+ Big Ideas Great STEM
Katrien Strubbe
(Natuur)wetenschappen: doelen Natuurwetenschappen geven leerlingen een fundamenteel en duurzaam inzicht
• •
in de structuren en processen die de mens, de natuur en de techniek beschrijven; én in de manier waarop wetenschappers deze kennis opbouwen.
• Doel van het vak natuurwetenschappen • basisvorming voor iedereen, het streefdoel is wetenschappelijke geletterdheid
Big Ideas - great STEM
2
(Natuur)wetenschappen : doelen
• Wetenschappelijke geletterdheid (PISA)
• wetenschap kunnen gebruiken • begrijpen hoe wetenschap werkt • inzien hoe wetenschap en techniek ons •
leven en het milieu beïnvloeden als denkende burger verbonden zijn met wetenschappen
• Voorbereiden wetenschappelijke studies
• Uitbreiding inhouden en competenties
Big Ideas - great STEM
3
4
Duurzaamheid
• Peiling instroom bacheloropleidingen lerarenopleiding • HOGent 2014, • 35 vragen Veel elementaire inzichten zijn niet meer aanwezig bij start hoger ondewijs.
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
Wat weten studenten nog van planten na zes jaar secundair onderwijs?
• Een boom groeit van een klein zaadje uit tot een metershoge plant. Waar komt al die materie hoofdzakelijk vandaan?
• Uit mineralen in de grond? • Uit vetten en suikers in de grond? • Uit zonne-energie? • Uit de lucht?
Big Ideas - great STEM
5
Slechts 7% weet het juiste antwoord 54% is ervan overtuigd dat een plant haar voedsel haalt uit de grond
24/04/2015
En er is meer…
6
• Slechts 1 op 3 beheerst de derde wet van • • • • •
Newton De helft van de studenten denkt dat de massa of de afmeting van de deeltjes wijzigt bij een faseovergang. Maar 53% weet dat een neutraal atoom evenveel protonen als elektronen bevat. Meer dan de helft (52%) denkt dat er bij oplossen van suiker in water massa verloren gaat. 44% denkt dat er bij koken van water waterstofgas en zuurstofgas wordt gevormd. Nog geen 10% weet dat de hitte in de aardkern afkomstig is van radioactiviteit.
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
7
Duurzaamheid
• Peiling instroom bacheloropleidingen 0,4
2014, UGent
Geneeskunde BCBT Chemie
• Zelfde 35 vragen 0,35
Geologie Fysica & sterrenkunde
0,3
0,25
ASO4N
Biomedische wet
ASO_4N
LOBW
TSO4N
1200 studenten
0,2
TSO_4N
0,15
0,1
0,05
0 0
Big Ideas - great STEM
20
40
60
80
100
120
24/04/2015
8
Waarom zijn de resultaten van wetenschapsonderwijs zo weinig duurzaam??? Big Ideas - great STEM
24/04/2015
9
En nog... Leerlingen ervaren STEM-onderwijs als abstract en irrelevant
- Theoretisch en abstract: geen/weinig experimenten, observaties en/of interpretaties, kennis overheerst
- Irrelevant, niet van toepassing op dagelijkse leven
Big Ideas - great STEM
“Zin in wetenschappen, wiskunde en techniek”, H. Van Houte et.al, 2013)
24/04/2015
Mogelijke oorzaken?
10
• Focus op kennis, minder op inzichten • Overload aan informatie: verlies aan samenhang binnen één vak en tussen verschillende vakken
• Overladen leerplan • Geen samenhang over verschillende jaren (leerlijn)
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
11
Onderwijs wetenschappen heeft een probleem Big Ideas - great STEM
24/04/2015
Gevolgen
12
• Wetenschappelijke geletterdheid • Instroom jongeren in STEM-richtingen: • Knelpuntberoepen • Innovatief vermogen Vlaanderen • Economie • Problemen 21ste eeuw • • • • •
Klimaat Gezondheid Milieu Energie ….
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
STEM actieplan •
13
http://www.stemopschool.be/stem-actieplan
https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/kiezen-voorstem
2012: vrwi-rapport Kiezen voor STEM
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
+ Big Ideas Great STEM
Big Ideas in Science: een nieuwe kijk op wetenschapsonderwijs
Big Ideas en onderzoekend leren
Uitgedaagd door natuurwetenschappen
15
‘Less is more’ Samenhang – Waarover gaat het hier? Big Ideas - great STEM
24/04/2015
Fysische wereld
Ideeën Perspectieven
Systemen
Patronen
Denk- en werkwijzen
Schaal en verhouding Modellen maken Vragen stellen, problemen definiëren en gebruiken
Onderzoek plannen Data analyseren en interpreteren en uitvoeren
Oorzaken Stromen, cycli en behoud
Stabiliteit en verandering
Structuur en functie Modellen
Wiskunde en ICT gebruiken
Verklaringen en oplossingen formuleren
Argumenteren Informatie bekomen, evalueren en op basis van data communiceren
De fysische wereld?
• De fysische wereld bevat de levende natuur, de nietlevende natuur en alle technische realisaties
• Rechtstreeks te ervaren via de zintuigen • Of onrechtstreeks via technische toestellen
Ideeën? Denk- heeft en werkwijzen • Iedereen ideeën of denkbeelden over de fysische wereld
• Deze ideeën kunnen heel verschillend zijn
•
Tijdens een leerproces worden de verschillende ideeën met elkaar geconfronteerd.
• Denkkader verruimen • Wie leert van wie?
Perspectieven? Hoe kijken we naar het fenomeen?
• Kernideeën Invalshoeken van waaruit we de fysische •
wereld doorgronden Een denkkader dat relevante vragen stelt:
• • • • • • • • • •
Wat zijn de grenzen van een fenomeen? Vind je een patroon? Wat is essentieel, wat is overbodig? Zijn er duidelijke oorzaken? Hoe loopt de energie, materie doorheen het systeem? Kan het gedrag worden verklaard door het systeem op te splitsen in kleinere delen? Heeft de structuur een invloed op het gedrag Wanneer is een systeem stabiel en wanneer is er verandering? …
Meta ‘big ideas’: vakoverschrijdend
Denk- en werkwijzen?
Denk- en werkwijzen
• Beschrijven hoe een wetenschapper de fysische wereld onderzoekt
• Wat doet hij/zij? • Hoe denkt hij/zij?
Vragen stellen, problemen definiëren
Modellen maken en gebruiken
• Komen overeen met de onderzoeksvaardigheden
Onderzoek plannen en uitvoeren
• Zijn geen vast stappenplan…
Data analyseren en interpreteren
maar zetten aan
• om zelf te onderzoeken en • om kritisch met andere denkbeelden om te
Wiskunde en ICT gebruiken
Verklaringen en oplossingen formuleren
gaan. Argumenteren op basis van data
Informatie bekomen, evalueren en communiceren
+ 3D didactiek
Invulling in SO (Natuur)wetenschappen
Kernideeën
Fysische wereld
Materie bestaat uit deeltjes
Denk- en werkwijzen Straling is overal
Kernideeën
Levende wezens bestaan uit cellen met een gelijkaardige structuur Bij elk proces wordt energie omgezet van één vorm in een andere Wijziging van beweging vereist interactie met een ander object Organismen passen zich aan door overerving, variatie en selectie van kenmerken Organismen concurreren om materie en energie Organismen beïnvloeden de omgeving en vice versa
Perspectieven
Systemen
Patronen
Denk- en werkwijzen
Schaal en verhouding Modellen maken Vragen stellen, problemen definiëren en gebruiken
Oorzaken
Stabiliteit en verandering
Onderzoek plannen Data analyseren en interpreteren en uitvoeren
Stromen, cycli en behoud
Structuur en functie Modellen
Wiskunde en ICT gebruiken
Verklaringen en oplossingen formuleren
Argumenteren Informatie bekomen, evalueren en op basis van data communiceren
Kernideeën? en werkwijzen • De Denkkernideeën zijn de ‘Big Ideas’ van de natuurwetenschappen • Vatten de essentie samen in krachtige ideeën
• •
Zorgen voor samenhang ‘Less is more’: meer ruimte voor onderzoekend leren
• De natuurwetenschappen worden samengevat in 8 overkoepelende kernideeën
•
Heel algemeen, geven een referentiekader
• Mogelijkheid tot uitdieping in leerlijnen
Materie bestaat uit deeltjes Straling is overal Levende wezens bestaan uit cellen met een gelijkaardige structuur. Bij elk proces wordt energie omgezet van één vorm in een andere. Wijziging van beweging vereist interactie met een ander object. Organismen passen zich aan door overerving, variatie en selectie van kenmerken. Organismen concurreren om materie en energie. Organismen beïnvloeden de omgeving en vice versa.
Systemen
Vragen stellen, problemen definiëren
Marcel Informatie bekomen, evalueren en communiceren
Patronen Modellen
http://www.klimaat.be/nl-be/klimaatverandering/het-klimaat/de-invloed-van-de-
Systemen
Vragen stellen, problemen definiëren
Onderzoek plannen en uitvoeren
Oorzaken
?
http://www.klimaat.be/nl-be/klimaatverandering/het-klimaat/de-invloed-van-de-
Modellen maken en gebruiken
Modellen
Vragen stellen, problemen definiëren
Patronen
Informatie bekomen, evalueren en communiceren
http://www.klimaat.be/nl-be/klimaatverandering/het-klimaat/de-invloed-van-de Oorzaken
Schaal en verhouding
Patronen
Stabiliteit en verandering
Informatie bekomen, evalueren en communiceren
Vragen stellen, problemen definiëren
http://www.klimaat.be/nl-be/klimaatverandering/het-klimaat/de-invloed-van-de-
Bij elk proces wordt energie omgezet van één vorm in een andere
Modellen
Systemen Systemen
Systemen
Vragen stellen, problemen definiëren
Patronen Onderzoek plannen en uitvoeren
Data analyseren en interpreteren
Modellen maken en gebruiken
Vragen stellen, problemen definiëren
Bij elk proces wordt energie omgezet van één vorm in een andere
Systemen Vragen stellen, problemen definiëren
Patronen
Modellen maken en gebruiken
Systemen
Bij elk proces wordt energie omgezet van één vorm in een andere
Modellen maken en gebruiken
Systemen
Modellen
Materie bestaat uit deeltjes
Modellen maken en gebruiken
Systemen
Modellen
33
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
34
Waarover gaat het? Wat wil ik aanleren?
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
STEM actieplan : gevolgen
• http://stemacademie.be/drupal/activiteiten
36
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
37
Materie bestaat uit deeltjes
Big Ideas - great STEM
24/04/2015
38
Waarover gaat het? Big Ideas - great STEM
24/04/2015
39
Dank u voor uw aandacht
Big Ideas - great STEM
24/04/2015