BIM
Bouwwerk Informatie Model
BIM en Inbo
Afstemming
In het hedendaagse bouwproces zijn steeds meer partijen betrokken. Al deze partijen produceren gegevens en leveren adviezen die in de uitvoering bij elkaar komen. Afstemmingsproblemen die aan het licht komen in een laat stadium, zorgen voor een onnodige verstoring van het proces en brengen ongewenste kosten met zich mee. Door ontwikkelingen in digitale toepassingen voor de bouw, is nu de mogelijkheid daar om te werken met een uniforme informatiestroom: BIM. Deskundige toepassing van het Bouwwerk Informatie Model, oftewel BIM, is naar onze mening de oplossing voor genoemde onvolkomenheden.
Wat in de industrie gemeengoed is (het maken van een prototype voor aanvang productiefase) was in de bouw niet mogelijk. Met BIM kunnen we nu een virtueel prototype maken, waarbij alle partijen, van ontwerp, realisatie tot beheer kunnen participeren in een model. De mensen die het model bouwen communiceren direct met elkaar waardoor demarcaties inzichtelijk worden. De werkzaamheden van de verschillende disciplines zijn hierdoor afgestemd, onvolkomenheden worden ‘realtime’ inzichtelijk gemaakt en opgelost zodat een optimale realisatie en beheerfase is gewaarborgd.
Wij zijn trots te kunnen melden dat Inbo op diverse fronten het werken met BIM tot standaard heeft gemaakt, zowel in architectuur, bouwkunde als op het gebied van kostenbewaking. In combinatie met de bouwkundige expertise van Inbo garandeert de BIM-tekensystematiek een kwalitatief hoogwaardig resultaat.
Kosten
Planning
PvE Bestek
Planning
Model
Onderhoud
Visualisatie
GBS Sloop
Inbo BIM I Bouwwerk Informatie Model
Reparatie
Proces Inbo werkt met ‘Revit Architecture’. Dit pakket wordt al door veel partijen in de bouw gebruikt. Het BIM-model vormt een 3D-prototype van het project waarin het bouwwerk zich door de bouwfasen heen ontwikkelt tot een realistische weergave van het eindproduct. Door extra informatie toe te voegen aan dit gebouwmodel kan een scala aan gegevens worden gewonnen. Doordat er slechts één enkele eenduidige bron is, ontstaat er een integrale uitwisseling van deze gegevens welke niet strijdig kunnen zijn.
gevelaanzichten
Zo kan er een ‘intelligent’ model worden ontwikkeld, waaruit niet alleen bouwkundige tekeningen worden gegenereerd, maar waaruit ook andere gegevens kunnen worden verkregen zoals: kostencalculaties, hoeveelhedenstaten, duurzaamheid, materiaalgegevens etc. Ook is het mogelijk de factor tijd te koppelen. Door planningen aan het model te koppelen kan de ontwikkeling van het gebouw in de tijd worden weergegeven.
plattegronden
constructiemodel
rapportage van hoeveelheden, bouwdelen, activiteiten, middelen, calculatie
doorsneden
hoeveelheden en kenmerken Inbo BIM I Bouwwerk Informatie Model
Architectuur Naast alle voordelen die de BIM-systematiek met zich meebrengt vanuit een bouwkundig perspectief, zitten er ook grote voordelen aan vanuit een architectonisch oogpunt. Doordat er al in een vroeg stadium inzicht ontstaat in de consequenties van keuzes, kunnen deze ook invloed hebben op de ontwikkeling van het architectonisch concept. Daarnaast is het inzichtelijk hebben van alle bouwdelen buitengewoon handig en worden esthetisch teleurstellende ontmoetingen al vroegtijdig gesignaleerd en opgelost. Revit Architecture heeft bovendien een scala aan gereedschap in zich om ook de opdrachtgever mee te nemen in de beslissingen die gemaakt worden. Van eenvoudige volumestudies (waarmee zeer snel bruto oppervlaktes kunnen worden bepaald) tot en met de 3D-weergave, waarin materiaal, licht en ruimte eenvoudig kan worden gecommuniceerd. Daarmee wordt ons werk Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis steeds Report Revit Conceptual Energy Analysis Report inzichtelijker.Autodesk Automatisch gegenereerde schaduwen en bezonningen geven een extra dimensie aan deze ruimtelijkheid. Energy Analysis Compare Report Energy Analysis Compare Report Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Energy Analysis Compare Report
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Mass
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Mass
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
De koppeling met andere adviserende disciplines voorkomt ook hier afstemmingsverliezen en miscommunicatie en leidt tot een kwalitatief hoger product. ‘Co-makership’ met ontwikkelende en uitvoerende partijen maakt het mogelijk een enorme efficiëntieslag te maken in het gehele bouwproces. Op die manier kan iedereen zich richten op zijn/haar ‘core-business’ en wordt de samenhang bewaakt.
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Energy Analysis Compare Report Energy Use: Fuel Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
studie 30% open gevel
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Structuurplan_leiden 30pct open Energy Use Intensity
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Annual Energy Use/Cost
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Energy Analysis Compare Report Monthly Cooling Load Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Structuurplan_leiden 70pct open Energy Use: Fuel
Compare Report Autodesk Revit ConceptualEnergy Energy Analysis Analysis Report
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Energy Use Intensity
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Monthly Heating Load
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Annual Energy Use/Cost
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Energy Analysis Compare Report Monthly Heating Load Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Energy Analysis Compare Report
Energy Analysis Compare Report Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
15
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Monthly Cooling Load
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Annual Energy Use/Cost
Energy Analysis Compare Report Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Energy Use Intensity
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
15 Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
1
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Energy Analysis Compare Report Autodesk Revit1ConceptualReport Energy Analysis Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Structuurplan_leiden
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Energy Analysis Compare Report
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Energy Use Intensity
Energy Analysis Compare Report
Structuurplan_leiden
Report created at 2011-02-11
Structuurplan_leiden 70pct open Mass
Energy Analysis Compare Report
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Energy Analysis Compare Report Monthly Heating Load Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Energy Analysis Compare Report
studie 70% open gevel
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Energy 02:44:38 PMUse: Fuel
Energy Analysis Compare Report
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Compare Report Autodesk Revit ConceptualEnergy Energy Analysis Analysis Report
Energy Analysis Compare Report
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Energy Use: Fuel
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Structuurplan_leiden
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis ReportReport Energy Analysis Compare
Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Energy Analysis Compare Report
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 30pct open Mass
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Monthly Heating Load
Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Energy Analysis Compare Report
Autodesk Revit2ConceptualReport Energy Analysis Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
16 Autodesk Revit Conceptual Energy Analysis Report
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Energy Analysis Compare Report Monthly Cooling Load Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
Energy Analysis Compare Report Report created at 2011-02-11 02:44:38 PM
2
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Annual Energy Use/Cost
5
16
Structuurplan_leiden Structuurplan_leiden 70pct open Monthly Cooling Load
6
19
5
20
19
6
20
Om alle mogelijkheden van het werken met meerdere disciplines in één model volledig te benutten, werken alle betrokken adviseurs, de uitvoerende partij, eventuele toeleveranciers en opdrachtgever samen volgens afgesproken procedures. De werkwijze die we hiervoor hanteren tijdens de ontwikkel- en exploitatiefase is als volgt:
Constructief + Bouwkundig + Installatiemodel
Inbo BIM I Bouwwerk Informatie Model
Constructief + Bouwkundig model
1. Inbo maakt in het voorontwerp de basisopzet van het model; 2. In het definitief ontwerp optimaliseert Inbo het model; 3. De adviseur constructie controleert het model en voegt specifieke constructie-onderdelen toe; 4. De adviseur installatie controleert het model en voegt specifieke installatie-onderdelen toe; 5. In het technisch ontwerp ontwikkelt Inbo het bouw- kundig model op besteksniveau; 6. De adviseur constructie ontwikkelt het constructieve besteksmodel binnen het bouwkundige model; 7. De adviseur installatie ontwikkelt het installatie besteksmodel binnen het bouwkundig model; 8. In het uitvoeringsgereed ontwerp ontwikkelt Inbo het bouwkundig model op werktekeningen-niveau; 9. De adviseur constructie ontwikkelt het constructieve werkmodel binnen het bouwkundig model; 10. De adviseur installatie ontwikkelt het installatie werk model binnen het bouwkundig model; 11. Toeleveranciers voegen hun productinformatie toe aan het bouwkundig werkmodel; 12. De werkvoorbereiding haalt informatie uit het model ten behoeve van kosten, planning, inkoop etc.; 13. De exploitant haalt informatie uit het model ten behoeve van materialisatie, onderhoud, garanties, mutaties, etc.
Constructief model
Disciplines
Project
Vijzelstraat Amsterdam
Onderwerp
Bouwvoorbereiding
LET OP: Juiste vestiging kiezen Internetadres
Samenwerken in één model
onderweg
ontwerp / bouwkunde
Het toepassen van een softwarepakket als Revit wordt pas echt BIM als alle bouwpartners en de door hen toegepaste programmatuur één taal spreken. Elke partner (constructeur, installatie-adviseur, architect, kostenadviseur etc.) haalt de benodigde informatie uit en voegt informatie toe aan één model. Om dit technisch te realiseren zijn er verschillende organisatiemodellen. Je kunt bijvoorbeeld de verschillende onderdelen (zoals installaties en constructie) linken naar een centraal model. Maar je kunt ook met alle partijen werken in één centraal model door de gegevens te synchroniseren.
duurzaamheid constructeur kantoor centrale server Inbo
beheer
productie tekeningen thuis
bouwkosten
installatie adviseur
Inbo biedt de mogelijkheid te werken in één centraal netwerk, waarin zich zowel het model als de computers met een Revit-licentie bevinden door deze te plaatsen en te koppelen aan een eigen centrale Inbo server. Deze virtuele werkstations worden beschikbaar gesteld voor de gebruikers, onafhankelijk van hun locatie. Er kan wel gebruik worden gemaakt van de printers en informatie in het eigen netwerk van de gebruiker. Aan de lokale computers van de deelnemende partijen worden geen bijzondere eisen gesteld en partners kunnen gebruik maken van hun eigen bedrijfslicentie(s).
bouwfysisch adviseur
Inbo BIM I Bouwwerk Informatie Model
Protocol Met meerdere disciplines in één model werken betekent wel dat er een eenduidig BIM protocol nodig is. Dit begint ermee af te spreken hoe de demarcatie van de werkzaamheden ligt, hoe de werkverdeling is, de wijze waarop informatie aan het model wordt toegevoegd, hoe gebruikers hierover worden geïnformeerd etc. Voor het goed afstemmen van deze werkzaamheden tussen de BIM partners zal er, naast alle afspraken, ook een goede onderlinge communicatie en goede verhoudingen moeten zijn. De verantwoordelijkheid voor de toegevoegde informatie en de bijbehorende communicatie ligt altijd bij diegene die de informatie in het model plaatst. De overall coördinatie wordt graag door Inbo gevoerd, als spil in het bouwkundig model. Het BIM protocol dient voor aanvang van de werkzaamheden verder te worden uitgewerkt in een BIM project uitvoeringsplan. Voor dit uitvoeringsplan hanteert Inbo vaste onderleggers, waar project specifieke gegevens aan worden toegevoegd.
Voorbeeldafspraken uit een dergelijk protocol > Worksets indelen en eventueel vrijgeven. (De elementen worden na eigen bewerking vrijgegeven voor de overige partijen. Aanpassing van elementen kan invloed hebben op het werk van een andere partij); > Specificeren wat wel en niet gemodelleerd wordt; > De bestandsgrootte beperken (om het model werkbaar te houden niet alles modelleren); > Mate van gedetailleerdheid specificeren per bouwfase; > Wie levert welke informatie in de verschillende fases? > Wie mag welke informatie bewerken? > Hoe wordt een fase afgesloten met welke acties? > Te gebruiken demarcatie/classificatie bijvoorbeeld NEN 2634; > Revit-versie en update afspreken en vastleggen; > Gebruik en beschikbaarheid van virtuele werkstations.
Inbo BIM I Bouwwerk Informatie Model
BIM Protocol
BIM Project: ...................................................................... Datum: ......................................................... Referentie: ................................................... Status: ......................................................... Opdrachtgever: ...................................................................... ...................................................................... Samenwerkende partijen: ...................................................................... ...................................................................... ...................................................................... ...................................................................... ...................................................................... ......................................................................
Systeemintegratie Hoe zorg je ervoor dat de input van de verschillende partners op de juiste wijze in het model wordt geplaatst en afgestemd is op de adviezen van de overige disciplines? Hierin is de rol van de coördinator, ook wel BIM-manager genoemd, essentieel: Inbo voert de regie over het model en dus ook over de ruimtelijke coördinatie. Wij verzorgen de opzet van het model en zorgen dat er ruimte beschikbaar is voor alle disciplines om hun onderdelen op een juiste wijze in het model te kunnen plaatsen. Hierover wordt onderling gecommuniceerd door gebruik te maken van een projectinformatiesysteem waarmee alle projectbetrokkenen (verplicht) werken. Tevens vindt er regelmatig softwarematige technische controle plaats op het model. Hiervoor beschikt Inbo over de Solibri Model Checker™. De belangrijkste functionaliteit van Solibri Model Checker™ is het vinden van potentiële problemen in een gebouwmodel. Ten eerste moet het model zelf van een bepaalde kwaliteit zijn om samenwerking en uitwisseling mogelijk te maken en ten tweede moet het model voldoen aan het programma van eisen en regelgeving. Solibri controleert zowel op modelleerfouten als ontwerpfouten. De eerste is belangrijk om de integriteit en de kwaliteit van het model te waarborgen wanneer het ingezet wordt ter toetsing van energieanalyse, constructie, kostencalculatie, 4D planning, coördinatie enz. Wanneer het model de QA (Quality Assurance) gepasseerd is, wordt het getoetst op designfouten tegen regelgeving zoals bouwbesluit en het Programma van Eisen.
Inbo BIM I Bouwwerk Informatie Model
Verschillen opsporen Naast de mogelijkheden tot toetsing van een model bevat Solibri meer interessante functionaliteiten, zoals: > Het samenbrengen en beheren van meerdere model- versies en deze vergelijken; > Het uitvoeren van ‘clashdetectie’ op basis van geometrie; > Controleren op ontbrekende zaken met de deficiëntie detectie; > Visualisatie en ‘walkthroughs’; > Het genereren van stuklijsten en meetstaten en deze exporteren naar calculatieprogramma’s; > Presentatiemogelijkheden om de resultaten met anderen te delen in de gratis Viewer.
Bouwkosten Om de bouwkosten te bepalen werken de kosten adviseurs van Inbo met de software IBIS4BIM en staat de Revit Data Transfer Tool ter beschikking, waarmee eenvoudig informatie kan worden uitgewisseld tussen een Revit model en een Excelbestand. Vanaf het schetsontwerp wordt alle in het model aanwezige informatie, zoals hoeveelheden en materiaaleigenschappen ingezet om kostenramingen op te zetten. Gedurende het hele ontwerpproces zijn de evoluerende modellen basis voor het kostenmanagement. Inbo heeft hiermee het totaalpakket van rekenen en tekenen in één hand. Onze uniforme werkwijze is onze kracht.
Inbo BIM I Bouwwerk Informatie Model
De Blauwe Berg, Hoorn
College de OpMaat, Hilversum
Opdrachtgever: BAM Vastgoed,
Opdrachtgever: CVO ‘t Gooi
BAM U-bouw Amsterdam
Vijzelstraat, Amsterdam
Jheronimus, ‘s Hertogenbosch
Opdrachtgever: Baumschlager
Opdrachtgever: Vesteda
Eberle ZT GmbH, Lochau,
Maastricht
Oostenrijk
De Veranda, Rotterdam
Faculteitsgebouw Wiskunde en
Opdrachtgever: AM Wonen
Natuurwetenschappen, Leiden
Rotterdam
Opdrachtgever: Universiteit Leiden
Decos, Noordwijk
De Bredaasche Mercken, Breda
Opdrachtgever: Decos,
Opdrachtgever: HEJA Projectontwikkeling,
Noordwijk
Breda
Project
Lupinehof, Alphen aan den Rijn
Modemweg 26 Postbus 824
cept Con 011 14-6-2
Transvaalbuurt, Den Haag
Projectnummer
8043
Schaal Datum
14-6-2011
Transvaalbuurt, Den Haag Onderwerp
3800 AV Amersfoort www.inbo.com
Definitief ontwerp Perspectief De la Reyweg
Wijziging Detail
B4.2
Opdrachtgever: Wonen Centraal,
Opdrachtgever: Architectenbureau HVDM
Alphen a/d Rijn
Breda
Advies Stedenbouw Architectuur Bouwkunde
Inbo Geeresteinselaan 39 Postbus 57 3930 EB Woudenberg T 033 - 286 82 11 Contactpersonen Piet van der Ploeg
[email protected] Emiel Hengst
[email protected] Ruud Steenmeijer
[email protected]
www.inbo.com