BEZOEK UIT MALAWI VOOR DE VASTENAKTIE

BEZOEK UIT MALAWI VOOR DE VASTENAKTIE Donderdag 25 februari – Den Haag Donderdagmiddag ontmoetten wij – Charles Horsthuis, Jan Maasen en Truus Wüts van de sectie dienen van de pastorale dienstverlening van het bisdom Rotterdam – onze gasten uit Malawi voor het eerst. Op het kantoor van Vastenaktie in Den Haag werden die middag de laatste dingen geregeld en daarna werden de gasten aan ons ‘overgedragen’. Onze gasten waren:

Maria Phiri, geboren 3 maart 1984 (zij werd dus tijdens dit bezoek 26 jaar!), gehuwd, een zoontje Alfred, boerin en ‘leerling’ van Alex uit het dorp Malembo, ca 30 km ten noordwesten van het stadje Jenda aan de grens met Zambia.

Alex Kaonga, geboren 24 december 1969, gehuwd, drie zoons en een dochter, ontwikkelingswerker van CADECOM (Catholic Development Commission) van het bisdom Mzuzu uit het stadje Jenda in NoordwestMalawi.

Eerst hebben wij Alex en Maria ingepraat in het programma in het bisdom Rotterdam voor de komende tien dagen. Daarbij merkten wij al dat Maria maar heel weinig Engels sprak, waardoor Alex het meeste voor haar moest vertalen in het Tumbuka, de taal van hun streek. Vervolgens zijn we naar het stadsklooster gewandeld, waar de gasten gedurende hun verblijf zouden slapen, en hebben rustig wat door de omgeving gewandeld om een beetje thuis te raken in Den Haag. Tot slot van deze eerste dag zijn we lekker gaan eten. Onze gasten waren inmiddels oververmoeid van de lange reis, de vele nieuwe indrukken en alle informatie en verlangden naar hun

1

bed. Wij begrepen dat zij thuis altijd heel vroeg opstaan en heel vroeg naar bed gaan en dat deden zij zo mogelijk ook tijdens hun verblijf in Nederland. Vrijdag 26 februari – Den Haag en Scheveningen Nog een rustige dag om wat te ‘landen’ in Nederland. ’s Morgens bezochten wij – Charles, Jan, Truus en de gasten – het strand bij Scheveningen en wandelden daarna wat op de pier. Een bijzondere ervaring voor onze gasten die nog nooit een zee gezien hadden en ook nog nooit zo’n ijskoude, snijdende wind hadden gevoeld. De poffertjes bij de kachel in het restaurant op de pier smaakten dan ook uitstekend. We merkten dat Maria erg van zoetigheid hield en hoorden later dat Alex

ondanks de kou wel graag ijs wilde. ‘s Middags bezochten we Madurodam, waar de gasten in een notendop een indruk van Nederland kregen. Tot slot shoppen in het centrum van Den Haag, maar voorlopig was het alleen maar: Kijken, niet kopen. Vooral voor Maria was het overweldigend te zien wat er in ons land niet allemaal te koop is. En zulke grote en mooie winkels had ze ook nog nooit gezien. Alex was duidelijk wat meer gewend – hij had in Malawi in de grote stad gestudeerd – maar ook hij keek zijn ogen uit. Na een lekker drankje bij The Sting brachten we de gasten terug naar het stadklooster, waar zij die avond kennis konden maken met de broeders van Maastricht, die het klooster bewonen. Zaterdag 27 februari – Vlaardingen en Reeuwijk Zaterdagmorgen gingen de gasten met Charles Horsthuis op weg naar Vlaardingen. Eerst werden de gasten hartelijk ontvangen in de katholieke Lucaskerk, waar samen met de vrijwilligers van de hongerdoekententoonstelling de lunch gebruikt werd. Na de lunch volgde een wandeling door oud-Vlaardingen, een bezoek aan de Wereldwinkel, waar producten uit Malawi bekeken werden, en een bezoek aan de oude, protestantse Grote Kerk, waar het grootste deel van de originele hongerdoeken hing. In Malawi zijn hongerdoeken onbekend, dus het was best lastig uit te leggen wat deze in de Europese kerk voorstaan. Een aantal doeken werden toegelicht. Daarna wandelden ze terug naar de Lucaskerk, waar inmiddels een lezing door Felicia Dekkers aan de gang was. Voor de gasten niet te verstaan, dus genoten zij even van een kopje thee. Na afloop van de lezing vroeg Han Raeijmaekers de

2

aanwezigen nog even te blijven zitten voor een korte presentatie van het Vastenaktieproject voor Malawi door Alex. Toen was het tijd om naar Gouda te reizen, waar de gasten op het station werden opgewacht door Angela van Dijk. De reis ging eerst naar het huis van Angela in Reeuwijk-Brug, waar een warme maaltijd klaar stond en vervolgens naar de kerk van Reeuwijk-Dorp, waar opnieuw een presentatie op het programma stond. In plaats van de preek hield Charles een kort interview met Maria en Alex over het leven in Malembo en de projecten van CADECOM. Bij de koffie na afloop konden nog allerlei vragen gesteld worden en werden recepten van soepen uit Malawi genoteerd. Zondag 28 februari Zondagmorgen om 7.00 uur gingen Linda en Lisette in de stromende regen op pad richting Den Haag. Na een half uur zoeken in een opgebroken stad vonden ze eindelijk het stadsklooster en konden de gasten meenemen richting Sliedrecht. Onderweg konden ze uitleggen wat er de rest van de dag ging gebeuren. Net voordat de dienst zou beginnen kwamen ze in Sliedrecht aan. Linda had voor een Engelse vertaling van het boekje gezorgd zodat Alex en Maria de dienst een beetje konden volgen. Aan het begin van de viering konden de kerkgangers, in de vorm van een interview, Alex en Maria een beetje leren kennen. Aan het eind van de viering, net voor de collecte, werd met Alex en Maria wat dieper ingegaan op de problemen waar hun land mee te maken heeft en hoe wij hun daarbij kunnen helpen. Als de mensen die er leven het zelf vertellen dan maakt het veel meer indruk. Dat vertaalde zich dan ook in een mooie opbrengst van de collecte. Na de viering was er nog even tijd om koffie/thee te drinken met Hollandse stroopwafels. De kinderen van de kindernevendienst hadden leuke schilderijtjes gemaakt in de kleuren van Nederland en mooie kettingen en gaven dit alles aan Alex en Maria om mee te nemen.

3

Inmiddels was het tijd om naar Alblasserdam te gaan om ook daar de viering mee te maken. Jan Maasen zorgde dat de gasten daar weer op tijd waren. Alex en Maria waren niet samen uit Malawi naar Nederland gekomen. Allen Kumwenda, ook een ontwikkelingswerker van CADECOM, en Annie Ngwira, een boerin uit hetzelfde dorp als Maria, waren eveneens meegekomen en logeerden in Breda. Zij waren met hun begeleiders ook naar de viering in Alblasserdam gekomen en Allen heeft zelfs de eerste lezing in het Engels gelezen. Na deze viering hebben Tessica, Linda, Linda, Ellen, Fatima en Lisette met de gasten en hun begeleiders een gezellige broodmaaltijd met eigengebakken brood, krentenbrood, echte boerenkaas en ander Hollands broodbeleg gehad. Tijdens dit ongedwongen samenzijn werd nog veel verteld over het leven in Malawi. Tot slot was het plan om naar de molens in Kinderdijk te gaan. Maar het regende nog steeds! Gewapend met paraplu’s zijn ze toch op pad gegaan. Met de duidelijke uitleg van Jan Maasen zijn de gasten iets meer te weten gekomen over ons gekke landje dat zover onder de zeespiegel ligt. Maria en Annie hebben lekker bij kunnen kletsen en de mannen vonden het interessant. Maandag 1 maart – Leiden Maandagmorgen hadden onze gasten vrij. Zoals afgesproken haalde Truus Wüts ze om 13.00 uur op bij het stadsklooster. Eerst een stukje lopen en daarna bij een van de restaurants die grenzen aan het Plein lunchen. Op weg daarheen kwamen ze langs de vergaderzaal van de Tweede Kamer. Daar wilde Alex toch wel heel graag in, maar dat bleek op dat moment helaas niet te kunnen. Maria had het nog steeds behoorlijk koud. Ook al scheen de zon en voelde het al een beetje als

4

voorjaar, zij bleek van die gebreide handschoenen te hebben en wat worstelend met de vingers trok ze die buiten steeds aan. In het restaurant bestelde Alex spaghetti; hij kende dat als een maaltijd die in Malawi in hotels wordt geserveerd. Al was de portie wel te groot voor hem. Ze vinden dat wij vaak en veel eten. Daarna per trein naar Leiden, waar Truus een stadswandeling had willen maken, maar de gasten gingen liever winkelen. Alex wilde alle telefoon- en elektronicawinkels in en Maria had interesse in schoenenzaken. Na een theepauze kwamen ze helemaal moe van het slenteren aan in de Romanuszaal. Daar waren rond de 50 belangstellenden. Zij waren gekomen om gezamenlijk de sobere maaltijd te gebruiken. Deze bestond uit bananensoep – naar Malawisch recept – en een vegetarische soep met Turks brood. Na afloop een yoghurttoetje en koffie met de door Lucia gebakken koekjes – eveneens volgens Malawisch recept. Alex en Maria – in gezelschap van Truus Wüts – werden door het comité van ontvangst hartelijk begroet. Om 18.00 uur, toen alle gasten binnen waren heeft Pater Ton Peters o.f.m. het welkom en een prachtig openingsgebed uitgesproken. Afwisselend in het Nederlands en het Engels en zeer indrukwekkend. Na de eerste gang heeft Alex aan de hand van videobeelden zijn verhaal over Malawi verteld. Er werd aandachtig naar hem geluisterd, want hij had inderdaad een goed verhaal. Truus was een prima vertolkster. Na de tweede gang kregen de aanwezigen de gelegenheid om vragen te stellen, waarvan veel gebruik werd gemaakt. Alex beantwoordde de vragen. Wat de opmerking uitlokte, dat Maria Phiri niet aan bod kwam. Jammer, want zij zal toch ook wel haar verhaal hebben gehad. Na het toetje, heeft Ber Langezaal het dichtbijproject ‘de Binnenvest’ toegelicht. Deze Stichting vangt niet alleen dak- en thuislozen op, maar ook degenen die het alleen niet redden en hun toevlucht zoeken bij ‘de Binnenvest’ wordt - zoveel als het in hun vermogen ligt – recht gedaan. Regina sloot de avond af met de beeldmeditatie van de 2e zondag van de Vastentijd uit de Liturgiekatern. Er werd nog volop gebruik gemaakt van koffie met het heerlijke pindakoekje. We betreuren het wel dat de gasten uit Malawi onze gerechten niet konden waarderen en weinig gegeten hebben. Alex en Maria kregen een bijzondere kalender van Leiden aangeboden, waarna Jan van Trigt hen rond 20.30 uur naar hun logeeradres in Den Haag heeft gebracht. 5

Dinsdag 2 maart – Alphen aan den Rijn en Hazerswoude Op een aantal katholieke basisscholen in Alphen aan den Rijn wordt tot Pasen gewerkt met het Vastenaktieproject over Malawi, dat ook in de parochie centraal staat. Aan het begin van het project zijn, begeleid door Margot Loof van Vastenaktie, op drie scholen mensen uit Malawi op bezoek geweest. Hieronder het verslag van leerlingen over dit bezoek: Op 2 maart 2010 kwamen er twee mensen uit Malawi. Er kwam een man en een vrouw. De man hielp de bevolking en de vrouw kreeg hulp van Vastenaktie. Eerst stelden ze zich voor en daarna vertelden ze wat over Malawi. De dag hiervoor hadden wij vragen bedacht en die mochten wij stellen. Alles moest in het Engels gebeuren want ze spraken geen Nederlands. Er werd vooral gevraagd wat er allemaal in Malawi gebeurde. Ze hadden veel te vertellen en waren vooral enthousiast over wat Vastenaktie in hun land deed. De mensen hadden eerst alleen koeien, maar door de hulp van Vastenaktie hebben ze nu andere dieren die minder water nodig hebben. Ook krijgen ze hulp van Vastenaktie over hoe ze zelf dingen kunnen verbouwen. Omdat de mensen in Malawi altijd droogte hebben (behalve in het regenseizoen) vonden ze het koude klimaat hier niet fijn. (Door Nathalie en Danilo uit groep 8c van de Meridiaan)

Op dinsdag 2 maart zijn er twee Malawiërs gekomen. Het was best wel ingewikkeld met al die verschillende talen: Malawisch, Engels en Nederlands. Maar iedereen vond het superleuk! Er waren ook veel vragen. Bijvoorbeeld: - Heeft u huisdieren? Ja, katten, geiten, kippen. - Is er veel water in Malawi? Nee, of grote meren verder weg. - Wat eten de mensen in Malawi? Fruit, groenten, vlees. 6

De Malawiërs hadden andere gezichten en een andere huidskleur, maar in Malawi is dat juist heel gewoon! (Door Heather, leerling van het Vianova) Het is duidelijk dat door het gesprek met de mensen uit Malawi, dat verre land met zijn eigen problematiek en eigen kansen, wat meer tot leven is gekomen! Na het bezoek aan Alphen gingen de gasten op uitnodiging van de parochies H. Michael en H. Bernardus met Jan Maasen naar Rijnwoude. Ze bezochten daar de boerderij van Cees de Boer. Op deze boerderij staan 15 melkkoeien, wordt er vleesvee gefokt en staan er 70 lamschapen. Cees is ook een vaste loper van de Vastenaktie. Na het bezoek aan de boerderij werd de Bernarduskerk bezocht. Het bezoek werd afgesloten met een maaltijd bij Tineke Heemskerk. Woensdag 3 maart – Alphen aan den Rijn en Gouda Ook woensdagmorgen werd een school in Alphen aan den Rijn bezocht. Daarover schreven de leerlingen: Op 3 maart kwamen twee mensen uit Malawi vertellen hoe het daar is. De vrouw heette Maria en de man Alex. Maria was een boerin en heeft een dochter. Alex was een boer, maar maakt nu projecten en werkt bij die organisatie net als Maria. Alex heeft 3 zonen en 1 dochtertje. Ze vertelden dat Malawi drie keer zo groot was als

Nederland. En het gebied waar hij werkte was even groot als Nederland. Hij vertelde ook dat de wegen in Malawi niet geasfalteerd zijn. Een mevrouw herhaalde in het Nederlands wat de mensen zeiden. Ze konden wel goed Engels maar sommige dingen vertelden ze toch in het Afrikaans. Ze zeiden dat ze het in Nederland heel luxe vonden. Ze vertelden ook dat ze daar heel veel veranderingen hadden met het klimaat. En dat was de grootse oorzaak daar voor hun land. En toen liet die vrouw ook nog foto’s zien van toen ze daar was geweest. Maria was naar de basisschool en naar de middelbare geweest, maar de middelbare had ze niet kunnen afmaken omdat het geld op was. Alex had de middelbare wel kunnen afmaken. (Door Cheriann, Eva, Maxime en Kevin van het Spinnewiel) Na school konden Alex en Maria nog genieten van een heerlijke maaltijd bij Margot Loof thuis en vervolgens ging het richting Gouda. De gasten kwamen daar om 14.00 uur aan begeleid door Charles Horsthuis en werden opgewacht door Marga Brenkman en Hans Kramer. Het was een zonnige middag, maar voor Alex en Maria 7

had het wel wat warmer mogen zijn! Als eerste werd het stadhuis bezocht en wandelden ze door de trouwzaal – waar ze de gobelinwanden bewonderden – en de zaal waar de raadsvergaderingen worden gehouden. Vervolgens brachten ze een bezoek aan de St. Jan waar ze o.a. stilstonden bij het gebrandschilderde raam van Maria en de geboorte van Jezus. Ze luisterden naar het klokkenspel van het stadhuis, maar helaas stonden ze tevergeefs in de kou te wachten tot de deuren opengingen en de stadsrechten overhandigd werden. Inmiddels was het tijd voor koffie met wat lekkers erbij en toen iedereen weer een beetje op temperatuur was gekomen, kregen Maria en Alex nog wat historische plekjes te zien.

Daarna naar de O.L.V. Hemelvaartkerk voor de oecumenische solidariteitsmaaltijd die dit keer in de kerkruimte zelf plaatsvond. Toos Draisma heette iedereen hartelijk welkom. Omdat Maria die dag jarig was, werd zij in het

Engels en in het Nederlands toegezongen! Daarna bekeken we een DVD waardoor we een indruk kregen van het leven in Malawi. Alex gaf uitleg over het project en Charles Horsthuis trad op als tolk. Uit zijn verhaal bleek dat het aantal Aids/HIV-besmettingen aanzienlijk was gedaald als gevolg van voorlichting. De klimaatverandering speelt ze ook parten en dit wordt opgelost d.m.v. waterpompen, irrigatie, aanplant van bomen en het aanschaffen van geiten, die beter tegen droogte bestand zijn dan koeien. De maaltijd bestond uit drie heerlijke soepen, die door MOV-leden waren bereid, en brood. Alex en Maria vertelden dat zij thuis niet drie, maar twee maaltijden per dag eten en deze zogenaamde sobere maaltijd was dus in hun ogen een rijke maaltijd! Ook iets om even bij stil te staan. Na afloop was er nog thee en koffie en door Toos zelf gebakken pindakoekjes volgens Malawisch recept. De opkomst was groot met zo’n 60 mensen

8

uit verschillende kerken. Na afloop kon ieder een gift geven voor het project. De opbrengst mocht er zijn: 500 euro! Donderdag 4 maart – Rotterdam Om 10.00 uur in de morgen werden de gasten opgehaald door Truus Wüts. Alex wilde even langs het kantoor van Vastenaktie omdat er iets niet in orde was met zijn laptop. Dat bleek gelukkig mee te vallen: de batterij was leeg.

Daarna met de trein naar Rotterdam. Helaas was er geen tijd meer voor een ritje met de tram, maar wel alle tijd voor een praatje en lunch met de bisschop. En daarna een rondvaart door de haven. Vooral Alex was daar zeer in geïnteresseerd. Vrijdag 5 maart – Groene Hart Agatha Keijzer en Dirk van der Hulst kwamen op tijd aan in het opgebroken Den Haag, haalden de gasten en Charles Horsthuis op bij het stadsklooster en reden vervolgens naar de windmolen van de familie Slingerland te Aarlanderveen. Johan ontving hen, verrast dat ze zo vroeg waren, en gaf uitleg over de molen, de waterstand ANP en de windrichtingen. Ze bezichtigden de molen van binnen en van buiten wat voor allen een belevenis was. Geïmponeerd door de constructie van de molen, vertelde Johan over de werking en de voorzorgsmaatregelen van de molenaar. Daarna bezochten zij de koestal met de melkkoeien en de vaarzen en ook een koe die een keizersnede had gehad bij de geboorte van haar kalfje. Dit was toen 14 dagen oud en ook aanwezig. Ook de schapen kwamen aan bod evenals de melktank en de melkleveranties. Hierna reisden zij naar “de Noordhoek”, een boerderij met theehuis, curiosa en kaarsenmakerij in Noorden, waar vele lichamelijk en 9

verstandelijk gehandicapten werkzaam zijn. De gasten begrepen de opzet van deze boerderij en waren onder de indruk van wat er allemaal geregeld en verzorgd werd. In de kaarsenmakerij konden zij hun eigen kaars maken en kleuren, wat een leuke bezigheid was. Hierna werd de lunch gebruikt: soep en pannenkoeken. Na de lunch ging het gezelschap via de Jonkerplas, de dierenbegraafplaats en watergemaal de Kromme Mijdrecht naar de ‘Wildrose stables’ van de familie van der Hulst, alwaar de paarden geaaid werden.

Daarna ging het richting Ter Aar voor een bezoek aan de basisschool “de Vosseschans”. De a.s. vormelingen van de parochie Aarlanderveen kregen een presentatie te zien uit Malawi en namen met zelf geformuleerde vragen in het Engels deel aan het debat. De aandacht was heel groot en Alex beantwoordde de vragen heel vaardig met een vertaling van Charles Horsthuis. De kinderen gaven onze gasten een leuk cadeau. Vlakbij de school aan de Ringdijk ligt de boerderij van Jan en Sandra Hartveld, waar de gasten vervolgens ontvangen werden met warme chocolademelk. Zij voelden zich wel thuis op een boerderij en dus werd het melken tot vlak bij de koeien in de melkput gade geslagen. De gasten wilden weten wat jonge dieren en melkkoeien voor rantsoen krijgen en Sandra zegde toe dit op te vragen bij hun voerleverancier zodat Alex en Maria dit nog eens kunnen bestuderen. De vraag kwam of er tuinbouwzaden te koop waren? Dus ging de groep op zoek naar zaaizaden voor de moestuinen in Malawi bij de firma Lek – tuinbouwartikelen. De dag werd besloten in het Noorderlicht (Orangerie) in Zevenhoven, waar een goed verzorgde (sobere) maaltijd gebruikt werd. Pastor Beenakker deed het welkomstwoord en vroeg Alex zijn gebed in het Tumbuka uit te spreken. Na deze maaltijd werd een DVD getoond en een powerpointpresentatie

10

gegeven door Alex, met Dirk als vertaler. Hierna konden vragen gesteld worden aan Alex en Maria en werd het duidelijk hoezeer hun gebied financiële hulp kan gebruiken. Zaterdag 6 maart – Delft Alex en Maria werden ’s middags door Rob Willemsen van de MOV-groep uit Delft opgehaald. Een echtpaar uit de parochie had heel gastvrij gekookt. Er stond o.a. rijst op het menu, waar Alex en Maria erg blij mee waren. Want dat is bekend. Het gesprek aan tafel was geanimeerd en met name Alex nam goed aan de conversatie deel. Na de maaltijd gingen de gasten naar de Adelberthof voor een informatieavond. Zondag 7 maart –Den Haag Deze laatste dag in het bisdom Rotterdam werden de gasten opgehaald door Jacques van der Meer en Charles Horsthuis. Nadat zij afscheid hadden genomen van de broeders van het stadsklooster en vele tassen in de auto hadden gezet – een heleboel kleine cadeautjes nemen bij elkaar toch heel veel ruimte in! – werden zij naar de Church of Our Saviour gebracht, de Engelstalige parochie in Den Haag. Dit was voor de gasten een beetje thuiskomen. Alles in het Engels; veel Afrikanen in de kerk. Na de viering hielden de gasten nog een laatste presentatie – dit keer dus zonder vertaling – en werden toen naar het station gebracht. Daar begon een lange treinreis naar Borne in Overijssel. De reis werd even onderbroken op station Amersfoort, waar Charles Horsthuis afscheid nam van Alex en Maria en hen ‘overdroeg’ aan Ina van de Bunt voor het vervolg van het programma in het aartsbisdom Utrecht. N.B. Dit verslag is samengesteld door Charles Horsthuis, eindverantwoordelijke voor het programma in het bisdom Rotterdam, op basis van de verslagen die gemaakt zijn door de diverse groepen en de collega’s Jan Maasen en Truus Wüts en een gedeelte van de digitaal toegestuurde foto’s. Enkele verslagen zijn wat ingekort en/of aangepast om van het verslag een lopend geheel te maken en om herhalingen te voorkomen. Persoonsgegevens van de gasten Alex Kaonga c/o Champira EPA P.O. Box 37 Champira Mzimba, Malawi 00 265 999 635 200 / 00 265 888 181 422 [email protected] / [email protected] Maria Phiri c/o Kaswathanga FP School P.O. Box 11 Mabiri Mzimba, Malawi 00 265 995 560 969

11