Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Inhoud Even wat minder, maar waarom? ....................................................................................... 3 Collage ‘Dagelijks Leven’ ...................................................................................................... 4 Collage ‘Vastentijd’ ............................................................................................................... 5 Ik en die ander ...................................................................................................................... 6 Het verhaal van Denis .......................................................................................................... 7 Het verhaal van Evelyn Mendez......................................................................................... 9 Ga jij ook vasten? ................................................................................................................14 De Bijlagen ............................................................................................................................15 Bijlage 1: de Vastentijd ..................................................................................................15 Bijlage 2: de Vastenaktie ...............................................................................................17 Bijlage 3: Honduras .........................................................................................................18

2 | Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Even wat minder, maar waarom? De vastentijd is de periode tussen Aswoensdag en Pasen. Het is een periode van 40 dagen die door christenen beleefd wordt als een periode van bezinning en voorbereiding op de Goede Week.

Er wordt al lang gevast, apostelen deden het ook. Sinds het jaar 325 vasten

katholieken over de hele wereld een periode van 40 dagen, voorafgaand aan de Goede Week. In de Goede Week zijn er verschillende bijzondere vieringen: Witte donderdag waarbij we het laatste avondmaal van Jezus gedenken, Goede Vrijdag waarbij we Jezus’ Kruisdood vieren, en dan na Stille Zaterdag het grote feest van Pasen. Jezus staat op uit de dood! Er zijn verschillende manieren om de vastentijd te beleven. In de katholieke traditie denken mensen dan vaak aan de drie kernbegrippen: aalmoezen geven, gebed en vasten. Met aalmoezen geven wordt bedoeld dat je wat van je tijd, aandacht en geld geeft aan hen die het minder goed hebben. Bidden doen we misschien al, maar in de vastentijd mogen we wat extra tijd vrij maken om het stil te maken en tot God te bidden. En het vasten dan? Dat vult ieder op zijn eigen manier in. Zo kun je ervoor kiezen om niet te snoepen, wat minder lang televisie te kijken, meer tijd te besteden aan je hobby, wat vaker de tafel af te ruimen na het eten of bij je oma op bezoek te gaan. Bedenk maar eens hoeveel tijd je besteedt aan onbelangrijke dingen en waaraan je je tijd liever zou willen besteden. Hoe goed hebben we het in Nederland? Bijna alle mensen hebben een dak boven hun hoofd, kinderen kunnen naar school, er is genoeg voedsel en goede gezondheidszorg, fris drinkwater dat we zo uit de kraan kunnen drinken. We hebben internet, televisie, een Ipad, een mobiele telefoon en een laptop. We hebben alles wat we nodig hebben, en zelfs nog meer dan dat. Daarom is het gemakkelijk om te vergeten dat er heel veel mensen op deze wereld de basisbehoeften zoals een huis, eten en drinken niet hebben. En jij kunt hen helpen, juist in deze vastentijd! De Vastenaktie stimuleert parochies om in de vastentijd geld in te zamelen voor mensen die het hard nodig hebben. Dit jaar zijn dat de mensen in Honduras, waarover je nog meer gaat lezen. Samen met jouw vrienden van de vormselgroep, de tienergroep of de jongerengroep kun jij actie voeren. Je bedenkt een creatieve actie en zamelt geld in, jullie kunnen werkelijk verschil maken! Hoe? Dat wordt in dit handboek uitgelegd.


Collage ‘Dagelijks Leven’


Collage ‘Vastentijd’


Ik en die ander Het is duidelijk, in de vastentijd gaat het niet alleen om onszelf, maar ook om die ander. Daarom is het fantastisch als je de vastentijd samen met anderen kunt beleven. Samen met jouw vormselgroep, tienergroep of jongerengroep. Misschien wel samen met jouw klas of samen met je vrienden. Samen met je familie of samen met andere mensen die in de kerk komen. Samen met God. Samen is fijner dan alleen! De collages schetsen een beeld van het verschil tussen het dagelijks leven en de vastentijd. Ze geven je wat ideeën van hoe jij de vastentijd kunt beleven. Op www.vastenaktie.nl vind je nog veel meer ideeën van andere mensen in Nederland. In de vastentijd mogen we over onze eigen grenzen heenkijken, en beseffen dat we allemaal bij elkaar horen. Alle mensen van over de hele wereld. Maak kennis met Denis, afkomstig uit Honduras. Hij zag zichzelf genoodzaakt om naar Amerika te reizen, hopend op een beter toekomst. Hij kwam ver en uiteindelijk klom hij op het dak van een goederentrein, om zo de Amerikaanse grens over te steken. Maar daar ging het mis… Op de volgende pagina lees je zijn verhaal. Aansluitend het verhaal van Evelyn, zij is een alleenstaande moeder van 23 uit Honduras. In 2011 besloot ze haar zoontje achter te laten bij zijn vader en haar geluk te beproeven in Amerika. Ze bereikte na een traumatische reis haar beloofde land, maar ze werd opgepakt en teruggestuurd. De zusters Scalabrinianas vingen haar op het vliegveld van Tegucigalpa op.


Het verhaal van Denis Jaarlijks volgen naar schatting 500.000 migranten uit Midden-Amerika de levensgevaarlijke route naar de Verenigde Staten door Guatemala en Mexico. Wie de criminele bendes onderweg heeft overleefd, wacht een laatste beproeving: la Bestia, oftewel: de reusachtige goederentreinen door de Mexicaanse woestijn. De destijds 14-jarige Denis viel eraf. Niet alleen volwassenen trekken vanuit Honduras naar de VS, ook duizenden kinderen gaan jaarlijks op weg. Ze gaan op zoek naar hun ouders of hopen werk, geld en een goed leven te vinden. Ongeveer 5% van alle migranten bestaat uit kinderen. Een van hen was Denis. Hij zat op de middelbare school, maar zag om zich heen dat zelfs een opleiding in Honduras geen garantie is voor een goed bestaan: “Ik heb familie in de VS en ik hoorde dat hun leven wel de moeite waard is. Daarom besloot ik ook naar de Verenigde Staten te vertrekken. Ik wilde mijn leven een echte kans geven.” En zo ging Denis op reis. Illegaal en zonder papieren. Hij kwam ver, maar de beruchte Mexicaanse goederentreinen gooiden uiteindelijk roet in het eten: “Ik was op het dak van een goederentrein geklommen om de grens met de VS over te steken. Als de treinen elkaar passeren, ontstaat er een sterke luchtzuiging. Ik werd van de trein getrokken door de wind,” vertelt hij. De trein reed over zijn onderbeen; het werd in het ziekenhuis in Mexico onder de knie geamputeerd: “Ik heb er maar een maand gelegen, hoewel dat eigenlijk te kort was. Omdat ik minderjarig was, werd ik zo snel mogelijk teruggestuurd naar Honduras.” Denis was vastbesloten zijn ‘American Dream’ waar te maken: “Ik wilde meteen terug en na vier dagen belde ik iemand om geld. Op krukken vertrok ik naar Guatemala. Ik had last van de hechtingen en vroeg iemand om ze eruit te halen. Daardoor begon het weer te bloeden. Ik vroeg een buschauffeur of hij me wilde meenemen naar Mexico, maar in plaats daarvan werd ik weer opgepakt. Ze wilden me in een speciaal kindertehuis stoppen.” Een moeilijke periode volgde, want Denis wilde maar één ding: terug naar de VS: “Ik wilde geen tijd verliezen. Ik wilde naar school in Amerika om me te ontwikkelen en daar te werken. Na een tijdje probeerde ik het voor een derde keer. Ook toen werd ik terug gestuurd.” Waarom al die opofferingen? Wat dreef Denis om tot drie keer aan toe deze levensgevaarlijke reis te ondernemen? Het antwoord is simpel: “Ik verdien in Honduras drie dollar per dag, in de VS verdien ik vijf dollar per uur. Als je in Honduras echt geld wilt verdienen, moet je je aansluiten bij een bende of een heel goede baan vinden. Goede banen zijn er niet en ik wil niet kiezen voor de bendes en de criminaliteit.” 7 | Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Met Denis gaat het inmiddels beter. Hij woont weer bij zijn tante. Via een parochiële werkgroep heeft hij een beenprothese gekregen in het katholieke ziekenhuis in Tegucigalpa, waar hij ook opnieuw heeft leren lopen. Hij neemt deel aan een lotgenotengroep en daardoor voelt hij zich zeer gesteund. Hij heeft leren schilderen en voorziet voorzichtig een toekomst. “Het is nog geen kunst, want ik ben nog niet ontdekt, maar ik kan er mee in mijn levensonderhoud voorzien.” Hij is bezig zijn ‘highschool’ af te maken. Daarna wil hij een licentie halen om zijn eigen bedrijf te starten: “Ik ben en blijf een vechter, zodat ik niet in een bende terecht kom! Ik heb van dichtbij meegemaakt hoe mensen verstrikt raken in het web van de criminele bendes, de mara’s. Dat wil ik niet. Ik probeer met hard werken een goed en eerlijk bestaan op te bouwen, voor mij, mijn toekomstige gezin en voor mijn land.” Wie onderweg mishandeling, beroving, verkrachting of ontvoering heeft doorstaan, wacht een laatste krachtproef: ‘la Bestia’, oftewel: het Beest. Het zijn de goederentreinen waarop de migranten de laatste etappe van de reis doorbrengen, dwars door de Mexicaanse woestijn naar de VS. Illegaal uiteraard, dus wie verkeerd springt, zijn evenwicht verliest of op het dak in slaap valt, die komt onder de trein terecht. Duizenden kinderen maken jaarlijks deze reis door de hel. Ze zijn op weg naar hun ouders in de VS of hopen er werk en geld te vinden. Jaarlijks worden 100.000 kinderen die naar de VS proberen te komen, gearresteerd.


Het verhaal van Evelyn Mendez “Ik had wel een opleiding, maar ik had geen werk. Ik zag geen toekomst en wist niet hoe ik voor mijzelf en mijn zoontje een goed leven moest opbouwen in Honduras. Ik zat in een uitzichtloze situatie.” Zo verklaart Evelyn Mendez haar stap om haar kind achter te laten en naar de Verenigde Staten te vertrekken. Evelyn stopte al haar geld bij zich en nam de bus richting Guatemala. Dat ging nog goed, maar al te snel had ze geen geld meer voor eten: “Ik kwam onderweg slechte mensen tegen. Ze bedreigden me en deden me kwaad.” Gelukkig waren er ook goede mensen onderweg, mensen die haar water gaven of wat eten en soms zelfs onderdak. Maar meestal was er niets. In Mexico werd het erger. Wat er precies is gebeurd, daar wil Evelyn niet over praten. “Het was heel erg,” is het enige dat ze – bijna fluisterend – kwijt wil. Soms reisde Evelyn met andere mensen samen, maar meestal was ze alleen. De angst onderweg was het ergste, zegt ze: “Niet te weten hoe het zou aflopen, of ik het zou halen en zou blijven leven.” Ze vond een coyote, een gids die haar langs de moeilijke punten loodste en bereikte Amerika. In San Antonio, slechts één dag verwijderd van haar eindpunt, werd ze echter opgepakt. “De politie greep me, sloeg me en stopte me als een wild dier in een kooi. Het was er koud en er was geen eten of drinken.” Op haar blote voeten en met weinig kleren aan heeft ze er uren moeten zitten. “Het was nog erger dan in Mexico,” zegt Evelyn. “Je bent er bijna, je bent in Amerika, je denkt dat je het hebt gehaald. Eindelijk begin je je veiliger te voelen, maar dan draait alles om en spat je droom in één keer uit elkaar. Vervolgens wordt je menselijke waardigheid je ook nog ontnomen: je wordt geduwd en geslagen in het land waarvan je dacht dat het je redding zou zijn.” Evelyn werd twee keer verplaatst naar een andere locatie, voordat ze werd teruggestuurd naar Honduras. Daar werd ze opgevangen door de zusters. Ze was zwaar getraumatiseerd en kreeg na de eerste fysieke en medische zorg, therapie van een psycholoog. Ze kreeg een kamer voor haar en haar zoontje: “Ik was zo dankbaar hem weer in mijn armen te kunnen sluiten, maar ik was tegelijkertijd zo teleurgesteld dat het niet onder betere omstandigheden was.” Evelyn heeft zich niet uit het veld laten slaan door haar barre ervaringen. Ze leerde via de programma’s van de zusters sieraden maken en ze probeert daarmee in haar levensonderhoud te voorzien. Dat lukt nu nog niet, maar ze blijft geloven dat het beter wordt. Ze houdt van haar land. “Honduras is prachtig,” zegt ze. “Het moet toch mogelijk zijn er iets van te maken?” Ze dankt God voor de zusters, voor hun opvang en de kansen die ze gaven aan haar en haar zoon. Kans op een betere toekomst en een menswaardig bestaan. 9 | Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Geld inzamelen voor Honduras Samen met jouw vormsel-, tiener- of jongerengroep geld inzamelen voor Honduras. Dat is natuurlijk super! Om geld in te zamelen heb je goede ideeën nodig. Het is in elk geval belangrijk dat je contact opneemt met de plaatselijke M.O.V.- of Caritas groep. Het allerleukst is natuurlijk om zelf een actie te bedenken. Ga een avondje gezellig samen om de tafel zitten met een groot vel en stiften in het midden, en brainstormen maar! Hieronder staan alvast wat ideeën om je op weg te helpen. 

Sponsorloop Vastenaktie De Vastenaktie organiseert elk jaar de Pelgrimstocht. Bij deze tocht wandel je samen met andere mensen een tocht en bezint daarbij op de vasentijd. Je kunt voor deze tocht geld inzamelen wat dan ten goede komt van het Vastenaktie-project. Het leukste is het natuurlijk om samen met jouw vormsel-, tiener- of jongerengroep mee te doen met deze sponsorloop.



Noveenkaarsen verkopen Noveenkaarsen zijn dikke kaarsen die negen dagen branden. Ook bij jullie in de kerk zullen deze noveenkaarsen liggen. Ze kosten vaak rond de vijf euro. Je kunt met de parochie afspreken dat jullie deze kaarsen na afloop van de vieringen in de veertigdagentijd verkopen (bijvoorbeeld bij de vieringen in de Goede Week). Je spreekt dan met de parochie af dat de winst naar het Vastenaktie-project gaat.



Kaarsjes in de kapel (Idee WJD-groep Eindhoven) Mariakapellen zijn er in Nederland in overvloed. Misschien is er bij jullie ook wel een Mariakapel of een Mariabeeld in de kerk waar kaarsen bij staan. De WJD-groep van Eindhoven had een goed idee. Zij hebben om geld in te zamelen voor de WJD (wereldjongerendagen) het overgebleven kaarsvet uit de kuipjes gehaald en er nieuwe kaarsjes in geplaatst. Deze zijn heel goedkoop! Je kunt hiervoor meer informatie vragen bij je parochie. De opbrengst van deze kaarsjes (wat overblijft wanneer je de kosten hebt verrekend) is dan voor het Vastenaktie project.




Toneelstuk ‘Goede Vrijdag’ Heb jij De Passion gezien die in Gouda en in Rotterdam is opgevoerd? In 2013 is hij weer te zien in Den Haag. Maar dit kunnen jullie natuurlijk ook met jullie groep! Zijn er creatievelingen en acteurs in jullie groep? Speel samen het verhaal van het lijdensverhaal van Jezus na. Het is voor mensen uit jullie parochie - en natuurlijk je vrienden van buiten de parochie! - heel bijzonder om dat van zo dichtbij mee te beleven tijdens de vastentijd. De entree die je vraagt voor het toneelstuk, of de vrije giften die je ontvangt, gaat dan naar het Vastenaktie project.



Statiegeld flessen ophalen Op frisdrankflessen zit 25 cent statiegeld. Ga in je dorp of stadswijk samen op pad om bij mensen thuis flessen op te halen. Deze flessen lever je in bij de supermarkt, de supermarkt geeft je het geld dat op het bonnetje staat. Hoe meer flessen je inzamelt, hoe meer geld je kunt ophalen voor het Vastenaktie project. Je kunt kaartjes maken met bijvoorbeeld “Bedankt! Met uw lege flessen helpen we samen de mensen in Honduras. Namens de jongerengroep & Vastenaktie Nederland.”



Heitje voor karweitje Dit ken je vast wel: heitje voor karweitje. Plaats in het parochienieuws een advertentie. Daarin vertel je dat je op een zaterdag in de vastentijd vermeld wel even de datum erbij! - heitje voor een karweitje gaat doen. Dat betekent dat je bij mensen thuis een klusje gaat doen en daar geld voor krijgt. Natuurlijk vermeld je in de advertentie dat de opbrengsten van al je inspanningen zijn bedoeld voor Vastenaktie. Je kunt ervoor kiezen dat mensen van tevoren hun karweitje ‘aanmelden’ zodat je weet waar je naartoe gaat, of je kunt ervoor kiezen om willekeurig bij mensen aan te bellen en te vragen of ze een karweitje voor je hebben. Maak er samen een gezellige dag van!



Nabootsen van Honduras Wat je bij deze actie kunt doen is op zaterdag het parochiezaaltje een ‘makeover’ geven, zodat het nét lijkt op een sloppenwijk uit Honduras. Maak kleine hutten door doeken over tafels te hangen, en zorg dat er een donkere, maar knusse sfeer is. Na de Mis op zondag kunnen de parochianen dan door de ‘sloppenwijk in Honduras’ lopen. Jullie, tieners/ jongeren, zitten in de sloppenwijk, verkleed als inwoners van Honduras. De een bedelt door muziek te maken, de ander door zijn hand omhoog te heffen. Sommigen doen alsof ze samen aan het praten zijn, een ander doet alsof hij slaapt. Alle opbrengst is voor het Vastenaktie project.




Koffie schenken & cake verkopen na de Mis Op zondag gaan er veel mensen naar de kerk. Na de Mis word er door de parochie elke week, of bij bijzondere gelegenheden, de mogelijkheid geboden om even samen koffie te drinken. Spreek met de parochie af dat jullie tijdens een bepaalde zondag de koffie zullen schenken en dat jullie zelfgebakken cake zullen verkopen. Je kunt ook een ‘vrije gift’ pot neerzetten waar mensen geld in kunnen doneren. Mochten er muzikale talenten bij jullie tienergroep zijn, dan kunnen diegenen ook samen een liedje ten gehore brengen. Alle opbrengst is voor het Vastenaktie project.



‘Zolderspullen’ inzamelen en een rommelmarkt organiseren Iedereen heeft op zolder genoeg ‘troep’ staan. Dingen die niet meer gebruikt worden, maar die voor een ander best nog nuttig kunnen zijn. Zijn jullie met een grote tienergroep? En hebben jullie tijd over op vrijdag en zaterdag? Kondig in het parochie nieuws en de lokale krant aan dat jullie op vrijdagavond de zolderspullen die langs de weg staan komen ophalen en dat jullie op zaterdag een rommelmarkt organiseren, bijvoorbeeld in de parochiezaal of in de parochietuin. De opbrengsten van de rommelmarkt zijn bestemd voor Vastenaktie. Zorg dat je dit ook bekend maakt bij de aankondiging in het parochienieuws en in de lokale krant. Let op: je zult na afloop nog veel spullen overhouden. Zorg dat je van tevoren hebt geregeld dat je ze af mag leveren bij bijvoorbeeld een kringloop winkel.



Assisteren bij solidariteitsmaaltijd Er zijn M.O.V. groepen en Caritas groepen die in de vastentijd een zogenoemde Solidariteitsmaaltijd organiseren. Parochianen en andere geïnteresseerden komen samen om een sobere maaltijd te eten waarbij zij meer informatie krijgen over het Vastenaktie project. Er wordt bij deze avond altijd veel geld opgehaald. Neem contact op met de M.O.V. of Caritas groep en vraag of jullie mogen assisteren bij deze maaltijd door bijvoorbeeld het eten en drinken te serveren.

M25 Zijtaart assisteert bij de solidariteitsmaaltijd van de Veghelse parochie.




Assisteren bij ander project van plaatselijke M.O.V. groep Het is mogelijk dat de plaatselijke M.O.V. groep of Caritas groep een ander project heeft georganiseerd, waarbij het jullie leuk lijkt om mee te werken. Hartstikke leuk! Vooral doen!



Sponsorloop Je kent het vast nog wel van de basisschool: de sponsorloop. Je zet je samen in voor een goed doel, vraagt sponsors en lopen maar. Je rent rondjes voor een goed doel. Dit kun je ook organiseren samen met je tienergroep. Een voordeel: het is niet moeilijk om te organiseren.



Boekenmarkt Dit lijkt een beetje op de rommelmarkt, maar nu verkoop je alleen boeken. Boeken, boeken en nog eens boeken. Vraag eerst aan de pastoor of die nog boeken over heeft voor de boekenmarkt en zet vervolgens een advertentie in het parochienieuws en de lokale krant. Je kunt mensen vragen om hun boeken af te leveren op een adres, of je kiest een moment dat je samen boeken gaat ophalen. Op een zaterdag organiseer je de boekenmarkt. Regel hierbij ook weer dat je een bestemming hebt voor de overgebleven boeken. Alle opbrengst is uiteraard voor het Vastenaktie project.



Parochie-bingo Bingo is gezellig! Organiseer een bingo voor parochianen op bijvoorbeeld een zaterdagmiddag. Maak het goed bekend in het parochienieuws. Zorg dat je een paar leuke cadeautjes verzamelt. Maar wees creatief, zorg dat het geen geld kost en toch heel erg leuk is! Als alle mensen aanwezig zijn: beginnen maar!



Samenwerken met een ondernemer Voor de ambitieuze tieners onder ons met connecties in de zakenwereld: voel je uitgedaagd! Zoek contact met een ondernemer en vertel over het Vastenaktie project en over jullie tienergroep. Vraag of deze ondernemer met jullie wil samenwerken aan een actie. Bedenk van tevoren al een paar ideeën en bedenk samen met de ondernemer ideeën. Je zou bijvoorbeeld een product (gesponsord door de ondernemer) kunnen verkopen. Maak de naam van de betreffende ondernemer daarbij goed bekend. Alle opbrengst is voor het Vastenaktie project.


Ga jij ook vasten? Geef Ik/ wij willen deze vastentijd geld geven aan: ....................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. Dit ga(an) ik/wij doen door: ........................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. Wij gaan proberen ………… euro in te zamelen.

Bid Ik wil/ wij willen deze vastentijd wat vaker aan God denken. Dit ga(an) ik/wij doen door: ............................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................

Zorg Er zijn mensen in mijn omgeving die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Ik wil/wij willen helpen, dat ga(an) ik/wij doen door: ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................

Leef

Ik wil/wij willen even stilstaan bij wat ik/wij echt belangrijk vind(en) in het leven en genieten van de kleine dingen. Dit ga(an) ik/wij doen door: .................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................


De Bijlagen Bijlage 1: de Vastentijd De veertigdagentijd is de periode van boete, bekering en gebed voor Pasen, lopend van Aswoensdag tot aan de avondmis van Witte Donderdag. De veertigdagentijd is een periode die voorafgaat aan en voorbereidt op het Hoogfeest van Pasen. Het is een tijd van bekering, waarin mensen die katholiek willen worden zich voorbereiden op het doopsel, en gelovigen aan hun eigen doopsel worden herinnerd.

Oproep tot bekering

Jezus Christus roept op tot Bekering: Hij vraagt de mens om zich vrij te maken van alle zonden, preoccupaties en beslommeringen die de weg tot het Rijk Gods versperren.

Boetedoening

De Kerk heeft steeds geleerd, dat bekering niet eens en voor altijd gegeven kan zijn, maar steeds opnieuw moet worden beleefd en nagestreefd. De gelovige christen zondigt immers regelmatig, en raakt daardoor het zuivere zicht op God kwijt. Hij moet zich steeds opnieuw bekeren, Het askruisje ontvangen op Aswoensdag. en Boete doen voor zijn misstappen. De (Foto: www.katholieknederland.nl) veertigdagentijd is in de katholieke traditie bij uitstek de tijd van hernieuwde bekering, en dus ook de tijd voor boetedoening.

Gebed & Aalmoes & Vasten

De christen kan zijn boetvaardigheid op verschillende manieren uiten. De Schrift en de Kerkvaders leggen vooral op drie vormen de nadruk: het Gebed, de Aalmoes en het Vasten.

'De vasten'

Vroeger speelde het vasten in de veertigdagentijd een hoofdrol; de veertigdagentijd werd daarom ook wel 'de vastentijd', 'de vasten' of samengetrokken- 'de veertigdaagse vasten' genoemd. Strikt genomen eindigt de liturgische veertigdagentijd overigens op het moment dat het Paastriduüm aanvangt, bij het begin van de avondmis op Witte Donderdag. De vastentijd daarentegen omvatte ook Goede Vrijdag en Stille Zaterdag. De Kerk heeft zich vanaf haar vroegste begin door boete, vasten en gebed voorbereid op Pasen. 15 | Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

In de eerste eeuw van het christendom beperkte deze voorbereiding zich tot Goede Vrijdag en Paaszaterdag. Later werd de vastentijd steeds verder verlengd, totdat in 325 het Concilie van Nicea de duur ervan bepaalde op veertig dagen.

Gregorius de Grote

Paus Gregorius de Grote (590-604) bepaalde in 602 dat de vastentijd voortaan aanving met Aswoensdag. Deze praktijk werd door paus Urbanus II (1088-1099) tot Kerkwet geformuleerd.

Zondagen

De periode vanaf Aswoensdag tot Pasen omvat zes weken en vier dagen, tezamen dus welgeteld 46 dagen. Maar omdat op zondagen niet wordt gevast, blijven er tot Pasen 40 werkelijke vastendagen over. Vaak wordt ook gezegd dat de Goede Week niet meer tot de Veertigdagentijd behoort. Palmzondag, het begin van de Goede Week, is de 40ste dag vanaf Aswoensdag.

Veertig: een heilig getal

Dat de Paasvasten een tijdsduur van veertig dagen heeft gekregen, gaat terug op de symbolische betekenis van het getal veertig. Het is een heilig getal in de joodse en christelijke traditie.

Joodse traditie

Veertig jaar zwierf het volk Israël door de woestijn op zijn tocht naar het beloofde Land. Veertig dagen verbleef Mozes op de berg, toen hij de Wet in tien geboden van God ontving. De profeet Elia ondernam een tocht van veertig dagen naar de berg, waarop God hem zou verschijnen.

Naar Jezus' voorbeeld

Jezus trok zich veertig dagen in de woestijn terug om zich door vasten en bidden voor te bereiden op zijn zending onder de mensen. Hij leefde veertig dagen onthecht, zodat Hij zich helemaal kon openstellen voor de kracht van God en de boodschap van Gods liefde. Van die onthechting maakte de duivel gebruik om Jezus te verleiden, maar Jezus weerstond iedere verlokking en werd de bekeerde, 'de heilige Gods' die met gezag preekte (Lucas 4, 1-33). Naar Jezus' terugtrekking in de woestijn is de veertigdagentijd voor Pasen gemodelleerd. Bron: http://www.rkk.nl/abc/detail_objectID266830.html Encyclopedie RKK


Bijlage 2: de Vastenaktie De doelstelling van Vastenaktie is tweeledig. De actie wil mensen in ontwikkelingslanden ondersteunen die werken aan meer menswaardigheid in alle facetten van het mens-zijn door middel van kleinschalige, sociaal- economische ontwikkelingsprojecten. Anderzijds wil Vastenaktie mensen in Nederland vanuit het rooms-katholieke geloven en vanuit een spiritualiteit van gerechtigheid aan het denken zetten over hun plaats in een geglobaliseerde samenleving. Solidariteit met medemensen in nood, ook ver weg, is een wezenskenmerk van kerk-zijn. Vastenaktie baseert zich daarbij op de vier kernwaarden van de Katholieke Sociale Leer: waardigheid voor iedere mens, solidariteit onder de wereldwijde mensenfamilie, een goed gebruik en een gerechte verdeling van welvaart en goederen (bonum commune) en mensen kans geven om zelf aan meer menswaardigheid te werken (subsidiariteit). Vastenaktie voert haar campagne in de Vastentijd, de voorbereidingstijd op het hoogfeest van Pasen. Voor Vastenaktie is daarbij de samenhang die Jezus Christus aangeeft in zijn Bergrede (Mt 6) tussen vasten, aalmoezen geven en bidden belangrijk: Soberheid, Solidariteit en Spiritualiteit. Of zoals de Heilige Augustinus zegt: ‘Vasten op zichzelf is moeizaam, maar het krijgt vleugels als je het combineert met gerechtigheid doen en bidden’. Bron: http://vastenaktie.nl/over_vastenaktie/wat_is_vastenaktie/ Meer informatie over de Vastenaktie kun je vinden op www.vastenaktie.nl .


Bijlage 3: Honduras Tienduizenden mensen ontvluchten jaarlijks de schrijnende armoede, de uitzichtloosheid en het geweld in Honduras. Ze gaan op weg naar de Verenigde Staten, hun ‘Beloofde Land’, op zoek naar een toekomst en een menswaardig bestaan. Slechts een paar procent van de migranten bereikt de VS voor een leven als illegale werkkracht. De anderen worden opgepakt en teruggestuurd. Ze komen ontgoocheld, beschadigd, beroofd en gewond terug. Als ze de reis tenminste hebben overleefd. De zusters Scalabrinianas vangen teruggestuurde migranten én hun gezinnen liefdevol op en helpen hen weer op weg. Hun voorvrouw, zuster Valdete, maakt vrijwel dagelijks hartverscheurende situaties mee als ze op het vliegveld teruggestuurde migranten opvangt. Ze wanhoopt echter nooit: “Als ik deze mensen in hun ogen kijk, wil ik hen hoop geven, want ik zie kinderen van God.” In de media worden we regelmatig geconfronteerd met het drugsgeweld in landen als Guatemala, Honduras en Mexico. Minder bekend is dat jaarlijks honderdduizenden mensen de armoede en uitzichtloosheid in hun land achter zich willen laten door uit te wijken naar de Verenigde Staten. Ze willen er voor zichzelf en hun gezin een betere toekomst vinden. Hun ‘American dream’ blijkt in het overgrote deel van de gevallen echter een regelrechte nachtmerrie te zijn. De reis naar de Verenigde Staten is letterlijk levensgevaarlijk: een kwart van de migranten raakt gewond, invalide of overleeft de tocht niet. Velen halen de grens niet. Ze komen berooid terug, verkracht, beroofd, bedrogen, bedreigd... Degenen die het wel halen, lopen grote kans te worden opgepakt en teruggezonden. En dan begint alles weer van vooraf aan.

Armoede

Misschien moeten we eerst kort stilstaan bij de achtergronden van deze immense migratiestroom. Waarom verlaten duizenden jonge mannen hun vaderland? Waarom laten vaders en steeds meer moeders hun gezin achter om een onzekere, levensgevaarlijke reis te ondernemen? Waarom gaan duizenden jongeren de weg op, op zoek naar hun ouders en een betere toekomst? Ondanks de beroemde bananen en de koffie, is Honduras een van de armste landen van Amerika. De rijkdommen van het land zijn overwegend in buitenlandse handen of in bezit van een klein aantal grootgrondbezitters. Bovendien zijn de opbrengsten bestemd voor de export. Kleine boeren hebben op het platteland nauwelijks landbouwgrond ter beschikking en kunnen onvoldoende mais, bonen en graan verbouwen om van te leven. Deze basisproducten moeten dan ook worden geïmporteerd uit het buitenland en zijn duur. 18 | Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Velen trekken naar de stad, om daar in de beruchte ‘informele’ sector te belanden: het leger van schoenpoetsers, autowassers en verkopers dat wanhopig probeert te overleven en de verleidingen van de machtige ‘mara’s’ te weerstaan, de talloze criminele bendes. Zeker na de desastreuze gevolgen van de orkaan Mitch in 1998 werd het leven van deze kwetsbare mensen nog moeilijker: landbouwgronden werden onbruikbaar, sloppenwijken werden weggespoeld, gebouwen en wegen verwoest. Wonen en werken in de VS lijkt voor velen de enige uitweg uit deze uitzichtloze situatie. En zo wonen naar schatting tussen de 800.000 en 1 miljoen Hondurezen in de VS. Dat is* bijna 15% van de bevolking!

Zusters Scalabrinianas

Dit zijn de kille feiten. Maar wat betekent dat voor de mensen die het betreft? Om dat te ervaren, maken we kennis met zuster Valdete en haar medezusters Scalabrinianas. De congregatie heeft centra langs de hele route die de migranten volgen, dus in Honduras, Guatemala, Mexico en de VS. De priesters en zusters ontfermen zich over migranten die onderweg stranden of door de VS worden teruggestuurd. Samen met tientallen vrijwilligers en twee medezusters is zuster Valdete in Honduras een bron van hoop voor de duizenden teruggestuurde migranten. Zelf spreekt ze overigens van ‘gedeporteerden’: “Ik vind dat de problemen van deze mensen zich beter laten begrijpen in dit woord,” zegt ze. Want wie in de hoofdstad Tegucigalpa of in San Pedro Sula uit het vliegtuig stapt, is letterlijk beroofd van alles. Beroofd van geld en bezittingen, maar bovenal van menselijke waardigheid. Zuster Valdete: “Dan gaat het er om een gezicht te geven aan God. Jezus heeft geleden zoals deze mensen lijden. Wij bidden voor hen, dat zij de hoop vasthouden en niet wegglijden in hopeloosheid en de gevaren van de bendes en de straat.” Vaak verwelkomt ze de diep teleurgestelde en gefrustreerde migranten met een grapje: “Welkom in ons vijfsterren land!” Dat breekt de sfeer, vertelt ze: “Het maakt de mensen wakker. In de Hondurese vlag staan vijf sterren en ik wil ze eraan herinneren dat Honduras een prachtig land is, dat alles heeft om een goed leven te kunnen opbouwen.” Zuster Valdete maakt vrijwel dagelijks hartverscheurende situaties mee, ze hoort dramatische verhalen en ontmoet gebroken mensen. Ze wanhoopt echter nooit: “Ik zie God in ieder gezicht,” zegt ze. “Ik kan niet aan economie en geweld denken als ik deze mensen in hun ogen kijk. Ik wil hen hoop geven, want ik zie kinderen van God.” Bron: http://www.vastenaktie.nl/het-doel/honduras/ Zuster Valdete 19 | Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Handboek Vastenaktie voor tieners en jongeren

Recommend Documents