Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten

Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten Voorstelling van de te kennen leerstof voor het praktisch bekwaamheidsexamen

BIBF Legrandlaan 45 1050 BRUSSEL Tel.: 02 626 03 80 Fax: 02 626 03 90

www.bibf.be [email protected] Bijlage bij Pacioli 398 van 2 tot 15 februari 2015 – P309340

Voorwoord De uitoefening van het beroep van boekhouder vraagt van de kandidaat diverse kwaliteiten en competenties. Een veeleisende en nauwgezette opleiding in de materie is daarbij essentieel, evenals een openheid van geest t.a.v. de snelle evolutie waaraan deze materie onderhevig is. Jammer genoeg bestaat er nog steeds een zekere kloof tussen wat op school onderwezen wordt en wat het beroep op het terrein nodig heeft. Het BIBF wil hiervoor een oplossing bieden en heeft daarom het initiatief genomen deze handleiding uit te geven. Deze handleiding wil de aandacht van de onderwijswereld vestigen op de verschillende onderwerpen waarmee toekomstige boekhouders-fiscalisten op hun bekwaamheidsexamen en in de dagelijkse praktijk geconfronteerd worden. Zij wil tevens een dagelijkse leidraad zijn voor het leerproces dat de stagiair samen met de stagemeester doorloopt. Het is de bedoeling dat deze leidraad regelmatig wordt geconsulteerd en niet enkel met het oog op het praktisch bekwaamheidsexamen ter hand wordt genomen. Dankzij de handleiding weet de stagiair welke materie onontbeerlijk is om de stage en de activiteiten die tijdens deze stage worden uitgeoefend tot een goed einde te brengen en zich tegelijkertijd, samen met de stagemeester, zo goed mogelijk voor te bereiden op het praktisch bekwaamheidsexamen. Het doel van de stage bestaat er immers in om de externe of interne stagiair boekhouder of stagiair boekhouder-fiscalist, door middel van een intensieve opleiding op het vlak van de beroepspraktijk en de plichtenleer, voor te bereiden op de inschrijving op het tableau van de titularissen van het beroep. Tijdens de stage worden er aan de stagiair en de stagemeester verschillende middelen ter beschikking gesteld om de beroepspraktijk te verwerven in functie van de voorbereiding van het praktisch bekwaamheidsexamen. We vermelden hier de syllabi van de verplichte seminaries voor stagiairs, de praktische oefeningen van deze seminaries, de schriftelijke examens, Pacioli, de nieuwsbrief en de verschillende publicaties, zoals de Codex en de Belasting- en Beleggingsgids. Al deze bronnen, deze handleiding inbegrepen, zullen, in combinatie met een intense beroepspraktijk, er voor zorgen dat een stage wordt bekroond met de erkenning BIBF.

Het belang van de stagemeester dient eveneens benadrukt te worden. De stagemeester begeleidt de stagiair tijdens de stage, brengt, naar beste vermogen, de kneepjes van het vak bij en biedt ondersteuning in de dagelijkse praktijk. Zij of hij zoekt samen met de stagiair oplossingen voor specifieke problemen die zich voordoen met cliënten of de verschillende administraties en die bijzonder belangrijk zijn voor de opleiding van de stagiair. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar de strafrechtelijke, fiscale, civiele en tuchtrechtelijke gevolgen die het stellen van bepaalde handelingen tot gevolg kan hebben. Tijdens de verschillende proeven van het praktisch bekwaamheidsexamen zal de kandidaat precisie, helderheid, begrip en professionalisme aan de dag moeten leggen. Het gebruik van deze handleiding vormt dan ook een aanvulling op de praktische stage van de stagiair die zich, dankzij alle aangeboden middelen, vanaf dag één kan voorbereiden om de erkenning BIBF te behalen. Mijn dank gaat in het bijzonder uit naar de leden van de Nationale Raad, de leden van de Stagecommissie en naar de stagedienst van het BIBF voor het geleverde werk. Enkel dankzij hen kon deze handleiding tot stand komen. Jean-Marie CONTER Xavier SCHRAEPEN Voorzitter Ondervoorzitter

BIBF- Voorstelling van de te kennen leerstof voor het praktisch bekwaamheidsexamen - 1

1. INHOUDSOPGAVE 1. Inhoudsopgave................................................................................................................................... 2 2. Inleiding.............................................................................................................................................. 3 3. Wettelijk kader................................................................................................................................... 4 3.1 Wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen............................ 4 3.2 Koninklijk besluit van 20 januari 2003 betreffende het programma, de voorwaarden en de examenjury voor het praktisch bekwaamheidsexamen van de erkende boekhouders en erkende boekhouders-fiscalisten..................................................................................................................... 4 4. De onderwerpen................................................................................................................................ 5 4.1 Deel 1: Boekhouding.......................................................................................................................... 5 4.1.1. Algemene boekhouding.............................................................................................................. 5 4.1.2. Wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening van de ondernemingen......................... 8 4.1.3. Algemene beginselen van financieel beheer............................................................................. 10 4.1.4. Het opstellen, de analyse en kritische beoordeling van de jaarrekening................................ 12 4.1.5. Organisatie v. d. boekhouddiensten en de administratieve diensten v. d. onderneming..............14 4.2 Deel 2: Fiscaliteit................................................................................................................................ 15 4.2.1 Belasting op de Toegevoegde Waarde........................................................................................ 15 4.2.2. Personenbelasting....................................................................................................................... 17 4.2.3. Vennootschapsbelasting.............................................................................................................. 19 4.2.4. Belastingsprocedures................................................................................................................... 22 4.2.5. Beginselen van douane en accijnzen.......................................................................................... 23 4.2.6. Beginselen van registratie- en successierechten........................................................................ 24 4.3 Deel 3: Rechtvakken........................................................................................................................... 25 4.3.1. Vennootschapsrecht en wetgeving betreffende ondernemingen in moeilijkheden............... 25 4.3.2. Beginselen van het arbeids- en sociaal zekerheidsrecht............................................................ 29 4.4 Deel 4: Deontologie........................................................................................................................... 30 4.4.1. De plichtenleer van de erkende boekhouder (-fiscalist)........................................................... 30


2. INLEIDING Deze handleiding stage van het BIBF heeft als doel de stagiair en de stagemeester een leidraad te bieden bij het verloop van de stage en de voorbereiding voor het praktisch bekwaamheidsexamen. Er worden aldus verschillende middelen ter beschikking gesteld die de stagiair en de stagemeester moeten toelaten vat te krijgen op de verschillende examenonderwerpen. Dit zowel tijdens de gehele duur van de stage alsook op het praktisch bekwaamheidsexamen. Ter zake kan verwezen worden naar deze handleiding, de seminaries voor stagiairs (syllabi & praktische oefeningen), de schriftelijke proeven en modelantwoorden op de website, het tussentijds interview, de BIBF-CODEX, publicaties … . De stagiair moet er naar streven om in het algemeen in staat te zijn om de ondernemer (ondernemingshoofd, de werkgever, ondernemer …) raad te geven, op een klare, verstaanbare en nauwkeurige wijze zijn ideeën uiteen te zetten en zijn redenering te verantwoorden en dit zowel mondeling als schriftelijk.

STAGAIR > Vaardigheden verwerven

STAGEMEESTER (BIBF, IAB, IBR)

> Werk in symbiose met stagemeester > Ervaring van de stagemeester > Ontmoetingen met de stagemeester > Beroepspraktijk

> > > > > > > > >

BIBF Website Voorbeelden schriftelijke proeven Codex : versie lopend jaar Tussentijdse evaluatie Publicaties Voorstelling van de te kennen leerstof Praktische oefeningen Syllabi Seminaries stagairs

Deze handleiding moet gebruikt worden binnen de context van de persoonlijke ervaring en statuut (intern-extern). Voor elke materie is er een gedetailleerde fiche waarin telkens volgende rubrieken worden opgenomen: Doelstelling: Wat de stagiair moet kunnen in de dagelijkse beroepspraktijk en dit in functie van het praktisch bekwaamheidsexamen. Stagemeester: In aanvulling op de “doelstelling” een aantal bijzondere aandachtspunten voor de stagemeester met het oog op de praktische vorming van de stagiair. Onderwerpen: Een overzicht van de onderwerpen die aan bod kunnen komen bij het tussentijds interview en het praktisch bekwaamheidsexamen, waar idealiter de 14 examenonderwerpen behandeld worden. Het is echter niet zo dat over elk detail van een bepaald onderwerp er systematisch vragen zullen gesteld worden. Het is evenmin vereist dat tijdens de stage elk detail van een bepaald onderwerp deel moet uitmaken van de dagelijkse beroepspraktijk. Actua & vorming: Actua & vorming die noodzakelijk zijn in functie van het onderwerp BIBF-CODEX: de stagiair zal eenmalig een gratis exemplaar ontvangen van de BIBF-CODEX. Een nieuw exemplaar (tegen een speciale BIBF-prijs) kan men bestellen op www.mijnwetboek.be. Het gebruik van de codex van het lopende jaar (update gebeurt in de maand juni) is onmisbaar voor het goede verloop van de stage.


3. WETTELIJK KADER 3.1. Wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen Art. 51. De inschrijving op het tableau van de titularissen is afhankelijk van het op voldoende wijze doorlopen van een stage die gelijkwaardig moet zijn aan 200 dagen zelfstandige beroepspraktijk, gepresteerd tijdens een periode van ten minste twaalf maanden en hoogstens zesendertig maanden. De stage wordt afgesloten door het met goed gevolg afleggen van een praktisch bekwaamheidsexamen, georganiseerd door het Beroepsinstituut. Dit examen kan verschillend zijn voor stagiair-boekhouders en stagiair-boekhouders-fiscalisten. Het programma, de voorwaarden en de examenjury worden door de Koning vastgesteld. De bepalingen van het voorgaande lid zijn tevens van toepassing op de interne stagiairs, dewelke hun stage uitsluitend in dienstverband vervullen.

3.2. Koninklijk besluit van 20 januari 2003 betreffende het programma, de voorwaarden en de examenjury voor het praktisch bekwaamheidsexamen van de erkende boekhouders en erkende boekhouders-fiscalisten Art. 2. Het praktisch bekwaamheidsexamen heeft tot doel na te gaan of de kandidaat aan het einde van zijn stageperiode in staat is om zijn theoretische kennis in de beroepspraktijk van een erkend boekhouder of erkend boekhouder-fiscalist toe te passen alsook of hij in staat is het beroep uit te oefenen met inachtneming van de wetten en de regels van plichtenleer. Art. 3. Het praktisch bekwaamheidsexamen bestaat uit een schriftelijk en een mondelinge proef, welke gelijkwaardig zijn, rechtstreeks of onrechtstreeks handelend over volgende vakken: 1. 2. 3. 4. 5.

algemene boekhouding wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening van de ondernemingen algemene beginselen van het financieel beheer het opstellen, de analyse en de kritische beoordeling van de jaarrekening organisatie van de boekhoudingsdiensten en van de administratieve diensten van de onder neming 6. belasting op de toegevoegde waarde 7. personenbelasting 8. vennootschapsbelasting 9. belastingsprocedures 10. vennootschapsrecht en de wetgeving in verband met ondernemingen in moeilijkheden 11. beginselen van registratie- en successierechten 12. beginselen van douane en accijnzen 13. beginselen van het arbeids- en sociaal zekerheidsrecht 14. plichtenleer van de erkende boekhouders en boekhouders-fiscalisten Art. 4. §1. De schriftelijke proef van het bekwaamheidsexamen voor de toegang tot de titel van erkend boekhouder of erkend boekhouder-fiscalist bestaat uit het oplossen van één of meer praktische toepassingsgevallen met betrekking tot de in artikel 3 omschreven onderwerpen.(…) Art. 5. De mondelinge proef omvat de bespreking van de schriftelijke proef en een ondervraging over de praktijk van de functie, de opdrachten, de aansprakelijkheid en de onderwerpen vermeld in artikel 3. (…)


4. DE ONDERWERPEN 4.1. Deel 1. Boekhouding 4.1.1. Algemene boekhouding De kennis van de Onderwerpen betreffende “Algemene boekhouding” valt samen met de voorschriften van het Belgisch boekhoudrecht (Wetboek Economisch recht, boek III, titel III, hoofdstuk II (voorheen Wet van 17 juli 1975), K.B. 30 januari 2001, …). Zij veronderstelt ook aandacht voor de internationale normen, alsook de richtlijnen en andere bepalingen uit het Europees recht die ter zake van toepassing zijn. Doelstelling De stagiair dient deze materie toe te passen gedurende de gehele duur van de stage. Op de schriftelijke proef dient de stagiair, op basis van een praktisch geval, de gegevens te analyseren en de boekhoudkundige verrichtingen (minimum 3 cijfers) te geven, en het geheel kunnen verantwoorden aan de hand van de wettelijke en reglementaire bronnen. Op de mondelinge proef zal de stagiair gevraagd worden commentaar te geven op zijn schriftelijke proef, toelichting te geven bij zijn redenering, de gebruikte rekeningen en hun aard. De stagiair zal tevens moeten kunnen antwoorden op vragen betreffende de dagelijkse boekhoudkundige praktijk en dit in het algemeen of met betrekking tot de karakteristieken van de tijdens de stage behandelde dossiers. Vragen betreffende specifieke boekhoudkundige verrichtingen zijn tevens mogelijk. De stagiair moet volgende vaardigheden hebben: • gebruik rekeningstelsel (minimum 3 cijfers) • gebruik BIBF-codex (van het jaar) en toepasselijke wetgeving • wettelijke of reglementaire bron kunnen terugvinden Stagemeester De stagemeester zal de stagiair begeleiden zodat deze laatste de boekhoudkundige principes en waarderingsregels kan toepassen en op basis hiervan de ter beschikking gestelde gegevens kan analyseren en boekhoudkundig kan verwerken. De stagemeester zal tevens toezien op een goed begrijpen door de stagiair van de boekhoudkundige verrichtingen en de bewegingen tussen de rekeningen.


Onderwerpen Onderwerpen te kennen voor alle rechtsvormen Basisregels op het gebied van boekhouding A. Boekhoudkundige structuur en problemen (problematiek) 1. Evolutie van de rol van de algemene boekhouding • • • • • •

Evolutie van een vereenvoudigde boekhouding naar een dubbele boekhouding Balansrekeningen Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Houden van de boeken Inventaris Verband met analytische boekhouding

2. Fundamentele boekhoudkundige structuren • • • • • • • • • •

Ondernemingsmiddelen en besteding Jaarrekening: balans, resultatenrekening en toelichting Balans = evenwicht tussen middelen/bronnen Relatie tussen balans en resultatenrekening Registratieprocedures Dubbel boekhouden Functionering van de actief/passief- & kosten/opbrengsten-rekeningen/orderrekeningen Controle via de balans Dagboek en grootboekrekeningen Informatica en de boekhouding /computerboekhouden

3. Problematiek van de boekhoudkundige informatie • • • •

Betrouwbaarheid van de informatie Vergelijkbaarheid van de informatie Kwaliteit van de informatie Evaluatie van het vermogen van de onderneming om winst te maken

B. Boekhoudkundige principes • • • • • • • • •

Principe van de continuïteit Principe van de periodiciteit (opdelen van de tijd in jaren om de jaarrekeningen op te maken Principe van het dubbel boeken Principe van de voorzichtigheid Principe van de bestendigheid Principe van het relatief belang Principe van niet-compensatie Principe van de onaantastbaarheid beginbalans Principe van de aankoopwaarde


De courante activiteit van de onderneming Voor elk hoofdstuk dienen volgende elementen gekend te zijn : • Algemeenheden en definities • Registratie- en waarderingsregels • Gewoonlijke boekhoudkundige schema’s (boekingen) • Voorstelling van de rekeningen en andere informatie 1. Oprichtingskosten – Afschrijvingen en waardeverminderingen 2. Immateriële en materiële vaste activa – Afschrijvingen en waardeverminderingen – herwaarderingsmeerwaarden 3. Financiële vaste activa – waardevermindering 4. De voorraden en bestellingen in uitvoering – aanpassing van de waarde 5. De vorderingen op korte termijn en liquide middelen – aanpassing van de waarde 6. Eigen vermogen 7. Voorzieningen voor risico’s en lasten en uitgestelde belastingen 8. De rekeningen betreffende schulden 9. De overlopende rekeningen 10. Uitbating – kosten 11. Uitbating – opbrengsten 12. Financiële verrichtingen 13. Uitzonderlijke verrichtingen 14. Belastingen 15. Buiten balans opgenomen rechten en verplichtingen 16. Synthesedocumenten (interne en externe jaarrekeningen, resultatenrekening, bijlagen, andere documenten zoals sociale balans , …) Actua & vorming De adviezen van de Commissie Boekhoudkundige Normen in het bijzonder.


4.1.2. Wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening van de ondernemingen Doelstelling De stagiair moet weten voor wie en wanneer een verkort en volledig schema van de jaarrekeningen van toepassing is, de jaarrekening volledig begrijpen en correct de jaarrekening kunnen opstellen en dit met een bijzondere aandacht voor de toelichting. Een bijzondere aandacht moet besteed worden aan de waarderingsregels zoals vastgelegd door het bestuursorgaan van de onderneming en waarvoor de stagiair zal gevraagd worden deze te verduidelijken, toe te lichten of te rechtvaardigen. Bij de schriftelijke proef worden praktische gevallen voorgelegd waarbij niet alleen een oplossing moet worden gegeven doch ook gevraagd wordt deze te rechtvaardigen op basis van de wettelijke en reglementaire bepalingen. Op de mondelinge proef zal de stagiair gevraagd worden commentaar te geven op zijn schriftelijke proef, toelichting te geven bij zijn redenering. De stagiair zal tevens moeten kunnen antwoorden op vragen betreffende de dagelijkse boekhoudkundige praktijk in het algemeen of met betrekking tot de karakteristieken van de tijdens de stage behandelde dossiers. De stagiair moet het volgende kunnen: • rekeningstelsel gebruiken (minimum 3 cijfers) • verkorte en volledige schema van de jaarrekening gebruiken en bespreken • BIBF-codex (van het jaar) en toepasselijke wetgeving gebruiken • wettelijke of reglementaire bron kunnen terugvinden Stagemeester De stagemeester moet de stagiair de diverse wettelijke bronnen leren gebruiken (aan de hand van de BIBF-CODEX) en begrijpen en er zich tevens van verzekeren dat de stagiair zich effectief de verschillende boekhoudkundige beginselen eigen heeft gemaakt. Onderwerpen A. Boek III, Titel III, hoofdstuk II van het Wetboek Economisch Recht met betrekking tot de boekhouding van de ondernemingen (voorheen Wet 17 juli 1975): toepassingsgebied, basisprincipes, vereenvoudigde boekhouding, rechtvaardigingsstukken, houden en bewaren van boeken, Commissie Boekhoudkundige Normen, strafsancties; B. Andere wetteksten van het Wetboek vennootschappen: waarderingsregels, verkorte en volledige schema’s. Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 : • Vorm, inhoud en structuur jaarrekening • Waarderingsregels • Omschrijving van de rubrieken


C. Andere Koninklijke besluiten betreffende boekhouding (2 KB’s van 12 september 1983 – MAR & vereenvoudigde boekhouding – KB van 27/11/1973 – ondernemingsraad), alsook deze betreffende de boekhoudkundige en financiële informatie die aan de ondernemingsraad moet verstrekt worden. D. Europese richtlijnen Actua & vorming De adviezen van de Commissie Boekhoudkundige Normen in het bijzonder.


4.1.3. Algemene beginselen van financieel beheer Doelstelling Zowel op de schriftelijke als op de mondelinge proef zal de stagiair op basis van een gegeven situatie de berekeningen moeten kunnen maken. De stagiair dient tevens de resultaten te kunnen analyseren en interpreteren. De stagiair dient tevens met betrekking tot de gegeven situatie in staat te zijn besluiten te trekken of oplossingen aan te brengen. De stagiair zal zijn preventieve rol betreffende de continuïteit van de onderneming en haar financiële situatie moeten kunnen waarmaken. Bij de mondelinge proef zal de stagiair gevraagd worden de schriftelijke proef te bespreken. Samengevat, moet de stagiair kunnen: • Rekenen • Analyseren • Besluiten • Oplossingen voorstellen Stagemeester De stagemeester staat de stagiair bij in het kennen en begrijpen van de verschillende beginselen op het gebied van financieel beheer en dit aan de hand van praktische gevallen / behandelde dossiers. Onderwerpen A. Beheersen van berekeningstechnieken • • • •

Enkelvoudige intrest Samengestelde intrest Rol van de intrestvoet Hoe de intrestvoet berekenen

B. Uitwerken van aflossingstabellen in het kader van het terugbetalen van leningen en in het bijzonder het bepalen van de terugbetalingscapaciteit van de ondernemer. C. Analyse van de jaarrekeningen vanuit zowel een boekhoudkundige, financiële als bancaire invalshoek • • • • • • • •

Het actief en de liquiditeitsgraad Het passief en de graad van opeisbaarheid Regel van het minimum financieel evenwicht Netto actief Verticale analyse Horizontale analyse Vergelijkingen op ondernemings- en sectorniveau Begrijpen en berekenen van de meest courante ratio’s


D. Het financieel evenwicht van de onderneming doorheen de balans • • • • • •

Netto bedrijfskapitaal - negatief Netto bedrijfskapitaal - nul De berekening van het netto bedrijfskapitaal 1. Via het bovenste deel van de balans 2. Via het onderste deel van de balans Analyse van het bedrijfskapitaal Behoefte aan bedrijfskapitaal (B.B.K.) Thesaurie/kassituatie

E. Financieringstabel • • •

Definitie van de financieringstabel De gebruikers ervan: bestuursorgaan, diverse derden zoals de banken … Uitwerken van een financieringstabel : de investerings-, financierings- en dividendenpolitiek

F. De financiële boordtabel van de onderneming • •

Ontwerpen van een boordtabel - resultatenrekening Samenstellen van een financiële tabel

G. Investeringskeuze en haar rentabiliteit • • •

Algemene begrippen De waardering/evaluatie van de verschillende kasstromen (cash flow) De rentabiliteit van een investering berekenen

Actua & vorming Lectuur Pacioli & seminaries betreffende deze materie.


4.1.4. Het opstellen, de analyse en kritische beoordeling van de jaarrekening Doelstelling Zowel op de schriftelijke als de mondelinge proef zal de stagiair aan de hand van praktische gevallen een jaarrekening moeten kunnen opstellen, analyseren en bekritiseren. De stagiair zal de nodige aandacht besteden aan het bijeenbrengen van de documenten nodig om een jaarrekening op te stellen, aan de neerlegging en bijhorende wettelijke verplichtingen alsook besluiten of oplossingen kunnen voorstellen betreffende de gegeven situatie. De stagiair zal zijn preventieve rol betreffende de continuïteit van de onderneming en haar financiële situatie moeten kunnen waarmaken. Bij de mondelinge proef zal de stagiair gevraagd worden de schriftelijke proef te bespreken. Samengevat, moet de stagiair kunnen: • De nodige documenten bijeenbrengen • Het synthesedocument, wat de jaarrekening is, opstellen • De wettelijke en reglementaire verplichtingen beheersen • De inhoud van de jaarrekening begrijpen, analyseren en uitleggen Stagemeester De stagemeester vormt de stagiair in de opvolging van de diverse formaliteiten nodig voor het opstellen en neerleggen van de jaarrekening en dit aan de hand van praktische gevallen en behandelde dossiers. Onderwerpen A. Opstellen van de jaarrekening • • • •

Boekingen betreffende de inventaris Boekingen betreffende de resultaatsbepaling Voorbereiding jaarrekening (formaat NBB) en gebruik van gepaste software Neerleggen van de jaarrekening – gevolgen – verplichtingen – sancties

B. Basisdoelstelling en –instrumenten voor de analyse • •

Doelstelling: fundamenteel, specifiek, principe van getrouw beeld, informatie Instrumenten: 1. Wettelijke documenten: jaarrekeningen, beheersverslagen, commissarisverslag 2. Andere documenten: ratio’s, financieringstabellen, boordtabel


C. Belanghebbende partijen • • • • • •

De aandeelhouders/vennoten De commissaris De ondernemingsraad Rechtbank van koophandel – “kamers voor handelsonderzoek” – handelsonderzoeken De financiële instellingen De andere partijen zoals de leveranciers

D. Analyse van de financiële structuur •

Synthetische voorstelling van de financiële staten: 1. Actief: vaste en vlottende activa 2. Passief: vast kapitaal waaronder eigen vermogen, provisies en uitgestelde belastingen, vreemd kapitaal op korte en lange termijn 3. Resultatenrekening: behandelingen nodig om analytische gegevens zoals toegevoegde waarde, geproduceerde voorraden, de bedrijfs-, financiële en uitzonderlijke opbrengsten voor en na afschrijvingen (cash-flow)

E. Financiële stromen • • •

Financieringstabellen: structuren Boordtabellen: financieel, analytisch Bruto-marge auto-financiering (cash-flow)

Actua & vorming Lectuur van Pacioli – specifieke seminaries


4.1.5. Organisatie van de boekhouddiensten en de administratieve diensten van de onderneming Doelstelling De begeleiding van de ondernemer bij de opstart van zijn activiteit, keuze van het statuut en ondernemingsvorm, de te vervullen formaliteiten en te nemen voorzorgen. De werking van de onderneming moet geanalyseerd worden zowel op het niveau van haar activiteit, juridische vereisten, het respecteren van de termijnen, de diverse administratieve verplichtingen, … en dit zowel voor de interne als de externe stagiair. De stagiair moet in staat zijn om aan de ondernemer toelichting te geven bij: • De voorafgaandelijke verplichtingen • De terugkerende verplichtingen • De specifieke verplichtingen (subsidies, toelating om uit te oefenen…) • Sancties bij de niet-naleving • Beroepsmogelijkheden … • Aan het concrete geval aangepast advies en oplossingen kunnen aanreiken Alleen de praktijk zal de stagiair zekerheid bieden dat deze begrippen perfect begrepen zijn. Stagemeester De stagemeester verzekert er zich van dat de stagiair de diverse noodzakelijke kennis en ervaring nodig voor de goede uitvoering van de opdracht als raadgever van de ondernemer, kan verwerven. Onderwerpen A. Opstart onderneming – eerste contacten met de kandidaat ondernemer en andere raadgevers • Startersformaliteiten en toepasselijke wettelijke verplichtingen (KBO - ondernemingsloket - bankrekening - BTW - …) • Informeren en vormen van de ondernemer betreffende de specificiteit van zijn sector • Adequaat klasseren van de documenten die aan de boekhouder ter beschikking worden gesteld B. Algemene organisatie van de onderneming • In functie van de activiteitensector • In functie van de rechtsvorm • In functie van de omvang C. Einde of overdracht van de activiteit • In functie van de rechtsvorm • In geval van overdracht van handelsfonds • Relatie met andere raadgevers en diverse overheden Dit alles zowel voor natuurlijke personen als rechtspersonen. Actua & vorming Divers en dit in functie van de activiteitensector en het statuut van de ondernemer. Vorming aanpassen aan activiteitensector en statuut van de ondernemer.


4.2. Deel 2: Fiscaliteit 4.2.1. Belasting op de Toegevoegde Waarde Doelstelling De stagiair moet deze materie benaderen met het objectief om de ondernemer raad te geven met betrekking tot de uit te voeren verrichtingen, de in te vullen en aan de administratie toe te zenden aangiftes en hierbij zich bewust zijnde van de gevolgen van de raadgevingen en gemaakte keuzes. Zowel op de schriftelijke als de mondelinge proef zal de stagiair concrete gevallen moeten oplossen. De stagiair moet bij zijn antwoorden zeer alert zijn (aandacht voor de nuances en hun gevolgen), moet de BTW-aangifte beheersen en de betekenis kennen van de meest gebruikte roosters. De stagiair zal gevraagd worden ter zake zeer nauwkeurig te zijn in de wijze waarop de antwoorden worden geformuleerd. De stagiair moet in staat zijn om, met het oog op BTW-aftrek, de regelmatigheid van de in boekhouding verwerkte facturen te beoordelen. De stagiair moet de ondernemer kunnen adviseren betreffende het intracommunautaire stelsel, de uitvoer buiten de EU en andere uitzonderingen… . Ten aanzien van de basisprincipes of op heel specifieke punten kunnen ook meer theoretische antwoorden gevraagd worden. Het gebruik van de Codex met de raadpleging van het BTW-wetboek en de belangrijkste Koninklijke uitvoeringsbesluiten is een pluspunt. De procedure wordt behandeld in 4.2.4. Stagemeester De stagemeester gidst de stagiair gedurende de gehele stageduur en ziet erop toe dat een praktische beroepservaring in hoofdzaak verworven wordt aan de hand van praktische gevallen/behandelde dossiers. Onderwerpen • • • • • • • • • • • • •

De werking van de BTW De BTW-plichtigen De levering van goederen De levering van diensten De voorschotten De invoer De uitvoer De aankopen in de Europese unie Het verkopen in de Europese unie De onroerende verrichtingen De verkoop van voertuigen De belastbare basis De tarieven


• • • • • • • • • • • • • • • • • •

De BTW-aftrek De BTW-teruggave Administratieve verplichtingen BTW-plichtigen De bijzondere belastingsregimes De periodieke BTW-aangifte (met inbegrip van de roosters en de inhoud van deze roosters) De facturatie Boekhouding voeren BTW-klantenlisting Overzicht intracommunautaire verrichtingen Bewaren van boeken en documenten Mededeling van de boekhouding en boekhouddocumenten Visitatierecht in de beroepslokalen Verstrekken van inlichtingen aan de administratie De bewijsmiddelen van de administratie De verwijlintresten BTW-herziening Bijzondere rekening De procedure (zie ook Onderwerpen in het hoofdstuk procedure 4.2.4 )

Actua & vorming Een bijzondere aandacht moet besteed worden aan de verschillende BTW-nieuwigheden en hun onmiddellijke impact voor de ondernemer. Een regelmatige lectuur van Pacioli en het volgen van bijscholingscursussen en/of seminaries vormt een eerste en belangrijke basis voor het up to date houden van de kennis. Niettemin dienen tevens specifieke seminaries gevolgd te worden.


4.2.2. Personenbelasting Doelstelling Voorafgaandelijk zal de stagiair alle documenten en gegevens die nodig zijn voor het opstellen van de aangifte van de belastingplichtige (zelfstandige, loontrekkende, …) verzamelen, organiseren en analyseren. De stagiair moet de historiek van het fiscaal dossier van de belastingplichtige nazien en zal er hier op toezien in het bezit te zijn van de vorige aangiftes & aanslagen (papier/elektronisch) en dit met het oog op vergelijking en continuïteit in de behandeling ervan. Op basis van de ontvangen stukken moet de stagiair bekwaam zijn om de aangifte in te vullen en te optimaliseren waar mogelijk (bv de beroepskosten, onroerende inkomsten, ...) . De stagiair moet, rekening houdende met de fiscale situatie van het dossier, het volgende kunnen: • • •

Situatie analyseren Toelichting verstrekken bij de inkohiering alsook de verschillen met het fiscaal resultaat van het vorig aanslagjaar Adviseren met het oog op een fiscale optimalisatie voor de toekomst

Zowel op de schriftelijke als de mondelinge proef dienen praktische gevallen opgelost te worden. Op de mondelinge proef zal de klemtoon liggen op de toelichting en advies aan de belastingplichtige. • •

Gebruik van de BIBF-Codex Deel 1 en 2 van de aangifte PB gebruiken en bespreken

De procedureaspecten vallen onder 4.2.4. Stagemeester De stagemeester vestigt de aandacht van de stagiair: • Het verzamelen van documenten bij de ondernemer • De nauwkeurigheid bij het opstellen van de aangifte • Indien van toepassing, het toepasselijke huwelijksvermogenstelsel • Raadgeving aan de belastingplichtige en toelichting bij de inkohiering • Vergezelt de stagiair bij de besprekingen met de belastingplichtige


Onderwerpen A. Verschillende vakken van de aangifte – Deel 1 • • • • • • • • • • • •

Persoonlijke gegevens en gezinslasten Inkomsten van onroerende goederen Wedden, lonen, werkloosheidsuitkeringen, wettelijke uitkeringen bij ziekte of invaliditeit, vervangingsinkomsten en brugpensioenen Pensioenen Ontvangen of betaalde onderhoudsuitkeringen Inkomsten van kapitalen en roerende goederen Vorige verliezen en aftrekbare bestedingen interesten en kapitaalaflossingen van leningen en premies van individuele levensverzekeringen die recht geven op een belastingvoordeel Uitgaven die recht geven op belastingverminderingen Voorafbetalingen Verrekenbare woonstaatheffing Rekeningen en individuele levensverzekeringen in het buitenland – vermelding van de uiteindelijke begunstigde

B. Verschillende vakken van de aangifte – Deel 2 • • • • • • •

Diverse inkomsten Bezoldigingen van bedrijfsleiders Winst uit nijverheids-, handels- of landbouwondernemingen Baten van vrije beroepen, ambten, posten of andere winstgevende bezigheden Voorheffingen in verband met een zelfstandige beroepswerkzaamheid Bezoldiging van meewerkende echtgenoten en wettelijk samenwonende partners Winsten en baten van een vorige beroepswerkzaamheid

De analyse van de aangifte, de te betalen of terug te krijgen belastingen, de gevolgen van dit resultaat… Indiciaire afrekening Actua & vorming Verschillende malen per jaar – lectuur Pacioli – specifieke seminaries


4.2.3. Vennootschapsbelasting Doelstelling De stagiair moet de constitutieve bestanddelen van de belastbare basis in de vennootschapsbelasting (VenB) beheersen. Een goed begrip van het verband tussen de jaarrekening en de aangifte in de vennootschapsbelasting is hiervoor essentieel. Hij moet de samenstelling van het fiscaal dossier kunnen organiseren: de jaarrekeningen die uit de boekhouding komen, de door het vennootschapsrecht opgelegde processen-verbaal en bestuursverslagen. Daarnaast moet de stagiair ook de verschillende administratieve formulieren die de bijlagen bij de aangifte vormen kennen en kunnen invullen. Bovendien moet de stagiair in staat zijn over te gaan tot het in overeenstemming brengen van het boekhoudkundig resultaat/BTW-resultaat, overeenstemming BTW-rekeningen en overeenstemming van de lonen. Zowel op de schriftelijke als de mondelinge proef dienen praktische gevallen opgelost te worden en moet de stagiair de antwoorden kunnen bespreken/rechtvaardigen aan de hand van de wettelijke en reglementaire bronnen. De stagiair moet het volgende kunnen: • Gebruik van de BIBF-Codex • De aangifte VenB alsook de bijlagen en fiscale fiches gebruiken en bespreken • Berekening van de belasting kunnen rechtvaardigen en uitleggen aan de belastingplichtige De procedureaspecten vallen onder 4.2.4. Stagemeester De stagemeester vestigt de aandacht van de stagiair op: • De opvolging van het boekhoudkundige, juridische en fiscale dossier gedurende de gehele duur van het boekjaar • Nauwkeurigheid bij het opstellen van de aangifte • Toelichting en raadgeving aan de ondernemer bij de inkohiering • Vergezelt de stagiair bij de besprekingen met de belastingplichtige Onderwerpen A. Inleiding • • • • •

Toepassingsgebied vennootschapsbelasting (handelsvennootschappen, vennootschappen met een sociaal oogmerk, stichtingen, VZW) Noties van de toepassing van de rechtspersonenbelasting voor VZW’s en stichtingen Overzicht van het bepalen van de belastbare basis en juridische bronnen Aanslagjaar – boekjaar Begrippen boekhoudkundig resultaat, meerwaarden, fiscaal aftrekbare kosten


B. Belastbare gereserveerde winst • • • • • • • •

Begrip fluctuaties belastbare reserves Reserves in het kapitaal Belastbare herwaarderingsmeerwaarden Boekhoudkundige reserves Aangroei van de reserves Belastbare voorzieningen Onzichtbare reserves: overdreven afschrijvingen, belastbare waardeverminderingen, andere onderwaarderingen van het actief en overwaarderingen van het passief Aanpassingen in meer van de begintoestand van de reserves, vermindering van de reservetoestand

C. Vrijgestelde gereserveerde winst • • • • • •

Waardeverminderingen en voorzieningen voor risico’s en kosten Herwaarderingsmeerwaarden Onbeschikbare reserves Gerealiseerde meerwaarden Investeringsreserve Begrip Tax Shelter

D. Verworpen uitgaven • • • • • • • • • • • • • • • •

Niet aftrekbare belastingen Gewestelijke en regionale belastingen Boetes Niet aftrekbare pensioenen en pensioenbijdragen Niet aftrekbare autokosten Belastbaar deel bij het VAA auto (17 %); Autokosten ten belope van een gedeelte van het voordeel van alle aard Receptiekosten, restaurantkosten, kosten voor niet-specifieke beroepskledij Overdreven intresten Abnormale of goedgunstige voordelen Sociale voordelen Voordelen uit maaltijd-, sport-, cultuur- of ecocheques Liberaliteiten Waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen Gewestelijke premies en kapitaal- en interestsubsidies Terugneming van vroegere vrijstellingen Andere verworpen uitgaven

E. Uitgekeerde dividenden • • • •

Gewone dividenden Verkrijging van eigen aandelen Overlijden, ontslag of uitsluiting van een vennoot Verdeling van het maatschappelijk vermogen


F. Uiteenzetting van de winst • • • • • • • • •

Bewerking 1: bepaling van het fiscaal resultaat Bewerking 2: omdeling van de winst naar oorsprong Bewerking 3 : niet-belastbare bestanddelen Bewerking 4: definitief belaste inkomsten en vrijgestelde roerende inkomsten Bewerking 5: aftrek voor octrooi-inkomsten Bewerking 6: aftrek voor risicokapitaal Bewerking 7: aftrek van vorige verliezen Bewerking 8: investeringsaftrek Bewerking 9: overdracht aftrek voor risicokapitaal

G. Berekening van de belasting • •

Berekening belastbare basis Van de belastbare basis naar de effectieve belasting

H. Diversen • • • • • • •

Gewoon tarief, verlaagd tarief, bijzondere tarieven Grootte van de vennootschap Verrekenbare voorheffingen Fiscale verliezen Voorafbetalingen (data, voordelen, sancties) Afzonderlijke aanslagen Bijlagen bij de fiscale aangifte

Actua & vorming Frequente wijzigingen, vaak zelfs verschillende malen per jaar. Lectuur van Pacioli en specifieke seminaries volgen.


4.2.4. Belastingsprocedures Doelstelling De stagiair moet zich de verschillende documenten van de administratieve fase die volgt op het indienen van een aangifte of het vaststellen van een belasting eigen gemaakt hebben. De stagiair moet de belastingplichtige kunnen bijstaan en raadgeven bij controles en bezwaren ten aanzien van de fiscale administratie. Zowel op de schriftelijke als de mondelinge proef moet de stagiair de ontwikkelde redenering kunnen rechtvaardigen aan de hand van de wettelijke en reglementaire bronnen, de door de administratie opgestelde documenten kennen, de rechtsmiddelen, de bevoegde rechtbanken en de in de verschillende fiscale Onderwerpen toepasselijke aanslagtermijnen. Het kunnen terugvinden van de actuele wettelijke en reglementaire bepalingen in de BIBF-CODEX is belangrijk. Stagemeester Aan de hand van de behandelde dossiers en praktische gevallen zal de stagemeester de stagiair ondersteunen bij het leren beheersen van: • • • •

De verschillende types van aangiftes De eraan gekoppelde aangiftetermijnen De rechtsmiddelen Analyse van de verjaringstermijnen

De stagemeester zal er tevens op toezien dat de stagiair kan assisteren of actief deelnemen aan een voldoende aantal fiscale procedures. De stagemeester zal de klemtoon leggen op nauwkeurigheid en op het respecteren van de voorwaarden voor het indienen van de aangiftes, de rechtsmiddelen … . Onderwerpen In het bijzonder wat betreft PB, VenB en BTW; • • • • •

Voorbereidende documenten en opstellen aangiftes De te respecteren termijnen Controlemiddelen van de administratie (tekenen & indiciën) Rechtsmiddelen van de belastingplichtige Nazien of de administratie de procedure correct toepast (aanwezigheid van de verplichte vermeldingen)

Actua & vorming Lectuur van Pacioli & volgen van specifieke seminaries.


4.2.5. Beginselen van douane en accijnzen Doelstelling Betreffende deze twee onderwerpen dient de stagiair de basisbegrippen onder de knie te hebben. Stagemeester De stagemeester brengt zijn ervaring in deze onderwerpen aan. Onderwerpen Basisbegrippen A. Douane • • • •

Invoer- Uitvoer alsook de boekhoudkundige verwerking van een invoer Vrij verkeer Oorsprong – bestemming van goederen Enig document

B. Accijnzen • • •

Definitie Klassering van de accijnzen Belastbare basis

Actua & vorming In functie van de noodzaak voor de eigen dagelijkse beroepspraktijk.


4.2.6. Beginselen van registratie- en successierechten Doelstelling Betreffende deze twee onderwerpen dient de stagiair de basisbegrippen onder de knie te hebben. Stagemeester De stagemeester brengt zijn ervaring in deze onderwerpen aan. Onderwerpen Basisbegrippen: A. Registratierechten • • • • •

Principe van de regionalisering van de registratierechten Doel van de registratieformaliteit Registratieverplichting De voornaamste toepasselijke rechten (verkooprechten, huurrecht, inbrengrecht, schenkingsrecht, ruilrecht) Regime dat van toepassing is bij de vereffening van een vennootschap

B. Successierechten • • • • • •

Principe van de regionalisering van de successierechten Onderscheid tussen rechten van successie en van overgang bij overlijden Successieaangifte Belastbaar actief Specifieke stelsels (overdracht familiale onderneming, overdracht gezinswoning) Successierechten en de huwelijksvermogensstelsels

Actua & vorming In functie van de noodzaak voor de eigen dagelijkse beroepspraktijk.


4.3. Deel 3: Rechtvakken 4.3.1. Vennootschapsrecht en wetgeving betreffende ondernemingen in moeilijkheden Doelstelling De stagiair moet vertrouwd zijn met de verschillende vennootschapsvormen en de verschillende aansprakelijkheidsvormen van de oprichters en vennoten. De VZW dient tevens op het programma te staan. Het verschil kunnen uitleggen tussen VZW’s, stichtingen en de handelsvennootschappen. De stagiair moet toelichting kunnen verstrekken bij opportuniteit van de overstap naar een vennootschap, de oprichtingsvoorwaarden (vormen grondvoorwaarden), de werking van de vennootschapsorganen, de soorten effecten die al dan niet het kapitaal vertegenwoordigen. De stagiair moet de herstructureringsoperaties (rechtspersoon of natuurlijke persoon) beheersen: vereffening, gerechtelijke reorganisatie (WCO), faillissement indien het gaat om een handelsonderneming. Tenslotte dient de stagiair een algemene kennis te hebben van specifieke verrichtingen zoals o.a. fusies en splitsingen, de omzetting van vennootschapsvorm. De stagiair moet de materie op een praktische wijze begrijpen en tevens de verschillende rechtsbronnen kunnen terugvinden in de BIBF-CODEX en dit zowel op het schriftelijke als mondelinge gedeelte van het praktisch bekwaamheidsexamen. Stagemeester De stagemeester moet: • • • • • •

De stagiair begeleiden bij de realisatie en het opstellen van een financieel plan in overleg met de ondernemer-oprichter De stagiair leren aandacht te hebben voor de keuze van een rechtsvorm die het meest geschikt is voor de ondernemer De stagiair gidsen in het opvolgen van de werking van de entiteit, rekening houden met de verplichtingen en termijnen die verbonden zijn met de gekozen vorm De stagiair vormen om tussen te komen wanneer de continuïteit in vraag wordt gesteld De stagiair ondersteunen bij het begeleiden van de ondernemer voor de Kamer voor handelsonderzoek Ondersteuning bieden bij de advisering naar de ondernemer toe bij uitzonderlijke verrichtingen zoals een fusie


Onderwerpen A. Bepalingen gemeen aan alle ondernemingen • • • • •

Definitie Begrip handelaar en daden van koophandel Ontbinding - vereffening Faillissement Wijziging naar vennootschapsvorm

B. Bepalingen gemeen aan alle rechtspersonen • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Types handelsvennootschappen Aansprakelijkheid van de vennoten Soorten inbreng en hun gevolgen Duur van de vennootschap Vormvoorwaarden: maatschappelijke benaming Grondvoorwaarden: noodzaak van inbreng, onderschreven en gestort kapitaal, verdeling van de winsten en verbod op leeuwenbeding Vennootschapsorganen: algemene vergadering, bestuursorgaan, commissaris Gewone algemene vergadering, buitengewone of bijzondere algemene vergadering: oproeping, de vergadering en publicatie Gerechtelijke reorganisatie Fusies & splitsingen Oprichtingshandelingen (Noodzaak financieel plan? Overname voorafgaandelijke verbintenissen, oprichtersaansprakelijkheid) Vertegenwoordiging (Orgaantheorie – de rechtspersoon bestuurder en de vaste vertegenwoordiger) en deliberatie Gronden van nietigheid voor beslissingen van de algemene vergadering Jaarrekening Controle van de jaarrekening Individueel onderzoeks- en controlerecht van de aandeelhouders of de commissarissen Aansprakelijkheid van de leden van het bestuursorgaan Vorderingen en verjaring

C. De vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid: de maatschap, de tijdelijke handelsvennootschap en de stille handelsvennootschap D. De vennootschap onder firma en gewone commanditaire vennootschap • • •

Definities Aansprakelijkheid van de vennoten Overdracht van deelneming


E. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid – BVBA • • • • • • • • • • •

Aard en kwalificatie Oprichting Effecten en hun overdracht Bestuur en vertegenwoordiging Algemene vergadering van de aandeel- en/of obligatiehouders Vennootschapsvordering en minderheidsvordering Onderschreven en gestort kapitaal Procedure interne geschillenregeling Duur en ontbinding Alarmbelprocedure De BVBA-Starter

F. De coöperatieve vennootschap (beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid) • • • • • • • •

Aard van de aansprakelijkheid en opstellen statuten Oprichting De effecten en hun overdracht Wijzigingen in het vennotenbestand en in het kapitaal; vast en veranderlijk deel van het kapitaal Bestuur en vertegenwoordiging Algemene vergadering van de vennoten Vennootschapsvordering en minderheidsvordering Alarmbelprocedure

G. De naamloze vennootschap • • • • • • • • • •

Aard en kwalificatie Oprichting De effecten en hun overdracht Bestuur en vertegenwoordiging Algemene vergadering van de aandeel- en/of obligatiehouders Vennootschapsvordering en minderheidsvordering Kapitaal Procedure interne geschillenregeling Duur en ontbinding Alarmbelprocedure

H. De commanditaire vennootschap op aandelen • • • • • • • • • •

Aard en kwalificatie Oprichting De effecten en hun overgang Bestuur en vertegenwoordiging Algemene vergadering van de aandeel- en/of obligatiehouders Vennootschapsvordering en minderheidsvordering Kapitaal Procedure interne geschillenregeling Duur en ontbinding Alarmbelprocedure


I. De vennootschappen met een sociaal oogmerk J. Herstructurering van vennootschappen: ontbinding, fusie, splitsing K. De landbouwvennootschap L. Het economisch samenwerkingsverband (ESV) , het Europees economisch samenwerkingsverband (EESV) M. VZW, IVZW en Stichtingen • •

Basisprincipes Verschillen met de vennootschappen

Actua & vorming • • •

Regelmatige lectuur vaktijdschriften en wettelijke evoluties Lectuur van Pacioli Dagelijkse belangstelling voor wetgevende ontwikkelingen


4.3.2. Beginselen van het arbeids- en sociaal zekerheidsrecht Doelstelling De stagiair moet de cliënt, ongeacht diens sociaal statuut, kunnen adviseren inzake sociaal recht. Gebruik BIBF-codex. Bij de schriftelijke proef moeten praktische gevallen worden opgelost met een verantwoording op basis van de wettelijke bron. Op de mondelinge proef zal de stagiair gevraagd worden commentaar te geven op zijn schriftelijke proef, toelichting te geven bij zijn redenering. De stagiair moet kennis hebben van basisrechtspraak. Stagemeester De stagemeester staat de stagiair bij in de raadgeving aan de cliënt en dit aan de hand van praktische gevallen / behandelde dossiers. Onderwerpen A. De werknemer: (Arbeidsovereenkomstenwet- Codex). Formaliteiten voorafgaandelijk aan de aanwerving, tijdens en op het einde van de arbeidsovereenkomst. • • • • •

DIMONA Verschillende types arbeidsovereenkomsten: afsluiten – verbreking & gevolgen RSZ (werknemers- en werkgeversbijdragen) Arbeidsreglement (rechten en plichten van elkeen) Collectieve arbeidsovereenkomsten & de professionele organisaties

B. De zelfstandige: Formaliteiten voorafgaandelijk, tijdens en op het einde van de activiteit • • •

Verschillende statuten Sociale bijdragen en de daaruit volgende rechten (pensioen, uitkeringen, …) Berekening van de bijdragen

Actua & vorming Specifieke seminaries volgen – lectuur Pacioli – evolutie van de wetgeving


4.4. Deel 4: Deontologie 4.4.1. De plichtenleer van de erkende boekhouder (-fiscalist) Doelstelling De stagiair zal deze materie aansnijden via de dagelijkse beroepspraktijk en dit in symbiose met de stagemeester en andere confraters. De stagiair moet de wetgeving betreffende het beroep en de anti-witwaswetgeving correct kunnen begrijpen en er de principes kunnen uithalen en toepassen t.a.v. een cliënt (nieuwe cliënt en opvolging dossier), de confraters, de stagemeester en het Instituut. De stagiair moet erop toezien de nodige praktijk op te doen met betrekking tot de organisatie van een boekhoudkantoor/ boekhoudafdeling en dit middels de ervaring aangebracht door de stagemeester, een confrater of de werkgever. De BIBF-CODEX is in deze materie een onmisbaar instrument. Bij de schriftelijke en de mondelinge proef moeten praktische gevallen worden opgelost met een verantwoording op basis van de wettelijke en reglementaire bronnen. Stagemeester De stagemeester vormt de stagiair, brengt de nodige praktijk aan via praktische gevallen/behandelde dossiers en interne procedures. De stagemeester volgt aandachtig de evolutie van de stagiair in het zich eigen maken van deze materie. Onderwerpen A. Het BIBF 1. Rol 2. Structuur – verschillende organen: • Nationale Raad • Bureau • Uitvoerende Kamers • Rechtskundig assessor • Stagecommissie 3. Procedures: • Administratief / Inschrijving stage/ erkenning 1. statuut (intern – extern) 2. natuurlijke persoon - rechtspersoon 4. Voorbehouden beroepsactiviteiten: titels en gereglementeerde activiteit - sancties 5. Tuchtprocedure – rol assessor- Uitvoerende Kamers – Soort sancties 6. Arbitrage 7. Verzoening/bemiddeling 8. Vraag om advies


B. Organisatie van het boekhoudkantoor /boekhoudafdeling 1. Deontologie van het beroep Rechten en verplichtingen ten aanzien van het BIBF, de stagemeester, de confraters, de cliënten: • • • • •

• • • •

• • • • •

Onafhankelijkheid Waardigheid, eerlijkheid, bekwaamheid Informatieverplichting t.a.v. het BIBF Opdrachtbrief –permanent dossier – honoraria Permanente vorming: 1. Wettelijke basis 2. Criteria betreffende de gevolgde vorming 3. Aantal uren 4. Terug op niveaustelling na tijdelijke stopzetting activiteiten Opvolging en overname van een dossier Retentie Beroepsactiviteiten en onverenigbaarheden Burgerlijke boekhoudvennootschappen: 1. Algemeen 2. Maatschappelijk doel 3. Oprichting 4. Erkenning Interprofessionele samenwerking Beroepsgeheim Informatie naar het publiek Beroepsaansprakelijkheidsverzekering Regels die specifiek verband houden met het statuut van stagiair

2. Permanent dossier • • •

Identificatie (zie Antiwitwaswetgeving) Opdrachtbrief Intern beheer 1. Volmachten voor de diverse administraties 2. Historiek en beheer van geleverde prestaties 3. Klassement briefwisseling: fiscale briefwisseling, enz… 4. Boekhoudplan eigen aan de onderneming 5. Kopie van de door de ondernemer goedgekeurde jaarrekeningen 6. Berekening en rechtvaardiging honoraria 7. Gebruik van boordtabellen (basisbeheersinstrument van de onderneming) 8. Ingebruikstelling van controlenota’s (controlelijsten…) 9. Gedetailleerd inventaris in geval van overname van een dossier 10. Identificatieschema 11. Risicoanalyse en interne procedure 12. Oprichtingsakte en publicaties B.S. 13. Lijst van vennoten en bestuurders – Vermelding vervaldatum mandaten


•

•

Technisch luik: 1. Inschrijving KBO 2. Registratie bij de BTW 3. Vragen die eigen zijn aan de uitgeoefende activiteit (vb: toegang tot een gereglementeerd beroep, kennis bedrijfsbeheer…) 4. Alle contracten 5. Aflossingstabellen 6. Kopie investeringsfacturen 7. Interne jaarrekening 8. PV algemene vergaderingen 9. Diverse fiscale en sociale attesten 10. Kopie aanslagbiljetten 11. Lijst VU 12. Lijst VAA Diversen: 1. Datum neerlegging NBB 2. Aangifte PB of VenB

3. Wetgeving betreffende de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme • • • • • •

• • •

Doel van de wet CFI en FAG: omschrijving, rol Personen die aan de wet onderworpen zijn Klantenonderzoek: 1. Identificatie van de ondernemer - lasthebbers 2. Identificatie van de uiteindelijke begunstigde Risicoanalyse Interne organisatie van het kantoor 1. Interne procedures en controlemaatregelen 2. Aanwerving en opleiding van het personeel 3. Eventuele aanduiding binnen het kantoor van een verantwoordelijke voor de toepassing van de wet 4. Bewaring van de bewijsdocumenten na identificatie Controle door het BIBF Betaling in contanten Melding aan de CFI


4. Wetgeving (BIBF CODEX) •

BIBF 1. Koninklijk Besluit van 27 november 1985 tot bepaling van de regels betreffende de organisatie en de werking van de beroepsinstituten die voor de dienstverlenende intellectuele beroepen zijn opgericht 2. Koninklijk Besluit 29 januari 1998 tot goedkeuring van het stagereglement van het Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten 3. Wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen 4. Beslissing van 06 september 2002 van de Nationale Raad houdende vaststelling van het huishoudelijk reglement van het Beroepsinstituut van erkende boekhouders en fiscalisten 5. Koninklijk Besluit van 20 januari 2003 betreffende het programma, de voorwaarden en de examenjury voor het praktisch bekwaamheidsexamen van de erkende boekhouders en erkende boekhouders-fiscalisten 6. Koninklijk Besluit van 15 februari 2005 betreffende de uitoefening van het beroep van erkend boekhouder en erkend boekhouder-fiscalist in het kader van een rechtspersoon 7. Koninklijk Besluit 22 oktober 2013 tot goedkeuring van het Reglement van Plichtenleer van het Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten

•

Antiwitwaswetgeving 1. Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme 2. Reglement inzake de toepassing van de Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme

Actua & vorming Lectuur van Pacioli, regelmatig specifieke seminaries volgen

Reken op ING voor uw bankzaken.

Ontdek hoe wij uw professionele bankzaken vereenvoudigen met de online ING diensten. U bent op zoek naar een innovatieve financiële partner voor uw beroepsactiviteit? Vertrouw dan op ING. Ons doel? Uw financiële administratie vergemakkelijken dankzij de

ontwikkeling van online diensten en producten. Meer weten? Kom langs in een van de INGkantoren of maak rechtstreeks een afspraak op ing.be/afspraak.

ING België nv – Bank/Kredietgever – Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel © Editing Team & Graphic Studio – Marketing ING Belgium – 709400N – 09/14.

709400_advert_ipad_comptables_170x240_beexcellent.indd 1

22/09/14 15:38

Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten

Recommend Documents