BIM Protocol
(3d beeld)
17 oktober 2011
1
Inhoud 1. Project 1.1 Basis projectgegevens 1.2 Ambities en projectdoelen 1.3 Betrokken organisaties en rollen 1.4 Contractvorm (aanbestedingsvorm) 2. BIM toepassingen 2.1 Wijze van samenwerken 2.2 Structuur van aspectmodellen of werkpakketten 2.3 Uit te voeren simulaties en analyses 3. Procesprotocol 3.1 Fasering 3.2 BIM management structuur: personen, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden 3.3 Roadmap (welke participant levert welke informatie in welke fase) 3.4 Uitwisselingsprocedures 4. Opzet BIM model 4.1 Basisafspraken modelleren 4.2 Demarcatie en Detailniveau per fase 4.3 aanvullende eisen BIM model 5. Communicatiestructuur en Document Management 6. ICT infrastructuur 7. Termen en definities
2
1. Project 1.1
Basis Projectgegevens
Naam Nummer Adres Beschrijving
1.2
… …. … ….
Betrokken organisaties en rollen
Naam
Rol
Bedrijf
Adres
E-Mail
Telefoon
.
Architect
.
.
.
.
.
Constructeur
.
.
.
.
Installateur
….. ….. .
.
.
…..
1.3
Ambities en projectdoelen
Doelstelling
Hoe
Criterium
Datum
Een aanbestedingsgereed product maken voor januari 2012 Samenwerken met constructeur en installatie adviseur aan zelfde een model Presentatie 3d Virtual reality presentatie
Efficiënt werken in de samenwerking
Aanbesteding gereed
12-12-2011
Modellen linken
Een model, gelijke kwaliteit als bij traditioneel werken
10-11-2011
1.4
Render in revit Unity 3D
Volwaardig, volgens aparte opdracht
Contractvorm
Traditioneel aanbestededingsmodel
3
2.1
Wijze van samenwerken
Protocol
specificatie
A.Werken met ‘aspectmodellen’ periodiek afstemmen via een centraal coördinatiemodel
1.via het open uitwisselingsformaat IFC
B. Werken in één bestand
keuze
2.via een applicatie als NavisWorks of Solibri 3.door het importeren van (delen van) elkaars modellen binnen één softwarefamilie. 1. één centraal bestand lokaal 2. één centraal bestand op internet 3. Global scape WAFS 4. één model, dat op een LAN draait bij één van de deelnemers 5. één centraal bestand op een internet-server
Voor dit project is het uitgangspunt A.1 waar Projectpartners samenwerken door aspektmodellen Hierbij maken de projectpartners ‘eigen’ modellen voor de eigen vakgebieden, die ze periodiek afstemmen via een centraal coördinatiemodel door gebruik te maken en door het importeren van (delen van) elkaars modellen binnen één softwarefamilie.
2.2
Aspektmodellen en werkpaketten
Model Naam Architectonisch Constructief Installaties Uitvoering Coördinatie
Oplevering Beheer
2.3
Model Inhoud
Project Fase
Partner
BIM software
Versie
Bouwkundig model excl. constructie constructie
Alle fasen
….
Revit Architecture
2011
CO DO
… …
Revit structure
2011??
DO
….
Revit MEP
2011??
Revit
2011
n.t.b. Totaalmodel, bouwkundig, constructie, installaties,
DO
….
n.v.t. n.v.t.
Uit te voeren simulaties en analyses
Simulaties toetsing van het model aan het Programma van Eisen
OG
Architect
Constr
Install
visualisatie/visuele analyse van het ontwerp; bepalen van hoeveelheden; raming van bouwkosten; raming van levensduurkosten; clash controll; analyse van het energieverbruik; simulatie van het binnenklimaat; Brandveiligheids toets; dag- en kunstlichtanalyse; toets op onderhoudbaarheid; uitvoeringsplanning; toets aan (bepaalde aspecten van) de bouwregelgeving.
4
3.
Proces
3.1
Fasering
Fase
Start
Eind
Partijen
(VS) Vraag Specificatie
02-02-2011
02-04-2011
Opdrachtgever ….
(CO) concept ontwerp
(PV) Productievoorbereiding
n.t.b
Opdrachtgever …. Opdrachtgever …. …. …. Opdrachtgever … … …. n.t.b.
Uitvoering
n.t.b
n.t.b.
(DO)Definitief ontwerp
(TS) Technische specificatie
Beheer
3.3
Opdrachtgever
BIM management structuur
Locale BIM manager Elke partij die bijdraagt aan het project zou een eigen model manager moeten benoemen. Deze heeft dan een aantal verantwoordelijkheden: • Overbrengen modelinhoud naar andere partijen • Controle detail niveau of dit overeen komt met de afspraken per fase • Controle op de inhoud • Linken van de modellen • Bijdragen aan de controle rondes • Communicatie met andere partners • Beheer file naam • Versie controle • Juiste manier opslaan in het gezamenlijke file systeem Bedrijfsnaam … … ….
Naam manager …. … …
E-mail … … …
Telefoon … … ..
Centrale BIM manager De centrale BIM manager voor dit project is ------------- architecten en Aviseurs. Bedrijfsnaam ….
Naam manager ….
E-mail …
Telefoon ….
De taken en verantwoordelijkheden zijn: • Verzamelen modelinhoud van diverse partijen • Linken van de modellen • Clash controll • Juiste manier opslaan in het gezamenlijke file systeem • Onderhouden mappenstructuur • Machtigen en toegang verlenen
5
3.4
Samenwerkingsprotocol
Machtiging en toegang door Centrale BIM manager Onderhoud mappenstructuur door Centrale BIM manager Mededeling van nieuwe content door alle partijen Bevoegdheden Alle partijen kunnen elementen aanpassen maar houden elkaar daarvan op de hoogte. Daarnaast zal door Architect na aanpassingen een clash controle worden uitgevoerd (visueel en met programmatuur) Verantwoordelijkheden Alle partijen blijven verantwoordelijk voor hun eigen aspektmodellen Definitieve stukken Alle partijen leveren uiteindelijke definitieve stukken aan op papier ter goedkeuring. bestand
vorm
bevoegdheden
og
Arch
constr
install
3D Model
Gelinkte modellen
Overige documenten
Tekeningen E-mail verslagen
printen Openen Aanpassen printen Openen Aanpassen
j j n j j n
j j j j j n
J j eigen model J j n
j j eigen model j j n
6
4.
Opzet BIM model
4.1
Basisafspraken modelleren
Waar ligt nulpunt en noorden zie 5.1.1 Gebouw wordt per verdieping opgedeeld Grijs gebied; Sparingen: • Vloer sparing dmv Shafts op constructieve workset • Architect denk aan sparing aan afwerklaag • Raam sparingen in bouwkundige buitenblad door architect. Elementen koppelen aan juiste views. b.v. wanden gaan van “ level vo bk vloer tot v1 ok ruwe vloer” Fasering: Alle nieuwbouw in fase nieuw / bestaande in fase bestaand / te slopen Arcering doorsneden en aanzichten afstemmen op SHB werkmethodiek Dragende wanden en constructieve vloeren als structural en bearing kenmerken. Gebruik geen edit profile Alle gewijzigde objecten, schedules, filters en arceringen etc. voorzien van bedrijfstag. Stramienen zo snel mogelijk opzetten, 3D definitie punten daarna niet meer wijzigen of op scope box grens zetten. De positie van stramien bollen worden per view bepaald dmv 2D punten. Wijzigingen in de 3D punten heeft invloed op alle views. Dit is met name van belang bij gedraaide en ongelijke stramienen.
1
Stappenplan Start Arch. werkt eerst model uit met constructieve gegevens uit schets van constructeur.
2
Coördinaten Let op dat de coördinaten overeenkomen!
3
Splitsen Belangrijk is dat de bouwkundige, constructieve en evt installatie-onderdelen fysiek gesplitst worden in verschillende modellen. Splitsen van gecombineerde wanden en groepen. Elementen per verdieping. Constructieve en dragende elementen gemodelleerd door constructeur, dus in bouwkundig model dienen deze verwijdert te worden.
4
linken Na splitsing dienen de modellen gelinkt te worden in elkaars bronbestand middels relatieve paden! (Manage Links). Afspraken over arceringen dienen te worden overeengekomen. View filters dienen te worden ingeregeld.
5
Allen werken hun aspectmodel verder uit. Bouwkundig staal in principe door Architect. Hieronder valt: Gevelstaal, steunen van borstweringen en balusters, buitenblad dragers, lateien,staal tbv inrichting etc.
6
Eventuele clashes dienen gesignaleerd en gerapporteerd te worden.
7
4.2
Demarcatie en Detailniveau per fase
Demarcatielijst te modelleren elementen in welke fase en welk detailniveau “Wie modelleert wat?” NlSfB Projectfasen Vs Co Do Ts/Pv Uitv Code Element(cluster)
Beheer
11 13 16 17 21 22 23 24 27 28 31 32 33 34 37 38 41 42 43 44 45 47 48 51 52 53 54 55 56 57 58 61 62 63 64 65 66 67 71
DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500
BODEMVOORZIENING VLOEREN OP GRONDSLAG FUNDERINGSCONSTRUCTIES PAALFUNDERINGEN BUITENWANDEN BINNENWANDEN VLOEREN TRAPPEN EN HELLINGEN DAKEN HOOFDDRAAGCONSTRUCTIES BUITENWANDOPENINGEN BINNENWANDOPENINGEN VLOEROPENINGEN BALUSTRADES EN LEUNINGEN DAKOPENINGEN INBOUWPAKKETEN BUITENWANDAFWERKINGEN BINNENWANDAFWERKINGEN VLOERAFWERKINGEN TRAP- EN HELLINGAFWERKINGEN PLAFONDAFWERKINGEN DAKAFWERKINGEN AFWERKINGSPAKKETTEN WARMTE OPWEKKING AFVOEREN WATER GASSEN KOUDE-OPWEKKING EN DISTRIBUTIE WARMTEDISTRIBUTIE LUCHTBEHANDELING REGELING KLIMAAT EN SANITAIR CENTRALE ELEKTROTECHNISCHE VOORZIENINGEN KRACHTSTROOM VERLICHTING COMMUNICATIE BEVEILIGING TRANSPORT GEBOUWBEHEERSVOORZ. VASTE VERKEERSVOORZIENINGEN
DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000 DN000
DN100 DN100 DN100 DN100 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN200 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100 DN100
DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300 DN300
DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400 DN400
DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500 DN500
Opdrachtgever Architect Constructeur Installatie adviseur Aannemer Leverancier Vs
Vraagspecificatie
DN 000
Co Do Ts/Pv Uitv Beheer
Conceptueel Ontwerp Definitief Ontwerp Technische Specificatie / productievoorbereiding Uitvoering / Oplevering Beheer
DN 100 + DN 200 DN 300 DN 400 DN 500 DN 500
8
4.3 Aanvullende informatie BIM model 4. 3.1 Nulpunt van project Zie handleiding Best Practice van de RevitGG gebruikersgroep Gezamenlijk (0,0,0) referentiepunt voor het model, c.q. deelmodellen Hoek tov werkelijke noorden Peil t.o.v. NAP
onderhoek van het gebouw kruising as ???? ???? ????
4.3.2 Benaming modellen Modelnaam opbouwen zie voorbeeld ………… ………… ………… ………..
4.3.3 Codering en benaming van objecten Uitgangspunt zijn de afspraken van de Revit gebruikersgroep
4.3.4 Benaming onderdelen (families) Zelf aangemaakte families moeten duidelijk herkenbaar zijn, gebruikmakend van de sfb codering: Veld Nl-SfB
Posities naam
Toelichting omschijving
Bijvoorbeeeld: 28_architekt_binnenwand
4.3.5 Benaming Taggs Zelfde als bij families
4.3.6 Gebruik (gezamenlijke) objectenbibliotheek en Te gebruiken objectenbibliotheek Te gebruiken objectenbibliotheek
Projectpartner:
Vakgebied
Herkomst
…………
……… ………. …..
Architectuur Constructie Installatie
………….
4.3.7 Precisie in dimensionering Modellen moeten alle benodigde nauwkeurigheid in zich hebben nodig voor b.v. ontwerp, constructie of analyse. Uitgesloten elementen: Niet accurate onderdelen in maatvoering of positie Inrichting binnen Auto’s Bomen terreininrichting
9
4.3.8 Benaming en codering van parameters, c.q. objecteigenschappen Objecteigenschappen die moeten worden benoemd ten behoeve van projectpartners, die de betreffende objecten niet in eerste instantie modelleren:
Objecttype
Initieel te modelleren door:
Toe te voegen eigenschappen
Ten behoeve van discipline:
Constructie bestaand kolommen
Arch Arch
Nieuwe constructie Afmeting
Constructeur Constructeur
4.3.9 Demarcatie 3D – 2D – in de vorm van kenmerken te specificeren objecten Wie modelleert welke objecten (zie hoofdstuk 3.2) Demarcatie 3D en 2D
onderdeel
Arch
Constr
Install
Principe details berekeningen brandcompartimenten
Bouwkundige
constructieve constructie
installatie
4.3.10 Uitsluiting Uitsluiting Hang en sluitwerk Loodslabbes Muisroosters Dilataties
4.3.11 Afmeting Alle objecten kleiner dan (b.v. 10x10 cm) worden niet gemodelleerd.
4.3.12 levels opbouw Leg vast wat bovenkant vloer is per dicipline en hoe je het model is opgedeeld. Vloerpeil Dicipline
Bovenkant vloer
Architect Constructeur Installatieadviseur
Bovenkant afgewerkte vloer (bg vloer =peil project) Bovenkant ruwe vloer Bovenkant ruwe vloer
10
5.
Communicatiestructuur en Document Management
5.1
BIMmodel
Communicatie • Opmerkingen op het model worden gecommuniceerd d.m.v. signaleringsboxen in het revit model en bijbehorende opmerkingen lijsten die via de mail worden verdeeld en nader overeen te komen sessies worden doorgenomen. • Bevoegdheden conform hoofdstuk 4.4 • Model bekijken met Autodesk Design Review 2011 • Goedkeuring uiteindelijk op uitdraai papier Locatie Centrale model • Het model zal worden beheerd bij …. architecten. De modellen van installateur en constructeur zullen hier worden ingelinkt.
5.2
Overige informatie
Naast een BIM model moet nog meer informatie worden gedeeld. Hiervoor zijn enkele uitgangspunten: Locatie • •
webgebaseerde of web enabled zijn, zodat alle relevante, geautoriseerde projectteamleden op afstand bestanden kunnen openen; verschillende machtigingsprofielen voor verschillende leden en groepen van het projectteam ondersteunen;
Communicatie • alle onderlinge communicatie lopen via e-mail laten verlopen (dit betreft zowel de berichten die projectteamleden elkaar sturen als e-mailberichten die het systeem zelf genereert); • projectteamleden in staat stellen om zelf een mappenstructuur op te zetten en die te voorzien van machtigingen voor uploaden, downloaden viewen en wijzigen. • een viewer bevatten waarmee het projectteam de volgende bestandsformaten kan zien: .DWG, .DGN, .PLT, .DWF, .Pdf, ,Jpg, .Doc, .Xls; • een forum bieden voor het stellen van vragen, het voeren van discussies enzovoort; • de mogelijkheid bieden om in tekeningbestanden (en andere digitale documenten) opmerkingen te plaatsen deze automatisch te melden aan de auteur; • een faciliteit bieden voor het maken van een workflow , onder andere voor de routing van tekeningen voor controle.
11
6.
ICT infrastructuur
Centrale organisatie Waar staat het model Waar staat overige informatie Soort verbinding Toegankelijkheid Eigen interne structuur
7.
Architect Architect Architect internet Toestemming verlenen aan projectteam leden …………..
Termen en definities
BIM. COINS. IFC. MVC. PAIS. PIM. Om onduidelijkheid weg te nemen, heeft TNO het BIM woordenboek samengesteld. U kunt het kosteloos bestellen. (www.tno.nl) Ook te vinden in digitale vorm: http://www.slideshare.net/berlotti/20100719-bi-woordenboek2edrukdefinitief
12