Benthuizen. Nummer 8 Januari 2010

ANBO – de Periodiek informatieblad van de ANBO Zoetermeer Kerst/Nieuwjaarseditie Jaargang 13 December 2009

Nummer 8 Januari 2010

Afdeling Zoetermeer / Benthuizen Telefoon: 079-342 70 23 of 06-23 22 57 39

Colofon

ANBO-de is een uitgave van de ANBO afdeling Zoetermeer Secretariaat en kantoor:

Jan van Beierenlaan 1098A 2722 VG Zoetermeer Telefoon 3427023 of 06 - 23225739 E-mailadres: [email protected] Website : www.anbo.nl/zoetermeer Spreekuur: ANBO-leden telefonisch maandag en donderdag van 10.00-13.00 uur

Samenstelling afdelingsbestuur:

Voorzitter: 1e secretaris: 2e secretaris: 1e penningmeester: Lid: Lid:

Koos Graniewski Jan Stekelenburg Joop Venis Piet Makkus Tonny van Dommelen Saskia van Dieren

Tel.: 3616340 Tel.: 3313184 Tel.: 3410655 Tel.: 3314671

Sociaal raadsman:

Sociaal Raadsman van ANBO Zoetermeer/Benthuizen, Cees van den Bosch, is op dinsdag en donderdag telefonisch bereikbaar van 14.00 tot 16.00 uur. Zijn telefoonnummer is: 079 3414572

Redactie:

Tonny van Dommelen, Carla Jacobs, Rosalie van der Meer en Koos Graniewski Eindredactie Will Lammers E-mail: [email protected] Redactieadres: zie boven bij Secretariaat/Kantoor

Beheer website:

Jinny van der Ploeg e-mail: [email protected]

Coördinator verspreiding ANBO-de:

Annie Polderman. Telefoon: 3169691 of 06-36051478 E-mail: [email protected] Sluitingsdatum kopij volgend nummer: 11 januari 2010 2

Inhoud: Colofon............................................................................................2 Van de redactie................................................................................4 Wat is het doel van de ANBO-de?.........................................................4 Wie maakt de ANBO-de?......................................................................4 Hoe komt de ANBO-de tot stand?.........................................................4 Wie drukt de ANBO-de?.......................................................................5 En hoe krijgt u uiteindelijk uw ANBO-de in huis?...............................5 Coverfoto’s gevraagd.............................................................................6

Wisseling van wijkcontactpersonen.................................................6 Ingezonden brief..............................................................................7 ANBO / Pasteur Kerstdagtocht........................................................8 donderdag 17 december naar Zeeland (In N.Brabant)...........................8

Van de voorzitter.............................................................................8 Nieuwe bestuursleden............................................................................9 Digitale ANBO-de en website ANBO Zoetermeer/Benthuizen............9 Bowlen.................................................................................................10 Cursus autobiografisch schrijven.........................................................10

Lezing prof. Dr. Ligthart over de ouderenpoli en anderen.............12 OSO-enquête; het selecteren van panelleden.................................13 Op zoek naar een huurwoning voor 55-plussers?..........................14 Wat is wat?...........................................................................................15 Doorstromer.........................................................................................15 Woonduur............................................................................................15 Inschrijvingsduur.................................................................................15 Meer informatie...................................................................................16

Eindejaarstips belastingbesparing voor senioren...........................16 Het T-biljet...........................................................................................17 Belastingservice...................................................................................17 Aftrekposten.........................................................................................17 Andere mogelijkheden van belastingbesparing...................................19 Overige belangrijke zaken...................................................................20

Oproep nieuwe leden Literatuurgroep...........................................21 Verslag van de Gezellige Dag........................................................22 van zaterdag 1 november 2009............................................................22

Unieke samenwerking in jubileum concert Toonkunst Plus Gouda .......................................................................................................24 Romantische klanken in de donkere dagen voor kerst........................24

ANBO/Pasteur dagtocht................................................................25 3

donderdag 18 febr. 2010......................................................................25

Cultuurkring 55+...........................................................................26 Bericht van uw Sociaal Raadsman.................................................27 Loslaten.........................................................................................29 Doorgeven gegevens aan de afdelingsledenadministratie..............29

Van de redactie Voor u ligt de laatste uitgave van de ANBO-de van het jaar 2009. Ter gelegenheid van de komende kerstdagen en de jaarwisseling, hebben wij gemeend deze ANBO-de eenmalig in een ander jasje te moeten steken. In 2010 verschijnt de ANBO-de weer gewoon in het vertrouwde A5 formaat. Door middel van dit artikel willen wij u een blik achter de schermen van de redactie gunnen.

Wat is het doel van de ANBO-de? De ANBO is een vereniging van en voor 50+ers en door middel van dit blad willen wij u op de hoogte houden van wat wij denken dat er zoal van belang is.

Wie maakt de ANBO-de? De redactie van het blad bestaat uit 5 personen. De dames: Carla Jacobs, Tonny van Dommelen en Rosalie van der Meer. En de heren: Koos Graniewski en Will Lammers. De laatste is tevens de eindredacteur.

Hoe komt de ANBO-de tot stand? In principe kan ieder ANBO-lid kopij aandragen, maar in de praktijk komt het erop neer dat de meeste kopij wordt geleverd door de voorzitter, vanwege zijn deelname aan diverse vergaderingen. Maar ook de organisatoren van de dagtochten, de bingo, de Gezellige Dag en de ledenadministrateur met nieuwe leden, zorgen met regelmaat voor 4

kopij. Verder wordt ook regelmatig gebruik gemaakt van (delen van) artikelen uit het blad van de Landelijke ANBO. Vrijwel de meeste kopij wordt per e-mail regelrecht naar de eindredacteur gestuurd, maar wordt ook door de redactieleden aangedragen. De eindredacteur leest de artikelen en haalt zoveel mogelijk eventuele fouten eruit en rangschikt de artikelen, waarna hij een concept ANBO-de maakt. Dit concept stuurt hij per e-mail naar alle redactieleden, waarna bij redactielid Tonny van Dommelen thuis een redactievergadering plaats vindt. Wanneer tijdens de redactievergadering de eindredacteur het concept met de andere redactieleden heeft besproken en de noodzakelijke aanpassingen zijn vastgesteld, volgt het opmaken van het blad en het illustreren met foto’s of plaatjes. Dit gebeurt door de eindredacteur. Dan kan het per e-mail naar de drukker.

Wie drukt de ANBO-de? Om hoge drukkosten voor de 1000 boekjes uit te sparen, wordt de ANBOde gedrukt door vrijwilligers van de korfbalvereniging “Phoenix”, met hulp van vrijwilligers van de stichting “Ipse”. Daarna worden ze op het kantoor van de ouderenbonden aan de Jan van Beierenlaan afgeleverd.

En hoe krijgt u uiteindelijk uw ANBO-de in huis? Het gemakkelijkste zou natuurlijk zijn, om de hele bulk door de postbode te laten bezorgen. Maar ook hier spelen hoge kosten een doorslaggevende rol. Vandaar dat ook hier dankbaar gebruik wordt gemaakt van een groot aantal vrijwilligers. Wat zou de maatschappij zijn zonder vrijwilligers?

De redactie wenst u Gezellige feestdagen 5

Coverfoto’s gevraagd Hebt u een mooie foto van een plek in Zoetermeer? Stuur die dan s.v.p. per e-mail naar ons redactieadres: [email protected]. Vermeld ook de plaats waar de foto is genomen. De redactie zal een keus maken uit de mooiste foto’s en wie weet, staat uw foto dan in 2010 op de omslag van de ANBO-de.

Wisseling van wijkcontactpersonen Mevr. D. de Vlieger – v.d. Laan is na 11 jaar gestopt met haar werkzaamheden als wijkcontactpersoon. Wij danken haar voor haar jarenlange inzet voor de ANBO. Wij hebben mevr. M. van Lent, Petuniatuin 348, 2724 NG, tel. 3420272, bereid gevonden haar taak over te nemen.

6

Ingezonden brief Geachte redactie Naar aanleiding van het artikel onveilige rollator wil ik het volgende melden. In januari 2007 ging ik met de bekende blauwe standaardrollator over de kop en viel voorover met beide schouders op het beton. Gevolg: twee spieren in de schouderkop afgescheurd en niet operabel, zodat ik mijn ene arm nog maar voor 50 procent kan gebruiken. Ik heb toen de consumentenbond gebeld om te vragen of er ooit een onderzoek naar rollators was geweest; en dat was zo. De conclusie van de bond was, dat er maar één enkele rollator veilig werd bevonden en wel die van de ANWB, die ik spoorslags heb aangeschaft !! Deze is volkomen veilig en kan ik iedereen aanbevelen. De ANWB verzorgt desgewenst ook het onderhoud. Ik hoop hiermee vele mensen te helpen. Met hartelijke groeten,

Marian Witman

Dit is ‘m

7

ANBO / Pasteur Kerstdagtocht donderdag 17 december naar Zeeland (In N.Brabant) ANBO / S.Weverling Leiding ANBO: Mevr.R.C.A. v. d. Meer Tel. 079-3210667, stapt in: Albrandswaard. Ophaalschema vertrek: 08.25 uur Parkdreef, halte ouderenbus, winkelc Seghwaert (wijk 24) 08.35uur Noordhove Winkelcentrum Lijnbaan (wijk28) 08.45 uur Ingang wooncentrum Gondelkade 33 (wijk 25) 08.55 uur Duitslandlaan, ingang Leliënborch, bushalte. (wijk 11) 09.05 uur Albrandswaard 1, (wijk 16) 09.15 uur Rokkeveen, Reginagang, bushalte (wijk 19) Terug in Zoetermeer ca.18.30 uur. Wij wensen u een hele fijne dag toe.

Van de voorzitter Koos Graniewski, voorzitter Als u deze ANBO-de in de bus krijgt, zit 2009 er bijna op. Het was voor de ANBO een enerverend jaar. Zowel op landelijk niveau, waar de ANBO nu deel uitmaakt van de FNV-organisatie, als plaatselijk. Want, vanaf begin dit jaar moesten we het doen zonder onze beleidsmedewerkster Miriam Haveman. Haar deskundigheid en inzet missen we. Maar – om de woorden van Johan Cruijff te gebruiken - elk nadeel heb z’n voordeel. Het bestuur heeft met enkele actieve leden nagedacht over de toekomst van de ANBO in Zoetermeer en Benthuizen. Al heel snel ontstond het plan, om de organisatorische werkzaamheden die 8

ook een plaatselijke ouderenbond als de ANBO met zich meebrengt en de activiteiten die hier worden georganiseerd, uitsluitend door vrijwilligers te laten uitvoeren. Dat was en is een enorme klus, die alleen maar met behulp van de inzet van veel enthousiaste leden van ‘onze’ ANBO Zoetermeer/Benthuizen kan slagen. Het bestuur is trots en dankbaar dat er zoveel actieve leden zijn. De belangrijkste taken binnen onze organisatie zijn verdeeld. Een beperkte groep van onze leden voert de kerntaken van de ANBO Zoetermeer/ Benthuizen uit. Ze zijn als bureaumedewerker verantwoordelijk voor het ‘draaien’ van het ouderenkantoor op maandag en donderdag; verzorgen de website (zie elders in deze ANBO-de); doen de ledenadministratie; geven als Sociaal Raadsman adviezen of bieden een luisterend oor; coördineren de wijkcontact-personen die onder meer een oogje houden op zieke medeleden; geven ondersteuning bij het invullen van belastingformulieren en last but not least: heel veel vrijwilligers zorgen voor de productie en de verspreiding van de ANBO-de. Ook weer voor deze laatste ANBO-de van het jaar! Namens het bestuur wenst ik u en de uwen prettige feestdagen en een gelukkig en vooral gezond 2010.

Nieuwe bestuursleden Zoals u in het colofon kunt zien, is het bestuur uitgebreid met twee nieuwe leden. Jan Stekelenburg vervult de functie van secretaris en Saskia van Dieren is lid van het bestuur geworden. Het bestuur is heel blij dat deze belangrijke vacatures nu zijn ingevuld. De komende tijd volgt voor Jan en Saskia een introductie- en inwerkperiode, waarbij zij ook betrokken zullen worden bij activiteiten in OSO-verband. De formele aanstelling van beide (potentiële) bestuursleden volgt in de Algemene Ledenvergadering die in maart 2010 is gepland.

Digitale ANBO-de en website ANBO Zoetermeer/Benthuizen In Zoetermeer probeerden we zoveel mogelijk leden enthousiast te maken voor de digitale versie van de ANBO-de. Dat is helaas geen succes geworden. Ondanks herhaalde oproepen, was het aantal leden dat belangstelling had voor de digitale ANBO-de erg klein. Bovendien leerde de praktijk dat als leden verhuisden of niet langer lid waren van de ANBO in Zoetermeer/Benthuizen, die toezending soms zelfs irritatie opriep. Het bijhouden van het digitale adressenbestand kost ook weer tijd en moeite. 9

Gelukkig heeft Jinny van der Ploeg onlangs de taak van webmaster opgepakt en zorgt zij ervoor dat de ANBO-de op onze website wordt geplaatst. Leden met een PC en internetaansluiting kunnen onze website bereiken onder www.ANBO.nl/Zoetermeer. De website is natuurlijk ook interessant voor niet leden. Dus als u iemand kent die belangstelling heeft voor de ANBO-Zoetermeer/Benthuizen, dan kunt u deze wijzen op de website. Daarin staan ook de activiteiten die onze afdeling organiseert, de diensten die zij biedt en wat voor voordelen een lidmaatschap kan opleveren.

Bowlen Een van de grootste, zo niet de grootste club binnen de ANBO, is de bowlingclub met zo’n 100 leden. Een gezellige club, waarvan de leden drie middagen per week hun sport beoefenen in bowlingcentrum Westerpark. Als afsluiting van de halfjaarlijkse competitie is er altijd een diner voor de leden en hun introducés. Veel leden zijn al tien jaar of heel veel langer lid. Van sommigen gaat de leeftijd een rol spelen, waardoor ze helaas moeten afhaken. Daardoor ontstaat wel weer plaats voor nieuwe leden. Heeft u belangstelling voor bowlen? Kom op maandag-, dinsdag- of vrijdagmiddag eens kijken of vraag informatie aan Chris Schoenmaker (tel. 3437635) of Martien Paling (3423447).

Cursus autobiografisch schrijven In het verleden is er in Zoetermeer een ANBO-cursus ‘schrijven van levensverhalen’ geweest. Dat zal ongeveer hetzelfde zijn als de cursus ‘autobiografisch schrijven’ waarover we een brief ontvingen van het ANBO Gewest Zuid-Holland. Via een subsidie kan het gewest in 2010 aan zes afdelingen in Zuid-Holland een cursus aanbieden tegen gereduceerd tarief. 10

Deelname van ANBO-leden is voor tien lessen € 80,-. Niet-ANBO leden betalen € 265,-. Het aantal deelnemers moet acht tot tien zijn, wil die gegeven kunnen worden. Wat het bestuur betreft, kan de cursus plaatsvinden in ons ouderenkantoor, Jan van Beierenlaan 1098A. De reden om deze cursus te volgen kan zijn, dat de deelnemers voor hun kinderen of kleinkinderen willen opschrijven hoe het vroeger was. Of, iemand is bezig met een complete autobiografie en wil leren hoe je zoiets feitelijk en leesbaar kunt opschrijven. Volgens de cursusleiding is alles mogelijk. De bedoeling is om in elke les een oefening te doen om herinneringen op te halen. Daaruit volgt het begin van een stukje levensverhaal, dat de cursist thuis verder kan uitwerken. In de volgende les wordt die uitwerking besproken en volgt de aanzet naar een nieuw onderwerp. Aan het eind van de cursus hebben de deelnemers tien verhalen uit hun leven. De deelnemers krijgen van de leiding telkens een reactie op hun teksten. De brief vermeldt nadrukkelijk dat iedereen welkom is, met veel of weinig schrijfervaring. Mocht u belangstelling voor deze cursus hebben, maar eerst nog nadere informatie willen hebben over de inhoud ervan, dan verwijzen wij u graag naar de docenten: • Els Ackerman: tel: 010-2130789, E-mail: [email protected] of de website: www.elsackerman.nl; of • Yvonne van der Kaaij: tel: 010-5218101, E-mail: [email protected] of de website: www.scribenda.nl. Onze afdeling dient uiterlijk eind januari 2010 bij het gewestkantoor aan te geven dat we voldoende (acht tot tien) leden hebben, die de cursus willen volgen. Slechts zes afdelingen komen in aanmerking, zodat het verstandig is bij voldoende belangstelling onze afdeling zo spoedig mogelijk bij het gewest aan te melden. Dan worden ook de definitieve cursusdata voor de zes afdelingen gepland. Als u deze cursus wilt volgen, meld u dit dan schriftelijk door middel van het strookje achter in de papieren versie van deze ANBO-de. 11

Lezing prof. Dr. Ligthart over de ouderenpoli en anderen verslag Koos Graniewski Op 19 november j.l. organiseerde de Zorgvragersraad Zoetermeer onder leiding van Henk Schmit, een interessante bijeenkomst over de ouderenpoli in ’t Lange Land Ziekenhuis. Hoofdgast was professor Ligthart, die leiding geeft aan de ouderenpoli. Andere gasten waren de heer Stokvis, lid van de Raad van Bestuur van ons ziekenhuis en de heer Korver, apotheker in Meerzicht. Op deze avond in het stadhuis kwamen veel leden van de ANBO af. Hoewel er nog een verslag over deze bijeenkomst zal volgen, waarin de gegevens op sheets van professor Ligthart zijn verwerkt, geef ik vast mijn indruk van deze avond. Enerzijds was ik gerustgesteld; met een ouderenpoli heeft een oudere, zeker als die bij verschillende specialisten in het ziekenhuis onder behandeling is, een extra garantie, dat hij goede zorg krijgt. Dat klinkt misschien wat overdreven, maar in de praktijk kan het gebeuren dat verschillende specialisten gezamenlijk één patiënt behandelen. Denk aan iemand met bijvoorbeeld hartklachten en longproblemen. Als vervolgens beide specialisten deze patiënt verschillende medicijnen voorschrijven, kan het gebeuren dat die verschillende medicijnen een ongewenste en onbedoelde bijwerking hebben. De deskundigen van de ouderenpoli kunnen een extra controle uitvoeren op het medicijngebruik of het voorschrijven van medicijnen, met als doel: de beste medicijnkeuze voor deze individuele patiënt. Dit gebeurt door (intercollegiaal) overleg tussen de verschillende specialisten, waarbij prof. Ligthart een bemiddelende rol vervult. Een praktisch punt is nog dat de ouderenpoli niet over bedden beschikt. Prof. Ligthart hoopt dat na de huidige ingrijpende verbouwing van het ziekenhuis daarin wordt voorzien. Het aantal bedden in ons ziekenhuis is ten opzichte van het aantal Zoetermeerders (circa 120.000) in verhouding met andere ziekenhuizen, vrij klein. Uitbreiding is gewenst, ook al gelet op de demografische ontwikkelingen en het feit, dat Zoetermeer al in de nabije toekomst in verhouding veel meer ‘grijs’ heeft dan andere ons omliggende gemeenten. 12

Een ander aspect dat aan de orde kwam en dat me niet gerust maakte, betreft de veiligheid van medicijnen. Ouderen blijken, volgens apotheker Korver, gevoelig(er) te zijn voor negatieve bijwerkingen van medicijnen. Vaak zijn medicijnen getest op gezonde, wat jongere mensen, zodat het effect van medicijnen op de ouderen niet altijd bekend is. Van belang is dus om ouderen de juiste medicijnen te geven. Ook geldt: juist gebruik van medicijnen. Met niet op de ouderen afgestemde medicijnen of verkeerd gebruik van (de juiste) medicijnen, kan iemand lever- of nierproblemen krijgen. Plastabletten kunnen leiden tot uitdroging, waardoor iemand in gevaar komt en een ziekenhuisopname volgt. Of mensen gebruiken zowel pijnstillers als antistollingsmiddelen, waardoor ze een maagbloeding kunnen oplopen. Dr. Stokvis memoreerde dat ook in de Nederlandse ziekenhuizen soms een verkeerd medicijn wordt toegediend. Hierdoor overlijden in ons land jaarlijks 1750 personen onnodig. De heer Korver uitte zijn vrees nog over de onbetrouwbare medicijnen, die vanuit China (clandestien) Nederland worden ingevoerd en de medicijnen van mindere kwaliteit uit andere landen in Europa. Het was kortom een interessante bijeenkomst. Wat ik heb geleerd is: wees kritisch op medicijnen en het gebruik hiervan. Vraag informatie aan huisarts, apotheek of specialist als u onzeker bent over het nut of het gebruik van een bepaald medicijn, dan wel het effect van een combinatie van medicijnen. Doe zeker niet, zoals ik eens meemaakte, dat iemand medicijnen innam die zijn buurman kreeg voorgeschreven. Levensgevaarlijk!

OSO-enquête; het selecteren van panelleden Koos Graniewski Een poos geleden heeft u kunnen lezen dat er onder de leden van de drie ouderenbonden een panel wordt gevormd. Via een willekeurige selectie proberen de bonden een zodanige samenstelling van een panel te krijgen, dat de uitslag representatief is voor alle leden van de ouderenbonden. Het OSO heeft onze oud-voorzitter, Hans Hiestand, bereid gevonden om als projectleider voor deze belangrijke klus op te treden. 13

Wanneer de ouderenbonden bijvoorbeeld van de gemeente Zoetermeer, zorgaanbieders, woningbouwcorporaties of anderen vragen op zich af krijgen, of als we zelf vragen beantwoord willen zien over ‘hoe de ouderenbonden in Zoetermeer over bepaalde onderwerpen denken’, wil het OSO-bestuur via een panel, bestaande uit ongeveer 200 leden van de ouderenbonden, snel kunnen antwoorden. Omdat niet iedereen zich in staat zal voelen om vragen te beantwoorden, zullen aan ongeveer 240 willekeurig gekozen leden van ANBO, KBOZ en PCOB worden gevraagd in ons ouderenpanel zitting te willen nemen. De panelleden zijn onderverdeeld in zes groepen; mannen en vrouwen en drie leeftijdscategorieën, te weten van 55 tot 69 jaar; van 70 tot 79 jaar en van 80 jaar en ouder. Ongeveer drie keer per jaar denkt het OSO-bestuur een enquête met een beperkt aantal vragen, onder de panelleden uit te zetten. Mocht u op korte termijn een brief van het OSO-bestuur krijgen, met een oproep u beschikbaar te stellen voor een panel, dan hoopt het OSO dat u hierop positief reageert. Zonder panel is het niet mogelijk om te weten te komen hoe de achterban van de ouderenbonden over bepaalde zaken denkt. En om over een betrouwbaar resultaat te beschikken, moet dat panel uit zo’n 10% van ons gezamenlijke ledenbestand bestaan. Daarom: 200 panelleden is toch wel het minimum. Mocht u vragen hebben, dan kunt u altijd informatie vragen aan een van de bestuursleden van de ANBO of projectleider Hans Hiestand.

Op zoek naar een huurwoning voor 55plussers? Woningcorporaties zijn belangrijke aanbieders van huurwoningen voor 55plussers. De woningen die zij in de regio Haaglanden te huur aanbieden, verschijnen iedere week in de krant ‘Beter Wonen in Haaglanden’ en op de website www.woonnet-haaglanden.nl. Bij een groot deel van de corporatiewoningen is in principe huurtoeslag mogelijk. Om deze woningen zo eerlijk mogelijk te verdelen, gelden bepaalde spelregels. In een reeks artikelen geven de corporaties hierover informatie. 14

Wat is wat? Bij de verdeling van vrijkomende huurwoningen worden veel begrippen gebruikt die misschien onduidelijk zijn. De belangrijkste begrippen worden in dit artikel kort uitgelegd. Meer informatie vindt u op de website www.woonnet-haaglanden.nl. U kunt natuurlijk ook altijd informatie inwinnen bij een corporatie in uw buurt.

Doorstromer U bent doorstromer als u in een zelfstandige huur- of koopwoning woont die na uw verhuizing vrijkomt. Een zelfstandige woning is een woning met een eigen voordeur en eigen voorzieningen als een keuken, badkamer en toilet. U bent ook doorstromer als u kunt aantonen dat u na een echtscheiding of verbreking van een andere samenlevingsvorm op zoek bent naar andere zelfstandige woonruimte. Bij een echtscheiding heeft u daarvoor een voorlopige voorziening of een vonnis nodig, bij een andere samenlevingsvorm wordt gevraagd om een juridische verklaring waaruit blijkt dat uw relatie is verbroken. Heeft u dit niet, dan volstaat het ook als u een inschrijvingsbewijs van een ander (tijdelijk) adres kunt laten zien of een bewijs van beëindiging van een gezamenlijke verzekering of gezamenlijke betaal- of spaarrekening.

Woonduur De woonduur is de tijd die u als doorstromer op uw huidige adres woont. De woonduur gaat in op de datum waarop u als volwassene op uw huidige adres bent ingeschreven in het bevolkingsregister. Uw woonduur is belangrijk voor het berekenen van uw inschrijvingsduur.

Inschrijvingsduur Na sluiting van de inzenddatum wordt een lijst gemaakt van alle woningzoekenden die goed hebben gereageerd op de woningadvertentie. De woningzoekende met de langste inschrijvingsduur krijgt de woning als eerste aangeboden. Als u een Woonpas heeft, kunt u uw inschrijvingsduur vinden op uw persoonlijke pagina op de website www.woonnethaaglanden.nl. 15

Als doorstromer mag u een derde deel van uw woonduur optellen bij uw inschrijvingsduur. Is uw inschrijving van na 1 januari 2007, dan geldt hierbij een maximum van vier jaar. Voor doorstromers die zich vóór 1 januari 2007 hebben laten inschrijven, geldt dit maximum niet. Als u zich bijvoorbeeld inschrijft op 1 december 2009 en u woont dertig jaar in uw huidige woning, dan is uw inschrijvingsduur op het moment dat u de woonpas aanvraagt vier jaar. Daarna wordt uw inschrijvingsduur automatisch opgebouwd gedurende de tijd dat u staat ingeschreven. Woningzoekenden met een voorrangsverklaring en woningzoekenden die vallen onder de regeling Lokaal Maatwerk, krijgen bij het toewijzen van de woningen voorrang op andere woningzoekenden. In een volgend artikel gaan we daar dieper op in.

Meer informatie Voor meer informatie of hulp kunt u terecht bij de woningcorporatie in uw buurt. In Zoetermeer zijn dat: ➢ De Goede Woning, Storkstraat 6 (bezoekadres), telefoon (079) 343 80 00 ➢ Vestia Zoetermeer, Bijdorplaan 12 (bezoekadres), telefoon (079) 316 18 18 ➢ Vidomes Zoetermeer, Denemarkenlaan 75 (bezoekadres), telefoon (079) 344 61 61

Eindejaarstips belastingbesparing voor senioren Bron: Landelijk ANBO informatieblad Lang niet iedereen betaalt het juiste bedrag aan inkomstenbelasting. Voor de ANBO leden die (nog steeds) meer betalen dan de bedoeling is: aan het einde van het jaar is het altijd raadzaam om nog eens goed alle mogelijkheden van belastingbesparing door te nemen. Het kan soms veel (belasting) geld schelen! ANBO geeft u een aantal tips.

16

Het T-biljet

Als u geen aangiftebiljet ontvangt van de Belastingdienst, maar u denkt wel recht te hebben op een teruggave, kunt u een zogenaamd T-biljet indienen. T staat voor teruggave. U kunt dat zelfs tot vijf jaar na afloop van het betreffende belastingjaar doen. U kunt dus nog een T-biljet indienen voor belastingjaar 2004. Maar ook voor de jaren daarna natuurlijk. Er geldt wel een grens: alleen als de teruggave € 14, - of meer is (per jaar), wordt de teruggave uitbetaald. Vóór 2009 is de grens € 13,-. Wanneer komt u in aanmerking voor teruggave? Bijvoorbeeld als u niet het gehele jaar inkomsten heeft ontvangen. Dan kan zijn als u 65 jaar wordt en AOW + aanvullend pensioen gaat ontvangen, terwijl u vóór uw 65e geen inkomsten heeft ontvangen. Een ander voorbeeld heeft te maken met de heffingskorting. Dat is de korting op de te betalen belasting en premie volksverzekeringen. Het kan gebeuren dat u aanspraak maakt op een hogere heffingskorting dan waarbij met de inhouding op uw inkomsten rekening is gehouden. Maar ook sommige aftrekposten kunnen leiden tot belastingteruggave. Dat is bijvoorbeeld het geval bij hoge niet-vergoede ziektekosten (zie hierna).

Belastingservice Als u dat wilt, kunt u zelf uw aangifte doen. Maar u kunt als ANBO-lid ook gebruik maken van de Belastingservice waarbij ANBO betrokken is. Dit kan voor het indienen van een T biljet (zie hiervoor) als voor het verzoek om aangifte dat u van de Belastingdienst heeft ontvangen.

Aftrekposten

Door aftrekposten kunt u fiscaal voordeel behalen. Uiteraard gelden spelregels; u kunt niet onbeperkt allerlei kosten op uw inkomen in mindering brengen. Hieronder een overzicht van verschillende aftrekposten.

Ziektekosten De aftrek van ziektekosten is nogal veranderd met ingang van 2009. U vindt een vrijwel volledig overzicht van de aftrekbare kosten in: Aftrek_ziektekosten_2009 Een deel van de aftrekbare zorgkosten moet u zelf dragen. Dit is de zogenaamde drempel. Is uw inkomen minder dan € 38.000, -, dan is de drempel 1,65% van dat inkomen. Voor hogere inkomens geldt een hogere drempel. 17

Komen uw aftrekbare zorgkosten niet boven de drempel uit? En u heeft rekeningen van een zorgverlener liggen die nog niet zijn betaald? Dan is het raadzaam om deze nog dit jaar te voldoen, als u daarmee wel boven de drempel uitkomt. Het heeft overigens fiscaal geen zin om de premie voor uw zorgverzekering vooruit te betalen. Deze premie is immers niet meer aftrekbaar.

Giften aan goede doelen Onder bepaalde voorwaarden kunt u giften aan goede doelen op uw inkomen in mindering brengen. Eén van de voorwaarden is dat de instelling waar u uw gift aan overmaakt een algemeen nut beogende instellingen is, kortweg ANBI. Op www.belastingdienst.nl kunt u een overzicht vinden van de anbi’s. De ANBO is overigens een door de Belastingdienst erkende instelling. Uw gift aan de ANBO (inclusief de contributie) is voor u aftrekbaar én voor de ANBO niet belast. U moet er rekening mee houden dat niet het totale bedrag aftrekbaar is. Deze drempel is 1% van het verzamelinkomen uit Box 1 (werk en woning), Box 2 (aanmerkelijk belang) en Box 3 (sparen en beleggen). Is dat verzamelinkomen bijvoorbeeld € 10.000,-, dan is de drempel € 100,-. De minimum drempel is € 60, -. Het doen van giften kan ook betekenen dat uw belasting over uw voordeel uit sparen en beleggen daalt. Zie voor bijzonderheden de Andere mogelijkheden van belastingbesparing.

Vooruit betalen van hypotheekrente Wordt u in 2010 65 jaar? Dan is de kans groot dat u volgend jaar in een lager belastingtarief valt. Als u de hypotheekrente voor de eerste zes maanden van 2010 nog dit jaar betaalt kunt u het bedrag nog over 2009 in uw aangifte meenemen. U profiteert dan nog van uw hogere fiscaal voordeel. ➔ Het lagere tarief premie volksverzekeringen voor 65-plussers blijft bij middeling buiten beschouwing. Men gaat uit van het tarief voor 65minners ➔ De eerste € 545 krijgt u helaas niet terug. Dat is de wettelijke drempel. Pas als het verschil tussen de verschuldigde belasting en de berekende belasting groter is dan € 545, komt u in aanmerking voor teruggaaf. 18

Andere mogelijkheden van belastingbesparing U heeft spaargeld Als u spaargeld heeft of geld in beleggingen heeft geïnvesteerd, is sprake van vermogen. In de aangifte inkomstenbelasting heet dit het voordeel uit sparen en beleggen. Alleen als uw vermogen boven een bepaalde grens komt, is sprake van belasting. Om te bepalen of u boven die grens uitkomt, kijk op: Berekening_BOX_3_grondslag. Komt uw gemiddeld vermogen boven de grens uit? Hierna enige tips om het te betalen bedrag te verminderen. ➔ U heeft nog een kleine hypotheekschuld Het vervroegd aflossen van het restant van de hypotheek kan u veel geld schelen. Vooral als u spaargeld heeft waarvoor u (nog) geen bestemming heeft, maar waarover u wel inkomstenbelasting moet betalen. Het mes kan aan twee kanten snijden; u hoeft niet langer hypotheekrente (en aflossing) te betalen en de door te betalen belasting over uw vermogen gaat omlaag. Bovendien wordt uw eigenwoning forfait nihil. Dit forfait is het bedrag dat u in beginsel bij uw inkomen moet tellen als u een eigen woning heeft. Ga echter niet over één nacht ijs! Zet goed de voor- en nadelen tegen elkaar af. Over het bedrag van uw vermogen dat u in de hypotheek steekt, ontvangt u natuurlijk geen rente o.i.d. meer. Daar staat het wegvallen van de maandelijkse betalingen i.v.m. de hypotheek tegenover. Een derde aspect is de lagere belasting. De laatste omstandigheid waarmee u ook rekening moet houden is de eventuele boete die uw hypotheekbank berekent bij vervroegd aflossen. Als u een spaarhypotheek heeft, is het in het algemeen niet verstandig om eerder af te lossen. Aan de spaarhypotheek zit een kapitaalverzekering verbonden. Het rendement in die verzekering zal dalen bij vervroegd aflossen. Bent u van plan om binnen afzienbare tijd een duurder huis aan te schaffen, dan kunt u beter niet vervroegd aflossen. De zogenaamde bijleenregeling pakt voor u dan nog onvoordeliger uit. ➔ U heeft één of meer consumptieve leningen Een consumptieve lening kan een doorlopend krediet zijn of een persoonlijke lening. Heeft u een lening of krediet en tegelijkertijd ook spaargeld? Bereken 19

dan of het voordelig is om uw lening af te lossen met (een deel van) uw spaargeld. De rente die u op een lening betaalt is altijd behoorlijk hoger dan de rente die u op spaargeld ontvangt. Als u uw spaargeld aanwendt om de lening af te lossen, scheelt u dat rentebetaling, maar ook belasting over uw vermogen. Uw vermogen daalt, dus ook de belasting die u daarover moet betalen. ➔ Vrijstelling bij schenking Een belastingbesparing op zowel de korte als de lange termijn is de mogelijkheid van schenking. Als u nu een deel van uw vermogen onbelast aan uw kinderen, kleinkinderen of aan goede doelen overhevelt, bespaart u nu al op de inkomstenbelasting en straks op successierecht. Door het overhevelen van uw vermogen naar (klein)kinderen verlaagt u de grondslag voor uw voordeel uit sparen en beleggen. Zie hiervoor het onderdeel “U heeft spaargeld”, pagina 19. Binnen bepaalde grenzen is de schenking zelfs belastingvrij. Kijk voor bijzonderheden in: Schenking aan kinderen. Te zijner tijd zal door een schenking de omvang van uw nalatenschap ook kleiner zijn. Dat betekent voor uw erfgenamen dat zij dus minder successierecht hoeven te betalen. Successierecht is in het algemeen verschuldigd over een erfenis. Vanaf 2010 verandert er overigens het nodige in het schenkings- en successierecht. Houdt u onze publicaties daarover in de gaten.

Overige belangrijke zaken Rekening eigen bijdrage via het CAK Bij de wijzigingen in de fiscale ziektekostenaftrek is ook de eigen bijdrage Wmo en/of AWBZ veranderd. De (gedeeltelijke) aftrek van de eigen bijdrage is vanaf 2009 niet meer mogelijk; in plaats daarvan is de eigen bijdrage met ingang van 2009 verlaagd. De definitieve afrekeningen van het CAK vinden altijd achteraf plaats, aangezien het CAK afhankelijk is van gegevens van de zorgverlener en van de Belastingdienst. Zonder nadere maatregelen zou de aftrek van de (nog hoge) eigen bijdrage over 2008 die u in 2009 betaalt, verloren gaan.

20

Er is daarom afgesproken dat rekeningen over het jaar 2008 die u ná 30 november 2008 van het CAK heeft ontvangen en u heeft betaald ín 2009 nog aftrekbaar zijn. In het verlengde van deze afspraak is ook bepaald dat het CAK u bedragen die betrekking hebben op 2008 uiterlijk op 30 november 2009 in rekening moet brengen. Rekeningen over 2008 van na die datum hoeft u dus niet te betalen.

Geachte lezer, U bent nu ongeveer op de helft van deze speciale Kerst / Nieuwjaars ANBO-de. Wij zouden graag van u vernemen hoe u deze lay-out ervaart. Wilt u, dat dit voortaan het formaat van de ANBO-de wordt, of geeft u de voorkeur aan het kleine formaat zoals tot op heden is gebruikt. Uw reactie zien wij graag tegemoet. Per e-mail [email protected] of op een briefkaart naar ons kantoor (zie colofon) Alvast bedankt.

De redactie

Oproep nieuwe leden Literatuurgroep De literatuurgroep bestaat uit (maximaal) 10 personen. Maandelijks (de 4e maandagmiddag van de maand) bespreken de deelnemers een boek dat ze van te voren hebben gelezen. Vanaf 2010 is er weer plaats voor enkele nieuwe deelnemers. ANBO-leden die belangstelling hebben voor de literatuurgroep of informatie hierover willen inwinnen, kunnen contact opnemen met mevrouw Joop Venis (tel.: 079-3313184).

21

Verslag van de Gezellige Dag van zaterdag 1 november 2009 Wouter Raphet Meeng Ongeveer kwart voor tien 's morgens kwamen mijn vrouw Ria en ik aan bij ’t Centrum, voor weer hopelijk een prettige en ontspannen zaterdag. De ontvangst was zoals steeds heel hartelijk en het weer ontmoeten van 'oude bekenden' erg plezierig. Bij binnenkomst was de zaal nog redelijk leeg zodat we een plaats konden kiezen vlak bij het podium. De Welkom op deze Gezellige Dag... zaal vulde zich al snel met ANBO-leden, vaak mensen die elkaar al een tijdje niet hadden gezien, dus werd er gegroet en gelachen en naar de gezondheid geïnformeerd. Zoals gebruikelijk werd er begonnen met koffie en thee met een lekker soesje. Bij de opening werd vermeld wat voor deze dag het programma zou zijn. Als eerste was er een optreden van het Shantykoor ‘IJgenweiss’ uit Berkel en Rodenrijs, dat enkele overbekende en minder bekende Nederlandse liederen ten gehore bracht en de zaal uitnodigde mee te zingen. Schoorvoetend werd af en toe meegezongen maar ja als je al wat ouder bent en niet meer zo goed bij stem . . . . gaat dat minder goed. Ik verbaasde me over het gemak waarmee de dirigent, toch niet meer de jongste, via een kleine trap op de tafel klom en heel enthousiast het koor dirigeerde en zelf ook meezong. Het Shantykoor wilde nog een laatste lied laten horen, daar was echter geen tijd meer voor. Toch zat de stemming er meteen goed in. Vervolgens schetste dokter Griffioen, oud-directeur van het Reinier de Graaff ziekenhuis in Delft, aan de hand van lichtbeelden, in vogelvlucht de 22

ontwikkeling van de medische wetenschap tot nu toe. Een werkelijk zeer interessante voordracht. Het moet zeker in die vervlogen tijden moeilijk zijn geweest een kind te moeten baren, of een zware operatie te moeten ondergaan bij het zien van diverse medische “martelwerktuigen”. Dokter Griffioen vermeldde tevens, dat hij ook voorzitter is van Het Medisch Farmaceutisch Museum in Delft. Groepen van ten minste tien personen kunnen na afspraak een bezoek brengen aan het museum en dat is zeker een aanrader voor de ANBO-leden. Ja en verder was er natuurlijk de zeer goed verzorgde Chinees / Indische maaltijd, zoals te doen gebruikelijk uitgeserveerd door de vrolijke en hardwerkende dames / vrijwilligers. Dames, onze welgemeende complimenten daarvoor. De maaltijd werd besloten met een smakelijk Mona toetje. Uitsmijter was natuurlijk de onvermijdelijke Bingo, als altijd gedraaid door het onvermoeibare echtpaar Rijksen. En wat gebeurde er . . . . . mijn vrouw Ria won waarachtig de hoofdprijs bestaande uit een grote zeer goed gevulde schaal met echt van alles erop. Kortom haar dag kon niet meer stuk! Bij Het volgende nummer is …… het naar huis gaan ontvingen we allen nog een aardig tasje met daarin een leuke beker en enkele koffiekoekjes.

Alle medewerkers en medewerksters van de ANBO erg veel dank voor weer een geslaagde 'Gezellige Dag'. 23

Unieke samenwerking in jubileum concert Toonkunst Plus Gouda Romantische klanken in de donkere dagen voor kerst Veel ANBO leden uit Zoetermeer bezochten dit prachtige concert. Hier volgt het verslag: Zaterdagavond 29 november vierde Toonkunst Plus Gouda, het 55+ Toonkunstkoor, haar 12½ jarig jubileum in een volle St. Janskerk in Gouda. Het koor o.l.v. dirigent Leo Rijkaart bracht een avondvullend romantisch programma, in samenwerking met de bekende Muziekvereniging OBK uit Driebruggen. Toonkunst Plus opende zelf de avond met vier liederen met kenmerkende Duits-romantische titels als An die Sonne, An die Musik, Abschiedslied en Die Nacht. Martin van Broekhoven wist aan de vleugel de karakteristieke klankkleur van deze stemmingsliederen bijzonder goed te begeleiden. OBK bracht daarna onder de leiding van Mark van Mil twee stukken ten gehore, waarvan Noah’s Ark van de Belgische componist Bert Appermont een opvallende vertolking werd van het verhaal, met veel gevoel en suggestie van de stemmingen, een technisch hoogstandje. Het hoogtepunt van de avond was het samenspel van koor en het orkest OBK in de Deutsche Messe van Schubert. Hier hoorden we de liederencomponist, niet in de woorden van de klassieke misgezangen, maar in de volkstaal met makkelijke en emotionele melodieën. Het koor en de kleine orkest-blazersbezetting creëerden hiermee gezamenlijk een grote muzikale kracht die in de hoge en grote kerkruimte goed tot haar recht kwam. Na de pauze was gelijk de eer aan OBK om drie eigentijdse verhalende stukken te spelen waarbij de mogelijkheden van het orkest duidelijk tot 24

uiting kwamen. Een speciale pluim mag gegeven worden voor de uitvoering van de Lands of Legends van de componist Andreas Schulte, verwijzend naar de wereld van de middeleeuwen. De overgave van de orkestleden was duidelijk merkbaar in de vertolking van dit romantische verhaal. Daaraan voegde Toonkunst Plus nog twee Engelse liederen toe uit Four Songs for Sailors van George Dyson. Geen shanties zoals uit de titel zou blijken, maar ritmisch veel ingewikkelder, wel verwijzend naar de maritieme Engelse traditie en goed in het gehoor liggend. Een prima overgang naar het slotakkoord van de avond. Namelijk een zestal meerstemmige liederen, From the Bavarian Highlands, van Edward Elgar. Hij componeerde deze cyclus nadat hij in het Duitse Beieren was geweest en vertaalde de romantische thema’s naar muzikale poëzie. De karakterstukken waren voor het koor een uitdaging vanwege de hoge moeilijkheidsgraad. Martin van Broekhoven stimuleerde het koor in deze veelsoortige liedjes met zijn, originele, lichtvoetige, pianobegeleiding. Max Bruch noemde het al in zijn ode An die Musik: ‘Musik bringt Freude’. Zo ook deze magistrale avond. Leo Rijkaart en zijn koor kunnen tevreden op weg naar 25 jaar Toonkunst Plus Gouda.

ANBO/Pasteur dagtocht donderdag 18 febr. 2010 Dagtocht naar een Uilenshow + rondit en bezoek aan het waterorgel “De Bottelier”. De reis gaat vandaag naar Ameide in de Alblasserwaard waar, om ca. 10.30 uur, koffie met gebak voor u klaar zal staan. Na de koffie volgt een demonstratie met tamme uilen. Ook zitten er 4 tot 6 uilen vrij in de zaal. Verder staan er opgezette roofvogels en uilen opgesteld, welke ook daadwerkelijk in de Alblasserwaard voorkomen. U kunt de tamme uilen fotograferen en ook kunt u een ansichtkaart laten maken met een van de uilen op uw arm. Na het diner volgt een rondrit door de polder met een ervaren gids, waarna u een hele mooie show met waterorgel “De Bottelier” te zien krijgt. 25

Ca.18.15 uur bent u weer in Zoetermeer terug. Kosten dagtocht voor leden ANBO, KBO en PCOB € 45,00 p.p. en voor niet-leden € 48,00 p.p. inclusief fooi chauffeur. Er is geen annuleringskostenverzekering inbegrepen. Telefonisch aanmelden vanaf 14 december t/m 15 januari 2010, onder opgave van: rollator mee? Naam, Tel.nr. Opstapplaats en van welke bond men lid is, bij: Mevr. A.E.Hoogeveen Mevr. R.C.A.v.d.Meer Hr. S.Weverling

Telefoon 3428376 Telefoon 3210667 Telefoon 3419332

van 15.00 tot 19.00 uur. van 18.00 tot 19.00 uur. van 18.30 tot 19.30 uur.

Onder gelijktijdige overmaking van de reissom op rekg. 3064518 t.n.v. ANBO-Evenementen. Verder maken wij u er op attent dat het dragen van veiligheidsgordels in de touringcar verplicht is. In de ANBO-de van februari komen de tijden van ophalen te staan. Niet-leden die niet met een lid reizen, zullen wij ca. 5 dagen voor vertrek over de vertrektijden informeren. Eventuele opstapplaatsen: Duitslandlaan, bushalte Leliënborch Albrandswaard Reginagang, bushalte Paltelaan, bushalte Paulusschool Parkdreef, bushalte ouderenbus Gondelkade 33 Noordhove, Lijnbaan winkelcentrum

Cultuurkring 55+ Hieronder volgt een aanvulling van het programma van de Cultuurkring voor de periode februari t/m mei 2010. Dit programma stond vermeld in de vorige ANBO-de. De inschrijfdatum is nu bekend en is op maandag 18 januari 2010 van 10.00 tot 11.30 uur Meerzicht: Albrandswaard 1 Rokkeveen: Groen-Blauwlaan 133 Dorp: Bijdorplaan 473 26

Seghwaert:

Petuniatuin 7A

Bij inschrijving kan alleen contant betaald worden. Er worden niet meer dan twee toegangskaarten per voorstelling verstrekt. De voorstellingen worden in het Stadstheater gegeven. Het aantal beschikbare plaatsen per voorstelling is beperkt, dus aarzel niet te lang met inschrijven, want OP=OP. • • • • • • • •

05-02-2010 16-02-2010 04-03-2010 12-03-2010 13-04-2010 21-04-2010 18-05-2010 26-05-2010

Ursul de Geer, lezing Etentje met aansluitend naar de film Amateurs De Nachclub De meisjes van Mussolini Inspecteur Vlijmscherp Bustocht naar de Weerribben bij Giethoorn Wende de Snijders

Als u zich wil aanmelden, dan kan dat bij mevrouw Gerda Pol, telefoonnummer 079-3510117. U kunt ook mailen: [email protected]. U krijgt dan het volledige programma een week voor de inschrijfdatum toegestuurd.

Bericht van uw Sociaal Raadsman Cees van den Bosch Het was dit jaar een rustig jaar voor mij als uw Sociaal Raadsman. Het lijkt erop dat het aantal vragen, problemen afneemt, of dat men met veel vragen zich rechtstreeks wendt tot de instantie waar men direct geholpen kan worden. Dit laatste houdt in dat de vragen die voorgelegd worden minder van persoonlijke aard zijn, minder de persoon zelf of zijn directe leefomgeving raken. Zo heb ik ook dit jaar nogal wat vragen gekregen over contracten met energiemaatschappijen, met telefoon’providers’ en andere dienstverleners. Voor zover ik weet zijn problemen van dien aard allemaal opgelost. Andere vragen gingen over hulp bij huiselijke problemen en dan bedoel ik o.m. het op orde brengen van de woning na een tijd van ziekte en dan blijkt, dat het vaak moeilijk is om deze vraag onder te brengen bij de juiste instantie die daadwerkelijk hulp kan bieden. 27

Zo waren er vragen over de beplanting van een atrium van een woningcomplex. In bepaalde struiken was ernstige luis geconstateerd en wel zo ernstig dat van de mooie hardhouten banken die onder de struiken stonden geen gebruik kon worden gemaakt. Ook klachten van te warme kamers door mindere isolatie en niet aan te brengen zonwering. Deze klachten waren echter voor mij onoplosbaar en ik heb dan de betreffende bewoners geadviseerd met de huiseigenaar contact op te nemen en/of juridische stappen te overwegen. Ook waren er vragen over bijstand en bijzondere bijstand, over juridische hulp. Ik kon in de meeste gevallen doorverwijzen naar het WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning)-loket. Ik heb uit de reacties begrepen dat het WMO-loket inderdaad de oplossing bleek te zijn. Ik wil besluiten door nog eens te wijzen op de gebieden waarbij ik u behulpzaam kan zijn.: • Problemen bij langzaam voortschrijdende vereenzaming en de klachten die daarbij voorkomen zoals somberheid, angstklachten een onverwerkt rouwproces, verwardheid, etc. • Problematiek rondom minder ernstige, maar lastige gezondheidsproblemen tot aan levens- bedreigende ziektes en ermee samenhangende levensvragen. • Problemen met kinderen; andere familieleden; met huisgenoten; buren; de zorginstelling; met leveranciers; etc.

28

Loslaten Nelson Mandela Om los te laten is liefde nodig. Loslaten betekent niet dat 't me niet meer uitmaakt, maar betekent dat ik het niet voor iemand anders kan oplossen of doen. Loslaten betekent niet dat ik 'm smeer, maar is het besef dat ik de ander ruimte geef. Loslaten is niet het onmogelijk maken, maar het toestaan om te leren van menselijke consequenties. Loslaten is machteloosheid toegeven, wat betekent dat ik het resultaat niet in handen heb. Loslaten is niet proberen om een ander te veranderen of de schuld te geven, maar het jezelf zo goed mogelijk maken. Loslaten is niet zorgen voor, maar geven om. Loslaten is niet oordelen, maar de ander toestaan mens te zijn. Loslaten is niet in het middelpunt staan en alles beheersen, maar het anderen mogelijk maken hun eigen lot te bepalen. Loslaten is niet anderen tegen zichzelf beschermen, maar het is de ander toestaan de werkelijkheid onder ogen te zien. Loslaten is niet ontkennen, maar accepteren. Loslaten is niet alles naar mijn hand zetten, maar elke dag nemen zoals die komt en er mezelf gelukkig mee prijzen. Loslaten is niet anderen kritiseren of reguleren, maar te worden wat ik droom te kunnen zijn. Loslaten is niet spijt hebben van het verleden, maar groeien en leven voor de toekomst. Loslaten is minder vrezen en meer beminnen.

Doorgeven gegevens aan de afdelingsledenadministratie In elke ANBOde treft u een formulier aan om wijzigingen door te geven aan de ledenadministratie. Wilt u zoveel mogelijk gebruik maken van dit formulier. U hoeft de wijzigingen niet meer door te geven aan het hoofdkantoor in Utrecht; dat doen wij voor u. 29