Bijlage
Besluitenlijst van de vergadering van de Parkstad Raad d.d. 14 december 2009, Raadzaal gemeentehuis Landgraaf.
Vergadering Parkstad Raad
Aanvang: 19.00 uur
Datum 1 februari 2010
Einde: 20.15 uur
Aanwezig: Gemeente Brunssum Gemeente Heerlen Gemeente Kerkrade Gemeente Landgraaf Gemeente Onderbanken Gemeente Simpelveld Gemeente Voerendaal Parkstad Bestuur
Parkstad Limburg
De heren H.J.S.M. Broers, G.M.E. Gerards; J.H.T.J. van Oppen (plv. voorzitter); J.M.H. Middelveld; De heren K. Adema; B.H.J. Braeken; mevrouw M.H.J.M. Wouters; De heren J. Bok, J.L.P. Hanssen, M.J.L. Stevens, W.A.S.M. Ploum; De heren, M.W. Geutjes, G.J.E.Nievelstein; T.Embregts De dames C. Schoffelen-Steentsma; S.C.M. Sajovec -Jacobs; de heer H. Vreuls; De heer J.H. Meijers; J.J.M.T Scheeren; De heren W.L. Uitterhoeve, A.H.J. Conjaerts; De heren A.M.G. Gresel;, H.G.G. Bogman; A. Dritty, E.A.J. Sprokkel, R. de Boer; de dames A.H. Clermonts-Aretz; M.F.A. de Wit-Romans; De heren P.M. Bertholet (directeur/secretaris), J.J.A. Bisschops (Bestuurszaken); mevr. M. Spronken (adjunctdirecteur).
Afwezig: Gemeente Landgraaf Gemeente Heerlen Gemeente Kerkrade Gemeente Simpelveld Gemeente Voerendaal Parkstad Bestuur
De heren G.J.J. Huth, K.M. Wolff De heren M.S. Rahnama’i; N.A. Aarts, E.H.J. Bus, R.P. Hummel; mevrouw A.A. Winkens; Mevrouw M.S.A. Ribbink-Pieters; De heer M.J.J.M. Gulpen; De heer J.H.G. Zinzen; De heer P.J.B.C. Thomas.
1. Opening. De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen welkom, in het bijzonder mevrouw Sajovec-Jacobs die vanuit Onderbanken de heer Ehlen opvolgt in de Parkstad Raad. Tevens heet hij welkom de burgemeester alsmede een raadslid van Nuth die de Parkstad Raad als toehoorders bijwonen. Verder deelt hij de ontvangen berichten van verhindering mede. 2.
Vaststelling agenda.
De agenda wordt vastgesteld.
3.
Vragenuur.
Er zijn geen vragen ingediend; de schriftelijk door de heer Hummel ingediende vragen Blad zullen ook schriftelijk worden beantwoord; de heer Hummel is inmiddels hierover 2 van 7 geïnformeerd. Bijlage
4. Mededelingen. T.a.v. de planning van de informatiebijeenkomsten en de vergaderingen van de Parkstad Raad verzoekt de voorzitter om de datum van de eerste informatiebijeenkomst 18 januari 2010 te wijzigen in 25 januari 2010.
Vergadering Parkstad Raad
Datum
5. Ingekomen stukken: De heer Embregts vraagt wat in de voorlaatste alinea van de brief van GS van Limburg aan de Ministeries van Biza en VROM wordt bedoeld met “een klein slagvaardig sturend gremium”. De voorzitter licht toe dat de provincie vindt dat het over drie onderwerpen gaat: mensen, middelen en mandaat. De nieuwe voorzitter zal meer tijd beschikbaar krijgen en kunnen besteden aan Parkstad Bestuur en Parkstad Raad en wordt verantwoordelijk voor het uitvoeringsprogramma. De voorzitter moet het aanspreekpunt voor de provincie worden waar zaken mee kunnen worden gedaan; hij denkt dat dit door de provincie hiermee wordt bedoeld.
14 december 2009
6.
Concept-besluitenlijst van de vergadering van de Parkstad Raad van 28 september 2009, inclusief actielijst. Deze wordt ongewijzigd vastgesteld. 7. Herstructureringsvisie voor de woningvoorraad Parkstad Limburg. De heer Dritty wijst er op dat twee weken geleden door middel van een presentatie tijdens de informatiebijeenkomst nader op de herstructureringsvisie is ingegaan. Het betreft een verder gekwantificeerd programma voor de komende jaren van sloop en bouw. Vanuit de zgn. enveloppen is een opgave gedestilleerd, samen met 7 gemeenten en 11 woningcorporaties, tot op gemeente- c.q. wijkniveau, waarin duidelijk wordt in welke delen de transformatieopgave de komende jaren gerealiseerd moet gaan worden. Alle partners hebben de voorliggende herstructureringsopgave enthousiast ontvangen, niet alleen gemeenten, maar ook corporaties, provincie en Rijk. Mevrouw Wouters vraagt of, wanneer door een gemeente het doel niet wordt gehaald, dit dan door een andere gemeente mag worden ingevuld. De heer Bok merkt op dat de notitie niet af is. De particuliere sector, waar zich het grootste probleem voordoet, komt niet of nauwelijks aan bod. De leegstand bedraagt hier 3,5 % en neemt alleen maar toe. Juist bij de particuliere panden wordt het eerst verloedering waargenomen. De woningcorporaties waken hier voor wat hun bezit betreft in het kader van hun strategisch voorraadbeheer wel voor. Hier is nog onvoldoende over nagedacht; er is geen enkel voorbeeld over een mogelijke oplossingswijze. Ook de onderbouwing van de financiële middelen ontbreekt geheel. Dit wordt als een groot manco ervaren. Met de in de notitie t.a.v. alle soorten wijken gebruikte zin “Resteert het sociaal klimaat verbeteren, verdunnen, verbeteringen op gebouwniveau en in de openbare ruimte”, alleen wordt het doel niet bereikt.
2
In het Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling staat dat herstructurering een van de belangrijkste opgaven is en het kabinet heeft eigenlijk besloten dat er een driemanschap moet komen dat een en ander moet gaan regelen. Ook wordt vermeld dat Parkstad Limburg hiermee heeft ingestemd. Dit staat haaks op hetgeen de voorzitter zojuist en tijdens de voorlichtingsavond heeft gezegd. Het is nu zaak om duidelijk te vermelden wat het Parkstad bestuur wil en dit aan de provincie en Rijk te laten weten, ter voorkoming dat op verschillende sporen wordt gewerkt. In genoemd actieplan staan ook zaken over onderwijs; mevrouw de Wit zou de trekker zijn om gebouwelijk de zaak voor elkaar te krijgen. Uit zijn informatie blijkt dat dit niet het geval is. Ook op dit punt is duidelijkheid vereist. Hij besluit met de vaststelling dat hetgeen in het actieplan wordt vermeld een hele grote opgave betreft en wenst geheel Parkstad daar veel sterkte mee.
Blad
3 van 7 Bijlage Vergadering Parkstad Raad
Datum
De heer Geutjes wijst er op dat het document een denkmodel is; vanuit een bepaald 14 december 2009 niveau wordt naar geheel Parkstad gekeken en wordt beleidsmatig en bestuurlijk gesteld dat dit behoorlijk krimpend gebied een woningvoorraad heeft die niet gehandhaafd moet worden, wil kwaliteit op peil worden gehouden. De cijfers zijn inderdaad schokkend en het betreft gigantische aantallen. Het document vermeldt dat moet worden gepland, ingevuld en dat gelden moeten worden verworven. Zonder aanvullende subsidie kan de opgave zelfs niet deels worden gerealiseerd. Primair van belang is dat andere delen van het publiek bestuur kunnen worden overtuigd om hierin te participeren. Hij is van oordeel dat de regio, waar de consequenties van krimp zichtbaar zijn, met dit document recht heeft op steun om de transformatieopgave uit te kunnen gaan voeren. Het betreft een goed document als beginslag voor een volgende fase. De heer Conjaerts vraagt wat de visie concreet voor de gemeente Voerendaal betekent, m.a.w. wanneer deze visie opdracht wordt, welk speelveld blijft dan over voor de gemeente ? Een verdere vraag is welke status deze visie heeft, dwingend of richtinggevend ? Het betoog van de heer Bok over het particulier woningbezit kan hij onderschrijven. De heer Dritty stelt dat het document ook door de partners kritisch in zijn context is bezien. Die context is dat in 2006 een woningbouwprogrammering is neergezet die in 2007 is vastgesteld. Hierbij is onderkend dat tot 2010 nieuwbouwplannen heel kritisch moeten worden bezien. Na 2010 is bekeken wat zich op het gebied van demografie, leegstand etc. gaat aftekenen en wat dan de sloopopgave zou zijn. Helder is dat in de periode 2010-2020 meer zal moeten worden gesloopt dan gebouwd. De verzamelde data zijn nu voor het eerst tot op de schaal van stadsdeelniveau geconcretiseerd, echter nog niet tot op straat- en huisnummerniveau. Dit zou ook nog te vroeg zijn; bewoners moeten eerst geïnformeerd zijn en perspectief op verbetering. geboden krijgen. Wel wordt nu al gewerkt aan het maken van businesscases op wijkniveau. Dan pas kan op huisnummerniveau worden aangewezen. Voor de rode gebieden is dat wel al duidelijk, andere gebieden moeten nog worden uitgewerkt. Duidelijk is dat de particuliere sector een manifest vraagstuk is. Het is makkelijker zaken doen met 11 corporaties dan met duizenden particulieren. Met behulp van het Rijk zullen instrumenten moeten worden ontwikkeld hoe grip te krijgen op het particuliere deel. M.b.t. de te investeren middelen is een indicatief bedrag van € 1,3 miljard genoemd. Dit is opgebouwd aan de hand van een provinciale rapportage en daarin gehanteerde kengetallen. Dit geeft de grootte van de opdracht aan.
3
Het voorliggende document maakt inzichtelijk wat de regio te doen staat en kan derhalve ook als lobbyinstrument richting Rijk worden gebruikt. Van die zijde is aangegeven dat men bewondering heeft voor wat er voorligt. Parkstad Limburg loopt voorop in de programmatische aanpak van bevolkingsdaling/krimp. Over het driemanschap is richting de heer Mans gecommuniceerd. Parkstad is op hoofdlijnen blij is met de gegeven adviezen. Een aantal zaken zijn door het Parkstad Bestuur genuanceerd, bijv. stoppen met bouwen zou geen goede zaak zijn want naast slopen moet de voorraad ook worden vernieuwd een aangepast aan de behoefte (bijv. zorgwoningen). Zo is ook gediscussieerd over wat wordt bedoeld met het driemanschap. Eigenlijk geeft het Top Team aan dat men niets anders heeft willen zeggen dan de regio te prikkelen om fundamenteel na te denken over hoe deze regio te besturen en de demografische opgave ter hand te nemen. In de vorm van het Pact van Parkstad is hierop een eigen antwoord geformuleerd. Nadrukkelijk is aangegeven de uitvoering te willen versnellen, maar niet met een driemanschap dat verder geen enkele democratische legitimatie heeft. Derhalve is gekozen voor een andere constructie, namelijk van een regio die zich sterker gaat richten op uitvoering met een onafhankelijk voorzitter. Het voorliggend stuk is een kaderstellend document dat zal worden gehanteerd om de woningmarkt in een kwalitatief evenwicht te brengen. De cijfers in de enveloppen zullen elk jaar worden geactualiseerd. Als er zaken gebeuren die nog niet zijn voorzien, kunnen die nog worden opgenomen. In tweede termijn stelt de heer Bok dat hij niets over de kwaliteit van het stuk heeft gezegd; ook hij vindt het een goed stuk. Hij wijst er op dat corporaties al tien tot vijftien jaar geleden aan de gang zijn gegaan met strategisch voorraadbeheer om te kunnen overleven. Dit is dus niet nieuw. Hij blijft van mening dat in de particuliere sector de problemen beginnen en niet bij de corporaties. Het nu al noemen van huisnummers is niet nodig. Er moet zo snel mogelijk creatief worden nagedacht over hoe in deze met het particuliere bezit moet worden omgegaan. V.w.b. het driemanschap citeert hij uit het IPO: dit moet ruimte krijgen om daadkrachtig te opereren op de van te voren afgebakende terreinen. Dit betekent ook dat gemeenteraden op afstand functioneren. Parkstad Limburg heeft hier positief op gereageerd en het kabinet heeft hier positief op besloten. Een nu hiervan afwijkend standpunt moet goed worden gecommuniceerd naar IPO en kabinet. Mevrouw Schoffelen heeft tijdens de afgelopen informatieavond gevraagd of het particulier woningbezit hierbij was inbegrepen. Dit bleek het geval te zijn. Op dit moment heeft zij nog geen antwoord nodig op de vraag hoe met het particulier bezit wordt omgegaan. Eerst moet worden vastgesteld wat moet worden gedaan. Haar eerste reactie op het Pact van Parkstad was om er niet enkel een uitvoeringsorganisatie van te maken, want ook voorzieningen, scholen en zorg zouden zich aandienen. Zij was dan ook blij dat het Top Team haar advies bleek te onderschrijven. Het document is het resultaat van wat de gemeenten zelf hebben aangedragen. Hier ligt het geheel en Parkstad gaat er voor zorgen dat de resterende middelen er komen. Bij de bestemmingsplannen in 2010 moet rekening worden gehouden met de herstructurering. De herstructureringsvisie moet door de gemeenten als kwantitatieve opgave worden gezien en worden uitgevoerd; zij is blij dat het om realistische cijfers gaat die de afzonderlijke raden het handvat bieden om hun eigen beleid vorm te geven.
4
Blad
4 van 7 Bijlage Vergadering Parkstad Raad
Datum
14 december 2009
De heer Bok interrumpeert met te stellen dat ook de Kerkraadse fractie blij is met de nota, er moet echter worden nagedacht over hoe met de particuliere sector moet of kan worden omgegaan. De heer van Oppen geeft aan dat ook de Brunssumse fractie blij is met het voorliggende stuk. Het betreft een stuk dat de uitkomst is van een heel natuurlijk proces, na Woonvisie, intrekkingsbesluit en structuurvisie. Hij is het eens met mevrouw Schoffelen; er zijn meerdere participanten nodig om resultaat te kunnen boeken; de laatste in die rij is de particulier. Dit heeft te maken met budget. Indien particuliere woningen moeten worden onttrokken, moeten hiervoor middelen beschikbaar zijn. Voor overheden en corporaties zijn er geldstromen waarop kan worden gestuurd. Dat wil niet zeggen dat er niet over nagedacht kan worden. Ook kan slim worden ingekocht op een veiling of in overleg met banken. Van een kaderstellend beleidsdocument moet nu worden afgedaald naar een vorm van een uitvoeringsnota. In dit kader zouden bijv. twee (duplex)woningen tot één woning kunnen worden getransformeerd. Hierdoor wordt het aantal bewoners van een pand beperkt. Het zijn vooral de particulieren met financiële problemen die panden laten verloederen omdat zij niet anders kunnen en niet om er een slaatje uit te slaan. Het voorliggende kaderstellend beleidsdocument verdient lof; het is een logisch document waarin wordt gesteld dat niet alle woningplannen zo hard zijn als eerst werd verondersteld en als men niet aan de slag gaat, zal meer gebruik worden gemaakt van een intrekkingsbesluit. Er zijn mogelijkheden genoeg t.a. v. particulieren. Het gaat echter wat ver om daar vanavond over uit te weiden. De heer Dritty is het helemaal eens met de reactie van de heer van Oppen. Hij heeft het over creatieve oplossingen. Begonnen is met het uitwerken van ideeën hoe grip te krijgen op de particuliere markt. Hij hoopt daar in de komende maanden meer over te kunnen mededelen. Met provincie en Rijk wordt gewerkt aan een maatschappelijke kosten-baten analyse, een instrument dat het Rijk voor alle grote investeringsprojecten standaard opstelt en laat toetsen door het Centraal Plan Bureau. Dit wordt nu ook voor Parkstad uitgewerkt, waarbij het er op lijkt dat inderdaad op zoek moet worden gegaan naar creatieve oplossingen om bijv. van twee woningen één te maken. Dat strategisch voorraadbeheer niets nieuws is, is correct. Coöperaties zijn daar gelukkig al lang mee bezig. Wat nieuw is, is dat de 11 corporaties bereid zijn hun kaarten v.w.b. strategisch voorraadbeheer op tafel te leggen. Hier is de behoefte van gemeenten om te ontdichten vanuit ruimtelijk- of leefbaarheidsperspectief, naast gelegd en er is gezocht naar een match waar dit zou kunnen worden gedaan. Die match zit er ook onder de kaart die er nu ligt. Het strategisch voorraadbeheer is dus onderdeel geweest van de totstandkoming van het visiedocument. Aangaande het driemanschap is een brief gestuurd naar Staatssecretaris Bijleveld en minister van der Laan, waarin beide bewindslieden worden verzocht om een gesprek om de intenties rondom het Pact van Parkstad nader toe te lichten. De tekst die in het actieplan staat is inmiddels weer achterhaald door de ontwikkelingen. Het overleg met banken waar de heer van Oppen op doelde is in ieder geval opgestart en in die sector is nog wel een slag te slaan. Wanneer particulieren iedere maand hun hypotheeklasten betalen, zien banken geen problemen. Zij voelen de urgentie van krimp en demografische ontwikkeling nog niet zo sterk als bestuurders die voelen. De heer van Oppen vult aan dat banken gemeenten de mogelijkheid zouden kunnen geven om bij veilingen van onroerend goed de gemeenten als maatschappelijk
5
Blad
5 van 7 Bijlage Vergadering Parkstad Raad
Datum
14 december 2009
partner een soort van voorkeursrecht te geven om tegen de prijs van het gedane bod een pand aan te kopen. De verkopende particulier lijdt hierdoor geen nadeel omdat hij dezelfde prijs ontvangt. De heer van Oppen heeft meer van die suggesties en vindt dat er mogelijkheden zat zijn.
Blad
6 van 7
De heer Dritty dankt de heer van Oppen voor de creatieve suggestie.
Bijlage
De voorzitter stelt vast dat de Parkstad Raad, met in acht name van de gemaakte opmerkingen en de gedane toezeggingen kan instemmen met het voorliggende stuk.
Vergadering
e Parkstad Raad 8. 2 Bestuursrapportage 2009. De heer Geutjes rapporteert namens de werkgroep Financiën dat tamelijk verheugd en tevreden is geconstateerd dat rekening is gehouden met in het verleden gemaakte Datum opmerkingen, waardoor het document duidelijker, toegankelijker en transparanter is 14 december 2009 geworden en complimenteert de samenstellers. V.w.b. de gevormde personeelsvoorziening bestaat de overtuiging dat deze de dreiging van kosten afdekt. Voorgesteld wordt de Burap in de voorliggende vorm goed te keuren.
De Parkstad Raad besluit conform dit voorstel. 9.
Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling van VNG, IPO en Rijk, versie 15 d.d. 3 november 2009. De voorzitter stelt voor om dit voor kennisgeving aan te nemen. Mevrouw Clermonts stelt dat het rapport duidelijk is en alle elementen bevat die in de strategische agenda zitten v.w.b. economische structuurversterking. Het landelijk plan is toegespitst op de 3 regio’s: ”NO Groningen, Zeeland en Parkstad. Deze gebieden zijn niet met elkaar te vergelijken. Parkstad is de enige regio waar sprake is van verstedelijking in combinatie met ontgroening, vergrijzing, ontvolking en daling van de huishoudens. In het rapport worden een aantal “best practices” van Parkstad naar voren gebracht. Het Regionaal Actieplan Bevolkingsdaling zal naar verwachting in het eerste kwartaal van 2010 worden afgerond. Hierin staan een aantal zaken die bij de Parkstad Raad reeds bekend zijn, zoals de stand van zaken m.b.t. onderwijs, woningvoorraad, retail etc. en die richting de Rijksoverheid moeten worden uitgedragen. Zij doet een nadrukkelijk beroep op de leden van de Parkstad Raad om te durven communiceren dat we in een tijdsbeeld staan waarin veranderingen noodzakelijk zijn en anders denken aan de orde is. Er is bestuurlijke moed nodig om daarop te durven duiden. 10. Pact van Parkstad. De voorzitter wijst op de toegezonden planning m.b.t. de totstandkoming van de gewijzigde GR plus. Deze is erg krap; de voorzitter spreekt zijn waardering uit voor de wijze hoe het proces verloopt. Iedere vergadering van het Parkstad Bestuur liggen weer wat nieuwe wijzigingen voor die weer naar de Werkgroep Bogman gaan die weer adviseert enz. Hij heeft er vertrouwen in dat we in dit ritme er in moeten slagen om de deadline van 22 februari 2010 te halen. Ambtelijk, bestuurlijk en politiek wordt er goed aan gewerkt. 11. Regiodialoog. De voorzitter deelt mede dat vanochtend op het Provinciehuis is vergaderd. Met elkaar is een kritisch pad afgesproken; de projectenlijst moet zo snel mogelijk samen met de provincie worden gebundeld. Dit betreft twee keer € 25 miljoen. Met de
6
financiële inspanning die de Parkstad gemeenten zich hebben opgelegd is men ook in staat om te matchen met de € 25 miljoen van de Provincie. Duidelijk is nu ook dat alle gemeenten hebben besloten om in 2012 op 200 % te zitten. Dan zullen alle acht gemeenten (incl. Nuth) een ongelabeld budget ter beschikking stellen van in totaal € 7,5 miljoen per jaar voor de strategische agenda. Daarenboven zijn er nog gemeenten die vanuit hun eigen begrotingspositie aan de strategische agenda gelabeld geld bijdragen. Over de laatste jaren betrof dit gemiddeld € 60 miljoen, waarvan er ongeveer 25%, zijnde € 15 miljoen te labelen is aan de agenda. Op die manier kan samen met de provincie € 50 miljoen worden ingezet naar Europa en Rijk voor het verwerven van cofinanciering. Met de provincie is afgesproken om te trachten de programma-projectenlijst in een struurgroep één keer per kwartaal te bespreken. Hier wil men de eerste weken van januari zien uit te komen; verder wil men in januari/februari weer de Regiodialoog op orde hebben. Op 22 februari vindt de belangrijke besluitvorming voor het Pact plaats. Een procedure voor de Voorzitter is in voorbereiding en op 1 mei 2010 hoopt men de omslag te kunnen laten plaatsvinden. 12. Sluiting. De voorzitter sluit de vergadering en dankt de aanwezigen voor hun komst.
7
Blad
7 van 7 Bijlage Vergadering Parkstad Raad
Datum
14 december 2009
