een druk op de knop wordt duidelijk hoeveel er binnen Defensie nog in voorraad is en waar deze goederen zich bevinden.. Foto: Peter Wiezoreck

sen en van een deel van de materieellogistieke processen zijn opgeleverd. Inmiddels is een beter zicht ontstaan in de met ERP/MF te behalen besparingen, de gevolgen van veranderingen in de organisatie, de kosten, in het bijzonder ook de inhuur van externe bedrijven, en de benodigde eigen Defensie-capaciteiten. HERIJKEN AMBITIE ERP/MF heeft veel invloed op de bedrijfsvoering. Vandaar dat onlangs de betrokken topfunctionarissen hebben gekeken of het lopende project SPEER goed op de rails staat. “Handhaven van de huidige planning zou te grote risico’s met zich meebrengen voor de programmabeheersing en de kosten”, stelt SG Annink. “Voorafgaande aan de invoering is daarom nog eens goed over de doelstellingen van ERP/MF nagedacht en wat we ermee willen.” Voor de verdere aanpak van het bouwen en invoeren van ERP/MF bij Defensie gelden de zes uitgangspunten. “Operaties en bedrijfsvoering moeten toekomstbestendig worden gemaakt. Het inrichten van processen gebeurt gemeenschappelijk, tenzij er zeer dringende redenen zijn om het afzonderlijk te doen. De invoering richt zich op verbeteringen van operationeel optreden. Het invoeren van ERP/MF dient de operationeel-kritische processen zo min mogelijk te verstoren.” Defensie richt zich de eerstkomende jaren op het invoeren van een ERPsysteem waarmee de financiële processen, het materieelbeheer, de bevoorradingsprocessen en de daarbij behorende inkoop worden ondersteund. De onderhoudsketen volgt daarna. PeopleSoft bestaat daarnaast als de basisadministratie voor personeel- en organisatiegegevens. “De krijgsmacht moet steeds beter in staat zijn om joint op te treden en het operationeel logistiek concept 2006 vormt daarvoor de basis. Gezamenlijk opereren vereist één bevoorradingsketen, waarbinnen volledig inzicht bestaat in de artikelenstroom naar de operationele eindgebruiker, en inzicht in het beschikbare en te beheren materieel. Daarnaast is ook een goede ondersteuning nodig van de onderhoudstaken die operationele eenheden bij inzet zelfstandig moeten kunnen verrichten.”

PROJECTEN

Op korte termijn start de directeur Financieel Economische Zaken (FEZ) een

project om binnen de hele defensieorganisatie het plannen, begroten en budgetteren met ingang van 1 januari 2008 met ERP/MF te kunnen uitvoeren. Het Commando Landstrijdkrachten gaat een project opzetten om de bevoorradings- en onderhoudsprocessen van 320 Materieel Logistiek Peloton met ERP/MF te ondersteunen. Bij de Koninklijke Marechaussee sluit het project District Noord-Oost daar op aan. Het Commando Zeestrijdkrachten gaat het toepassen van ERP/MF aan boord van een fregat uittesten. Tegelijk met de komst van de eerste NH-90 helikopters zal worden gestart met de materieellogistieke ondersteuning van deze helikopter met ERP/MF. De Defensie Materieel Organisatie begint met vijf projecten. Eén daarvan is de voorbereiding van de organisatie en het inrichten van (het beheer van) de data. Drie andere projecten hebben te maken met de instandhoudingsondersteuning van de zee-, landen luchtketen met ERP/MF. Het vijfde project richt zich op het ondersteunen van de Defensie Uitleen Organisatie. Het eerder geplande project bij de divisie speciale producten van het Marinebedrijf (DMO) gaat niet door. Om de technische infrastructuur voor operationeel optreden te testen, wordt een project deployed server opgestart. Het gebruik van SAP via mobiele apparatuur, zoals notebooks of Personal Digital Assistants, wordt voorlopig nog niet getest, omdat de technische oplossing door SAP nog niet voldoende is ontwikkeld. OPBRENGST

Door de introductie van ERP/MF kunnen er op termijn bij de financieel-economische afdelingen en bij de materieellogistieke afdelingen 1030 FTE vervallen. Daarnaast wordt met de prestatiegerichte besturing en gestandaardiseerde bedrijfsvoering met ERP/MF uiteindelijk jaarlijks tachtig miljoen euro bespaard. De kosten van de investeringen bedragen tot en met 2013 circa 241 miljoen euro. De ontwikkelingen in de bedrijfsvoering en het introduceren van ERP/MF zijn nauw met elkaar verweven. Secretarisgeneraal Annink is als verantwoordelijke voor de defensiebrede bedrijfsvoering dan ook opdrachtgever voor de ERP/MFimplementatie. Hij doet dit samen met de commandant der strijdkrachten (CDS), generaal Berlijn. In deze rol ziet de SG

toe op een samenhangende besluitvorming. “Ik zie erop toe dat de verschillende projecten er ook komen en dat er verantwoording wordt afgelegd. Daar waar nodig ga ik ook bijsturen, want het succes van dit project is echt belangrijk. Met ERP kan de krijgsmacht voelbaar sneller, beter en goedkoper haar operaties uitvoeren.” De opdrachtgever krijgt ondersteuning van de directeur Informatievoorziening en Organisatie (DIO). Een bijzondere rol is weggelegd voor de zogenoemde opdrachtnemer die de SG op korte termijn aanstelt. “Die medewerker heeft de dagelijkse aansturing van en afstemming met de beleidsverantwoordelijken in zijn takenpakket. Hij krijgt hiervoor mijn volledige mandaat. Hij heeft alle verantwoordelijkheden om de samenhang en voortgang van ERP/MF zeker te stellen, prioriteiten te stellen wat betreft de beschikbare middelen en de inzet van de dienstencentra, de gerelateerde opbrengsten te realiseren, het risicomanagement in te vullen, te zorgen voor een ordentelijke communicatie en periodiek aan mij en de CDS te rapporteren.” De krijgsmachtdelen, DMO, CDC en de Bestuursstaf zijn elk verantwoordelijk voor de resultaten en belast met het gehele traject van ontwerp tot en met het stellen van eisen aan het beheer van het ERP/MF-systeem binnen hun functiegebied. “Het bouwen van het ERP-systeem doet het Commando DienstenCentra (CDC). Daarom wordt SPEER ondergebracht bij het CDC. Zo is de samenhang geborgd evenals maximale synergie.” De CDC-bedrijfsgroep Informatievoorziening is verantwoordelijk voor het functioneel beheer van ERP/MF. Het beheer van de hardware berust bij CDC/bedrijfsgroep informatie- en communicatietechnologie. Het beheer van de software wordt door externen gedaan.●

SCHAARSBERGEN - “Als het ons niet lukt, dan lukt het niemand meer.” Hoewel het avontuur de nodige gevaren herbergt, steekt kolonel Hans van Griensven zijn enthousiasme bepaald niet onder stoelen of banken. De tweede lichting van de Task Force Uruzgan (TFU II), waarvan hij de commandant is, staat volgens hem te trappelen om in de Afghaanse provincie het eerste contingent af te lossen. De TFU II bereidt zich deze dagen in de oefening Rhino Integration bij Schaarsbergen voor op het belangrijke karwei. “Mensen helpen zit in me.”

Congres Carnegie Heldenfonds DEN HAAG - De stichting Carnegie Heldenfonds houdt op vrijdag 27 oktober in Den Haag een symposium met als thema ‘Zit heldenmoed ons in het bloed?’ Elk jaar worden tientallen mensen uit het water of uit een brandend huis gered door toevallige passanten. Een medaille en vermelding in de plaatselijke krant is vaak de enige erkenning die ze krijgen, want wij Nederlanders vinden gewoon doen immers al gek genoeg. Zorgt dit gebrek aan erkenning in een individualistisch tijdperk ervoor dat mensen vaker passief toekijken bij een ongeluk dan vroeger? Prominente sprekers op het symposium zijn de voorzitter van het Fonds Slachtofferhulp, professor. mr. Pieter van Vollenhoven, psycholoog prof. dr. René Diekstra, en het hoofd Operationele Dienst van de

Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij Roemer Boogaard. De bijeenkomst begint om 10.30 uur en eindigt met een lunch om 13.30 uur. Zij is bedoeld voor vertegenwoordigers van hulpverleningsorganisaties als brandweer, politie, burgemeesters en gemeentelijke ambtenaren, studenten psychologie en overige geïnteresseerden. Tevens zijn aanvragers en ontvangers van een Carnegieonderscheiding van harte welkom. Het symposium vindt plaats in de Statenzaal van het Zuid-Hollandse provinciehuis aan het Zuid-Hollandplein in Den Haag. Belangstellenden kunnen zich vóór 10 oktober aanmelden o.v.v. naam en adresgegevens bij [email protected]●

Aanmelden voor symposium ‘Heel UTRECHT - De directie Militaire Gezondheidszorg houdt op 17 november in de Jaarbeurs te Utrecht voor al het militair medisch personeel het symposium ‘Heel Menselijk’. Al het medisch personeel komt vroeger of laat in een situatie waarin alle opties ‘donker’ zijn. Situaties waarin er altijd slachtoffers zijn en die toch vragen om helder en doortastend optreden.

Er hebben zich al ruim 450 mensen aangemeld voor ‘Heel Menselijk’. Inschrijven is nog tot 1 november mogelijk. De organisatie is ondertussen druk doende om - in samenwerking met de diverse krijgsmachtdelen, OPCO’s, V&VN en de VOGD - een extra, interactief programma samen te stellen dat voor iedereen aantrekkelijk is. Ook burgermedewerkers van de ge-

Me

Heel

5000_Krnt

10-10-2006

17:54

Pagina 5


Links: Na aankomst schudden leden van het Provinciaal Reconstructie Team handen met de bewoners van Tarin Kowt.

Rechts: Marechaussees doen ook mee aan de oefening Rhino Preparation. Op de foto oefenen ze in het voeren van besprekingen met de politie van Tarin Kowt’.

TWEEDE LICHTING VOOR URUZGAN BIJNA KLAAR VOOR UITZENDING

‘DENK ZOALS ZIJ DENKEN, DAN KUN JE PAS ECHT HELPEN’ TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: SJOERD HILCKMANN-AVDD

Het weer op het oefenterrein op de Veluwe doet met harde wind en motregen allesbehalve aan Uruzgan denken. Toch is geprobeerd om de situatie in de moordend hete ‘zandbak’ zoveel als mogelijk na te bootsen. De hoofdstad van Uruzgan, Tarin Kowt, wordt uitgebeeld door een door aarden wallen omgeven betonplaat met wat tenten. Her en der benen in Afghaanse outfit gestoken militairen rond. Volgens Van Griensven zijn kosten noch moeite gespaard voor een training van alle eenheden gezamenlijk. Met dank aan de huidige legermacht in Uruzgan, die veel nuttige tips doorgeeft, meldt Van Griensven. “We willen allemaal graag aan de missie deelnemen.” PASHTO

Terwijl de wind op de oefenzone beukt, nadert een colonne met YPR-pantserrupsvoertuigen, Mercedessen Benz en pantserwielvoertuigen van het type Patria Tarin Kowt. De in Afghaanse garderobe uitgedoste inwoners van de ‘woestijnplaats’ bekijken het konvooi met argusogen. Nadat de voertuigen, met aan boord leden van het Provinciaal Reconstructieteam (PRT), is gestopt, zorgen bewapende militairen voor een ‘nabij-beveiliging’. Liggen er mijnen, boobytraps? En zo

Menselijk’ neeskundige diensten zijn van harte welkom (bij aanmelding een militaire referentie noemen). Opgeven kan via www.defensie.nl/heelmenselijk. Inlichtingen verstrekt de projectofficier, kapitein André de Lizer. Telefoon 070 - 318 79 59, e-mail: ar.d.lizer@min def.nl●

ja, waar? Na een eerste controle lijkt de kust veilig. De PRT-deputatie schudt bij de ingang van Tarin Kowt handen met wachtende bewoners. Beveiligd door fuseliers betreden de militairen het dorp voor een gesprek met de burgemeester. Volgens Afghaans gebruik bekleedt hij een te hoge positie om de Nederlanders in hoogsteigen persoon te verwelkomen. Vriendelijkheden worden uitgewisseld; de besprekingen beginnen. Ritmeester Ernst informeert in het Nederlands naar de problemen en of en zo ja hoe het Provinciaal Reconstructie Team kan helpen. Een in Nederland woonachtige Afghaan vertaalt de vragen in het Pashto, de taal van Uruzgan. De watervoorziening blijkt kapot, de irrigatiekanalen verstopt, het ziekenhuis te klein, meldt de burgervader, die zijn rol met verve vervult. Het toneelspel doet bijna natuurgetrouw aan. Fopburgemeester Abdul Razak zegt van Defensie een uitnodiging te hebben gekregen om deel te nemen aan Rhino Integration. Dat hij ‘ja’

Kolonel Hans van Griensven (geheel links), commandant van de Task Force Uruzgan II. “Ons motto luidt think Uruzgan style.” Tweede van links overste Gerard Koot, met naast hem ranggenoot Tim Luiten.

zei komt doordat de aanwezigheid van (Nederlandse) militairen in zijn moederland volgens hem bittere noodzaak is. Tijdens het bloedige bewind van de Taliban zijn onder meer economie en infrastructuur totaal in elkaar geklapt. “Een vredesmacht kan in Uruzgan veel verbeteren. Daarom help ik de Nederlanders graag”, aldus Abdul Razak, in 1997 naar ons land gevlucht. HOFLEVERANCIER

De Task Force Uruzgan II beoogt in Uruzgan de stabiliteit en de veiligheid te verbeteren. Ook wordt een aanzet gegeven voor een bestuurlijke en economische wederopbouw. Van Griensven: “Wij zetten het werk van de huidige Nederlandse Task Force naadloos voort. Dat wil zeggen: met respect voor de cultuur en

de bewoners van het land, die het op den duur zelf zullen moeten doen. Ons motto luidt think Uruzgan style. Denk zoals zij denken, dan kun je pas echt helpen. Al zullen we zonder twijfel voor onverwachte situaties komen te staan.” De Task Force Uruzgan II bestaat uit een Provinciaal Reconstructieteam (PRT) onder leiding van luitenant-kolonel Gerard Koot. De Battle Group heeft als commandant luitenant-kolonel Tim Luiten. Als ‘hofleverancier’ voor de totale eenheid fungeert 13 Gemechaniseerde Brigade in Oirschot. Voor de duur van de operatie is die aangevuld met andere landmachteenheden en een luchtmachtcontingent met jachtvliegtuigen, transport- en gevechtshelikopters. Een handvol mariniers, nodig voor specialistische functies, en marechaussees gaat ook mee. “De Task Force Uruzgan II is een échte Defensie-inspanning”, benadrukt Van Griensven, in het dagelijks leven chef-staf van 13 Gemechaniseerde Brigade. Hij verwacht in janu-

Het materiaal voor de Task Force Uruzgan II is voor een belangrijk deel afkomstig van 13 Gemechaniseerde Brigade, aangevuld met dat van andere eenheden van de landmacht.

ari in Afghanistan de commandant van de eerste lichting, kolonel Theo Vleugels, op te volgen. Ook luchtmachtmilitair eerste luitenant Thijs staat te trappelen voor Uruzgan, waar hij aan Civil Military Cooperation (CIMIC) gaat doen. “Mensen helpen zit in me. Bevlogenheid? Nee, dat is het verkeerde woord. Ik ben sterk gemotiveerd. En risico’s: die horen bij dit beroep. Bovendien zijn ze aanvaardbaar. We trainen veel op onze eigen veiligheid. Ik vertrouw op onze opleiding.” Fuselier 2 Mansour, boorschutter (.50) op een Patria-pantservoertuig, zegt van nature goed tegen de hitte en het zand van een woestijn te kunnen. Ook de volgens hem sterke saamhorigheid binnen de TFU II, spreekt hem tot de verbeelding. Met drie uitzendingen naar Bosnië-Herzegovina achter de rug, ontbreekt het

Mansour in elk geval niet aan ervaring. Hoewel het op de Balkan evenmin verre van pluis was, verwacht hij in Afghanistan wel meer gevaar te lopen. Hij laat doorschemeren zich er niet zenuwachtig over te maken. “Ik ga gewoon mijn werk doen.” PROFESSIONEEL

Eerste luitenant Willem van 43 Gemechaniseerde Brigade toont zich eveneens nuchter. Hem wacht in Uruzgan de functie van Forward Air Controller. “Ik moet zorgen dat bommen uit vliegtuigen niet op onze troepen terechtkomen. De situatie zal overeenkomen met die in mijn uitzending naar Irak. Op je hoede zijn dus. Absoluut. Ja, mijn thuisfront staat volledig achter me, hoewel ze het natuurlijk jammer vinden dat ik weg ga. En ikzelf? Ik bekijk de uitzending professioneel.”● Uit oogpunt van veiligheid zijn sommige geïnterviewden op eigen verzoek alleen met voornaam vermeld.●

5000_Krnt

10-10-2006

18:01

Pagina 6


Rechts: Een Nederlandse militair houdt vanachter zijn Minimi de omgeving scherp in de gaten.

Links: Eén van de observatieposten op FOB Martello

FORWARD OPERATING BASE MARTELLO DEN HAAG - Nederlandse militairen hebben van begin september tot en met 1 oktober op de Forward Operating Base Martello gewerkt en gewoond. Zij vervingen hun Canadese collega’s, die in de provincie Kandahar werden ingezet in het kader van de operatie Medusa. Op deze pagina een impressie van het leven en werken op de basis Martello.●

Links: Eén van de vele observatieposten op FOB Martello heeft een schitterend uitzicht over de vallei met daarin de weg die naar Tarin Kowt leidt

Links: Door elke dag een grote waterzak te vullen, kunnen de bewoners van Martello regelmatig een korte douche nemen.

Boven: Een Scania rijdt één voor één alle observatieposten af om de mensen op de posten te voorzien van de benodigde voorraden. Onder: Een YPR rijdt richting een van de observatieposten op FOB Martello, waar Nederlandse militairen ter ondersteuning van hun Canadese collega's de honneurs waarnemen.

Rechts: In het zonnetje voor je beveiligde onderkomen.

Tijd voor ontspanning op één van de posten op FOB Martello.

Foto’s: Paul Verheul

5000_Krnt

10-10-2006

18:02

Pagina 7


NEDERLANDERS EN AMERIKANEN SLAAN HANDEN INEEN

Genezeriken brengen verlichting in Deh Rawod DEH RAWOD - Net buiten het kamp in Deh Rawod staat een klein betonnen gebouwtje, half beschermd door een muur. De omheining is afgemaakt met rollen concertina’s. Eerst drie keer per week, maar sinds kort vijf maal, behandelen Amerikaanse artsen hier samen met Nederlands geneeskundig personeel inwoners van Deh Rawod en omliggende dorpen.

Eerste ‘natte groep’ op Tarin Kowt TARIN KOWT - De commandant van 102 Constructiecompagnie, majoor Wijtze van der Velde, heeft geheel volgens de door hem geschapen traditie de eerste douches op Tarin Kowt geopend. Begin 2005 wilde de majoor het eerste stortbad nemen tijdens een oefening waarbij ook een geïmproviseerde badcel werd gebouwd. Tijdens de volgende exercitie zette zijn commandant hem als eerste onder de douche en daarmee was de traditie geboren. Op dinsdag 3 oktober vormde hij dus de aangewezen man om de nieuwe douches in gebruik te nemen. Een natte groep bestaat uit twee containers met twee douches, twee toiletten, twee urinoirs en vier wasbakken. Verder is elke container voorzien van airconditioning en verwarming. Per stuk kosten de containers 30.000 euro. In totaal worden er op de twee Nederlandse kampen in Uruzgan 56 geplaatst.● Majoor Van der Velde in volle actie. Foto: Paul Verheul

TEKST: PAUL VERHEUL FOTO’S: JUUL PLATENBURG

Op een van de vier schragenstellen in het gebouwtje, ligt een elf maanden oud meisje. Dunne beentjes en te klein voor haar leeftijd. “Toen we haar voor het eerst zagen, dachten we dat ze een maand of twee á drie was. Als je het vel op haar beentjes vastpakte, bleef het zo staan: een teken van uitdroging. Ze ziet er nu heel goed uit eigenlijk”, zegt luitenant Rob, die regelmatig mee naar ‘buiten’ gaat. De vader van het kindje staat ondertussen aandachtig te luisteren naar de aanwijzingen van de arts. In zijn hand een blik melkpoeder. “De moeder gaf op een gegeven moment geen melk meer, maar de vader ging niet met zijn dochtertje naar deze hulppost, omdat hij dan niet kon werken. Toen hij hier dan uiteindelijk stond, was ze meer dood dan levend. We hebben ook echt op hem in moeten praten om elke week langs te komen voor controle. Nu het een stuk beter gaat met zijn kind, ziet hij dat onze hulp effect heeft. Dat hij door hier te komen inkomstenderving heeft, neemt hij nu op de koop toe”, aldus de luitenant. Het door de Amerikaanse artsen ingestelde spreekuur, vormt een uitkomst voor de bevolking. Deh Rawod beschikt wel over een medische post, maar voor veel mensen is een bezoek aan de arts een te kostbare aangelegenheid, en bovendien vaak ver lopen. De ISAF-hulppost heeft als nadeel dat de Afghaanse artsen het aantal patiënten zien verminderen, waardoor ze vertrekken. Vandaar dat het Provinciaal Reconstructieteam (PRT) gaat beginnen met een MEDCAP (Medical Civilian Assistance Programme), zodat ook straks na het vertrek van ISAF de gezondheidszorg in de regio door

en voor Afghanen gegarandeerd is. Gouverneur Munib heeft geld ter beschikking gekregen om gevluchte artsen en ander medisch personeel te helpen met hun terugkeer in de provincie. KWAKZALVERS

Ondertussen stroomt de wachtruimte aardig vol. Vrouwen zien de genezeriken nagenoeg nooit, maar wat opvalt, is dat de wachtenden met name kinderen zijn. “Je maakt hier op deze post heel wat mee; van schotwonden tot simpele dingen als hoofdpijn door een tekort aan water. Maar

het moeilijkst zijn toch wel de kindjes. Een volwassene kun je tenminste uitleggen wat er aan de hand is”, zegt een van de genezeriken. Op een schragenstel ligt een oude man met paarse vlekken op zijn benen en linkerarm. Luitenant Rob: “Op de bazaar vind je ook lieden die zich voordoen als dokter. Ze zijn goedkoper dan een echte arts en dus gaan er mensen naar toe. Later komen ze toch hier terecht.” Het slachtoffer van de kwakzalverij wordt behandeld aan zijn

arm voor een diepe wond die hij heeft opgelopen na een val met zijn brommer. Als deze wordt schoongemaakt, geeft hij geen kik. Ook kinderen die toch behoorlijke kwetsuren hebben, laten niet merken dat ze pijn lijden. Twee uur en zo’n dertig patiënten later is de wachtkamer leeg en kunnen Nederlanders en Amerikanen met een goed gevoel terug naar het kamp. Ook al vormt het maar een druppel op een gloeiende plaat, de genezeriken hebben concreet iets kunnen betekenen voor de bevolking.●

5000_Krnt

10-10-2006

16:24

Pagina 8


SPORTEN IN DEH RAWOD IS VOORAL IMPROVISEREN URUZGAN - Bij de missie in Uruzgan is de logistieke pijplijn dun en moet er heel veel materiaal doorheen. Daarbij heeft ook nog eens alles de hoogste prioriteit. Zoals bij elke eerste missie is het improviseren. Ook bij de sportinstructeur geldt dat men in de eenvoud de meester herkent. TEKST: JUUL PLATENBURG FOTO’S: PAUL VERHEUL

Op het Nederlandse kamp in Deh Rawod zitten enkele mannen tussen twee tenten, in de schaduw van een doek. Onder hen korporaal 1 Wil. Normaal werkzaam bij 11 Herstelcompagnie in Schaarsbergen, is hij voor de duur van de uitzending toege-

voegd aan de Staf- en Antitankcompagnie van 12 Infanteriebataljon. Samen met de sportinstructeur op het kamp, sergeant Joop, bedacht en maakte hij de alternatieve fitness: een aantal palletboxen waaraan weer andere constructies bevestigd zijn die tot doel hebben het lichaam te versterken. Zelf is Wil het meest trots op een toestel dat wel voor zes of zeven oefeningen te gebruiken valt. “In overleg met Joop heb ik een multifunctioneel fitnessapparaat ontworpen, waarmee je borst, rug, schouders en zelfs je benen kunt trainen. Joop kwam bij me met de vraag of ik iets voor hem kon fabriceren. Ik heb gezegd dat hij eerst maar met een bouwtekening moest komen en dat ik wel zou kijken of het lastechnisch te maken is. Daar heb ik toen kritisch naar gekeken en ik ben gaan bouwen in mijn vrije momenten. Daarom duurde het best lang. Ook omdat het lassen nogal wat ampère trekt en het aggregaat dat nauwelijks aankan. Ik kon er alleen ’s ochtends aan werken.

DE HELFT ZIT EROP

TARIN KOWT - Het overgrote deel van Task Force Uruzgan is begonnen aan de tweede helft van de uitzending. Om dit te vieren, werd vorige week vrijdag op Deh Rawod en zaterdag op Tarin Kowt een zogenoemde midtermdag gehouden. De midtermdag op Deh Rawod stond in het teken van sport. De meeste militairen op het kleine kamp konden even de werkzaamheden opzij zetten en zich amuseren door met collega’s een potje te voetballen of volleyballen. Speciaal voor de midtermdag was er voor de militairen, die al maanden uit blik eten, een ware feestmaaltijd geregeld: frieten en kroketten. Een dag later waren de bewoners van Kamp Holland aan de beurt. Kolonel Theo Vleugels kwam op een dromedaris aangereden om het app`el af te nemen. In zijn toespraak blikte hij terug op de afgelopen twee maanden en keek hij vooruit naar de komende twee. De gevechtscontacten zijn tot nu toe in aantal beperkt geweest, maar volgens de commandant blijft alertheid geboden. Na het app`el was het tijd voor enig vertier. Net als in Deh Rawod werd begonnen met het traditionele doormidden zagen van een houten balk, symbolisch voor het in tweeën delen van de uitzending. Daarna deden enkele militairen hun uiterste best

op het podium voor de Prince(ss) of Arabia verkiezing. Het Logistic Support Detachement ging met deze titel aan de haal. Tekst: Juul Platenburg Foto’s: (l) Paul Verheul, (r) Richard Frigge●

Daarna is het te warm en komt het aggregaat te kort. Munitiekistjes, oude loopwielen van de YPR765, ijzeren pallethoeken en steigerpijpen vormden het bouwmateriaal. Na twee weken of zo hadden we alles af en kregen we complimenten van de gebruikers. Ik oefen er zelf ook mee en merk dat er meer mogelijk is met het multifunctionele apparaat, dan ik van tevoren had gedacht. Ik ga ook wel eens fitnessen om aan anderen te laten zien wat je er allemaal mee kunt.” Ondertussen is sergeant Joop ook aangeschoven. Met het zweet nog op zijn voorhoofd, want zijn tweede sportles van de dag zit er net op. De sportinstructeur, afkomstig van de Oranjekazerne in Schaarsbergen, heeft het naar eigen zeggen niet druk, maar is wel de hele dag met sport bezig. Van het geven van lessen tot het organiseren van toernooitjes; allemaal in het kader van ontspanning voor de bewoners van het kleinste Nederlandse kamp in Uruzgan. “Er wordt hier vooral in de ochtend, namiddag en avond gesport, omdat het dan natuurlijk wat koeler is. Drie keer per week ben ik een uur bij de fitness te vinden om mensen individueel te begeleiden. Ik geef ook drie keer per week VAKOL-sport voor de mensen die nog de Voortgezette Algemene Kaderopleiding Luchtmobiel in moeten, en ik start iedere dag met een half uur PT (physical training). Daarnaast organiseer ik elke week een toernooitje. Voetbal of volleybal, het maakt niet veel uit.” Het lijkt of de sport goed voor elkaar is in Deh Rawod, maar Joop moet het nog steeds stellen zonder zijn spullen. “De container staat in Nederland en kent geen hoge prioriteit. Ik kan niet aangeven wat

Medaillehulde op Kandahar Airfield KANDAHAR - Ruim 150 leden van het detachement van het 1 (NLD) ATF ISAF-detachement op Kandahar Airfield hebben de NATO-medaille gekregen. Militairen komen in aanmerking voor deze blauwe medaille als zij werkzaam zijn bij eenheden en staven die deelnemen aan operaties in de Joint Operations Area Afghanistan. Dit betreft het gebied dat binnen de politieke grenzen en het luchtruim van de International Security Assistance Force (ISAF) valt. Hierbij moeten ook alle buurlanden meegerekend

worden die grenzen aan Afghanistan en van waaruit directe ondersteuning wordt geleverd. De militairen krijgen de medaille als zij 30 dagen achter elkaar, dan wel bij elkaar opgeteld, hebben doorgebracht in de Joint Operations Area van Afghanistan. De medaille werd uitgereikt in de shelter waar normaal Cougarhelikopters staan. De commandant ATF sprak zijn bewondering uit voor het vele werk dat het detachement tot nu toe heeft verzet. Het levert een waardevolle bijdrage aan ISAF Stage III.●

ik als eerste binnen wil hebben. Ik wil gewoon alles, zodat ik een fatsoenlijk programma kan bieden. Er moet voor iedereen wat zijn, omdat sport een van de weinige manieren is voor de mensen om zich te ontspannen. Via mijn collega in Tarin Kowt heb ik wat hesjes, frisbees en touwen gekregen, zodat ik wel het een en ander kan doen. En er is natuurlijk de alternatieve fitness. Hier op de bazaar hebben we wat voet- en volleyballen gekocht en sinds kort hangt er een echt volleybalnet. Tot dan gebruikten we een aangepast camouflagenet. Met weinig middelen word je wel creatief moet ik zeggen. Ook de VAKOLsport, die het krachtuithoudingsvermogen in het bovenlichaam moet bevorderen, vereist de nodige improvisatie. Ik laat de deelnemers veel klimmen en klauteren, waarbij het met name aankomt op knijpkracht en de armen. Het traverseren aan de containers is daarbij een goede training. Evenals veel op Hesco’s klimmen. Bijna al het materiaal op het kamp valt wel ergens voor te gebruiken. Zeskantplaten, MB-wielen, munitiekistjes… de vaste groep van zes man zie je echt vooruitgaan.” Vooruitgang is ook waar de sergeant naar streeft. “De huidige eetzaal wordt straks op het nieuwe kamp de fitnessruimte. Als de apparatuur er dan nog niet is, verplaats ik de alternatieve toestellen naar binnen. Ook wil ik graag een klimparkje en een touwhindernisbaan maken. Het is alleen de vraag of de spullen gearriveerd zijn voordat mijn uitzending erop zit. Er gaat geen dag voorbij of iemand vraagt wel hoe het er nu mee staat. Ze willen graag fatsoenlijk kunnen sporten. Voorlopig moeten we het echter nog doen met wat we hebben.”●

v

5000_Krnt

10-10-2006

16:25

Pagina 9


ARTILLERIE ONDERGAAT MET NIEUWE VUURMOND EEN METAMORFOSE

PZH TOONT KRACHT OP WAPENINFODAG ’t HARDE - Het was een misschien wat vreemde keuze, de evergreen ‘Ben ik te min’ van de aloude hippie Armand die over het terrein schalde van het Artillerie Schietkamp in ’t Harde. En dat terwijl de Pantserhouwitser PZH-2000NL net vanuit drie vuurmonden een OSB (oefenspring brisantgranaat) zo’n drie kilometer verder het terrein in had gestuurd als demonstatie van haar kunnen tijdens de Wapeninfodag Artillerie. TEKST: EVERT BROUWER - FOTO’S: HENNIE KEERIS

, e

Pantserhouwitser verhuisd

Artilleristen bewonderen twee PzH2000NL houwitsers tijdens de wapeninfodag op het ASK.

De PzH en dus de 14e Afdeling Veldartillerie (14 Afdva) stonden, samen met de nieuwe Fennek voor de voorwaartse waarneming, centraal in deze immer druk bezochte wapendag. Luitenant-kolonel Wil Rietdijk, commandant van de afdeling, stond er zeer tevreden bij. Niet alleen de indrukwekkende demonstratie verliep vlekkeloos, in Afghanistan hebben zijn mannen het nut van de artillerie inmiddels bewezen. En dat terwijl juist dit deel van de landmacht het kind van de (vredes)rekening dreigde te wor-

den. “De Britten en Amerikanen zijn hun middelen voor indirect vuur (vuur dat op niet zichtbare doelen wordt uitgebracht met behulp van waarnemers, meetinstrumenten, optische en andere hulpmiddelen) juist aan het uitbreiden. Het is duidelijk dat je in sommige culturen in staat moet zijn een flinke klap te kunnen uitdelen, anders tel je gewoon niet mee.” Om daar meteen aan toe te voegen dat het wapen gezien die slagkracht gedoseerd moet worden ingezet. “De uitwerking is nu eenmaal niet vriendelijk, hoewel we zeer precies kunnen schieten. De marges die bestonden bij de M-109, binnen duizend meter van het doel, kunnen worden weggegooid. Daarnaast is er altijd voldoende indirect vuur voorhanden. Van peloton, met de 60 millimeter granaten, compagnie (81 mm mortieren) tot task force (120mm mortieren en 155

DEH RAWOD - Een van de drie Pantserhouwitsers pzh2000nl is vorige week van Tarin Kowt naar Deh Rawod gereden.

.

Geheel op eigen kracht heeft het artilleriestuk de afstand van zo’n 65 kilometer overbrugd. Met de nodige stuurmanskunst is het de chauffeur gelukt om op de soms smalle wegen het grote gevaarte naar het nieuwe kamp in Deh Rawod te rijden.

p

De pantserhouwitser wordt in Uruzgan ingezet om de troepen daar, indien nodig, van vuursteun te voorzien.

mm houwitsers): ze hebben allemaal middelen ter beschikking om een doel met indirect vuur te bestoken. Waarbij we altijd in ogenschouw moeten houden dat er geen nevenschade wordt aangericht.” Waarmee overste Rietdijk meteen duidelijk maakt in welke spagaat hij zich bevindt. “Onze afdeling levert de eerstkomende tijd de bemanning voor de PzH in Uruzgan, maar zelf ga ik als commandant van het Provinciaal Reconstructieteam (PRT) naar Tarin Kowt. Het vreemde kan zich dan voordoen dat mijn mannen een plek moeten bevuren. die het PRT weer moet gaan opbouwen. DUIZEND DINGENDOEKJE

Het is op twee gebieden construeren voor het ‘14e’, want niet alleen in Uruzgan wordt opgebouwd. Iedere maand stroomt er een nieuwe PzH de afdeling binnen en wordt de bemanning opgeleid. Het is een hele stap van de aloude M109 naar “het modernste op artilleriegebied”, volgens de commandant. “En met AFSIS, het Advanced Fire

Support Information System, wordt het platform nog flexibeler en sneller. In totaal krijgt de landmacht 36 PzH’s, iedere afdeling (14 Afdva en 11 Afdra) dus achttien. En wat betreft de hit van Armand; daar zat toch ook wel wat waarheid in. De PzH is zeker niet ‘te min’ en je rijdt altijd in een grotere auto dan de anderen. “Er is met de intrede van deze vuurmond heel veel veranderd voor de artillerie. De PzH kan zelfstandig opereren, waardoor de wachtmeester een veel grotere verantwoordelijkheid heeft gekregen. Bovendien is hij een duizend dingendoekje: je hebt het modernste wat schieten betreft, het rijden lijkt op een tank en je moet ook het kanon kunnen loslaten om als infanterist op te treden. Dat vraagt om een omschakeling van jewelste.”●

Luitenant-kolonel Wil Rietdijk: “De uitwerking van de PzH2000NL is bepaald niet vriendelijk.” Grote foto: De pantserhoutitser brengt een indrukwekkende ‘boem’ uit.

Met de komst van het artilleriestuk op Deh Rawod zijn de militairen daar ook verzekerd van vuursteun, en is de hele route tussen Tarin Kowt en Deh Rawod afgedekt.● e

n -

OPGEHEVEN 45 PAINFBAT OPNIEUW OPGERICHT ERMELO - Onder grote belangstelling is op de markt van Ermelo 45 Pantserinfanteriebataljon ‘Oranje Gelderland’ heropgericht. De eenheid werd in 1994 opgeheven, maar is sinds vorige week weer terug in de geledingen van de Koninklijke Landmacht. Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Peter van Uhm, reikte het vaandel uit aan commandant luitenant-kolonel Kees de Rijke (rechts op de foto). Het bataljon zal in maart 2008 worden uitgezonden naar Uruzgan.

45 Pantserinfanteriebataljon (45 Painfbat) werd heropgericht om de expeditionaire capaciteit van de landmacht te vergroten. Zodoende kan het ‘groene’ krijgsbedrijf beter voldoen aan de vele inzetopties in Nederland en ver daarbuiten. Een deel van de personele vulling is afkomstig van het onlangs opgeheven 101 Tankbataljon, tot voor kort gelegerd in het Duitse Seedorf. Bij de werving van nieuwe krachten richtte de eenheid zich vooral op vrouwen, ook voor de zwaardere gevechtsfuncties. Het aantal dames dat zich aanmeldde, nam de afgelopen maanden sterk toe. 45 Painfbat bestaat uit drie infanteriecompagnieën en één stafstafverzorgingsen ondersteuningscompagnie. 45 Painfbat is op dit moment voor 75 procent gevuld. De naam Oranje Gelderland dateert uit 1722, toen het regiment van het gewest Gelderland onder

commando kwam van de erfgenaam uit het geslacht OranjeNassau, de latere stadhouder Willem IV. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) heeft de geschiedenis van het regiment beschreven in het boek ‘Het Regiment Infanterie Oranje Gelderland’. Ter gelegenheid van de heroprichting nam generaal Van Uhm, uit handen van de directeur NIMH drs. Piet Kamphuis, het eerste exemplaar in ontvangst. 45 Pantserinfanteriebataljon zet de traditie voort van het Regiment Infanterie Oranje Gelderland. Tijdens de Koude Oorlog was deze eenheid gelegerd in Steenwijk. De nieuwe standplaats is de Generaal Spoorkazerne in Ermelo. De oprichtingsceremonie vond plaats op de markt in het centrum van de stad, om zodoende de band met de bevolking te onderstrepen.

SURINAME

Op zijn beurt zet het Regiment Infanterie Oranje Gelderland de traditie voort van het 5e Regiment Infanterie en bewaart de traditie van het 8e Regiment Infanterie, die beide in 1950 zijn opgeheven. Met de veteranen van de strijd op de Grebbeberg onderhoudt het regiment een nauwe band, evenals met de diverse bataljons die in Nederlands-Indië zijn ingezet. Daarnaast houdt het regiment de herinnering levend aan de Troepenmacht in Suriname en de inzet van 6 Infanteriebataljon in Nieuw-Guinea. De opschriften op het regimentsvaandel en de daaraan gehechte cravates, getuigen van de wapenfeiten van het Regiment Infanterie Oranje Gelderland en zijn voorgangers. Het devies van het regiment luidt: ‘Waakzaam en Stoutmoedig’. Foto: Gerben van Es●

5000_Krnt

10-10-2006

16:27

Pagina 10


t

SCHUTTERS VLAMMEN OP PISTOOL- EN GEWEER

K

LANDMACHT Nieuwe strategische PC-game DEN HAAG - Na 9/11 is de stabiliteit van de westerse wereld in gevaar door oorlogen in het Midden-Oosten en terreur. In reactie hierop richten de Verenigde Naties een flexibele krijgsmacht op, de Joint Task Force, samengesteld uit ’s werelds beste eenheden. Dit is in het kort het scenario waarop Most Wanted Entertainment zijn nieuwe strategische game Joint Task Force baseert. Na de stroom computerspellen met Tweede Wereldoorlog als thema, vormt een game dat inhaakt op de actualiteit een ware verademing. Nu is een scenario natuurlijk niet meer dan een kapstok en interesseert de rechtgeaarde gamer zich vooral voor het spel. Aan afwisseling heb je als major O’Connell, commandant JTF, geen gebrek. Je twintig missies voeren je naar Somalië, Irak, Colombia, Bosnië en tal van landen waar de wetteloosheid hoogtij viert. Je troepenmacht bestaat uit alle bekende legeronderdelen, met elk hun eigen taak. De commando’s, sluipschutters, genisten enzovoort worden ondersteund met verschillende lichte voertuigen, pantsereenheden en artillerie. Het grafisch niveau en de details zijn van hoog niveau en het decor is zeer flexibel. Zo kunnen gebouwen vernietigd worden of door eenheden ingenomen, en voertuigen worden ingezet voor verkenning of versperring. Dit geeft de nodige ruimte aan je strategische creativiteit. En die heb je hard nodig, want op ‘schieten op alles wat beweegt’ staat in JTF geen beloning. Ook hier wordt de oorlog niet alleen op het slagveld gevoerd, maar ook aan het thuisfront. Meereizende journalisten meten burgerslachtoffers en sjoemelen met de missie breed uit. In reactie hierop draait de VN de geldkraan dicht en gaat de gedroomde aanschaf van nieuwe stealthvliegtuigen aan je neus voorbij. JTF is voorzien van dertien Skirmishmappen en kent uiteraard een multiplayermodus. Heb je plezier beleefd aan Command & Conquerer (generals) en Red Alert, dan vormt Joint Task Force zeker een aanrader.●

NIJMEGEN/HARSKAMP - Bewaker Ginus Weerman heeft iets met barrages. Duelleerde hij tijdens het nationaal militair kampioenschap Pistool van vorig jaar om de zesde plaats, dit keer was het goud de inzet van een korte, maar krachtige tweeekamp. Weerman won en dus mag hij zich militair kampioen noemen. Echter niets bleek minder waar. De defensie-employé is namelijk burgerwerknemer en komt dus niet in aanmerking voor deze titel. Die ging dan ook naar marechaussee 1 Rob Soeters van de Brigade Schiphol. TEKST: ANDRE TWIGT FOTO’S: HENNIE KEERIS

Sergeant John de Jongh in opperste concentratie.

W

V A

Weerman mag zich wel de beste pistoolschutter van de krijgsmacht noemen. Op de pistoolbaan Heumensoord bij Nijmegen liet de rijzige schutter het hoofd niet op hol brengen. Tussen de series door bleef hij rustig op het schietpunt zitten, wreef wat over zijn gezicht, maar bleef uiterlijk vrij onbewogen. Die kalmte kwam tot uiting in hoge series. Aanvankelijk gingen beide heren vrij gelijk op en sloten ze het onderdeel precisievuur af met slechts een punt verschil. Maar

v w w

t

5000_Krnt

10-10-2006

16:27

Pagina 11


DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@ mindef.nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Ook enkele schutters van het Korps Commandotroepen deden mee.

R

WONINGEN

KAMPIOENSCHAP

Boven: Het tussenklassement werd op de voet gevolgd.

ZET DE TOON -

n e e n

bij de twintig meter ‘knielend’ ging Soeters onderuit. Een afzwaaier zette hem op achterstand en die maakte hij niet meer goed. Wel vlamde de topschutter van ‘het Wapen’ nog tijdens de laatste serie ‘vuurverdelen over drie schijven op vijftien meter’, die hij met een nette ‘10-8-10-9-10-9’ afsloot. Weerman zat iets lager met 7-9-10-10-9-8. Toch gooide deze score totaal geen roet in het eten. Dat hij even later de hoogste plaats op het ereschavot mocht beklimmen, verbaasde Weerman zichtbaar. Naar zijn zeggen verslofte hij de discipline Militair Pistool de laatste tijd een beetje. Vooral na zijn overwinning in de A-klasse van het Nederlands kampioenschap Luchtpistool, eerder dit jaar. Adjudant Eugenio van Berkom bleek niet zo verbaasd. De captain van het Schietteam Koninklijke Marechaussee hield al langer rekening met Weermans grote wedstrijdervaring. “Zo’n kerel maak je de pis niet lauw”, sprak hij voordat beide schutters aan hun eerste van vier series begonnen. DAL

De zege van Weerman deed teamcaptain van het Schietteam Koninklijke Landmacht, adjudant Dennis Heetveld, stralen. Daar had de zelf ook topschutter alle reden toe. Niet alleen won een van zijn pupillen goud, ook gingen zijn mannen met de teamprijs aan de haal. Dat onderdeel won het ‘groene’ krijgsmachtdeel met 2005 punten. De luchtmacht werd tweede met 1976, de maRechts: Schutters in actie tijdens de discipline twintig meter knielend, zes schoten op één schijf.

Links: Het wapenonderhoud gebeurde tussen de bedrijven door.

rine derde met 1907 en de marechaussee met 1896 vierde. Ook behaalde de landmacht de hoogste individuele score voor de teamprijs. Winnaar van vorig jaar, kapitein Pieter Lazaroms, behaalde 224 punten. Jammer voor hem zakte hij tijdens het daarna verschoten onderdeel ‘individueel’ wat weg. Over die laatste plaats voor de teamprijs toonde Van Berkom zich diep teleurgesteld. Na vier maal goud op rij eindigde de KMar vorig jaar ook als laatste. “Om uit dit dal te komen, moet de marechaussee domweg meer in de schietsport investeren. Als voorbereiding op een NMK slechts tweemaal ‘in de baas z’n tijd’ een teamtraining houden, is domweg te weinig. Daarmee kweek je geen kampioenen. Ook niet wanneer je ‘s avonds als lid van een schietvereniging traint. Groepsmentaliteit doe je alleen op door als team te schieten. Dat we het wapen niet mee naar huis of naar wedstrijden mogen nemen, werkt ook niet in ons voordeel. Ik denk dat ik aan deze problematiek nog maar eens een briefje waag.” Dat is geen slechte zet, want een verwoede correspondentie met het hoogste gezag maakte bij de landmacht de weg vrij voor een mooie come back van de militaire pistoolsport. “De leiding moet het nut om hiervoor personeel vrij te maken gaan inzien”, zegt Heetveld. “Nu dat bij ons het geval is en de resultaten er naar zijn, trainen we zo’n drie keer per maand in Barneveld en de Harskamp.”

Om de schietsport nog meer de promoten, wordt er speciaal voor leidinggevenden van teamschutters later dit jaar een open dag gehouden. Dat initiatief is ook nuttig om de op stapel staande veranderingen bij het NMK Pistool en Geweer eens nader toe te lichten. Doordat er momenteel niet alleen krijgsmachtdeel-gebonden operationele commando’s zijn, maar ook ‘paarse’ moet de organisatie op de schop, vindt ook eerste luitenant Okke-Jan Oosterhoff. Vanwege de huidige indeling in krijgsmachtdelen, vallen de ‘paarse’ militairen zogezegd buiten de boot”, aldus het hoofd Bureau Militaire Wedstrijdsport KLu. “Zij zijn buiten het eigen krijgsmachtdeel werkzaam en kunnen derhalve niet officieel deelnemen. Om deze mannen en vrouwen meer bij de wedstrijdsport te betrekken, is een andere indeling in zeven resultaat verantwoordelijke eenheden nodig. Door misschien ook de naam ‘militair kampioenschap’ te wijzigen in ‘defensie kampioenschap’ zet je tevens de deur open voor burgers om het toernooi op hun naam te zetten. POTENTIEEL

Natuurlijk zou die regelgeving ook bij het NMK Geweer van toepassing zijn, hoewel daarop voor 2006 geen beroep gedaan hoefde te worden. Winnaar van de wedstrijd, die wederom op het Infanterie Schietkamp Harskamp werd gehouden, was sergeant-majoor John de Jongh. De compagniesmentor bij 50 NATRESbataljon zat goed in zijn ritme en versloeg

Links: De luchtmacht eindigde als tweede in het teamklassement.

SCHUTTERS GEZOCHT Het Schietteam Koninklijk Landmacht is nog steeds op zoek naar schutters m/v. Wie affiniteit heeft met pistool- of geweerschieten, zijn of haar kwaliteiten verder wil uitbouwen en het leuk vindt in teamverband aan wedstrijden deel te nemen, belt of mailt met adjudant-instructeur Willem Klopman. Telefoon: 0577 - 45 51 34, mobiel: 06 - 518 455 77 of e-mail: [email protected]●

met een eindscore van 974 zijn (landmacht) team- en ranggenoot Eric Janssen met 36 punten. De commandant Tactische Commandopost bij de Stafstafcompagnie van 11 Luchtmobiele Brigade (Air Assault), liet op zijn beurt sergeant 1 Kim Verhees (KL) met achttien punten verschil achter zich. “Tijdens de oefenwedstrijd hadden we alle drie het potentieel om te winnen”, merkte De Jongh. “Ook bij eerdere gelegenheden zaten we qua punten telkens dicht bij elkaar.” Dat uitte zich ook in een heel overtuigende overwinning in het teamklasse-

ment. Tweede werd wederom de luchtmacht. Als derde kwam de marine uit de bus, als vierde de marechaussee. Met ‘zijn’ schutters op de eerste vier plaatsen van het kampioenschap. kon voor instructeur Schietteam KL, adjudant Willem Klopman, de dag niet meer stuk. De mooie bezetting was voor hem het bewijs dat de landmacht ook op het onderdeel geweer op de goede weg zit. “We hebben de afgelopen dagen flink getraind op het snelvuur. Op dat onderdeel valt of staat een NMK Geweer heel vaak”, aldus Klopman. Volgens de oefenmeester slaat de aanpak van de landmacht, onder meer bestaande uit frequente teamtrainingen, goed aan en vindt die hopelijk navolging bij de andere teams. “In navolging van de landmacht is iedereen al meer aan het trainen”, merkte majoor Johan Groen van het Bureau Internationale Militaire Sport de laatste tijd. Die ontwikkeling is volgens Klopman niet alleen goed voor het militair geweerschieten als sport, maar helpt ook de operationele standaard verder uit te bouwen. “En daarvan wordt iedere militair beter.”●

Te koop: Westervoort, Z. Parellelweg 28, vrijstaande woning. Bjr 1959. Perceelopp. 670 m2, inh. 550 m3. Ind.: hal, woonkmr 60 m2, keuken, badkmr met douchecabine en whirlpool, werkkmr en 2 slpkmrs. 1e verd.: 3 slpkmrs, douche en wastafel. Zwembad met verw. Veranda, kas, schuur. Inf.: 026 311 43 48. Te koop: Arnemuiden, Oostgat 26, vrijstaande woning met garage. Bjr 1990. Perceelopp. 665 m2, woonopp 145 m2, inh. 510 m3. Heeft 3 slpkmrs, luxe badkmr, 2x toilet, beneden verd. marmeren vloer, fraai aangelegde tuin, vrij achterom. Vr.pr. N 398.000,- k.k. Inf.: 0113 -23 33 40. Te koop: Breda, Hamdijk 4, goed onderhouden tussenwoning. Ind.: woonkmr open haard, keuken, 1e verd.: 3 slpkmrs, badkmr, vaste trap naar zolder met 4e slpkmrs. Vr.pr. N 179.500,- k.k. Inf.: 076 522 06 88. Te koop: Zoetermeer, (ten zuiden spoorlijn Den Haag-Urecht), Mergel 1, 2/1 kap. herenhuis. Woonopp. 175 m2, woningbreedte 7 m, brede dakkapel, luchtverwarming, drievoudig glas waardoor lage stookkosten, 6 kamers. Vr.pr. N 374.000,- k.k. E-mail: [email protected] Te koop: Bennekom, Haldereng 83, prachtig gelegen, hoek-seniorenbungalow. Ind.: hal, berging, toilet, badkamer met douche, keuken met inb.app., slpkmr met kastwand, hobbykmr. Veel lichtinval, leuk uitzicht, terras op het westen. Bjr 1969. HRcombiketel ’01. Vr.pr. N 137.500,- k.k. Zie www.jillisbaggerman.nl Te koop: Ugchelen, Winnemolenlaan 3, 2/1 kapwoning, schuur en carport. Kindvr. buurt nabij winkelstraat en scholen. Ind.: entree, toilet, woonkmr, open keuken, tuin op het Z. 1e verd.: 3 slpkmrs, luxe badkmr, apart toilet. Vaste trap naar zolder v.v. dakkapel, extra slpkmr., 20 min. van Schaarsbergen (zonder stoplichten). Vr.pr. N 285.000,- k.k. Zie www.hartoghheijs.nl Te koop: Rheden, Parallelweg 31, 2/1 kapwoning met garage en schuur. Woonopp. 100 m?, grondopp. 297 m2. Bjr 1959. Ind.: hal, woonkmr, keuken. 1e verd.: 3 slpkmrs met inb.kasten. Vlizotrap naar grote bergzolder. Goed onderhouden. 15 min. van Schaarsbergen. Onderverdieping simpel te vergroten. Vr.pr. N 249.000,- k.k. Tel.: 026 495 55 46. Te huur: Koekange 2/1 kapwoning met garage. 35 min. vanaf Wezep, 10 min van Havelte, 35 min van Assen. Ind.: hal, toilet, woonkmr, open keuken met inb.app., bijkeuken met wma. 1e verd.: 4 slpkmrs waarvan 1 met inb.kast, badkmr met 2e toilet. 2e verd.: slpkmr en bergruimte. A.i.o. Tel.: 0049 - 243 352 69 56. Te huur: Uden, appartement voor max. 2 personen, met 1 slpkmr, leuke moderne keuken, badkmr en toilet. Op 5 min. lopen van centrum. Inf.: Nicola Wolvers 06 - 505 650 27.

DIVERSEN Gezocht voor mijn kleinzoon: dinky toys speelgoed (o.a. auto’s). Vergoeding in overleg. H. Horstman, Enschede. tel.: 053 - 431 39 43.●

5000_Krnt

10-10-2006

16:29

Pagina 12


CENTRAAL BETAALKANTOOR DEFENSIE NAAR LIMBURG DEN HAAG - Het Centraal Betaalkantoor Defensie (CBD) wordt gefaseerd naar Limburg verplaatst. Verdergaande digitalisering van de processen maakt dat het steeds minder noodzakelijk is om dicht bij de ‘klant’ te zitten. Tot de invoering van het volledige SAP-systeem (inclusief Ma-

terieel Logistieke Module; volgens de planning in 2012), blijven er naast het CBD Limburg steunpunten bestaan. Deze worden volgens planning gehuisvest op de huidige betaalkantoorlocaties. De organisatie van het CBD bestaat vanaf januari 2008 in grote

25 Jaar geleden De Defensiekrant van 15 oktober 1981 opende met een proef die de Koninklijke Landmacht wilde starten met een aangepast keuringsen selectiesysteem. Doel hiervan was om zo te kunnen vaststellen voor welke groep van functies de nieuwe (beroeps) militair fysiek in aanmerking zou komen. Dit betekende onder meer dat vrouwen niet langer waren uitgesloten van functies bij zwaardere legeronderdelen, zoals parate infanterie, cavalerie, artillerie en genie-eenheden. In Kamp Waterloo bij Amersfoort werd door de keuringsraad met de nieuwe opgestelde keuringsen selectie eisen een eerste start gemaakt. Omdat het een proef betrof, zou na de eerste ervaringen worden gekeken of het nodig zou zijn de fysieke eisen bij te stellen. Al met al betekende dit natuurlijk wel een grote stap voorwaarts in het kader van de integratie van de vrouw in de landmacht. Dat het gevolgen zou hebben voor het voortbestaan van het Korps MILVA, met de twee onderafdelingen Algemene Dienst en Geneeskundige Dienst, was wel te verwachten. Per 31 december zouden deze dan ook worden opgeheven. Zo kwam er dus definitief een einde aan een tijdperk. Aandacht ook in dezelfde Defensiekrant voor een bezoek dat koningin Beatrix en prins Claus aan de marechaussee brachten. Op het terrein van de Koning Willem III kazerne in Tilburg werd het koninklijk paar ontvangen door generaal-majoor De Bruijn. In de drie uur die voor het bezoek was vrijgemaakt, trachtte de generaal de koningin en prins zo veel mogelijk van de werkzaamheden van de marechaussee op het centrum te laten zien. Ook konden ze kennismaken met personeel in opleiding. Aan het eind van de middag overhandigde de generaal, die op het punt stond om de dienst te verlaten, de koninklijke bezoekers een prachtig afscheidscadeau. Op de rug van een gitzwart paard dat werd meegevoerd aan een teugel, lag een schitterend blauwe paardendeken. Speciaal daarop geborduurd was een gekroonde granaat met de letter B. Het Nederlands militair volleybalteam stond aan de vooravond van het CISM-kampioenschap in Harderwijk. Maar liefst twaalf landen gingen om de hoek van het dolfinarium strijden om de felbegeerde militaire wereldtitel. Een tweede plek moest mogelijk zijn volgens opperwachtmeester

Bert Funk, die tijdens dit wereldkampioenschap als trainer/coach verantwoordelijk was voor de verrichtingen van zijn pupillen. Gewoon voor de titel gaan, zou je toch zo denken? Hij bleef echter bescheiden. Volgens hem waren de Chinezen de torenhoge favoriet. “Die zijn gewoon moeilijk te kloppen, maar kansloos ben je natuurlijk nooit helemaal. Misschien is de vorm van de dag ook wel heel bepalend”, aldus de militair. De militairen konden alvast een voorbeeld nemen aan de voetbalploeg van vliegbasis Ypenburg. De ‘Hagenaars’ wisten met 3-0 in de finale te winnen van de vliegbasis GilzeRijen. Dienstplichtig soldaat René van Delft was de grote uitblinker in het goed draaiende elftal. Met zijn indrukwekkende spel draaide de Haagse speler de hele verdediging van de luchtmachters dol. Hij was die middag voor z’n tegenstanders schier ongrijpbaar. Frans Limbertie●

lijnen uit het CBD Limburg en vijf steunpunten, te weten in Den Haag, Den Helder, Emmen, Utrecht en Woensdrecht. Vanaf 2008 worden alle facturen in Limburg ontvangen en gescand. Exemplaren met bedragen lager dan 1250 euro worden in Limburg betaald. Hogere facturen worden tot 2012 op de steunpunten verwerkt en betaald. Randvoorwaarde voor de start van CBD Limburg is de invoering van de eerste fase van SAP, FINAD. In 2012 is naar verwachting het gehele SAP ingevoerd. Daarna zal een aanzienlijk deel van de werkzaamheden van de steunpunten overgaan naar CBD Limburg. De directeur van het CBD heeft de opdracht gekregen een projectgroep samen te stellen om het voorlopig reorganisatieplan op te stellen. Het reorganisatieplan is uiterlijk in maart 2007 ingediend.●

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofdredactie: drs. Bert van Elk Eindredactie: Evert Brouwer De winnende brandweer in actie.

Brandweer ISK wint goud ERMELO - Het brandweerkorps van het Infanterie Schietkamp Harskamp (ISK) heeft de landelijke brandweerwedstrijden van de Koninklijke Landmacht gewonnen. De deelnemende teams (acht van de landmacht en drie van de luchtmacht) dienden op de Jan van Schaffelaarkazerne te Ermelo een gebouwenbrand te bestrijden. Ze werden tevens geconfronteerd met (LOTUS)slachtoffers in het gebouw. Het team van het ISK (sectie 2), wist binnen de maximale speeltijd van 45 minuten de brand effectief te bestrijden en de slachtoffers uit het brandende gebouw te halen. De teams van het Artillerieschietkamp en de vliegbasis Woensdrecht eindigden op een tweede, respectievelijk derde plaats.●

13 oktober: Optreden Marinierskapel met het Mannenkoor van Steenwijk, Steenwijk 13 oktober: Concert door het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Heythuysen 14 oktober: Landelijke Politiedag; diverse regionale politiebureaus en bij brigades van de Marechaussee 14 oktober: Taptoe Leeuwarden m.m.v. de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht 14 oktober: Concert Fanfarekorps van de Koninklijke Landmacht ‘Bereden Wapens’, Reuver

Foto’s: Hennie Keeris (staffotograaf), AVDD e.a Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected]

Defensie Evenementenkalender De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:

Redactie: Jack Oosthoek, Monique van RijenBos en André Twigt

15 oktober: Middeleeuwse ridders en soldaten in het Legermuseum, Delft 15 oktober: Taptoe m.m.v. de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht, Arcen 15 oktober: Amsterdam Marathon 18 oktober: Vertelvoorstelling en Workshop ‘Vlindertje Fladder’ in Museum Bronbeek, Arnhem 18 oktober: Speurtocht ‘Zoek de Zeemeermin’ in het Marinemuseum, Den Helder Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

NIEUWSBEELD

Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde laten van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Oplage: 45.000 Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: HoonteTijl, Zwolle ISSN: 0167-0808

Marechaussees in actie op de touwbaan van de Oranjekazerne in Schaarsbergen tijdens een oefening van ME-pelotons uit alle districten van ‘het Wapen’. Daarin stonden teambuilding, leiderschap en stressbestendigheid centraal. Ook een peloton van de politie Kennemerland deed aan de training mee. Foto: Hennie Keeris

Binnen drie maanden duidelijke gedragsregels voor Defensie

Recommend Documents