Bestemmingsplan Residence Frederiksoord O N T W E R P

Be s te m mi ng s p l an R e s ide n ce F re de ri ks oo r d

ON TW E R P

Be s te m mi ng s p l an R e s ide n ce F re de ri ks oo r d

ON TW E R P

Inhoud

Toelichting en bijlagen Regels Verbeelding

4 december 2009 Projectnummer 268.00.12.30.00

O v e r z i c h t s k a a r t

Gemeente Westerveld, bron: Topografische Dienst

T o e l i c h t i n g

268.00.12.30.00.toe

I n h o u d s o p g a v e

1

Inleiding

2

Huidige situatie en ontwikkelingen

11

2.1

Geomorfologie, bodem en waterhuishouding

11

2.2

Cultuurhistorie

12

2.3

Landschap en ruimtelijke structuur

15

2.4

Aanwezige functies in het plangebied

16

2.5

Bevolking en woningvoorraad van Frederiksoord

18

3

4

5

6

9

Beleidskader

21

3.1

Rijk

21

3.2

Provincie

23

3.3

Gemeente

25

3.4

Maatschappij van Weldadigheid

28

3.5

Waterschap

30

Programmatisch concept

31

4.1

Conceptontwikkeling

31

4.2

Componenten van het concept

31

4.3

Doelgroepen

34

4.4

Werkgelegenheid

35

4.5

Schoolopleiding

36

Globaal ruimtelijk ontwerp

37

5.1

Opgave

37

5.2

Vormconcept

37

5.3

Ontwerpuitgangspunten

37

5.4

Globaal ontwerp

39

Beeldkwaliteit 6.1

Cultuurhistorisch bepaalde hoofdopzet van de kolonie Wilhelminaoord-Frederiksoord

6.2

47

Huidige beeldkwaliteit: een waardevolle structuur en waardevolle objecten

6.4

45

Cultuurhistorisch bepaalde hoofdopzet van de Schooltuin Frederiksoord

6.3

45

53

Beeldkwaliteitseisen voor de nieuw te realiseren bebouwing 54 6.4.1

Situering, rangschikking en rangorde

54

6.4.2

Volumeopbouw

57

6.4.3

Architectonische hoofdopzet

57

6.4.4

Materiaal- en kleurgebruik

59

6.4.5

Park- en terreininrichting

60

268.00.12.30.00.toe

7

Milieu en andere randvoorwaarden

63

7.1

Milieuhygiënische gesteldheid van de bodem

63

7.2

Archeologie

64

7.3

Wegverkeerslawaai

65

7.4

Milieuhinderlijke activiteiten in de omgeving

67

7.5

Externe veiligheid

67

7.6

Luchtkwaliteit

67

7.7

Flora en fauna

69

7.8

Water

72

8

Juridische vormgeving

75

9

Economische uitvoerbaarheid

77

10

Inspraak en overleg

79

10.1

Inspraak

79

10.2

Overleg

93

Bijlagen

268.00.12.30.00.toe

1

I n l e i d i n g

Met ingang van 2005 is de tuinbouwschool van Frederiksoord verhuisd naar

AANLEIDING

Meppel. Reeds in de zomer van 2000 verkocht de eigenaar, de Maatschappij van Weldadigheid, de opstallen aan Park Frederiksoord BV, een dochteronderneming van Grontmij. De nieuwe eigenaar heeft getracht op het schoolterrein en het bijbehorende omvangrijke tuinencomplex een conferentiepark te ontwikkelen. Daarvoor is ook een bestemmingsplan opgesteld. Dit bestemmingsplan Conferentiepark Frederiksoord werd op 13 april 2004 vastgesteld door de gemeenteraad van Westerveld en op 23 november 2005 goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Drenthe. Door gewijzigde marktomstandigheden is het echter niet gelukt het conferen-

PLANCONCEPT

tiepark tot stand te brengen. Daarom is sinds 2005 gezocht naar een andere invulling van het terrein. Evenals het vorige plan diende het nieuwe aan belangrijke randvoorwaarden te voldoen: de nieuwe invulling moet zich rekenschap geven van zowel de fysiek aanwezige cultuurhistorische kwaliteiten als de (oorspronkelijke) maatschappelijke doelstellingen van de Maatschappij van Weldadigheid, die nog altijd eigenaar is van de grond en deze in erfpacht uitgeeft. Daarnaast moet het plan niet alleen leiden tot het behoud van het tuinencomplex, maar het moet ook een duurzame economische impuls geven aan het uitvoeringsplan van de visie die voor het gebied FrederiksoordWilhelminaoord is ontwikkeld, in de vorm van het document Een monument in beweging. De visie voor dit gebied stoelt op het Belvedère-beleid, waar Frederiksoord-Wilhelminaoord officieel onder valt. De randvoorwaarden voor het nieuwe plan liggen dan ook direct in lijn met het Belvedère-beleid, dat kortweg valt te karakteriseren als 'behoud door ontwikkeling'. Het nieuwe plan richt zich op de realisatie van een complex zorgwoningen, in combinatie met een zogenaamd zorghotel (met privékliniek en wellnesscentrum) en de herinrichting van het tuinencomplex tot een openbaar park. Aan dit plan is de naam Residence Frederiksoord toegekend. Het zorghotel, de privékliniek en het wellnesscentrum dienen te verschijnen op de locatie van het Inforium, het niet meer functionerende natuurhistorisch informatiecentrum. Deze locatie grenst aan die van het tuinencomplex. Met het zo ontwikkelde concept wordt in eigentijdse vorm ingespeeld op enkele van de oorspronkelijke doelstellingen van de Maatschappij van Weldadigheid: het bieden van woongelegenheid en zorg. Bij de ontwikkeling en vormgeving van het concept heeft de initiatiefnemer Park Frederiksoord BV samengewerkt met diverse partijen: behalve de gemeente Westerveld waren dit de provincie Drenthe, de Stichting Drents Pla-

268.00.12.30.00.toe - Bestemmingsplan Residence Frederiksoord - 4 december 2009

9

teau, de Maatschappij van Weldadigheid, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het Waterschap Reest en Wieden. HERZIENING BESTEM-

Aangezien de nu beoogde invulling niet is te verwezenlijken op basis van het

MINGSPLAN

bestemmingsplan Conferentiepark Frederiksoord, is besloten dit plan integraal te herzien. Het voorliggende bestemmingsplan is hiervan het resultaat. Het plan heeft betrekking op alle gronden die worden ingesloten door de Majoor van Swietenlaan, de Vledderweg, de Burgemeester Wijnoldyweg en de Molenlaan.

BESCHERMD DORPSGE-

Het gebied Frederiksoord-Wilhelminaoord zal in september 2009 als beschermd

ZICHT

dorpsgezicht worden aangewezen. Als gevolg daarvan heeft de gemeente de plicht voor dit uitgestrekte gebied een nieuw bestemmingsplan op te stellen. Met de voorbereiding daarvan is inmiddels gestart. Alhoewel alle ontwikkelingen dan in één keer in beeld worden gebracht, is besloten daar niet op te wachten en voor Residence Frederiksoord een aparte bestemmingsregeling te treffen. De opzet van deze regeling is echter wel nadrukkelijk toegesneden op het doel waarop de aanwijzing berust, namelijk het onderkennen van de karakteristieke, met de historische ontwikkeling samenhangende structuur en ruimtelijke kwaliteit van het gebied als zwaarwegend belang bij de toekomstige ontwikkelingen. De regeling dient een basis te bieden voor een ruimtelijke ontwikkeling die inspeelt op de aanwezige kwaliteiten, daarvan gebruikmaakt en daarop voortbouwt. Aan het cultuurhistorische aspect wordt veel aandacht besteed in met name de hoofdstukken 2, 5 en 6 van de toelichting. Voor alle volledigheid is de toelichting bij het aanwijzingsbesluit van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed als bijlage aan het bestemmingsplan toegevoegd.

10


H u i d i g e e n

2

s i t u a t i e

o n t w i k k e l i n g e n

2.1

Geomorfologie, bodem en waterhuishouding Frederiksoord ligt op het Drents/Friese keileemplateau, dat in de voorlaatste

GEOLOGIE

ijstijd is ontstaan toen door oprukkend landijs leem, grind en stenen vanuit Scandinavië zijn afgezet. Toen het ijs smolt, bleef een dik pakket van dit materiaal (zogenaamde grondmorene) achter. Hier overheen is in latere tijd vooral door windwerking zand afgezet (zogenaamd dekzand). De dikte van de dekzandlaag varieert. Op sommige plaatsen is de laag dun en ligt de keileem bijna aan de oppervlakte. De terreinhoogte in het plangebied varieert van ongeveer 3 m tot 5,5 m boven

HOOGTELIGGING

N.A.P. De zuidrand (Molenlaan) bestaat een uit lage, nauwelijks waarneembare zandrug. Van hieruit helt het terrein zowel in noordelijke als in zuidelijke richting in geringe mate af. De laagte in zuidelijke richting bestaat uit het stroomdal van de Wapserveense Aa. Bodemkundig bestaat het noordelijke deel van het plangebied uit gooreerd-

BODEM

gronden. Deze hebben een donkere bovengrond van zeer humeus materiaal dat geleidelijk overgaat in een homogene zandondergrond. In het plangebied wordt in deze grondsoort keileem aangetroffen op een diepte vanaf 0,4 m beneden maaiveld. In het zuidwestelijke deel van het plangebied komen veldpodzolgronden voor. Dit zijn zandgronden die doorgaans in wat hogere delen van het landschap liggen dan gooreerdgronden. Ze hebben een homogene bovenlaag met daaronder een podzol, dat wil zeggen dat onder de donkerbruine bouwvoor een grijze uitspoelingslaag (E-horizont) en een bruine inspoelingslaag (B-horizont) zijn te onderscheiden. In een klein deel van deze gronden (hoek Majoor van Swietenlaan/Burgemeester Wijnoldyweg) wordt in deze gronden keileem ondiep beneden maaiveld (vanaf 0,4 m) aangetroffen. Het zuidoostelijke deel van het plangebied bestaat uit haarpodzolgronden. Deze liggen veelal in hoog opgestoven dekzandruggen. De verschillende horizonten zijn scherp begrensd en de donkerbruine B-horizont is compact en slecht waterdoorlatend. In deze gronden wordt de keileem niet binnen 1,2 m beneden maaiveld verwacht.


11

WATERHUISHOUDING

Haarpodzolgronden zijn tevens relatief droog, want zelfs in de natste perioden van het jaar bevindt de grondwaterspiegel zich gemiddeld dieper dan 80 cm beneden het maaiveld. In de beide andere bodemtypen kan het grondwater in de natste perioden tot minder dan 40 cm beneden het maaiveld stijgen. Door de keileem in de bodem kunnen bovendien in het hele gebied schijngrondwaterspiegels ontstaan. In en rond het plangebied liggen enkele watergangen van het Waterschap Reest en Wieden. Deze stromen in zuidelijke richting uit in de Wapserveense Aa. Op een aantal plekken in het stroomgebied van de Wapserveense Aa wordt het water door een stuw vastgehouden. Dat geldt ook in het plangebied. Het maximumpeil dat in het plangebied wordt gehandhaafd, ligt op 1,60 m +N.A.P. De doorlopende watergang in het plangebied ligt in feite in een laagte, met aan weerszijden een hogere rug.

Bestaande waterhuishouding in en rond het plangebied

CONCLUSIE

Aangezien de nieuwe bebouwing tot stand zal komen in het noordelijk deel van het plangebied, waar de relatief natte gooreerdgronden liggen, zal aandacht moeten worden besteed aan voldoende drooglegging. Het feit dat overal in het gebied sprake is van zandgronden is uit het oogpunt van fundering een duidelijk pluspunt.

2.2

Cultuurhistorie Frederiksoord dankt zijn ontstaan en ontwikkeling aan de Maatschappij van Weldadigheid, die in 1818 werd opgericht op initiatief van Generaal-majoor

12


Johannes van den Bosch. Doel van deze maatschappij was verpauperden onder deskundige leiding aan werk en huisvesting te helpen. Na de Franse overheersing, oorlogen en blokkades kende Nederland grote armoede die in de periode van 1815 tot 1830 met name in de steden op zijn hoogtepunt was. De maatschappij stichtte op voornamelijk onontgonnen gronden in Drenthe en daarbuiten landbouwkolonies. Dit betekende in feite een (inter)nationaal uniek en innovatief sociaal experiment. De eerste kolonie werd Frederiksoord genoemd, naar Prins Frederik, die een groot deel van zijn leven voorzitter was van het 'hoofdbestuur'. De maatschappij kocht er het landgoed Westerbeeksloot. De heidevelden rond het Sterrebos op dit landgoed werden in korte tijd ontgonnen en op voor die tijd zeer rationele wijze verkaveld. Aan weerszijden van de rechte wegen werden op regelmatige afstanden van circa 60 m kolonistenwoningen opgetrokken. Deze werden voorzien van 2,5 à 3 ha landbouwgrond. In de 20ste eeuw werden deze bedrijfjes vergroot tot 6 à 12 ha. Naast agrarische activiteiten werden ook ambachtelijke activiteiten opgezet. De gezinnen kwamen uit vrije wil en konden naar believen de kolonie weer verlaten. Van het begin af aan werd ingezien dat het verschaffen van een woning en werk niet voldoende was; veel aandacht is ook besteed aan onderwijs, gezondheidszorg en geestelijke verzorging. De kruispunten van de ontginningsassen werden gereserveerd voor de bouw van voorzieningen en werkplaatsen. Dit gold bijvoorbeeld voor de T-kruising Majoor van Swietenlaan/Koningin Wilhelminalaan. De maatschappij hechtte grote waarde aan goede ontginnings- en landbouwmethoden. Door een schenking van de oud-majoor der cavalerie Van Swieten konden in 1884 in Frederiksoord een tuinbouw- en een bosbouwschool worden gesticht ter nagedachtenis aan de jong gestorven enige zoon van Van Swieten: Gerard Adriaan. Het buitenterrein bij de gebouwen vormde een integraal onderdeel van de schoolopleidingen. De wijze waarop dit terrein werd ingericht, bepaalt nog altijd de hoofdstructuur van de hedendaagse G.A. van Swietentuinen. De bosbouwschool werd reeds in 1902 opgeheven, toen de Nederlandsche Heidemaatschappij een opleiding in Arnhem begon. Daardoor bleef uiteindelijk alleen de tuinbouwschool over. In het oorspronkelijke gebouw van de tuinbouwschool aan de Majoor van Swietenlaan is later een klokkenmuseum ondergebracht. Ernaast kreeg de tuinbouwschool nieuwe huisvesting.


13

Afbeelding 1.

Oorspronkelijk ontwerp van

de G.A. van

Swieten-

tuinen

In de jaren negentig van de 20ste eeuw is op een terrein ten oosten van de G.A. van Swietentuinen het Inforium gebouwd. Dit was bedoeld als natuurhistorisch informatiecentrum, maar het heeft deze functie door teleurstellende bezoekersaantallen onvoldoende weten waar te maken. Aan het begin van de 21ste eeuw werd duidelijk dat de middelbare tuinbouwschool zou worden verplaatst naar Meppel. In de zomer van 2000 verkocht de Maatschappij van Weldadigheid de opstallen van het schoolcomplex aan Park Frederiksoord BV, een dochteronderneming van Grontmij. De gronden van het complex met de tuinen werden daarbij in erfpacht gegeven. Het duurde nog tot 2006 voordat de verhuizing van de school volledig was geëffectueerd. De functie van de tuinen verviel daarmee ook.

14


Ingang hoofdgebouw van de voormalige tuinbouwschool

Ondertussen bestaat de Maatschappij van Weldadigheid nog steeds en heeft zij als doelstelling het cultuurhistorisch erfgoed van de ontginningskoloniën uit het begin van de 19de eeuw te behouden en te ontwikkelen (zie daarvoor verder in paragraaf 3 4).

2.3

Landschap en ruimtelijke structuur Het landschap rond Frederiksoord is in grote mate vormgegeven door de activiteiten van de Maatschappij van Weldadigheid. Door de kolonisatie en ontginning veranderde het oorspronkelijk vrijwel onbewoonde gebied landschappelijk sterk. De ontstaanswijze en de neerslag daarvan in bebouwing, percelering en verkaveling zijn vrij uniek te noemen. Na de stichting van Frederiksoord als landbouwkolonie ontstond een orthogonale structuur van bebouwingslinten, waarvan die langs de Molenweg en de M.E. van der Meulenweg de oudste zijn. De rechtlijnige structuur van het gebied is thans nog goed herkenbaar. Hier en daar worden nog vrijwel authentieke kolonistenwoningen aangetroffen. De hoofdas van de huidige nederzetting is de Majoor van Swietenlaan, de oude verbindingsweg tussen Steenwijk en Vledder. Naast koloniehuisjes wordt het wegbeeld hier gedomineerd door grote statige gebouwen, zoals het voormalige postkantoor, Hotel Frederiksoord en Huis Westerbeek (landgoed). In de loop der tijd is het lint verdicht met burgerwoningen. De inmiddels naar Meppel overgeplaatste tuinbouwschool en de bijbehorende tuinen zijn indertijd ontwikkeld op een deel van de koloniegronden. De Molenweg vormt de zuidelijke begrenzing van de tuinen. Ten zuiden hiervan is in de jaren tachtig door woningcorporatie Actium een complex studentenwoningen gebouwd: A.C. Idehof. Komvorming als in Wilhelminaoord heeft hier echter niet plaatsgevonden. Met het vertrek van de tuinbouwschool verloren de studentenwoningen hun functie en zijn ze uiteindelijk omgebouwd tot een kleiner aantal zelfstandige woningen.


15

2.4

Aanwezige functies in het plangebied GRONDEN EN GEBOUWEN

De tuinen van de voormalige middelbare tuinbouwschool hadden een educatie-

VAN DE VOORMALIGE

ve praktijkfunctie en vormden daarnaast een recreatieve trekpleister. Er wer-

TUINBOUWSCHOOL

den ook producten van tuinbouw en bloementeelt verkocht. Hoewel deze functies met het vertrek van de school zijn vervallen, blijven de tuinen van cultuurhistorische en ook van ecologische waarde. Het complex valt te typeren als een Hollandse neobaroktuin, opgespannen door twee formele hoofdassen: de entree-as vanaf de Majoor van Swietenlaan en de as van de haaks daarop staande laan van leiperen. De tuin bestaat verder in hoofdzaak uit vierkante en rechthoekige 'kamers' die qua afmetingen variëren van 50x50 m tot maximaal 70x70 m. De groene kamers hebben gevarieerde 'wanden'. Ze zijn ruimtelijk begrensd door gesnoeide hagen, leibomen, laanbomen en borders. Verder komen in een losse verdeling over het hele terrein zeer waardevolle, soms bijna exotische solitairbomen voor. Deze zouden in een arboretum niet misstaan. De kwaliteiten van Park Frederiksoord liggen dus vooral besloten in de formele groene assen, de groene wanden van de tuinkamers en de verspreide solitairbomen. Als de huidige plattegrond van het tuinencomplex wordt vergeleken met de oorspronkelijke kaart, dan valt te constateren dat er grote veranderingen hebben plaatsgevonden. Met enige moeite is de oorspronkelijke verkaveling nog zichtbaar. In het begin was de tuinbouwschool slechts een ondergeschikt onderdeel. De rest van de grond maakte deel uit van de kolonie en had de zo kenmerkende verkaveling. Wel is het schoolterrein als geheel steeds blijven passen binnen de (rechthoekige) hoofdstructuur van de kolonienederzetting, gevormd door het patroon van wegen, lanen en beplanting. Door alle ingrepen in de tijd is de latere bebouwing van de school volstrekt op zichzelf komen te staan. De verkaveling is genegeerd en de schoolgebouwen staan in geen enkele verhouding tot de bijzondere gebouwen van de Maatschappij van Weldadigheid, waaronder de oorspronkelijke school aan de Majoor van Swietenlaan. De tuininrichting zelf heeft enige cultuurhistorische en ruimtelijke waarde en in haar hoofdopzet (ontsluiting, assenstelsel, randbeplanting) een relatie met de koloniestructuur. De stevige beplantinggordels rond het terrein bevestigen het beeld dat het een op zichzelf staand terrein is, dat in de eerste plaats op hoofdstructuurniveau samenhang vertoont met de omliggende terreinen. De gronden van de maatschappij geven van oudsher echter een open indruk.

16


Resumerend valt te concluderen dat er aan de samenhang veel valt te verbeteren en dat er voldoende aanknopingspunten zijn om gebruik te maken van (structuur)kenmerken van de oorspronkelijke kolonieopzet. De oorspronkelijke hoofdstructuur is nog goed waarneembaar. De oude zichtassen vormen een functioneel en visueel bindend element tussen de verschillende onderdelen op het terrein. Ten oosten van de schooltuinen, aan de overzijde van de Graaf van Limburg

GEHANDICAPTENTUIN

Stirumlaan, ligt de voorbeeldtuin voor aangepast tuinieren voor ouderen en gehandicapten. Deze werd gesticht ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de tuinbouwschool en is opengesteld als voorbeeldtuin voor belangstellenden en als oefentuin voor gehandicapten. Oostelijk en zuidelijk van deze tuin liggen agrarische gronden, met aan de

AGRARISCHE GRONDEN

zuidzijde een veehouderijbedrijf. Langs de Vledderweg is onder andere sprake van kleinschalige tuinbouw (fruitteelt). Aan de oostzijde van het plangebied, tegenover de rotonde Majoor van Swie-

VOORMALIG INFORIUM

tenlaan/Koningin Wilhelminalaan/Vledderweg ligt het forse gebouw van het Inforium, het voormalige natuurhistorische informatiecentrum van het Land van Weldadigheid. Dit gebouw heeft een eigen aansluiting op de rotonde. Het is uitgevoerd in een eigentijdse, transparant ogende architectuur.

Locatie voormalige tuinbouwschool in vogelvlucht


17

OVERIGE BEBOUWING

Behalve de reeds genoemde bebouwing staan aan de randen van het plangebied nog enkele panden, die als woonhuis worden gebruikt. De meeste ervan zijn voormalige kolonieboerderijtjes.

MONUMENTEN

Voorzover de gebouwen in het plangebied zijn aangemerkt als monument, biedt de Monumentenwet 1988 bescherming. Het oude schoolgebouw, waarin later het klokkenmuseum werd gevestigd, is als monument aangewezen, evenals drie voormalige koloniewoningen rond de T-kruising van de Van Limburg Stirumlaan met de Majoor van Swietenlaan.

2.5

Bevolking en woningvoorraad van Frederiksoord Frederiksoord telde op 1 januari 2008 circa 130 inwoners, die over circa 70 woningen beschikten. In het buitengebied dat tot Frederiksoord wordt gerekend, stonden op dat moment circa 45 woningen, met circa 110 bewoners. De vroegere 54 studentenwoningen (locatie A.C. Idehof) drukten een fors stempel op het demografische profiel van het dorp. De ombouw tot 27 zelfstandige woningen betekende een ingrijpende verandering in het woningaanbod, waardoor de bevolkingssamenstelling sterk is veranderd. Doordat een deel van de studentenwoningen al enkele jaren leeg stond, leidde de ombouw tot enige bevolkingsgroei. Hierna hebben zich geen noemenswaardige veranderingen in de woningvoorraad en de bevolkingsomvang meer voorgedaan. Zoals uit tabel 1 blijkt, zijn momenteel de oudere leeftijdsklassen ver in de meerderheid. Vergeleken met de Nederlandse bevolking zijn de leeftijdsklassen boven 45 jaar in Frederiksoord oververtegenwoordigd, vooral de groep 65+. Het percentage kinderen jonger dan 15 jaar is extreem laag. De sterke vergrijzing heeft mede tot gevolg dat de woningbezetting gemiddeld slechts 1,9 personen per woning bedraagt. In de gemeente als geheel is eveneens sprake van een relatief sterke vergrijzing, maar minder extreem dan in Frederiksoord. Tabel 1. Leeftijdsopbouw van de bevolking van Frederiksoord (bebouwde kom) Leeftijdsklasse

Frederiksoord

Gemeente Westerveld

Nederland

0 t/m 14 jaar

6%

17%

18%

15 t/m 24 jaar 25 t/m 44 jaar

9% 23%

10% 23%

12% 29%

45 t/m 64jaar

36%

30%

27%

65+

26%

20%

14%

Bron: CBS

DEMOGRAFISCHE

Residence Frederiksoord richt zich primair op de doelgroep 55-plussers. Op

PROGNOSE

grond van de jongste prognose van de provincie Drenthe wordt verwacht dat het aandeel 55-plussers in de gemeente Westerveld in de periode 2005-2020 zal toenemen van 34% naar 41%. Onderstaande grafiek brengt dit in beeld.

18


Met behulp van de zojuist genoemde prognose is aan de hand van een scenario van het Bouwcollege de zorgbehoefte in Westerveld berekend. Uit de navolgende grafiek komt naar voren dat in 2020 circa 200 plaatsen nodig zijn voor intensieve verpleging. Daarnaast zullen ruim 200 ouderen een zorgbehoefte hebben die te vergelijken is met het niveau dat wordt geleverd in een verzorgingshuis. Ten slotte zullen circa 550 ouderen met aanvullende hulp als thuiszorg zelfstandig kunnen blijven wonen. Momenteel staan er in de gemeente Westerveld 60 plaatsen in verpleeg- en 167 plaatsen in verzorgingshuizen ter beschikking. Deze capaciteit zal in 2020 ontoereikend zijn om aan de zorgvraag te voldoen.

Benodigde capaciteit voor verzorgd wonen in de gemeente Westerveld in 2005 versus 2020


19

Zoals in paragraaf 4.3 zal blijken, kan in Residence Frederiksoord een deel van de groeiende vraag naar verzorgd wonen in de gemeente worden opgevangen, met name wat betreft zelfstandig wonen met thuiszorg.

20


3

B e l e i d s k a d e r

3.1

Rijk Nederland is een cultuurland met vele historische kenmerken. Deze kunnen

NOTA BELVEDÈRE EN

een gebied een eigen identiteit geven. Om ervoor te waken dat ruimten of

BESCHERMD DORPSGE-

plekken in alle delen van Nederland op elkaar gaan lijken, heeft het Rijk in

ZICHT

1999 de Nota Belvedère opgesteld. In deze nota zijn gebieden onderscheiden die van belangrijke cultuurhistorische waarde zijn. Eén daarvan is het gebied Frederiksoord-Wilhelminaoord. Het Rijk wijst dit gebied nu ook als beschermd dorpsgezicht aan. In de Nota Belvedère wordt het volgende over het gebied opgemerkt: De gebieden van Frederiksoord-Wilhelminaoord zijn ontginningskoloniën van de Maatschappij van Weldadigheid uit het begin van de 19de eeuw. De koloniën zijn gelegen op voormalige venen en heideterreinen. Kenmerkend is de systematische aanleg met een van tevoren geplande landschappelijke inrichting. De koloniedorpen zijn zeer karakteristiek. De strakke opzet in linten van gelijkvormige woningen verraadt de achtergrond van rechtlijnigheid en discipline. Het verschil tussen enerzijds de grote directeurs- en opzichterswoningen en anderzijds de kleine arbeiderswoningen laat nog goed de hiërarchische verhoudingen uit die tijd zien. Omdat de dorpen in één keer zijn ontworpen en gebouwd, met een en dezelfde achtergrondfilosofie, zijn ze architectuurhistorisch van grote waarde. Het voormalige schoolcomplex met inbegrip van de tuinen is beeldbepalend voor het aanzien van Frederiksoord. Het schoolcomplex vormt ook een belangrijk onderdeel van de ontstaansgeschiedenis van Frederiksoord en is nauw met het dorp verbonden. Belvedère staat voor een ontwikkelingsgerichte benadering van de cultuurhistorie. Uitgangspunt is de ruimtelijke dynamiek die Nederland eigen is. Van daaruit wordt bekeken hoe de cultuurhistorie als inspiratiebron de ruimtelijke inrichting kan versterken en omgekeerd hoe bijvoorbeeld nieuwe ruimtelijke functies kunnen bijdragen aan behoud van het erfgoed. Deze denk- en werkwijze wordt ook wel 'behoud door ontwikkeling' genoemd en vormt een aanvulling op de traditionele strategie van 'behoud door bescherming'. Belangrijk in dit verband is een integrale zienswijze op de cultuurhistorie, archeologie, monumentenzorg en het historische cultuurlandschap tezamen.


21

Kaart begrenzing beschermd dorpsgezicht (met daarbinnen de begrenzing van het plangebied Residence Frederiksoord)

De Nota Belvedère komt met enkele uitgangspunten die specifiek voor het onderhavige plangebied van belang zijn: -

gebruikmaken van de mogelijkheid om het gebied FrederiksoordWilhelminaoord aan te wijzen als beschermd dorpsgezicht (is inmiddels een feit);

-

in gang zetten van educatie, onderzoek, tuinbouw, plattelandsontwik-

-

het inpassen van nieuwe bebouwing in de historische structuur en het

keling en cultuurtoerisme; tegengaan van sluipbebouwing buiten deze structuur. In het plan voor Residence Frederiksoord is uitdrukkelijk ingespeeld op deze uitgangspunten.

22


3.2

Provincie In het Provinciaal Omgevingsplan ll van Drenthe (vastgesteld door Provinciale

BELEID VOOR KLEINE

staten op 7 juli 2004) is Frederiksoord ingedeeld bij de 'kleine kernen'. De pro-

KERNEN

vincie is van oordeel dat de woonfunctie van deze kernencategorie in hoofdzaak bedoeld moet zijn voor de plaatselijk aanwezige bevolking en voor het omliggende op de kern georiënteerde buitengebied. Bevolkingsgroei hoort voor deze kernen in het algemeen niet te worden nagestreefd. In sommige gevallen kan de woonfunctie echter ook voor andere groepen worden ontwikkeld. Dit geldt In het bijzonder voor kernen, waarvoor stimuleringsactiviteiten worden ontplooid voor de realisering van kwalitatief goede woonmilieus, ter ontlasting van andere kernen in de omgeving, waarvoor groeibeperkingen gelden. Voorzieningen, die in hoofdzaak een lokale functie hebben, kunnen in kleine kernen worden gevestigd. Voor de ontwikkeling van nieuwe woongebieden in kleine kernen geldt als voorwaarde dat deze ruimtelijk goed inpasbaar zijn, zonder belangrijke omgevingswaarden aan te tasten. De provincie dringt er ook op aan dat eerst de mogelijkheden worden benut om nieuwe ontwikkelingen in de bestaande structuur een plaats te geven. Frederiksoord ligt ingebed in een waardevolle omgeving (Ecologische Hoofdstructuur, hoge cultuurhistorische en landschappelijke waarden). Op Functiekaart 1 van het POP ll is Frederiksoord daarom volledig omgeven door een rode contour. Nieuwe kernuitbreidingen mogen deze contour niet overschrijden. Het onderhavige plangebied ligt echter volledig binnen de contour. Wat het wonen in Drenthe betreft, legt de provincie in het ruimtelijke beleid

WONINGBOUWCONTIN-

(POP ll) en het sectorale beleid de nadruk op kwaliteit in brede zin. Het uit-

GENTERING EN DOEL-

gangspunt is zoveel mogelijk de woonwensen van mensen te honoreren. Aan-

GROEPEN

vullend op het algemene beleid voor de steden en dorpen richt de provincie de aandacht vooral op het stimuleren van gedifferentieerde woonmilieus en het oplossen van knelpunten op de woningmarkt. Dit betreft bijvoorbeeld doelgroepen die onvoldoende huisvesting kunnen vinden. Voldoende nieuwbouw is daarbij van groot belang, vooral om doorstroming op de woningmarkt te stimuleren. Daarnaast moeten woonmilieus worden aangeboden die de aantrekkingskracht van Drenthe als woonprovincie kunnen versterken. Onder aantrekkelijke woonmilieus verstaat de provincie ook het inspelen op bijvoorbeeld gezondheid en veiligheid. Bij de toedeling van woningbouwcontingenten aan de gemeenten heeft de provincie een knelpuntenpot ingesteld, Via deze pot kunnen extra woningen worden gebouwd voor huisvestingsvormen die een stimulans verdienen. Met hun woonplan als onderbouwing, kunnen gemeenten aanspraak maken op de


23

knelpuntenpot. Bij het beschikbaar stellen van extra woningen legt de provincie het accent voorlopig vooral op woonzorgprojecten en de stimulering van de herstructurering. Deze beschikbaarstelling kan waar mogelijk worden ondersteund met toekenning van subsidies voor stedelijke vernieuwing en/of woonzorg. Vanaf 2005 komen de volgende doelen en doelgroepen voor de knelpuntenpot in aanmerking: -

specifieke woonvormen in de woonzorgsfeer;

-

verbouw van cultureel/industrieel erfgoed;

-

woningen voor starters;

-

stimulering van herstructurering en inbreiding in de kern.

Geconstateerd kan worden dat het onderhavige plan aansluit bij meerdere van deze doel(groep)en. De provincie onderscheidt ook woningcategorieën, waarvoor gemeenten geen contingent hoeven te vragen. De woonvormen, waarop het onderhavige plan zich richt, behoren daar echter niet toe. CULTUURHISTORISCHE

In het POP ll is Frederiksoord aangeduid als cultuurhistorisch waardevolle ne-

WAARDEN

derzetting. Daarnaast zijn de Koningin Wilhelminalaan en de Majoor van Swietenlaan als cultuurhistorisch waardevolle weglinten bestempeld. Dergelijke nederzettingen bezitten als geheel of in overwegende mate nog een herkenbare cultuurhistorische stedenbouwkundige structuur. In deze nederzettingen dient het beleid zich te richten op handhaving en waar mogelijk en zinvol ook op herstel en/of versterking van de nu nog aanwezige cultuurhistorische waarden en gebouwen. Bij uitstek kan er ruimte worden gegeven aan het ontwikkelen van nieuwe woonmilieus, hetzij door vernieuwend gebruik te maken van bestaande structuren, hetzij door nieuwe structuren en zogenaamde vormentalen te (laten) ontwikkelen. Van provinciaal belang zijn die delen en kenmerken van steden en dorpen, die karakteristiek zijn voor de geschiedenis van Drenthe. Op de kaarten bij het POP ll is Frederiksoord ingedeeld bij het landschapstype van de ontginningskoloniën, ook wel koloniën van weldadigheid genoemd. Dit landschaps- en nederzettingstype behoort tot de zeer karakteristieke elementen van de Drentse historie. Aan Frederiksoord en de koloniegronden is in het POP ll bovendien de hoogste graad van cultuurhistorische gaafheid toegekend.

KWALITEIT VAN DE BE-

De provincie wenst het eigen gezicht van de Drentse kernen te behouden en te

BOUWDE OMGEVING

versterken. Daarvoor geldt in het algemeen een ontwikkelingsgerichte benadering: 'met het oog op waar wij heengaan en met het gevoel voor waar wij vandaan komen'. In stedenbouwkundige plannen dient een eigen karakter te worden ontwikkeld, waarbij streekeigen kenmerken een plaats hebben in het ontwerpproces. Waar cultuurhistorische waarden in het geding zijn, ligt het accent op behoud en bescherming, met enige ruimte voor nieuwe ontwikkeling als de waarden dat toelaten.

24


Een open en landelijk karakter is typerend voor de bebouwde kom van Drentse dorpen. In dit kader noemt de provincie het belangrijk voldoende groenvoorzieningen in de bebouwde omgeving te verweven. Groene verbindingsstroken in de overgang naar het buitengebied dienen in het algemeen te worden gehandhaafd. In de overgang tussen kernbebouwing en landelijk gebied behoort landschappelijk bouwen het uitgangspunt te zijn en mag de bebouwing niet domineren. In kleine kernen dient een hoogte van vier bouwlagen (ongeveer 12 m) het maximum te zijn. De volgende factoren kunnen volgens de provincie bijdragen aan goede plannen. -

Het gebruik van patronen en structuren van de omgeving door waardevolle terreingegevens te benutten, bijvoorbeeld beplanting, houtwallen en nat-droogovergangen.

-

Aansluiten bij stedenbouwkundige structuurkenmerken van de oorspronkelijke nederzetting (dit speelt met name in de cultuurhistorisch waardevolle nederzettingen).

-

Gebruikmaken van verweving van functies door, voor zover mogelijk, ook in een woonwijk mogelijkheden te bieden voor de vestiging van goed inpasbare voorzieningen en kleine bedrijfjes die geen overlast veroorzaken.

De provincie staat een duurzame vernieuwing van de woon- en werkomgeving

DUURZAME ONTWIKKELING

voor ogen. Gestreefd wordt naar een brede toepassing van bouwen en wonen met een duurzame kwaliteit. Hiertoe is onder andere het Convenant duurzaam bouwen Drenthe gesloten (2001). Een praktische leidraad voor bijvoorbeeld het proces van energiebesparing en toepassing van duurzame energiebronnen is het Nationaal pakket duurzame stedenbouw.

3.3

Gemeente Voor het bouwen en wonen in Westerveld is het gemeentelijk Woonplan 2005

WOONPLAN

het belangrijkste beleidsdocument. De gemeenteraad stelde dit plan in december 2005 vast. Het woonplan is in september 2006 uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma en in prestatieafspraken met woningcorporatie Actium. In het woonplan wordt uitgegaan van een zeer gematigde bevolkingsontwikkeling. Door het proces van vergrijzing en ontgroening verwacht de gemeente de komende jaren een sterfteoverschot. Om excessieve vergrijzing tegen te gaan en de dorpen vitaal te houden, acht de gemeente een beperkte instroom van huishoudens van buiten Westerveld welkom. Per saldo zal er echter nauwelijks nog sprake zijn van bevolkingsgroei. Toch blijft het aantal huishoudens voorlopig wel toenemen, mede door de vergrijzing. De gemeente wil het bouwprogramma zoveel mogelijk afstemmen op deze huishoudensontwikkeling.


25

Daarnaast wil ze echter een zekere inhaalslag maken. De bouwproductie is de laatste jaren duidelijk bij de programmering achtergebleven en de door de provincie toegekende contingenten zijn onderbenut. Mede gelet op de kwalitatieve tekorten voor ouderen en starters wordt het accent meer op transformatie van de bestaande woningvoorraad en op inbreidingsplannen gelegd dan op uitlegplannen. Transformatie betekent herstructurering van woningen of sloop in combinatie met vervangende nieuwbouw. Voor uitlegplannen komen vooral de vier hoofdkernen in de gemeente in aanmerking. Bij herstructurerings- en inbreidingsplannen wordt, naast huisvesting voor starters, prioriteit gegeven aan seniorenhuisvesting, met name nabij zorgcentra of eventuele toekomstige zorgsteunpunten. Bij voorkeur zullen levensloopbestendige woningen worden gebouwd, waar ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen, maar die ook voor andere doelgroepen geschikt zijn. WOONBELEID VOOR FRE-

In Frederiksoord is de laatste jaren de woningvoorraad niet toegenomen. Door

DERIKSOORD

de ombouw van de 54 studenteneenheden van de A.C. Idehof tot 27 zelfstandige woningen is de woongelegenheid feitelijk zelfs afgenomen (hoewel dat administratief niet het geval was1). De toekomstige ontwikkelingen van Frederiksoord zijn in het gemeentelijke woonplan in sterke mate gekoppeld aan het vinden van een nieuwe bestemming voor gebouwen die hun functie verloren hebben, in het bijzonder de tuinbouwschool en bijbehorende tuinen en initiatieven in het kader van het Belvedèrebeleid voor het gebied Frederiksoord-Wilhelminaoord. Wonen kan hierbij een rol spelen, mede als financiële drager voor gebiedsontwikkeling. Woningbouw in Frederiksoord mag echter, gelet op het terughoudende beleid ten aanzien van de kleine kernen, niet ten koste gaan van het bedienen van de eigen behoefte in de andere kernen. Woningbouw is in deze visie alleen mogelijk als de toegekende contingenten er niet voor hoeven te worden aangesproken. Vanwege het bijzondere karakter van de ontwikkelingen in Frederiksoord heeft de provincie inmiddels toegezegd deze buiten de contingentering te houden.

EVALUATIE WOONPLAN EN

In 2008 is het gemeentelijke woonplan geëvalueerd. In 2009 wordt dit vertaald

VERVOLG DAAROP

in een vernieuwd visiedeel, dat vervolgens zal uitmonden in een nieuw woonplan. In afwachting van het nieuwe visiedeel is de woningbouwprogrammering 2006-2010 in het najaar van 2007 opgeschort, met uitzondering van het plan Kalterbroeken (bij Diever).

1

De 54 studenteneenheden stonden geregistreerd als 18 zelfstandige en 36 onzelfstandige woningen. Alleen de zelfstandige woningen tellen voor de woningvoorraad mee. Door de ombouw tot 27 zelfstandige woningen is de voorraad administratief dus met negen woningen toegenomen.

26


De gemeenteraad heeft op 27 mei 2004 de welstandsnota voor het grondgebied

WELSTANDSNOTA

van Westerveld vastgesteld. Deze nota bepaalt welk welstandsniveau in de verschillende (deel)gebieden wordt gehanteerd en welke criteria bij het beoordelen van bouwplannen door de welstandscommissie gelden. Doordat de waardering voor het gebied van de Maatschappij van Weldadigheid sterk is toegenomen (wat onder meer blijkt uit de aanwijzing als beschermd dorpsgezicht), besloot de gemeente om specifiek voor de koloniewoningen een aparte welstandsnota op te stellen. In de praktijk bleek bovendien dat hetgeen in de gemeentebrede welstandsnota voor de verbouw van koloniewoningen is bepaald, niet toereikend is om de specifieke cultuurhistorische kwaliteiten te waarborgen. Op 27 november 2008 stelde de gemeenteraad de welstandsnota voor de koloniewoningen vast. Vanwege de bijzondere waarden van het gebied van de Maatschappij van Weldadigheid is in deze nota gekozen voor een zwaar welstandsregime. Hierbij is gebruikgemaakt van de expertise binnen het Drents Plateau. Het welstandsbeleid in de nota is erop gericht de bijzondere cultuurhistorische en ruimtelijke kwaliteiten, voor zover die tot uiting komen in de vormgeving van bebouwing, erven en openbare ruimte, te handhaven en te versterken. Daarnaast biedt de nota richtlijnen voor het inpassen van nieuwe ontwikkelingen in het bestaande historische beeld en wel op een dusdanige manier dat oud en nieuw een vanzelfsprekende sterke samenhang zullen vertonen. Er zijn in de welstandsnota bepalingen opgenomen ten aanzien van: -

hoofdvorm van de koloniewoningen;

-

materiaalgebruik;

-

detaillering;

-

kleurstelling;

-

uitbreidingsmogelijkheden;

-

erfinrichting;

-

inrichting van het openbare gebied.

Het beleid geldt niet alleen voor bestaande, maar ook voor nieuw te bouwen 'koloniewoningen', zoals in het onderhavige plangebied aan de orde is. In hoofdstuk 6 (beeldkwaliteit) wordt nader teruggekomen op de welstandscriteria voor de bestaande en nieuwe koloniewoningen. Op 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in werking

WET MAATSCHAPPELIJKE

getreden. De bedoeling van deze wet is dat mensen zoveel mogelijk voor zich-

ONDERSTEUNING (WMO)

zelf en elkaar zorgen. Wanneer het iemand niet lukt om zelf ondersteuning te regelen, dan dient de gemeente een vrijwilligers- of een professionele organisatie in te schakelen, opdat iedere burger volwaardig kan deelnemen aan de maatschappij. Uitgangspunt van Residence Frederiksoord is dat de bewoners zijn verzekerd van de benodigde zorg. De residence vormt in dit opzicht een professionele


27

organisatie die de gemeente kan inschakelen voor bewoners met te weinig inkomen om zelf voldoende ondersteuning te bekostigen.

3.4

Maatschappij van Weldadigheid VISIE: EEN MONUMENT IN

De Maatschappij van Weldadigheid heeft samen met de gemeente Westerveld

BEWEGING

en de provincie Drenthe het initiatief genomen om een visie voor het behoud en ontwikkeling van haar bezit te ontwikkelen. De in juni 2005 gepresenteerde gebiedsvisie 'Een monument in beweging' geeft hiertoe een aantal mogelijkheden, zij het in nog abstracte/niet uitgewerkte vorm. In essentie spreekt de visie over herstel van het casco door herstel van het landschap, het wegen- en lanenpatroon, evenals de bebouwing; voorts het beter benutten en verbeteren van bestaande functies en de ontwikkeling van nieuwe functies. De gebiedsvisie is in 2006 nader uitgewerkt in een uitvoeringsplan. De stuurgroep van het Belvedèreproject heeft op 24 januari 2007 besloten in te stemmen met de inhoud van het Uitvoeringsplan als integraal streefbeeld, gericht op de realisering van de Belvedèredoelstelling 'behoud door ontwikkeling'. In het uitvoeringsplan worden concreet de fysieke maatregelen genoemd die moeten leiden tot herstel en verbetering van het casco. Het uitvoeringsplan geeft ook een doorkijk naar de functionele ontwikkeling van het gebied. Het cultuurhistorisch erfgoed Frederiksoord, Wilhelminaoord en Boschoord vindt zijn oorsprong niet enkel in fysiek-ruimtelijke kwaliteiten zoals landschap, bebouwingsstructuur en bebouwing, maar ook in de maatschappelijke betekenis, namelijk het gestalte geven aan de doelstelling van de Maatschappij van Weldadigheid van werk, levensonderhoud en onderricht voor kansarme en hulpbehoevende groepen in de actuele samenleving. Beide aspecten, ruimtelijk en sociaal-maatschappelijk dienen, uiteraard in de context van deze tijd, weer een plaats te krijgen in het gebied FrederiksoordWilhelminaoord. In het uitvoeringsplan worden vijf productlijnen en twee integrale thema's genoemd. De productlijnen zijn:

versterking recreatief-toeristische infrastructuur;

museumcomplex;

zorgen activiteitenprogramma;

ambachtsexpertise;

verbrede landbouw, natuur en landschap.

De twee integrale thema's zijn:

28

ruimtelijke kwaliteit en ontwikkeling;

rol en regie van de Maatschappij van Weldadigheid.


Specifiek voor het plangebied is programmalijn 4 'Zorg- en activiteitenprogramma' van belang. Hierover wordt in de visie (pagina 76) het volgende gezegd: Het doel van programmalijn 4 is om activiteiten op het gebied van zorg & welzijn, die inhoud geven aan de oorspronkelijke weldadigheidsdoelstelling van de Maatschappij van Weldadigheid, te ontwikkelen en te initiëren. Activiteiten binnen deze programmalijn zijn gericht op het, in samenwerking met partijen op het gebied van zorg en zorg en wonen (o.a. de in het gebied aanwezige zorginstellingen), ontwikkelen van een zorgaanbod ('zorgkolonie') voor doelgroepen waarvoor met de reguliere middelen geen adequate zorg voorhanden is. Daarbij geldt: -

gebruik maken van de toenemende tweedeling tussen rijk en arm binnen de zorgsector, door voorzieningen voor rijk en 'arm' naast elkaar te ontwikkelen en daarmee het één deels met de winst van het ander te financieren;

-

samenwerking zoeken met marktpartijen op het gebied van zorg en

-

de Maatschappij van Weldadigheid stelt gronden en gebouwen in erf-

-

via erfpacht ook ruimte creëren voor woningen met woonzorgfunctie

wonen; pacht beschikbaar; door herbouw op verdwenen historische bouwlocaties in de linten; -

mogelijkheden uitbuiten van zorgboerderijen en (therapeutisch) werken in land- en tuinbouw en in bos- en natuurbeheer;

-

combinatie leggen met het toeristisch-recreatieve thema 'wellness' en zorgtoerisme.

De opzet van Residence Frederiksoord voldoet aan deze uitgangspunten. Zo stelt de Maatschappij van Weldadigheid de gronden voor het project via erfpacht beschikbaar. Tevens wordt binnen het project een combinatie gelegd met de thema's 'wellness' en zorgtoerisme. Een ander belangrijk doel van Residence Frederiksoord zijn de extra inkomsten voor de Maatschappij van Weldadigheid. Door het ontwikkelen van de voorzieningen stijgt de marktwaarde van de grond van Park Frederiksoord. Omdat de gronden en gebouwen in erfpacht worden gehouden, komt de maatschappij deze extra waarde ten goede en kunnen vervolgens met deze inkomsten voorzieningen voor 'arm' worden ontwikkeld. Het project maakt inmiddels deel uit van het uitvoeringsprogramma dat op basis van de visie Een monument in beweging is ontwikkeld. Residence Frederiksoord voldoet tevens aan het gedachtegoed van de maatschappij. Zo zorgt deze al vanaf 1818 voor welzijn en zorg in Frederiksoord en Wilhelminaoord. Ook in Residence Frederiksoord zullen welzijn en zorg voor de bewoners en bezoekers centraal staan.


29

Daarnaast is de maatschappij ooit gestart als een uniek en innovatief experiment. Het woonzorgcomplex Residence Frederiksoord is eveneens een uniek en innovatief concept te noemen. Op dit moment bestaat er geen vergelijkbaar complex in Nederland. Ten slotte is Residence Frederiksoord in feite een nieuwe kolonie voor zorg en welzijn, waar de geboden zorg voldoet aan de eisen van nu.

3.5

Waterschap WATERBEHEERPLAN

Het plan ligt in het beheersgebied van het Waterschap Reest en Wieden. Een

2007-2012

belangrijk actueel beleidsdocument van dit waterschap is het Waterbeheerplan 2007-2012. Vanuit dit plan heeft het waterschap voor het onderhavige plangebied de volgende doelstellingen aangegeven (in een watertoetsdocument). -

(Grond)wateroverlast Vergroten van de veerkracht van het watersysteem door niet afwentelen van problemen met water naar andere gebieden. Ontwerpen van het watersysteem op basis van de beleidstrits (1) vasthouden, (2) bergen en (3) afvoeren van water.

-

Waterkwaliteit en ecologie Streven naar een situatie met helder water en een rijke vegetatiestructuur, met zowel in het oever- als het watercompartiment een aanzienlijke bedekking met ondergedoken waterplanten, drijfbladplanten en helofyten.

-

Riolering Verminderen van de hydraulische belasting van de grondwaterzuiveringsinstallatie en beperking van (vuilwater) overstorten.

-

Beheer en onderhoud Functiegericht beheren tegen de laagst mogelijke kosten.

30


4

P r o g r a m m a t i s c h

c o n c e p t

4.1

Conceptontwikkeling Voor Residence Frederiksoord is een uniek concept ontwikkeld dat voortvloeit uit demografische en maatschappelijke trends in Nederland. De conceptontwikkeling wordt hierna kort toegelicht. Nederland vergrijst steeds meer. Het percentage van de bevolking dat ouder is

DEMOGRAFIE EN VERMO-

dan 55 jaar neemt in hoog tempo toe. Tegelijkertijd verandert de groep oude-

GENSPOSITIE VAN OUDE-

ren van karakter. Vooral de groep ‘jongere ouderen’ bestaat voor een belang-

REN

rijk deel uit kritische en veeleisende consumenten die nog volop in het leven staan en zelf keuzes kunnen maken. De inkomens- en de vermogenspositie van ouderen is verbeterd. Het aantal ouderen met een laag inkomen blijft ongeveer constant, dat met een middeninkomen groeit. In de hoge inkomens zit veel minder groei. De opgebouwde vermogens van ouderen zijn duidelijk hoger dan vroeger. Vooral de vermogenspositie van ouderen met een middeninkomen is gestegen. Deze ontwikkelingen hebben tot gevolg dat zich voor wonen, service en dienst-

GEVOLGEN TRENDS

verlening een meer koopkrachtige vraag manifesteert, die zich richt op pas-

VRAAGZIJDE

sende arrangementen. Residence Frederiksoord sluit aan op de trends aan de vraagzijde. Er is een

CONCEPT VOOR HET

innovatief concept ontwikkeld waarin comfortabel wonen, welzijn, service en

PROJECT

diensten elkaar integraal versterken; een complex dat is gebaseerd op de pijlers rust, ruimte en natuur met kwalitatief hoogwaardige voorzieningen.

4.2

Componenten van het concept Residence Frederiksoord zal onder meer bestaan uit de volgende met elkaar geïntegreerde componenten: -

een zorghotel, inclusief een 24 uurs-zorgteam;

-

een exclusieve privékliniek;

-

een wellness- en zorgfaciliteitencentrum;

-

zeven 'zorgvilla's' met in totaal 85 appartementen en in het zorghotel 12 appartementen;

-

zes op de oorspronkelijke locaties terug te bouwen 'koloniewoningen';


31

-

verplaatsing van de bestaande orangerie.

De bebouwde oppervlakte die voor het totaal van deze componenten nodig is, bedraagt circa 7.100 m². De voorzieningen, zoals het restaurant in het zorghotel en het wellnesscentrum, zijn publiek toegankelijk. Ook de tuinen, inclusief de orangerie, zullen openbaar zijn. In het navolgende wordt het karakter van de diverse componenten toegelicht. Zorghotel Het zorghotel in Residence Frederiksoord is een concept dat is ontstaan uit het gebrek aan korte opvang voor patiënten die na hun operatie te gezond zijn om in het ziekenhuis te blijven, maar te ziek zijn om naar huis te gaan. Het hotel neemt het ziekenhuis en de privékliniek op de residence een taak uit handen, waarbij de partner tevens de mogelijkheid heeft om bij de patiënt te zijn, een oplossing die aantrekkelijk is voor zowel de patiënt als de zorgverzekeraar. Het is aantrekkelijk voor de patiënt, omdat familie en vrienden eenvoudig op bezoek kunnen komen. Voor de zorgverzekeraar is het aantrekkelijk, omdat een bed in een zorghotel veelal goedkoper is dan in een ziekenhuis. De hotelkamers zijn geschikt voor nabehandeling, omdat er 24 uur per dag een zorgteam aanwezig is. Naast de patiëntengroep en hun verwanten staat het hotel open voor zowel toeristisch-recreatief als zakelijk gebruik. In het hotel, dat van viersterrenniveau zal zijn, worden onder meer een saunaen beautysalon, zwembad en à-la-carte restaurant ondergebracht. De hotelgasten kunnen gebruikmaken van de faciliteiten in het wellnesscentrum. Het complex wordt waarschijnlijk in twee fasen tot stand gebracht, waarbij in een eerste fase wordt uitgegaan van een hotel met 18 kamers en 12 grotere appartementen. In een tweede fase wordt daar nog een vleugel met 27 hotelkamers aan toegevoegd. Gelet op het verschil in doelgroepen hebben andere hotels in de omgeving weinig concurrentie van het zorghotel te duchten. Privékliniek De privékliniek wordt in het zorghotel ondergebracht. Op deze manier is het relatief eenvoudig om faciliteiten gezamenlijk te gebruiken, zoals het restaurant, de bar en de hotelkamers. Om optimaal te kunnen werken gebruikt de privékliniek de volgende faciliteiten van Residence Frederiksoord:

32

-

10 tot 20 kamers met verpleegfaciliteiten (in het zorghotel);

-

gewaarborgde privacy voor patiënten om te revalideren in de tuinen;

-

maaltijdfaciliteit voor herstellende patiënten.


De privékliniek, het hotel en het restaurant hebben elk een eigen ingang, enerzijds om de patiënt privacy te kunnen geven, anderzijds om gasten die het hotel en/of restaurant als recreant gebruiken niet te confronteren met herstellende patiënten. Zo blijft het hotel zijn viersterren ambiance behouden en hebben de patiënten gegarandeerde privacy. Wellnesscentrum Het wellnesscentrum richt zich op bezoekers uit de regio. Tevens is het toegankelijk voor de gasten van het zorghotel, de patiënten van de privékliniek en de bewoners van de zorgappartementen. Onderdelen van het wellnesscentrum zijn een uitgebreide saunaen beautysalon, fysiotherapie en sportfaciliteiten. Daarnaast worden er wellness gerelateerde activiteiten georganiseerd, zoals afslankcursussen en stoppen met roken-cursussen. Zorgappartementen De zorgappartementen van Residence Frederiksoord zullen zelfstandige woningen zijn. In de definitieve vorm bestaat het complex uit circa 85 appartementen, die flexibel en naar eigen wens zijn in te richten. Vanaf de eerste dag kunnen de bewoners naar behoefte gebruikmaken van alle aanwezige voorzieningen, zoals schoonmaakservice, zorg op maat en sportfaciliteiten. De zorgappartementen worden ontwikkeld volgens zes kernwaarden: -

zekerheid van zorg (uit te werken en notarieel vast te leggen door een vereniging van eigenaren);

-

om een hoog niveau van comfort te bieden, zijn veel voorzieningen beschikbaar, zoals een grand café, hotelkamers als gastenverblijf en schoonmaakservice;

-

voor de veiligheid worden de appartementen met alarmvoorzieningen uitgerust. Daarnaast is er 24 uur per dag een manager oproepbaar;

-

de geboden zorg is preventief en vraaggericht in plaats van aanbodgericht;

-

alle te verlenen service wordt alleen gecontracteerd aan zorgen dien-

-

de landschappelijke ambiance wordt gewaarborgd door de openbare

stenleveranciers die een hoog niveau kunnen garanderen; ruimte en de tuin te laten beheren en onderhouden onder verantwoordelijkheid van de vereniging van eigenaren. Koloniewoningen De stuurgroep van het Belvedèreproject streeft ernaar een aantal koloniewoningen op hun oorspronkelijke locaties in het gebied FrederiksoordWilhelminaoord terug te bouwen. Een speciaal ingestelde werkgroep heeft hierover op 23 september 2008 een advies uitgebracht dat de stuurgroep heeft overgenomen. Zes van de locaties bevinden zich in het plangebied van Residence Frederiksoord.


33

4.3

Doelgroepen Residence Frederiksoord richt zich op diverse doelgroepen. De bewoners van de zorgappartementen zullen in het algemeen vitale of zorgbehoeftige 55plussers zijn in de midden- en hogere inkomensklassen. In paragraaf 2.5 is berekend dat de behoefte aan zelfstandig wonen met (thuis)zorg in de gemeente Westerveld tussen 2005 en 2020 met circa 130 huishoudens zal toenemen. In theorie zouden de 85 zorgappartementen van Residence Frederiksoord een groot deel (maximaal 70%) van deze behoefte kunnen opvangen. In de praktijk blijkt de vraag van zorgbehoeftige 55-plussers zich echter meer te richten op de huursector dan op koopappartementen, nog afgezien van het prijsniveau daarvan. De residence zal echter tevens een deel van de vraag van vitale 55-plussers in de gemeente kunnen opvangen. Deze vraag zal waarschijnlijk fors toenemen, want het aantal huishoudens in de vitale groep zal in 2020 uit naar schatting 550 méér bestaan dan in 2005. Op grond hiervan mag worden verwacht dat een substantieel deel van de appartementen en koloniewoningen in de residence verkocht kan worden aan huishoudens uit de eigen gemeente. Eén van de doelgroepen van het zorghotel zijn personen die een ziekenhuisbehandeling of een behandeling in de privékliniek van Residence Frederiksoord hebben ondergaan en hierdoor nog te verzwakt zijn om thuis te functioneren. Ook gehandicapten en personen die in het verleden medische klachten hebben gehad kunnen er voor kortere of langere tijd terecht. Zorg is immers binnen handbereik. Verder is er een doelgroep die bestaat uit gasten van bewoners van de zorgappartementen en gasten van patiënten van de privékliniek. Dergelijke gasten kunnen in het hotel verblijven. Daarnaast kunnen recreanten, die op zoek zijn naar rust, ruimte en natuur, gebruik maken van het hotel. Dit is een groep die niet gebonden is aan leeftijd en ook geen zorgbehoefte heeft. Binnen deze groep is onderscheid te maken in dagen verblijfsrecreanten. De dagrecreant zal voornamelijk gebruik maken van de voorzieningen in het wellnesscentrum en de verblijfsrecreant zal overnachten in het zorghotel. De bewoners van de terug te bouwen ‘koloniewoningen’ kunnen desgewenst gebruikmaken van de zorgfuncties van de residence. Ze hoeven echter op voorhand niet bij te dragen in de zorgkosten. In navolgend schema zijn de mogelijke doelgroepen voor Residence Frederiksoord op een rij gezet.

34


Verblijfskarakter

Doelgroep

Permanent verblijf

-

actieve ouderen met of zonder zorgbehoefte

Tijdelijk verblijf inclusief overnachting

-

personen die herstellen van behandeling in ziekenhuis/privékliniek

-

personen die in het verleden medische klachten hebben

-

gehad personen met een lichamelijke handicap

-

bezoekers van bewoners bezoekers van patiënten

-

vakantiegangers

-

zakelijk gebruik

Tijdelijk verblijf

-

dagrecreanten voor wellnesscentrum

exclusief overnach-

-

dagrecreanten voor grand café/restaurant

ting

-

bezoekers van bewoners bezoekers van patiënten

4.4

Werkgelegenheid De realisatie en exploitatie van Residence Frederiksoord zullen zowel voor directe als indirecte2 werkgelegenheid zorgen. De schatting van het aantal manjaren tijdelijke werkgelegenheid tijdens de realisatiefase is gebaseerd op het totale investeringsbedrag voor vaste activa van circa 25 miljoen euro. Gemiddeld levert iedere honderdduizend euro één direct manjaar en 0,4 indirect manjaar op. In het geval van Residence Frederiksoord leidt dit tot in totaal (25.000.000/100.000)*(1+0,4) = 350 manjaren. In tabel 2 is het aantal arbeidsplaatsen geschat waar Residence Frederiksoord op de lange termijn in de exploitatiefase voor kan zorgen. De directe werkgelegenheid is op circa 100 arbeidsplaatsen geschat. Uit ervaringscijfers blijkt dat de gegenereerde indirecte werkgelegenheid gemiddeld 10% van het aantal directe arbeidsplaatsen uitmaakt. Residence Frederiksoord zou dus ongeveer 10 indirecte arbeidsplaatsen moeten opleveren. Tabel 2. Structurele en indirecte werkgelegenheid van Residence Frederiksoord Voorziening Zorghotel Kliniek Wellnesscentrum Zorgappartementen Parttime personeel Totaal

Directe arbeidsplaatsen

Indirecte arbeidsplaatsen

45 30

4 3

8

1

6 10

1 1

circa 100

circa 10

Bron: ‘Toelichting op ontwikkelingsprogramma Residence Frederiksoord’, Grontmij, Assen, 26 januari 2007

2

Indirecte arbeidsplaatsen vormen het effect van een project op derden. Voorbeelden hiervan zijn arbeidsplaatsen bij de lokale middenstand, zoals een bakker, groenteman of kapper.


35

De zorg en andere toeleveringen zullen, voorzover dat mogelijk is, lokaal en regionaal worden ingekocht en afgestemd. De lokale zorgcomponenten en voorzieningen kunnen mede hierdoor naar een hoger peil worden gebracht en in omvang en arbeidsplaatsen groeien.

4.5

Schoolopleiding Voor mbo en hbo is Residence Frederiksoord een geschikte locatie voor zowel de beroepsopleidende als de beroepsbegeleidende leerweg. Om een beroep in de praktijk te leren, is het project tijdens de bouwfase geschikt voor de opleidingen techniek en bouw, tijdens de exploitatiefase voor studenten horeca, zorg en tuinbouw.

36


G l o b a a l

5

r u i m t e l i j k

o n t w e r p

5.1

Opgave Nu de middelbare tuinbouwschool uit Frederiksoord is verhuisd en het nabijgelegen Inforium zijn functie heeft verloren, is het van essentieel belang om een nieuwe invulling te geven aan de betrokken gronden, teneinde het beheer en onderhoud voor de lange termijn te verzekeren. Voorwaarde daarbij is dat recht wordt gedaan aan de cultuurhistorische waarden. De nieuwe invulling dient bij te dragen aan het behoud van de identiteit van de kolonie. In dit verband is het vooral belangrijk dat de orthogonale ruimtelijke structuur, zoals die tot uitdrukking komt in het patroon van de verkaveling, wegen en paden, doorzichten en beplanting in en rondom het gebied wordt gehandhaafd, hersteld en versterkt. De ontwikkelingen mogen geen afbreuk doen aan de kenmerkende ruimtelijke structuur van het dorp en het tegenover gelegen cultuurhistorisch en ecologisch waardevolle bosgebied.

5.2

Vormconcept In het vormconcept zijn de structuurbepalende elementen vastgelegd. De dragende structuur van het ontwerp wordt in hoge mate gevormd door: -

de groene mantel, deze ligt als een beschermende omlijsting om het terrein en geeft door de zware boombeplanting een groen en intiem karakter;

-

de zichtassen en lanen, deze vormen het functionele en visueel bindende element tussen de verschillende onderdelen op het terrein en bieden een relatie met hun omgeving.

5.3

Ontwerpuitgangspunten In het voortraject zijn diverse partijen bij de planopzet betrokken: de Provincie Drenthe (waaronder Het Drents Plateau), de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Waterschap Reest en Wieden, de Maatschappij van Weldadigheid (bijgestaan door een eigen architect) en de projectleider van het Belvedèreproject. Uiteraard waren ook de initiatiefnemer (Grontmij) en de gemeente Westerveld in dit overleg vertegenwoordigd.


37

Graaf van Limburg Stirumlaan

Om recht te doen aan de drie pijlers rust, ruimte en natuur en om de nieuwe voorzieningen in het gebied in te passen, zijn de partijen het er uiteindelijk over eens geworden de volgende uitgangspunten voor de terreininrichting te hanteren: -

behouden en versterken van de groene mantel, de cultuurhistorisch waardevolle tuinen en de overige bestaande waardevolle beplanting, hagen en bomen;

-

respecteren van de belangrijkste cultuurhistorische elementen: oorspronkelijk verkavelingspatroon en ontsluitingsstructuur;

-

openen van enkele plekken in het gebied, zodat de samenhang met

-

vergroten van het waterbergend oppervlak;

-

bestaande entreepunten, wegen en padenstructuur optimaliseren;

-

sloop van de gebouwen van de voormalige tuinbouwschool, met herbouw

andere gebieden wordt versterkt;

van de orangerie op een andere plek; -

optimaliseren privacy door positionering van de nieuwe voorzieningen;

-

de nieuwe bebouwing zodanig concentreren dat zij past in de orthogonale structuur en dat de waardevolle delen van het tuinencomplex intact blijven;

-

de bebouwingslijn doortrekken naar het te herontwikkelen Inforium, waarmee dit element in de structuur wordt geïntegreerd en waardoor het spanningsveld tussen het programma en de beperkte fysieke ruimte wordt opgelost;

-

ook bouwen langs de randen van het gebied (de Molenlaan en de Majoor van Swietenlaan), waarbij de oorspronkelijke afstanden tussen de bouwwerken in de kolonie worden gerespecteerd;

-

38

mogelijkheid tot gefaseerde invulling van het terrein.


5.4

Globaal ontwerp Het vormconcept en de ontwerpuitgangspunten vormen de leidraad voor het globale ontwerp. Het karakter van Residence Frederiksoord kan het best worden getypeerd als 'groen en chique'. Materiaalgebruik en terreininrichting moeten dat concept ondersteunen en versterken. Ontsluiting en parkeren Voor de zorgvilla's en het zorghotel wordt uitgegaan van twee ontsluitingspun-

EXTERN

ten. Aan de oostzijde wordt gebruikgemaakt van de bestaande aansluiting van het Inforium op de rotonde Majoor van Swietenlaan/Koningin Wilhelminalaan. De tweede ontsluiting is nieuw: deze takt ter hoogte van het pand met nummer 13 aan op de Majoor van Swietenlaan. De ontsluitingsopzet voegt zich in de hiërarchie van het orthogonale stelsel, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande historische padenstructuur. De keuze om op de Majoor van Swietenlaan te ontsluiten, past ook bij een hoogwaardige residence, gelet op de sfeervolle uitstraling van deze laan.


39

INTERN

De ontsluiting voor het autoverkeer binnen de residence beperkt zich tot de toegangen voor de zorgvilla’s en het bezoekersparkeren. Voor het overige blijft het terrein autovrij. De beide ontsluitingen op de Majoor van Swietenlaan worden niet met elkaar doorverbonden, om onnodig rondrijdend verkeer te voorkomen. De infrastructuur wordt zodanig ingericht dat in geval van een calamiteit doorverbinding wel mogelijk is. Bewoners en bezoekers kunnen gebruikmaken van een uitgebreid padenstelsel. Ook de Graaf van Limburg Stirumlaan krijgt louter een functie voor het langzaam verkeer.

PARKEREN

Op de plek van de huidige praktijkkas, schuren en instructielokalen komt een parkeergelegenheid voor bezoekers. Bewoners van de zorgappartementen kunnen parkeren onder hun appartementsgebouw. Bezoekers van het zorghotel en het wellnesscentrum kunnen parkeren op het huidige parkeerterrein van het Inforium.

INTENSITEITEN GEMOTORI-

Op basis van de functies die het plan mogelijk maakt, kan de verkeersdruk op

SEERD VERKEER

de ontsluitingspunten en de Majoor van Swietenlaan worden berekend. De functies zijn van de volgende omvang. Functie

Grootte/aantal

Zorghotel

6.100

m2

Zorgwoningen

85

stuks

Koloniewoningen

6

stuks*

* Vier daarvan zullen mogelijk aan de Molenlaan worden gebouwd.

Volgens de CROW-publicatie nummer 256 'Verkeersgeneratie woon- en werkgebieden' (oktober 2007) mag ervan worden uitgegaan dat gezinswoningen 7 ritten van motorvoertuigen per etmaal oproepen en seniorenwoningen 2,6 ritten. In het onderhavige geval leidt dit tot in totaal 235 ritten per etmaal. Hierbij zijn de eventuele koloniewoningen aan de Majoor van Swietenlaan als een gezinswoning gerekend. Wat betreft het zorghotel is voorshands uitgegaan van 23 personeelsleden, 30 dagcliënten, 25 cliënten die meerdere dagen in het zorghotel verblijven en 12 cliënten die er permanent verblijven. Daarnaast is rekening gehouden met 3 bezoekers en 5 leveranciers. De verwachting is dat dit samengenomen 153 ritten per etmaal genereert. In totaal moet derhalve rekening worden gehouden met 153 + 235 = 388 ritten per etmaal. Al dit verkeer zal zich afwikkelen over de Majoor van Swietenlaan.

40


Ritproductie Residence Frederiksoord Bestemming

Zorghotel

dag avond

rit-

ritten/ ritten

tal

ten/ pers.

won.

23

2

46

25

30 25

2 1

60 25

interne cliënten

12

12

0,5

appartementen bezoek interne cliën- 3

12

12 3

personeel

17

wellness meerdaagse cliënten

30

4

nacht aan-

2

6 2,6

2

0 6

ten leveranciers Seniorenwoningen

5

Koloniewoningen*

5 85

2

2

2,6

10 221

7

14

Totaal aantal ritten

388

* Alleen de woningen aan de Majoor van Swietenlaan zijn meegenomen.

Bij een gelijkmatige verdeling van het verkeer over de twee ontsluitingspunten betekent dit een intensiteit van bijna 200 mvt/etmaal per entreepunt. Geen van deze intensiteiten is te hoog voor de voorgestane functie van erftoegangsweg. Bebouwing In het plan is uitgegaan van de bouw van een zorghotel (met privékliniek, wel-

SITUERING VAN DE ELE-

lnesscentrum en restaurant), zeven 'zorgvilla's' met inpandige parkeervoorzie-

MENTEN

ningen en zes 'koloniewoningen'. In de zorgvilla's zullen 9 tot 16 appartementen worden ondergebracht met een gemiddelde van 12. De koloniewoningen worden op oorspronkelijk daarmee bebouwde locaties aan de Majoor van Swietenlaan en de Molenlaan gebouwd. De overige nieuwe bebouwing wordt geconcentreerd in een tweede regel evenwijdig aan de Majoor van Swietenlaan. Dit sluit aan bij de karakteristieke orthogonale ontginningsstructuur. De nieuwe bebouwingsregel valt buiten de dragende structuur, maar wordt wel doorsneden door cultuurhistorische assen en hagen. De bebouwing dient niet te concurreren met de grotere panden (hotel en postkantoor) aan het hoofdlint, de Majoor van Swietenlaan. Voor het zorghotel en de zorgvilla's betekent dit dat ze niet mogen uitsteken boven de groene mantel rond het terrein. Ze zullen daarom uit niet meer dan drie lagen bestaan. Uitzondering hierop vormt de meest westelijke villa ('De Majoor'), die als markeringspunt van het project uit vier lagen mag bestaan. De fotoserie op de volgende pagina laat zien dat de nieuwe bouwvolumes, bekeken vanaf de Majoor van Swietenlaan, inderdaad niet boven de opgaande begroeiing zullen uitsteken en ook tussen het groen en de bestaande bebouwing door nauwelijks zullen opvallen. Dit geldt met inbegrip van ‘De Majoor’ die een hoogte krijgt van bijna 16 m (de foto’s H en I). Op de foto’s zijn de toekomstige zorgvilla’s als rode elementen ingetekend en zijn tevens de goot- en noklijn aangegeven.


41

42


Ook in andere opzichten moet het bebouwingsbeeld dienstbaar zijn aan het park, in plaats van de omgeving te overheersen. Mede daarom is besloten de villa's niet in een strakke, maar in een meanderende lijn te situeren. De meandering voorkomt dat een te stedelijk beeld ontstaat (strakke straat of laan) en het verlengt de parkrand. Om de oorspronkelijke structuur van het gebied te respecteren, dienen de villa's wel orthogonaal ten opzichte van elkaar te worden geplaatst. De architectuur van de bebouwing zal zorgvuldig moeten worden gekozen. De

ARCHITECTUUR

bebouwing moet zowel aansluiten bij de stijlkenmerken van de omgeving als passen binnen de sfeer en het karakter van de dorpskern (zie hiervoor verder hoofdstuk 6). De orangerie sluit wat betreft sfeer en karakter aan bij het groene parkconcept. Gekoppeld aan de Franse baroktuin en omgeven door een terras, biedt dit bouwwerk de mogelijkheid voor ontspanning en sociale interactie. Voor de terug te bouwen 'koloniewoningen' in de bebouwingslinten van de Majoor van Swietenlaan en de Molenlaan zijn de oorspronkelijke architectuur en hun onderlinge afstand de belangrijkste aandachtspunten. Water Residence Frederiksoord ligt in een infiltratiegebied van de Wapserveense Aa. Door het plangebied loopt een permanent watervoerende waterloop. Voor de toenemende waterafvoer door uitbreiding van verharde oppervlakken worden op het terrein zelf waterbeheersende mogelijkheden gecreëerd. Afgekoppeld hemelwater wordt via infiltratie in de bodem teruggevoerd. Naast deze praktische component geeft water door zijn reflecterende karakter en ecologische waarde een extra dimensie aan het terrein.

Watergang in het plangebied

Buitenterrein Het buitenterrein van Park Frederiksoord komt, inclusief de waterpartijen, in beheer bij de vereniging van eigenaren van de zorgappartementen. Het terrein zal echter openbaar toegankelijk zijn.


43

Door de gebouwen te situeren in een tweede regel evenwijdig aan de Majoor van Swietenlaan blijft de zuidelijke helft van Park Frederiksoord met het meest waardevolle tuinengedeelte bewaard als openbaar park (het gedeelte ten oosten en zuiden van de waterloop). De gemeenteraad heeft bij de vaststelling van het bestemmingsplan Conferentiepark Frederiksoord de meest waardevolle beplanting op een kaart vastgelegd. Deze kaart is leidend voor het sparen van beplantingselementen in het parkgebied. Door de groene mantel een relatief natuurlijk karakter te geven ten opzichte van het cultuurrijke middenterrein, ontstaat meer contrast. Dit verhoogt de belevings- en gebruikswaarde voor bewoner en bezoeker. Kenmerkend voor dit gedeelte is de strakke rechthoekige opzet met relatief open karakter. De mantel geeft een besloten en intiem karakter in een min of meer natuurlijke omgeving. Hierdoor is er ruimte voor eenvoudige tuinpaviljoens of priëlen. Ook de tuinen rondom de voormalige directeurswoning en het klokkenmuseum verdienen als ensemble bescherming.

44


6

B e e l d k w a l i t e i t

6.1

Cultuurhistorisch bepaalde hoofdopzet van de kolonie WilhelminaoordFrederiksoord Het navolgende fragment van de topografische kaart uit 1853 geeft de oorspronkelijke stedenbouwkundige structuur en landschapsstructuur weer van de kolonie Frederiksoord-Wilhelminaoord. Het gebied kent een geheel eigen, rationele verkaveling, waarbij de verkavelingsassen bestaan uit wegen met lintbebouwing tot kanalen, verbrede sloten en lanen. Het meest in het oog springend zijn de kleinschalige bebouwingslinten met ritmisch geplaatste koloniewoningen. De onderlinge afstand tussen de koloniewoningen werd destijds vastgesteld op 60 m. Deze hing samen met de beschikbare kaveldieptes tussen de linten. Daar waar grotere kaveldieptes beschikbaar waren, werd de lintbebouwing dichter op elkaar geplaatst (circa 30 m onderlinge afstandsmaat). De bebouwingslinten van koloniewoningen zijn ten noorden van de Majoor van Swietenlaan noord-zuid gericht, ten zuiden van de Majoor van Swietenlaan zijn deze linten oost-west gericht. De directe landschappelijke context van het terrein van de voormalige Tuinbouwschool Frederiksoord wordt bepaald door de drie oost-west lopende bebouwingslinten van het zuidelijk deel van De kolonie. Deze zijn als volgt opgebouwd: -

De koloniewoningen langs de Majoor van Swietenlaan liggen van oorsprong alleen ten zuiden van de weg, ten noorden van de weg lagen immers de bossen van het landgoed Westerbeeksloot. In totaal betreft het hier zeven koloniewoningen.

-

Het middelste lint van de koloniewoningen (Molenlaan) was van oorsprong een bebouwingslint van tien koloniewoningen, waarbij de woningen steeds precies tegenover elkaar langs de weg waren gesitueerd. De onderlinge afstand tussen de koloniewoningen was circa 60 m.

-

Het meest zuidelijke lint van de kolonie was dat van de M.E. van der Meulenweg. Alleen ten noorden van deze weg waren 13 koloniewoningen gesitueerd. Deze lagen circa 30 m uit elkaar.


45

Ligging van de koloniewoningen en de bijbehorende gronden (fragment topografische kaart 1853)

Het zuidelijk koloniegebied is verdeeld in vier kwadranten

46


Door de aanleg van een noord-zuid gerichte verbindingslaan tussen de drie linten (de Van Limburg Stirumlaan) heeft het zuidelijk deel van de kolonie het karakter gekregen van een orthogonaal assenkruis. Dit assenkruis verdeelt het zuidelijk koloniegebied in vier kwadranten.

6.2

Cultuurhistorisch bepaalde hoofdopzet van de Schooltuin Frederiksoord In het meest (noord)westelijk gelegen kwadrant is in 1884 de Tuinbouwschool van Frederiksoord gesticht. De Tuinbouwschool stond bekend om zijn bijzondere 7 ha grote schooltuin, waardoor de leerlingen een grote praktische kennis konden opdoen. Het schoolgebouw werd door de opzichter der gebouwen van de Maatschappij van Weldadigheid ontworpen en in eigen beheer gebouwd. De oorspronkelijke school, tevens woonhuis van de directeur, was eenvoudig van opzet en bevatte slechts één lokaal voor twaalf leerlingen. Dit gebouw is in zijn oorspronkelijke karakter goed bewaard gebleven en staat nu op de hoek Majoor van Swietenlaan/Burgemeester Wijnoldyweg.

In het oorspronkelijke schoolgebouw annex directiewoning is een (particulier) klokkenmuseum gehuisvest

Naar analogie van de hoofdstructuur van het zuidelijk gedeelte van de kolonie, werd ook het terrein van de tuinbouwschool door middel van een orthogonaal assenkruis gestructureerd.


47

Ook het terrein van de tuinbouwschool is verdeeld in vier kwadranten

Hierdoor kreeg de schooltuin het karakter van een buitenplaats in neobarokstijl. Het feit dat het hoofdgebouw van de school niet centraal in één van de hoofdassen van dit assenkruis is geplaatst, is karakteristiek voor de meer informele Hollandse ontwerpbenadering van de Barok. De directe omgeving van het hoofdgebouw is ontworpen als een bosrijke tuin in Engelse landschapsstijl. Deze ontwerpstijl met zijn vrije pittoreske vormentaal was eind negentiende eeuw sterk in zwang als decor voor villa's en herenhuizen. Het merendeel van de fraaie exotische parkbomen die hier nu nog staan, vormde een onderdeel van dit tuinconcept.

Huidige situatie voormalige schooltuinen met rechts het Conferentieoord/voormalig Inforium

48


Oorspronkelijke plattegrond tuinbouwschool Frederiksoord, situatie 1908

De noord-zuid as is nu nog goed herkenbaar aan een brede laan van leilindes, de oost-west as valt samen met de strakke watergang die ook nu nog in het terrein aanwezig is. Deze watergang werd in de oorspronkelijke opzet begeleid door opgaande beplanting. De beide noordelijke kwadranten worden op hun beurt weer doormidden gedeeld door een oost-west lopende laan van leiperen (perelaar), die in de loop der tijd sterk in verval is geraakt.


49

De perelaar deelt de noordelijke kwadranten op in twee gedeeltes

Van oorsprong liggen de meest representatieve onderdelen van de tuinbouwschool aan de noordzijde van het terrein (ten noorden van de perelaar): het hoofdgebouw, een Franse formele stijltuin met orangerie, de tuinmanswoning en bedden met sierplanten en vaste planten.

Representatieve

tuingedeelten

lagen

van

oorsprong

ten

noorden

van de perelaar

50


Ten zuiden van het hoofdgebouw is in de tweede helft van de twintigste eeuw plat afgedekte eenlaagse schoolbebouwing gerealiseerd. Hierdoor is de as van de perelaar in het noordwestelijk kwadrant verdwenen. In het noordoostelijk kwadrant zijn in die periode enkele grote kassen en een aantal praktijklokalen gebouwd.

De later toegevoegde schoolbebouwing negeert de as van de perelaar

Het gebied ten zuiden van de perelaar had oorspronkelijk een meer utilitair karakter. Dit gebied was voornamelijk ingericht als boomgaard voor verschillende fruitrassen en struikbeplanting voor klein fruit. Vermeldenswaard is dat de oostgrens van het gebied ten zuiden van de watergang werd bepaald door een arboretum in Engelse landschapsstijl. Dit arboretum is nu nog goeddeels intact en vormt samen met de laanbeplanting van de Van Limburg Stirumlaan de groene schil aan de oostkant van het schoolterrein.


51

Opgaand geboomte van de groene schil; aan de westzijde wordt deze bepaald door de landschapstuin rond het hoofdgebouw, aan de oostkant door de Van Limburg Stirumlaan en het arboretum

Het zuidwestelijk kwadrant maakte oorspronkelijk geen deel uit van de schooltuinen, dit gebied is in de tweede helt van de twintigste eeuw aan het schooltuinencomplex toegevoegd. Het Inforium is aan het eind van de vorige eeuw ten oosten van het schooltuinencomplex als bezoekerscentrum gerealiseerd. Dit gebouw is in de as van de oude perelaar geplaatst en speelt hier ook architectonisch met de situering van een lichtstraat op in.

Het Inforium is stedenbouwkundig gekoppeld aan de as van de perelaar

52


6.3

Huidige beeldkwaliteit: een waardevolle structuur en waardevolle objecten De huidige, voor een belangrijk deel historisch bepaalde beeldkwaliteit van het plangebied wordt bepaald door: Structuurmatig: -

de orthogonale assenstructuur, deels voorzien van leibomen en laanbe-

-

de oost-west gerichte watergang;

-

de lintbebouwing van koloniewoningen;

-

de groene buitenranden van het gebied met voornamelijk uitheemse

planting;

parkbomen. Objectmatig: -

het voormalige hoofdgebouw annex directeurswoning;

-

de Franse tuin met orangerie;

-

een omhaagd carrévormig schooltuingedeelte ten zuiden van het huidige schoolgebouw;

-

de verspreid aanwezige volwassen solitairbomen.

Bij de ontwikkeling van de zorgappartementen in het gebied zullen deze structuren en elementen dienen te worden gerespecteerd en zo mogelijk dienen te worden versterkt. Alle bomen die deel uitmaken van de historisch bepaalde structuur zijn geïnventariseerd en ingemeten. Deze inmeting is als bijlage aan dit bestemmingsplan toegevoegd. De betreffende bomen zullen bij de ontwikkeling van het terrein moeten worden gerespecteerd. Versterking van de historisch bepaalde structuurkenmerken betekent niet impliciet alles in oude luister herstellen; de as van de perelaar kan bijvoorbeeld worden versterkt door deze in het plan een functionele betekenis te geven als verbindingslijn tussen verschillende planonderdelen. Een as van leiperen zou immers grote functionele beperkingen voor de nieuwe invulling van het terrein betekenen. De voorgenomen sloop van de meer recente schoolbebouwing biedt een uitgelezen kans om de structurerende werking van deze oorspronkelijke as ook in het westelijk terreingedeelte te herstellen. De Van Limburg Stirumlaan vormt als 'koloniaal groenelement' een belangrijk en waardevol gegeven. De zware laanbomen en het nauwe wegprofiel, in combinatie met de beide dicht bij elkaar staande koloniewoningen aan het noordelijk uiteinde van de laan, staan niet toe dat de Van Limburg Stirumlaan als hoofdontsluiting voor de zorgappartementen gaat functioneren. De hoofdontsluiting van het plangebied zal via de Majoor van Swietenlaan, vanaf de rotonde bij het voormalige Inforium en vanaf de oude hoofdentree van de tuinbouwschool worden vormgegeven.


53

6.4

Beeldkwaliteitseisen voor de nieuw te realiseren bebouwing De voorgestane totstandkoming van 85 nieuwe zorgappartementen, onder te brengen in zeven appartementsgebouwen en de verbouwing/uitbreiding van het voormalig Inforium tot zorghotel, zullen moeten voldoen aan het navolgende pakket van beeldkwaliteitseisen. Dit geldt tevens voor de voorgenomen herbouw van zes koloniewoningen op hun oorspronkelijke locatie. Deze beeldkwaliteitseisen zijn in belangrijke mate gebaseerd op de richtlijnen uit de nota "Frederiksoord, locatie tuinbouwschool; inspiratie, begrenzing en beeldkwaliteiten". Met name voor de stedenbouwkundige en landschappelijke randvoorwaarden is deze nota richtinggevend voor de te bereiken beeldkwaliteit. Met betrekking tot de architectuursferen ligt de voorkeur in genoemde nota bij de toepassing van transparante eigentijdse architectuur. De initiatiefnemers/ontwikkelaars van het project hebben daarentegen een bewuste keuze gemaakt voor een meer op de historie geïnspireerde beeldtaal, welke op een meer directe, maar toch eigentijdse wijze refereert aan de statige villaarchitectuur van het hoofdgebouw van de voormalige tuinbouwschool. 6 . 4 . 1

Situering,

rangschikking en rangorde

De wens om de zeven appartementsgebouwen te ontsluiten via de Majoor van Swietenlaan betekent logischerwijze ook een hoofdoriëntatie van de gebouwen op deze openbare weg. De gebouwen dienen in 'de tweede lijn' te worden gesitueerd. Dit is het gebied tussen de parallelle assen van de voormalige perelaar en de watergang. Met deze situering wordt de vrije ligging van de kleinschalige lintbebouwing langs de Majoor van Swietenlaan gerespecteerd en blijft een groot gedeelte van de schooltuin gevrijwaard van bebouwing. De as van de voormalige perelaar dient een functie te krijgen bij de ontsluiting van de appartementsgebouwen en als verbinding tussen deze gebouwen en het zorghotel. Door het respecteren en versterken van de beide assen wordt stedenbouwkundig ingespeeld op de hoofdstructuur van het gebied.

54


Situering appartementsgebouwen tussen perelaar en watergang

De schooltuinen moeten als parkachtig gebied een openbaar en toegankelijk karakter behouden. Dit betekent dat er geen indruk mag ontstaan van een semiparticuliere achtertuin achter een massieve bebouwingsstrook. De footprint van de gebouwen dient daarom zo beperkt mogelijk te blijven en er moeten doorzichten en wandelverbindingen vanaf de Majoor van Swietenlaan naar het achterliggende schooltuingebied aanwezig zijn. De groene parkruimte zal de gebouwen moeten kunnen 'omspoelen'. Dit betekent impliciet dat het bewonersparkeren onder de appartementsgebouwen moet worden opgelost. Om te voorkomen dat de sfeer van wandvorming ontstaat en dat de invulling een statisch en grootschalig karakter krijgt, dient de bebouwing niet in één enkele voorgevelrooilijn te worden geplaatst, maar zal de rooilijn per gebouw moeten verspringen. Op deze wijze ontstaat een meanderende, speelse gebouwsituering, die voorkomt dat er een te massale, statische ordening ontstaat. Door een zekere hiërarchie in de bouwvolumes aan te brengen, ontstaat differentiatie in de stedenbouwkundige opzet. Zo vormt het zorghotel als relatief groot bouwvolume de oostelijke beëindiging van de bebouwingsstrook en kan een wat forsere uitvoering van het meest westelijke appartementsgebouw (‘De Majoor’) de beëindiging van de bebouwingsstrip tot uitdrukking brengen.


55

Meanderende bebouwingslijn

Het voormalige Inforium heeft een L-vormige hoofdopzet. Door het toevoegen van een extra vleugel ontstaat een U-vorm die meer recht doet aan de oriëntatie van het gebouwencomplex op de Majoor van Swietenlaan. Voor de herbouw van de zes koloniewoningen geldt dat deze op de footprint van de voormalige woningen dienen te worden gesitueerd. De betreffende bouwlocaties zijn op de kaart van het bestemmingsplan (de verbeelding) gepreciseerd.

Herstel van de oude bebouwingslinten door herbouw van koloniewoningen

56


6 . 4 . 2

Volumeopbouw

De bouwvolumes van de appartementsgebouwen zullen zich door een geleding van de bouwmassa als slanke, rijzige villa-achtige gebouwen moeten manifesteren. Dit dient te gebeuren door de bouwvolumes onder te verdelen in meerdere gekapte bouwmassa's. Door dit 'opknippen' van de bouwmassa's per appartementsgebouw ontstaat een acceptabele schaalgrootte van de bouwvolumes. Door de geleding per appartementsgebouw te laten verschillen, ontstaat een gevarieerd bebouwingsbeeld. Dit betekent dat het beeld vanaf de Majoor van Swietenlaan en vanuit de parkruimte afwisselend zal worden bepaald door hetzij langsgevels, hetzij dubbele kopgevels. Ook bij de verbouwing en uitbreiding van het Inforium tot zorghotel zal door een dergelijke geleding een relatief ranke en kleinschalige indruk moeten ontstaan.

Gedifferentieerde kapstructuur en samenbindende as

Door de oost-west gerichte transparante entreepartijen alle precies in één oost-west gerichte as te situeren, ontstaat naast een speelse meandering ook een stedenbouwkundig samenbindende lijn tussen de verschillende appartementsgebouwen. 6 . 4 . 3

Architectonische hoofdopzet

De appartementsgebouwen dienen een villa-achtige uitdrukking te krijgen en dienen in een 'alzijdige' architectuur te worden vormgegeven.


57

Appartementsgebouwen hebben een alzijdige architectuur

Dit betekent dat er geen expliciete achterkanten of zijkanten zonder raampartijen mogen ontstaan. De bebouwing moet in feite een alzijdig front maken naar de omliggende groene parkruimte. Balkons moeten in het architectuurbeeld worden geïntegreerd en mogen niet als losse toevoeging de rust van het gevelbeeld verstoren. Dit geldt ook voor noodtrappen en -uitgangen. Wanneer wordt gekozen voor een half verdiepte parkeerkelder, dan zal het basement van de gebouwen een uitdrukking van een souterrain met raamopeningen dienen te krijgen en niet geheel mogen worden opengewerkt. Hierdoor zou het gebouw zich letterlijk losmaken van het maaiveld. Dit betekent vrijwel impliciet dat geen sprake kan zijn van een natuurlijk geventileerde parkeerkelder, maar dat dit mechanisch zal moeten gebeuren. De architectonische uitwerking van de bovenste laag van de appartementsgebouwen dient zodanig te zijn dat deze qua beeld meer aansluit bij de kap dan bij de onderliggende bouwlagen. Hierdoor wordt de hoogte-indruk van het gebouw verzacht doordat de bovenste woonlaag in een kapachtige bouwlaag is ondergebracht. Deze ingreep komt het beste tot zijn recht door de buitengevel enigszins in te snoeren en bijvoorbeeld te voorzien van een zinklaag. De raamopeningen dienen qua hoogte/breedte verhouding te zijn vormgegeven als 'staande' openingen. Om een wat levendiger gevelbeeld te laten ontstaan, kan licht worden gevarieerd in de verhoudingen van de raamopeningen. Het kozijnwerk dient slank te worden geprofileerd. Om een niet te letterlijk historiserend beeld op te roepen, dient terughoudend te worden omgegaan met roeden in de glaspartijen.

58


Bij de verbouwing en uitbreiding van het Inforium tot zorghotel zal zoveel mogelijk aansluiting moeten worden gezocht bij de architectuur van de appartementsgebouwen. Dit betekent dat het huidige grootschalige lessenaardak dient te worden vervangen door een gelede structuur van zadeldaken en dat de gevelbehandeling van het gebouw verwantschap met de appartementsgebouwen zal moeten vertonen. Ook de wijze waarop balkons in de architectuur worden geïntegreerd, dient te worden afgestemd op de wijze waarop dit bij de appartementsgebouwen gebeurt. Voor de te bouwen 'koloniewoningen' gelden de richtlijnen, zoals neergelegd in de ‘Welstandsnota voor de koloniewoningen in het gebied van de Maatschappij van Weldadigheid in de gemeente Westerveld’. De beoogde woningen vallen in de categorie 'nieuwe koloniewoningen in linten met bestaande woningen'. Ook de bestaande koloniewoningen zijn aan het regime in genoemde welstandsnota onderhevig.

De twee bestaande koloniewoningen aan het begin van de Van Limburg Stirumlaan

6 . 4 . 4

Materiaal-

en kleurgebruik

Appartementsgebouwen: Gevels:

Baksteen, zand tot leverkleurig

Trasraam/basement:

Baksteen antraciet

Gevels bovenste woonlaag:

Zink

Kozijnwerk:

Slank geprofileerd hout, gebroken wit en/of donkergrijs

Zadeldaken:

Keramische dakpannen, antraciet, ongeglazuurd

Geïntegreerde balkons:

Slanke antracietkleurige staalprofielen met helder glas

Het metselwerk van de gevelvlakken is qua kleur en materiaal voor alle appartementsgebouwen identiek. Kleinere metseldetails of metselornamenten kunnen per gebouw verschillen.


59

Zorghotel: Gevels:

Baksteen, type en kleur aansluitend bij huidig gebouw

Bovenste geveldelen:

Zink

Kozijnwerk:

Slank geprofileerd hout, donkergrijs

Zadeldaken:

Keramische antracietkleurige dakpannen

6 . 4 . 5

Park-

en terreininrichting

De inrichting van het terrein van de voormalige schooltuin dient de orthogonale assenstructuur te versterken en het bestaande bomenbestand te respecteren. Dit betekent dat er voor de wandelontsluiting van het gebied een orthogonale opzet van (half)verharde paden zal worden toegevoegd. Verder zal het beeld sober zijn en worden bepaald door bestaande boomgroepen, solitairbomen, leibomen en hagen, deels bestaand en deels aan te planten. Het toepassen van massieve struikbeplanting dient zoveel mogelijk te worden vermeden; dit in verband met de gewenste doorzichten in het gebied en de noodzakelijke sociale veiligheid. De onderstaande inrichtingsschets van Grontmij is op deze uitgangspunten gebaseerd.

Inrichtingsplan Residence Frederiksoord (Grontmij 2008)

Voor de verharding van de ontsluitingswegen dient Hollands gebakken klinkermateriaal te worden toegepast, bij voorkeur van dik formaat. Hierover zullen afspraken met de gemeente Westerveld worden gemaakt. Voor het direct rond de gebouwen gelegen parkgebied gelden dezelfde ontwerpuitgangspunten. Het parkachtige groen dient te worden doorgezet tot aan

60


de gevels van de appartementsgebouwen. Hier en daar kan met geschoren hagen (gewone beuk of taxus) een accent in het terrein worden aangebracht, bijvoorbeeld ter markering van de entree van een gebouw. Het dient te allen tijde te worden voorkomen dat rond de appartementsgebouwen een verrommelde sfeer ontstaat van omhaagde particuliere tuintjes. In de navolgende collage is met referentiefoto's weergegeven welke groensferen er worden beoogd.

Beoogde groensferen voor Residence Frederiksoord


61

M i l i e u

e n

7

a n d e r e

r a n d v o o r w a a r d e n

In dit hoofdstuk komt een aantal randvoorwaarden aan de orde, die een belemmering kunnen vormen voor de invulling van het plangebied. Overwegend betreft het milieuaspecten. Soms leiden deze overigens tot kansen, waarop kan worden ingespeeld.

7.1

Milieuhygiënische gesteldheid van de bodem In de bouwstrook voor de zeven ‘zorgvilla’s’ is in het voorjaar van 2008 onder-

ONDERZOEK

zoek3 uitgevoerd naar eventuele bodem- en/of grondwaterverontreiniging. Op basis van informatie over het vroegere en huidige grondgebruik is in het onderzoek uitgegaan van een niet-verdachte locatie. Bij onverdachte locaties luidt de onderzoekshypothese dat de bodem niet is verontreinigd met stoffen in concentraties boven de streefwaarde of het geldende achtergrondgehalte. Voor het toetsen van deze hypothese is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd conform de NEN 5740. In het westelijke en centrale deel van de terreinstrook zijn in de bovengrond

RESULTATEN

licht verhoogde gehalten aan koper aangetoond. In de zwak puinhoudende bovengrond van de gehele locatie is naast een licht verhoogd gehalte aan koper tevens PAK-totaal in licht verhoogde mate aangetoond. In de ondergrond van de locatie is geen van de onderzochte stoffen in verhoogde gehalten aangetroffen. In het grondwater zijn licht verhoogde gehalten aan nikkel gemeten. Lokaal zijn licht verhoogde gehalten aan chroom, zink en xylenen gemeten. Deze stoffen worden vaker aangetroffen op niet-verdachte locaties, zonder dat daarvoor een oorzaak aanwijsbaar is. De conclusie van het onderzoek luidt dat de gestelde hypothese van een on-

CONCLUSIE

verdachte locatie niet geheel is bevestigd. Er zijn immers concentraties aangetroffen

die

de

streefwaarde

overschrijden.

De

verhoogde

gehalten

overschrijden de toetsingswaarde voor nader onderzoek echter niet. Nader onderzoek wordt dan ook niet nodig geacht en de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem vormt volgens de onderzoekers geen belemmering voor de voorgenomen (her)inrichting van de locatie. 3

‘Verkennend bodemonderzoek Locatie ‘Tuinbouwschool’ te Frederiksoord’, Grontmij, Assen, 14 april 2008


63

TOEKOMSTIG ONDERZOEK

In de toekomst zullen mogelijk nog andere locaties in het plangebied worden bebouwd (de via wijzigingsbevoegdheid te realiseren ‘koloniewoningen’ of de tweede fase van het ‘zorghotel’). Voordat bouwvergunning kan worden verleend, zal ook op deze locaties bodemonderzoek moeten worden uitgevoerd.

7.2

Archeologie WETTELIJK KADER

Op 1 september 2007 is de Wet op de archeologische monumentenzorg in werking getreden. Deze wet geeft de zorg voor het archeologisch erfgoed een vaste plaats in het proces van de ruimtelijke planvorming. Uitgangspunten van de wet zijn het vroegtijdig betrekken van archeologische belangen in de planvorming, het behoud van archeologische waarden in situ (ter plaatse) en hantering van het zogenaamde 'veroorzakerprincipe'. Dit principe houdt in dat degene die in de bodem ingrijpt financieel verantwoordelijk is voor behoudsmaatregelen en voor het onderzoek naar eventueel aanwezige archeologische waarden.

ONDERZOEK

Bij het opstellen en uitvoeren van ruimtelijke plannen moet rekening worden gehouden met zowel de bekende als de mogelijk te verwachten archeologische waarden. Ten behoeve van het plan voor het Conferentiepark Frederiksoord is in 2004 een inventariserend archeologisch veldonderzoek34 (IVO) in het hele huidige plangebied uitgevoerd. Dit IVO bestond uit voorbereidend bureauonderzoek en een karterend booronderzoek, waarbij op een terreinoppervlakte van 21 ha 124 boringen zijn gezet in een driehoeksgrid van 40 bij 40 m, wat overeenkomt met circa 6 boringen per ha.

RESULTATEN EN

Op basis van de Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW) werd vooraf

CONCLUSIE

verwacht dat in het noordelijk deel van het plangebied, waar keileem ondiep in de bodem voorkomt, een middelhoge kans op het aantreffen van archeologische waarden zou bestaan. Voor het zuidelijk deel, waar keileem dieper wordt aangetroffen (dekzandrug), werd in het voorbereidende bureauonderzoek een hoge verwachtingswaarde uitgesproken. Gelet op vondsten en bekende terreinen van archeologische waarde in de directe omgeving, zouden resten vanaf de bronstijd en ook uit nog vroegere tijden kunnen worden verwacht. Uit het veldwerk bleek echter dat de bodem in het overgrote deel van het plangebied tot een diepte van minimaal 0,7 m is verstoord. In het boormateriaal zijn geen archeologische resten aangetroffen. Aangezien de bodem in bijna het hele plangebied sterk is vergraven, komen de onderzoekers tot de conclusie dat de kans dat er nog archeologische waarden in de bodem aanwezig zijn zeer klein is. Dit betekent dat archeologische belangen de uitvoering van de bouwen (her)inrichtingsplannen niet in de weg staan.

4

64

'Archeologisch onderzoek Bestemmingsplan Conferentiepark Frederiksoord', Grontmij Assen, 2 augustus 2004, documentnummer 171750.


Indien bij graafwerkzaamheden in het gebied toch archeologische resten aan het licht komen, dient contact te worden opgenomen met de provinciaal archeoloog, die verbonden is aan het Drents Plateau in Assen.

7.3

Wegverkeerslawaai Het bestemmingsplan biedt de mogelijkheid tot de bouw van 85 appartemen-

WET GELUIDHINDER

ten, een zorghotel en zes zogenaamde koloniewoningen. Voor de Wet geluidhinder zijn dit geluidsgevoelige objecten. Onderzocht dient te worden of toetsing aan de Wet geluidhinder dient plaats te vinden. In het kader van deze wet bevinden zich langs wegen zones waarbinnen akoestisch onderzoek moet worden uitgevoerd als sprake is van de bouw van geluidsgevoelige objecten. Hiervan uitgezonderd zijn wegen binnen een als woonerf aangeduid gebied en wegen waarop een maximumsnelheid van 30 km per uur geldt. Voor het onderhavige plangebied is formeel alleen de Burgemeester Wijnoldyweg van belang. Op het deel van deze weg, dat aan het plangebied grenst, geldt een maximumsnelheid van 50 km/uur (bebouwde kom). De bijbehorende geluidszone heeft een breedte van 200 m gerekend uit de as van de weg. Dit betekent dat een groot deel van het plangebied binnen de geluidzone van de Burgemeester Wijnoldyweg ligt. Akoestisch onderzoek is daarom noodzakelijk. Op de Majoor van Swietenlaan is ter hoogte van het plangebied een 30 km/uur regime van kracht. Daardoor is hier formeel geen sprake van een geluidzone, zodat akoestisch onderzoek achterwege zou kunnen blijven. De Raad van State heeft echter in meerdere gevallen verklaard dat de Wet geluidhinder weliswaar niet van toepassing is voor 30 km/uur-wegen, maar dat in het belang van een goede ruimtelijke ordening wel rekening moet worden gehouden met geluid. Op grond van deze jurisprudentie is het daarom raadzaam akoestisch onderzoek voor de Majoor van Swietenlaan uit te voeren. Behoudens situaties waarbij door Gedeputeerde Staten of burgemeester en

NORMEN

wethouders een hogere waarde is vastgesteld, geldt voor geluidsgevoelige objecten binnen een zone als hoogst toelaatbare geluidsbelasting van de gevel 48 dB (Wet geluidhinder 2006). Indien de geluidsbelasting deze waarde te boven gaat, kunnen, mits gemotiveerd, burgemeester en wethouders een hogere waarde vaststellen (artikel 83 van de Wet geluidhinder). Uit waarnemingen van de provincie Drenthe blijkt dat in 2005 de verkeersin-

VERKEERSINTENSITEITEN

tensiteit op de Burgemeester Wijnoldyweg (N353) 2.740 motorvoertuigen per etmaal bedroeg. Op de Majoor van Swietenlaan (N855) bedroeg de intensiteit 6.240 mvt/etm. Deze waarden zijn berekend met behulp van het programmapakket Kalibrero, aan de hand van de permanente telpunten van de provincie op de N855 (Eesveen-Frederiksoord en Frederiksoord-Vledder) en op de N353 (Havelte-Frederiksoord en Frederiksoord-Wilhelminaoord).


65

Op basis van de verkeersontwikkeling in het verleden en de introductie van nieuwe, verkeersgenererende functies in het plangebied valt te verwachten dat de intensiteit op de Burgemeester Wijnoldyweg in 2018 zal zijn gestegen tot circa 3.150 mvt/etm. Voor de Majoor van Swietenlaan wordt als prognose circa 7.650 mvt/etm aangehouden. BEREKENINGEN

Met behulp van Standaard Rekenmethode I is de ligging van de 48 en 53 dBgeluidscontouren van de beide wegen ter hoogte van de te realiseren geluidsgevoelige objecten berekend. Van de uitkomsten is 5 dB afgetrokken op grond van artikel 110g van de Wet geluidhinder 2006. De berekeningen zijn uitgevoerd onder zogenaamde vrijeveldcondities, wat inhoudt dat de effecten van afscherming van eventuele aanwezige bebouwing buiten beschouwing zijn gelaten. In de navolgende tabel en afbeelding zijn de resultaten weergegeven. Tabel 3. Afstand van de wegas tot de 48 en 53 dB-geluidscontour (prognose 2018)

66

Weg

48 dB

53 dB

Burgemeester Wijnoldyweg

28 m

13 m

Majoor van Swietenlaan

31 m

14 m


Om in de toekomst (2018) te voldoen aan de wettelijke voorkeursgrenswaarde

CONCLUSIE

van 48 dB, dienen de geluidsgevoelige objecten langs de Burgemeester Wijnoldyweg en de Majoor van Swietenlaan op ten minste 28 m respectievelijk 31 m uit de as van de weg te worden geplaatst. De bouwlocaties voor het zorghotel, de appartementen en de twee koloniewoningen langs de Majoor van Swietenlaan voldoen hieraan. In de zin van de Wet geluidhinder is er derhalve geen sprake van geluidhinder.

7.4

Milieuhinderlijke activiteiten in de omgeving In de directe omgeving van het plangebied worden geen (bedrijfs)activiteiten uitgeoefend, waarvan de milieuhinderzone de realisatie van de zorgvilla's en het zorghotel belemmert.

7.5

Externe veiligheid Het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi), dat in 2004 in werking is

BESLUIT EXTERNE VEILIG-

getreden, legt veiligheidsnormen op aan bedrijven die een calamiteitenrisico

HEID INRICHTINGEN

kunnen vormen voor personen buiten het bedrijf. Blijkens de Risicokaart van de provincie Drenthe en de gemeentelijke registratie worden in de directe omgeving van het plangebied geen (bedrijfs)activiteiten uitgeoefend die onder het Besluit externe veiligheid inrichtingen vallen. Naast bedrijfsactiviteiten met calamiteitenrisico's is aandacht nodig voor het

VERVOER VAN GEVAARLIJ-

vervoer van gevaarlijke stoffen. In de Risicoatlas wegtransport gevaarlijke

KE STOFFEN

stoffen (van 24 maart 2003) worden de N855 (Majoor van Swietenlaan) en de N353 (Burgemeester Wijnoldyweg) niet in beschouwing genomen. Er mag dan ook gevoeglijk van worden uitgegaan dat over deze wegen zo weinig transporten van gevaarlijke stoffen plaatsvinden dat de risico's voor de directe omgeving beneden de landelijk gehanteerde normen blijven. Spoorwegen of waterwegen waarover gevaarlijke stoffen worden vervoerd, komen in de omgeving van het plangebied niet voor. Evenmin liggen er zware (ondergrondse) gasleidingen.

7.6

Luchtkwaliteit Nederland heeft de Europese regels ten aanzien van luchtkwaliteit geïmplementeerd in de Wet milieubeheer. De in deze wet gehanteerde normen gelden


67

overal, met uitzondering van een arbeidsplaats (hierop is de Arbeidsomstandighedenwet van toepassing). NSL/NIBM

Op 15 november 2007 is het onderdeel luchtkwaliteit van de Wet milieubeheer in werking getreden. Kern van de wet is het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Hierin staat wanneer en hoe overschrijdingen van de luchtkwaliteit moeten worden aangepakt. Het programma houdt rekening met nieuwe ontwikkelingen zoals bouwprojecten of de aanleg van infrastructuur. Projecten die passen in dit programma, hoeven niet meer te worden getoetst aan de normen (grenswaarden) voor luchtkwaliteit. Ook projecten die 'niet in betekenende mate' (nibm) van invloed zijn op de luchtkwaliteit hoeven niet meer te worden getoetst aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit. De criteria om te kunnen beoordelen of er voor een project sprake is van nibm, zijn vastgelegd in de AMvB-nibm.

INTERIM-PERIODE

Enerzijds is de wet in werking getreden, anderzijds is er nog geen sprake van een definitief vastgesteld NSL. Deze interim-periode zal naar verwachting voor geheel 2008 gelden. Tijdens deze periode geldt dat nieuwe projecten moeten voldoen aan de grenswaarden. Het kabinet heeft gedurende de interim-periode een grens van 1% verslechtering van de luchtkwaliteit (een toename van maximaal 0,4 µg/m³ NO2 of PM10) als 'niet in betekenende mate' vastgesteld en deze vastgelegd in de AMvBnibm. Een verslechtering van de luchtkwaliteit van 1% of minder sluit goed aan bij de uitspraken van de Raad van State. Voor de komende jaren wordt door het Milieu- en Natuurplanbureau een daling van de relevante achtergrondconcentraties van zowel PM10 als NO2 met circa 0,4-0,6 µg/m³ per jaar verwacht als gevolg van (internationaal) bronbeleid. Uitgaande van het criterium van de Raad van State, dat nieuwe ontwikkelingen niet mogen leiden tot het overschrijden of niet bereiken van de grenswaarden, acht het kabinet projecten die 1% aan de bestaande concentraties toevoegen aanvaardbaar. De reden hiervoor is dat deze 1% binnen een jaar zal worden gecompenseerd door de trendmatige verbetering van de luchtkwaliteit, zodat per saldo geen verslechtering optreedt.

BESTEMMINGSPLAN

Het plan biedt de mogelijkheid tot het realiseren van een zorghotel, 85 seniorenappartementen en 6 koloniewoningen. In paragraaf 5.4 is berekend dat het plan bijna 400 ritten van motorvoertuigen per etmaal oproept. Indien de toename van het verkeer op de weg groter zou zijn dan ongeveer 700 mvt/etm kan de grens van 1% (een toename van 0,4 µg/m³ NO2 of PM10) worden overschreden. De toename is echter lager dan 700 mvt/etmaal. Dit betekent dat het plan 'niet in betekenende mate’ van invloed is op de luchtkwaliteit, waardoor toetsing aan de grenswaarden achterwege kan blijven.

68


7.7

Flora en fauna Op grond van de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en faunawet moet

WETTELIJK KADER

voor ruimtelijke ingrepen worden onderzocht of (significant) negatieve effecten zijn te verwachten op beschermde gebieden en/of planten- en diersoorten. Vervolgens moet worden beoordeeld in hoeverre dergelijke effecten acceptabel zijn. Met het oog hierop is ecologisch onderzoek uitgevoerd. Uit het onderzoeksrapport5 wordt duidelijk dat het plangebied niet ligt in of

ONDERZOEK GEBIEDSBE-

grenst aan gebied dat is beschermd in het kader van de Natuurbeschermings-

SCHERMING

wet 1998. De dichtstbijzijnde gebieden met deze status zijn het Drents-Friese Wold en het Leggelderveld, die ongeveer 2 km ten noordoosten van het plangebied liggen. Naar verwachting zal het plan geen negatieve effecten op deze gebieden hebben, niet alleen vanwege de afstand, maar ook vanwege de tussenliggende bebouwing en infrastructuur. Voor de planactiviteiten is daarom geen vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet nodig. Het Sterrebosch aan de overzijde van de Majoor van Swietenlaan behoort tot de Ecologische Hoofdstructuur. Het plangebied grenst hier in feite aan. Het Sterrebosch is tevens aangewezen als zoekgebied voor de ontwikkeling van een ecologische verbindingszone. Het noordelijk deel van het plangebied maakt hier ook deel van uit. Eventuele ontwikkelingen in deze zoekgebieden mogen geen barrière vormen voor de toekomstige realisatie van een verbindingszone. In het gebied ten noorden van de Majoor van Swietenlaan maken meerdere percelen reeds deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur. Daarom ligt het niet in de lijn der verwachting dat het noordelijk deel van het plangebied daadwerkelijk tot de Ecologische Hoofdstructuur zal gaan behoren. Het Sterrebosch heeft als natuurdoeltype eiken- en beukenbos van lemige zandgronden. Het bos wordt gekenmerkt door percelen met naaldbomen en verspreid staande eiken en beuken. De realisatie van appartementen en een zorghotel zal mogelijk tot een toename van recreatief bezoek aan het Sterrebosch leiden. Dit gebied is door de inrichting met diverse bospaden goed toegankelijk voor menselijk bezoek. Een eventuele toename van recreatie zal de natuurdoelen en waarden van het Sterrebosch echter niet aantasten. Dit betekent dat het plan op dit punt niet in strijd is met de Nota Ruimte en het POPDrenthe. In het plangebied zelf kan blijkens het ecologisch onderzoek een aantal be-

ONDERZOEK SOORTENBE-

schermde diersoorten worden verwacht.

SCHERMING

De nu aanwezige bebouwing en enkele bomen zijn mogelijk geschikt als verblijfplaats van vleermuizen. Ook vormt het gebied geschikt jachtterrein voor vleermuizen en zijn er potentiële vliegroutes.

5

'Advies Natuurwaarden Residence Frederiksoord', BügelHajema Adviseurs, Assen, 10 april 2008, projectnummer 268.17.50.00.00.


69

Daarnaast is het niet uit te sluiten dat in het plangebied zwaar beschermde amfibieën en reptielen voorkomen. Een van de conclusies is dan ook dat nader onderzoek naar het wel of niet voorkomen van deze beschermde soorten noodzakelijk is en naar de eventuele noodzaak om ontheffing van wettelijke verbodsbepalingen aan te vragen. Dit onderzoek is inmiddels uitgevoerd. Later in deze paragraaf wordt op de resultaten ervan ingegaan. Ook steenmarter is een zwaar beschermde diersoort die verblijfplaatsen in het gebied kan hebben (in de nog aanwezige bebouwing). Nader onderzoek naar het voorkomen van deze soort is echter niet nodig als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: -

de bebouwing moet buiten het voortplantingsseizoen (van maart tot juni) worden gesloopt;

-

voordat de bebouwing wordt gesloopt, moet deze van binnen worden

-

de sloop moet zich vanaf één kant van de bebouwing afwikkelen.

opgeruimd; Op deze manier worden eventueel aanwezige steenmarters zo weinig mogelijk verstoord. Indien dit om (een) bepaalde reden(en) niet mogelijk is, moet nader onderzoek de aan- of afwezigheid van de soort aantonen.

Schuren en rechts het noodgebouw van de voormalige tuinbouwschool

Naast zwaar beschermde soorten komt in het plangebied een aantal licht beschermde amfibie- en zoogdiersoorten voor (zie daarvoor het onderzoeksrapport). Voor deze soorten geldt bij ruimtelijke ontwikkeling een vrijstelling voor de artikelen 9 tot en met 12 van de Flora- en faunawet. Aan deze vrijstelling zijn geen aanvullende eisen gesteld en voor verstoring van de dieren hoeft geen ontheffing te worden aangevraagd. Met uitzondering van exoten zijn alle soorten vogels beschermd. Bij uitvoering van werkzaamheden in het kader van ruimtelijke inrichting geldt echter vrijstelling van de verboden als wordt gehandeld volgens een goedgekeurde gedragscode. Als er geen gedragscode is, moet worden nagegaan of verbodsbepalingen uit de Flora- en faunawet worden overtreden. In of in de omgeving van het plangebied komen geen belangrijke rust- of foerageergebieden van vogels voor. Grote bonte specht kan er mogelijk holen hebben (permanent

70


bewoond nest). In en rond het plangebied broedt een aantal algemene stadsen bosvogels, maar mogelijk broeden er ook enkele rode lijstsoorten. Toch kan men er in dit plangebied van uitgaan dat geen verbodsbepalingen worden overtreden als buiten het broedseizoen wordt gewerkt of als de werkzaamheden vóór het broedseizoen beginnen en continu voortduren. In dit laatste geval zullen broedvogels een rustiger nestelgelegenheid (op enige afstand) zoeken en niet door de werkzaamheden worden gestoord. Voor het broedseizoen wordt in het kader van de Flora- en faunawet geen standaardperiode gehanteerd. Van belang is of een broedgeval aanwezig is, ongeacht de periode. Voor de meeste vogels duurt het broedseizoen van ongeveer 15 maart tot 15 juli. In het plangebied is voor geen enkele vogelsoort de goede staat van instandhouding in het geding. Van de soortengroepen vaatplanten, vissen, dagvlinders, libellen en overige ongewervelde dieren zullen in het plangebied geen verbodsbepalingen worden overtreden. In de tuinen van het plangebied groeien weliswaar diverse beschermde planten en rode lijstsoorten, maar deze zijn door menselijk handelen geïntroduceerd en vallen daarmee niet onder het beschermingsregime van de Flora- en faunawet. Omdat de aanwezige soorten in speciaal daarvoor gecreëerde milieus voorkomen, is het aan te bevelen deze als geheel zoveel mogelijk intact te houden. Voorts valt aan te tekenen dat, na uitvoering van de plannen, het gebied geschikt biotoop zal blijven voor veel van de nu aanwezige (beschermde) diersoorten. In de zomer van 2009 is in het plangebied nader veldonderzoek naar be6

schermde vleermuissoorten, amfibieën en reptielen uitgevoerd . Hierbij is aangetoond dat er verblijfplaatsen zijn van ringslang, gewone grootoorvleer-

Nader onderzoek naar beschermde diersoorten

muis en gewone dwergvleermuis. Door de uitvoering van het plan zouden verblijfplaatsen kunnen worden aangetast. Om strijdigheid met de Flora- en faunawet te voorkomen, is het van belang om zodanige mitigerende maatregelen te treffen, dat de functionaliteit van het leefgebied niet zal worden aangetast. Het leefgebied van de ringslang bevindt zich in de tuinen. De tuinen en het karakter daarvan blijven intact. Met mitigerende maatregelen in de vorm van zonering en het aanleggen van natte elementen, kunnen mogelijke effecten vanuit verstoring worden beperkt en kan het leefgebied van ringslang worden versterkt. Het plan voorziet er in dat de gebouwen met de zomer- en winterverblijfplaatsen van de gewone grootoorvleermuis blijven gehandhaafd, evenals de boom met een grote holte aan de zuidoostzijde van het terrein. Verblijfsplaatsen van gewone grootoorvleermuis zullen niet worden aangetast, wel zal voorkomen moeten worden dat door verlichting de functionaliteit van het leefgebied ver6

Ecologisch onderzoek in natuurpark Frederiksoord’, Buro Bakker adviesbureau voor ecologie BV, Assen, 22 september 2009


71

mindert. Gewone dwergvleermuis heeft verblijfsplaatsen op twee locaties op het terrein. De oude portierswoning, die dienst doet als paarverblijf en als zomer- en winterverblijf zal behouden blijven. De andere locatie is de school, waar gewone dwergvleermuis achter de boeidelen een paarverblijf en mogelijk een winterverblijf heeft. Deze locatie zal over enige jaren worden gesloopt. Met mitigerende maatregelen, die voorzien in een zorgvuldige werkwijze en het tijdig bieden van voldoende alternatieven kan de functionaliteit van het leefgebied intact blijven. Deze maatregelen dienen ter goedkeuring aan Dienst Regelingen te worden voorgelegd. Gelet op de staat van instandhouding van de soort, het relatief geringe belang van het plangebied en het behoud van de andere verblijfsplaats wordt goedkeuring haalbaar geacht.

7.8

Water Vanuit de doelstellingen van het waterschap (zie ook paragraaf 3.5) gelden voor het watersysteem in het plangebied de volgende randvoorwaarden en uitgangspunten. (GROND)WATEROVERLAST

Het plangebied bevat voldoende ruimte om water (tijdelijk) vast te houden en te bergen. Om aan de normen hiervoor te kunnen voldoen, dient een oppervlakte die overeenkomt met ongeveer 10% van het verharde oppervlak in het plangebied (daken en oppervlakteverhardingen) uit water te bestaan. Bij de dimensionering van de (bestaande) watergang in het plangebied moet hiermee rekening worden gehouden. Het waterpeil in het plangebied zal maximaal 30 cm mogen fluctueren. Dit kan in de hand worden gehouden door eventuele aanpassing van de kruinhoogte van de (vaste) stuw in het plangebied. Om voldoende drooglegging voor de nieuwe bebouwing te garanderen, geldt een volgorde van voorkeursoplossingen: 1.

kruipruimteloos bouwen;

2.

ophogen van de bouwplaatsen;

3.

toepassen van drainage in het buitenterrein.

WATERKWALITEIT EN

Er mogen bij de bouw geen materialen worden gebruikt die verontreiniging van

ECOLOGIE

het oppervlaktewater met zich meebrengen. Voorbeelden hiervan zijn metalen als lood, koper en zink. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen in het buitenterrein moet worden tegengegaan. Bij de herinrichting van het buitenterrein zal nader worden bekeken of variaties in de oever van de watergang kunnen worden aangebracht, zoals plasdrasberm, ruige oever, rietoever, kademuur et cetera. De mogelijkheden van oevervariatie zijn mede afhankelijk van stroming, peilfluctuatie en voedselrijkdom. De aanpassingen mogen er echter niet toe leiden dat de watergang

72


wordt omgevormd tot een slingerende beek. De watergang maakt namelijk deel uit van de strakke orthogonale structuur van het plangebied en dat moet zo blijven. Er zal een gescheiden rioleringssysteem worden opgezet. Het vuilwater uit de

RIOLERING

bebouwing wordt aangesloten op de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Het hemelwater wordt niet naar deze installatie afgevoerd, maar binnen het plangebied opgevangen. Het van verharde oppervlakken afstromende hemelwater zal via een zuiverende passage/voorziening worden aangesloten op de bestaande watergangen in en rond het plangebied. Voor het onderhoud eist het waterschap een obstakelvrije zone van 5 m vanaf

BEHEER EN ONDERHOUD

de boveninsteek van de watergang in het plangebied. Voor werkzaamheden binnen deze zone is een vergunning op grond van de keur van het waterschap nodig. Met vorenstaande waterparagraaf heeft het waterschap expliciet ingestemd.


WATERTOETS

73

8

J u r i d i s c h e

v o r m g e v i n g

Algemeen De opzet van de regels (voorheen voorschriften) is zodanig dat is aangesloten op de nieuwe wettelijke regelingen, namelijk de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) en het nieuwe Besluit ruimtelijke ordening (Bro). Tevens sluiten de regels aan bij de nieuwe eisen conform de Standaard Vergelijkbare BestemmingsPlannen 2008 (SVBP 2008), welke per 1 juli 2009 verplicht wordt gesteld. Deze standaard maakt het mogelijk bestemmingsplannen te maken die op vergelijkbare wijze zijn opgebouwd en op eenzelfde manier worden verbeeld. Vergelijkbare bestemmingsplannen leiden tot een betere dienstverlening en tot een effectievere en efficiënte overheid. De SVBP 2008 geeft bindende standaarden voor de opbouw en de verbeelding van het bestemmingsplan, zowel analoog als digitaal. Dit heeft de volgende consequenties. De term vrijstelling is nu gewijzigd in ontheffing. De strafbepaling en de gebruiksbepalingen zijn niet langer opgenomen, aangezien dit in de nieuwe Wro (artikel 7.10) is geregeld. De inleidende regels (begrippen en wijze van meten) sluiten aan bij de eisen van het nieuwe Bro. Dit geldt tevens voor de opzet van het overgangsrecht bouwwerken, het overgangsrecht gebruik en de anti-dubbeltelbepaling. Het bestemmingsplan is overeenkomstig artikel 3.1.3 van het Besluit ruimtelijke ordening vervat in een beschrijving van de bestemmingen, waarbij per bestemming het doel of de doeleinden worden aangegeven.


75

9

E c o n o m i s c h e u i t v o e r b a a r h e i d

Voor de gemeente zijn geen kosten aan de uitvoering van het bestemmingsplan verbonden, mogelijk met uitzondering van de aanleg en het onderhoud van de openbaar toegankelijke ontsluitingen voor het autoverkeer. Dit laatste zal worden geregeld in een zogenaamde anterieure exploitatieovereenkomst tussen Park Frederiksoord BV en de gemeente.


77

10

I n s p r a a k

e n

o v e r l e g

10.1

Inspraak Het bestemmingsplan is in de versie van voorontwerp vanaf 4 juni 2009 gedurende een periode van zes weken in zowel het gemeentehuis als de Koloniehof in Frederiksoord ter inzage gelegd. Ook is het plan op de gemeentelijke website geplaatst. Tijdens de periode van zes weken, waarin ook twee inloopsessies zijn gehouden, bestond voor de bevolking en belanghebbenden de mogelijkheid inspraakreacties in te dienen. Er zijn 57 standaardbrieven ontvangen waarin bezwaar werd gemaakt tegen ‘deze gang van zaken’, zonder nadere onderbouwing. Tot 1 september 2009 konden deze briefschrijvers een motivatie indienen. Uiteindelijk hebben de volgende personen en groeperingen een gemotiveerde inspraakreactie gegeven: 1.

Dorpsgemeenschap Frederiksoord/Wilhelminaoord;

2.

Actiegroep Verontruste Inwoners van Frederiksoord, Wilhelminaoord en

3.

Colonies of Benevolence, p/a Speerstraat 1-1, Amsterdam;

4.

12 reacties van individuele personen en huishoudens7

Omstreken, ondertekend door 28 personen;

In het navolgende worden de gemaakte opmerkingen kort samengevat en per opmerking voorzien van de reactie van de gemeente. Steeds is met een nummer aangegeven welke van bovenstaande groeperingen de opmerking hebben gemaakt. Uit de reactie blijkt dat de inspraak in enkele gevallen aanleiding heeft gegeven het bestemmingsplan aan te passen. Opmerking (3) De doelgroep van de residence bestaat uit kapitaalkrachtige zieken en zorgbehoevende ouderen, alsmede wellness-publiek. Dit is niet de doelgroep waarop de Maatschappij van Weldadigheid zich in de kolonies van Frederiksoord en Wilhelminaoord altijd heeft gericht, namelijk verpauperde, maar tot het verrichten van arbeid geschikte gezinnen en individuen. Deze armen werden geacht om de kolonies weer te verlaten, zodra zij waren klaargestoomd voor hun arbeidsreïntegratie.

7

Op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens mogen (NAW-)gegevens van individuele personen niet in een elektronisch beschikbaar staand bestemmingsplan worden vermeld.


79

Reactie De Maatschappij van Weldadigheid is opgericht vanuit een in de samenleving opgekomen zorgbehoefte in de vorm van armoedebestrijding. De zorg die in de residence zal worden verleend is inderdaad voor andere doelgroepen bedoeld dan waarop de maatschappij zich in Frederiksoord en Wilhelminaoord van oorsprong richtte. Het zorgaspect blijft niettemin de verbindende factor. Om het complex van de voormalige tuinbouwschool een nieuwe functie te geven, zou bijvoorbeeld gezocht kunnen worden naar het opzetten van voorzieningen voor werkloze laaggeschoolden. Een dergelijke invulling zou rechtstreeks in lijn liggen met de oorspronkelijke doelstelling van de maatschappij. In het kader van het Belvedère-project is het echter van groot belang extra inkomsten voor de Maatschappij van Weldadigheid te genereren waarmee zij vervolgens voorzieningen voor ‘arm’ kan ontwikkelen (zie ook paragraaf 3.4 van de toelichting). Daarom is voor de opzet van de residence gekozen. Niettemin zal bekeken worden of in de bouwen aanlegfase en in de latere beheerfase van de residence werklozenprojecten en dergelijke kunnen worden ingezet. De residence levert sowieso veel werkgelegenheid op. Opmerking (1, 2, 4) Het plan is gericht op een zeer kapitaalkrachtig deel van de bevolking en is derhalve in flagrante tegenspraak met de oorspronkelijke en eigentijdse doelstelling van de Maatschappij van Weldadigheid. Reactie De appartementen worden niet in een extreem hoge prijsklasse uitgevoerd. Uitgegaan wordt van het middensegment. Het zorgelement past binnen de doelstellingen van de Maatschappij van Weldadigheid. Daarbij dient bedacht te worden dat de zorgbehoefte van ouderen is veranderd: uitgangspunt is tegenwoordig om hen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Van belang is daarnaast dat ook de lokale bevolking en minder bedeelden (via hun ziektekostenverzekering) gebruik kunnen maken van de zorgfuncties op de residence, waaronder het zorghotel. Opmerking (3) Op pagina 29 van de plantoelichting wordt gesproken over het ontwikkelen van voorzieningen voor rijk en arm. Gevraagd wordt om concrete voorbeelden te geven van voorzieningen die in het plangebied aan ‘armen’ ten goede zullen komen. Reactie Verwezen wordt naar de reactie op de vorige opmerking. Opmerking (1) In paragraaf 3.4 van de toelichting staat omschreven dat de kloof tussen arm en rijk ook voordelen kan bieden. Voor mensen die minder middelen tot hun beschikking hebben, worden door de elitaire zorg kansen gecreëerd; een nobel streven, maar er ontbreekt een duidelijk plan dat dit garandeert.

80


De Menning in Wilhelminaoord zal drastisch worden verkleind. Juist hier ligt ook een schitterende kans. Maak een mix van verschillende vormen van wonen, gebruik de duurdere appartementen om de goedkopere betaalbaar te maken middels huur of koop. Zo krijgt de lokale bevolking ook een kans. Reactie De zorgfuncties die in het plangebied worden opgezet, zullen ook ter beschikking staan van de plaatselijke bevolking, die er dus van zal kunnen mee profiteren. Doordat de bouw van het zorghotel volgtijdelijk is gekoppeld aan die van de appartementen, bestaat er ook een redelijke mate van zekerheid dat de zorgfuncties zullen worden gerealiseerd. Bij De Menning gaat het om intramuraal wonen, terwijl het in de residence vooral gaat om extramurale zorg. Beide woonvormen zijn niet simpel uitwisselbaar. Bovendien gaat de woongelegenheid in De Menning niet verloren, maar worden 36 intramurale zorgplaatsen overgebracht naar Vledder. Afgezien daarvan behoort de zorg niet puur getalsmatig te worden benaderd, maar moet worden gekeken naar de kwaliteit die in de nabije toekomst in zowel Wilhelminaoord als Vledder zal worden geleverd. Opmerking (1) Onvoldoende wordt aangegeven dat de bestemming zorg duurzaam zal zijn. Leg dit vast in de uiteindelijke vergunning. Reactie Op de verbeelding en in de regels van het bestemmingsplan (artikel 5.1 en artikel 10.1) is de zorgfunctie uitdrukkelijk vastgelegd. Dit betekent dat op de locaties van de zorgappartementen en het zorghotel geen bestemmingen met een andere functie mogen worden gerealiseerd. Personen die de appartementen kopen, tekenen tevens voor de geboden zorg. Ook dit is een garantie dat de zorg duurzaam zal zijn. Opmerking (3) Het lijkt onwaarschijnlijk dat 65-plussers gestapeld willen wonen. Reactie Gestapelde appartementen vormen in ons land een woningtype waarin met name ouderen interesse hebben. Belangrijke redenen hiervoor zijn het niet zelf hoeven onderhouden van een tuin en het gevoel van veiligheid. In dit geval zijn aan de appartementen bovendien (zorg)voorzieningen gekoppeld waarvan de doelgroep gebruik kan maken. Opmerking (1) Onduidelijk komt naar voren of de doelgroep alleen een kapitaalkrachtig deel van de bevolking zal zijn, toeristen of dat men zich ook gaat richten op nog andere doelgroepen. Het is niet goed te beoordelen welke doelgroep er in de toekomst daadwerkelijk komen zal.


81

Reactie De plantoelichting is juist heel duidelijk over de doelgroepen waarop wordt gemikt. Paragraaf 4.3 is aan dit thema gewijd. Hieruit wordt onder andere duidelijk dat het plan zich op diverse doelgroepen richt en dat de nieuwe huisvesting een belangrijke functie kan gaan vervullen voor de opvang van de snel groeiende oudere leeftijdsgroepen in de gemeente Westerveld en daarbuiten, met name de groep die zorgbehoeftig is, maar tevens zo lang mogelijk zelfstandig wenst te wonen. Opmerking (3) De kolonies van de Maatschappij van Weldadigheid zijn altijd een toeristische trekpleister geweest. Dit vormt een reden te meer om Frederiksoord opnieuw op de kaart te zetten als een locatie waar cultuurtoerisme (geen massatoerisme) een extra dimensie krijgt als broedplaats voor sociaal-maatschappelijke vernieuwing. Reactie Met het opzetten van het Inforium en het organiseren van evenementen in de voormalige schooltuinen is getracht invulling te geven aan het cultuurtoerisme. Deze opzet is echter niet rendabel gebleken. Daarom is nu gekozen voor een andere invulling van het terrein. Dit neemt echter niet weg dat elders in het gebied Frederiksoord-Wilhelminaoord sprake is van diverse initiatieven die zich richten op versterking van de (cultuur)toeristische functie. Zo wordt bijvoorbeeld nagedacht over upgrading van de Koloniehof. Opmerking (4) Na een faillissement wordt Hotel Frederiksoord weer opgestart en is bed and breakfast De Bakkerij net begonnen na een leegstand van jaren. Met de komst van het zorghotel zullen er in Frederiksoord drie concurrerende accommodaties (logies en restaurants) functioneren. Hiervoor is echter geen economisch bestaan. Reactie De drie vestigingen richten zich op duidelijk verschillende doelgroepen, waardoor er veeleer sprake is van onderlinge aanvulling dan van concurrentie. Bovendien zullen de bewoners van de zorgappartementen en van de te bouwen koloniewoningen in het gebied van het beschermd dorpsgezicht een interessante aanvulling op de klantenkring van het restaurant in Hotel Frederiksoord kunnen vormen. Opmerking (3) Het lijkt onwaarschijnlijk dat het zorghotel aantrekkelijk kan zijn voor toeristisch en zakelijk verblijf. Reactie Toeristen en zakelijk bezoekers zullen niet de belangrijkste doelgroepen voor de bezetting van de hotelkamers zijn, maar via een gerichte P.R. kunnen deze

82


soorten bezoekers wel een meer dan geringe bijdrage leveren aan met name de exploitatie van het restaurant. Opmerking (1) De uitvoering van het plan biedt goede scholingsmogelijkheden voor opleidingen in zowel de bouw als de horeca. Waar is dit echter gewaarborgd in het plan? Dezelfde vraag geldt voor het openbare karakter van het park. Reactie In een bestemmingsregeling kunnen niet alle aspecten van een plan worden vastgelegd, zoals scholingsmogelijkheden en openstelling van terreinen. In de erfpachtovereenkomst die de ontwikkelaar met de Maatschappij van Weldadigheid heeft gesloten, is echter een aantal zaken vastgelegd die buiten het bereik van het bestemmingsplan vallen. Hetzelfde geldt voor de anterieure overeenkomst die de ontwikkelaar en de gemeente in het kader van de uitvoerbaarheid van het plan zullen tekenen. Opmerking (1) Neem als eis voor een vergunning de verplichtingen mee die het tenietdoen van de tuinen tegengaan. Reactie Het beheer en het onderhoud van de te herstellen tuinen worden juridisch geregeld via de vereniging van eigenaren van de zorgappartementen. Opmerking (1, 4) De statistieken geven erg duidelijk aan dat de leeftijd in Frederiksoord drastisch omhoog gaat, vergeleken met de andere dorpen van Westerveld en overig Nederland. De balans in de bevolkingssamenstelling raakt door het plan verstoord. Waarom is er bijvoorbeeld niet meer gekeken naar de kansen voor starters? Reactie In het gebied van het beschermd dorpsgezicht Frederiksoord-Wilhelminaoord is het de bedoeling om op een aantal historisch verantwoorde locaties woningen te bouwen die refereren aan de vroegere koloniewoningen. Het basisontwerp van deze woningen (groeimodel) en ook de erfpachtsom zijn afgestemd op starters. Er is dus wel degelijk aandacht voor de kansen van starters, al geldt dat vooral voor het deel van het beschermd dorpsgezicht buiten de residence. Opmerking (4) In één plan de bevolking van Frederiksoord verdubbelen, is te gek voor woorden. Er zijn inmiddels voorbeelden te over in Nederland waar een grote groep nieuwkomers, geplaatst in een dorp, niet integreert, doch een culturele barrière opwerpt. Tegenstellingen worden vergroot. Met dit plan wordt de samenleving in Frederiksoord ontwricht. De bevolking in onze dorpen vergrijst sterker


83

dan in de rest van Nederland en de lokale bevolking ontbeert de voorzieningen die zij zou moeten hebben. Reactie Zoals uit paragraaf 4.3 van de plantoelichting blijkt, verwacht de gemeente dat een deel van de woongelegenheid in het plangebied door inwoners uit Westerveld zal worden betrokken. Integratieproblemen lijken in dit verband weinig waarschijnlijk. Het inwonertal van Frederiksoord zal in relatieve zin sterk stijgen, mede door de voorgenomen bouw van koloniewoningen in de rest van het gebied van het beschermd dorpsgezicht. In absolute zin gaat het echter om beperkte aantallen en blijven Frederiksoord en Wilhelminaoord kleine dorpen. Het voorzieningenniveau krijgt echter een impuls door de functies van het zorghotel, waar ook de lokale bevolking van kan profiteren. Bovendien zal het draagvlak van de bestaande voorzieningen in de dorpen, waaronder die in Vledder, door de bevolkingsgroei worden versterkt en ontstaat er nieuwe werkgelegenheid. Opmerking (1, 2, 3, 4) Het karakteristieke aanzicht van de huidige koloniewoningen zal onherstelbare schade worden aangedaan door de bouwhoogte van de zorgflats en het zorghotel op de achtergrond. Deze 12 tot 15 m hoge bebouwing zal vanuit alle richtingen zichtbaar zijn en is uit landschappelijk en cultuurhistorisch oogpunt onaanvaardbaar. De maten van de bebouwing zijn ook in strijd met de aanwijzing van het beschermd dorpsgezicht. Door dergelijke maten toe te laten, is de gemeente min of meer verplicht om straks iedere uitbouw of verbouw van een karakteristieke woning te honoreren. Willekeur is immers onacceptabel. Reactie De zorgvilla’s en het zorghotel zullen vanuit de omgeving (Majoor van Swietenlaan en Burgemeester Wijnoldyweg) nauwelijks zichtbaar zijn door het afschermende opgaande groen. Bij het planontwerp is ook uitdrukkelijk gelet op de hoogte van de bomen. Ter verduidelijking wordt aan de toelichting beeldmateriaal toegevoegd waarin de hoogte van de gebouwen versus de bestaande bomen zichtbaar wordt gemaakt. Daarnaast dient te worden bedacht dat er in de omgeving van het plangebied niet alleen kleinschalige gebouwen zoals voormalige koloniewoningen staan, maar ook grotere bouwmassa’s zoals het voormalige postkantoor en het klokkenmuseum, die met een nokhoogte van circa 10 m weinig onderdoen voor de zorgvilla’s en het zorghotel (zes van de zeven zorgvilla’s mogen maximaal 11,5 m hoog worden, het zorghotel 12 m). Ook deze grotere gebouwen maken deel uit van de historie van de voormalige kolonie. Slechts één van de nieuwe gebouwen (de meest westelijke zorgvilla) mag 15 m hoog worden. Daar komt bij dat de bovenste laag van de zorgvilla’s en het zorghotel zodanig dient te worden uitgewerkt dat deze qua beeld meer aansluit bij de kap dan bij de onderliggende bouwlagen. Hierdoor wordt de hoogte-indruk van de gebouwen verzacht.

84


Opmerking (3, 4) De bewoners van de woningen aan de Majoor van Swietenlaan en de Burgemeester Wijnoldyweg worden met een inbreuk op hun privacy geconfronteerd, vanwege het zicht vanuit de nieuwe bebouwing op hun woning en tuin. Reactie Door het afschermende opgaande groen zal er vanuit de zorgvilla’s en het zorghotel nauwelijks zicht zijn op de woonpercelen in de omgeving. Er bestaat bovendien de bereidheid om – in overleg - aanvullende beplanting aan te leggen. Opmerking (4) Er is geen bezwaar tegen de hoogte van de geplande nieuwbouw, mits de afstanden ten opzichte van het perceel van het ‘klokkenmuseum’ conform de plankaart in acht worden genomen en er voldoende afschermende beplanting langs het perceel wordt gehandhaafd c.q. aangeplant. Reactie De nieuwe bebouwing is op de plankaart vastgelegd in bouwvlakken, die (met uitzondering van uitstekende balkons) niet mogen worden overschreden. Het is uitdrukkelijk de bedoeling om door het handhaven en/of aanbrengen van opgaande beplanting de privacy op de bestaande woonpercelen te beschermen. Dit blijkt ook uit het afgebeelde inrichtingsplan in paragraaf 6.4.5 van de toelichting. Opmerking (4) Pas de gebouwen in bouwstijl en hoogte aan, zodat deze een eenheid kunnen vormen met de overige grotere gebouwen zoals het voormalige postkantoor. Modern vormgegeven gebouwen zijn in Frederiksoord ongewenst. Reactie Juist om de bouwstijl te laten aansluiten op die van andere grotere gebouwen in de omgeving heeft de ontwikkelaar gekozen voor het ontwerp van het bureau Harmonische Architectuur. Het ontwerp van dit bureau refereert aan de statige villa-architectuur van het hoofdgebouw van de voormalige tuinbouwschool. Eigentijdse vormgeving is echter niet op voorhand verwerpelijk. Historiseren moet niet het uitgangspunt zijn, associëren daarentegen wel. Dit laatste is tot uitdrukking gebracht in de beeldkwaliteitseisen voor de nieuwe bebouwing (zie paragraaf 6.4 van de toelichting). Opmerking (4) De vervanging van het Inforium door een zorghotel biedt de mogelijkheid een gebouw te creëren dat beter bij de omgeving past dan het huidige. detonerende monstrum. Om het karakter van het Beschermd Dorpsgezicht zo weinig mogelijk aan te tasten, dient het forse en hoge gebouw niet prominent zicht-


85

baar te zijn vanuit de omgeving , wat pleit voor camouflage door het planten van hoge bomen. Reactie Zoals op de verbeelding en de inrichtingsschets (zie paragraaf 6.4.5 van de toelichting) is te zien, wordt het terrein van het zorghotel van de Majoor van Swietenlaan en de rotonde afgeschermd door een groenstrook met opgaande beplanting. Ook op het parkeerterrein achter deze groenstrook worden bomen geplant. Het gebouw van het zorghotel zal hierdoor vanaf de openbare weg nauwelijks opvallen. Bovendien zal de architectuur van het zorghotel veel meer recht doen aan de omgeving dan aan het huidige Inforium. Opmerking (4) Het laten meanderen van gebouwen strookt niet met de historie. Binnen de kolonie is een strakke, symmetrische bebouwingsstructuur toegepast. Deze strakke structuur bepaalt ook in hoge mate het karakter van het Beschermd Dorpsgezicht. Reactie De kenmerkende strakke structuur van de (voormalige) kolonie is in het landschappelijk casco van het plangebied tot uitdrukking gebracht door handhaving en versterking van het orthogonale patroon van lanen, paden, watergangen en percelering. Binnen dit strakke patroon is echter gekozen voor het subtiel laten meanderen van de lijn van zorgvilla’s. In paragraaf 5.4 van de plantoelichting wordt gesteld dat het bebouwingsbeeld van de zorgvilla’s dienstbaar moet zijn aan het park waarin ze staan, in plaats van de omgeving te overheersen. Dit beeld komt beter tot z’n recht door de villa’s niet in een volkomen strakke, maar in een (licht) meanderende lijn te situeren. De meandering voorkomt dat een te stedelijk beeld ontstaat (strakke straat of laan) en verlengt de parkrand. In paragraaf 6.4.1 wordt hier nog aan toegevoegd dat de meandering tot een speelse bouwsituering leidt die voorkomt dat de sfeer van wandvorming, met een te massale, statische ordening ontstaat. Opmerking (2) Het herbouwen van koloniewoningen leidt tot vertekening van het historisch gegroeide beeld van het behouden deel van de kolonie. Juist de open ruimte attendeert de beschouwer op het oorspronkelijke ‘gevulde’ beeld. Het bestemmingsplan laat niet duidelijk uitkomen in welke vorm herbouw zal worden gepleegd, zodat niet goed is te beoordelen welk beeld er zal ontstaan. Reactie Het is niet goed te vatten hoe onbebouwde ruimte de beschouwer kan attenderen op een oorspronkelijk gevuld beeld. Daarvoor moet men wel een echte ‘ziener’ zijn, wat de gemiddelde beschouwer waarschijnlijk niet is. Zoals in paragraaf 6.4.3 van de plantoelichting is aangegeven, wordt voor de architectuur van de te herbouwen koloniewoningen verwezen naar de Wel-

86


standsnota voor de koloniewoningen in het gebied van de Maatschappij van Weldadigheid in de gemeente Westerveld. Deze welstandsnota bevat heel duidelijke richtlijnen voor het te creëren bebouwingsbeeld. Opmerking (3) Langs de Majoor van Swietenlaan is het op twee plaatsen mogelijk om via de toepassing van een wijzigingsbevoegdheid een (kolonie)woning te bouwen. Volgens de toelichting zullen dit zorgwoningen worden. De daarbij behorende aanduiding “zw” ontbreekt echter op de plankaart op één van de beide terreinen (de meest oostelijke locatie). Reactie Hier is inderdaad sprake van een omissie. De verbeelding is aangepast. Opmerking (3) Op de plankaart mist de koloniewoning ten westen van het parkeerterrein van het huidige Inforium de aanduiding “karakteristiek”, hetgeen blijkens artikel 11.3.a.6 uit de regels betekent dat deze woning gesloopt zou mogen worden. Dit is onacceptabel. Reactie Dit pand is bewust niet als ‘karakteristiek’ aangeduid, omdat de bouwvorm niet (meer) overeenkomt met die van een koloniewoning. Desondanks is sloop zonder vergunning niet toegestaan, omdat het pand onder het juridische regime van het beschermde dorpsgezicht valt. Opmerking (3) Op de tekening op pagina 66 van de plantoelichting zijn de aan de Molenlaan te bouwen koloniewoningen achter de lijn van de voorgevel van de hier nog bestaande koloniewoning geplaatst. Daarmee wordt de orthogonale ontginningsstructuur van de koloniën geweld aangedaan. Reactie De tekening op pagina 66 heeft geen rechtskracht, maar is slechts bedoeld om de invloed van het wegverkeerslawaai te illustreren. Plaatsing in de voorgevellijn van de nog bestaande koloniewoningen is niettemin wenselijk, zoals tot uitdrukking is gebracht in het hoofdstuk beeldkwaliteit. In dat licht bezien, zorgt de tekening op pagina 66 voor onduidelijkheid. Om plaatsing van de woningen in de voorgevellijn van bestaande koloniewoningen te garanderen, zijn de regels aangevuld (in artikel 9, lid 6 Wijzigingsbevoegdheid).Daarnaast is de tekening op pagina 66 van de toelichting aangepast. Opmerking (2, 3) Sommige van de te herbouwen koloniewoningen zijn geprojecteerd op plaatsen waar hun voorgangers nooit hebben gestaan. Hier dreigt geschiedvervalsing.


87

Reactie In het verleden bestonden de Molenlaan en de zuidzijde van de Majoor van Swietenlaan uit linten met ritmisch geplaatste kleinschalige koloniewoningen. Door invulling van daarvoor geschikte plekken wordt langs deze wegen het historische beeld weer herkenbaar. Herbouw op exact de historische footprint is om praktische redenen echter niet altijd mogelijk. Aan de Molenlaan zijn de exacte historische locaties bovendien niet te traceren, maar is wel bekend dat daar meerdere koloniewoningen hebben gestaan. Opmerking (3) Aan de Molenlaan hebben vanaf 1818 meer woningen gestaan dan de eerste kadastrale kaart van Nederland, daterend van 1832, doet vermoeden. De exacte locaties van die woningen zijn echter niet te traceren. Dat feit kan een reden zijn om van herbouw af te zien: “Het restaureren houdt op daar waar het vermoedelijke herstellingen betreft en de hypothese begint […]” (Handvest van Venetië, artikel 9). Dit laatste betekent dat van de zes te bouwen koloniewoningen in het plangebied er hoogstens twee gehandhaafd kunnen blijven: één aan de Majoor van Swietenlaan, ten westen van de Graaf van Limburg Stirumlaan en één aan de Molenlaan, ten westen van de bestaande koloniewoning. Als compensatie voor de vier woningen, die komen te vervallen, kunnen met gemak historisch verantwoorde locaties worden aangewezen in de directe omgeving van het plangebied: één langs de Majoor van Swietenlaan, ten oosten van de oprit naar het parkeerterrein van het huidige Inforium en drie langs de Molenlaan, ten oosten van de Graaf van Limburg Stirumlaan. Reactie Het is niet vermoedelijk, maar zeker dat langs de Molenlaan meerdere koloniewoningen hebben gestaan. Bij de herbouw gaat het niet om het exact kopieren van de koloniewoningen op de exacte footprints, maar om het beter herkenbaar maken van de landschapsgeschiedenis. Bij exact kopiëren doet zich bovendien de vraag voor op welke periode men wil teruggrijpen: sinds de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid zijn immers voortdurend fysieke ingrepen in het onderhavige plangebied (en daarbuiten) verricht. Deze vraag valt in feite niet te beantwoorden. De mogelijkheid voor herbouw van koloniewoningen buiten het plangebied wordt geregeld in het bestemmingsplan dat voor de rest van het gebied van het beschermd dorpsgezicht Frederiksoord-Wilhelminaoord wordt ontwikkeld. Opmerking (3) Uit een maquettestudie van het bouwproject aan de Vaartweg blijkt dat voor nieuwe koloniewoningen slechts een geringe afwijking van de oorspronkelijke bebouwing acceptabel is. Dit pleit voor een bouwhoogte die gelijk is aan die van de originele koloniewoningen. Reactie

88


De gemiddelde Nederlander is sinds de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid aanzienlijk langer geworden. Een goot en bouwhoogte zoals bij de oorspronkelijke woningen is in de huidige tijd daarom niet meer acceptabel en ook niet toegestaan, gelet op het Bouwbesluit. Er zal dan ook van wat grotere maten moeten worden uitgegaan. Opmerking (3) De koloniewoningen worden voorzien van een zolderverdieping. Ze zijn bedoeld voor mensen die zorg nodig hebben. Dergelijke mensen zullen een woning zonder trappen prefereren. Reactie De gevraagde zorg kan sterk uiteenlopen. Er zijn ook mensen die uitstekend kunnen traplopen, maar een andere handicap hebben. Bovendien kunnen er slechts zes van dit type woningen worden gebouwd, tegenover 85 gelijkvloerse appartementen (nog afgezien van de gelijkvloerse woonruimte in het zorghotel). Opmerking (3) In artikel 9.2.c van de regels staat dat de goot- en de bouwhoogte van de nieuwe koloniewoningen ten hoogste 8 en 10,5 m mogen bedragen. In artikel 9.6 punt 3 staat dat het college van b&w het bestemmingsplan mag wijzigen met dien verstande dat de goot- en bouwhoogte ten hoogste 3,5 en 8 m mogen bedragen. Beide artikelen zijn niet in een logisch verband met elkaar te brengen. Reactie Artikel 9.2.c heeft niet betrekking op nieuw te bouwen ‘koloniewoningen’, maar op de bestaande woonpercelen in het plangebied. Als op een bestaand woonperceel een koloniewoning staat, dan is deze op de plankaart aangeduid als ‘karakteristiek’ en mogen op grond van artikel 9.2.f (en in afwijking van 9.2.c) de bestaande goothoogte, bouwhoogte en dakvorm niet worden veranderd. De nieuwbouw van koloniewoningen is via de toepassing van een wijzigingsbevoegdheid mogelijk, hetgeen inclusief de toegestane goot- en bouwhoogte geregeld is in artikel 9.6. Opmerking (4) Er is geen bezwaar tegen de bestemming ‘klokkenmuseum’, mits deze functie conform de destijds gesloten overeenkomst niet verplicht kan worden opgelegd. Reactie Het perceel van het klokkenmuseum is voorzien van een woonbestemming met als aanduiding ‘museum’. Het is niet verplicht de museumfunctie uit te oefenen. Als deze komt te vervallen, mag het perceel uitsluitend voor wonen (al dan niet met de uitoefening van een aan huis verbonden beroep) worden gebruikt.


89

Opmerking (4) De aanduiding ‘erf’ op het perceel van het klokkenmuseum dient te worden aangepast vanwege de aanwezigheid van een bijgebouw. Reactie Zoals uit artikel 9, lid 3 van de planregels blijkt, zijn bijgebouwen op de gronden ter plaatse van de aanduiding ‘erf’ toegestaan. De oppervlakte aan bijgebouwen, aanbouwen en uitbouwen op het perceel van het klokkenmuseum overschrijdt ook niet het voorgeschreven maximum van 80 m2. Aanpassing van het plan is op dit punt dan ook niet aan de orde. Opmerking (4) In het plan wordt gesproken over verplaatsing van de bestaande orangerie. Er is echter geen orangerie op het terrein aanwezig. Reactie Op het terrein staat een kas die een met een orangerie vergelijkbare functie vervulde. Opmerking (4) De toekomstige verkeersdruk zal groter zijn dan in het plan is berekend. Reactie Zelfs als de insprekers gelijk krijgen dan zal de verkeersdruk toch kleiner zijn dan in het recente verleden, toen de tuinbouwschool, die relatief veel verkeer genereerde, nog functioneerde. Opmerking (3) Op de plankaart staat een langgerekt parkeerterrein ingetekend parallel aan de Majoor van Swietenlaan. Op deze locatie staan thans schuren die gebouwd zijn tussen 1905 en 1908. De afbraak van deze schuren zal uit cultuurhistorisch oogpunt onacceptabel zijn. Ook uit ruimtelijk oogpunt is de afbraak onwenselijk, want ze vormen een prachtige afbakening van de nieuwe residence. Tevens behoeden de schuren de bewoners van de woningen aan de Majoor van Swietenlaan voor lawaai- en lichtoverlast. Reactie Het is niet de bedoeling deze schuren af te breken, maar ze te gebruiken als overdekte parkeervoorziening. Het grondvlak van de schuren is daarom als bouwvlak binnen de bestemming Verkeer-Parkeren opgenomen. In het voorontwerp-bestemmingsplan is de hoogte van deze bebouwing op maximaal 3 m gesteld. Dit is niet juist, de schuren zijn hoger. De regels (artikel 7.2 punt b) zijn nu in overeenstemming gebracht met de bestaande goot- en nokhoogte van de schuren.

90


Opmerking (3) Op de plankaart is het stook- en ketelhuisje uit circa 1934 verdwenen ten behoeve van een parkeerterrein. De afbraak van dit waardevolle cultuurelement is onacceptabel. Reactie Het stook- en ketelhuisje wordt niet afgebroken. Een optie is om dit gebouw te integreren met de te verplaatsen orangerie. Er is echter verzuimd hiervoor een bouwvlak op de plankaart op te nemen. Dit bouwvlak is alsnog toegevoegd. Opmerking (3) De twee parkeerterreinen aan weerszijden van de Graaf van Limburg Stirumlaan zijn ongelukkig gekozen, gezien het feit dat deze laan uit cultuurhistorisch en toeristisch oogpunt waardevol is. Reactie Inclusief de begeleidende laanbeplanting blijft de Graaf van Limburg Stirumlaan geheel intact. Het gemotoriseerde verkeer zal geen gebruik kunnen maken van de laan en zal deze ook nergens kruisen. De parkeerterreinen aan weerszijden van de laan zullen worden afgezoomd met een heg, waardoor de gestalde voertuigen niet zullen opvallen. Het beeld dat van de Graaf van Limburg Stirumlaan wordt ervaren verandert hiermee niet wezenlijk. Opmerking (4) Op en rond het perceel van het klokkenmuseum is onvoldoende parkeerruimte voor bezoekers. Dat geldt ook voor het tegenoverliggende hotel. Om hierin verbetering te brengen dient het volkomen overbodige ‘verblijfsgebied’ aan de Majoor van Swietenlaan weer als parkeerstrook voor toeristen toegankelijk te worden gemaakt. Reactie De Majoor van Swietenlaan en het bijbehorende ‘verblijfsgebied’ maken geen deel uit van het bestemmingsplan. Aanpassing van het gebruik van deze gronden valt hiermee buiten de orde van het plan. Bovendien is niet de gemeente, maar de provincie de wegbeheerder. Bij de aanleg van de ontsluitingsstructuur in het plangebied en de aantakking op de Majoor van Swietenlaan is overleg met de provincie noodzakelijk. In dat kader zal de gemaakte opmerking over de parkeergelegenheid worden meegenomen. Ter hoogte van het klokkenmuseum en het hotel bestaat langs de Majoor van Swietenlaan overigens wel degelijk parkeergelegenheid. Meer in oostelijke richting ontbreekt deze inderdaad. Opmerking (4) Het voorgestelde gebruik van zink als gevelbekleding van de bovenste etage van de zorgvilla’s en het zorghotel is ongewenst, enerzijds om verontreiniging van het oppervlaktewater te voorkomen en anderzijds omdat zink een materi-


91

aal is dat nergens in de kolonie voor gebouwen met een woonbestemming is gebruikt. Reactie Zink is een milieuvriendelijk materiaal. Het verontreinigt het hemelwater niet en het kan ook volledig worden gerecycled. Opmerking (4) Om schade aan omliggende panden te voorkomen wordt verzocht om heiwerkzaamheden tijdens de bouw achterwege te laten en alleen boringen toe te staan. Reactie Deze opmerking betreft een uitvoeringskwestie en valt buiten het regime van het bestemmingsplan. Over de wijze van werken zal echter vooraf overleg worden gevoerd tussen de gemeente, de ontwikkelaar, de bouwer(s) en omwonenden. Opmerking (4) De gemeente dient garanties te geven dat de extra vergrijzing niet zal leiden tot grotere lasten voor de huidige bewoners. Reactie Verwacht wordt dat de realisatie van het plan de gemeente meer baten dan lasten zal opleveren. Dit blijkt uit een berekening die in de lokale economienota is gemaakt. Hierdoor kan de financiële balans ook voor de huidige ingezetenen eerder positief dan negatief uitvallen. Harde garanties kunnen echter onmogelijk worden gegeven. Opmerking (1, 2, 4) Het is de vraag of in de situatie van en na de kredietcrisis het plan nog wel haalbaar is. Er dreigt een onvolledige uitvoering, met alle consequenties van dien. Reactie Voor de realisatie van het plan wordt uitgegaan van de relatief lange periode van tien jaar. Dit betekent een geleidelijke ontwikkeling, zodat de markt niet plotseling wordt overvoerd met een fors aantal zorgappartementen. De risico’s zijn bovendien voor de ontwikkelaar; voor de gemeente en de huidige inwoners zal een onvolledige uitvoering van het plan geen negatieve financiële consequenties hebben. Opmerking (4) Vanwege mogelijke waardevermindering van het woonpand Burgemeester Wijnoldyweg 4 zullen de eigenaren te zijner tijd de gemeente aansprakelijk stellen voor planschade.

92


Reactie Het is sterk de vraag of van waardevermindering sprake zal zijn. Bij een eventueel verzoek om planschade zal deze vraag nader worden getoetst. Opmerking (3) Gevraagd wordt of het ‘Uitvoeringsplan’ dat volgens de toelichting (p.28) op 24 januari 2007 de instemming heeft gekregen van de stuurgroep ondertussen openbaar is gemaakt. Zo niet, dan wordt de inspreker indien mogelijk graag in de gelegenheid gesteld om z’n zienswijze te herschrijven en dient deze beschouwd te worden als een pro forma bezwaarschrift. Reactie Het Uitvoeringsplan is in november 2008 op hoofdlijnen gepresenteerd. Het volledige plan mag desgewenst worden ingezien. Zienswijzen zijn aan de orde bij de volgende stap in het proces, dat wil zeggen bij het ontwerpbestemmingsplan. Inspreker krijgt daarmee nog volop de gelegenheid met een nadere reactie te komen. Opmerking (1) De inwoners worden onvoldoende bij het planproces betrokken. Reactie De gemeente bestrijdt deze opmerking. Het uitvoeringsplan van het Belvedèreproject is in november 2008 en oktober 2009 gepresenteerd en bediscussieerd met de bevolking. Daarnaast is ruimschoots de gelegenheid gegeven om in te spreken op het voorontwerpbestemmingsplan voor de residence.

10.2

Overleg Op 25 mei 2009 is, conform artikel 3.1.1 van het Besluit ruimtelijke ordening, het voorontwerp van het bestemmingsplan voor overleg aan enkele instanties gezonden die betrokkenheid hebben bij het plan: -

Ministerie van VROM (met als coördinerende dienst de VROM-inspectie);

-

Provincie Drenthe;

-

Waterschap Reest en Wieden.

Aanleiding om opmerkingen over het plan te maken, blijkt er alleen te zijn bij de twee laatste instanties. Het waterschap brengt in een brief van 30 juni 2009 een positief wateradvies uit over het plan. De provincie Drenthe reageert in een brief op 21 juli 2009. De opmerkingen die in deze brief worden gemaakt, worden hierna becommentarieerd door de gemeente.


93

Opmerking Ingestemd kan worden met de mogelijkheid om zes koloniewoningen te realiseren met een lage gootlijn, afgestemd op de karakteristieke bestaande koloniewoningen. Echter de voorgestelde regeling van de goothoogte van de bestaande woningen tot 8 m is daarmee in strijd. Nagenoeg alle woningen hebben immers een karakteristieke lage goothoogte. Ook komen er rijksmonumentale panden in het plangebied voor die zonder meer moeten worden afgestemd op de juiste goothoogte. In dit verband ligt het voor de hand dat de bestaande en de nieuw te bouwen woningen worden afgestemd op een maximale goothoogte van 3,5 m. Dit mede uit oogpunt van behoud en/of herstel van de karakteristiek. Voor de eventuele bestaande hogere goothoogte kan een uitzondering worden gemaakt in de regeling. Reactie Voor de bestaande koloniewoningen, voorzover voorzien van de aanduiding ‘karakteristiek’, geldt de bepaling dat de bestaande uitwendige hoofdvorm, blijkend uit de goot -en bouwhoogte en dakvorm niet mag worden veranderd en dat de karakteristieke panden, aangewezen als beschermd monument, vallen onder het regime van de Monumentenwet. Hiermee is de karakteristieke lage goothoogte voor de bestaande koloniewoningen gewaarborgd. Slechts één koloniewoning, die direct grenst aan het parkeerterrein, is niet voorzien van de aanduiding ‘karakteristiek’ vanwege het ontbreken van deze verschijningsvorm. Hiervoor is een hoge goothoogte dus wel mogelijk. Voor de nieuw te bouwen woningen geldt al een lage goothoogte van 3,5 m Daarnaast kunnen voorwaarden worden gesteld met betrekking tot de situering, vormgeving en omvang van de woningen en vrijstaande bijgebouwen. Opmerking De noodzaak om in het plangebied een nieuwe invulling te creëren vanwege het vertrek van de tuinbouwschool wordt onderkend. Niettemin wordt de vraag gesteld waarom voor het meest westelijk te realiseren woningcomplex aan de Burgemeester Wijnoldyweg een goothoogte van 12 m en een bouwhoogte van 15 m worden toegestaan .Dit wordt niet logisch en consequent geacht als er rekening moet worden gehouden met het feit dat deze bouwwerken zich moeten onttrekken aan de omgeving. In de toelichting wordt aangegeven dat deze hogere bebouwing de stedenbouwkundige tegenhanger is van het bestaande zorghotel. Maar dat is qua hoogte niet het geval (15 m in plaats van de 12 m maximale bebouwing zorghotel). Afgezien van het feit dat dit effect in de bebouwingsstrip nauwelijks tot uiting zal komen, is het uit ruimtelijk oogpunt niet overtuigend. Verzocht wordt dit aspect nog eens nader te bezien. Reactie In het stedenbouwkundig ontwerp is gekozen om het appartementencomplex op de hoeksituatie van de Burgemeester Wijnoldyweg en de Majoor Van Swietenlaan te verbijzonderen door hier een extra bouwlaag toe te voegen. Hiermee wordt het gebouw als westelijke beëindiging van een reeks relatief gelijksoortige gebouwen verbijzonderd. De oostelijke beëindiging van de ge-

94


bouwenreeks wordt gevormd door het zorghotel, dat niet zozeer qua hoogte, maar wel qua functie en architectuur een bijzonder gebouw is. De bomenschil aan de westelijke en noordelijke terreingrens wordt in zijn geheel gehandhaafd. Deze schil heeft ter plekke van het meest westelijke appartementsgebouw langs de Burgemeester Wijnoldyweg een breedte van circa 35 m en bestaat uit forse volwassen bomen van 20 m à 25 m hoogte. De hoogte van het meest westelijke appartementsgebouw zal de hoogte van deze bomenschil niet overstijgen. Opmerking In de toelichting wordt aangegeven dat het woningaantal in overeenstemming is/wordt gebracht met het gemeentelijk woonplan. Verzocht wordt deze plannen met elkaar in overeenstemming te brengen. Reactie Bestuurlijk is met de provincie afgesproken dat de zorgappartementen in Residence Frederiksoord niet meetellen in het bouwprogramma van het gemeentelijke woonplan. De gemeente is nu bezig met de voorbereiding van een nieuwe woonvisie, waarin de woningbouw in de residence expliciet een plek krijgt. Opmerking Aanvullend onderzoek naar het voorkomen van zwaar beschermde diersoorten moet nog worden uitgevoerd alvorens het bestemmingsplan kan worden vastgesteld. Hiervan wordt nota genomen. Reactie Dit nadere onderzoek is inmiddels uitgevoerd. De rapportage geldt als bijlage bij het bestemmingsplan. De resultaten en conclusies uit het onderzoeksrapport zijn samengevat in de plantoelichting. Opmerking Aanduidingen over karakteristieke panden en de aanduidingen van de rijksmonumenten en de eventuele provinciale en gemeentelijke monumenten ontbreken. Reactie De karakteristieke panden zijn wel degelijk op de verbeelding aangegeven en in de regels is hiermee een relatie gelegd. De rijksmonumenten kennen een eigen wettelijke regeling, zodat het aanduiden daarvan op de verbeelding geen meerwaarde heeft.


95

B i j l a g e n

REKENBLAD SRM I (2006) gemeente: bestemmingsplan: situatie: jaar basisgegevens: waarneempunten rijlijnnummer intensiteit basisjaar groeipercentage etmaal int.(prognose) periode uurintensiteit gemiddelde uur intensiteit

snelheid

waarneemhoogte wegdekhoogte objectfractie wegdekverharding afstand obstakel afstand-kruising bodemfactor afstand (schuin) afstand (hor.) periode emissie

W esterveld Residence Frederiksoord N353 2005 prognosejaar: 2020 48 dB contour 1 2740 15,0 Qetm 3151 Dag Avond Nacht 6,9 2,8 0,8 Qlv 205,1 83,3 22,3 Qmv 8,3 1,6 0,9 Qzv 1,5 0,3 0,4 Qmr 2,8 1,5 0,3 Qtot 217,7 86,7 23,9 Vlv 50 Vmv 40 Vzv 40 Vmr 50 Hw 4,5 Hweg 0,0 fobj 0,0 DAB/referentie wegdek 0,0 a 0,0 b 0,73 r 27,9 d 27,6 Dag Avond Nacht

zichthoekcorrectie periode dag/avond/nachtwaarde dag/avond/nachtcorrectie dag/avond/nachtwaarde na correctie

69,9 61,7 57,5 51,8 70,8 0,0 0,0 0,0 0,0 14,4 0,2 2,8 0,7 18,1 N Dag 52,7 0 52,7

Lden aftrek artikel 110g W GH 2006 Lden afgerond na aftr. art. 110g WGH 2006

53,0 5 48

correctie

demping

Elv Emv Ezv Emr Etotaal Ckruispunt (vri) Cobstakel Creflectie Ctotaal Dafstand Dlucht Dbodem Dmeteo Dtotaal

66,0 54,5 51,0 49,0 66,5

60,3 52,0 51,7 42,5 61,4

Avond 48,4 5 53,4

Nacht 43,3 10 53,3

datum/tijd: bestandsnaam:

53 dB contour 1 2740 15,0 3151 Dag Avond 6,9 2,8 205,1 81,6 8,3 3,3 1,5 0,6 2,8 1,5 217,7 87,0 50 40 40 50 4,5 0,0 0,0 DAB/referentiewegdek 0,0 0,0 0,47 13,2 12,7 Dag Avond 69,9 61,7 57,5 51,8 70,8 0,0 0,0 0,0 0,0 11,2 0,1 1,5 0,3 13,1 N Dag 57,7 0 57,7 58,0 5 53

65,9 57,7 53,5 49,0 66,8

Avond 53,7 5 58,7

25-02-08 11:49 WeReN31.xls

mvt % mvt Nacht 0,8 22,6 0,9 0,2 0,3 24,0

% mvt/u mvt/u mvt/u mvt/u mvt/u km/u km/u km/u km/u m m m m m m

Nacht 60,3 52,2 47,9 42,5 61,2

dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB

Nacht 48,1 dB 10 dB 58,1 dB dB dB dB

REKENBLAD SRM I (2006) gemeente: bestemmingsplan: situatie: jaar basisgegevens: waarneempunten rijlijnnummer intensiteit basisjaar groeipercentage etmaal int.(prognose) periode uurintensiteit

Westerveld Residence Frederiksoord N855 2005 prognosejaar: 2020 48 dB contour 1 6240 22,5 Qetm 7644 Dag Avond Nacht 6,8 3,1 0,7 Qlv 489,4 228,7 48,4 gemiddelde Qmv 20,9 3,6 3,4 uur Qzv 6,8 1,4 1,2 intensiteit Qmr 5,2 3,3 0,5 Qtot 522,3 237,0 53,5 Vlv 30 snelheid Vmv 30 Vzv 30 Vmr 30 waarneemhoogte Hw 4,5 wegdekhoogte Hweg 0,0 objectfractie fobj 0,0 wegdekverharding DAB/referentiewegdek afstand obstakel 0,0 afstand-kruising a 0,0 bodemfactor b 0,79 afstand (schuin) r 31,2 afstand (hor.) d 31,0 periode Dag Avond Nacht emissie Elv 69,8 66,5 59,7 Emv 64,6 56,9 56,7 Ezv 63,0 56,2 55,4 Emr 50,2 48,3 40,3 Etotaal 71,6 67,3 62,5 correctie Ckruispunt (vri) 0,0 Cobstakel 0,0 Creflectie 0,0 Ctotaal 0,0 demping Dafstand 14,9 Dlucht 0,2 Dbodem 3,1 Dmeteo 0,7 Dtotaal 19,0 zichthoekcorrectie N periode Dag Avond Nacht dag/avond/nachtwaarde 52,6 48,3 43,5 dag/avond/nachtcorrectie 0 5 10 dag/avond/nachtwaarde na correctie 52,6 53,3 53,5 Lden aftrek artikel 110g WGH 2006 Lden afgerond na aftr. art. 110g WGH 2006

53,0 5 48

datum/tijd: bestandsnaam:

53 dB contour 1 6240 22,5 7644 Dag Avond 6,8 3,1 489,4 222,0 20,9 9,5 6,8 3,1 5,2 3,3 522,3 237,9 30 30 30 30 4,5 0,0 0,0 DAB/referentiewegdek 0,0 0,0 0,57 14,6 14,1 Dag Avond 69,8 66,3 64,6 61,2 63,0 59,5 50,2 48,3 71,6 68,2 0,0 0,0 0,0 0,0 11,6 0,1 1,8 0,4 13,9 N Dag Avond 57,7 54,3 0 5 57,7 59,3 58,0 5 53

23-03-09 14:49 WeReN81.xls

mvt % mvt Nacht 0,7 50,1 2,1 0,7 0,5 53,5

Nacht 59,9 54,7 53,1 40,3 61,7

% mvt/u mvt/u mvt/u mvt/u mvt/u km/u km/u km/u km/u m m m m m m dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB

Nacht 47,8 dB 10 dB 57,8 dB dB dB dB

Bestemmingsplan Residence Frederiksoord O N T W E R P

Recommend Documents