BIJLAGEN VOORTDUWEN Burgerparticipatie in de Deventer uiterwaarden

BIJLAGEN VOORTDUWEN Burgerparticipatie in de Deventer uiterwaarden

C.E. Hilderink en F.M. Baarslag

Bijlagen

Bijlagenrapport behorende bij het rapport ‘VOORTDUWEN, Burgerparticipatie in de Deventer uiterwaarden’

Auteurs: C.E. (Carolien) Hilderink F.M. (Femke) Baarslag Opleiding: Ruimtelijke Ordening en Planologie Academie: Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw School: Saxion Hogescholen Deventer Interne begeleider: drs. G. (Goos) Lier Beoordelaar: drs. P. (Pascal) Heynen Externe begeleider: drs. M.H. (Marleen) Schokker, Tauw

Datum: 8 september 2006 Trefwoorden: burgerparticipatie Deventer uiterwaarden

Opdrachtgevers: Stichting IJssellandschap; drs. J. (Jaap) Starkenburg Tauw BV; drs. M.H. (Marleen) Schokker MSc. B. (Berto) Meeuwissen Saxion Hogescholen; drs. G. (Goos) Lier

Contact: Studentnummer: Telefoon: E-mail: Contact: Studentnummer: Telefoon: E-mail:

C.E. (Carolien) Hilderink 2210670 053 - 5696370 [email protected] F.M. (Femke) Baarslag 2210113 0572 - 372288 [email protected]

Inhoudsopgave

1

BIJLAGEN

BIJLAGE 1.

OVERZICHT VAN LOCATIES EN GEBRUIK DOOR DE VERSCHILLENDE ORGANISATIES

3

BIJLAGE 2.

TOELICHTING OP BEHEER VAN GEORGANISEERDE GEBRUIKERS

5

BIJLAGE 3.

BURGERPARTICIPATIE

7

BIJLAGE 4.

BESCHRIJVING VAN DE VOORBEELDPROJECTEN

11

BIJLAGE 5

UITWERKING INTERVIEWS

25

BIJLAGE 6.

ENQUÊTE

51

BIJLAGE 7.

LIJST MET TE BETREKKEN GEORGANISEERDE GEBRUIKERS

53

2

BIJLAGE 1.

3

OVERZICHT VAN LOCATIES EN GEBRUIK DOOR DE VERSCHILLENDE ORGANISATIES. Verschillende gebruikers maken gebruik van de Deventer uiterwaarden en de IJssel. Een aantal direct betrokken georganiseerde gebruikers zijn in het kader van het onderzoek “Voortduwen, burgerparticipatie bij de Deventer uiterwaarden” geïnterviewd. Het gebruik door deze gebruikers is weergegeven in deze bijlage. Daarnaast is een kaartje toegevoegd met daarop de locaties van de verschillende georganiseerde gebruikers. De jachthaven ten noorden van Deventer wordt gebruikt door Zeil- en Motorbootvereniging Deventer, de Deventer Watersportvereniging, Sloeproeivereniging Daventre Portu en Roei- en Zeilvereniging Daventria. Zij hebben hier eigen ligplaatsen. De Zeil- en Motorbootvereniging Deventer en Roei- en Zeilvereniging Daventria hebben een eigen onderkomen in de jachthaven. De Veenoords kolk en de Teugse kolk ten zuiden van Deventer worden gebruikt door de Deventer Hengelsportvereniging, hengelsportvereniging De Stokvissen, scouting President Steyn en de Deventer Kanovereniging. De Gashaven wordt gebruikt door de Deventer Watersportvereniging en Zeil- en Motorbootvereniging Deventer. Beide verenigingen hebben de winterberging in de Gashaven liggen. Elke winter worden de boten verscheept naar deze winterbergingen. Hier kunnen de boten ondergebracht worden maar kan er ook onderhoud gepleegd worden aan de boten. De Deventer Kanovereniging heeft in de Gashaven haar clubhuis, hier liggen ook de kano’s van de vereniging. De Deventer Hengelsportvereniging maakt gebruik van de Deventer uiterwaarden ten hoogte van de stad Deventer en van de jachthaven. Daarnaast pacht zij loop- en visrechten voor de Veenoords kolk, de Teugse kolk en voor de Bolwerksweiden. Hengelsportvereniging de Stokvissen maakt gebruik van de gepachte loop- en visrechten van de Deventer Hengelsportvereniging. (pers.comm. Rijnberg en De Weerd, 2006) (pers.comm. Overkamp en Meyer en Vogelaar, 2006)

De Diepenveense Hengelsportvereniging maakt gebruik van de Deventer uiterwaarden ten noorden van Deventer. Hierbij vissen zij voornamelijk in de IJssel en in de Munnikenhank. (pers.comm. Thien, 2006) Scouting Westenenk kent geen zee-verkenners. Toch maken zij gebruik van de uiterwaarden. Het clubgebouw is tegenwoordig binnendijks gelegen. Toch wordt er nog vaak de uiterwaarden ingetrokken om activiteiten te ondernemen. (pers.comm. Boot, 2006) Verschillende belangenverenigingen behartigen de belangen van groepen gebruikers van de Deventer uiterwaarden. Denk hierbij aan belangenverenigingen als het landelijk wandelplatform – LAW, het Sallands Bureau voor Toerisme en de Hengelsportfederatie Oost Nederland. Het landelijk wandelplatform – LAW zet zich in voor wandelend Nederland. Zo ontwikkelt zij wandelroutes en behartigd zij de belangen van wandelaars. Het landelijk wandelplatform – LAW heeft twee wandelroutes ontwikkeld die door de Deventer uiterwaarden lopen. Het gaat hier om het Hanzestedenpad en het Marskramerpad. Het Sallands Bureau voor Toerisme is opgericht om de streek Salland te promoten. Zij hebben verschillende ideeën over de recreatieve ontwikkeling van Salland. Hierover geven zij advies. Het Sallands Bureau voor Toerisme behartigd de belangen van de recreanten in Salland. In de Deventer uiterwaarden wordt er nog niet veel gedaan aan ontwikkeling en promotie van recreatie. Dit zou nog veel beter kunnen in de toekomst. (pers.comm. Huisman, 2006) De Hengelsportfederatie behartigd de belangen van hengelsporters in heel Nederland. De afdeling Hengelsportfederatie Oost Nederland komt op voor de hengelsporters van Oost Nederland. De IJssel is het belangrijkste water van oost Nederland. (pers.comm. Overkamp en Meyer en Vogelaar, 2006)

4

BIJLAGE 2.

5

TOELICHTING OP BEHEER VAN GEORGANISEERDE GEBRUIKERS. In deze bijlage wordt aangegeven welke organisaties zich bezig houden met beheer en om wat voor beheer het gaat. De Deventer Watersport Vereniging zorgt ervoor dat het vuil bij de winter- en zomerligging opgeruimd wordt, tevens houdt ze de toegangswegen naar de winter- en zomerligging netjes. In de toekomst wil zij dit ook blijven doen. De Deventer Kanovereniging doet op dit moment weinig aan beheer. In het gebied waar ze regelmatig komen snoeien ze af en toe de wilgen en ruimen de rommel op. De vereniging ziet het niet zitten in de toekomst meer te doen aan beheer. Twintig jaar geleden kon men de leden nog zo ver krijgen om te helpen, dit wordt echter steeds moeilijker. De Zeil- en Moterboot Vereniging Deventer controleert sterk op vervuiling. Als er rommel gevonden wordt, wordt dit getraceerd en er staan sancties op. De Diepenveense Hengelsportvereniging voert in het seizoen (van april tot oktober) meerdere keren per dag controles uit. Hierbij wordt gecontroleerd of de aanwezige mensen in het gebied een vergunning hebben en of de vervuiling wordt opgeruimd. Deze controles willen zij in de toekomst ook zeker blijven uitvoeren. De vereniging regelt zelf het puin, en het vervoer van het puin, om de toegangswegen toegankelijk te houden. In de toekomst wil de vereniging, in samenwerking met de Federatie, de visstand en biotoop in het viswater onderzoeken. Roei- en zeilvereniging Daventria onderhoudt de parkeerplaats bij het botenhuis. In de toekomst wil de vereniging zich niet op andere onderdelen bezig gaan houden met beheer. Zij wil zich alleen bezighouden met de eigen voorzieningen, het eigen terrein en het terrein dat in gebruik is door de vereniging. De Deventer Hengelsport Vereniging controleert het water en de vissers over het bezit van vergunningen en aktes. Elke week zijn er twee of meer leden aangewezen die gaan controleren. Zij nemen dan ook vuilniszakken mee op vuilnis op te rapen. Op plekken waar de vereniging controleert, zijn borden geplaatst dat er beheer door de Deventer Hengelsport Vereniging plaatsvindt. Op Pothoofd is een man woonachtig die dagelijks een hele ronde langs de IJssel wandelt, tijdens deze wandeling ruimt hij de vuilnis op. De vereniging waardeert het enorm dat deze man dit doet. Ook op het gebied van visvergunningen wordt streng gecontroleerd. Om duidelijk aan te kunnen geven wat wel en niet mag op en aan de verschillende viswateren, zijn foldertjes uitgebracht in verschillende talen. Bij de Scouting President Steyngroep vindt beheer incidenteel plaats. Hierbij kan gedacht worden aan wilgen knotten, bomen opruimen enzovoort. Deze activiteiten worden minimaal 1x per jaar gedaan. Tevens hebben deze activiteiten een belangrijke educatieve functie aangezien de leden allemaal kinderen zijn. Tevens worden er sponsorlopen gehouden, hierbij wordt bijvoorbeeld geld ingezameld om dieren te kopen. De organisatie draagt zelf zorg voor de accommodatie. Het moet een betaalbare organisatie zijn voor iedereen, dit is de reden dat het meeste onderhoud door de leden zelf gedaan wordt. Scouting Westenenk organiseerde, samen met Stichting IJssellandschap, houthakkerskampen. Hierbij gingen kinderen bomen hakken en kappen. Tevens onderhoudt de organisatie zijn eigen terrein. De Sloeproeivereniging Daventre Portu houdt zich op het moment niet bezig met beheer van de IJssel of haar uiterwaarden. Reden hiervoor is dat de vereniging geen eigen terrein te onderhouden heeft. In de toekomst zou de vereniging zich wel bezig willen houden met medebeheer van de IJssel of de uiterwaarden. Overal waar hulp nodig is, zou de vereniging kunnen helpen. Het liefst wil de vereniging een eigen terrein met een eigen botenhuis. Ook zouden de roeiers vervuiling of vandalisme in de uiterwaarden kunnen signaleren. Natuurwerkgroep De Groene Knoop (enquête) houdt zich bezig met onderhoudswerkzaamheden aan natuurelementen. Het is een vrijwilligersgroep en zij knotten wilgen (Stobbenwaarden, Bolwerksweiden) en onderhouden/snoeien meidoornheggen en leggen c.q. vlechten heggen (Stadsland). Tevens onderhouden zij wandelpaden. Deze activiteiten willen zij in de toekomst ook uit blijven voeren.

6

BIJLAGE 3.

7

BURGERPARTICIPATIE. In deze bijlage wordt uitgelegd wat burgerparticipatie inhoudt.

HISTORIE Wie denkt dat bewonersparticipatie in de stad een modeverschijnsel van deze tijd is, heeft het bij het verkeerde eind. Zo waren er in het 17de- en 18de-eeuwse Den Haag buurtverenigingen met grote bevoegdheden. Deze werden door bewoners van bij elkaar liggende straten in het leven geroepen. Zij droegen zorg voor voor zaken die ook onze hedendaagse buurtvereningingen ter harte gaan, zoals het bevorderen van de goede onderlinge verstandhouding en het bewaken van de leefbaarheid De buurten verrichtten ook werkzaamheden die tegenwoordig door gemeentelijke diensten worden verzorgd. Ze werkten mee bij de ordehandhaving, het blussen van een brand, het bijhouden van een soort bevolkingsregister en het innen van een soort buurtbelasting. Tot de taak van het bestuur van de buurtvereniging behoorde verder het geregeld organiseren van een ‘vrolijcke maeltijdt’ die onder meer diende tot ‘continuatie van goede buurschap en de vermeerdering van vrientschap’. Bestuursleden van de vereniging kregen soms van de lokale overheid een kleine vergoeding voor hun werkzaamheden. Toen de buurtverenigingen niet meer konden voldoen aan de hogere eisen van bestuur, werden ze door de stedelijke overheid in 1816 opgeheven. Dat gebeurde overigens niet zonder heftige protesten. In de eerste helft van de 19de eeuw waren slechts weinig burgers betrokken bij de politiek. Formeel bestond er geen kader voor politieke participatie. Veel burgers mochten niet stemmen en konden alleen protesteren. Dat deden ze dan ook via politiek pamfletten. Daarvoor was echter wel een hoog ontwikkelingsniveau vereist en diende men te beschikken over relaties met invloedrijke personen. Politiek was dus slechts voor een kleine groep mensen weggelegd. Daar staat tegenover dat het domein van de overheid veel kleiner was dan nu. Veel zaken moest men zelf regelen. De verzorgingsstaat was nog ver weg. Na invoering van het algemeen kiesrecht in 1919 wonnen politieke partijen steeds meer aan invloed. Het was de bloeitijd van het opkomende socialisme en emancipatie van de arbeider. Ondanks deze toegenomen politieke participatie bleef de overheid toch nog vooral regent. De roep om verruiming van participatie stamt uit de jaren zestig en heeft alles te maken met de roep om democratisering in die periode. Het ging gepaard met ontzuiling, verdere emancipatie, gestegen welvaart en het geloof in maatschappelijke vooruitgang. Verwacht werd dat door participatie van burgers aan politiek en beleids- en besluitvorming een betere samenleving kon worden gerealiseerd. In de jaren zeventig kwam de inspraak en medezeggenschap op gang, de burger mocht mee gaan praten, waarna de overheid bij de uitvoering van het beleid weer alleen verder ging. In de jaren tachtig ging de overheid verder met het centraal stellen van de mening en wensen van de burger. Ze profileert zich nu als ‘klantgerichte’ overheid en richt zich op de burger als gebruiker van de openbare diensten. De burger wordt hiermee tevens uitgenodigd tot ‘calculerend burgerschap’, hoewel dat niet de bedoeling was. Recente ontwikkelingen De overheid kan en wil niet meer voor alles zorgen en is taken gaan afstoten. Dit ging gepaard met decentralisatie en deregulering: meer verantwoordelijkheid naar lagere overheden en van daaruit weer naar de burgers zelf. Waren het in de jaren zestig de burgers die participatie afdwongen, nu is het de overheid zelf die het stimuleert (wellicht mede doordat de actievoerders van toen nu voor een deel zelf bestuurder zijn). De buurtverenigingen uit de 17de eeuw lijken dus weer kans te maken. Net als toen worden daarbij grenzen aan verantwoordelijkheden en bevoegdheden gesteld. Huidige grenzen ontstaan bijvoorbeeld daar waar de rechtsongelijkheid van de burger in gevaar komt (kleine groepen die hun belangen goed weten te regelen ten koste van anderen). Of bij nationale en internationale wet- en regelgeving. Zo heeft het bijvoorbeeld weinig zin als elke groep zijn eigen systeem van afvalverwijdering gaat regelen. Milieuproblemen zijn internationaal. In het Ecopolismodel worden daarom verschillende niveaus onderscheiden waarop problemen aangepakt moeten worden. Er is een dynamisch evenwicht tussen verantwoordelijkheden op diverse niveaus (internationaal, nationaal, regionaal, lokaal, buurt, woning). Deze niveaus zijn onderling afhankelijk. De afstand tussen de verantwoordelijkheid van de individuele burger en die van de internationale politiek is in dit verband echter wel heel groot. Hij mag eens in de vier jaar stemmen voor Europees en nationaal parlement. De (actieve) participatie waar het in dit boek over gaat speelt zich af op lokaal en buurtniveau. Het is vooralsnog een open (maar interessante) vraag of betrokkenheid op dit niveau invloed heeft op betrokkenheid bij problemen op hoger niveau. (Bron: te Velde, 1995)

8

DOEL Doel van burgerparticipatie is: het in gunstige zin beïnvloeden van de sociale omgeving van mensen, waaraan ze zelf een actieve bijdrage leveren. (Bron: te Velde, 1995) Communicatie, oftewel interactie, is heel belangrijk bij burgerparticipatie. Interactie kan namelijk alleen inhoud krijgen als men van elkaar weet waarop gereageerd kan worden. Het creeren van draagvlak bij en het mobiliseren van burgers, het wekken van juiste verwachtingspatronen, het informeren over de voortgang van een project, het creëren van een visuele eenheid, het in woord en geschrift rekening houden met vaak hevige emoties bij de burger: het zijn allemaal aandachtspunten waarbij communicatie heel belangrijk is. Voor overheden zijn er twee hoofddoelen om burgers bij het ontwikkelen van beleid te betrekken. 1. Het vergroten van de effectiviteit van beleid. Veel beleidsmaatregelen zijn niet of te weinig doelmatig. Ze bereiken niet wat werd beoogd, ze hebben vaak onbeoogde en niet zelden zelfs ongewenste effecten. Door burgers als ervaringsdeskundige bij bepaalde beleidsvorming te betrekken kunnen ongewenste gevolgen misschien worden voorkomen. Burgers weten hoe beleid uitpakt voor huishoudens en individuen. Bovendien zijn burgers als betrokken buitenstaander soms in staat verrassende oplossingen voor beleidsproblemen te bedenken. 2. Het verhogen van de legitimiteit van beleid. Beleid dat is afgestemd op de gedragsroutines, ervaringen en wensen van burgers zal in het algemeen eerder op steun en acceptatie kunnen rekenen. Bovendien geven overheden die burgers bij beleidsvorming betrekken het signaal af – veel breder dan alleen aan de directe deelnemers – dat ze de inzichten en meningen van burgers serieus nemen en er rekening mee houden. Ook dat zal ‘het draagvlak’ voor beleid vergroten, vaak zelfs als mensen het er op zich niet mee eens zijn. (Bron: Internet, IPP, 2006)

ALGEMENE DOELEN Burgerparticipatie moet niet gezien worden als doel op zich. Daarom is het belangrijk dat er bij elk burgerparticipatieproces vooraf een concreet beoogd einddoel opgesteld wordt. Tevens zijn er vier algemene doelen van burgerparticipatie. 1. Kwaliteit Door gezamenlijk te werken aan de vorming van plannen en beleid kunnen burgers en overheid als team een hogere kwaliteit realiseren. Van hoge kwaliteit is sprake als het proces leidt tot een plan of een beleid dat technisch, praktisch en financieel haalbaar is, dat past binnen vastgestelde en/of reële normen en uitgangspunten van de gemeente en dat aansluit bij de mening en de wensen van de burgers. 2. Draagvlak Als de burger betrokken is bij het totstandkomen van beleid of plannen, het proces van dichtbij gevolgd heeft en weet dat er aandacht is geschonken aan zijn mening en de mening van zijn medeburgers, is de kans groot dat hij eerder achter het eindresultaat gaat staan dan wanneer die betrokkenheid er niet was. Meedoen leidt tot acceptatie, acceptatie leidt tot draagvlak. Dat kan zeer belangrijk blijken te zijn; het verhoogde draagvlak leidt er namelijk in de meeste gevallen toe dat er geen slechts een zeer klein aantal bezwaren op gemeentelijke plannen en voornemens komen. Tijdswinst is het resultaat. 3. Bondgenootschap Burgerparticipatie is een goed middel om de burger tot een bondgenoot in de plan- of beleidsvorming te maken. Door het bondgenootschap zal deze burger constructiever zijn. Tijdens een interactief proces worden (deelnemende) burgers immers geconfronteerd met de werking van de politiek. Doordat ze participeren en dus een kijkje krijgen in de keuken beseffen ze dat een gemeente keuzes moet maken. Ze zien in dat niet altijd elk individueel belang behartigd kan worden, hoe graag ze dat ook zouden willen. Ze zien ook in dat voor- en tegenstanders van een bepaalde keuze met argumenten komen die ze zelf nooit zouden bedenken. De burger leert te kijken met een bredere blik en hij leert belangen af te wegen. Als dat vaak genoeg gebeurt, zal diezelfde burger op termijn constructiever worden en zal hij eerder in staat zijn in hoofdlijnen te denken. Uiteindelijk kan dit de bandbreedte vergroten waarbinnen een bestuur autonoom zijn werk kan doen. Immers: de burger zal minder sceptisch zijn, hij zal zich minder snel bezighouden met details, en het ‘algemeen belang’zal eerder prevaleren boven het eigen belang. Gevolg op langere termijn: meer efficiency in de besluitvorming, minder kosten bij de totstandkoming van deze besluitvorming en snellere procedures. 4. Imago Om de kloof tussen burger en bestuur te dichten zullen gemeenten vaker gaan ‘samenwerken’ met de burgers. Het gaat daarbij niet alleen om het resultaat, maar ook om het proces en de rol van de gemeente als partner in dat proces. Burgerparticipatie stelt een gemeente in staat om zich te profileren als partij waar uitstekend mee samen te werken is. Burgerparticipatie is dus een uitstekend instrument waarmee het imago van een gemeente versterkt en verbeterd kan worden. Het instrument biedt immers voldoende mogelijkheden om burgers het gevoel te geven dat er naar hen geluisterd wordt en dat ze iets te vertellen

9

hebben. Als gemeenten dit goed en vaak genoeg doen, zullen burgers op termijn minder snel geneigd zijn om te denken dat een gemeente toch maar doet wat zij wil. Daarmee zou het vertrouwen van de burger in een gemeente en de lokale democratie kunnen toenemen. Gemeenten moeten zich echter wel realiseren dat het creëren van een imago geen sinecure is. De gemeente zal zich tegenover de burger voortdurend moeten bewijzen. Burgerparticipatie moet dan ook gezien worden als een continue proces. (bron: Hendrikx en Eijsermans, 2004)

PARTICIPATIELADDER Er zijn diverse niveaus van participatie. Bij de verschillende niveaus verandert de invloed, verantwoordelijkheid en betrokkenheid van de participant. Informeren: Het politieke bestuur bepaalt de politieke agenda voor besluitvorming. Ze informeert de burgers/organisaties over de ontwikkelingen maar zien hen niet als gesprekspartners. Raadplegen: Het politiek bestuur bepaalt in hoge mate zelf de politieke agenda voor besluitvorming maar zien betrokken burgers / organisaties als gesprekspartners bij de ontwikkeling van beleid. De gespreksresultaten vormen mogelijke bouwstenen voor beleid, maar politieke bestuurders verbinden zich niet aan de resultaten die uit de gesprekken voorkomen. (Bron: Internet, Kei Kenniscentrum

Adviseren: Het politiek bestuur stelt de politieke agenda samen, maar geeft betrokken burgers / organisaties gelegenheid om problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren. Politieke bestuurders verbinden zich niet aan de resultaten van het participatietraject. Coproduceren: Het politiek bestuur en betrokken burgers / organisaties komen gezamenlijk een probleemagenda overeen, waarna gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht. Bestuurders kunnen nog bij de uiteindelijke besluitvorming beargumenteerd afwijken van de inbreng van de deelnemers, maar hun commitment is veel zwaarder dat bij participatieniveau “adviseren”. Meebeslissen: Besluitvorming wordt aan de betrokkenen gedelegeerd. Het politiek bestuur verbindt zich aan deze besluiten. (bron: Internet, IPP, 2006)

Stedelijke Vernieuwing, 2006)

10

BIJLAGE 4.

11

BESCHRIJVING VAN DE VOORBEELDPROJECTEN. ANGELSLO, EMMEN Historie Angelslo is gebouwd in het begin van de jaren zestig als gevolg van de industrialisatie van Emmen. De naam ‘Angelslo’ komt van de oude buurtgemeenschap die hier voor de bouw van de nieuwe woonwijk lag. In de jaren tachtig raakte de wijk wat in verval. De neerwaartse spiraal was voor de gemeente Emmen reden om te komen tot een stadsvernieuwingsproject. Hiervoor is gebruik gemaakt van het fonds Stads- en dorpsvernieuwing, gericht op het verbeteren van wonen en woonomgeving. Men realiseerde zich echter al snel dat stadsvernieuwing op zichzelf niet voldoende was om het negatieve proces te keren. Aandacht voor de fysieke kwaliteiten van een wijk zonder aandacht voor het sociale klimaat is tot mislukken gedoemd. De bewoners moet een perspectief worden geboden om gezamenlijk met de betreffende organisaties te werken aan verbetering van de leefbaarheid in de wijk. Het opbouwwerk, ondersteund door een extern bureau, ontwikkelde daarom plannen voor een integrale aanpak van het buurtbeheer. Hieronder verstaat men een voortdurende en kleinschalige aandacht en zorg voor de leefbaarheid van de buurt: sociaal en fysiek welzijn van de bewoners, fysieke toestand van de buurt, openbare orde en veiligheid. Dit proces is momenteel volop aan de gang, maar blijkt ook een moeizaam proces. Voor de gemeente betekent de nieuwe aanpak een hele omschakeling. Voor de Wijkvereniging Angelslo mag het allemaal veel sneller gaan. ‘Nederland wordt verziekt door de notàs’, merkt een bewoner op. Fysieke omgeving Angelslo is ontworpen vanuit een duidelijk stedebouwkundig concept. De wijk is gericht op wonen, winkelen, maatschappelijke activiteiten en onderwijs. Werken deed men elders (met name bij AKZO). De wijk is ruim opgezet, heeft veel groenvoorzieningen en gescheiden verkeersstromen met het oog op de verkeersveiligheid. Er is een overzichtelijke indeling in zes clusters, die bereikbaar zijn via doodlopende wegen. De woningen (ruim 3600 in totaal) zijn voor het grootste deel huurwoningen; met name aan de zuidkant staan ook koopwoningen en villàs. Angelslo heeft vier basisscholen; ze liggen verspreid door de wijk en liggen voor alle kinderen dichtbij huis (kinderen kunnen er veilig per fiets of lopend komen). Ook heeft de wijk een aantal scholen voor voortgezet onderwijs. Verder zijn er kerken, een sporthal, winkelcentra, een maatschappelijk en cultureel centrum en een klein woonwagencentrum. Het vele groen in de wijk is tot op de dag van vandaag intact gebleven. Het wordt gekenmerkt door veel gras en inmiddels mooie volgroeide bomen. Van bovenaf gezien liggen de huizen echt in het groen. Het is de wijk van Emmen met het meeste groen per woning (239 m2). Door de verspreid staande bomen in het gras maakt de wijk een ruime indruk. In 1985 zijn de aanvankelijk ook tot het openbaar groen behorende voortuinen overgedragen aan de bewoners. Een deel van het groen staat momenteel onder druk door gebrek aan parkeerplaatsen, als gevolg van de sterke toename van het autoverkeer. Delen van het blokgroen zijn illegaal door bewoners bij de woning betrokken. Dit groen is versnipperd geraakt en bovendien in slechte staat. Veel plekken zijn dichtgegroeid. Op de grens met de wijk Emmerhout bevindt zich een gemeentelijke ecologische tuin, de Loackershof, een voorbeeldtuin voor ecologisch tuinieren. Sociale omgeving Het aantal inwoners (ca. 9000) is de laatste jaren met zo’n tien procent gedaald. (leegstand in flats), terwijl het aantal migranten flink is gestegen. In sommige delen van de wijk is dit opgelopen tot zo’n 30 procent van de bevolking. tegelijk zijn veel van de oorspronkelijke bewoners vertrokken naar andere wijken van Emmen, hoewel veel ouderen juist bleven. Al deze veranderingen hebben een toenemende spanning in de buurt veroorzaakt. Geleidelijk aan is de kwaliteit van de wijk teruggelopen, hetgeen zich niet alleen uit in achteruitgang van de woningen, maar ook in verwaarlozing van de openbare voorzieningen als speelterreinen en het openbaar groen. Het echte wijk-gevoel verdween en vandallisme, burenruzies e.d. namen toe. Allemaal signalen van een neerwaartse spiraal van verval en verpaupering. Er is één wijkagent op 9000 inwoners, wat te weinig is. Zijn aanwezigheid werkt wel preventief. De agent is ook aanspreekpunt voor klachten. De voorzitter van de Wijkvereniging Angelslo: ‘Het migrantenprobleem is wat opgeblazen. Ook Nederlanders hebben problemen onderling. Wel is er een verschil in cultuur. Migranten kennen niet de voortuintjes-cultuur van de Nederlanders. Je moet grote concentraties migranten voorkomen. Mensen hebben hier goede huizen. De wijkvereniging heeft een preventieve taak om de wijk goed te houden.’ Participatie Bewonersparticipatie is in Angelslo een integraal onderdeel van het zich ontwikkelende buurtbeheer. Participatie in het groen is voor alle partijen nog een heel leerproces. Verschillen in visies spelen hierbij ook een belangrijke rol. De afdeling Groen, Recreatie en Toerisme wil de eenheid in de beplanting bewaken en stelt dat als voorwaarde voor participatie. Bewoners willen (Bron: te Velde, 2006)

12

soms bloembakken, terwijl de gemeente die wil reserveren voor het centrum. Vanuit het opbouwwerk is natuurlijk groenbeheer gestimuleerd. Men ging met een groep bewoners op excursie naar Zwolle om daar een project groenbeheer te bekijken, er werden voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd en een cursus ‘Maak je eigen tuin natuurlijker’ gegeven. Hierdoor groeide zeker de belangstelling voor het onderwerp, maar het was niet voldoende om het echt een plek te geven in het buurtbeheer. Daarvoor is een veel steviger samenwerkingsstructuur nodig en zo ver is het nog niet in Angelslo. Daarnaast is natuurlijk beheer niet voor alle bewoners interessant. Veel mensen zijn nu eenmaal meer geïnteresseerd in rozen en vaste planten. ‘Trekkers’ zijn zeer belangrijk voor het succes bij bewonersparticipatie. Die mensen moet je koesteren. Gelukkig was er in Angelslo een bewoner die deze rol op zich nam. Mede hierdoor kwam er een geslaagd plan voor de herinrichting van ‘Het Veld’, een buurtparkje waar diverse bewoners bij betrokken zijn geweest. De voorlichtingsborden van de gemeenre werden eruit getrokken, die van de bewoners zelf kwamen ervoor in de plaats. Een fraaie illustratie dat het hUn terrein is geworden. De gemeente stelt nu alleen materiaal beschikbaar om bordjes te maken. Door bezuinigingen bij de gemeente op het onderhoud van groen zijn ook wel stukjes groen ingenomen door bewoners. Via huren of kopen wordt geprobeerd dit een meer legale status te geven. Speelvoorzieningen spreken bewoners aan. Met subsidie van Jantje Beton zijn bewoners betrokken geweest bij het opzetten van speelplekken. Met de verdere ontwikkeling van het buurtbeheer is te verwachten dat bewonersparticipatie in het groen zich ook verder ontwikkelt. Een complicatie hierbij is dat het groenonderhoud door de gemeente grotendeels is uitbesteed, waardoor er weinig eigen mensen in de wijk lopen om het samenspel met bewoners gestalte te geven. Het opbouwwerk, een netwerk van contactpersonen uit de clusters van de wijk, en een ondersteunende rol van de afdeling Groen vormen dan een mogelijke optie voor verdere ontwikkeling. Bron: te Velde, 2006)

13

BEGELEIDING DORP EXLOO Een aantal inwoners van het dorp Exloo zijn aan de slag gegaan met de toekomst van het dorp. Ze hebben een enquête opgezet voor alle inwoners om na te gaan waar de kansen en de knelpunten zitten. De resultaten van de enquête zijn gepresenteerd aan het dorp. Op basis van de uitkomsten is door een werkgroep van bewoners een plan van aanpak gemaakt voor het verder uitwerken van de thema’s verkeer, wonen en voorzieningen. In opdracht van de gemeente Borger-Odoorn heeft Anantis Project & Procesmanagement de begeleiding van dit hele proces verzorgd en er voor gezorgd dat het plan van aanpak er is gekomen. Het project in Exloo valt binnen het kader van het Hunzeproject. Met behulp van het Van Hallinstituut is een belevingsonderzoek uitgevoerd. In het hele dorp is een enquête uitgezet. Deze is aan huis bezorgd en weer opgehaald. In deze enquête is gevraagd wat men vindt van het dorp Exloo en welke kant zij het dorp op willen zien gaan. De antwoorden op deze enquête zijn verwerkt in een plan van aanpak. In dit plan van aanpak zijn verschillende onderwerpen besproken, die ieder onderzocht moeten worden. Dit project is goed verlopen omdat bewoners van het dorp het onderzoek zelf hebben opgezet. Belangrijk is wel dat zij hierbij professionele ondersteuning hebben gehad. (Bron: pers.comm. Buitenkamp, 2006)

Meer informatie: Martha Buitenkamp (Anantis Project & Procesmanagement)

14

BUURTSCHAP IJSSELZONE ZWOLLE Vier partijen in het buurtschap Schelle Oldeneel bij Zwolle hebben een intentieverklaring ondertekend. Doel is een integrale planstudie uit te werken rond rivierverruimende maatregelen, waterwinning, natuurontwikkeling en over de door de bewoners gewenste ontwikkeling in dit gebied. De opstelling van de verklaring en de organisatie van de ondertekening is door Anantis verzorgd in opdracht van de gemeente Zwolle en Vitens. Bij de Buurtschap IJsselzone Zwolle heeft een overleggroep van betrokkenen een visie opgesteld voor de buurtschap. Belangrijk hierbij is dat er in de buurtschap geen woningbouw gepleegd mag worden. Er moet ruimte komen voor een groene zone met waterwinning, recreatie, beheerslandbouw door één boer en natuurontwikkeling. Beheer van de buurtschap gebeurt door bewoners zelf. Sinds 1 januari 2006 is er een vereniging die het beheer regelt. Iedere bewoner die iets te bieden heeft qua beheer kan zich bij deze vereniging aanmelden. Op die wijze kan iedereen die meewerkt aan het beheer daar ook voor beloond worden. Belangrijk bij dit project is dat er belangrijke trekkers in het gebied zijn, waaronder een wethouder van de gemeente Zwolle, die bij de mensen langs gaat en zich in het gebied laat zien. Belangrijk is dat niet alleen burgers, maar ook de politiek geduld moet hebben. (Bron: pers.comm. Buitenkamp, 2006)

Meer informatie: Martha Buitenkamp (Anantis Project & Procesmanagement)

15

DE VLIERT IN ‘S - HERTOGENBOSCH Een illustratie van het hiervoor geschetste deliberatieve ontwerpproces wordt aangetroffen in ‘sHertogenbosch, in de wijk De Vliert, een woonwijk met circa 5000 inwoners, grotendeel gebouwd in de jaren ‘30. Het betreft hier een voorbeeld van hoe doelen voor stedelijk waterbeheer kunnen worden gerealiseerd in bestaand gebied. De gemeente is hier de initiatiefnemer geweest, tezamen met waterschap De Maaskant. Bij het waterschap was door de toegenomen integraliteit het besef gegroeid dat men zóu moeten leren optreden in veel bredere discussies dan men gewend is. Het gaat niet meer alleen om het verdedigen van het waterbelang. Om interessant gevonden te worden moet ‘water’ worden geplaatst in een veel bredere problematiek waarin ook andere dimensies van belang worden geacht: woongenot, omgevingskwaliteit, recreatieplezier, etc. Goede waterdeskundigen moeten dus hun kennis kunnen synthetiseren met kennis over andere zaken dan het water zelf. Velen in waterland bevroeden dat hier nog een lange weg te gaan is. Deze nieuwe benadering moet - interactief - geleerd worden. Daarvoor moeten waterdeskundigen de deur uit en meepraten op heel andere plekken dan waar ze vertrouwd mee zijn. Het proces in De Vliert tekende zich voor het waterschap af als een kans die gegrepen moest worden. De belangrijkste aanleiding om een project te starten in De Vliert was de noodzaak tot rioolrenovatie. Het rioolstelsel onder de woonwijk moest worden vervangen. Normaal gesproken worden daarbij de straten opengebroken en worden de rioolbuizen vervangen. Vervolgens worden de straten weer gedicht en herstraat. Voor de bewoners betekent een dergelijk project veel overlast en achteraf geen zichtbare verbetering. De gemeente vond dat als er op een dergelijke ingrijpende manier werkzaamheden plaatsvinden, dat er bij voltooiing sprake moet zijn van een daadwerkelijke verbetering voor de bewoners zelf. Tevens moeten de kansen worden benut om het functioneren van het watersysteem te verbeteren. Gemeente en waterschap zijn begonnen met een visie op te stellen over wat gewenste verbeteringen zouden zijn voor het watersysteem. Dat past bij hun bevoegdheid en competentie. Deze visie is verankerd in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Er is gekozen voor een brongerichte benadering, waarbij regenwater zoveel mogelijk benut wordt in en rond de woning of wordt geïnfiltreerd in de bodem. Regenwater en afvalwater worden dan niet meer gezamenlijk ingezameld en getransporteerd naar de rioolwaterzuiveringsinrichting (rwzi). Het afvalwater gaat naar de rwzi, het regenwater blijft grotendeels in de wijk. Dit heeft tot gevolg dat emissies vanuit het rioolstelsel worden gereduceerd, er minder gauw sprake is van vochttekort, piekafvoeren worden afgevlakt en de kwaliteit van effluent op de rwzi wordt verbeterd. Door toepassing van duurzame materialen en door een grotere bewustwording bij de bewoners, kan het aandeel van diffuse bronnen in het oppervlaktewater worden teruggebracht. Het inzicht was duidelijk aanwezig dat een dergelijke visie uitsluitend reëel is, als een proces wordt doorlopen dat zich kenmerkt door openheid en wederkerigheid. Het is niet mogelijk bewoners te dwingen hun regenpijpen door te zagen en het regenwater op het eigen erf te infiltreren. Bewoners moeten er zelf ook baat bij hebben. Wat ook duidelijk beseft werd, was dat het (systeem)vertrouwen bij de bewoners laag is. In het verleden is de gemeente lang niet altijd zorgvuldig omgegaan met wensen en opmerkingen van bewoners en het opeens op positieve manier betrekken van mensen kan argwaan wekken. Het vertrouwen moest worden hersteld. Ervaringen met andere waterplannen hadden geleerd dat door het geringe systeemvertrouwen bewoners vatbaar zijn voor wat wel aangeduid wordt perifere prikkels, boodschappen en signalen van allerlei bronnen die niet altijd heel genuanceerd zijn en vaak een emotionele component hebben, waardoor de publieke opinie zwaar en heftig kan reageren. In de Biezenstraat te Nijmegen bijvoorbeeld is in sterke mate bij bewoners het idee ontstaan dat door infiltratie van regenwater kelders en kruipruimten onder water komen te staan. Dit idee is ontstaan door foutieve informatie in een lokale krant. Het was voor de gemeente niet mogelijk via een imagocampagne het vertrouwen weer op peil te brengen. Dit soort ervaringen hebben gemeente en waterschap bij De Vliert op het spoor gezet echt werk te maken van de openheid en wederkerigheid, zodat er een vertrouwensrelatie kan worden opgebouwd. Tevens was men zich bewust van de mogelijke verrijking van het uiteindelijke ontwerp die hierdoor ontstaat. Het proces in de wijk De Vliert is in september 1997 begonnen met een voorlichtingsavond in buurthuis “De Slinger”. Ondanks het feit dat Ajax die avond voetbalde was de opkomst groot. Ruim honderd bewoners waren in het buurthuis aanwezig, met een lichte oververtegenwoordiging van vrouwen. Op die avond is door de gemeente - het waterschap was aanwezig maar had geen actieve rol - de visie weergegeven en zijn ideeën aangedragen. Er is nadrukkelijk geen plan gepresenteerd. Er was ook geen plan. Bewoners werd gevraagd zelf een ontwerp te maken. Ze konden zich inschrijven voor een wandeling door de wijk - anderhalve week later, op een zaterdagmiddag gevolgd door een workshop, waar ze zelf een ontwerp konden maken. Op de voorlichtingsavond was bij de discussie in eerste instantie sprake van veel scepsis. Opmerkingen werden gemaakt als “De gemeente .heeft toch al een eigen plan!” en “Waar kan ik een klachtenformulier halen als het fout gaat?”. Niettemin vond op een bepaald moment een ware omslag plaats in de richting van een positieve houding, vrij plotseling, ongeveer na een half uur discussie. Het leek alsof negatieve reacties van de ‘notoire zeikers’ andere buurtbewoners triggerde extra positief te reageren. Vele bewoners voelden aan dat de betreffende ambtenaren het echt meenden en stoorden zich aan bewoners die probeerden de ideeën van de gemeente op goedkope wijze belachelijk te maken.

16

Uiteindelijk heeft een groep van ongeveer 25 bewoners zich aangemeld voor de wandeling en de workshop. Dit was het door de gemeente aangegeven maximale aantal. Het blijkt dat een begrip als ‘integraal waterbeheer’ pas echt gaat leven bij bewoners als ze het plaatsen binnen de context van hun eigen leefomgeving. Tijdens de workshop zijn via het principe van rekenen, tekenen en argumenteren ontwerpen gemaakt voor vier buurten. Over algemene principes kon men het erg oneens zijn, echter als een vertaling moest worden gemaakt naar een praktische situatie, was vaak sprake van verbazingwekkend veel consensus. Er zijn ontwerpen gemaakt die waterhuishoudkundig gezien niet volledig optimaal zijn, maar goed aansluiten bij de wensen van bewoners over parkeren, het tegengaan van sluipverkeer, de kwaliteit van groenvoorzieningen, de mogelijkheden voor kinderen om te spelen en zelfs het ouderenbeleid. Er werd echt integraal gedacht. Tevens ontstonden er ideeën voor een waterkunstwerk, waarbij een met regenwater gevulde waterkolom centraal staat. Deze waterkolom staat dit water langzaam af aan een molentje. Heeft het net geregend, dan draait het molentje vrij snel. Hoe langer het droog is, hoe langzamer het molentje gaat draaien. Na veertien dagen staat hij helemaal stil. Een dergelijke waterkunstwerk heeft ‘geen’ milieurendement, echter heeft voor de bewoners - in dit gevaltoch zeer veel waarde. In eerste instantie maakte men zich bij de organisatie zorgen om de representativiteit van de betrokken bewoners. Ze bleken niet gelijkmatig verspreid uit de wijk te komen - sommige straten waren duidelijk oververtegenwoordigd - en van de huurders in de wijk was niemand aanwezig. Achteraf bleek dit geen echt bezwaar te zijn. H.et is primair van belang dat de bewoners die zich in het begin melden echt enthousiast zijn. Dit enthousiasme wordt later overgedragen op andere bewoners, ook de huurders. De variëteit in de groep bewoners was ondanks de oververtegenwoordiging van bepaalde straten toch zeer groot De door de groep aangedragen ideeën getuigden van grote inleving in andere bewoners. De actie “een ton voor elk balkon” is hier een voorbeeld van. In het ontwerpproces hebben de bewoners basisideeën aangeleverd voor een ontwerpatlas. In een latere fase zijn deze ideeën in samenspraak met professionals verspreid over de wijk toegepast. Daarbij verschillen de gekozen oplossingen en technieken vaak per straat. In één straat, bijvoorbeeld, ontwikkelden bewoners weerstand tegen een infiltratiegreppel (wadi) die in een groenstrook tussen de straat en het trottoir was gedacht. Het zou tot mogelijke overlast kunnen leiden bij het in- en uitstappen van een geparkeerde auto. Infiltratiegreppels waren daar niet aanvaardbaar. Andere - duurdere oplossingen - waren niet haalbaar, althans zo leek het. In deze impasse is men gezamenlijk op zoek gegaan naar andere mogelijkheden en uiteindelijk is men gestuit op nieuwe materialen die het mogelijk maakten een ondergrondse infiltratievoorziening aan te leggen. Deze oplossing was aanvaardbaar en haalbaar, zij het dat hier niet meer voldaan kon worden aan de wens waterstromen zo lang mogelijk zichtbaar te houden. Juist de spanning tussen het haalbare en het aanvaardbare heeft hier geresulteerd in een creatieve oplossing. . Met name in het begin verliep het proces zeer soepel. Het bleek dat water een goede wegvoorbereider is voor meer gevoelige onderwerpen, zoals parkeren en verkeersdrempels. Water is relatief onschuldig en daardoor erg geschikt om in de beginfase de partijen tot elkaar te brengen en het onderhandelingsproces over het aanvaardbare en haalbare te laten plaatsvinden. Er werd dan ook gesteld: “Begin met water, de rest komt later.” Op het moment dat het proces het punt van. de detaillering naderde, verhardden de standpunten en moest alles op alles worden gezet om de inbreng van bewoners te continueren. Zo waren er enige verkeersdeskundigen die hun professionele inbreng aanzienlijk waardevoller vonden dan de inbreng van de bewoners. Een zorgvuldig opgebouwd vertrouwen werd in korte tijd afgebroken. Ook waren er enige financiële tegenvallers, waardoor bepaalde toezeggingen moesten worden teruggedraaid. Achteraf is de volgende indeling in drie fasen aangebracht: 1. Ongeïnformeerd optimisme. 2. Geïnformeerd pessimisme. 3. Geïnformeerd optimisme. De tweede fase heeft nog vrij lang geduurd. De organisatie bij de gemeente ‘s-Hertogenbosch had echter veel ruggengraat en wist uiteindelijk fase 3 te bereiken, met steun van het waterschap. Het plan bevindt zich nu in de uitvoeringsfase. Wellicht was de grootste verrassing dat tegen- de verwachting van de gemeente in de bewoners in een evaluatie van het proces lovend waren. Het proces in de wijk De Vliert kenmerkt zich primair door de communicatieve sturing. Een hoogtepunt daarbij was de opening van het waterinfocentrum op 5 juni 1999, op een centrale plaats in de wijk, met vele wateractiviteiten. Het bleek dat ongeveer eens per twee maanden een moment moest zijn waarop iets getoond of afgerond moest worden, waarbij vele bewoners aanwezig mochten zijn. Bij een lagere frequentie erodeerde het enthousiasme merkbaar en bij een al te hoge frequentie ontstond zelfs enige irritatie. Van financiële sturing was ook sprake. Bewoners kregen een tegemoetkoming bij werkzaamheden die ze zelf uitvoeren. Tevens stelde de gemeente oude wijnvaten ter beschikking, te gebruiken als regentonnen. Juridische sturing, het instellen van gebodsbepalingen, is niet nodig geweest. (Bron: Geldof et al, 2006)

17

HUNZEPROJECT Het Hunzeproject is een project van de provincie Drenthe en de gemeente Borger-Odoorn, Aa en Hunze en Tynaarlo. Het is gericht op plattelandsontwikkeling met natuurontwikkeling, woningbouw, waterberging, recreatie en nieuwe vormen van landbouw. De bewoners van het gebied zijn gevraagd een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het gebied. Daarvoor zijn vier gebiedscommissie opgericht. ‘Anantis Project & en procesmanagement’ is vanaf 2002 door de provincie ingehuurd om het secretariaat van deze commissies te verzorgen. Dit secretariaat vormt een spilfunctie en is de schakel met de ambtelijke projectgroep en de stuurgroep van het Hunzeproject. Bij het Hunzeproject zijn gebiedscommissies ingesteld, waarin bewoners zitten die afkomstig zijn uit verschillende groepen. Hierbij moet wel aangegeven worden dat deze personen niet de groep vertegenwoordigen, maar vanuit hun eigen standpunt kijken. Iedereen die een plan heeft voor het gebied kan deze indienen bij de gebiedscommissie. Deze gebiedscommissie heeft een gemeentelijke projectleider, onafhankelijke voorzitter en een onafhankelijke secretaris, Martha Buitenkamp. De gemeentelijke projectleider gaat na of deze plannen mogelijk zijn binnen het gemeentelijke beleid. Van de plannen die binnen komen bij de gebiedscommissie wordt een projectplan gemaakt. Dit projectplan wordt op zijn beurt bekeken en daarmee probeert men subsidies binnen te halen. Bijvoorbeeld subsidies uit het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Dit project werkt in de praktijk erg goed. Als andere organisaties in het gebied iets willen ondernemen, raadplegen zij vaak de gebiedscommissies om bewoners te laten inspreken. (Bron: pers.comm. Buitenkamp, 2006)

Meer informatie: Martha Buitenkamp (Anantis Project & Procesmanagement)

18

LE – ROY – GEBIED, GRONINGEN Historie De eerste huizen in de wijk Lewenborg dateren van 1972. De wijk, waar thans 14.000 mensen wonen, is aangelegd volgens het Zweedse model. Dat houdt in: begroeiing alleen weghalen voor de bouw van huizen en de bestaande begroeiing en sloten zoveel mogelijk in stand houden. Tot 1973-1974 is er ruim gebouwd. Een paar jaar na de oliecrisis drong het besef door dat er op te ruime voet gebouwd werd. Sinds die tijd werd de (tuin-)ruimte minder en werden de huizen kleiner (‘normaler’). De toenmalige premie-A woningen staan nu te boek als herenhuizen. In 1973 ging de gemeente een contract aan met Louis Le Roy om openbaar groen volgens zijn ideeën in te richten. Deze ideeën zijn neergelegd in het boek Natuur inschakelen, natuur uitschakelen (Le Roy, 1973). Uitgangspunt hierin is de mens te integreren in de dynamische wereld van de natuur. Plannen zijn hierin nooit definitief. Vooral de tijd moet zijn werk kunnen doen. En machines zijn in principe niet nodig. Het contract met Le Roy had een looptijd van 10 jaar, waarbij voor het gebied een bedrag ter beschikking stond van 100.000 gulden. In die periode werd de basis gelegd voor het huidige Le Roy-gebied. Een uniek, spannend (en controversieel) openbaar groen project van 6 ha, ingericht en onderhouden door wijkbewoners. Eigen tuin en openbaar groen gaan hier vloeiend in elkaar over. Na de tien jaar had de gemeente genoeg van de eigenzinnige Le Roy en werd het gebied voor onbeperkte tijd overgedragen aan de beheersgroep (opgericht in 1980). Voor de gemeente begon het ook te lijken op een machtsspel tussen Le Roy en de verantwoordelijke wethouder. De bewoners hadden het tot dat moment aardig kunnen vinden met Le Roy. Het Le Roy-gebied is anders dan de meeste groengebieden. Dat komt voornamelijk doordat het plan niet van tevoren op papier door deskundigen is uitgedacht. Hier ‘ligt niets vast’. In wisselwerking met activiteiten van bewoners is het in permanente staat van ontwikkeling. Een uitspraak van een jongetje (onderzoek ‘Buiten spelen in Lewenborg’, Schuitemaker en de Vlas, 1985): ‘Wij willen dat het Le Roy-gebied niet in handen komt van de gemeente, want je kunt er leuk hutten maken, verstoppertje spelen, e.d. Als het in handen van de gemeente komt, dan worden er netjes paden aangelegd en dan kan je er niet lekker meer ravotten.’

Fysieke omgeving Het gebied is ruim en zeer groen opgezet. De huizen zijn gegroepeerd rond het Le Roy-gebied. De particuliere tuinen sluiten aan op het openbaar groen. Het Le Roy-gebied zelf is een groot, gevarieerd groengebied. De grote, beeldbepalende waterpartijen behoren niet tot het eigenlijke Le Roy-gebied, maar tot het Waterschap. Het gebied heeft een grote biologische rijkdom. Er komen meer dan tien soorten padden voor en daarnaast leven er kikkers, salamanders, egels, bunsings en kippen. De huizen in deze wijk, ook de huurwoningen, verkeren in een goede staat. Sociale omgeving Het is niet ongebruikelijk dat een nieuwe wijk een slechte naam heeft. Lewenborg is door journalisten in het begin kapot geschreven. ‘Laat je niet in Lewenborg drukken’, viel te lezen. De kritiek is niet altijd begrepen. Is de (oude) stad vertrouwder? Tegenwoordig heeft Lewenborg een iets betere naam. De prijs van de koopwoningen stijgt dan ook. De wijk kent een verticale woonstructuur; een academicus naast een werkloze is niet ongebruikelijk. Overigens is er langzamerhand toch een soort scheiding opgetreden, met name door de koopwoningen. De wijk bestaat nu voor ongeveer de helft uit huur-, en voor de andere helft uit koopwoningen. Lewenborg is een rustige woonbuurt. Alleen in de hoogbouw komen wel wat problemen voor. Er bevinden zich illegale zaakjes. Door echter de vrije toegang te beperken en huismeesters aan te stellen is de situatie verbeterd. Opmerkelijk is een recent tendentieus artikel in de Volkskrant Qungschleger, 1994) over criminaliteit van jongeren die zich verveeld ophouden in het Le Roy-gebied. In het artikel wordt gesuggereerd dat Le Roy deze situatie met zijn ideeën in de hand heeft gewerkt. In werkelijkheid echter komen de criminaliteitscijfers overeen met het landelijk gemiddelde. Het is een stabiele buurt. Combinatie van vrijheid en groen houdt mensen gebonden. Buitenstaanders zijn soms verbaasd hoeveel er mag. Voor veel mensen die vroeger bij het gebied betrokken zijn geweest, is het nog steeds een bijzonder gebied. Als je hen elders tegen komt, vragen ze: ‘hoe gaat het met het gebied?’ Wat verder opvalt is de grote tolerantie. Voor een deel zal dat te maken hebben met de gemoedelijkheid van de Groningers ter plekke, maar voor een groot deel zeker ook met de ruime opzet van de wijk. In het Le Roy-gebied kan veel gebeuren zonder dat iemand er last van heeft. Het werkloosheidspercentage is vrij hoog. De laatste twee jaar heeft dit echter niet tot extra problemen geleid. In grote lijnen is het sociaal gezien een Nederlandse doorsneewijk. Ook voor de stad is het Le Roy-gebied bijzonder. Elke nieuwe directeur en burgemeester is er rondgeleid. Ook over buitenlandse belangstelling heeft het gebied niet te klagen gehad. gebied is ook in die zin uniek, dat verantwoordelijke

19

gemeente-ambtenaren het niet als een model zien dat je overal in Groningen kunt toepassen. Dat komt vooral door de controversiële reacties die het gebied oproept. Men wil er graag wonen, of juist helemaal niet. Participatie Naast alle kritiek bestaat er grote waardering voor de beheersgroep, een groep bewoners die leiding geeft aan het beheer van het gebied. Uit onderzoek bleek dat zo’n 30 procent van de mensen actief betj)kken is bij het gebied. Daarnaast is er nog groep die wel eens mee wil doen als er iets georganiseerd wordt, en een groep die het allemaal koud laat. De motor achter de participanten is de beheersgroep, een zeer actieve kern (zoals gebruikelijk bij bewonersparticipatie). Enkelen zijn er al vanaf het begin met Le Roy bij betrokken en aan het gebied verknocht geraakt. . Het totale gebied is verdeeld in een zestal clusters, die elk weer hun eigen contactpersoon hebben. De initiatieven vanuit de clusters worden voorgelegd aan de beheersgroep, die de plannen vooral op financiële haalbaarheid toetst. Ook hier is een grote tolerantie ten aanzien van de aard van de plannen. Daardoor kent het gebied ook zeer verschillende plekken, van gebieden die op een soort Engelse landschapsruin lijken tot gebieden die sterk verwilderd zijn. Nog steeds geldt: de tijd moet z’ n werk doen, geen lange termijn plannen. En niets is definitief. De tolerantie geeft ook problemen. ‘Landjepik’ wordt veel bedreven. Het is ook verleidelijk als je eigen tuin grenst aan een groot groengebied. Het particulier gebruik van openbaar groen is echter tegen de spelregels en wordt dan ook bestreden door de beheersgroep. Door de omvang en door de leeftijd van het project zijn de mogelijkheden om te participeren zeer divers. Enkele voorbeelden van onderhoud: een brug stroef maken op verzoek van bewoners, een speelveldje maaien, dode bomen weghalen uit het wilgenbos, onderhoud van de windmolen en de bijenkorf, gras maaien, paden onderhouden, nieuwe beplanting aanbrengen, snoeien, aanleg van wandelpaden, een vissteiger, speelobjecten enz. Voor veel kinderen is de wijk een eldorado. In het wilgenbos bouwen ze hun eigen hutten en als ze een dak nodig hebben, kappen ze een boom. Op het grensvlak van particuliere en openbare terreinen bevinden zich kippehokken, volières, kassen, bessestruiken en zithoekjes. Ook zijn er op diverse plaatsen volkstUinen. Enkele liggen wat te veel uit het zicht, waardoor daar veel groente gepikt wordt. Daar hadden sommigen toch genoeg van: ‘die tuinen geven we maar terug aan de natUur.’ (Bron: te Velde, 2006)

20

OLSTERUITERWAARDEN Ten noorden van de bebouwde kom van Olst worden de uiterwaarden heringericht. Dit gebied, een buurtschap met ruim 60 huizen, wordt ook Fortmond genoemd. De herinrichting in de Olsteruiterwaarden is gericht op ontwikkeling van nieuw natuurgebieden, recreatief medegebruik en meer veiligheid bij hoog water. In het kader van NURG (Nadere Uitwerking RivierenGebied) en RVR (Ruimte voor de Rivier) stellen de Overijsselse gedeputeerden een plan van aanpak vast. De presentatie hiervan aan het publiek leidt tot grote commotie. Die avond is dan ook gevraagd wie er wilde meepraten bij de uitwerking van de plannen en later is dit via plaatselijke belangen nogmaals gevraagd. Uiteindelijk namen twee Fortmonders en een agrariër deel aan de werkgroep Integrale Planuitwerking, die advies geeft aan de regiegroep, die op haar beurt voorstellen maakt voor de beslissende stuurgroep van het Gebiedsgericht Project IJsseluiterwaarden Olst. In de daaropvolgende drie jaar komen de burgers ongeveer acht keer per jaar bijeen met vertegenwoordigers van de Dienst Landelijk Gebied, Provincie Overijssel, Rijkswaterstaat Directie Oost-Nederland, gemeente Olst-Wijhe, Staatsbosbeheer, waterschappen Groot Salland en Veluwe, Gelders Landschap, Recreatiegemeenschap Salland en Solvay Pharmaceuticals. De burgerparticipatie is goed verlopen. Het is belangrijk dat je de mensen er vanaf het begin af aan bij betrekt. Hierdoor worden ze op de hoogte gehouden, kunnen ze duidelijk maken welke problemen ze hebben met de plannen. Echter, niet alles wat de burgers willen kon ingewilligd worden. De kaders en randvoorwaarden liggen vast, daarbinnen is ruimte om te schuiven met alternatieven. Door de mogelijkheden met elkaar te bespreken wordt er begrip gekweekt voor elkaar. Naast de participatie in de werkgroep is er verder ook veel aandacht besteedt aan de communicatie. Zo zijn er op beide oevers 10 tot 12 bijeenkomsten geweest. Wat beter had gekund is de startbijeenkomst waarbij alle partijen gezamenlijk een probleemanalyse maken. De startbijeenkomst bestond uit een dagdeel, dit had beter verdeeld kunnen worden over 2 tot 3 dagdelen. (Bron: Brakel en Domen, 2006)

Meer informatie: Provincie Overijssel

21

RIJNWAARDENSE UITERWAARDEN BIJZONDER PROCES In de jaren 1997 tot 2001 is gewerkt aan een inrichtingsplan voor een belangrijk deel van het buitendijkse gebied bij Lobith, de Rijnwaardense Uiterwaarden. Op het eerste gezicht gaat het hier om een inrichtingsplan zoals er al enkele zijn gemaakt en zoals er nog vele zullen volgen in het rivierengebied. Dit is echter slechts ten dele waar. Wat het inrichtingsplan van de Rijnwaardense Uiterwaarden bijzonder maakt is het proces dat is gevolgd om tot een plan te komen dat niet alleen aan alle kwaliteitseisen voldoet, maar dat ook in nauwe samenspraak met betrokkenen tot stand is gebracht. Dit “interactieve proces” maakt, in combinatie met de kenmerken van het gebied en de timing van het plan - dit is het eerste inrichtingsplan van deze omvang waar natuur- en veiligheidsdoelstellingen op gelijkwaardig niveau worden gecombineerd een nadere kennismaking met het proces nuttig. HET GEBIED Het plangebied beslaat circa 1200 hectare. In het gebied wonen ongeveer 25 huishoudens. Er zijn ook economische activiteiten. Het gebied kent zowel extensieve als intensieve recreatie. Deze laatste concentreert zich rond een plas “De Bijland” . In het gebied bevinden zich drie steenfabrieken en een camping. Deze vallen buiten het plan gebied, ofwel, deze activiteiten worden voortgezet. Wie het plangebied bekijkt zal zien dat een groot deel van het gebied weidegrond is. Daarnaast bevinden zich in het gebied kleiputten. Rivierkundig is van belang dat het gebied rond het spitsinspunt ligt; het water wordt hier verdeeld over de verschillende Rijntakken. Ingrepen in het plangebied moeten worden beoordeeld op consequenties voor benedenstroomse gebieden. Het gebied is te verdelen in deelgebieden; de Groene rivier, de Lobberdensche Waard (Noord en Zuid), de Geitenwaard en de Bijland. AANLEIDINGEN Er zijn twee aanleidingen. De eerste en aanvankelijke aanleiding is Ontwikkelingsvisie Gelderse Poort. Deze ontwikkelingsvisie wordt in 1995 door het Rijk, provincis, en lokale overheden vastgesteld. Doel van de Ontwikkelingsvisie is het herstellen van riviergebonden natuur. De Ontwikkelingsvisie bevat een globale kaart waarin ook de hoofdlijnen voor het plangebied zijn weergegeven. De tweede aanleiding is de Beleidslijn ‘Ruimte voor de Rivier’(die overigens bij de aanvang van het project nog in ontwikkeling was) en het daarna in gang gezette beleid. Het doel voor de toekomst van deze beleidslijn, is het vergroten van de doorvoercapaciteit van het water door het rivierbed en de uiterwaarden. Bij aanvang van het project zoekt de projectleider, Rijkswaterstaat, naar een vorm voor een open planproces. De belangrijkste aanleiding hiervoor is het besef dat de uitvoering van het inrichtingsplan staat of valt met de bereidwilligheid van grondeigenaren om mee tewerken. Parallel hieraan speelt een veranderende kwaliteitsopvatting. Deze opvatting luidt dat het in het planproces verwerken van lokale kennis en opinies tot een daadwerkelijk beter inrichtingsplan zou kunnen leiden. Bestaande methodes voor interactieve planvorming (zoals Infralab) worden als ,niet geschikt ervaren, een planproces op maat is nodig. POLITIEKE BESTUURLIJKE INKADERING Uit een analyse van de uitgangspunten bleek dat inhoudelijk al veel vaststaat, maar dat er voldoende ruimte is voor een goede, open dialoog. Deze dialoog spitst zich met name toe op het karakter van het landschap en de natuurdoeltypen. De overheid neemt alle beslissingen; we hebben het over een participatieve, dus beperkt-open stijl. Deze openheid betreft alleen de inhoud. Op de inrichting van het proces is geen openheid gegeven. Doelen en randvoorwaarden zijn helder in kaart gebracht en gecommuniceerd. Feitelijk hebben de randvoorwaarden het fundament voor het proces gevormd. Leerpunten Terugkijkend had nog beter kunnen worden gekeken naar relevante andere procedures. Alhoewel daar in de voorbereidingsfase een principebeslissing over is genomen stak gedurende het proces enkele malen een discussie over het al dan niet opstellen van een MER de kop op. Eerste fase Inventarisatie INHOUD De eerste fase stond vooral in het teken van zoveel mogelijk te weten komen over het gebied en alles wat erin speelt. Daarom is uitgebreid onderzoek gedaan naar: · bestaand beleid, hydrologie, bodemtypen en –kwaliteit, natuurwaarden, archeologische en natuurhistorische waarden, landschap en recreatie. Ook is een inventarisatie gemaakt van alle belanghebbenden in het gebied. Alle belanghebbenden die op dat moment bekend waren zijn telefonisch benaderd met de vraag hoe zij hun eigen belang (of belangstelling) bij/voor het gebied zagen.

22

PROCES Vanuit het proces zijn twee belangrijke stappen genomen; het informeren van alle betrokkenen en het formuleren van beoordelingscriteria. Tweede Fase: Hoofdkeuzes INHOUD Doel van de tweede fase was om te verkennen welke - inhoudelijke ontwikkelingsmogelijkheden er waren voor het inrichtingsplan. Op basis van deze verkenning zouden de belangrijkste keuzes voor de inrichting moeten worden vastgesteld. Feitelijk was er dus sprake van twee stappen; een onderzoeksstap en een keuzestap. . Bij de eerste van deze stappen zijn twee scenario’s ontwikkeld; één (laagdynamisch) scenario dat zo dicht mogelijk stond bij de huidige situatie, maar ~at wel voldeed aan de natuur- en veiligheidsdoelstellingen. Het tweede scenario bevatte juist een zo hoog mogelijke dynamiek (zie figuur 10). Doel van de scenario’s was om de keuzeruimte te bepalen. Doel was uitdrukkelijk niet om de scenario’s zelf als keuzevarianten te zien. Derde fase: Inrichtingsplan INHOUD Doel van deze fase was het uitwerken van de hoofdkeuzen naar een conceptinrichtingsplan. Hierbij was nader onderzoek noodzakelijk. Daarnaast moesten natuurlijk meer gedetailleerde uitwerkingen worden gemaakt. Ook kwam het inrichtingsplan in een fase waarin het maken van meer gedetailleerde kostenberekeningen mogelijk was, in de vorm van een PRI-raming. Aanvankelijk vielen de kosten erg tegen. VERTRAGING Het schrijven van het inrichtingsplan heeft te lang geduurd. Aanvankelijk was het plan om eind 1998 gereed te zijn. Bij het presenteren van de hoofd keuzes werd mensen verteld dat het plan er voor de zomer van 1999 zou zijn. Uiteindelijk is het in de zomer van 2001 verschenen. Meer informatie: Inrichtingsplan Rijnwaardense uiterwaarden Procesevaluatie, Rijkswaterstaat directie Oost Nederland / RIZA, november 2001.

23

Speeluiterwaard Bakenhof Arnhem Om de rivier de Nederrijn meer de ruimte te geven, verlegde Rijkswaterstaat in 2001 een dijk bij de wijk Malburg in Arnhem. Hierdoor werd de binnendijkse uiterwaard een stuk groter. Dat kwam goed uit, want de wijk Malburgen had dringend behoefte aan een groen uitloopgebied en speelmogelijkheden voor kinderen. Samen met de gemeente Arnhem en de bewoners uit de wijk, verenigd in Vriendenclub Speeluiterwaard Bakenhof, ontwikkelde Staatsbosbeheer hier een speeluiterwaard: een uitnodigend natuurgebied waar kinderen spelenderwijs met de riviernatuur kunnen kennismaken. De gemeente Arnhem en Staatsbosbeheer hebben bewoners van de wijk Malburg betrokken bij de herinrichting van de uiterwaard en bij het daaropvolgende beheer. Deze burgerparticipatie was volgens Staatsbosbeheer noodzakelijk om van de uiterwaard echt een gebied voor de inwoners van Malburgen te maken. Het gebied werd voorheen vooral als een eng gebied beschouwd. Alleen door burgers te betrekken en de burgers er bewust van te maken dat er een gebied ligt waar men echt iets mee kan, kon er een gebied gecreëerd worden die voor de burger goed toegankelijk was. Vriendenclub Speeluiterwaard Bakenhof is tijdens het participatieproces ontstaan uit inwoners van de wijk Malburgen. Al deze inwoners dragen vrijwillig bij aan het beheer van de uiterwaard en het organiseren van activiteiten. De Vriendenclub wordt begeleidt door Staatsbosbeheer en waar mogelijk geholpen bij het beheer en het aanvragen van subsidies. Het beheer van de uiterwaard houdt in dat runderen van een particulier het gebied begrazen en dat er schoonmaakactiviteiten georganiseerd worden. Verschillende activiteiten die de Vriendenclub organiseert zijn rondleidingen voor recreanten en groepen, wandel- en rolstoeltochten voor recreanten, ouderen en mindervaliden, fietstochten, multiculturele picknicken, speelactiviteiten voor kinderen, het uitgeven van een doe-tas voor kinderen en het organiseren van wijkdagen voor de wijk Malburgen. Ter promotie van de Speeluiterwaard staat de Vriendenclub met een stand op verschillende markten en braderieën in de buurt. Meer informatie: Staatsbosbeheer (Marjon Paree) Vereniging Vriendenclub Speeluiterwaard Bakenhof

24

BIJLAGE 5

25

UITWERKING INTERVIEWS. NOTULEN – Interview met de Deventer Hengelsportvereniging (DHV) Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

2 mei 2006 Clubgebouw DHV – van Haexbergenstraat 1 Deventer Marcel de Weerd – Voorzitter DHV Michel Rijnberg – Secretaris DHV Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met de Deventer Hengelsport Vereniging (DHV)

De Deventer Hengelsportvereniging (DHV) De Deventer Hengelsportvereniging is een vereniging met ongeveer 1800 leden en is daarmee de grootste vereniging van Deventer. De hengelsport groeit nog steeds. Daardoor komen er steeds meer verenigingen. De hengelsport wordt ook steeds populairder. Dit is goed te zien aan de vele visprogramma’s op onder andere Discovery, die erg goed bekeken worden. Viswedstrijden lopen ook goed. Er was bijvoorbeeld veel animo voor de moeder - kind wedstrijden in Heeten van dit voorjaar. Stichting IJssellandschap Bij Marcel de Weerd is de Stichting IJssellandschap al langer bekend, al zo’n 35 jaar. Toen waren het nog de Verenigde Gestichten. Bij Michel Rijnberg was de Stichting nog niet zo lang bekend. De Stichting zal (vrijwel) niet bekend zijn bij de leden van de vereniging. Of de Stichting meer bekendheid moet generen is afhankelijk van wat de Stichting wil en wil bereiken. De vereniging komt ten minste één keer per jaar met Stichting IJssellandschap in aanraking met het verlengen van de verschillende loop-, vis- en pachtrechten. De vereniging heeft pachtrechten voor de Bolwerksweiden en huurrechten voor de Veenoordskolk. De huurrechten voor de Veenoordskolk zijn officieel van de gemeente, maar deze worden via de Stichting IJssellandschap geregeld. Met de Stichting IJssellandschap is er een goede communicatie. Volgens Marcel de Weerd en Michel Rijnberg is de bijeenkomst bij Stichting IJssellandschap van 4 april goed verlopen. Het was een open bijeenkomst. Ze hebben alleen het idee dat het misschien niet helemaal de bedoeling was dat de wensen van elke vereniging zo op tafel gegooid werden. Moet er niet eerst gekeken worden of de wensen wel reëel zijn? Ondanks deze twijfel vinden ze dat de bijeenkomst goed verlopen is. Het is positief dat de Stichting zo betrokken is en dat zij initiatief toont. Het is wel jammer dat de gemeente niet bij de bijeenkomst aanwezig was. Zij had nu kunnen horen wat de wensen zijn van de verschillende verenigingen.

Participatie De vereniging is eerder betrokken geweest bij een participatieproces. Dit was bij het Masterplan voor de Zandwetering bij Deventer. Men wou de Zandwetering ondieper maken, maar dit is niet gunstig voor vissers. Dit participatieproces was een initiatief van de gemeente. Het proces verwaterde, de ervaring hiermee is dat de gemeente alles op z’n beloop laat. Het is belangrijk dat de vereniging actief deelneemt aan een participatieproces. De vereniging probeert zich te profileren, door bijvoorbeeld de krant uit te nodigen bij verschillende activiteiten. Ook beloont de vereniging mensen die wat voor de vereniging betekenen en bijvoorbeeld vuil oprapen in de Deventer Uiterwaarden. De vereniging maakt veel gebruik van Internet. De vereniging heeft een eigen website: www.dhv.nu. Hier staat allerhande informatie op die te maken heeft met de vereniging en met de hengelsport. De vereniging heeft op teletekst van de Deventer televisie ook vijf pagina’s met nieuws over de vereniging en de hengelsport.

26

De vereniging heeft goede contacten met andere verenigingen. Bijvoorbeeld met de hengelaarsvereniging “Ons Belang” uit Zutphen en de hengelaarsvereniging T.O.G. uit Apeldoorn. Het is dan ook een goed idee om met verschillende verenigingen om de tafel te gaan zitten om te discussiëren over de toekomst van de IJssel. Keukentafelgesprekken met meerdere verenigingen zijn hier een goed voorbeeld van. Het actief deelnemen aan bijvoorbeeld rondleidingen, discussies en informatieavonden moet de vereniging zeker doen. De vereniging weet niet of het verstandig is om alle inwoners van Deventer uit te nodigen op een informatieavond. De vraag is of dit een toegevoegde waarde zal hebben. Burgers moeten wel ingelicht worden via de media. Dit zou een begin kunnen zijn om het grote gat tussen de overheid en de burger te dichten. Men moet er dan wel alert op zijn dat de berichtgeving juist gebeurt. Een streekmarkt op bijvoorbeeld de Brink is geen goed idee. Het onderwerp staat nog te ver van de burger af. Het is voor de vereniging en ook voor andere verenigingen een stap te ver om al te gaan ontwerpen. Dat kan de vereniging niet zelf, zij is daar niet voor opgeleidt. Er zijn mensen die daar veel meer verstand van hebben. Wel is het belangrijk betrokken te blijven bij het ontwerpproces, middels gesprekken en discussies. De vereniging wil eens per half jaar meedenken over het proces. Het is een beetje afhankelijk van wat en hoeveel er speelt en hoe snel het proces verloopt, hoe vaak de vereniging wil deelnemen aan het proces.

Beheer De vereniging doet aan beheer van de Deventer uiterwaarden. Zij controleert het water en de vissers op het bezit van vergunningen en aktes. Elke week zijn er twee of meer leden aangewezen die gaan controleren. Zij nemen dan ook vuilniszakken mee om vuilnis op te rapen. Op plekken waar de vereniging controleert, zijn borden geplaatst dat er beheer door de Deventer Hengelsport Vereniging plaatsvindt. Er wordt veel afval achtergelaten in de uiterwaarden. Ook door vissers. Het gaat hier vaak om afval van buitenlandse vissers uit Duitsland, Polen en uit meer Oost-Europese landen. Dit is te zien aan het vuil. Sommige buitenlandse vissers nemen hele families mee en zetten dan tenten op of gaan barbecuen. Soms wordt de politie ingeschakeld. Maar die kan alleen ingrijpen bij open vuur of bij kamperen. Het enige wat echt helpt is veel controleren en mensen aanspreken op hun gedrag. Een man die woonachtig is op Pothoofd, loopt dagelijks een hele ronde langs de IJssel, hij ruimt dan altijd vuilnis op. Hier wordt de man erg om gewaardeerd en hij wordt ook beloond. Deze man verdient een lintje. Ook op het gebied van visvergunningen wordt streng gecontroleerd. Om duidelijk aan te kunnen geven wat wel en niet mag op en aan de verschillende viswateren, zijn foldertjes uitgebracht in verschillende talen.

Trots De Deventer Hengelsportvereniging is zeker trots op de IJssel. Ze zijn gezegend met het water en het ligt in een prachtig gebied met mooie natuur. In de toekomst wordt de IJssel ook vast heel mooi.

Contact Deventer Hengelsportvereniging www.dhv.nu Contactpersoon: Dhr. de Weerd (voorzitter) [email protected] 0570-622302

27

NOTULEN – Interview met de Deventer Kanovereniging (DKV) Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

17 mei 2006 Tauw Deventer Theo Vuuregge – Bestuurslid DKV Wim Bruggeman – Penningmeester DKV Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met de Deventer Kanovereniging (DKV)

De Deventer Kanovereniging De Deventer Kanovereniging bestaat sinds 1933 en bestaat uit ongeveer 150 tot 160 leden, waarvan ongeveer 50% actief lid is. Een aantal leden gebruikt het lidmaatschap enkel om hun kano er neer te kunnen leggen. De Kanovereniging is gevestigd aan de Gashaven in Deventer. Hier staat het clubhuis en liggen de kano’s. De vereniging maakt gebruik van verschillende delen van de IJssel: De IJssel vanaf de Gashaven richting Gorssel; De IJssel vanaf de Gashaven stroomafwaarts richting het noorden; De uiterwaarden als deze overstroomd zijn; De Veenoords kolk ten zuiden van de A1; De havenarm. De kanovereniging pacht haar grond van de gemeente Deventer. Het clubhuis is wel in eigendom van de vereniging. Op de woensdagavond en de zondagmiddag wordt er voornamelijk gekanood. Dan is ook de bar geopend en worden er activiteiten georganiseerd. Daarnaast is de Kanopolo bijna elke avond actief bezig. Deze groep traint veel. Dit mag ook wel want ze staan hoog in de hoofdklasse en zijn onlangs wereldkampioen geworden.

Stichting IJssellandschap De Stichting IJssellandschap is bij de vereniging in die zin bekend, dat zij buren zijn van elkaar. Het terrein van de vereniging is gelegen achter het gebouw van Stichting IJssellandschap. Daarbuiten heeft de vereniging niet echt te maken met de Stichting. De Stichting zal niet tot nauwelijks bekend zijn bij de leden van de Kanovereniging.

Participatie De Kanovereniging is eerder benaderd voor de bestemmingsplanwijziging van het Havenkwartier. De vereniging heeft toen wel gereageerd. Hier wordt op het moment echter weinig meer mee gedaan, omdat het proces grotendeels stil ligt. De vereniging wil best op het Internet deelnemen aan een discussie middels een forum. Dit forum moet wel goed bekend zijn. De bekendmaking van dit forum zou schriftelijk moeten gebeuren. Zo gauw het forum bekend is, moet de vereniging wel reageren. Rondleidingen in het gebied, met als doel het opwekken van discussie zal niet een heel goed idee zijn. Als de vereniging hier aan deel wil nemen, moet er persoonlijke belangstelling zijn voor het gebied en de ontwikkelingen. Het verenigingsbelang komt hierin niet echt naar voren. Misschien zou er wel een afvaardiging gestuurd kunnen worden. Naar informatieavonden moet zeker gegaan worden. Als er vooraf informatie bekend is en dit is van toepassing voor het kanoën, dan kan er door de vereniging ingesproken worden. Keukentafelgesprekken zijn interessant voor de vereniging. Dit zou wel individueel moeten gebeuren. Deze gesprekken zouden gebruikt moeten worden om de intenties van de verenigingen boven tafel te krijgen. Als je alleen met de eigen vereniging bent, kun je je eigen belang aandragen en kun je sneller zaken doen. Met meerdere partijen om de tafel zal niet effectief zijn. Om via de media te melden over de plannen is een goed idee, het gaat namelijk alle burgers van Deventer aan. Als er echt onderwerpen zijn die de vereniging specifiek aan gaan, dan wil de vereniging hier graag eerder over benaderd worden. Voortgangspublicaties over het project moeten sowieso via de media vermeldt worden.

28

De vereniging zou best willen helpen met het maken van ontwerpen voor het gebied. Dit moet niet te vaak gebeuren. De vereniging iet het wel zitten om één maal per twee maanden gedurende twee jaar deel te nemen aan een dergelijk proces. Beheer De Kanovereniging doet op het moment vrij weinig aan beheer. Af en toe snoeien ze wilgen en ruimen ze rommel op. Dit gebeurt alleen in het gebied waar ze zelf komen. Tijdens zelf georganiseerde evenementen ruimen ze de eigen rommel uiteraard netjes op. De vereniging ziet het niet zitten in de toekomst meer te doen aan beheer. Twintig jaar geleden kon je leden nog zo ver krijgen te helpen, maar dat wordt steeds moeilijker.

Vervuiling De vereniging signaleert veel rommel in de uiterwaarden. Vooral bij de kolken ligt tijdens mooi weer veel rommel. Het valt hierbij op dat het vaak om allochtonen gaat die deze rommel laten liggen na bijvoorbeeld een barbecue.

Vandalisme De vereniging heeft niet heel veel last van vandalisme. Om het terrein van de Kanovereniging staat een hek, die veel mensen weert. De laatste tijd is er nog maar weinig sprake van diefstal, dit komt door de aanschaf van een goed alarmsysteem. Ook probeert de vereniging mensen van het terrein te houden. Overdag is er altijd iemand aanwezig die klusjes opknapt en dan ook een oogje in het zeil kan houden. Het valt wel op, dat wanneer het hek openstaat, mensen het terrein al snel betreden. Van andere gebruikers van de IJssel en de uiterwaarden heeft de vereniging weinig hinder. Er worden goede gesprekken gehouden met de zee-verkenners van de Steyn-groepen. Ook zijn er afspraken met vissers die op het terrein van de vereniging mogen vissen.

Voorzieningen De Kanovereniging heeft niet veel wensen wat betreft voorzieningen. Ze zouden het leuk vinden als er een aantal aanlegsteigers aangelegd zouden worden om bijvoorbeeld de kilometer. De Schipbeek heeft op het moment wel aanlegsteigers. De vereniging begrijpt heel goed dat dit op de IJssel wat lastig is met het snelle dalen en stijgen van het waterpeil. Zolang de ontwikkelingen voornamelijk plaatsvinden aan de overzijde van de IJssel, is de Kanovereniging tevreden. Een nevengeul is natuurlijk wel mooi om een rondje te kunnen maken. Maar dan moet deze nevengeul wel normaal begaanbaar zijn.

Trots De Kanovereniging is erg trots op de IJssel als vaargebied. De rivier is voornamelijk stroomopwaarts, in zuidelijke richting, gelegen in een mooi natuurlijk gebied.

Contact Deventer Kanovereniging Contactpersoon: Dhr. Vuuregge 0570-632292

29

NOTULEN – Interview met de Deventer Watersportvereniging (DWV) Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

2 mei 2006 Clubgebouw DWV; “trefpunt”, Deventer Gerrit Beltman – Voorzitter DWV Gerrit Rutgers – Secretaris DWV Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met de Deventer Watersportvereniging (DWV)

Deventer Watersportvereniging De Deventer Watersportvereniging telt ongeveer honderd leden.

Stichting IJssellandschap De Deventer Watersportvereniging (DWV) is niet veel wijzer geworden van de bijeenkomst op 4 april. Ze dachten dat ze meer te weten zouden komen over de plannen maar dit was niet het geval. Ze vinden het wel een goed initiatief van Stichting IJssellandschap, je krijgt iedereen bij elkaar en je kan ideeën met elkaar uitwisselen. De vereniging heeft, na de bijeenkomst op 4 april, twee keer met overleg gehad met Zeil- en Motorbootvereniging, Roeien Zeilvereniging Daventria en Sloeproeivereniging Daventre Portu. Tijdens deze overlegsessies is gekeken wat wensen en overeenkomsten zijn. De vereniging kent de Stichting IJsselland wel maar komt er niet vaak mee in aanraking. De reden hiervoor is dat de vereniging voornamelijk op de grotere wateren vaart en niet in de ‘beschermde’ gebieden. De geïnterviewden denken dat de leden de Stichting niet zullen kennen.

Participatie De vereniging heeft in het verleden ook deelgenomen Gashaven waar de winterligging van de vereniging is. betrokken. Het proces is goed verlopen, de partijen werkzaamheden duurden wat langer dan gepland, dit is

aan een participatieproces, hierbij ging het om het uitbaggeren van de Bij dit proces waren Waterschap Groot Salland en gemeente Deventer hebben diverse keren overlegd en de communicatie verliep goed. De echter in goed overleg opgelost.

De vereniging heeft geen eigen website. De meeste leden maken ook geen gebruik van Internet en mail. De vereniging heeft geen ruimte voor passanten, vandaar dat ze ook niet commercieel ingesteld zijn en zichzelf bijvoorbeeld niet hoeven te ‘promoten’ op Internet. Geïnformeerd worden en erbij zijn vindt de Deventer Watersportvereniging heel belangrijk. Als een rondleiding belangrijk is om de belangen van de vereniging te behartigen dan willen zij hier graag bij aanwezig zijn. De vereniging denkt echter dat zij meer betrokken moeten worden bij de ontwikkelingen van het ‘gebruikers’ gedeelte en niet betrokken hoeven te worden bij de inrichting van het ‘natuur’ gedeelte aangezien zij hier geen gebruik van maken. De vereniging wil liever niet via de media geïnformeerd worden omdat dit te laat is. Ze willen graag direct door het projectteam geïnformeerd worden. Op die manier kunnen zij de leden ook op de hoogte brengen en hoeven deze de ontwikkelingen/plannen niet uit de media te horen. De vereniging wil graag actief meedenken, tevens willen zij graag meeontwerpen. Hiervoor moeten echter wel eerst de deelgebieden duidelijk zijn. De vereniging wil meer op detailniveau meedenken. Dit zou volgens de vereniging in overleg met andere verenigingen kunnen. Iedereen moet tenslotte een goede plek krijgen. Beheer De vereniging zorgt ervoor dat het vuil bij de winter- en zomerligging opgeruimd wordt. Tevens houdt ze de aanrijroute netjes. In de toekomst wil de Deventer Watersportvereniging dit ook blijven doen. Vervuiling en vandalisme Vervuiling en vandalisme komt regelmatig voor in de buurt van de jachthaven. Het is voorgekomen dat er voorwerpen vernield werden of dat mensen naar de boten zwemmen en vervolgens dingen vernielden en overlast veroorzaakten. Tevens is er voor een

30

Er is niet permanent iemand aanwezig om toezicht te houden, dit is ook in de toekomst niet nodig. Het terrein moet wel goed af te sluiten zijn. In de toekomst zou het positief zijn als de boten iets verder van de hekken afliggen, de verwachting is dat deze maatregel vandalisme tegen zal gaan.

Trots De Deventer Watersportvereniging is heel trots op de Deventer uiterwaarden, het is de mooiste rivier van Nederland. De rivier is afwisselend, heeft veel bochten en er is een goede stroming. Elk jaargetijde is het gebied weer anders.

Voorzieningen De vereniging zou graag zien dat er meer haven(tjes) komen langs de IJssel. Hierdoor wordt het beter mogelijk om kortere vaartochten te maken. Momenteel is er veel sociale controle in de jachthaven door de bewoners van de IJssel aan de overkant. Deze bewoners hebben een mooi uitzicht over de jachthaven. De vereniging zou het dan ook heel erg vinden als de jachthaven verplaatst wordt en buiten Deventer komt te liggen. De trend in andere steden is om de haven juist weer in de stad een plaats te geven. Een haven behoort bij de historie van de Hanzesteden en is een aantrekkelijke plaats in de stad. De vereniging zou graag zien dat er geen jetski’s meer op de IJssel mochten komen. Ze ondervinden hier veel hinder van. Deze groep gebruikers maken erg veel lawaai, verstoren de rust van andere gebruikers en veroorzaken ongelukken.

Contact Deventer Watersportvereniging Contactpersoon: Dhr. Rutgers [email protected] Tel.: 0571-273942

31

NOTULEN – Interview met de Diepenveense Hengelsportvereniging Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

25 april 2006 Woning Ruud Thien, Diepenveen Ruud Thien – Voorzitter Diepenveense Hengelsportvereniging Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met de Diepenveense Hengelsportvereniging

Diepenveense Hengelsportvereniging De Diepenveense Hengelsportvereniging telt momenteel bijna 550 leden waarvan 50 jeugdleden.

Stichting IJssellandschap Vanaf het begin heeft de Diepenveense Hengelsportvereniging goede banden gehad met de eigenaren (agrariërs) van de uiterwaarden. Toen de gronden werden verkocht aan Stichting IJssellandschap heeft de vereniging ook een goede band opgebouwd met de Stichting, ze hebben regelmatig en positief contact met elkaar. De vereniging vindt het jammer dat zij, toen de agrariërs de grond hebben verkocht aan Stichting IJssellandschap, niet zijn benaderd. De vereniging had namelijk bij voorkeur een stuk grond gekocht.

Participatie De vereniging heeft nog geen ervaring met burgerparticipatie. De vereniging wil nauw betrokken worden bij alle ontwikkelingen. Ze bezitten de loop- en visrechten van de Keizers- en Stobbenwaarden. De vereniging heeft een eigen Internetsite; www.diepenveensehengelsportvereniging.nl. Op deze site wordt allerlei informatie gezet, ook over de ontwikkeling van de Keizers- en Stobbenwaarden. De vereniging zou zeker naar informatieavonden gaan. Bij dit soort avonden moet het wel mogelijk zijn om inspraak te hebben, het gesprek moet van twee kanten komen. De vereniging wil graag meedenken en inspraak hebben in plannen zodat de leden van de vereniging gebruik kunnen blijven maken van de IJssel. De vereniging wil regelmatig bij de plannen betrokken worden. De informatieverstrekking moet continue door blijven gaan, zeker ook vanuit de verschillende overheden. Het is heel belangrijk dat er voortgang te zien is, anders neemt het enthousiasme van de betrokkenen af. De vereniging vindt het opvallend dat zij looprechten moet betalen en dat wandelaars in het gebied dit niet hoeven. Vervuiling De vereniging is bang dat, wanneer het gebied voor recreatie toegankelijk wordt gemaakt, de vervuiling sterk toeneemt. Hier moet een oplossing voor gevonden worden. Beheer In het seizoen (april tot oktober) worden er elke dag controles uitgevoerd door de vereniging. Hierbij wordt gecontroleerd of de aanwezige mensen in het gebied een vergunning hebben en de vervuiling wordt opgeruimd. Deze controles willen ze in de toekomst ook zeker uit blijven voeren. De vereniging regelt zelf het puin, en het vervoer van het puin, om de toegangswegen toegankelijk te houden, dit wordt gefinancierd door Stichting IJssellandschap. In de toekomst wil de vereniging, in samenwerking met de Federatie, de visstand en biotoop in het viswater onderzoeken.

32

Voorzieningen Goede voorzieningen zijn heel erg belangrijk. Het is heel belangrijk dat de vereniging toegang krijgt tot de IJssel. Tevens moeten er goede parkeervoorzieningen komen. Momenteel zijn er te weinig toegangswegen en parkeermogelijkheden. In de toekomst moet dit verbeterd worden. Tevens zouden er voorzieningen getroffen moeten worden om recreanten buiten het gebied te houden (bijvoorbeeld door middel van bordjes). Momenteel hebben zij een beperkt aantal minder validen als lid. Dit geringe aantal komt doordat de bereikbaarheid van de IJssel te slecht is en de veiligheid niet kan worden gegarandeerd (in verband met hellingen ed.) De vereniging wil in de toekomst zeker meedenken over hoe dit opgelost kan worden. Het is belangrijk dat er ook voorzieningen komen voor het afval wat de mensen achterlaten.

Overlast De vereniging is er tegen dat de Keizers- en Stobbenwaarden opengesteld worden voor recreatie. Hierdoor wordt de rust nog meer verstoord. De vereniging zou het een beter idee vinden om alleen recreatie toe te staan tussen de spoorbrug en de jachthaven. In de uiterwaarden is momenteel veel overlast van recreanten die rommel achterlaten, terwijl het niet is toegestaan zich zomaar in de uiterwaard te begeven (looprechten). In de uiterwaarden gebeuren ’s nachts dingen die het daglicht niet kunnen verdragen. Er wordt daar wietafval gedumpt door onbekende personen.

Trots De vereniging is erg trots op de Keizers- en Stobbenwaarden, dit is zij altijd al geweest. Mensen die hier niet uit de buurt komen zijn ook erg te spreken over het gebied. De vereniging heeft bijvoorbeeld ook leden uit Drenthe. Mensen die elders lid zijn van een hengelsportvereniging (minimale afstand 30 kilometer) kunnen een dagkaart krijgen om ook te kunnen vissen in de Munniken Hank en dit water ligt in het gebeid van de Keizers- en Stobbenwaarden.

Contact Diepenveense Hengelsportvereniging www.dhvdiepenveen.nl Dhr. Thien De Marke 39, Diepenveen [email protected] 0570-592791

33

NOTULEN – Interview met Roei- en Zeilvereniging Daventria (RZVD) Datum: Vorm: Ingevuld door: Onderwerp:

2 mei 2006 Per mail Theo van de Broek – voorzitter RZVD Interview met Roei- en Zeilvereniging Daventria (RZVD)

Roei- en Zeilvereniging Daventria Roei- en Zeilvereniging Daventria is een roeivereniging met ongeveer 300 leden. De vereniging heeft een eigen locatie in de jachthaven van Deventer. Daar heeft de vereniging haar eigen botenhuis.

Stichting IJssellandschap De Stichting IJssellandschap is sinds een jaar bekend bij de vereniging. In principe komt de vereniging niet in aanraking met de Stichting. De vereniging is in 2004 één keer in contact gekomen met de Stichting in verband met de structuurvisie IJsselrand. De bijeenkomst voor verenigingen van 4 april bij Stichting IJssellandschap was volgens de vereniging nuttig. De Stichting IJssellandschap zal wel bekend zijn bij de leden van de vereniging. Bij de burgers van Deventer zal de Stichting veel minder bekend zijn. De Stichting treedt ook veel te weinig naar buiten, vooral tegenover de burgers van Deventer.

Participatie Voor zover bekend is de vereniging nog niet eerder benaderd voor een participatieproces. De vereniging heeft zijn eigen website www.daventria.com. Op deze site staat informatie, nieuws, foto’s en dergelijke. De vereniging gebruikt het Internet ook om interne en externe contacten te onderhouden. De vereniging wil geen tijd steken in discussies via het Internet. De vereniging zou wel willen deelnemen aan een rondleiding door het gebied om de belangen van de vereniging duidelijk te kunnen maken. De vereniging zal deelnemen aan informatieavonden over het gebied. Keukentafelgesprekken kunnen volgens de vereniging goed zijn voor het proces. De vraag is alleen of er een projectteam komt en zo ja wie dit team gaan vormen. Deze keukentafelgesprekken kunnen samen met de andere watersportverenigingen georganiseerd worden. De burgers via de media bereiken kan het beste via de krant of via huis-aan-huisbladen. Een streekmarkt zal geen toegevoegde waarde hebben aan het proces. Belangen kun je hier ook niet goed naar voren brengen. Een werkatelier is een goed idee, mits deze professioneel begeleidt wordt. De vereniging wil ook wel mee ontwerpen. De vereniging denkt voldoende te hebben aan drie maal een bijeenkomst. Gedurende welke termijn wordt niet aangegeven. Wel wordt aangegeven dat één keer per week veel en veel te veel is. De vereniging geeft er de voorkeur aan dat het politieke bestuur de plannen opstelt en dat burgers/organisaties hier op kunnen reageren. De huidige RO-procedures, middels inspraakreacties verlopen prima. Een onafhankelijke voorzitter kan positief werken, maar houdt er wel rekening mee dat iemand toch gaat praten na dat gene waar hij voor staat. “Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt”.

Beheer De vereniging houdt zich bezig met beheer door middel van het onderhouden van de parkeerplaats bij het botenhuis. In de toekomst wil de vereniging zich niet meer bezig gaan houden met beheer. Zij wil zich alleen bezighouden met de eigen voorzieningen, het eigen terrein en het terrein dat in gebruik is door de vereniging.

34

Belevingswereld In de buurt van de jachthaven vindt veel vervuiling en vandalisme plaats. Zo wordt er veel afval achtergelaten, wordt er met brommers in het weiland gereden en is er veel te harde muziek. De vereniging ondervindt hinder aan het vandalisme doordat roeiers op het water bedreigd worden. Ook bij het botenhuis is er hinder van zwemmers die van de vlotten duiken en roeiers bedreigen. De vereniging ondervindt ook hinder van jetskiërs en motorbootjes op de IJssel. De vereniging kan geen bijdrage leveren aan het tegengaan van vervuiling en vandalisme omdat de sport er niet is om maatschappelijke problemen op te lossen. Vervuiling en vandalisme kan tegengegaan worden door middel van het handhavingsprotocol dat opgesteld is in het voorjaar van 2005, in samenwerking met de burgermeester, de politie en de stadswacht. Dit protocol heeft in de zomer van 2005 goed gewerkt. De politie zou strenger moeten zijn op het vaarverbod voor jetskiërs en het te hard varen van motorboten.

Trots De vereniging is erg trots op haar eigen vaarwater.

Voorzieningen De vereniging maakt gebruik van haar eigen botenhuis. Ze zou graag zien dat de hoeveelheid stilstaand water uitgebreid wordt. Dit is van belang voor het roeien en voor het drijvende botenhuis. Het eigen botenhuis en het stilstaand water moeten sowieso behouden blijven en waar mogelijk uitgebreid worden. Als iedereen zich aan de regels houdt, hoeft er volgens de vereniging niks verwijdert te worden uit de Deventer uiterwaarden.

Contact Roei- en Zeilvereniging Daventria www.daventria.com Contactpersoon: Dhr. van de Broek [email protected] 0570-618441

35

NOTULEN – Interview met Scouting President Steyn Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

15 mei 2006 Woning M. Weltevreden Hilbrand Knol – Voorzitter George Gols – Penningmeester Marloes Weltevreden - Secretaris Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met Scouting President Steyn

Scouting President Steyn De President Steyn groep werd opgericht in 1927 en telt inmiddels 222 leden. De scoutinggroep bestaat uit twee groepen; de watertak en de landtak. De watertak heeft een drijvend clubhuis, een wachtschip en kleine boten afgemeerd in de Deventer Gashaven.

Stichting IJssellandschap De scoutinggroep kent Stichting IJssellandschap al lange tijd en ze komen regelmatig in contact met de Stichting. De reden hiervoor is dat de grond die de groep gebruikt in het Kolkbos in eigendom is van Stichting IJssellandschap. De groep betaalt dan ook pacht aan Stichting IJssellandschap. Dit contact verloopt goed. De volwassen leden (meestal leiding) kennen de Stichting wel. De groep denkt echter dat de kinderen de Stichting niet kennen, hiervoor zijn ze te jong.

Participatie De groep heeft ervaring met participatie, hierbij ging het meestal om contact met de gemeente over subsidies en dergelijke. De scoutinggroep wacht niet af, maar toont zelf veel initiatief. Dit doet zij door bijvoorbeeld wethouders uit te nodigen om een keer te komen kijken bij activiteiten die Scouting President Steyn organiseert. Scouting President Steyn heeft een eigen website; www.scoutingsteyn.nl. Op deze website verschijnt nieuws, achtergronden, foto’s en notulen en er is een forum. De scoutinggroep heeft er niet veel vertrouwen in om op het web een discussie aan te gaan over de ontwikkelingen van de Deventer uiterwaarden. Zij vindt dat informatie vaak te algemeen blijft. Een dergelijk idee zal waarschijnlijk wel werken als er een duidelijke vraagstelling is waar de verschillende organisaties op kunnen reageren. Op Internet staat heel veel informatie, daardoor moeten er keuzes gemaakt kunnen worden op welke onderwerpen een organisatie wel of niet reageert. Een rondleiding, door een deskundige, met als doel een discussie op te wekken vindt de groep een goede vorm van participeren. Bij deze vorm gaat het gebied meer leven doordat je de dingen ziet, dit zal positief zijn voor het opwekken van een zinvolle discussie. De scoutinggroep wil ook graag mee ontwerpen met de plannen, ze vindt dat ze er tenslotte het best zo dicht mogelijk bij moet zitten. Het gebied is te groot om in één keer te ontwerpen, het zal dus opgedeeld moeten worden zodat de belanghebbenden met hun eigen gebied bezig kunnen zijn. Als er alleen informatieavonden worden georganiseerd is dit te minimaal. Tevens zijn dit soort avonden meestal éénrichtingsverkeer en hangt er vaak een nare, formele sfeer. Het is belangrijk dat er naar je geluisterd wordt als organisatie en dat er vervolgens iets met je opmerkingen wordt gedaan. Informatie via de media is heel goed. De direct betrokkenen moeten echter wel voor die tijd benaderd zijn zodat ze al eerder op de plannen kunnen reageren. De plannen moeten eerst op hoofdlijnen bepaald zijn, daarna kunnen de organisaties op gedetailleerd niveau mee ontwerpen. De organisatie ziet er niet veel in om een streekmarkt te organiseren, ze denkt dat dit meer gezellig is dan dat het een toevoeging is voor het gebied.

36

Tijd De organisatie wil ongeveer meedoen met twee à drie bijeenkomsten per half jaar, er moet tenslotte wel zichtbaar wat gebeuren. Voorzieningen De organisatie wil de huidige ligplaats en het zandgat graag behouden. Als zij toch moeten verhuizen, willen ze op een andere goede plek zitten. Een goede plek houdt voor de vereniging in dat ze er niet op achteruit gaan en dat het in de buurt van het zandgat is. Ze zien er niets in om te moeten verhuizen naar de Jachthaven van Deventer, dit is te ver van het zandgat en dus niet aantrekkelijk voor de leden. Tevens moet er bij een nieuwe locatie een toegangsweg zijn. Voor wat betreft het zandgat; deze moet goed toegankelijk zijn en blijven voor schepen van de watertak, omdat hier de kinderen hun bijeenkomsten hebben. Daarom willen zij dat het zandgat ook bij de plannen voor de uiterwaarden betrokken wordt.

Beheer Het beheer vindt incidenteel plaats. Hierbij moet gedacht worden aan wilgen knotten, bomen opruimen enzovoort. Deze activiteiten worden minimaal één keer per jaar gedaan. Tevens hebben deze activiteiten een belangrijke educatieve functie aangezien de leden allemaal kinderen zijn. Ook worden er andere acties, zoals sponsorlopen gehouden, hierbij wordt bijvoorbeeld geld ingezameld om dieren te kopen. De organisatie draagt zelf zorg voor de accommodaties. Het moet een betaalbare organisatie zijn die voor iedereen toegankelijk is, dit is de reden dat het meeste onderhoud door de leden zelf gedaan wordt.

Vervuiling en beheer Het terrein van de watertak van de Scouting President Steyn is afgesloten met een hek, vandaar dat ze weinig last hebben van vernielingen. In de straat waar het terrein aan gelegen is, woont tevens een oud lid. Deze houdt natuurlijk ook altijd een oogje in het zeil. De Gashaven is heel vuil, de organisatie hoopt dan ook dat de haven binnenkort uitgebaggerd wordt. Tevens is de groep benieuwd naar de ontwikkelingen van de Gashavenstraat, hier staan namelijk veel vervallen gebouwen en er is veel leegstand. De Gashaven is heel ondiep, dit is dan ook de reden dat er maar weinig mensen in de haven komen.

Trots De scoutinggroep is heel trots op de IJssel en de uiterwaarden. Het is een mooi, stil natuurgebied, vlakbij de stad. Ze is ook trots op haar eigen organisatie, mede doordat ze specifiek op de jeugd gericht zijn; een voor Deventer unieke vorm van watersport voor de jeugd aanbieden en het historisch schip ‘Clasina’ hebben.

Tot slot De zandgaten zijn voor de organisatie heel belangrijk, de ontwikkelingen hiervan houden zij dan ook goed in de gaten. Indien er daar ontwikkelingen komen, willen ze daar ook graag participeren.

Contact Scouting President Steyn www.scoutingsteyn.nl Contactpersoon: Mevr. Weltevreden [email protected] 0570-601292

37

NOTULEN – Interview met Scouting Westenenk Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

23 mei 2006 Clubgebouw Scouting Westenenk – Pekelharingsweg 9, Deventer Sander Boot – Bestuurslid Scouting Westenenk Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met Scouting Westenenk

Scouting Westenenk De scoutinggroep Westenenk uit Deventer bestaat al geruime tijd. Toen de vereniging in 1939 naar de uiterwaarden van Deventer verhuisde bestond ze al enkele jaren. Scouting Westenenk is hiermee de oudste scoutinggroep van Deventer. Scouting Westenenk is een kleine groep landverkenners, dat op het moment ongeveer 60 leden telt. Dit aantal varieert echter sterk. De scoutinggroep begint bij de Esta’s, dit zijn landverkenners vanaf ongeveer zeven of acht jaar oud. Ooit lag het clubgebouw van de scouting buiten de dijken, in de uiterwaarden. Hier had het voornamelijk in de winter veel last van het hoge water van de IJssel. Het gebouw stond vaak onder water. Nadat dit clubgebouw in 1949 afgebrand is, is er een nieuw clubgebouw gebouwd. Dit clubgebouw kwam na de verlegging van de dijken binnendijks te liggen. Daar waar het clubgebouw eerst gebouwd is op kaal weideland, is in de loop van de jaren veel groen aangeplant door de vereniging. Op deze manier is een uitstekende locatie voor een scoutinggroep ontwikkeld. Het gebouw is gelegen aan een kolk; een kleine hank van de IJssel. Het wordt nu omgeven door groen en het ligt dicht bij de stad. Op deze manier kan er gebruik gemaakt worden van veelzijdige spelvormen. De heer Boot is voor twee jaar bestuurslid van de scouting. Wat daarna gebeurt is niet bekend.

Stichting IJssellandschap De scoutinggroep kent de Stichting IJssellandschap wel. Vroeger werd er veel samengewerkt met de Stichting. Zo werden er in de winter houthakkerskampen georganiseerd. Kinderen gingen dan bomen hakken en kappen. Het hout dat hierbij vrij kwam werd of door de Stichting verkocht of het werd door de scouting gehouden. De scouting krijgt nog steeds hout van de Stichting. Ook heeft de groep contact met de Brinkgreven in Deventer over het ontvangen van hout. De Stichting IJssellandschap zal niet bekend zijn bij de leden. Het gaat hier ook veelal om jeugdleden. Ook het bestuur zal de Stichting niet goed kennen, ze zullen er wel eens van gehoord hebben, maar verder kennen ze de Stichting niet. De leiding kent de Stichting wel, dit komt doordat zij de contacten hebben met de Stichting wat betreft het hout. De groep heeft eerder meer contact gehad met de toenmalige directeur-rentmeester van Stichting IJssellandschap dhr. Van Kuilenburg.

Participatie De groep is niet eerder betrokken geweest bij een participatieproces. Er vindt wel eens overleg plaats met de Stichting. In het verleden gebeurde dit omdat het terrein toentertijd nog in eigendom van de Stichting was. Omdat het terrein eerder op kale weidegrond gelegen was, wou de groep graag meer begroeiing. In overleg met de Stichting is toen groen aangeplant. Hierover is de Stichting toen erg positief geweest. De scoutinggroep heeft haar eigen website; www.scouting-westenenk.nl. Hierop staan nieuwtjes, uitleg over de verschillende speltakken, foto’s, een gastenboek en informatie over scouting in de regio. Een aantal leden van de scoutinggroep zou wel reageren op een discussie die op het Internet gevoerd zou worden. Het gaat hier voornamelijk om de leiding. Het huidige bestuur zou niet snel reageren via Internet. Zij zijn van een andere leeftijd. Er wordt aangegeven dat het wel lastig wordt als je de discussie op het Internet wilt gebruiken tijdens bijvoorbeeld een bestuursvergadering. Daar heb je veelal geen computer bij de hand en daarnaast is het erg lastig om allemaal mee te kunnen kijken. Een discussie via het Internet verloopt op zo’n moment niet prettig.

38

Persoonlijk is er wel interesse in een rondleiding door het gebied met een discussie over de inrichting van het gebied als doel. Wil je dat een dergelijke rondleiding goed verloopt dan moet er wel iemand in het bestuur van de verschillende verenigingen zijn die het belang van deze rondleiding ziet. Bij een informatieavond over ontwikkelingen in het gebied zal de scoutinggroep zeker aanwezig zijn. Belangrijk is wel dat deze avond op tijd georganiseerd wordt. Deze informatieavond moet voor de planvorming plaatsvinden. Zo kan iedereen van het begin af aan meedenken en invloed uitoefenen. De groep wil graag gezamenlijk werken met andere partijen. Belangrijk is dat er onderling afspraken gemaakt kunnen worden en dat elkanders wensen gehoord worden. Een-op-een je wensen door geven werkt niet. Zo kom je nooit tot goede compromissen. Als er samen gewerkt wordt kunnen er ook meer afspraken gemaakt worden tussen de verschillende verenigingen. Zo kun je bijvoorbeeld samen doen met materiaal en gronden. De verschillende scoutinggroepen kunnen zo misschien ook materiaal uitwisselen. De groep wil graag gezamenlijk praten over de plannen. Samen ontwerpen gaat te ver, dat is deskundigenwerk. Er zijn wel mensen met kijk hierop, maar binnen deze en sommige andere verenigingen zal dit tegen vallen. Over de regelmaat waarin meegedacht kan worden heeft de groep geen mening. Het is net waar je de prioritering legt. Er moet niet te veel tijd tussen de verschillende bijeenkomsten zitten. Alles moet wel in het geheugen blijven. Belangrijk is dat de planvorming snel, vlot maar wel kort gebeurd. Er wordt hierbij alleen de vraag gesteld of dit wel kan met de huidige bureaucratie. Iedereen moet er rekening mee houden dat het proces lang zal gaan duren. Het gaat sowieso lang duren om alle pachters af te kopen. Waar je rekening mee moet houden, als je met verenigingen om tafel gaat zitten om plannen te maken voor de toekomst, is dat het bestuur van de verenigingen constant verandert. Op deze manier moet werk elke keer overgedragen worden aan andere bestuursleden. Niet elk bestuurslid maakt zich sterk voor hetzelfde.

Vervuiling en vandalisme Van vervuiling en vandalisme ondervindt de groep weinig hinder. Wel heeft de groep soms last van buurtbewoners die vuilnis in de containers van de groep gooien. Op het terrein van de groep vindt verder (nog) geen vervuiling plaats. De laatste tijd staat wel vaker in de krant dat er veel vervuiling is op de strandjes langs de IJssel. De groep is zeker heel erg trots op de IJssel en haar uiterwaarden. Het is een mooi, natuurlijk gebied. Het gebied heeft zowel zomers als ’s winters haar charme. Vroeger wou de IJssel nog wel eens dichtvriezen, dan kon je naar de overkant lopen. Dit gebeurt jammer genoeg niet meer.

Voorzieningen De groep is heel erg bang dat het terrein in een villawijk komt te liggen. Dit zou voor de scoutinggroep belemmerend kunnen werken. Het is daarnaast ook niet mooi als alles natuurgebied wordt, want ook dit werkt belemmerend.

Overige opmerkingen De heer Boot laat ons een aantal foto’s zien van de scoutinggroep. Het gaat hier om foto’s die soms al 70 jaar oud zijn. Het zijn erg interessante foto’s. Hierop is te zien hoe kaal de uiterwaarden toen nog waren en hoe het water vrij spel had bij hoog water. Omdat het terrein van de scouting midden in het gebied ligt, is het een perfecte locatie om belanghebbenden het gebied te laten ervaren. Misschien is het een idee het clubgebouw te gebruiken tijdens bijeenkomsten.

Contact Scouting Westenenk www.scouting-westenenk.nl Contactpersoon: Dhr. Boot Email: [email protected] Telefoonnummer: 0571 273892

39

NOTULEN – Interview met Sloeproeivereniging Daventre Portu Datum: Vorm: Ingevuld door: Onderwerp:

12 mei 2006 Per mail Ron Straver – voorheen voorzitter, per 2006 penningmeester Daventre Portu Interview met Sloeproeivereniging Daventre Portu

Sloeproeivereniging Daventre Portu Sloeproeivereniging Daventre Portu bestaat sinds 14 maart 2005 en is dan ook een jonge vereniging. Bij de vereniging is het mogelijk om zowel prestatiegericht als recreatief te roeien. De vereniging maakt gebruik van de Deventer jachthaven en dan van de ligplaatsen van de Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD).

Stichting IJssellandschap Omdat de vereniging nog niet zo lang bestaat heeft de Sloeproeivereniging nog niet veel te maken gehad met de Stichting IJssellandschap. De vereniging heeft begin 2006 voor het eerst gehoord van de Stichting, toen dhr. Straver er op attent werd gemaakt dat er ontwikkelingen gepland zijn in de Deventer uiterwaarden en dat de Stichting deze ontwikkelingen wou bespreken met verenigingen. De vereniging is door de Stichting benadert om deel te nemen aan de bijeenkomst voor verenigingen van 4 april jl. Over dit contact is de sloeproeivereniging positief. De vereniging waardeert het dat ze als gesprekspartner worden gezien in de ontwikkelingen van de Deventer uiterwaarden. De Stichting heeft tijdens de bijeenkomst inhoudelijk de plannen goed toegelicht. De vereniging vindt het een goed teken dat de Stichting het initiatief heeft genomen om de verenigingen te mobiliseren. Het is echter niet netjes dat de Stichting de kanovereniging is vergeten en deze in de notulen wederom vergeten is. De vereniging komt verder niet in aanraking met de Stichting. Bij de leden van de sloeproeivereniging zal de Stichting niet of nauwelijks bekend zijn. Inmiddels zijn de leden wel geïnformeerd over de bijeenkomst van 4 april. Ook bij de burgers van Deventer zal de Stichting niet of nauwelijks bekend zijn. De vereniging vindt dat de Stichting best wat meer mag doen om naamsbekendheid te creëren. Via internet is wel wat informatie te verkrijgen, maar dit is lang niet voldoende.

Participatie Omdat de vereniging nog niet zo lang bestaat is het ook nog niet eerder betrokken geweest bij een participatieproces. De vereniging heeft een eigen website www.daventreportu.nl. Hierop staat informatie voor leden, nieuws, foto’s, een agenda etc. De vereniging verwacht dat er weinig zinvolle resultaten zullen komen uit een discussie op het Internet Een rondleiding door het gebied om een discussie op te wekken zou een leuk idee zijn. Misschien is het wel een leuk idee om deze rondleiding te houden op de IJssel vanuit een boot, bijvoorbeeld een sloep van de vereniging. Bij een informatieavond zal de vereniging zeker aanwezig zijn. Een keukentafelgesprek zal zeer nuttig kunnen zijn. Deze gesprekken kunnen zowel één-op-één plaatsvinden als samen met andere verenigingen. Het informeren over de plannen middels de media moet zoveel mogelijk gebeuren. Met een streekmarkt worden waarschijnlijk niet voldoende mensen bereikt. Hier wordt dan ook niet veel van verwacht. Een werkatelier zal erg nuttig zijn. De vereniging wil ook graag mee ontwerpen aan de plannen voor de Deventer uiterwaarden. De vereniging neemt het liefst zelf de besluiten samen met andere verenigingen en burgers van Deventer. Het politieke bestuur moet zich dan hier bij aansluiten. Op deze manier worden volgens de vereniging de beste resultaten behaalt. Het is een goede

40

De vereniging zou ongeveer één keer per maand gedurende een jaar willen meedenken.

Beheer De vereniging houdt zich op het moment niet bezig met een enige vorm van beheer van de IJssel of haar uiterwaarden. Reden hiervoor is dat de vereniging geen eigen terrein te onderhouden heeft. In de toekomst zou de vereniging zich wel willen bezighouden met medebeheer van de IJssel of de uiterwaarden. Overal waar hulp nodig is, zou de vereniging kunnen helpen. Het liefst wil de vereniging een eigen terrein met een eigen botenhuis. Dit terrein en het aangrenzende water zullen ze dan goed beheren. Ook zouden de roeiers vervuiling of vandalisme in de uiterwaarden kunnen signaleren.

Belevingswereld De vereniging vindt dat er veel vervuiling is in de Deventer uiterwaarden. Veel mensen laten afval achter of gooien afval in de IJssel. Deze vervuiling vindt voornamelijk in de zomer plaats. De vereniging heeft niet veel last van de vervuiling, zolang er niet op de roeiers gegooid wordt. Wel vindt de vereniging het erg om te zien dat de natuur vervuild wordt. De vereniging denkt hier wat aan te kunnen doen door vervuiling en vandalisme te signaleren en te melden. Het signaleren is voor de vereniging gemakkelijk omdat er vanaf het water goed overzicht is op de strandjes en de uiterwaarden. Als er een meldpunt zou zijn, zou de vereniging snel vervuiling of vandalisme kunnen melden. De vereniging ondervindt geen hinder van andere gebruikers van de uiterwaarden of de IJssel.

Trots De vereniging is trots op de IJssel en haar omgeving. Vooral op een zomeravond is het prachtig over de IJssel te roeien en de uiterwaarden te zien. Het gebied rond de IJssel kent veel variatie.

Voorzieningen De vereniging maakt gebruikt van ligplaatsen van de Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD) in de jachthaven van Deventer. De vereniging maakt gebruik van de IJssel, globaal van Gorssel tot aan Olst en daarnaast maakt zij gebruik van de Kolk. De vereniging zou graag een eigen terrein met een eigen botenhuis hebben. Daarbij horen ook eigen ligplaatsen, een botenkraan en parkeergelegenheid voor leden. Er hoeven geen voorzieningen in het gebied verwijdert te worden.

Contact Sloeproeivereniging Daventre Portu www.daventreportu.nl Contactpersoon: Mevr. Grootjans 0570-624382 [email protected]

41

NOTULEN – Interview met Stichting Sallands Bureau voor Toerisme Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

24 mei 2006 Stichting Sallands Bureau voor Toerisme - Pikeursbaan 6, Deventer Thea Huisman – Medewerker Sallands Bureau voor Toerisme Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met Stichting Sallands Bureau voor Toerisme

Stichting Sallands Bureau voor Toerisme In 2003 hebben drie toeristische organisaties met betrekking tot de streek Salland het initiatief genomen om te komen tot de oprichting van Stichting Sallands Bureau voor Toerisme. Het gaat hier om de volgende organisaties: regionale VVV Sallandse Heuvelrug/Reggeland, VVV Deventer en het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme. Het Sallands Bureau voor Toerisme (SBT) bestaat nu ongeveer twee jaar. Sinds enkele jaren komt het begrip regiomarketing steeds meer voor. Vanuit de overheid bestond ook de vraag om meer regiogericht, in plaats van provinciegericht, marketing te voeren. Het SBT geeft het krantje ‘Salland, uw vakantieland’ uit. Er kunnen informatiepakketen aangevraagd worden. Dit is op het moment een enorm succes. Er komen veel aanvragen uit het hele land binnen voor dit pakket.

Stichting IJssellandschap De rol van het SBT op de bijeenkomst van 4 april was een beetje afwachtend, ze wil graag meedenken en adviezen geven maar is niet degene die de schop in de grond zet. Het SBT wil graag meedenken over hoe het gebied recreatief gezien het best ontwikkeld kan worden, daarnaast heeft zij een belangrijke rol bij het promoten van het gebied. Het SBT en de Stichting IJssellandschap weten elkaar goed te vinden. Ze hebben regelmatig contact met elkaar en werken af en toe ook samen.

Participatie Het SBT heeft een eigen website; www.sallandnatuurlijkgastvrij.nl, deze website geeft voornamelijk informatie en er is geen forum of iets dergelijks op te vinden. Het SBT staat er niet afwijzend tegenover om op het internet een discussie op te starten. Het moet dan wel een zinvolle discussie zijn en het moet gestructureerd verlopen, er zal dus controle moeten zijn op de discussie. Het SBT vindt het prettiger met partijen om tafel te zitten. Als voorbeeld 4 april; dit was een goede avond, je krijgt op die manier veel informatie van elkaar. Indien er vaker van dit soort avonden georganiseerd worden, moeten er wel zichtbare stappen gezet worden. Het SBT zou eventueel, als ze daar tijd voor hebben, ook mee willen ontwerpen. De belangrijkste rol van het SBT ligt echter niet bij het ontwerpen, maar bij het promoten van het gebied in een later stadium. Een informatieavond is zinvol mits men zijn mening kan geven. Het zou zinvol zijn om het gebied op te delen. Op die manier kan er beter overlegd worden met de betrokken partijen, niet alle partijen zijn betrokken bij het hele gebied. Het is dan wel belangrijk dat er een overkoepelend orgaan is die betrokken is bij het gehele project en de regie houdt. Het is goed om de burgers via de media te informeren. Het is echter wel belangrijk dat de informatie niet achterhaald wordt door de feiten, eerst moet er 100% zekerheid zijn voordat er informatie via de media naar buiten wordt gebracht. Er moeten geen onrealistische ideaalbeelden naar buiten worden gebracht. Vervuiling en vandalisme Het SBT weet niet of er sprake is van vervuiling of vandalisme in de Deventer uiterwaarden. Ze krijgt wel regelmatig klachten binnen over dat er veel rommel in de uiterwaarden ligt en dat mensen het soms gênant vinden om er te lopen. Hier moet dus wel wat aan gedaan worden. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door een toezichthouder aan te stellen die in de zomermaanden, in de winter is het waarschijnlijk rustiger in de uiterwaarden, toezicht houdt en mensen op hun gedrag aanspreekt. Ook het plaatsen van prullenbakken is een goed idee, deze moeten dan wel regelmatig geleegd worden.

42

Voorzieningen De SBT zou graag zien dat er duidelijk aangegeven wandelroutes door het gebied komen en dat er ruimte over blijft om rond te struinen. Tevens zou het een goede ontwikkeling zijn als er meer ruimte komt voor buitensporten en activiteiten voor kinderen. De aanwezigheid van een uitspanning, voor de gewone dagtoerist, zou ook een sterke impuls geven aan het gebied. De mensen kunnen hier gezellig wat drinken en een hapje eten. Hierbij zou eventueel ook een overnachtingplaats passen.

Trots Het SBT is heel trots op Salland en de Deventer uiterwaarden. Het is een heel mooi authentiek, gastvrij en natuurlijk landschap. Het gebied ‘klopt’ gewoon.

Tot slot Het is belangrijk dat de IJssel meer opengesteld wordt en zo ontdekt kan worden. Bij de ontwikkeling van de Deventer uiterwaarden moet er rekening worden gehouden met veel verschillende belangen, het is belangrijk om gezamenlijk uit het proces te komen.

Contact Stichting Sallands Bureau voor Toerisme Contactpersoon: Mevr. T. Huisman Telefoonnummer: 0570-649959 www.sallandnatuurlijkgastvrij.nl

43

NOTULEN - Interview met Stichting Wandelplatform – LAW Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

17 mei 2006 Saxion Hogescholen Deventer Bas Kippers – Stichting Wandelplatform – LAW Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Interview met Stichting Wandelplatform - LAW

Wandelplatform - LAW Het Wandelplatform wil wandelen in Nederland de plaats geven die het verdient: een goede mogelijkheid om overal te voet op pad te gaan. Omdat vrijwel alle Nederlanders wandelen, omdat wandelen gezond en leuk is en het bijdraagt aan een duurzame samenleving. Het wandelplatform doet aan belangenbehartiging op drie niveaus. Op landelijk niveau streeft het Wandelplatform naar beleidsbeïnvloeding, zodat er in het overheidsbeleid meer aandacht is voor wandelen. Ook regionaal en lokaal wordt er belangenbehartiging georganiseerd. Het wandelbelang wordt namelijk in de praktijk vertaald, in concrete maatregelen als openstelling van terreinen en de aanleg van paden en voorzieningen. Tevens bestaat er het Meldpunt Wandelen. Dit is de centrale registratieplaats voor problemen met toegankelijkheid van paden en behoud van wandelmogelijkheden. Over iedere melding of signaal wordt nadere informatie ingewonnen. Op grond hiervan wordt besloten of, en zo ja welke actie moet worden ondernomen. Het wandelplatform – LAW heeft ongeveer 300 actieve vrijwilligers. Het Wandelplatform – LAW houdt zich bezig met het beheren, ontwikkelen en verbeteren van lange afstandspaden. Momenteel zijn er veel ontwikkelingen, het platform springt hierop in omdat ze mee wil denken over de plannen.

Brief Het Wandelplatform – LAW heeft een brief gestuurd naar het Inspraakpunt Verkeer en Waterstaat over de PKB/MER Ruimte voor de Rivier. Het Wandelplatform is van mening dat de aandacht voor wandelen (van het maken van een ommetje, en joggen tot het maken van lange wandelingen) zeer gering is. Niet alle maatregelen hebben gevolgen voor het wandelen. Bij een uiterwaardvergraving kunnen de gevolgen echter wel ingrijpend zijn voor met name de samenhang in padenstructuren. Paden of mogelijkheden daarvoor kunnen verdwijnen door vergraving van de uiterwaarden, doorgaande routes worden mogelijk door geulen onderbroken, aanwezige historische paden kunnen beschadigd raken of helemaal verdwijnen. Het is belangrijk dat de lokale bevolking een ommetje moet kunnen maken in het rivierengebied. Naast het belang van het gebied voor de leefbaarheid van de eigen inwoners is het rivierengebied van groot belang voor het nationale netwerk van langeafstandswandelpaden en streekpaden. Het Wandelplatform – LAW is sterk voorstander van recreatief medegebruik van de uiterwaarden, ze pleiten er dan ook voor om doorgaande routes te creëren. Bij de aanleg van nevengeulen moet er voor gezorgd worden dat er geen ontoegankelijke eilanden en schiereilanden ontwikkeld worden. Stichting IJsselland Wandelplatform – LAW kent Stichting IJssellandschap wel maar heeft er verder weinig contact mee. Ze hebben wel veel en ook goed contact met natuurbeherende instanties (Staatsbosbeheer ed.). Participatie Wandelplatform – LAW houdt alle ontwikkelingen goed in de gaten en springt hier zo vroeg mogelijk op in, ze wil aan tafel zitten en meedenken. Deze overleggen zijn bijna altijd met verschillende partijen. Het is beter als alle partijen vanaf het begin af aan betrokken zijn, dan kan alles in één keer overlegd worden en hoeft er niet achteraf wat aangepast te worden. Het Wandelplatform – LAW heeft diverse wandelroutes die door de Deventer uiterwaarden lopen, te weten; het Marskramerpad, het Hanzestedenpad en de Handelsweg. Om deze routes te kunnen blijven behouden / verder te ontwikkelen is het van groot belang

44

Voorzieningen Momenteel treedt de vergrijzing op, dit betekent dat veel mensen steeds minder goed ter been zijn. Hier moet rekening mee worden gehouden bij de wandelroutes. Dit betekent dat er bijvoorbeeld klaphekken geplaatst moeten worden en geen overstapjes bij hekken. Wandelplatform – LAW lijkt het een goed idee als er diverse bruggetjes aangelegd worden over de geulen. Tevens zou het goed zijn als er enkele bankjes neergezet worden. Het plaatsen van vuilnisbakken vindt het Wandelplatform - LAW geen goed idee omdat het uitnodigt om afval neer te leggen. Tevens is het belangrijk dat er parkeerplaatsen zijn bij de start- en knooppunten van de routes. Hiermee wordt voorkomen dat iedereen zijn auto overal neerzet. Er zijn twee soorten wandelaars. Enerzijds de wandelaar die een ommetje maakt van gemiddeld anderhalf uur, deze wandelaar laat relatief veel rommel achter. Anderzijds de lange afstandswandelaar, deze wandelaar is milieubewuster. Door middel van routes en markering kunnen mensen gestuurd worden. Het beheer van de paden, routes en markering wordt onderhouden door vrijwilligers van Wandelplatform – LAW. Maaien wordt door grondeigenaren gedaan. Het Wandelplatform pleit voor onverharde paden, dit loopt prettiger en is veel natuurlijker. Als er routes, en dus goede markering, aangelegd is komt het pad vanzelf. GPS wordt steeds meer toegepast, dit betekent dat er informatie over het gebied ontvangen kan worden via GPS. Tevens kunnen er zuilen geplaatst worden met informatie over het gebied.

Vervuiling en vandalisme Vervuiling in de Deventer uiterwaarden valt enorm mee. Wel is er in de stadsrandzones duidelijk meer vervuiling dan elders. In de loop van de jaren is de overlast hiervan gelijk gebleven. Ook vandalisme komt meer in de stadsrandzones voor dan elders. Een voorbeeld is het plaatsen van tunnels, hoe dichter bij de stad hoe luxer de tunnel moet zijn omdat anders de veiligheid niet gegarandeerd kan worden.

Tot slot Er mag nog meer aandacht komen voor wandelen in het algemeen, maar ook voor het wandelen in de IJsseluiterwaarden. Het Wandelplatform – LAW zou graag zien dat de uiterwaarden nog meer openbaar toegankelijk worden. Het is namelijk een erg mooi gebied. Hoe meer recreanten er komen hoe beter het is voor de economie, recreanten geven ten slotte geld uit. Wandelplatform – LAW wil in de toekomst graag betrokken blijven bij het DUW-project.

Contact Stichting Wandelplatform – LAW www.wandelplatform.nl Contactpersoon: Dhr. Bas Kippers [email protected]> 033-4653660

45

NOTULEN – Interview met Hengelsportvereniging de Stokvissen Datum: Locatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

13 juni 2006 Gebouw Speeltuin- en Buurtvereniging Hoornwerk - Deventer Dhr. M. Overkamp – Voorzitter De Stokvissen Dhr. C.H. Meyer – Secretaris De Stokvissen Dhr. J.G. Vogelaar – Penningmeester De Stokvissen Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met Hengelsportvereniging De Stokvissen

De Stokvissen Hengelsportvereniging De Stokvissen bestaat al 381⁄2 jaar. Het is een gezonde vereniging met ongeveer 200 leden. Daarnaast verkoopt de vereniging losse vergunningen via verschillende viszaken. Een deel van de personen die visvergunningen kopen, blijven lid. Ondanks de komst van nieuwe leden, is het ledental relatief stabiel. De vereniging heeft voornamelijk oudere leden. De meeste leden zijn 50 jaar of ouder. Daarnaast zijn er ook leden van 30 à 40 jaar. Enkele leden zijn rond de 20, veel jongere leden zijn er niet. De Stokvissen zijn een actieve vereniging met veel actieve leden. Een groot deel van de leden zit vaak langs de waterkant. Bij de vereniging heerst er een goede onderlinge sfeer. De vereniging organiseert veel activiteiten. Zo zijn er twaalf wedstrijden in het jaar. Er is een Paaswedstrijd en een clubdag. Daarnaast wordt er één keer in de vijf jaar een feestavond georganiseerd. De vereniging maakt gebruik van het gebouw van de speeltuin- en buurtvereniging het Hoornwerk in de wijk het Hoornwerk in Deventer. De Stokvissen hebben geen eigen viswater. De vereniging heeft een regeling getroffen met de Deventer Hengelsportvereniging om voor vijf jaar gebruik te mogen maken van een viswater van deze vereniging. Het gaat hier om de Veenoords kolk en de Teugse kolk. De hoeveelheid viswater neemt steeds meer af. Je kon altijd vissen op de IJssel, het Basiskanaal en het Twentekanaal. Deze wateren slibben echter steeds meer dicht. Vissen IJssel, kolken die in verbinding staan met de IJssel en het Twentekanaal. De IJssel, en dan gewilde plek voor vissers. Er komen daar niet alleen vissers uit heel Nederland, maar ook Europese landen.

Overijssels kanaal, de Schipbeek, het is nu vrijwel alleen nog mogelijk op de met name de Bolwerksweiden, zijn een uit Duitsland, Tsjechië en andere Oost-

In het verleden zijn de Stokvissen door de gemeente benadeeld bij het verpachten van vis- en looprechten. De vereniging heeft nooit rechten kunnen pachten, terwijl de Deventer Hengelsportvereniging heel veel rechten heeft kunnen pachten. Het zou veel eerlijker zijn als alle verenigingen dezelfde rechten hebben. Dat er gezamenlijk gepacht wordt en de kosten naar ratio van het aantal leden verdeeld wordt onder de verenigingen. Nu verlopen alle pachtcontracten. Voordat de pachtcontracten door de gemeente Deventer, opnieuw verleend worden, worden deze eerst opnieuw bekeken. Misschien dat hier een kans ligt voor De Stokvissen om rechten te verkrijgen.

Informatieavond Stichting IJssellandschap De informatieavond van 4 april bij de Stichting IJssellandschap, over de ontwikkelingen in de Deventer uiterwaarden, is als zeer interessant beschouwd. Wat op viel aan deze avond was dat de Stichting het wel veel op natuur gooit. De Stichting zou er meer rekening mee moeten houden dat er veel verschillende gebruikers zijn van de Deventer uiterwaarden. Er moet dus een goede afstemming komen tussen recreatie en natuur en dergelijke. De Stichting IJssellandschap is bij De Stokvissen bekend van horen en zeggen. De vergadering bij de Stichting IJssellandschap was niet bekend bij de vereniging. De vereniging heeft hier geen bericht van gekregen. De voorzitter van de vereniging hoorde via via van deze vergadering. De secretaris van De Stokvissen heeft vervolgens de Stichting opgebeld. De vereniging is toen alsnog uitgenodigd. Het is slordig dat er niet consequent verenigingen zijn uitgezocht voor de informatieavond. Zo is bijvoorbeeld de Kanovereniging vergeten wat niet netjes is. Goed aan de informatieavond was dat iedereen zijn zegje kon doen en dat er ook echt geluisterd

46

De watersportverenigingen zetten met hun eisen wel erg hoog in. Zij hadden hoge en misschien wel onrealistische wensen. Op de informatieavond heeft de vereniging haar wensen aan kunnen geven. Belangrijk is dat de vereniging afhankelijk is van de Deventer Hengelsportvereniging bij het uitwerken van wensen. Belangrijke wens van De Stokvissen is dat de toegankelijkheid van de visplekken gewaarborgd blijft. De Stokvissen hebben een aantal mindervalide en oudere leden die niet meer zo goed ter been zijn. Omdat bij de hengelsport ook steeds meer materiaal gebruikt wordt is het vooral voor de mindervalide leden van belang dat de visplekken goed toegankelijk en bereikbaar zijn per auto. Daarnaast wil de vereniging eigen viswater hebben.

Participatie De Stokvissen hebben negatieve ervaringen met plannen van de gemeente Deventer. De gemeente heeft plannen met de wijk het Hoornwerk, waar ook het gebouw van de speeltuin- en buurtvereniging het Hoornwerk staat. De gemeente heeft besloten dit gebouw af te breken. Hierover is de beheerder van het gebouw, de heer Meyer, alleen ingelicht. Hij moest de verschillende verenigingen die gebruik maken van het gebouw zelf inlichten dat ze moeten vertrekken voor september. De verenigingen zijn door de gemeente niet zelf ingelicht en ook worden ze niet begeleid bij het vinden van een nieuw onderkomen. De Stokvissen hebben een eigen website; members.home.nl/evogelaar. Hierop wordt informatie gegeven over de vereniging, over wedstrijden en activiteiten en worden uitslagen vermeldt. Over een forum op het Internet is de vereniging niet heel enthousiast. Je weet nooit wie er achter zo’n forum zit. Zo weet je nooit wie er serieus is en wie niet. Als er een discussie op het Internet geopend wordt, dan mag niemand anoniem deelnemen. Een groepsdiscussie zal goed verlopen, omdat je dan iedereen in de ogen kunt kijken. Zo kun je zien wie er oprecht is en serieus mee doet. Een rondleiding door het gebied is een goede manier om een discussie op te wekken. De vereniging vraagt zich alleen af of het niet om een te groot gebied gaat. Misschien is het mogelijk het gebied op te delen in kleinere deelgebieden. De vereniging zal zeker naar informatieavonden gaan. Zo blijf je op de hoogte van de ontwikkelingen. Op een informatieavond moet je wel serieus genomen worden en moet er wel naar iedereen geluisterd worden, anders werkt het niet. Gezamenlijk ontwerpen aan plannen is een goed idee. Misschien komen er wel hele nieuwe, interessante suggesties op tafel. Voor de vereniging is het bij het gezamenlijk ontwerpen echter wel nadelig dat de vereniging eigenlijk niks te zeggen heeft. De vereniging heeft geen eigen water en eigen gronden. Belangrijk bij participatie is dat je van elkanders ideeën en wensen op de hoogte blijft. De Stokvissen willen meedenken met het proces zolang er ontwikkelingen zichtbaar zijn. Ze willen graag alle informatie zo snel mogelijk weten. Als er belangrijke informatie is, dan moet je bij elkaar gaan zitten en gaan discussiëren. De gezamenlijke standpunten van de verschillende verenigingen, die voortvloeien uit het participatieproces, moeten klaar zijn voor er met de officiële planvorming begonnen wordt.

Belevingswereld Er is veel vervuiling in de Deventer uiterwaarden. Wat hierbij opvalt is dat er veel afval te vinden is van buitenlanders, bijvoorbeeld van vissers uit Duitsland, Tsjechië en andere Oost-Europese landen. Ook is er veel afval van andere recreanten. Er wordt ook veel kapot materiaal achtergelaten. Het kan gevaarlijk zijn als vogels bijvoorbeeld vishaakjes oppikken.

Vandalisme komt voornamelijk voor in de buurt van de Veenoord kolk en de Teugse kolk. Mensen die bij deze kolken willen vissen, rijden naar deze kolken toe. Hiervoor rijden ze door weilanden en knippen ze prikkeldraad door. Het komt dan wel eens voor dat vee ontsnapt. Beheer Elk lid van De Stokvissen moet zijn eigen visplek schoonhouden. Dit betekend dat alle afval meegenomen moet worden, ook afval wat er al ligt. De leden van De Stokvissen houden de eigen plekken netjes schoon, maar afval opruimen voor anderen blijft nodig. Doe je dit niet dan worden de verenigingen er op aangekeken als de uiterwaarden vervuild zijn.

47

Trots De vereniging is trots op de IJssel en haar uiterwaarden. De IJssel hoort bij Deventer. Als Deventenaar ben je gewoon trots op de IJssel. Iedereen geniet van de IJssel. De strandjes zitten in de zomer niet voor niets vol. Je hebt een mooi uitzicht op Deventer over de IJssel.

Contact Hengelsportvereniging De Stokvissen Contactpersoon: Dhr. Overkamp (voorzitter) members.home.nl/evogelaar Telefoonnummer: 0570-635744

48

NOTULEN – Interview met de Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD) Datum: ocatie: Aanwezigen:

Onderwerp:

3 mei 2006 Clubschip ZMVD – Jachthaven, Rembrandtkade Deventer Rob Soetekouw – Voorzitter ZMVD John Bos – Bestuurslid ZMVD Carolien Hilderink – Student Saxion Hogescholen Femke Baarslag – Student Saxion Hogescholen Interview met Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD)

Zeil- en Motorbootvereniging Deventer Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD) bestaat sinds 1941 en heeft ongeveer 300 leden. Daar zitten ook relatief veel jongeren bij. Er zijn ongeveer 50 jeugdleden die zeilen bij de vereniging. Daarvoor is stilstaand water van belang.

Stichting IJssellandschap De vereniging heeft niet echt contact met de Stichting IJssellandschap. De Stichting is wel bekend bij de vereniging. Er is wel eens contact geweest over de strandjes die dicht bij de jachthaven liggen, ivm zwemmers die van daar naar de jachthaven kwamen. Vooral in de weekenden en in de zomer zijn er zwemmers die naar de Jachthaven zwemmen om daar vernielingen aan te richten. Daarnaast worden er ook hekken kapot gemaakt, om de terreinen te bereiken. Om die reden is er wel eens contact geweest met de Stichting IJssellandschap. De Stichting zal (vrijwel) niet bekend zijn bij de leden.

Participatie De vereniging is één keer eerder betrokken geweest bij een participatieproces. Dit is ongeveer vijftien jaar geleden geweest. De gemeente had toentertijd plannen de jachthaven iets op te schuiven richting het noorden. De ZMVD heeft toen samen met de Deventer Watersportvereniging en de Roei- en Zeilvereniging Daventria aangegeven medewerking te willen verlenen aan deze plannen. Er zijn gesprekken gevoerd en er is een briefwisseling geweest. Uiteindelijk zijn de plannen verwaterd en is er niks gebeurd. De vereniging heeft een eigen website: www.jachthavendeventer.nl, waarop allerhande nieuwtjes staan. En er is geen forum op deze site. De vereniging heeft ook een eigen clubblad “Tobbedansen” wat ongeveer vijf keer per jaar uitgebracht wordt. Hierin staan nieuwtjes, weetjes, verhalen van het bestuur en verhalen van leden. De plannen zoals die er nu liggen voor de Deventer uiterwaarden zijn te ingrijpend om op het Internet te bespreken. Je moet wel met elkaar om de tafel gaan zitten. Als je dit op het Internet bespreekt gaan de nuances van de discussie verloren. Er wordt nu al gesproken met de vier verenigingen die in de Jachthaven liggen: Zeil- en Motorbootvereniging Deventer, Deventer watersportvereniging, Roei- en Zeilvereniging Daventria en Sloeproeivereniging Daventre Portu. Deze partijen zitten nu met elkaar om tafel. Er is ook al contact geweest met Rijkswaterstaat, de provincie en de gemeente. Graag zou de vereniging mee-ontwerpen met de plannen. Belangrijk is te onthouden dat de gemeente geen tegenstander is, maar een mededeelnemer. Er moet samen met andere verenigingen gepraat en gediscussieerd worden. Maar het is misschien lastig samen te ontwerpen. Iedereen wil toch zijn eigen voorzieningen op zijn eigen plek. Misschien kun je beginnen met een gezamenlijke workshop en dan uit elkaar gaan om zelf een ontwerp te maken. De ZMVD wil bijvoorbeeld een passantenhaven houden en zelf lessen geven. Belangrijk is dat alle watersporters, watersporters zijn en dus aan gezamenlijke plannen kunnen werken. Hierbij zijn jetskiërs een zaak apart. Die verstoren de rest van de watersport en de natuur. Dit betekent niet dat je ze moet weren, maar dat je ze moet controleren. Ze moeten een eigen plek krijgen. Nu mogen jetskiërs al op de snelvaarroute vanaf de jachthaven naar het noorden. De vereniging vindt het belangrijk informatie persoonlijk te krijgen, zodat zij het niet in de media hoeven te lezen. Als dit gebeurt is de informatieverstrekking te laat. Belangrijke informatie moet ook niet via een informatieavond bekend worden. Als er al een informatieavond komt, moet dit in ieder geval niet massaal plaatsvinden.

49

De vereniging is bereid vaak deel te nemen aan het participatieproces, mits er ook wat gebeurt. Hoe vaak is afhankelijk van het proces en het gedeelte van het gebied dat behandeld wordt.

Beheer In de jachthaven vindt niet veel vervuiling plaats. Hier wordt door de vereniging ook streng op gecontroleerd. Als er rommel gevonden wordt, wordt dit getraceerd en dan staan er sancties op. De vereniging zou graag een goede vuilwaterafvoer of riolering hebben. Dit wordt in de toekomst ook verplicht. Deze ingreep is opgenomen in het meerjarenplan van de vereniging. De vereniging onderhoudt, met behulp van haar leden, haar eigen accommodatie helemaal zelf.

Trots De vereniging is zeker trots op de IJssel. Er is mooi water en een mooie natuur. Nadeel is wel dat de IJssel één lange weg is, die je maar op twee manieren kunt bevaren; heen of terug.

Contact Zeil- en Motorbootvereniging Deventer Deventer www.jachthavendeventer.nl Contactpersoon Dhr. Soetekouw Email: [email protected] (telefoonnummer: 0570-619635) (van begin april tot half oktober) (telefoonnummer: 0570-636585) (winterberging)

50

BIJLAGE 6.

51

ENQUÊTE. Uitleg voor het invullen van de enquête: De enquête is opgebouwd uit meerkeuzevragen en enkele open vragen. Onder aan de enquête (pag. 4) is ruimte om de open vragen in te vullen. De meerkeuzevragen kunt u invullen door het juiste hokje aan te vinken. Voorbeeld:

VOORBEELD: Zeer goed

Weet niet

Zeer goed

Weet niet

Goed

In hoeverre maakt uw organisatie gebruik van de Deventer uiterwaarden en/of de IJssel?

Neutraal

Matig

Slecht

1

X

ENQUETE:

4 5

a b

6 7 8 9

10 11

12

Goed

3

Neutraal

2

Matig

Slecht

1

ALGEMEEN

In hoeverre maakt uw organisatie gebruik van de Deventer uiterwaarden en/of de IJssel? Als uw organisatie gebruik maakt van de Deventer uiterwaarden en/of de IJssel, wat voor activiteiten onderneemt zij dan? (open vraag) PARTICIPEREN Wat vindt uw organisatie ervan om via internet / mail te participeren bij het project Ontwikkeling Deventer uiterwaarden (forum / discussiëren ed.)? Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan een rondleiding (door een deskundige of inwoner van het gebied met als doel een discussie op te wekken)? Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan keukentafelgesprekken (waarbij iemand van het projectteam bij uw organisatie langs komt om te praten over het project? Wat vindt uw organisatie ervan om deze keukentafelgesprekken één-op-één plaats te laten vinden? Wat vindt uw organisatie ervan om deze keukentafelgesprekken samen met andere organisaties plaats te laten vinden? Wat vindt uw organisatie ervan om een informatieavond(en) te bezoeken? (waar organisaties worden ingelicht over de plannen? Wat vindt uw organisatie ervan om geïnformeerd te worden over de plannen door middel van media (krant, televisie, internet, huis-aan-huisblad)? Wat vindt uw organisatie ervan om een streekmarkt (markt met standjes waar informatie over het gebied en de plannen gepresenteerd wordt) te bezoeken? Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan een werkatelier waar in groepjes gewerkt wordt aan een visie/ontwerp (tekenen) voor de Deventer uiterwaarden? Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan het participatieproces over de ontwikkeling van de Deventer uiterwaarden? Wat vindt uw organisatie ervan om: 1x per maand 1x per 3 maand 1x per 6 maand 1x per jaar deel te nemen aan het participatieproces? Wat vindt uw organisatie ervan om: Maximaal een half jaar Maximaal 1 jaar Maximaal 2 jaar Maximaal 3 jaar deel te nemen aan het participatieproces?

Mogelijkheid invullen einde enquête

52

BEHEER In hoeverre houdt uw organisatie zich bezig met beheer van de Deventer uiterwaarden en/of de IJssel? Als uw organisatie zich bezig houdt met beheer van de Deventer uiterwaarden, om wat voor beheer gaat het? (open vraag) Als uw organisatie zich niet bezig houdt met beheer van de Deventer uiterwaarden, zou uw organisatie bereidt zijn om dat in de toekomst wel te doen?

Mogelijkheid invullen einde enquête

BELEVING In hoeverre is uw organisatie het eens met onderstaande stellingen? 14

In de Deventer uiterwaarden is veel vervuiling.

15

Mijn organisatie ondervindt veel hinder van vervuiling.

16

In de Deventer uiterwaarden is veel vandalisme.

17

Mijn organisatie ondervindt veel hinder van vandalisme.

18

Mijn organisatie zou een bijdrage kunnen/willen leveren aan het tegengaan van vervuiling / vandalisme.

19

Mijn organisatie is trots op de Deventer uiterwaarden.

20

Zijn er dingen in de Deventer uiterwaarden en/of IJssel waar uw organisatie zich aan stoort? (open vraag)

Mogelijkheid invullen einde enquête

STICHTING IJSSELLANDSCHAP 21 22 a 23

In hoeverre is uw organisatie op de hoogte van de plannen rondom de Deventer uiterwaarden? In hoeverre kent uw organisatie Stichting IJssellandschap? Zo ja, hoe lang kent u organisatie Stichting IJssellandschap? (open vraag) Komt u weleens in aanraking met Stichting IJssellandschap?

a

Zo ja, wat is de reden dat u weleens in aanraking komt met Stichting IJssellandschap? (open vraag)

b

Zo ja, wat is uw mening over de communicatie tussen uw organisatie en Stichting IJssellandschap?

24

Mogelijkheid invullen einde enquête Ja - Nee Mogelijkheid invullen einde enquête

In hoeverre is Stichting IJssellandschap bekend bij uw leden?

Open vragen. 2. Als uw vereniging gebruik maakt van de Deventer uiterwaarden, wat voor activiteiten onderneemt zij dan? Antwoord: 13a. Als uw organisatie zich bezig houdt met beheer van de Deventer uiterwaarden, om wat voor beheer gaat het? Antwoord: 20. Zijn er dingen in de Deventer uiterwaarden en/of IJssel waar uw organisatie zich aan stoort? (open vraag) Antwoord: 22a. Zo ja, hoe lang kent u organisatie Stichting IJssellandschap? Antwoord: 23a. Zo ja, wat is de reden dat u weleens in aanraking komt met Stichting IJssellandschap? Antwoord: Overige op- en aanmerkingen: Antwoord:

Weet niet

Zeer goed

Goed

b

Neutraal

a

Matig

Slecht

13

BIJLAGE 7.

53

LIJST MET TE BETREKKEN GEORGANISEERDE GEBRUIKERS. Hieronder is een aanzet te vinden van de georganiseerde gebruikers welke betrokken kunnen worden bij de ontwikkelingen van de Deventer uiterwaarden.

Direct betrokken georganiseerde gebruikers Scouting Westenenkgroep Deventer Stichting tot Behartiging van de Belangen van de Pres. Steyngroepen DWV Zeil- en Motorboot Vereniging Deventer Deventer Hengelsportverenging Diepenveense Hengelsportvereniging H.S.V. de Stokvissen Deventer Kano Vereniging Roei- en Zeilvereniging Daventria Sallands Bureau voor Toerisme Wandelplatformb Camping De Worp Motorveer Stokvis Thuishaven Deventer BV Werkgroep De Groene Knoop

Overige georganiseerde gebruikers • BEROEP EN BEDRIJF Belangenverenigingen: GLTO (Gewestelijke Land- en Tuinbouw Organisatie) • GEESTELIJK LEVEN: Islam: AL NISA/Islam (Stichting Nederlandse Moslimvrouwen) • GEHANDICAPTEN Belangenorganisaties: Gehandicapten Belangen Organisatie MEE IJsseloevers • JONGEREN: Scouting: Dr. Arriens-Buettegroep James Lovell L.O.A.A.H Titus Brandsma groep • KUNST EN CULTUUR Historische verenigingen: Stichting Oud Deventer Vereniging Oud Deventer • MENS EN MAATSCHAPPIJ: Bewoners Belangenverenigingen Buurt-, wijk- en speeltuinverenigingen • NATUUR EN MILIEU Natuurorganisaties: IVN – Vereniging voor Natuur,- en Milieu-educatie, afdeling Deventer Jane Goodall Nederland Nivon (Nederlandse Instituut voor Volksontwikkeling en natuurvriendenwerk) Stichting Natuur Anders • ONDERWIJS: Openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs Primair Onderwijs/ Basisonderwijs Schoolbesturen Voortgezet onderwijs • SENIOREN Seniorenorganisaties

54

• SPORT EN RECREATIE Fietsen: Fietsclub BVC Hengelsport: Hengelsportvereniging Bathmen Modelvliegtuigsport Deventer Luchtvaartclub Paardrijden Toerisme: ANWB / VVV Deventer Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme Wandelen: DAVO Roze Wandelstreek IJsselstreek Stichting Avondvierdaagse Wandelclub BVC Wandelgroep COlmschate Wandelvereniging Deventer • VERKEER EN VERVOER Verkeer: Fietsersbond Vogelaarsvereniging (Bron: Gemeente Deventer, 2006)

55