NIEUWSBRIEF nummer 1, januari 2010

N I EUW SB R I E F

nummer 1, januari 2010

Het herstel zet door

Kwartaalbericht 1

Nodig in woelige tijden:

K WA R T A A L B E R I C H T

een vermogensbeheerder met richtinggevoel

W

at is er nodig om uw vermogen door het huidige economische tij te loodsen? Meer dan ooit heeft u behoefte aan

een koersvaste beheersaanpak. Aan vermogensbeheerders met een feilloos richtinggevoel. En dat biedt u Stroeve & Lemberger; vertrouwde namen voor generaties van vermogende particulieren.

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer is een gerenommeerd huis met een eigen beheerstijl. Gebaseerd op behoud waar nodig en gericht op groei waar mogelijk.

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer combineert ouderwetse persoonlijke service met een state of the art beleggingsproces en een transparante kostenstructuur. Zonder aan enige financiële instelling gebonden te zijn, maar in nauwe samenwerking met gespecialiseerde banken.

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer N.V. Nesland 1-v, 1382 MZ Weesp T +31 (0)294 492 592

Wilt u weten welk houvast Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer ù kan bieden? Bel ons voor een oriënterend gesprek. En kijk alvast even op www.stroevelemberger.nl

Posthoornstraat 69 , 6219 NV Maastricht T +31 (0)43 354 1222 [email protected]

Geachte lezer,

Inhoud

Wij hebben een bijzonder jaar afgesloten. Een jaar met twee gezichten. Begin 2009 vreesden velen een depressie. Het vertrouwen op de financiële markten was totaal weg en de aandelenbeurzen verkeerden nog in een vrije val, maar geleidelijk aan keerde het vertrouwen terug. Een depressie kwam er niet, de recessie bleek van een kortere duur te zijn dan velen verwachtten. Onder aanvoering van de China en andere Emerging Markets zagen wij vanaf maart 2009 een opmerkelijk herstel van de internationale aandelenmarkten. De laatste maanden worden de ramingen van de verwachte economische groei in 2010 voortdurend opwaarts bijgesteld. Vorig jaar om deze tijd schreven wij: “Wat wij in elk geval weten is dat aandelenmarkten historisch gezien extreem goedkoop zijn, dat de obligatiemarkt inmiddels volop het depressiescenario inprijst en dat het vertrouwen van consumenten en producenten op historische dieptepunten staan. Hoe tegenstrijdig dit ook lijkt, op zich zijn dat goede fundamenten voor herstel in de toekomst. Herstel dat moet komen als vertrouwen geleidelijk aan terugkeert”. Een aantal zaken die begin vorig jaar nog een vraag waren, kregen een antwoord. Wij zullen in de toekomst langer moeten (mogen) werken voordat wij AOW krijgen. De verwachtingen ten aanzien van pensioenen zijn blijvend neerwaarts bijgesteld. Het jaar 2009 was een jaar van voortschrijdend inzicht met betrekking tot de veiligheid van onze beleggingen. Je kunt in dit vak vaak gelijk hebben, maar gelijk krijgen in de tijd die daarvoor staat is een ander verhaal. Wij doen voor het komend jaar in elk geval een poging in de volgende pagina’s waarin wij u onze visie voor 2010 voorleggen. Voor ons bedrijf was 2009 een cruciaal jaar. Zelfstandigheid en een naamsverandering in dramatische marktomstandigheden. Wij zijn het jaar, na een moeilijk begin, goed doorgekomen met een toegewijd team. Dat kon alleen door het vertrouwen dat u in ons hebt gesteld, óók in de moeilijke tijden die achter ons liggen. Wij danken u zeer voor het vertrouwen dat u in ons hebt gesteld Namens alle medewerkers wens ik u een persoonlijk en zakelijk heel voorspoedig 2010 toe. Met vriendelijke groet, Hans Stroeve

Inhoud

De vooruitzichten voor beleggen in 2010 4 Herstel uw vermogen 7 Focus op beleggen in China 9 En verder

Beursvloer 8

3

K WA R T A A L B E R I C H T

De vooruitzichten voor beleggen in 2010 De beurzen hebben het afgelopen jaar 2009 een sterke stijging achter de rug dankzij de economische stimuleringspakketten van overheden, de miljardeninjecties van centrale banken en de opluchting van beleggers dat het zwartste scenario geen werkelijkheid is geworden. De schade van de kredietcrisis bleef in 2009 beperkt tot een recessie. Ramingen voor de economische groei in 2010 worden steeds vaker naar boven toe bijgesteld. Wim Zwanenburg Beleggingsstrateeg Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer

Amerika groeit!

De Amerikaanse economie is al halverwege 2009 uit de recessie gekomen. Na het enorme verlies van meer dan 8 miljoen banen sinds de start van de recessie in december 2007 en een werkloosheid die opliep tot meer dan 10% beginnen de laatste banencijfers mee te vallen. Het verlies van werkgelegenheid lijkt tot staan te komen. Het herstel op de Amerikaanse huizenmarkt houdt eveneens aan. Ook de bestuurders van de Federal Reserve kijken onder leiding van Fed-president Ben Bernanke met wat meer vertrouwen naar de Amerikaanse economie, maar de Fed zal naar eigen zeggen haar beleidsrente nog geruime tijd op het historisch lage niveau van bijna 0% handhaven. De zwakke arbeidsmarkt, de voortdurende afname van bedrijfsinvesteringen, de oplopende wanbetalingen op zakelijk vastgoed en de strikte leenvoorwaarden van de banken blijven de monetaire autoriteiten echter zorgen baren. Economische Groei en Inflatie Euroland USA Japan

Oost- Europa

Azië Pacific

GDP 2009 -3,8 -2,5 -5,7 -2,2 -5,7 2010 1,2 2,7 1,4 3,4 2,3 CPI (Inflatie) 2009 0,3 -0,3 -1,2 5,9 7,2 2010 1,3 2,0 -0,9 6,7 6,2

1,1 5,1



4

Latijns- Amerika

0,7 1,9

Bron: Bloomberg, IMF, Consensus Economics, Bank Degroof, ultimo november 2009

Met een inflatie van nog geen 2% voor het consumptieprijspeil is er voor de Fed ook vanuit het inflatieperspectief nog geen noodzaak de rente fors te verhogen. De relatief hoge werkloosheid zorgt ervoor dat werknemers in 2010 geen looneisen kunnen stellen die de prijzen kunnen opdrijven. De bezettingsgraad van de industrie in de VS ligt nog maar net boven de 70% dus ook daar zitten nog geen forse prijsverhogingen in de pijplijn. Wij verwachten dat de Fed pas ver in de tweede helft van 2010 tot renteverhoging over zal gaan.

Stoppen met stimuleren Wereldwijd zijn door de stimuleringspakketten, andere overheidsuitgaven en tegenvallende belastinginkomsten de begrotingstekorten snel opgelopen. In veel landen is daarom de staatschuld torenhoog opgelopen. Er wordt daarom vaak gesproken over forse bezuinigingen en een einde aan de steunmaatregelen van regeringen in de westerse lan-den. Verschillende beleidsadviseurs, waaronder het IMF en in Nederland president Wellink van DNB, wijzen echter op de broosheid van het economisch herstel en waarschuwen tegen te vroeg ingezette bezuinigingen die het economisch herstel in de kiem kunnen smoren. Het is afwachten of het ‘gekochte’ herstel zich organisch zal doorzetten en of de private sector het stokje overneemt als de regeringen zich terugtrekken. Het probleem van de hoge leverage of schuldfinanciering is nog niet helemaal opgelost. Een deel van de schulden is afgeschreven, een deel is verplaatst naar de overheid. De hoge schuldgraad en afbouw van schulden staat een hoge economische groei in de weg. Mede daarom zal in landen als China en India de groei beduidend hoger liggen dan in de VS en Europa.

In Europa bevestigen verschillende indicatoren het beeld dat ook daar de motor van de economie weer aanslaat. Wereldwijd nemen de vertrouwensindicatoren van producenten, consumenten en van beleggers toe. Wanneer we de Leading Indicators voor zowel de OESO-landen als de niet-ledenlanden 3 maanden vooruitschuiven in de tijd dan laat onderzoek zien dat de samenhang met de ontwikkeling van de wereldwijde industriële productie erg hoog is en dat de indicatoren momenteel wijzen op een sterk herstel van de productie. Een dergelijk herstel is op zijn minst aannemelijk omdat er nog een aanzienlijke herbevoorrading moet plaatsvinden. Ondernemingen hebben in de tweede helft van 2009 hun voorraden nog verder afgebouwd naar ongekend lage niveaus. Maar na een korte intensieve herstelfase zien we de groei toch weer wat vertragen en zal het herstel waarschijnlijk niet zo sterk doorzetten. Hoewel een grote terugval in de conjunctuurcyclus nooit geheel kan worden uitgesloten, is een ‘double dip’-scenario zeker niet ons meest waarschijnlijke scenario. Sinds 9 maart 2009 zijn de aandelenmarkten sterk hersteld, maar een overweging van het belang van aandelen in de beleggingsportefeuille achten wij nog steeds gerechtvaardigd. Hoewel wij ook oog hebben voor de risico’s zijn voor onze optimistische visie op aandelen tal van redenen aan te voeren.

Rooskleurig 2010 De bedrijfswinsten zullen fors gaan groeien, nu na de snelle hevige kostenreducties ook omzetherstel in het verschiet ligt. De omstandigheden zijn gunstig voor stevig winstherstel. De bedrijfswinsten waren in het derde kwartaal van 2009 al

k wa r t a a l b e r i c h t

Na sterk herstel vertraging

beter dan verwacht. Beleggingsanalisten rekenen gemiddeld voor de groter Europese beursgenoteerde bedrijven op een stijging van de winst per aandeel met gemiddeld 28% in 2010, voor de VS rekenen analisten gemiddeld met 25%. De dividendrendementen zijn nog steeds aantrekkelijk. Hoewel je in de pers regelmatig kanttekeningen leest dat de aandelenbeurzen al ver op een economisch herstel zijn vooruitgelopen zijn aandelen volgens de meeste waarderingsmaatstaven niet te duur. De beweeglijkheid van aandelenmarkten (volatiliteit) is aanmerkelijk afgenomen. Aankondigingen zoals die van Dubai World dat het voor zes maanden niet in staat is om aan de rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen, of de toekenning van een lagere kredietstatus aan landen zoals Griekenland, leidden wel tot enige nervositeit in de financiële markten. In vergelijking met het effect van de val Lehman Brothers in september 2008 zorgden deze slechts voor een rimpeling en bleef een groter drama uit. De woestijnstorm uit Dubai was snel uitgeraasd en vooralsnog bleek dit geen voorbode van problemen elders.

Waarderingen nog aantrekkelijk

Het bedrijfsleven en met name het midden- en kleinbedrijf klaagt wereldwijd nog steeds over de strakke voorwaarden voor nieuwe kredieten en de hoge risico-opslagen, maar toch hebben de banken hun kredietverlening al uitgebreid. Van een wereldwijde kredietschaarste is beslist geen sprake,

5

K WA R T A A L B E R I C H T te meer daar de bedrijfsobligatiemarkt draait als een lier en bedrijven buiten de banken om nieuw geld kunnen aantrekken. Het beursklimaat is duidelijk verbeterd, er zijn weer beursintroducties (in Nederland bijvoorbeeld Delta Lloyd in oktober 2009) en aandelenemissies die goed worden geplaatst. Als de economische groei doorzet zullen we volgend jaar meer beursintroducties krijgen. Het risico van nieuwe grote schokken in financiële sector, van bankfaillissementen is aanmerkelijk afgenomen, omdat kapitaalbuffers al fors zijn versterkt. De paniek over systeemrisico’s dat banken zullen omvallen is volledig verdwenen. Veel banken zijn al weer sterk genoeg om op eigen benen te staan, hebben de stresstests doorstaan, hebben emissies gedaan om nieuw kapitaal aan te trekken en zijn overgegaan tot terugbetaling van de van de overheden ontvangen noodkredieten.

Twijfelaars nog niet over de streep De renteniveaus zijn nog steeds erg laag; zowel de geldmarktrente door de ruime monetaire politiek van de centrale banken, als ook de rente op Staatsleningen. De risicobereidheid van beleggers en investeerders is weer toegenomen en het consumentenvertrouwen zit wereldwijd ook weer in de lift,

6

maar nog niet alle twijfelaars zijn al over de streep getrokken. In oktober bleek uit het Bank of America Merrill Lynch Fund Managers’ Survey, een wereldwijde enquête, dat slechts 38% van de institutionele beleggers overwogen posities in aandelen aanhoudt. Weliswaar het hoogste in twee jaar, maar nog steeds is 72% ‘onderwogen’ ten opzichte van de lange termijn richtlijnen voor de beleggingsstrategie. Wellicht zijn particuliere beleggers al op hun institutionele collega’s vooruitgelopen, maar aandelenmarkten zijn zeker nog niet oververhit en de instroom in beleggingsfondsen van particulieren is ook tamelijk defensief gebleven. In september 2009 overtrof de instroom in obligatiefondsen de instroom in aandelenbeleggingsfondsen voor de 20e achtereenvolgende maand, terwijl dit in 2007 nog steeds andersom was.

Conclusie Met de lage rente en verbeterende perspectieven voor bedrijfswinsten hebben aandelenbeleggers de wind in de zeilen. Beurzen stijgen nooit in één rechte lijn omhoog, maar na de gigantische financiële schokken, de paniek eind 2008 en een eerste herstel in 2009 menen wij dat 2010 voor aandelenbeleggers per saldo opnieuw een gunstig jaar zal worden.

seminar

Herstel uw Vermogen Het mondiale herstel van de beurzen in 2009 geeft menig beleggers wat tijd om op adem te komen van de turbulente naweeën van de financiële crisis. Herstel gloort, maar ook in uw portefeuille? Met dit thema organiseert Stroeve & Lemberger in januari en februari voor bestaande en nieuwe relaties een inspirerend seminar met aansprekende onderwerpen. Garantiecertificaten toen en nu? Autoriteit Marcel Tak ( de 10 van Tak IEX) behandelt op inzichtelijke wijze de diffuse markt van garantieproducten, notes en clickfondsen. Lopen uw bestaande ‘notes’ mee bij een oplopende beurs, of blijft het ‘dood geld? Welke notes hebben de beste voorwaarden voor substantieel herstel en hoe ruil ik het best? Timing in Trading and Trends Tien jaar lang heeft een ‘Buy and Hold’-strategie geen significante bijdrage aan het rendement van uw portefeuille geleverd, alle goed onderbouwde adviezen ten spijt. Dwingt het nieuwe financiële speelveld ons tot een actievere beleggingshouding? Wat wordt de toegevoegde waarde van timing in uw beleggingsportefeuille? Een kennismaking met de wereld van de Dynamische Asset Allocatie en de ‘Core and Satellite’-strategie. Beursveteraan Jan Heeremans brengt dit alles helder in beeld onder het thema: Begin eenvoudig, het wordt vanzelf ingewikkeld! Markant 2010 Beleggingsstrateeg Wim Zwanenburg ventileert zijn visie op het beursklimaat 2010 in een onderscheidende dialoog. Losjes, maar vastberaden markeert hij de meest onderscheidende gezichtspunten van Stroeve & Lemberger ten opzichte van de collega-analisten bij de grootbanken.

26 januari en 9 februari 2010, Amsterdam Interesse? Kijk voor nadere info op www.hersteluwvermogen.nl

7

beursvloer

Over- of onderwaardering van de dollar zweedse kroon Britse pond Japanse Yen Canadese dollar Noorse kroon Zwitserse frank Nieuw-Zeelandse dollar Euro Deense Kroon Australische dollar

-5,00%

0,00%

5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00%

De Amerikaanse dollar is ten opzichte van de meeste valuta ondergewaardeerd (Gebaseerd op verschil in koopkrachtontwikkeling 1982-2008)

De ontwikkeling van de Euro, in Amerikaanse dollars

Spoorwegen en steenkool De euro werd in 2009 sterker t.o.v. de Amerikaanse dollar. Eind 2009 was er echter een trendomkeer. Gaat de dollar in 2010 van 1,40 naar 1,20?

Chinezen in een Volvo

De tijd van stoomlocomotieven ligt lang achter ons, maar met de overname van de Amerikaanse spoorwegmaatschappij Burlington Northern Santa Fe zet de superbelegger Warren Buffett in op het herstel van de economie, maar vooral ook op het toenemende vervoer van steenkool voor het gebruik in elektriciteitscentrales. Met innovatieve technieken als steenkoolvergassing en ‘carboncapture and storage technology’ (CCS) die de uitstoot van roet en zwavel beperken zal ook gewerkt worden aan een beter milieurendement. Peabody Energy, één van ’s wereld grootste mijnbouwondernemingen, is in dat opzicht ook een aantrekkelijke belegging.

8

Vlak voor kerstmis 2009 verkocht Ford Volvo aan de Chinese autofabrikant Geely voor ongeveer 1,4 miljard dollar, nog geen derde van wat Ford zelf 10 jaar eerder voor Volvo betaalde. Ondanks deze afwaardering krijgt Geely wel een van de meest robuuste en betrouwbaarste Europese automerken in bezit. Volvo produceerde in 2008 ongeveer 375.000 auto's (met in totaal 20.000 personeelsleden). Het aandeel Geely steeg op de Chinese aandelenbeurs in 2009 meer dan 575 procent! De Chinese automarkt is in aantallen nu groter dan de Amerikaanse automarkt.

Focus op beleggen in China

A

nders dan de probleemlanden tijdens de Azië-crisis in 1997 en 1998 is China een schuldeiser van de wereld. Het land beschikt over een overschot op de betalingsbalans en oplopende deviezenvoorraden. Indien de Chinezen hun valuta vrij gaan laten zweven ligt een hogere muntkoers in het verschiet. Bovendien lijkt daar ook de inflatie steeds beter onder controle. Eind 2008 vreesden veel risico-averse internationale beleggers voor tegenvallende exportcijfers, maar China bleek sterk te kunnen groeien door binnenlandse impulsen.

middenklasse heeft zich niet zoals de consumenten in de VS dik in de schulden gestoken. Er wordt juist te veel gespaard! Ook de demografische ontwikkeling is in China relatief nog steeds gunstig, daar waar in het westen de vergrijzing doorzet en de verhouding tussen actieven en inactieven verder verslechterd. In China is ondanks de één-kind-politiek 65% van de bevolking nog jonger dan 45.

De bankensector in China stond er in 2009 ook veel beter voor dan die in de VS of in Europa want deze banken hadden niet of nauwelijks giftige (‘subprime’) leningen voor de financiering van Amerikaans vastgoed op hun balans. De opkomende

China blijft groeien!

Wim Zwanenburg Beleggingsstrateeg Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer

Analisten bleken in 2009 tijdig oog te hebben voor de betere fundamenten van veel beursgenoteerde ondernemingen in China; de winstramingen van bedrijven uit China werden als eerste opwaarts bijgesteld. De bedrijfswinsten in China zullen in 2010 een sterk voortgezet cyclisch herstel laten zien, waarbij de banken en technologie tot de leidende sectoren behoren.

Een jaar geleden zou vrijwel niemand het voor mogelijk hebben gehouden dat de Chinese economie met meer dan 8% zou groeien in 2009. Maar na een dip naar 6,1% in het

9

k wa r t a a l b e r i c h t

In 2009 hebben de aandelenmarkten van de opkomende landen en met name China twee tot driemaal sterker gepresteerd dan de westerse aandelenmarkten. China bleek na de val van Lehman Brothers in september 2008 niet immuun voor de wereldwijde recessie, maar kon sneller herstellen vanwege de sterke uitgangspositie.

K WA R T A A L B E R I C H T

eerste kwartaal wordt voor het vierde kwartaal van 2009 zelfs een groei van meer dan 10% verwacht. Het stimuleringsprogramma van de Chinese overheid van USD 586 miljard werpt duidelijk zijn vruchten af hoewel ook van dat programma nog lang niet alles is besteed. Investeringen in infrastructuur vergen ook in China een langere voorbereiding. China is vergelijkbaar met de VS in de jaren ’50 waar de aanleg van de autosnelwegen structureel bijdroeg aan de groeicapaciteit van het land. In China zijn meer dan 100 steden met meer dan 1 miljoen inwoners.

WTO (Wereldhandelsorganisatie); van 2002 tot en met 2008 steeg de export met een duizelingwekkend tempo van 27% per jaar, zonder een enkele conjuncturele terugslag. In 2009 daalde de export volgens verwachtingen echter met circa 15%, de eerste daling sinds de economische hervormingen 30 jaar geleden begonnen. Zelfs bij een sterk herstel van de wereldeconomie zal de Chinese export gemiddeld niet meer harder dan 8% tot 10% per jaar gaan groeien, veel minder dan de laatste twee decennia.

Sommige economen vrezen dat in China de nieuwste zeepbel wordt geblazen. De Shanghai Composite-index behaalde in 2009 tot medio december een rendement van meer dan 75%. Wij menen echter dat van oververhitting en een zeepbel nog geen sprake is. De groei van China kan nog wel 20 jaar bovengemiddeld blijven, al willen we niet veronderstellen dat de groei op hetzelfde hoge niveau blijft als de afgelopen decennia. Tijd om eens te kijken naar de structurele veranderingen in de Chinese economie.

Maar China is gelukkig in een overgangsfase waarbij de koopkracht van de beroepsbevolking en de binnenlandse consumptie toeneemt. In oktober 2009 stegen de Chinese detailhandelsverkopen met 16,2%. In China is het dus ook niet alleen de overheid die stimuleert en besteedt! De sterke bestedingen vertaalden zich ook in een sterke groei van de industriële productie en zo nam bijvoorbeeld in oktober ook de elektriciteitsproductie met meer dan 17% op jaarbasis sterk toe. China is nu ‘s werelds grootste automarkt. In de eerste 11 maanden van 2009 werden meer dan 12 miljoen auto’s verkocht, 42%

In de afgelopen 20 jaar leverde de export de voornaamste bijdrage aan de economische groei in China. Van 1989 tot en met 2008 groeide de export met gemiddeld 19%. In de jaren ´90 groeide de Chinese export met gemiddeld 15% per jaar, maar de groei fluctueerde sterk. In 2001 trad China toe tot de

Structurele verandering

Hoge Chinese groei houdt aan!

Goudvoorraden van de centrale banken in miljoenen Troy ounce

laatste rapportage World 968,288 Euro Area 347,197 US 261,499 Germany 109,559 Italy 78,829 France 78,301 China 33,890 Switzerland 33,440 Japan 24,602 Netherlands 19,691 Russia 19,537 India 11,502 UK 9,975

laatste rapportage datum sep-09 okt-09 okt-09 okt-09 okt-09 okt-09 sep-09 sep-09 okt-09 okt-09 okt-09 sep-09 okt-09

toename/ afname t.o.v. jaar geleden 1,43 -0,81 0,00 -0,14 0,00 -2,92 75,69 0,00 0,00 -1,45 19,88 0,00 0,00

percentage van de wereldvoorraad bij centrale banken 100,0% 35,9% 27,0% 11,3% 8,1% 8,1% 3,5% 3,5% 2,5% 2,0% 2,0% 1,2% 1,0%

Landen als China zijn bezig hun internationale deviezenvoorraden te diversificeren. Naast de US dollar is er een vraag naar euro’s en ook naar goud. De laatste transactie van India, de aankoop van 200 ton goud van het IMF in november 2009, is nog niet in bovenstaande is nog niet in deze statistieken verwerkt. Wat opvalt is dat China in 2008 zelfs nog minder goud aanhield dan Nederland maar dat is aan het veranderen.

10

Bron: Bloomberg

Dat zich in de Chinese economie structurele veranderingen voltrekken is ook te zien aan de snelle groei van de dienstensector, waar nu ongeveer 20% van de Chinese beroepsbevolking werkzaam is.

Beheersbare groei Nadat in de eerste vijf maanden van 2009 de kredietverlening al sterker toenam dan in heel 2008 is het groeitempo van de kredietverlening sindsdien duidelijk afgenomen. In feite was er niet veel meer aan de hand dan een seizoenspatroon dat door het stimuleringspakket van de overheid versterkt werd. De banken in China krijgen quota voor de kredietverlening toegemeten en die werden zo snel mogelijk vol getrokken. Critici hebben overigens wel een punt dat met te snelle groei van de kredietverlening oververhitting van de Chinese economie dreigt, maar dat beseffen de monetaire autoriteiten in China zelf ook en zij zijn zeker bereid om op de rem te trappen door verhoging van de beleningstarieven en de reserveverplichtingen voor de banken.

Afgezien van de rendementen in 2006, 2007 en 2009 waren de rendementen op Chinese aandelen voor op de langere termijn gerichte beleggers (‘buy and hold’) tamelijk teleurstellend. Sinds het voor buitenlanders in 1994 mogelijk werd om in Chinese in Hong Kong genoteerde H-aandelen te beleggen bleven de rendementen verrassend genoeg cumulatief zelfs achter bij de rendementen op de AEX-index. Uitgaande van de aanhoudend hogere economische groei in China valt echter niet te verwachten dat Nederlandse aandelen het nog eens 20 jaar beter zullen doen dan Chinese aandelen. In het perspectief van de structureel hogere economische groei in China achten wij de Chinese beurs nog niet overgewaardeerd. Het is dan ook niet voor niets dat wij in ons beleggingsbeleid in 2009 zwaar op opkomende landen en in het bijzonder op China. Ook in 2010 zal dat onverminderd het geval zijn. Zie ook www.iex.nl en www.stroevelemberger.nl, zie daar bij “Publicaties” voor artikelen van de hand Wim Zwanenburg

Chinese aandelen-index (H-shares) vergeleken met AEX (1 januari 1994 is 100)

400

400

350

350

300

300

250

250

200

200

150

150

100

100

50

50

0

0 1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

Chinese H-aandelen in HKD

2001

2002

2003

2004

Chinese H-aandelen in euro's

2005

2006

2007

2008

2009

AEX Index

De Chinese beurs is pas na het jaar 2000 gaan stijgen, terwijl de groei al meer dan 30 jaar gemiddeld meer dan 10% bedraagt.

11

k wa r t a a l b e r i c h t

De reële economische groei bedroeg de afgelopen 30 jaar gemiddeld meer dan 10%. Zeer waarschijnlijk zal de groei van het reële BBP terugvallen naar zo’n 8% per jaar. Zodra de Chinese economie een omvang bereikt heeft van circa driekwart van de Amerikaanse economie zal de groei waarschijnlijk vertragen naar een tempo van zo’n 5%. Maar wat zal dat betekenen voor beleggers?

meer dan in dezelfde periode in 2008 en veel meer dan in de VS. Het stimuleringsprogramma en diverse subsidieregelingen droegen daaraan bij, maar dat gold ook voor de VS waar het ‘cash-for-clunkers’-program ook een impuls gaf aan de autoverkopen.

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer www.stroevelemberger.nl [email protected]

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer Weesp Nesland 1-V 1382 MZ Weesp T +31 (0) 294 492 592 F +31 (0) 294 492 593

Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer Maastricht Posthoornstraat 69 6219 NV Maastricht T +31 (0) 43 354 1222 F +31 (0) 43 325 9309