Kerstlezing Gezondheid, liefde, vrijheid – Joseph Oubelkas Woensdag 17 december 16.30-18.30 uur Auditorium Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht Na de lezing volgt een feestelijk samenzijn onder het genot van een hapje en een drankje. € 10,bijzonderheden Joseph Oubelkas heeft twee boeken geschreven ‘400 brieven van mijn moeder’ en ‘Gezondheid, liefde, vrijheid’. Er bestaat de gelegenheid de boeken aan te schaffen. Joseph Oubelkas wordt geboren in een klein Brabants dorp, waar hij een heerlijke jeugd heeft. Hij heeft een geweldige moeder, een zorgzame vader en fijne vrienden. Na de basisschool gaat hij naar de HAVO en vervolgens naar het HBO in Breda, waar hij Hogere Informatica studeert. Vier jaar later is hij één van de jongste ITingenieurs van Nederland. In die tijd, 2000/2001, is IT ‘booming business’ en hij start dan ook een succesvol IT-bedrijf. Studeren, werken, liefde, alles gaat Joseph voor de wind. Maar dan gaat het mis. In december 2004 gebeurt er iets wat zijn comfortabele leven totaal op zijn kop zet. Een zakenreis naar Marokko loopt uit op een catastrofe met ongekende gevolgen. In de kerstlezing op woensdag 17 december vertelt Joseph Oubelkas zijn schokkende, ontroerende maar vooral ook inspirerende verhaal. Als 24-jarige wordt hij onterecht veroordeeld tot tien jaar cel in Marokko. Wat volgt is een hard leven in overbevolkte, vervuilde gevangenissen. Joseph beschrijft het gevecht tegen juridische fouten en zijn gevoelens van onmacht en frustratie hierover. Maar hij vertelt ook het verhaal van de 400 brieven van zijn moeder die hem hielpen zijn gezondheid en zijn gevoelens van liefde te behouden, waarna ook de vrijheid volgde.
De oude beschavingen docenten: het Perzische rijk het Klassieke Griekenland de Romeinse Republiek Latijns-Amerika
Drs. Jona Lendering Drs. Hein van Dolen Dr. Anton van Hooff Drs. Martin Berger
soort duur kosten data dag/tijd
leergang 1 x 4 uur college en 6 x 2,5 uur college € 195,- (incl. 1 x lunch) 26 januari t/m 16 maart, niet op 16 februari maandag 26 januari 11.15-16.15 uur (inclusief lunch) vanaf 2 februari maandag 11.15-13.45 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V01 bijzonderheden Als naslagwerk wordt aanbevolen John Haywood, De oude beschavingen; Omniboek 2011 Nadat zo’n honderdduizend jaar geleden de eerste moderne mens verscheen, veranderde er zo’n vijfennegentig duizend jaar weinig. Tot ongeveer zevenduizend jaar geleden de eerste beschavingen ontstonden. Vanaf die tijd volgden de technologische en culturele ontwikkelingen elkaar op. Beschavingen ontstonden en gingen weer ten onder. De manier waarop wij nu leven is een gevolg van deze reeks van veranderingen. Afgelopen herfst zijn de aller vroegste beschavingen aan de orde geweest. Dit keer bestuderen we de periode vanaf 700 vChr. Het Perzische Rijk. Over weinig culturen bestaan zoveel vooroordelen als over de volken van het oude Iran: de Meden, Achaimenidische Perzen, de Parthen en de Sassanidische Perzen. Voor de oude Joden was de Perzische grootvorst Cyrus de grote weldoener, voor de Grieken golden de Perzische Oorlogen als bevrijding, voor de Romeinen waren hun oosterburen hun aartsvijanden. Iraanse nationalisten hebben de Perzen uitgeroepen tot uitvinders van de mensenrechten en er zijn kwakhistorici die in het Perzische Rijk de basis zien van de terreur van het moslimfundamentalisme. Doordat de oude Iraniërs zelf niet veel hebben geschreven, zijn we aangewezen op buitenlandse bronnen en een aan de politiek dienstbaar gemaakte archeologie. De toepassing van antropologische modellen lijkt echter nieuwe perspectieven te openen die in elk geval het voordeel hebben dat ze niet op voorhand ondenkbaar zijn. het Klassieke Griekenland Geen landstreek leent zich beter voor een culturele reis door het klassieke Griekenland dan het schiereiland Peloponnesos met zijn rijke mythologie, de Myceense beschaving, de wondergenezingen van de god Asklepios in Epidaurus, de geniale beeldhouwers Polycletus uit Argos en Lysippus uit Sikyon, de Spartaanse soldatenstaat en de Olympische spelen. Al deze facetten komen aan bod tijdens de colleges over de altijd boeiende erfenis van het oude Griekenland.
Rome als Republiek en als Keizerrijk. Vanaf circa 500 vC, toen Rome een republikeins bestel aannam, breidde het gestaag zijn macht uit, tot het ten slotte de supermacht van het Middellandse-Zeegebied was. Het politieke systeem was niet bestand tegen de expansie: burgeroorlogen brachten dictators zoals Caesar aan de macht. Uiteindelijk werd de militaire monarchie bestendigd in het Keizerrijk, dat tot omstreeks 400 het imperium in stand hield. Als republiek en als keizerrijk heeft Rome steeds als voorbeeld en legimitatie voor westerse staten gediend: pas in 1917/1918 verdwenen de laatste keizers. De Maya’s en de Inca’s De precolumbiaanse beschavingen van Midden- en Zuid-Amerika zijn grotendeels onbekend bij het grote publiek. Volkeren als de Maya’s en Azteken worden eerder geassocieerd met mensenoffers dan met hun onafhankelijke uitvinding van het schrift, hun kennis van de astronomie of hun indrukwekkende architectuur. In deze twee colleges wordt een breder beeld geschetst van twee iconische volkeren van de ‘Nieuwe Wereld’: de Maya’s en de Inca’s. Programma 26 januari het Perzische rijk Op deze dag geldt het volgende lesschema 11.00-13.00 eerste college 13.00-14.00 uur lunch 14.00-16.00 uur tweede college Op de volgende data alleen 11.15-13.45 uur college 2 februari het Klassieke Griekenland 9 februari het Klassieke Griekenland 23 februari de Romeinse republiek 2 maart de Romeinse republiek 9 maart de Maya’s 16 maart de Inca’s
Meesters uit de filmgeschiedenis docent Jan Salden soort themacursus duur 6 x 2 uur college kosten € 90,- (incl. lesmateriaal) data 06 februari t/m 20 maart, niet op 20 februari dag/tijd vrijdag 13.00-15.00 uur locatie Lumiëre cursusnummer V02 In deze cursus bestuderen we zes regisseurs die de jaren 50, 60 en 70 hebben gedomineerd. Het zijn stuk voor stuk boeiende persoonlijkheden die hun stempel op de filmgeschiedenis hebben gedrukt en onvergetelijke films hebben gemaakt. Al kijkende zullen we ontdekken wat juist hen tot de groten van hun tijd maakt. Achtereenvolgens passeren de revue: de jaren 50 : Alfred Hitchcock & Akira Kurosawa. de jaren 60 : Francois Truffaut & Sergio Leone. de jaren 70 : Woody Allen & Steven Spielberg. Het zal niemand verbazen dat Alfred Hitchcock als eerste tot het rijtje van kopstukken behoort. Hij maakte het begrip suspence tot gemeengoed en wist ons als kijker vaak op het puntje van de stoel te krijgen. Films zoals The 39 steps, Rear window, Vertigo en Psycho confronteerden ons met de beklemmende gedachte dat veiligheid een illusie was. De Aziatische film werd voor de Westerse wereld in 1950 op de kaart gezet met Rashomon die de Gouden Palm van Venetië won. Verantwoordelijk voor deze film was Akira Kurosawa. Kurosawa is voor het Westen een van de meest toegankelijke Japanse regisseurs geweest doordat hij zich liet inspireren door bijvoorbeeld William Shakespeare. Zo kan zijn meesterwerk Ran gezien worden als een Japanse interpretatie van King Lear. Francois Truffaut is een van de grondleggers van de filmstroming Nouvelle Vague. Maar daar waar zijn collega Jean Luc Goddard star aan de principes van deze stroming volhield, bleek Truffaut toch de superieure verteller van verhalen. Verhalen die menigmaal ook nog eens sterk autobiografisch bleken te zijn. Het leverde meesterwerken op zoals Les 400 coupes en La nuit Americain. De Europese western oftewel de Spaghetti-western rees tot ongekende hoogtes toen Sergio Leone zich er mee ging bemoeien. Samen met zijn lijfcomponist Ennio Morricone koos Leone voor een haast opera-achtige benadering waarbij muziek en een eigenzinnige visuele stijl vol met panoramashots en uiterst intieme close-ups een belangrijke rol speelden . Wie kan zich niet de scene uit The good, the bad and the ugly herinneren waarin Clint Eastwood, Lee van Cleef en Eli Wallach een duel uitvechten op een kerkhof. De ‘loser’, de ‘nerd’ als held, speelt een belangrijke rol in de films van Woody Allen. De combinatie van intellect en ironie kenmerkt veel van zijn films en heeft ervoor gezorgd dat hij ook vandaag de dag nog een van de meest productieve regisseurs is. Vol zelfspot en wars van zelfmedelijden schotelde hij ons onvergetelijke films voor zoals Annie Hall, Manhattan en Blue Jasmine.
Geen regisseur is zo succesvol geweest als Steven Spielberg. Hij was de man die het begrip blockbuster vorm gaf. Meester-entertainer met films zoals Jaws, Raiders of the lost ark en E.T. maar tegelijkertijd ook de verteller van belangrijke verhalen zoals Schindler’s list, Empire of the sun en Saving private Ryan. Elke bijeenkomst duurt twee uur waarbij u een overzicht krijgt van het werk van de regisseur en zijn thema’s. Tegelijkertijd zal hij in de context van zijn tijd geplaatst worden. In het najaar volgt deel 2 waarin we ons richten op regisseurs die de jaren 80, 90 en vanaf 2000 de cinema bepaald hebben. .
Al wat menselijk is, deel 2 docent Drs. Jac van den Boogard soort themacursus duur 5 x 2,5 uur college kosten € 115,data 04 februari t/m 11 maart (niet op 18 februari) dag/tijd woensdag van 14.00-16.30 uur locatie Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V03 bijzonderheden Dit is een vervolg op deel 1 dat in het najaar van 2014 plaatsvond. Ook als u het eerste deel niet heeft gevolgd, kunt u ten volle van deze cursus genieten. Het menselijk bestaan in al zijn aspecten is het eeuwige, altijd weer fascinerende motief van kunstenaars door alle eeuwen heen geweest. Kunstenaars schiepen het beeld van de mens. In essentie is dat het ‘grote‘ thema van elke kunstenaar. De mens centraal: man vrouw kind. In dit tweede deel staat met name het lichaam centraal. De leidraad in de cursus is een iconografische reis rondom aspecten van de artistieke weergave van de mens en zijn lichaam. Het uitgangspunt is het menselijk lichaam als cultureel en symbolisch universum op zichzelf. De vraag die centraal staat, luidt: hoe heeft ons lichaam en het functioneren van het menselijk lichaam onze kijk op de wereld om ons heen beïnvloed en de manier waarop wij de wereld interpreteren. We gaan vanuit een ander perspectief kijken naar het verhaal van de ‘wording’ van de mens in de beeldende kunsten, zijn schoonheid, zijn innerlijk en uiterlijk. Er is één leitmotiv in de cursus en dat is het verhaal achter de artistieke verbeelding van het ‘menselijke’ in al zijn aspecten: de mens als maat van alle dingen in de Westerse wereld. In dit deel worden ook foto’s gepresenteerd, dit zijn immers ook uitingen van een belangrijk modern beeldend medium. De vijf thema’s die aan bod komen 1. Het ‘portret’: van heroïsche tot kwetsbare mens. Weergave van de mens in vele facetten. 2. De zieke mens: ziek zijn en genezen in de kunst. De lijdende mens in beeld. 3. Rondom het lichaam: betekenissen van het menselijk lichaam; cultureel en symbolisch. 4. De taal van het lichaam: betekenissen van lichaamstaal in houdingen, gestes, gebaren etc. 5. Al wat menselijk is: fotografie.
Visie van de vrouw docent Drs. Jac van den Boogard soort themacursus duur 5 x 2.5 uur college kosten € 115,data 25 maart t/m 22 april dag/tijd woensdag 14.00-16.30 uur locatie MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond cursusnummer V04 De vrouw als kunstenaar! In vergelijking tot het aantal mannelijk kunstenaars zijn er in onze kunstgeschiedenis niet zo veel vrouwelijke kunstenaars geweest. Lange tijd was het voor vrouwen not done zich in artistiek opzicht te ontplooien. Tegenwoordig weten we wel beter. De tijden waarin vrouwen hoofdzakelijk als model in de wereld van de schone kunsten opzien baarden, zijn voorbij. De lijst van belangrijke moderne, eigentijdse kunstenaressen is erg lang. Met het toenemend aandeel van vrouwen die als kunstenaar actief zijn, neemt ook de belangstelling toe voor die kunstenaressen die in het verleden hun hoofd wél boven het artistieke maaiveld uitstaken. Deze cursus is een (her)ontdekkingstocht naar kunst van vrouwen uit het verleden. We gaan ontdekken welke vrouwen vanaf de Renaissance, dus vanaf de geboorte van de moderne niet uitsluitend religieuze kunst, een rol hebben gespeeld in de overwegend aan mannen toebehorende wereld van de schone kunsten. Wie zijn de must have seens onder de vrouwelijke kunstenaars? Wat was de vrouwelijke artistieke visie op de wereld om ons heen? Elke kunstenares en haar werk wordt geplaatst in de context van de tijd waarin ze leefde en werkte. De leidraad voor deze cursus is de chronologie van de kunstgeschiedenis. We gaan van start in de vroege zestiende eeuw en eindigen rond het jaar 2000. Kunstenaressen die we zullen leren kennen zijn: Sofonisba Anguissola, Artemisia Gentileschi, Judith Leyster, Maria Sibylla Merian, Rachel Ruys, Angelika Kauffmann, Elisabeth Vigee-Lebrun, Berthe Morisot, Mary Cassatt, Camille Claudel, Käthe Kollwitz, Georgia O’Keeffe, Tamara de Lempicka, Frida Kahlo, Louise Bourgeois, Meret Oppenheim, Niki de Saint Phalle, Marina Abramovic, Cindy Sherman.
Macedonië, een drie-eenheid? docent Argyris Angelou en Hans van Drunen soort themacursus duur 4 x 2.5 uur college kosten € 97,50 incl. 2 x lunch | € 112,50 incl. reader data 29 en 30 januari dag/tijd donderdag en vrijdag 10.-00-16.00 (incl lunch) locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V05 bijzonderheden De cursus gaat vergezeld van een reader á €15,- die echter niet noodzakelijk is voor het volgen van de cursus. Bij de inschrijving kunt u aangeven of u al dan niet voor de reader kiest. De geschiedenis van Macedonië is nauw verbonden met die van de Zuidelijke Balkan. Het koningshuis van Philippus II en Alexander de Grote legde de basis, de Byzantijnen drukten er hun stempel op en na het vertrek van de Ottomanen en twee Balkanoorlogen kreeg de regio zijn huidige grenzen. Na de dood van Alexander de Grote viel het Macedonische koninkrijk in stukken uiteen en werd achtereenvolgens bezet door de Romeinen, de Vandalen, Byzantijnen en Ottomanen. Iedere bezetter leverde een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van de streek, maar de rol die de Byzantijnen speelden op het gebied van cultuur en kennis was verreweg het grootst. Van de latere Ottomaanse bezetting zijn nog overal sporen te zien, maar de bevolking heeft haar verwantschap met de Grieks-Orthodoxe religie nooit verloochend. Het einde van de Russisch-Turkse oorlog in 1878 is vastgelegd in het Verdrag van San Stefano. Een groot deel van de Ottomaanse boedel werd daarbij toebedeeld aan Groot-Bulgarije, maar zover is het nooit gekomen. In datzelfde jaar bedongen de grote Europese mogendheden via het Verdrag van Berlijn andere grenzen, maar ook die hadden geen eeuwigheidswaarde. Pas na twee bloedige Balkanoorlogen kwam de huidige noordgrens van Griekenland tot stand, een grenslijn die ondanks twee wereldoorlogen zowaar al bijna 100 jaar stand houdt. In deze minicursus wordt de politieke en culturele geschiedenis van GrieksMacedonië geanalyseerd. Binnen de gekozen thema’s komen onderwerpen aan de orde zoals de ontdekking van het graf van koning Philippus II in Vergina in 1977 en de betekenis van de Byzantijnen voor dit gebied. Verder wordt de naamkwestie behandeld: de frictie over het gebruik van de naam “Macedonië”. Beeldvorming is een belangrijk thema binnen de geografie. Op basis van de beschikbare informatie vorm je je een beeld van een land of een gebied. Dat beeld is per definitie subjectief. Verdere oriëntatie leidt tot nuancering van het oorspronkelijke beeld. Deze cursus biedt u informatie over Grieks- en Slavisch-Macedonië en kan bijdragen aan een meer objectieve beeldvorming over dit belangwekkende gebied. De cursus is tevens een ideale voorbereiding op een reis naar dit gebied die in juni 2015 wordt georganiseerd.
programma donderdag 29 januari 10.00-12.30 uur Historisch-geografische behandeling van de regio OudMacedonië en het Macedonische koningshuis in de steden Vergina, Lefkathia, Pella en Dion 12.30-13.30 uur lunch 13.30-16.00 uur De bijdrage van Romeinen en Byzantijnen aan de geschiedenis van Macedonië, die onder andere goed te zien is in de steden Philippi en Thessaloniki vrijdag 30 januari 10.00-12.30 uur 12.30-13.30 uur 13.30-16.00 uur
De Ottomaanse tijd, het verdrag van San Stefano, twee Balkanoorlogen en twee wereldoorlogen, de deportatie van Grieken en Turken in 1924 lunch De moderne geschiedenis van de regio, onder andere de opkomst en ondergang van het communisme De geboorte van nieuwe staten en in het kielzog daarvan de Macedonische kwestie
Shakespeare docent soort duur data
Dr. Frank Albers minicursus 3 x 2 uur college en 2 theatervoorstellingen lezingen vrijdag 27 februari en 6 en 13 maart van 11.00-13.00 uur voorstellingen zondag 1 februari As you like it, woensdag 15 april Romeo and Juliet kosten € 97,50 all-in: 3 lezingen incl. koffie, 2 voorstellingen met inleiding. € 62,50: 3 lezingen incl. koffie (zonder voorstellingen) locatie voor zowel les als voorstellingen Theater Heerlen cursusnummer V06 bijzonderheden De cursisten die kiezen voor de cursus inclusief de voorstellingen, krijgen korting op de theatervoorstellingen (toegangsprijzen normaal: €23,50 voor As You Like It en €20,50 voor Romeo & Julia, op basis van 1e rang). Tevens krijgen zij de inleidingen bij de voorstellingen gratis (normaal €3,50 per inleiding). In het voorjaar van 2015 brengt Parkstad Limburg Theaters twee toneelstukken van Shakespeare: op zondag 1 februari de komedie As you like it, uitgevoerd door het Nationale Toneel in regie van Theu Boermans en op woensdag 15 april het beroemdste liefdesverhaal ooit Romeo en Julia, uitgevoerd door het Zuidelijk Toneel in regie van Lucas De Man. Om u meer inzicht te geven in het werk van Shakespeare in het algemeen, en deze twee toneelstukken in het bijzonder, geeft Shakespeare-deskundige Dr. Frank Albers uit Antwerpen in de periode tussen de twee uitvoeringen drie lezingen. programma: 1 februari 20.00 uur
Voorstelling As you Like it door het Nationale Toneel. Regie: Theu Boermans, met: Mark Rietman, Jappe Claes, Antoinette Jelgersma e.a. inleiding om 19.00 uur 27 februari 11.00 uur Lezing over de biografie van Shakespeare en de culturele en politieke context waarin hij leefde en werkte. Enkele hardnekkige mythes omtrent Shakespeare (bv. dat hij niet de auteur van zijn stukken zou zijn geweest) gaan aan diggelen. 06 maart 11.00 uur Lezing over de interpretatie van As You Like It. Rosalind, de dochter van de afgezette hertog, vlucht met haar vriendin Celia naar het woud van Arden. Ook de jonge Orlando, op wie Rosalind op slag verliefd is geworden, trekt naar het idyllische bos. In het woud mag de liefde en het leven gevierd worden maar worden de overmoedige jongeren ook geconfronteerd met het onbegrijpelijke en ongelofelijke geweld van de menselijke natuur. 13 maart 11.00 uur Lezing over Romeo and Juliet. Onderwerp van deze tijdloze klassier is de verboden en onmogelijke liefde tussen Julia Capulet en Romeo Montague. De strijd tussen de families wordt weer aangewakkerd en misverstanden en wanhoop stapelen zich op. 15 april 20.30 uur Voorstelling Romeo en Julia Door het Zuidelijk Toneel. Regie: Lucas De Man, met: Sanne den Hartogh, An Hackselmans e.a. inleiding om 19.30 uur.
Vrouwen in de Griekse Oudheid docent Drs. Hein van Dolen soort minicursus duur 4 x 2 uur college kosten € 95,- (incl. lesmateriaal plus 2 x lunch) data dinsdag 27 en woensdag 28 januari tijd 11.00-16.00 uur (inclusief lunch) locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V07 bijzonderheden Een syllabus met teksten en literatuurlijst is bij de cursusprijs inbegrepen. Het onderwerp ‘vrouwen in de antieke oudheid’ heeft zich altijd in de speciale belangstelling van velen mogen verheugen. Misschien komt het doordat we intrigerend weinig van de vrouwen uit die tijd weten en dat onze belangrijkste bron van informatie de geschriften van mannelijke auteurs zijn. Hoe weinig bekend ook, het loont zeker de moeite om langer stil te staan bij een aantal facetten van het leven van deze vrouwen. De cursus begint met de verhalen over de schepping van de vrouw en de redenen van het opkomen van de misogynie of vrouwenhaat bij de antieke Grieken. De positie van de vrouw bij Homerus komt aan bod, evenals de huwelijkssluiting in de epische tijd, in Athene en in Sparta, maar ook het leven van de vrouwen na de bruiloft. Wat waren haar plichten en wat haar (weinige) rechten? Hoe brachten ze hun dagen door, welke feesten waren er voor hen en welke functies mochten ze vervullen? Dan zal aandacht worden besteed aan de dichteressen, met name Sappho. De prostitutie, zo’n belangrijk facet in het Atheense leven, wordt besproken, maar ook de rol van heldinnen op het toneel, die ogenschijnlijk zo verschilde van het leven van alledag. Hoe keek het theaterpubliek daar tegenaan? Ten slotte komt de veranderde mentaliteit aan de orde: de opkomst van de Griekse roman, en de boeiende discussies over de verkieslijkheid van de hetero- of huwelijksliefde ten opzichte van de knapenliefde, zoals die gevoerd werden in de late oudheid. literatuur
Politiek als biopolitiek. Giorgio Agamben docent Drs. Nico Dieteren soort themacursus duur 10 x 2 uur college kosten € 205,- (incl. reader) data 3 februari t/m 14 april (niet op 17 februari) dag/tijd dinsdag 11.00-13.00 uur locatie Zuyd Hogeschool, Nieuw Eyckholt 300 Heerlen cursusnummer V08 bijzonderheden De afgelopen decennia heeft de Italiaanse denker Giorgio Agamben zich ontwikkeld tot een van de belangrijkste en meest veelzijdige filosofen van onze tijd. Tijdens deze cursus richten we ons op zijn politieke filosofie en dan met name op het project homo sacer, waar hij sinds een aantal jaren aan werkt. De homo sacer (de heilige mens) is oorspronkelijk een figuur uit het Romeinse recht, die zich het beste laat omschrijven als het leven dat straffeloos gedood maar niet geofferd mag worden. De conditie van de homo sacer is enerzijds die van de dubbele uitsluiting (hij wordt uitgesloten van zowel de menselijke als de goddelijke wet) en anderzijds die van de blootstelling aan het geweld (de straffeloze doding). Agamben wijst erop dat de uitsluiting van het heilige of naakte leven de oorspronkelijke daad is van de soevereine politieke macht. In dat geval echter is het naakte leven de politieke zaak bij uitstek en neemt de politiek de gedaante aan van biopolitiek. Voorbeelden van deze ontwikkeling zijn de concentratiekampen, maar ook het euthanasiedebat in Nederland. Biopolitiek is dus niet uitsluitend verweven met totalitaire systemen, maar vormt, volgens Agamben, ook het hart van de zogenaamde democratische samenlevingen. Tijdens de colleges wordt de nauwe band belicht tussen het naakte leven en de soevereine politieke macht, waarbij ook aandacht is voor de vraag of en hoe die band, volgens Agamben, kan worden doorgeknipt.
Geschiedenis van de filosofie 6, De verlichting docent Drs. Nico Dieteren soort leergang duur 10 x 2 uur college kosten € 205,- (incl. reader) data 3 februari t/m 14 april (niet op 17 februari) dag/tijd dinsdag 15.00-17.00 uur locatie MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond cursusnummer V09 bijzonderheden Zesde deel van een achtdelige reeks. Luid uitroepend: ‘Sapere aude!’ (Durf te denken!), beklimt het subject ten tijde van de Verlichting de troon. Zo laat Immanuel Kant (1724-1804) in zijn beroemde essay Was ist Aufklärung? zien dat de mens zich van alle ketens moet bevrijden en zich moet richten naar de autoriteit van de eigen rede. Deze imperatief vindt zijn filosofische vertaling in de beroemde copernicaanse wending die de kritische theorie van Kant in het denken teweeg zal brengen. Niet langer richt het subject zich naar de werkelijkheid, maar voortaan richt de werkelijkheid zich naar het subject. In zijn transcendentale filosofie laat Kant zien dat het subject altijd a priori bepaald heeft wat werkelijkheid is. Hoe is dat echter mogelijk? Dit is de vraag die ons tijdens de colleges primair zal bezighouden. Verder wordt aandacht besteed aan de zoektocht van Kant naar een metafysica die, in tegenstelling tot die van de rationalisten, aanspraak kan maken op de status van een strenge wetenschap. Ten slotte bestuderen we de pessimistische filosofie van Arthur Schopenhauer (1788-1860), een van de belangrijkste critici van het Duitse idealisme. In tegenstelling tot idealisten als Kant en Hegel laat Schopenhauer zien dat de grond van de wereld geen geestelijk principe is, maar een blinde, doelloze, irrationele drang van de wil. In plaats van een standvastig geloof in de menselijke bevrijding treedt nu de achterdocht nadrukkelijk naar voren.
Geschiedenis van de filosofie 2, Plato, Aristoteles en Plotinus docent Drs. Nico Dieteren soort leergang duur 10 x 2 uur college kosten € 205,- (incl. reader) data 2 februari t/m 20 april, niet op 16 februari en 6 april dag/tijd maandag 14.00-16.00 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V10 bijzonderheden Tweede deel van een achtdelige reeks. U hoeft het eerste deel niet te hebben gevolgd om deel te kunnen nemen. Zelfs mensen die niet of nauwelijks bekend zijn met filosofie kunnen doorgaans de namen noemen van de drie grote klassieke denkers van de antieke oudheid: Socrates, Plato en Aristoteles. In dit tweede deel van de leergang richten we onze aandacht op deze grote drie van de antieke filosofie. De eerste colleges zullen in het teken staan van de filosofie van Socrates, waarin het accent duidelijk komt te liggen op de wijsgerige ethiek. Ons interesseren onder andere de volgende vragen: In hoeverre verschilt de socratische ethiek van die van de sofisten? Wat verstaat Socrates onder deugd? Waarom werd Socrates uiteindelijk ter dood veroordeeld? De colleges over Plato worden opgebouwd rondom de beroemde allegorie van de grot in de Politeia. Aan de hand van dit verhaal wordt zicht geboden op de inzet van Plato’s filosofie en dan met name op zijn leer van de twee werelden en de leer der ideeën. Vragen die de revue zullen passeren, zijn onder andere: Wat verstaat Plato onder een idee? Hoe moet de idee van het goede worden bepaald? Tot slot richten we onze blik op de filosofie van Aristoteles en dan met name op zijn metafysica, waarin de vraag naar het zijnde als zijnde centraal staat. Wat betekent het wanneer we van een bepaald ding in de werkelijkheid zeggen dat het is? Aristoteles laat zien dat de vraag naar dit ‘is’ (dit zijn) zich niet eenduidig laat beantwoorden, maar ons onherroepelijk naar een oorspronkelijke veelheid aan betekenissen leidt. Welke betekenissen van zijn onderscheidt Aristoteles en welke ordening ontwaart hij daartussen?
De ommekeer in de filosofie docent Dr. Paul Juffermans soort themacursus duur 10 x 2 uur college kosten € 205,- (incl. reader) data 2 februari t/m 20 april, niet op 16 februari en 6 april dag/tijd maandag 10.00-12.00 uur locatie MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond cursusnummer V11 bijzonderheden De cursus zal gegeven worden aan de hand van een reader met teksten van een aantal grote filosofen. In de geschiedenis van de westerse filosofie speelt het thema van de ommekeer een belangrijke rol. Deze ommekeer kan de betekenis hebben van een perspectiefwisseling waardoor een nieuwe kijk op het menselijk bestaan mogelijk wordt. Zij kan gepaard gaan met nieuwe inzichten waardoor oude voorstellingen en daarmee gepaard gaande leefwijzen in een ander licht komen te staan. Soms gaat de ommekeer vergezeld van de ontdekking van een bepaalde dieptedimensie van het menselijk leven die voorheen verborgen was gebleven. Er zijn allerlei metaforen gebruikt om zo'n ommekeer aan te duiden: de metafoor van het licht en de verlichting, van het ontwaken uit de slaap, van het opengaan van de ogen van de geest, van het tot rust komen van het gemoed enzovoort. In deze cursus gaan we onderzoeken hoe dit thema van de ommekeer een rol speelt in de teksten van een aantal grote filosofen. Gemeenschappelijk daarbij is dat van al deze denkers een appèl uitgaat om de vanzelfsprekendheden van ons dagelijks bestaan met zijn gewone voorstellingswijzen en praktijken kritisch te bezien en eventueel achter ons te laten. Daarom is de filosofische ommekeer ook te omschrijven als een reis en een waagstuk waarbij het een en ander op het spel staat. Bij een aantal denkers neemt dit avontuur de vorm aan van een tijdelijk innerlijk conflict, een tweestrijd. We zullen zien hoe verschillende filosofen deze weg van de ommekeer verwoorden, in biografische, existentiële en wijsgerige zin. Ook zullen we nagaan welke fundamentele wijsgerige opvattingen aan de verschillende beschrijvingen van de ommekeer ten grondslag liggen. Zijn er wellicht algemene patronen in de filosofische ommekeer te ontwaren of verloopt deze telkens weer anders? Wat geeft de aanzet tot de ommekeer en waar loopt deze op uit? Dergelijke vragen zullen ons in de loop van de cursus bezighouden.
Deugdethiek deel 2, normativiteit volgens moreel rationalisme docent Drs. Wim Fiévez soort themacursus duur 6 x 2,5 uur college kosten € 150,data 11 december en 18 december en 22 januari t/m 12 februari 2015 dag/tijd donderdag van 14.00-16.30 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer N12 bijzonderheden Tweede deel van een uit drie delen bestaande cyclus. Alle delen kunnen onafhankelijk van elkaar worden gevolgd. Deugdethiek Mensen leven, overleven en worden gelukkig, niet alleen door wat ze weten maar voor een belangrijk deel door hun besef van normen. Het probleem met normen is echter hoe we hun autoriteit kunnen verklaren. Diverse pogingen daartoe, in het verleden maar ook in het heden, zijn op niets uitgelopen. Waarom? En wat zijn op dit moment de alternatieven? Het zijn deze algemene vragen die op de filosofiecursus dit jaar centraal staan. In drie delen wordt de cursist door de stof geleid. deel 1: normativiteit als deugd (herfst 2014) deel 2: normativiteit volgens moreel rationalisme (start 09 december 2014) deel 3: normativiteit en de frisse kijk van John McDowell (start 24 februari 2015) Deel 2, normativiteit volgens moreel rationalisme De centrale vraag in dit deel is of er een relatie bestaat tussen rationaliteit en moraal. Het gezond verstand zegt van wel, maar toch is er bij velen twijfel. Is het werkelijk zo dat iemand die zich niet houdt aan de geldende moraal irrationeel is? Is het überhaupt rationeel om moreel te handelen? Hoe vaak lijkt het niet juist verstandiger moraal te negeren? We gaan dit probleem te lijf door de twee soorten van moreel rationalisme te onderzoeken. We beginnen met een bespreking van de twee filosofen die in de 17e en 18e eeuw de basis voor het moreel rationalisme hebben gelegd, namelijk Thomas Hobbes en Immanuel Kant. Zij zijn verantwoordelijk voor de twee totaal verschillende visies op de relatie tussen moraal en rationaliteit. We staan uitgebreid stil bij hun ideeën over rationaliteit en moraal. Waar komen ze vandaan, hoe zitten ze in elkaar en waarom zijn ze zo invloedrijk geweest? Zijn zij in staat ons te vertellen waarom het rationeel is om moreel te handelen? Daarnaast gaan we het hebben over enkele filosofen die, in onze eigen tijd en vaak met heel eigen accenten, deze twee visies op moraal en rationaliteit vertegenwoordigen, de bekendste daarvan zijn Peter Stemmer en Christine Korsgaard. Dan blijkt hoe wij tegenwoordig omgaan met de onvermijdelijke spanningen tussen eigenbelang en moraal.
Deugdethiek deel 3, normativiteit en de frisse kijk van John McDowell docent Drs. Wim Fiévez soort themacursus duur 6 x 2,5 uur college kosten € 150,data 26 februari t/m 2 april dag/tijd donderdag van 14.00-16.30 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer: V12 bijzonderheden Laatste deel van een uit drie delen bestaande cyclus. Alle delen kunnen onafhankelijk van elkaar worden gevolgd. Deugdethiek Mensen leven, overleven en worden gelukkig, niet alleen door wat ze weten maar voor een belangrijk deel door hun besef van normen. Het probleem met normen is echter hoe we hun autoriteit kunnen verklaren. Diverse pogingen daartoe, in het verleden maar ook in het heden, zijn op niets uitgelopen. Waarom? En wat zijn op dit moment de alternatieven? Het zijn deze algemene vragen die op de filosofiecursus dit jaar centraal staan. Deel 3, normativiteit en de frisse kijk van John McDowell De cursus waarmee we deze cyclus afsluiten heeft als onderwerp de algemene vraag hoe we normativiteit filosofisch kunnen legitimeren. We hebben in de twee eerdere cursussen vastgesteld dat de antwoorden van deugdethici en van moreel rationalisten het nodige te wensen overlieten. Voor een bevredigendere filosofische kijk op normativiteit moeten we een fundamenteel andere richting kiezen. Voor zo’n frisse kijk moeten we bij John McDowell zijn. Daarom gaat dit deel over zijn opvattingen over kennis en metafysica. Zijn publicaties, meestal in de vorm van briljante maar specialistische artikelen, hebben in de afgelopen decennia de discussie in de filosofie bepaald. Als uitgangspunt voor dit deel nemen we McDowell ’s boek met de veelzeggende titel Mind and World. McDowell heeft een eigenzinnige kijk op de vraag waarom het zo moeilijk is een bevredigende filosofische opvatting over normativiteit uit te werken. Dat ligt, denkt hij, niet aan het onderwerp zelf maar aan de manier waarop normativiteit in de filosofie wordt benaderd. Alle discussies in de filosofie, of ze nu over kennis of metafysica gaan, over taal of betekenis, intentionaliteit, ethiek of esthetica, worden gedetermineerd door een fundamenteel dualisme, namelijk een dualisme tussen de twee logische domeinen van het wetmatige en het rationele. Dit dualisme verhindert een voor iedereen acceptabele beantwoording van het probleem van de normativiteit. Op de cursus laten we zien hoe McDowell denkt dit fundamentele dualisme te kunnen overbruggen. De cursus volgt daartoe enerzijds een historisch spoor dat de wijze bespreekt waarop McDowell Hegel gebruikt om een extreem kantiaans rationalisme te matigen, om tenslotte af te sluiten met een bespreking van de actuele discussie, met volgelingen van Merleau-Ponty, over het al dan niet conceptueel gehalte van zintuiglijke ervaring.
De totalitaire verleiding docent soort duur kosten data
Dr Willem Melching minicursus 4 x 2 uur college € 95,- (incl. 2 x lunch) maandag 16 en dinsdag 17 maart maandag en dinsdag 10.30-15.30 uur (incl lunch) locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V13 Inmiddels is het traditie geworden: in het voorjaar komt Willem Melching een paar dagen naar Maastricht om, voor een groeiend gehoor, in een minicursus, zich te verdiepen in historische kwesties. Ditmaal zijn de totalitaire regimes van de 20e eeuw aan de beurt. De twintigste eeuw is de eeuw van extreme ideologieën en grootschalig politiek geweld. Totalitaire denkbeelden en regimes bedreigden de parlementaire democratie en waren verantwoordelijk voor oorlog, geweld, onderdrukking en genocide. In Europa waren de voornaamste vertegenwoordigers van het totalitarisme de SovjetUnie, het Italië van Mussolini en Hitler-Duitsland. Tegelijkertijd verkeerde de democratie tot 1945 in een crisis, om na 1945 als een feniks uit de as te verrijzen. De totalitaire regimes bleven niet alleen door geweld en repressie aan de macht. Deze regimes hadden ook een verleidelijke kant, namelijk de belofte van een heilstaat, solidariteit en welvaart. In de colleges wordt nader ingegaan op de verschillende ideologieën, hun misdaden, de aantrekkelijkheden én de lessen voor de democratische wedergeboorte van na 1945.
Leven-dood-leven in de Griekse oudheid en heden docent soort duur kosten data dag/tijd
Drs. Carool Popelier minicursus 3 x 2 uur college € 65- (incl. 1 x lunch) maandag 9 maart en dinsdag 10 maart maandag van 14.00-16.00 uur dinsdag van 10.30-15.30 uur (incl. lunch) locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V14 Dit is wel een heel bijzonder onderdeel van het HOVO-programma. In navolging van het populaire televisieprogramma had het ook de titel Welkom bij de Grieken kunnen dragen. Academisch geschoold classicus Carool Popelier legt zich al jaren toe op het toegankelijk maken van de Griekse mythologie voor een volwassen publiek. Op die manier is hij een zeer gewaardeerd voordrachtskunstenaar geworden. Op zinderende en unieke wijze brengt hij, in woord, beeld en geluid, de Griekse mythen tot leven en worden het verhalen van deze tijd. In drie sessie, verspreid over anderhalve dag, worden drie universele thema’s behandeld: de schepping, de seizoenen van het leven en het terughalen uit de dood. Programma maandagmiddag - de schepping • over het begrip mythe • het ontstaan van de mythe • de schepping van de wereld volgens de diverse wereldmythen dinsdagochtend – de seizoenen van het leven • over leven en dood • licht en donker • de inwijdingen van Eleusis • de mythe van Demeter en Persephone lunch dinsdagmiddag – terughalen uit de dood • verschillende visies op het leven na de dood • de mythe van Orpheus en Eurydike
Carthago, een wereldstad docent soort duur kosten
Janko Duinker minicursus plus excursie 1 x 4 uur college, 1 excursie € 65,- (incl. lesmateriaal, 1 x lunch en rondleiding, excl. vervoer naar Leiden en entree, i.e. €2,- met museumkaart en €12,- zonder museumkaart) datum/tijd cursus dinsdag 24 maart van 11.00-16.00 uur (incl. lunch), Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht datum/tijd excursie dinsdag 31 maart, 13.00-15.00 uur Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28, Leiden cursusnummer V15 bijzonderheden Vervoer naar Leiden is op eigen gelegenheid Tot 10 mei 2015 is in het Rijksmuseum van Oudheden een schitterende tentoonstelling te zien, die u kennis laat maken met de archeologische rijkdom en roemruchte geschiedenis van een van de spraakmakendste havensteden uit de oudheid. Janko Duinker, werkzaam bij het Rijksmuseum van Oudheden, leidt u rond en bereidt u middels een minicursus voor op uw bezoek. En voorts ben ik van mening dat Carthago vernietigd dient te worden. Deze woorden, gesproken door de Romeinse senator Cato, zijn bekend en berucht Cato kreeg zijn zin. In 146 v. Chr. werd de stad compleet vernietigd door de Romeinse veldheer Scipio. Dat juist de vernietiging van Carthago de bekendste episode van deze oude stad is, heeft iets ironisch want er gaan zeven glorierijke eeuwen aan vooraf. Deze minicursus gaat in op die zeven eeuwen vóór de vernietiging. U volgt de stichting van de stad, de Carthaagse suprematie in de Mediterrane wereld, haar onbetwiste overmacht op zee en natuurlijk de grote Punische oorlogen, tot ten slotte de vernietiging van de stad. Hannibal speelt hierin een niet te overschatten rol maar hij is zeker niet de enige Carthaagse krijgsheer van wereldfaam met wie u kennis zult maken. Ook krijgt u inzicht in de manier waarop geschiedschrijving nu en in de oudheid in zijn werk gaat. Zo weten we tegenwoordig weten dat de Romeinen er een sport van maakten de Carthagers af te schilderen als barbaren zonder manieren, losbandige krijgers zonder beschaving. Maar in hoeverre was dat beeld juist? Tot slot kunt u de cursus zien als een geschiedenis van de Oude Mediterrane wereld in het eerste millennium v. Chr. vanuit een ander perspectief. Door haar grote handelsrol had Carthago connecties met alle volkeren rond de Middellandse Zee en had dus betrekkingen met Alexander de Grote, de Ptolemaeën van Egypte, de Perzische veldheren en natuurlijk de Romeinen, die langzaam maar zeker de macht in het gebied naar zich toetrokken. De combinatie van de Klassieke bronnen met de archeologie van Carthago schept een boeiend beeld van deze wereldstad in de oudheid.
Architectuur, het moderne woonhuis docent Ir. Rob Heesakkers soort themacursus duur 8 x 2 uur kosten € 160,data 3 februari t/m 31 maart, niet op 17 februari dag/tijd dinsdagochtend 10.30-12.30 uur locatie MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond cursusnummer V16 Bijzonderheden Voor verdere verdieping zal de docent de cursisten websites en literatuur aanbevelen. Na een groot succes gebleken te zijn in Maastricht, brengen we deze cursus nu ook in Roermond. Docent Rob Heesakkers bespreekt, aan de hand van prachtig beeldmateriaal, de moderne woonhuizen van de belangrijkste architecten uit de 20e eeuw zien. Het onderwerp wordt nu eens niet vanuit een kunsthistorisch perspectief benaderd maar er wordt vooral gekeken naar de woonhuizen zelf die de architecten hebben achtergelaten. ‘Fallingwater’ van Frank Lloyd Wright, ‘Farnsworth House’ van Mies van der Rohe, ‘Kaufmann House’ van Richard Neutra of meer recent ‘Maison à Bordeaux’ van Rem Koolhaas: het zijn allemaal spraakmakende huizen die u moet leren kennen! Het zijn zonder uitzondering huizen die beeldbepalend zijn geweest en die hun invloed nog steeds doen gelden in de architectuur. Er wordt niet alleen gekeken naar het esthetische aspect, maar er wordt ook geprobeerd te doorgronden hoe het is om in een dergelijk huis te wonen. Zo krijgt u inzicht in de architectuur van deze woonhuizen en de visie en het ontwerp van de architecten. In de lessen worden de huizen in een bredere context geplaatst en wordt er een verbinding gelegd met andere vakgebieden zoals kunst, psychologie en stedenbouw.
Kunstgeschiedenis, De negentiende eeuw docent Dhr. Arjen van Prooijen soort leergang duur 7 x 2,25 uur college kosten € 155,data 4 februari t/m 25 maart, niet op 18 februari ivm vakantie. dag/tijd woensdag 09.45-12.00 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V17 Bijzonderheden Deze cursus volgt op de cursus over de renaissance en de barok maar is zeer goed als zelfstandige cursus te volgen. Het verhaal start in de barok van de zeventiende eeuw. Van daaruit neemt Arjen van Prooijen u mee naar de rococo in Zuid Duitsland en de Franse en Engelse schilderkunst van de 18de eeuw. Vervolgens laat hij u kennis maken met de reactieve kunst van de verlichting, het neoclassicisme. In de beeldende kunst kan het strenge neoclassicisme gezien worden als de tegenpool van de romantiek. Reeds tegen het einde van de 18de eeuw kondigt zich een verandering in het denken en voelen aan. Het verstand en het verstandelijke gevoel van het rationalisme maken langzaam plaats voor een meer persoonlijke beleving, die vooral in de relatie met de natuur gevonden wordt. In de natuur voelt men zich vrij. De natuur wordt beschreven als een inspiratiebron voor een harmonisch en gelukkig leven. De schilders uit de Duitse romantiek geven een bijzondere verbeelding van het diepe besef van de grootsheid van de natuur. Verder volgt u de kunst rond de schijnbare maatschappelijke bevrijding van Frankrijk onder Napoleon. (Empirestijl). Zijn schilders leveren de grote historiestukken. Ze laveren tussen het neoclassicisme en de romantiek. In Engeland vormen de romantisme schilders (oa Turner) met hun sfeervolle picturaliteit al een voorbode van het impressionisme. Naast de grote stijlen van de negentiende eeuw zoals het neoclassicisme en de romantiek is het interessant om stil te staan bij de positie van de kunstenaars in de maatschappij. In de eerste helft van de negentiende eeuw was de “salon” als instituut oppermachtig. Kunstenaars die werden afgewezen door de jury van de salon waren vaak brodeloos. We zullen deze Salon en de salonkunst behandelen evenals het oriëntalisme in de schilderkunst. In de architectuur is de eerste helft van de negentiende eeuw de periode van de neostijlen. U gaat voorbeelden bekijken van de rijke variatie in deze stijlen.
De plaats van de mens in het heelal docent Drs. Servé Vaessen soort themacursus duur 10 x 2 uur college kosten € 205,- (incl. reader) data 06 februari t/m 24 april, niet op 13 februari dag/tijd vrijdag 13.30-15.30 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V18 Wat is onze plaats in het universum? Hoe uniek is de aarde, en hoe uniek de mens? Hebben wij een bevoorrechte positie in het heelal? Drie belangrijke revoluties hebben ons denken over de plaats van de mens in het heelal bepaald, en doen dat nog steeds. Galileo Galileï presenteerde in 1610 voor het eerste sterke aanwijzingen dat de aarde geen centrale positie in de kosmos inneemt, een inzicht dat hem in conflict bracht met de katholieke kerk. Halverwege de 19e eeuw veroorzaakt Charles Darwin met zijn evolutietheorie grote ophef. Niet langer is de mens geschapen door God, maar in de loop van miljoenen jaren geëvolueerd uit ‘lagere’ soorten. De derde revolutie is nog steeds in volle gang, sinds sterrenkundigen in 1995 voor het eerst een planeet rond een andere ster dan de zon ontdekten. Het onderzoeken van deze planeten op sporen van leven is uitermate moeilijk, maar komt langzaam maar zeker binnen handbereik. Maar als buitenaards leven eenmaal ontdekt is, zal dat onze plaats in de kosmos voorgoed veranderen. Kortom, genoeg stof om over de nasleep van deze drie revoluties te filosoferen.
Design, een geschiedenis van de toegepaste kunst docent Drs. Anne Bruggenkamp soort leergang duur 8 x 2 uur college kosten € 160,data 5 februari t/m 2 april, niet op 19 februari dag/tijd donderdag 19.30-21.30 uur locatie Schunck* Glaspaleis, Bongerd 18, Heerlen cursusnummer V19 Tegenwoordig duikt het begrip Design overal op en wordt het ook in een heel brede zin gebruikt van Food Design tot Industrial Design en zelfs Intelligent Design. In deze cursus komen de zogenaamde toegepaste kunsten in brede zin aan bod en zullen we kijken naar ontwikkelingen door de tijd heen maar ook naar de meer cultuurhistorische aspecten. In de 19 eeuw vindt er bijvoorbeeld een grote omslag plaats in het denken over de relatie tussen de verschillende kunsten met name geïnspireerd door mensen als John Ruskin en William Morris, de drijvende krachten achter de Arts& Crafts beweging in Engeland. Hoewel deze beweging een aanjager is geweest voor het modernisme haalt ze haar inspiratie vooral uit de Middeleeuwen. Het hedendaags design is zo mogelijk nog complexer omdat ze telkens de grenzen lijkt op te zoeken van wat toegepast is en wat autonoom. In 8 lessen maken we een tocht door de geschiedenis waarin uiteenlopende zaken als textiel, grafisch ontwerp, sieraden en meubels aan bod komen.
Recente Nederlandse literatuur docent Dr. Lizet Duyvendak soort themacursus duur 6 x 2.15 uur college om de 2 weken kosten € 145,data 28/01,11/02, 25/02, 11/03, 01/04, 15/04 dag/tijd woensdag 14.00-16.15 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V20 bijzonderheden Maximaal 20 deelnemers. De boeken worden in de hier weergegeven volgorde besproken. Deelnemers dienen het boek vóór de desbetreffende les gelezen te hebben. Na een jaar van themacursussen waarin geput werd uit een eeuw Nederlandse en buitenlandse literatuur, wordt het weer tijd aandacht te besteden aan recent uitgekomen Nederlandstalige literatuur. Hoe interessant is de huidige literaire productie, welke boeken zijn de moeite waard, stemmen wij als ‘gewone’ lezers in met de oordelen van jury’s en literaire kritiek? Het lezen van een boek is een unieke en individuele ervaring. Die ervaring kan schokkend zijn, bevrijdend of aangrijpend. De schoonheid van de taal of van de constructie, en de diepgang van de waarnemingen en beschouwingen kunnen adembenemend zijn. Bij een goed boek gebeurt er iets met een lezer. Er is bijna niets zo persoonlijk als een leeservaring. Maar praten met anderen over datzelfde boek, dat schept een band. Het is prettig en leerzaam om die beleving met anderen te delen. De cursus heeft als doel gerichter en meer geconcentreerd met literatuur bezig te zijn. De instrumenten die worden aangereikt om literatuur te analyseren, maken het lezen van boeken nog interessanter en uitdagender. De analyse van de literairtechnische en literatuurhistorische aspecten in de boeken zal steeds in verband worden gebracht met de uiteenlopende interpretaties van de cursusdeelnemers. Literatuurlijst: - Ida Simons, Een dwaze maagd (1960, heruitgave 2014) - Tom Lanoye, Gelukkige slaven (2013) - Wessel te Gussinklo, Zeer helder licht (2014) - Jeroen Brouwers, Het hout (2014) - Gustaaf Peek, Godin, held? (2014) - Esther Gerritsen, Roxy (2014)
Leesclub Latijn, Een cursus onthaast lezen docent Mw. Jettie de Wal soort leergang duur 10 x 1.5 uur college kosten € 155,data 3 februari t/m 14 april, niet op 17 februari dag/tijd dinsdag 10.30-12.00 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V21 Latijn. Voor sommigen van u misschien alleen een vak dat nu eenmaal moest om uw diploma te halen. Goeie ouwe tijd, dat wel. Maar toch vooral rijtjes stampen en urenlang met veel inspanning taaie, onbegrijpelijke zinnen omzetten in stroef Nederlands. U hebt destijds uw diploma gehaald en daarna de taal ingepakt in een afgelegen hoekje van uw brein. In het beste geval denkt u nog wel eens met enige weemoed terug aan die talrijke schooluren waarin u dit ‘slow food’ tot zich nam. Maar dat is zonde! De woordenschat en de grammatica die u destijds met zoveel moeite hebt opgeslagen, zijn misschien wat verstoft. Maar u zult versteld staan hoe dicht al die kennis nog onder de oppervlakte ligt! Diep ze weer op, al die data, al dat weten! En dan ... ligt er een schat aan literatuur, geschiedenis, cultuur en levenswijsheden voor u open. In de Latijnse Leesclub krijgt u de kans om uw oude kennis weer af te stoffen en - op een luchtige manier - nieuwe kennis op te doen. U komt terecht in een gezelschap van nieuwsgierige, enthousiaste mensen die Latijnse teksten lezen (en, toegegeven, soms met enige inspanning moeten ontrafelen) en aan de hand daarvan de Romeins-klassieke wereld en denkwereld verkennen. En we zijn bepaald niet eenkennig: we maken ook regelmatig zijsprongen naar andere tijden en andere plaatsen. Latijn leren en lezen is een reis met vele staties. Ga met ons mee op reis. U bent welkom! En natuurlijk zal het u, waar nodig, wat gemakkelijker worden gemaakt: de teksten die we lezen worden toegankelijker gemaakt met woordenlijsten en grammaticale uitleg.
Muziek Beluisteren, van Laat- Romantiek naar Impressionisme docent Dhr. Jan Ezendam soort luistercursus duur 6 x 2 uur college kosten € 120,data 23 februari t/m 30 maart dag/tijd maandag 14.15-16.15 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V22 bijzonderheden De cursus is opgezet voor een brede doelgroep. Er wordt geen specifieke voorkennis verondersteld. De cursus legt de nadruk op de muzikale beleving en historische ontwikkeling. De cursus 'muziek beluisteren' van Jan Ezendam, wordt dit voorjaar voortgezet met het tweede deel van 'Van Laat- Romantiek naar Impressionisme'. In zes lessen van twee uur staat steeds een componist centraal die een toonaangevende rol speelde in de Franse muziek uit de periode van 1870 t/m 1920. In dit tweede deel luisteren we naar zes Franse componisten -van Claude Debussy tot Olivier Messiaen- waarin ook werk van Maurice Ravel en enkele componisten uit de ‘Groupe des Six’ aan de orde zal komen. In 1871 richtte Camille Saint Saëns de 'Société Nationale de Musique Française' op met het streven de karakteristieke kwaliteiten van de nationale muziek te herontdekken, en de aandacht minder te richten op opera en opera-comique. Leden van dit genootschap waren César Franck, Edouard Lalo, Jules Massenet, Georges Bizet, Gabriel Fauré en Claude Debussy. Deze componisten van zowel verschillende ambities als talenten, ontmoetten elkaar teneinde de Franse muziek van vreemde- en speciaal Wagneriaanse smetten te zuiveren, om de traditie in ere te herstellen. Al snel ontstonden drie richtingen: -De typisch Franse traditie, doorgegeven door Saint Saëns en zijn leerlingen, speciaal Fauré; -De kosmopolitische traditie, zij die als Franck en zijn leerling d’Indy aan de klassieke schema's wilden blijven vasthouden; -De derde meer ingrijpende lijn die grotere invloed had, geworteld in de traditie 'Clarté et équilibre' van Rameau en Couperin. Debussy verwerkte deze waarden op geheel nieuwe wijze en dit bood zowel de Franse- als de buitenlandse muziek ongekende perspectieven.
Roermond in historisch perspectief docent Hein van der Bruggen soort themacursus duur 4 x 2 uur college kosten € 75data 12 en 26 februari en 12 en 26 maart dag/tijd donderdag 10.00-12.00 uur locatie MFC ’t Paradies, Munsterstraat, Roermond cursusnummer V23 bijzonderheden Aanbevolen literatuur: Roermond. Biografie van een stad en haar bewoners, uitg. Verloren Rechtspraak in Roermond. Van Soevereine Raad naar Rechtbank Limburg (15802012) Jaargangen Spiegel van Roermond 1-23. Roermond is een stad met een rijk verleden. Roermond heeft altijd een belangrijke regionale functie vervuld. Al in de late middeleeuwen was het het centrum van handel, bestuur en rechtspraak. Het was een Hanzestad en een hoofdstad van het Hertogdom Gelre. Vanwege haar positie tussen noord en zuid en vanwege haar ligging aan de Roer, de handelsweg tussen oost en west, was Roermond van zowel politiek als militair belang. Roermond heeft dan ook vele wisselende heersers gehad. Dankzij de Roer kende de stad periodes met grote bloei, maar er waren ook periodes van crisis. In de 19de en de 20ste eeuw stond Roermond bekend als het ,,Haagje van het Zuiden’’ vanwege de bovenlaag van onder meer juristen en hoogopgeleide mensen uit het noorden. Dit laatste leidde tot een standentraditie en werd Roermond de stad met de vele standen. Ook ontstond er een bloeiende kloostercultuur die voortduurde tot in de 20e eeuw. Kortom, Roermond is een stad met vele facetten en vele lagen. In deze cursus zal Hein van der Bruggen, co-auteur van het boek Roermond, Biografie van een stad en haar bewoners de verschillende aspecten van de stad Roermond belichten. De onderwerpen die hij zal bespreken, zijn: 1. De staatkundige ontwikkeling van Roermond door de eeuwen heen en de ontwikkeling van de rechtspraak. 2. De economische ontwikkeling van Roermond en het wedervaren van de industrie. 3. Katholicisme, protestantisme, de verlichting en ook de positie van joden 4. Twee onderwerpen: Oorlogen in en nabij Roermond en Een vergelijking met andere steden in Limburg: Waarin week de geschiedenis van Roermond af van steden als Maastricht, Venlo of Weert?
Romeinen en christenen in het Limburgse Heuvelland Een 5-daags seminar docenten Dr. Anton van Hooff, oud-hoofddocent klassieke geschiedenis, Universiteit Nijmegen Prof. Pierre Trouillez, docent kerkgeschiedenis Johannes XXIII-seminarie, Leuven Dr. Karen Jeneson, conservator Thermenmuseum Heerlen. Drs. Gilbert Soeters, stadsarcheoloog Maastricht. Dr. Régis de la Haye, oud-staflid Regionaal Historisch Centrum Limburg. soort seminar van 5 dagen kosten € 675,- (incl. logies, ontbijt, maaltijden, lezingen, 3 excursies per bus) prijs zonder logies en ontbijt € 525,dag/tijd maandag 4 mei 13.00 uur tot vrijdag 8 mei 14 00 uur locatie Eijserhof in Eijs (gem. Gulpen/Wittem) cursusnummer V24 bijzonderheden Met medewerking van: • Thermenmuseum Heerlen • Gallo Romeins Museum Tongeren • Sint Servaas Basiliek en Centre Céramique Maastricht • Conservatorium Maastricht • Eijserhof In het Zuid-Limburgse heuvelland, te midden van archeologische herinneringen en religieus erfgoed, organiseert HOVO Zuyd een midweek seminar over: • het ontstaan en de ontwikkeling van het Romeinse Rijk; • het daarbinnen groeiende vroege christendom. Hoorcolleges en voordrachten worden afgewisseld met excursies naar historische bezienswaardigheden. De lezingen vinden plaats in het landelijk gelegen Eijserhof in het pittoreske dorpje Eijs (gem. Gulpen/Wittem).
Programma maandag 4 mei 13.30 uur Anton van Hooff - Als kikkers om een poel Over het einde van de Griekse cultuur 15.15 uur Anton van Hooff – Van Romulus tot Augustus over de opkomst van het Romeinse Rijk 18.30 uur buffet en vertoning film Spartacus dinsdag 5 mei 09.30 uur Anton van Hooff – Van de goddelijke Augustus tot de heilige Constantijn; Over de verschuiving van Rome naar Byzantium 12.30 uur lunch 13.30 uur excursie per bus naar Thermenmuseum in Heerlen Lezing door conservator Karen Jeneson Karen Jeneson – Het Romeinse villalandschap van Zuid-Limburg 18.30 uur diner Régis de la Haye – Dat ’t rare jongens zijn, die Romeinen Over de (onlogische) Romeinse tijdrekening woensdag 6 mei 09.30 Anton van Hooff – van Constantijn tot Romulus Augustulus Over de ondergang van het Romeinse Rijk 12.30 uur lunch 13.30 18.30 uur
excursie per bus naar Gallo Romeins Museum in Tongeren plus rondwandeling door de stad op eigen gelegenheid surprise diner in het heuvelland
donderdag 7 mei 09.30 uur Pierre Trouillez - Van Petrus tot Constantijn Het succesverhaal van de jonge Kerk. 12.30 uur Lunch 13.30 uur· Excursie per bus naar de St. Servaas Basiliek en Centre Céramique in Maastricht, Ter plekke voordracht door stadsarcheoloog Gilbert. Soeters Gilbert Soeters - Het vroege-Christendom in Limburgse streken 18.30 uur diner en optreden conservatorium ensemble vrijdag 8 mei 09.30 Pierre Trouillez - Naar het christendom als staatsgodsdienst onder keizer Theodosius 12.30 uur lunch en afscheid
Zij kwamen van ver; de reizen van mens, dier en plant over de aardbol docent Drs. Loes Pihlajamaa soort themacursus duur 4 x 2 uur college kosten € 95,- incl. reader data 26 februari t/m 19 maart dag/tijd donderdag 14.45-16.45 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V25 Sinds het begin der tijden hebben zich veel veranderingen voorgedaan op moeder aarde. Continenten verplaatsten zich, met alle geologische veranderingen van dien, wat weer invloed had op de evolutie van de levende wezens op de aardbol. De huidige migratiegolven vanuit o.a. Afrika naar Europa baren ons zorgen. Maar er is niets nieuws onder de zon, mensen hebben altijd gezocht naar betere plekken om te leven. De inheemse Nederlanders stammen ook af van mensen die hier ‘pas’ 30 000 tot 40 000 jaar geleden neerstreken. Vanuit Oost Afrika hebben onze verre voorouders zich verspreid over de planeet. Homo erectus, de soort die vooraf ging aan Homo sapiens, legde al grote afstanden af en moet zelfs al minstens één keer een zeestraat overgestoken zijn. Wij, mensen dragen nog altijd sporen van die voorouderlijke reislust in zich mee. Recent onderzoek laat zien dat er in de loop der tijden heel wat ‘gereisd’ is door diersoorten, vaak op onwaarschijnlijke manieren. Ook nu nog leggen veel dieren grote afstanden af. De trek van vogels is bekend. Hoe weten de vogels de weg? Waarom gaan ze eigenlijk op reis? Het zijn raadsels waar we nog niet alle antwoorden op hebben gevonden. Ook heel andere dieren maken soms ‘onmogelijke’ reizen – en weten de weg. Wist u bijvoorbeeld dat mestkevers zich oriënteren op de sterrenhemel? Ook planten hebben hele wereldreizen afgelegd, soms een handje geholpen door de mens. In ons deel van de wereld is eigenlijk niets van wat wij dagelijks eten inheems te noemen. Het reizen van de soorten heeft ons voedingspatroon dan ook verrijkt, maar tegelijkertijd hebben de ‘exoten’ onze ecosystemen verarmd. Al dan niet opzettelijk ingevoerde soorten kunnen een zegen of een vloek worden. In vier lessen maakt Loes Pihlajamaa u bekend met de boeiende geschiedenis van de verspreiding van mens, dier en plant over onze aardbol, oftewel de ‘historische biogeografie’. En natuurlijk gaat haar cursus weer vergezeld van een prachtige, volslagen up-to-date reader.
De Grote Oorlog: verdriet in woord en beeld, klank en kleur docent Drs. Peter Flaton soort themacursus duur 4 x 2 uur college kosten € 79,data 3, 10, 24 februari en 3 maart dag/tijd dinsdag 14.00-16.00 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V26 Meer dan 25.000 soldaten zijn er begraven: op het Duitse oorlogskerkhof van Vladslo in de velden van de Vlaamse zuidwesthoek. Eén van die velen is Peter Kollwitz, gesneuveld in de begindagen van die Grote Oorlog en de zoon van Käthe Kollwitz, één van de belangrijkste vertegenwoordigers van het Duitse expressionisme. Jarenlang heeft ze gezocht naar wat haar verdriet en dat van haar man, Peters vader, artistiek vorm zou kunnen geven. In het beeld van het Treurende Ouderpaar , dat vlakbij Peters graf staat, heeft zij de rouw zichtbaar gemaakt, de hare en die van talloze ouders meer. Daarmee is haar sculptuur één van de wijzen waarop kunstenaars in GrootBrittannië, Duitsland en Frankrijk ‘the pity of war’ (om het met de dichter Wilfred Owen te zeggen) hoor- en zichtbaar hebben gemaakt: in de muziek van George Butterworth en Ralph Vaughan-Williams, in de etsen en de Triptiek van de oorlog van Otto Dix, in Max Beckmanns Auferstehung en The Resurrection of the Soldiers van Stanley Spencer en in Sir Edward Luytens Cenotaph in Londen en de Tranchée des Baionnettes van André Ventre in Verdun. In deze cursus van 6 bijeenkomsten wil de docent belangstellenden kennis laten maken met deze en andere kunstwerken die elk voor zich en samen het intense leed om wat deze oorlog heeft aangericht tot uitdrukking brengen. We doen dat kijkend, lezend en luisterend.
Geschiedenis Anders – de zaak van de Tudors docent Drs. Constance van der Putten soort minicursus duur 3 x 2 uur college kosten € 55,data 5, 12 en 26 februari dag/tijd donderdag 10.30-12.30 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V27
Geschiedenis gaat over aangelegenheden die onherroepelijk voorbij zijn. Historici maken een reconstructie en vertellen ons boek na boek wat er precies gebeurd is en hoe het zo kwam. Je kunt je echter afvragen: wat bepaalt de loop der geschiedenis? De grote historische figuren? De superioriteit van een bepaalde cultuur of religie? Of was het een samenloop van omstandigheden? Hoewel veel interpretaties mogelijk zijn, ontstaat er meestal op den duur een ingesleten, algemeen geaccepteerde zienswijze. Geschiedenis Anders wijkt van de platgetreden paden af en bekijkt ‘uitgemaakte’ zaken opnieuw, met een frisse blik en vanuit een verrassend anders oogpunt. In deze cursus onderzoeken we de zaak van de Tudors vanuit een biologischmedisch perspectief. Vader Hendrik VIII en zijn dochters Maria en Elisabeth waren vorsten in zestiende-eeuws Engeland. Over hun rol in de wereldgeschiedenis zijn bibliotheken vol geschreven en vele films gemaakt. Hun handelingen zijn geduid, hun grillen verklaard. Een uitgemaakte zaak? Of niet? Geschiedenis Anders onderzoekt het leven van deze Tudor-vorsten. Het gekozen biologisch-medisch oogpunt levert opzienbarende conclusies op!
Interieurs uit de 20e eeuw, dl 1 docent Drs. Ineke Beeling en Drs. Constance van der Putten soort themacursus duur 3x 2 uur college kosten € 55,data 5, 12, 19 maart dag/tijd donderdagochtend 10.30-13.00 uur locatie Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht cursusnummer V28 bijzonderheden Bij voldoende belangstelling wordt een excursie georganiseerd op donderdag 26 maart. In de herfst van 2015 volgen 3 lessen over de tweede helft van de 20e eeuw. In het najaar bleken kunsthistorica Ineke Beeling en historica Constance van der Putten een ‘winning team’ te zijn. En het is bekend wat je nooit moet doen met een winning team. Daarom nu een vervolg op hun succesvolle cursus over de 17e, 18e en 19e eeuw. In deze cursus beleeft u de interieurs van de eerste helft van de 20e eeuw. Interieurexpert Ineke Beeling laat u, aan de hand van veel afbeeldingen, zien hoe de stijl van inrichten in de 20e eeuw veranderde en plaatst meubelen die wij tegenwoordig “designklassiekers” noemen in hun context. Grote namen passeren de revue zoals Rietveld/De Stijl, Bauhaus, Mies van de Rohe, Le Corbusier en nog vele anderen. Elke bijeenkomst begint met een inleiding door historica Constance van der Putten Zij schetst het historische kader: hoe vertalen zich de snelle technische, wetenschappelijke en sociale veranderingen in de twintigste eeuw naar de interieurs; wat is de invloed van de turbulente politieke ontwikkelingen, van oorlog en revolutie?
Mijnen en koempels: een Limburgse way of life. docent Jac van den Boogard soort themacursus duur 3 x 1.5 uur college kosten € 40,data 26 februari, 5 en 12 maart dag/tijd donderdag 15.00-16.30 uur locatie Schunck Heerlen cursusnummer V29 Op 17 december 1965 kwam Joop den Uyl, toenmalig minister van economische zaken, het einde van een tijdperk aankondigen. Den Uyl werd de personificatie van het mijnsluitingsdrama dat zich tussen 1965 en 1974 voltrok. De onderaardse wereld werd voorgoed gesloten; een bijzondere Limburgse samenleving ging teloor. In 2015 – het Jaar van de Mijnen – is dat precies een halve eeuw geleden. Driekwart eeuw heeft de steenkolenwinning Zuid-Limburg in de greep gehad. Het was een bijzondere episode uit onze geschiedenis die blijvende sporen heeft achtergelaten in het landschap, de stedenbouw, de bevolking en vooral in de cultuur. De culturele dimensie van het mijnbouwverleden is nog lang niet uitgewist. Met de mijnsluiting ging een Limburgse way of life ten onder. In dit drieluik wordt een aantal aspecten van die ooit zo bloeiende mijnwerkerssamenleving belicht. 1. Opkomst en teloorgang: een geschiedverhaal over de mijnen, de koempels en hun samenleving. 2. Het alledaagse leven: aspecten van het dagelijkse leven in de Limburgse mijnstreek. 3. Kijk op de mijn: de mijnen en de mijnwerkerssamenleving in de beeldende kunst en in andermans ogen.
