Benchmark Gemeentelijk Ondernemingsklimaat

Benchmark Gemeentelijk Ondernemingsklimaat Resultaten eindmeting gemeente Leiden Stadsrapportage

Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken

ECORYS Nederland BV Kirsten Guijaux Arjan Koopman Silvia van der Meij Willemijn Verdegaal Damo Holt

Rotterdam, 12 mei 2005

SvdM/TS ii12347

ECORYS Nederland BV Postbus 4175 3006 AD Rotterdam Watermanweg 44 3067 GG Rotterdam T 010 453 88 00 F 010 453 07 68 E [email protected] W www.ecorys.nl K.v.K. nr. 24316726

Inhoudsopgave

1 Inleiding 1.1 Achtergrond 1.2 Stadsrapportage 1.3 Beknopte onderzoeksverantwoording 1.4 Leeswijzer

7 7 7 8 8

2 Beschouwing ondernemingsklimaat gemeente Leiden 2.1 Ondernemingsklimaat in vogelvlucht 2.2 Doelstellingen 2.3 Algemene tendensen 2.4 Uitwerking naar thema 2.4.1 Ondernemerschap 2.4.2 Kansrijke sectoren en clusters 2.4.3 Overig

11 11 14 14 15 15 16 17

3 Organisatie economisch beleid

21

4 Gemeentelijke dienstverlening 4.1 Dienstverlening 4.2 Communicatie 4.3 Vergunningen 4.4 Lokale lasten 4.5 Aanpak strijdige regelgeving

23 23 24 24 25 26

5 Ondernemerschap 5.1 Startersbeleid 5.2 Arbeidsmarktbeleid 5.3 Etnisch ondernemerschap

27 27 27 28

6 Acquisitie- en promotiebeleid

29

7 Ruimte, infrastructuur en veiligheid 7.1 Ruimtelijk beleid 7.2 Bereikbaarheid en parkeren 7.3 Veiligheid

31 31 32 33

8 Voorzieningen

35

Bijlage 1

37

Achtergrondkenmerken

Omvang steekproef eindmeting Achtergronddata bij figuren Bijlage 2

Statistische verantwoording

37 39 43

1 Inleiding

1.1

Achtergrond Het Ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft als belangrijkste taak het zorgen voor een goed functionerende Nederlandse economie met een krachtige en dynamische marktsector, die kan concurreren met het buitenland. Een goed ondernemingsklimaat is daarbij van groot belang, zodat bedrijven optimaal kunnen worden gefaciliteerd en gestimuleerd in hun bedrijfsvoering. In het kader van het Grotestedenbeleid (GSB) streeft het Rijk sinds het midden van de jaren ‘90 via een interdepartementale inspanning naar verbetering van het woon-, leef- en ondernemingsklimaat in specifiek de grote steden. Deze vormen een belangrijke motor van de (inter)nationale economie. Maar hoe ontwikkelt zich de situatie in de steden? Het Ministerie van EZ verzorgt in dit kader een tweejaarlijkse monitor van de kwaliteit van het ondernemingsklimaat in deze grote steden: de Benchmark Gemeentelijk Ondernemingsklimaat (BGO). In 1999/2000 heeft de nulmeting plaatsgevonden en in 2001/2002 een tussenmeting. Het Ministerie van EZ heeft ECORYS Nederland BV gevraagd een eindmeting 2004/2005 uit te voeren. Kern van het benchmarkonderzoek is een telefonische enquête onder ondernemers naar hun waardering en wensen met betrekking tot het ondernemingsklimaat. Om de resultaten van deze enquête beter te kunnen interpreteren, het verhaal achter de cijfers, is een aantal interviews gehouden met stakeholders. Voorbeelden van stakeholders zijn onder andere grote ondernemers en vertegenwoordigers van de Kamer van Koophandel, MKB, VNONCW etc. Daarnaast is de gemeente zelf een belangrijke informatiebron. Iedere gemeente heeft informatie verstrekt door het invullen van een vragenlijst en deelname aan een interview.

1.2

Stadsrapportage Het rapport Benchmark Gemeentelijk Ondernemingsklimaat. Thematische rapportage eindmeting (2005) doet uitgebreid verslag van de uitkomsten van de eindmeting. De eindmeting is uitgevoerd in de periode november 2004 tot en met april 2005 en vergelijkt deze met de resultaten van de nul- en tussenmeting. De invalshoek van de thematische rapportage is generiek: het in de 30 GSB-gemeenten in beeld brengen van het ondernemingsklimaat, de relatieve onderlinge sterktes en zwaktes en de ontwikkelingen daarin. Deze invalshoek heeft tot gevolg dat niet al het per

Benchmark Gemeentelijk Ondernemingsklimaat

7

individuele gemeente beschikbare onderzoeksmateriaal in de rapportage is verwerkt. Om deze reden is de voorliggende stadsrapportage uitgebracht. Dit stadsrapport bevat een korte beschouwing van het gemeentelijk ondernemingsklimaat dat is gebaseerd op de uitkomsten van de telefonische enquête onder ondernemers in de gemeente, de interviews met stakeholders en de door de gemeente verstrekte informatie.

1.3

Beknopte onderzoeksverantwoording Voor de telefonische enquête onder ondernemers is binnen elke gemeente een aselecte steekproef van bedrijven getrokken1. Omdat elke steekproef gevoelig is voor toevallige fluctuaties is er sprake van een betrouwbaarheidsmarge rond de gegeven rapportcijfers. Deze marge verschilt per item, maar bedraagt in het algemeen maximaal 0,2 rapportpunt, bij een nagestreefde betrouwbaarheid van 90%. Een uitzondering vormen de items waarbij slechts een beperkt aantal respondenten een beoordeling heeft gegeven (m.n. over vergunningverlening en etnisch ondernemerschap). Daarom zijn deze onderzoeksresultaten indicatief (n-waarden zijn toegevoegd). De onderzoeksresultaten zijn gewogen naar de brancheverdeling van de totale gemeentelijke bedrijvenpopulatie. Statistisch significante verbeteringen en verslechteringen van een rapportcijfer ten opzichte van de nulmeting worden in de tabellen aangegeven door een opwaartse (↑) respectievelijk een neerwaartse pijl (↓).

1.4

Leeswijzer •

•

•

1

8

Hoofdstuk 2 geeft een beschouwing van het ondernemingsklimaat in de gemeente weer. Hierin wordt ingegaan op het algemeen oordeel van ondernemers over het ondernemingsklimaat en geeft inzicht in een selectie van belangrijke onderdelen van het ondernemingsklimaat. Ook wordt een beeld geschetst van de mate waarin de door de gemeente geformuleerde doelstellingen wel of niet worden gehaald. Tot slot wordt ingegaan op de algemene tendensen uit de gesprekken met de gemeente en stakeholders ten aanzien van een aantal thema’s. De volgende zes hoofdstukken geven de rapportcijfers op de verschillende onderdelen van het ondernemingsklimaat weer. De volgorde van de hoofdstukken sluit aan bij die van de thematische rapportage van de eindmeting: • Organisatie economisch beleid (hoofdstuk 3); • Gemeentelijke dienstverlening (hoofdstuk 4); • Ondernemerschap (hoofdstuk 5); • Acquisitie- en promotiebeleid (hoofdstuk 6); • Ruimte, infrastructuur en veiligheid (hoofdstuk 7); • Voorzieningen (hoofdstuk 8). Bijlage 1 geeft de verdeling van de gemeentelijke ondernemersstreekproef over een aantal achtergrondkenmerken weer en laat de achterliggende data zien die horen bij de figuren in de rapportage. Voor een uitgebreidere statistische verantwoording wordt verwezen naar het Bijlagerapport thematische rapportage, hoofdstuk 2.


•

In Bijlage 2 is de statistische verantwoording opgenomen. Hierin staat ook de populatie, de steekproef en de weegfactor van de gemeente.


9

10


2 Beschouwing ondernemingsklimaat gemeente Leiden

2.1

Ondernemingsklimaat in vogelvlucht Onderstaande tabel geeft inzicht in het oordeel van ondernemers in de gemeente Leiden over het ondernemingsklimaat tijdens de nul-, tussen- en eindmeting. De gemeente Leiden wordt vergeleken met het gemiddelde van de G30.

Tabel 2.1

Algemeen oordeel ondernemingsklimaat Nulmeting

Tussenmeting

Leiden

5,9

6,4

Eindmeting 6,2 ↑

G30

6,4

6,6

6,5

Uit de tabel blijkt dat ondernemers het ondernemingsklimaat in de gemeente Leiden hoger waarderen dan tijdens de nulmeting. De gemeente Leiden scoort wel lager dan het G30-gemiddelde. Om in één oogopslag een beeld te krijgen van de ontwikkeling van de gemeente Leiden op de onderdelen van het ondernemingsklimaat, is in onderstaande tabel een overzicht gegeven van de ondernemersoordelen op een selectie van de belangrijkste indicatoren. De nul-, tussen- en eindmeting zijn naast elkaar gezet en in de laatste kolom is de ontwikkeling weergegeven. Tabel 2.2

Oordeel selectie belangrijkste indicatoren ondernemingsklimaat Leiden Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Ontwikkeling

Algemeen oordeel ondernemingsklimaat

5,9

6,4

6,2 ↑

+

Beschikbare ruimte

5,6

6,0

6,3 ↑

+

Bereikbaarheid per auto

6,2

6,6

6,3 ↑

+

Parkeermogelijkheden

5,5

5,8

5,4

=

Bereikbaarheid per openbaar vervoer

6,4

6,6

6,7 ↑

+

Veiligheid omgeving bedrijfspand

-

6,3

6,5 ↑

+

6,2

6,7

6,6 ↑

+

Kwaliteit woonomgeving

-

6,9

7,0

=

Kwaliteit aanbod recreatieve voorzieningen

-

6,8

6,6 ↓

-

Kwaliteit aanbod publieke diensten

-

7,0

7,0

=

Staat van openbare ruimte


11

Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Ontwikkeling

Startersbeleid

6,0

6,2

5,9

=

Promotie- en acquisitiebeleid

5,7

5,8

5,7

=

Arbeidsmarktbeleid

6,0

6,1

6,0

=

Duidelijkheid gemeentelijke organisatie

5,4

5,8

5,9 ↑

+

Kwaliteit gemeentelijke dienstverlening

5,5

5,8

5,6

=

Duidelijkheid gemeentelijk beleid/regelgeving

5,6

5,8

5,9 ↑

+

Lokale lasten

5,1

5,3

5,0

=

Legenda: Verschil nul- en eindmeting kleiner of gelijk aan -0,2 en/of statistisch significante daling

:-

Verschil nul- en eindmeting tussen -0,1 en +0,1 mits geen statistisch significante stijging/daling

:=

Verschil nul- en eindmeting groter of gelijk aan +0,2 en/of statistisch significante stijging

:+

Volgens de ondernemers in de gemeente Leiden wordt het ondernemingsklimaat het hoogste gewaardeerd op het gebied van de kwaliteit van de woonomgeving en het aanbod van publieke diensten (zorg, onderwijs etc). Ook het aanbod aan recreatieve voorzieningen, de bereikbaarheid per openbaar vervoer en de staat van de openbare ruimte en de veiligheid scoren ruim voldoende. De waardering voor de economische beleids- en dienstverleningsfactoren -maar ook de parkeersituatie- blijft hierbij achter, hoewel de waardering van de duidelijkheid van de organisatie en van beleid/regelgeving wel is gestegen. Overigens vindt over vrijwel de hele linie een stijging van de waardering door ondernemers plaats. Opvallend is de sterke toename van de waardering voor de beschikbaarheid van ruimte. Ondernemers zijn het meest kritisch over de lokale lasten. Ondernemers is gevraagd welke twee elementen voor hen het zwaarste wegen bij het beoordelen van het ondernemingsklimaat (zie figuur 2.1). Uit figuur 2.1 blijkt dat ondernemers in Leiden verkeersbeleid & parkeren en communicatie door de gemeente het belangrijkste vinden. In vergelijking met de G30 als geheel wegen ondernemers in de gemeente Leiden vooral juist ook deze beide elementen vaker mee. Opvallend is het relatief grote aandeel ondernemers dat geen specifiek aandachtspunt heeft genoemd.

12


Figuur 2.1

2

Belangrijkste elementen bij beoordelen ondernemingsklimaat

Verkeersbeleid en parkeren Communicatie door de gemeente Dienstverlening en vergunningverlening Bestuurlijke organisatie economisch beleid Lokale lasten Woonklimaat Ruimtelijk beleid Aanbod publieke diensten Startersbeleid Arbeidsmarktbeleid Aanbod recreatieve voorzieningen Anders Bedrijven-acquisitiebeleid Weet niet/geen antw oord 0%

4%

8% Leiden

12%

16%

20%

24%

G30

Uit figuur 2.2 blijkt dat het merendeel van de Leidse ondernemers vindt dat de aandacht voor het ondernemingsklimaat de afgelopen twee jaar gelijk is gebleven. In vergelijking met de G30 als geheel geven ondernemers in Leiden iets vaker aan dat de aandacht van de gemeente voor het ondernemingsklimaat is toegenomen of juist volgens hen is afgenomen. De ondernemers zijn op dit punt dus wat meer verdeeld dan gemiddeld.

2

De ondernemers zijn gevraagd de twee voor hen belangrijkste elementen te noemen


13

Figuur 2.2

Toe- of afname aandacht ondernemingsklimaat gedurende laatste 2 jaar

Toegenomen

Niet veranderd

Afgenomen Weet niet/geen antw oord 0%

10%

20%

30% Leiden

2.2

40%

50%

60%

G30

Doelstellingen Na de nulmeting van de Benchmark hebben alle G30-gemeenten aangrijpingspunten benoemd om het ondernemingsklimaat te verbeteren. Voor deze aangrijpingspunten zijn in 2004 te behalen doelstellingen geformuleerd. Voor de doelstellingen die zijn uitgedrukt in te behalen rapportcijfers, zijn in onderstaande tabel voor de gemeente Leiden de scores van de nul-, tussen- en eindmeting alsmede de in 2004 te behalen score opgenomen.

Tabel 2.3

Doelstellingen naar aanleiding van vorige benchmark Doelstelling

Nulmeting

Tussen-

Eindmeting

Doel 2004

meting algemeen rapportcijfer ondernemingsklimaat

5,9

6,4

6,2 ↑

15e plaats

Geconcludeerd kan worden dat de gemeente Leiden haar (enige) doelstelling niet heeft behaald; Leiden eindigt in de eindmeting namelijk op een (gedeeld) 27e plaats. Van de G30-steden scoort feitelijk alleen Schiedam lager. Per saldo is er sprake van een concrete stijging van de waardering door de ondernemers voor het algehele ondernemingsklimaat in Leiden, maar de eerder tijdens de tussenmeting ingezette forse stijging is niet doorgezet, maar teruggezakt.

2.3

Algemene tendensen In de eindmeting is de gemeenten gevraagd op welke economische thema’s uit het Meerjarenontwikkelingsprogramma (MOP) tot dan toe de meeste dan wel minste vooruitgang is geboekt. De resultaten zijn opgenomen in tabel 2.4.

14


Tabel 2.4

MOP-thema’s met meeste en minste vooruitgang (volgens de gemeente zelf) Meeste vooruitgang geboekt

Minste vooruitgang geboekt

Kennis van Zaken en Historische Stad

Uitgifte nieuwe bedrijventerreinen

Centrummanagement/Fondsvorming ondernemers

Herstructurering bedrijfslocaties

Clustervorming Life Meets Science

Digitaal Loket

Congrespromotie- en organisatie Bedrijvenservice Schoon & Heel

De stakeholders hebben aangegeven wat naar hun mening de beste prestaties van de gemeente Leiden zijn ten aanzien van het gemeentelijk economische beleid van de afgelopen 2 jaar en over welke prestaties zij minder tevreden zijn. Als beste prestaties worden de realisatie van het Bio Science Park (dat grote bedrijven aangetrokken heeft), de verbeterde samenwerking tussen de universiteit en ondernemingen, het Aalmarktproject, de fondsvorming van ondernemers en de realisatie van een schonere stad genoemd. Ontevreden zijn stakeholders over de slechte bereikbaarheid van de stad, de geslotenheid en traagheid van het bestuurlijke en ambtelijke apparaat, het te traag verbeteren van de werking van het bedrijvenloket, het tekort aan bedrijfslocaties en de algemene indruk dat het verbeteren van het ondernemingsklimaat geen prioriteit is van de gemeente. Stakeholders reageren voornamelijk positief op de door de gemeente aangedragen succespunten. Alleen is de verbetering in congrespromotie- en organisatie niet door deze groep opgemerkt. Het is volgens hen ook positief dat de gemeente zich bewust is van het tekort aan bedrijfslocaties, maar de problemen rondom de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening zijn naar hun mening omvangrijker dan alleen het uitblijven van een digitaal loket.

2.4 2.4.1

Uitwerking naar thema Ondernemerschap Startersbeleid De waardering van het gemeentelijke startersbeleid is ongewijzigd gebleven ten opzichte van de nulmeting. Het is iets lager dan het G30 gemiddelde. De indruk van de stakeholders is dat de gemeente zelf niet erg actief is op dit terrein maar wel goed samenwerkt met de Kamer van Koophandel om het startersbeleid invulling te geven. Het Bio Science Park biedt volgens hen overigens wel huisvestingsmogelijkheden voor starters in de bio- en life sciences branche. De gemeente geeft aan dat dit als voornaam speerpunt van haar strategie geldt, maar dat daarnaast ook een breder startersbeleid wordt gevoerd. Ten aanzien hiervan heeft de gemeenteraad eind 2004 de nota Startersbeleid vastgesteld met een gemeentelijk budget voor speciaal op starters gerichte activiteiten. De gemeente heeft voor de advisering aan en begeleiding van starters -na eerdere uitvoering hiervan door de Stichting Werk en Onderneming (SWO)- gekozen voor één Startersloket bij de Kamer van Koophandel. Naast nauwe samenwerking met de Kamer ondersteunt de gemeente initiatieven gericht op startersbegeleiding en advisering. Om de samenhang Benchmark Gemeentelijk Ondernemingsklimaat

15

tussen de versnipperde initiatieven te bevorderen, beperkt de gemeente de subsidiestroom tot enkele organisaties, die zich op de markt voor beginnende ondernemers hebben bewezen of naar verwachting succesvol zijn. Initiatieven die door de gemeente financieel worden ondersteund zijn onder meer Stichting Nieuwe Bedrijvigheid Haaglanden Rijnland, Lef en Competence Center Life Sciences. Op het gebied van startershuisvesting ondersteunt de gemeente drie stichtingen (Stichting Werk en Onderneming, Stichting Academisch Bedrijvencentrum (ABC) en Stichting Biopartner Leiden), die tezamen zes bedrijfsverzamelgebouwen beheren, voor zowel kennisintensieve als overige starters. In samenwerking met makelaars, projectontwikkelaars, ondernemers, woningbouwverenigingen en onderwijsinstellingen onderzoekt de gemeente momenteel de aansluiting tussen de vraag naar huisvesting voor startende ondernemers en het aanbod daarvan binnen de gemeente. Tevens werkt de gemeente in het kader van startershuisvesting aan de opzet van het Werkhotel. Dit wordt getrokken door de gemeentelijke afdeling Sociale Zaken in samenwerking met ROC/ID-college en de Leidse Hogeschool. Arbeidsmarkt- en kennisbeleid Ondernemers hebben hun beoordeling van het arbeidsmarkt- en kennisbeleid niet gewijzigd in de loop der tijd. Het is gelijk aan het G30 gemiddelde. De stakeholders merken op dat Leiden bij uitstek een universiteitsstad is. De universiteit is een van de belangrijkste werkgevers en zorgt voor ruime werkgelegenheid voor hoog opgeleiden. Een goed initiatief is de verbeterde samenwerking tussen ondernemingen en de universiteit dat mede heeft bijgedragen aan de succesvolle ontwikkeling van het Bio Science Park. Samen met de Universiteit werkt de gemeente nu verder aan de ontwikkeling van de 2e fase van het Bio Science Park (Leeuwenhoek) en de nieuwe locatie Rijnfront. Dit is deel van een omvangrijk programma gericht op kennis- en innovatiestimulering in de life sciences, getiteld ‘Leiden-Life meets science’, waarin huisvesting, begeleiding, financiering en organisatie van een goed vestigingsklimaat voor ondernemers centraal staan (zie verder de good practice-toelichting in de G30 Thematische rapportage). Etnisch ondernemerschap De ondernemers in Leiden beoordelen het beleid voor stimulering van etnisch ondernemerschap hoger dan het G30 gemiddelde. De gemeente voert hier geen bewust beleid op, maar deze groep wordt wel direct via de reguliere kanalen of indirect via gebiedsgerichte projecten (bijvoorbeeld in Leiden-Noord) bediend. 2.4.2

Kansrijke sectoren en clusters Acquisitie- en promotiebeleid Leidse ondernemers hebben hun beoordeling van het acquisitie- en promotiebeleid ongewijzigd gelaten ten opzichte van de nulmeting. Het cijfer is wat lager dan het G30 gemiddelde. De stakeholders juichen het toe dat de gemeente de stad wil profileren als kennisstad, om zo innovatieve en hoogwaardige bedrijvigheid aan te trekken. Het opzetten van het Bio Science Park heeft al een aantal grote bedrijven naar Leiden getrokken. Stakeholders raden de gemeente wel aan het promotiebeleid te

16


professionaliseren. De stad zou het ‘corporate image’ van kennisstad volgens hen consequenter moeten doorvoeren en uitdragen. Leiden heeft eind 2004 een Ontwikkelingsvisie 2030 gemaakt met de titel Stad van Ontdekkingen. In deze visie krijgt kennis in al zijn uitingen voor bewoners, bezoekers en ondernemers prioriteit. De verschillende partijen hebben een intentieverklaring ondertekend waarin zij hebben afgesproken te komen tot een gezamenlijke stadspromotie. De eerste concrete resultaten zijn gereed (zoals logo, motto, website). Momenteel wordt gewerkt aan een gezamenlijke promotiestrategie en een organisatorische inbedding (zie ook onder het kopje ‘Voorzieningen’ onder paragraaf 2.4.3). Leiden werkt via de West-Holland Foreign Investment Agency aan de werving van (internationale) bedrijven, in afstemming met EZ/NFIA. Leiden doet de ‘rode biotech’, Wageningen de ‘groene biotech’ en Delft de ‘witte biotech’. Volgens de gemeente is er weinig verdere afstemming met bijvoorbeeld Groningen, Enschede, Amsterdam, Maastricht en Heerlen.

2.4.3

Overig Gemeentelijke organisatie en dienstverlening De waardering voor de gemeentelijke organisatie en dienstverlening door ondernemers is in de loop der tijd verbeterd en komt nu overeen met het G30 gemiddelde. De stakeholders vinden wel dat er op dit terrein het een en ander is verbeterd, maar dat er nog een lange weg te gaan is voordat het gewenste kwaliteitsniveau behaald wordt. In hun ogen worden ontwikkelingen geremd door de bestuurlijke en ambtelijke organisatie van het gemeentelijke apparaat. Zij menen dat de gemeente zo in beslag is genomen door interne procedures, of anders gezegd de ‘parafencultuur’, dat dit het leveren van output naar de klant belemmert. Ook ontbreekt het aan een goede afstemming tussen verschillende afdelingen. De gemeente geeft aan dat er een Servicepunt Bedrijven (front-office, 1-loketfunctie) is ingericht om de loketorganisatie en vergunningverlening te stroomlijnen, er een Bedrijvenservice (back-office) is opgezet voor meer beleids- en projectgerelateerde contacten en communicatie met de ondernemers, en tevens dat er accountmanagement is ingevoerd, zowel gericht op sectoren als op specifieke bedrijfslocaties. Ook is er een Nieuwsbrief EZ ontwikkeld en worden er ondernemersbijeenkomsten en bedrijfsbezoeken georganiseerd. In aanvulling hierop is een dekkend systeem van bedrijventerreinverenigingen opgericht, worden diverse branche-overleggen gevoerd en tot tevredenheid van de gemeente en ondernemers is er een fusie gerealiseerd van twee algemene ondernemersverenigingen (LVI en MKB Leiden) tot één lokale ondernemersorganisatie. De stakeholders reageren wisselend op de kwaliteit van de communicatieve vaardigheden van de gemeente. Tussen grote ondernemingen en de gemeente bestaan directe lijnen, daarom ervaart deze groep geen problemen op dit terrein. Zij zijn ook van mening dat de gemeente een goede sparringpartner is om nieuwe projecten mee te ontwikkelen, het ‘meedenken’ van de gemeente wordt gewaardeerd. Kleinere partijen vinden echter dat de


17

gemeente haar communicatiekanalen beter moet coördineren, informatie komt nu uit veel verschillende monden. Bovendien zouden zij graag een verbetering zien in de informele communicatie. Bestuurders zouden meer bij bedrijven over de vloer moeten komen en bedrijven meer inspraak geven in het vormen van beleidsplannen Tot slot vinden de stakeholders dat de lokale lasten aan de hoge kant zijn, zeker in vergelijking met wat ze er voor terugkrijgen. De gemeente heeft volgens hen deze lasten recentelijk wederom zonder overleg verhoogd, wat niet bij hen in goede aarde is gevallen. De gemeente geeft op haar beurt aan dat er een verhoging van de OZB heeft plaatsgevonden in direct overleg met de ondernemers (in de binnenstad), waarvan de opbrengst aangewend kan worden in overleg met de ondernemers zelf, via het hiertoe per 1-1 2005 ingerichte Ondernemersfonds, dat door samenwerking in het centrummanagement wordt beheerd. Dit budget kan worden besteed aan zaken als schoon/heel/veilig, promotie etc.. Ruimte, infrastructuur en veiligheid De waardering voor de beschikbare ruimte is in Leiden fors toegenomen, waardoor Leiden nu net onder het G30-gemiddelde uitkomt, terwijl het bij de tussenmeting de laagst scorende stad op dit punt was. De stakeholders benadrukken dat ruimte een schaars goed is in Leiden, en dat gezien de omstandigheden de gemeente haar best doet om de vraag naar bedrijfslocaties tegemoet te komen, deels ook in de regio. Echter, het is opgemerkt dat de gemeente niet voldoende actief op het ruimtegebrek geanticipeerd heeft en te laat acties heeft genomen om de situatie te verhelpen. Het door ondernemers gegeven rapportcijfer voor de ontwikkeling en herstructurering van bedrijfslocaties is lager dan in voorgaande metingen en is lager dan het G30 gemiddelde. Naast de kritiek van de stakeholders en (deels) de ondernemers geeft ook de gemeente zelf aan dat op het punt van de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen en de herstructurering van bedrijfslocaties te weinig vooruitgang is geboekt. De realisatie van bedrijventerrein Oostvlietpolder wordt nu echter al jaren door diverse juridischplanologische uitspraken van de Raad van State tegengehouden, en in de omliggende regio wordt gewerkt aan nieuwe plannen (bijvoorbeeld in Alkemade, Noordwijk, Oegstgeest en met Leiderdorp en Zoeterwoude samen in het W4-gebied, de Oude Rijnzone en Groenendijk). De gemeente heeft de ontwikkeling van een herstructureringsstrategie nu hoog op de agenda staan. De ondernemers in Leiden waarderen zowel de veiligheid van de bedrijfsomgeving als de staat van de openbare ruimte hoger dan voorheen, en deze rapportcijfers liggen (iets) hoger dan het G30 gemiddelde. De gemeente geeft aan in het kader van Schoon & Heel maar ook via invoering van parkmanagement diverse initiatieven te hebben ondernomen, onder andere via Bedrijventerreinschouwen en -aanpaktrajecten en het ingaan van Keurmerk Veilig Ondernemen-trajecten. Op het gebied van de waardering door ondernemers van de bereikbaarheid van de stad komt Leiden als laagst scorende van de G30-steden uit de bus. Ook stakeholders hebben op dit punt veel kritiek en de bereikbaarheid is ronduit slecht genoemd. Volgens hen heeft de gemeente te weinig van de verkeersplannen gerealiseerd en is er geen duidelijke meerjarige visie over de bereikbaarheid, maar is er vooral sprake van steeds veranderend

18


beleid. Als concreet voorbeeld is genoemd dat er vaart moet worden gezet achter de verbinding tussen de A4- A44 (Rijnlandroute) en de Rijksweg A11. Ook de parkeergelegenheid is een punt van ergernis, aangezien er veel te weinig plaatsen zijn. De gemeente laat dit volgens hen te veel over aan private initiatieven, maar deze pakken het onvoldoende op. De waardering van de ondernemers voor de parkeermogelijkheden ligt laag. De gemeente probeert in regionaal verband naast OV-initiatieven als het Transferium en de Rijn-Gouwelijn ook de Rijnlandroute, verbeteringen aan de A4 en volledige voltooiing van de A11 te realiseren, alsook de ontsluiting van een aantal (nieuwe) bedrijfslocaties (bijvoorbeeld Rijnfront, Groenendijk) goed te organiseren. Voor wat betreft het parkeren stelt de gemeente dat alleen in de binnenstad parkeervergunningen nodig zijn (maar ook zeer schaars), maar dat er direct hierbuiten er wel veel parkeerruimte (ook zonder vergunningsysteem) aanwezig is. Voorzieningen De stakeholders vinden dat de woonomgeving is verbeterd. De stad heeft volgens hen een grootschalige ‘face-lift’ gekregen en er is een gevarieerd aanbod van koopwoningen. Een voorbeeld hiervan is het Aalmarkt-project dat dit deel van de binnenstad nieuw leven inblaast door nieuwe winkels, woningen, cultuur en parkeergelegenheid te ontwikkelen. Ook de samenstelling van de bevolking verbetert, volgens de stakeholders trekken veel jonge mensen naar Leiden. Het door ondernemers gegeven rapportcijfer voor recreatieve voorzieningen is gedaald ten opzichte van de nulmeting en ligt onder het G30 gemiddelde. De waardering voor het toeristische beleid is ook licht gedaald. De stakeholders reageren gematigd positief op het toeristisch-recreatief beleid van Leiden. Initiatieven zoals het Rembrandtjaar en het Scheltema Complex, waarmee het museum de Lakenhal is uitgebreid, worden door hen geprezen. Het vergunningenbeleid voor de horeca is ook uitgebreid, wat volgens hen meer mogelijk maakt op dit vlak. De gemeente geeft aan dat er fors is ingezet op het toeristisch beleid. Er is een nieuwe slogan ontwikkeld (‘Stad van ontdekkingen’), die grote bedrijven, de Universiteit etc ook gebruiken als ‘pay-off’ op hun communicatie (briefpapier etc). De gemeente geeft ook aan dat er sterke inzet plaatsvindt op het verhogen van het internationaal toerisme (hotelovernachtingen en museumbezoek zijn gestegen), bijvoorbeeld via manifestaties rondom von Sybolt (Japan) en de Pilgrim Fathers (USA). De gemeente ziet zelf voorts veel vooruitgang in de congressector, die nu intensief samenwerkt op het gebied van promotie (website etc), zaalverhuur en contact met de touroperators en organisatoren.


19

20


3 Organisatie economisch beleid

Tabel 3.1

Rapportcijfers ondernemers over gemeentelijke organisatie Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Duidelijkheid organisatie

5,4

5,8

5,9 ↑

Aandacht verbeteren ondernemingsklimaat

5,0

5,3

5,4 ↑

Inlevingsvermogen bestuurders

4,6

5,4 ↑

5,5 ↑

Regionale samenwerking

5,3

5,7

5,6 ↑

Duidelijkheid organisatie

5,7

5,9

5,8

Aandacht verbeteren ondernemingsklimaat

5,7

5,8

5,6

Inlevingsvermogen bestuurders

5,2

5,4

5,3

Regionale samenwerking

5,9

6,1

5,9

Leiden

G30


21

22


4 Gemeentelijke dienstverlening

4.1 Tabel 4.1

Dienstverlening Rapportcijfers ondernemers over kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Leiden Algemeen oordeel dienstverlening

5,5

5,8

5,6

Nakomen afspraken

5,7

5,9

5,9 ↑

Snelheid beantwoorden verzoeken

4,4

5,3 ↑

5,1 ↑

Kennisniveau ambtenaren

5,6

6,1

5,9 ↑

Klachtenmogelijkheden

5,1

5,5

5,8 ↑

G30

Tabel 4.2

Algemeen oordeel dienstverlening

5,8

5,9

5,8

Nakomen afspraken

6,1

6,2

6,1

Snelheid beantwoorden verzoeken

5,2

5,3

5,3

Kennisniveau ambtenaren

6,1

6,1

5,9

Klachtenmogelijkheden

5,6

5,8

5,7

Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Rapportcijfers ondernemers over loketorganisatie

Leiden Openingstijden loket Vindbaarheid loket

6,1 5,8

6,6 ↑ 6,2

6,4 ↑ 6,2 ↑

G30 Openingstijden loket

6,2

6,4

6,4

Vindbaarheid loket

6,5

6,3

6,2


23

4.2 Tabel 4.3

Communicatie Rapportcijfers ondernemers over gemeentelijke informatie en communicatie Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Leiden Contactmogelijkheden ambtenaren

5,6

5,9

5,9 ↑

Telefonische bereikbaarheid

5,4

5,8

5,8 ↑

Contactmogelijkheden bestuurders

4,4

5,5 ↑

5,5 ↑

Informatie over beleid/regelgeving

5,6

5,8

5,9 ↑

Duidelijkheid beleid/regelgeving

5,3

5,7 ↑

5,8 ↑

G30

4.3 Tabel 4.4

Contactmogelijkheden ambtenaren

6,0

6,1

5,9

Telefonische bereikbaarheid

5,6

5,9

5,8

Contactmogelijkheden bestuurders

5,4

5,5

5,5

Informatie over beleid/regelgeving

5,7

5,8

5,8

Duidelijkheid beleid/regelgeving

5,6

5,7

5,6

Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

5,9 (n=8)

3,0 (n=8)

Vergunningen Rapportcijfers bouwvergunning

Rapportcijfer afhandelingsduur

5,5 (n=12)

Afhandelingsduur in weken

12 (n=7)

75 (n=6)

22 (n=11)

Rapportcijfer tijdsinzet

6,2 (n=9)

5,3 (n=7)

7,1 (n=10)

Tijdsinzet in uren Percentage lege te hoog

56 (n=7)

30 (n=6)

24 (n=10)

39,7% (n=6)

88,7% (n=5)

14,2% (n=14)

Noot: volgens de gemeente is de afhandelingsduur voor de aanvraag van een bouwvergunning 8,75 weken, terwijl dit tijdens de nul- en tussenmeting 17 respectievelijk 13,5 weken bedroeg. Tabel 4.5

Rapportcijfer milieuvergunning


Nulmeting

Tussenmeting

-

-

Eindmeting 5,1 (n=8)

Afhandelingsduur in weken

-

-

16 (n=6)


-

-

5,7 (n=8)

Tijdsinzet in uren

-

-

47 (n=8)

Noot: volgens de gemeente is de afhandelingsduur voor de aanvraag van een milieuvergunning inderdaad 16 weken, terwijl dit tijdens de nul- en tussenmeting 20 respectievelijk 21 weken bedroeg.

24


Tabel 4.6

Rapportcijfers parkeervergunning


Nulmeting

Tussenmeting

4,6 (n=22)

4,2 (n=12)


Afhandelingsduur in werkdagen

20 (n=22)

10 (n=11)

29 (n=11)


5,3 (n=21)

6,3 (n=11)

6,4 (n=12)

Tijdsinzet in uren Percentage lege te hoog

1

8 (n=19)

20 (n=9)

3 (n=10)

50,7 % (n=11)

69,5 % (n=8)

50,7% (n=14)

In de nulmeting is gevraagd naar de afhandelingsduur in weken. Op grond van de evaluatie van de nulmeting is dit in de tussenmeting gewijzigd in werkdagen. Voor de vergelijkbaarheid zijn de resultaten van de nulmeting omgerekend in dagen.

2

In de nulmeting is gevraagd naar de tijdsinzet in dagen. In de tussenmeting is dit gewijzigd in uren. De resultaten van de nulmeting zijn voor de vergelijkbaarheid omgerekend in uren.

3

Volgens de gemeente is de gemiddelde afhandelingsduur voor de aanvraag van parkeervergunning 5 dagen, terwijl dit tijdens de nul- en tussenmeting 2 weken bedroeg.

Tabel 4.7

Rapportcijfers ondernemers over afstemming vergunningverlening Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Onderlinge afstemming

5,1 (n=42)

5,6 (n=16)

5,1 (n=28)

Externe communicatie bij vergunningaanvragen

4,9 (n=43)

5,8 (n=20)

5,3 (n=29)

Onderlinge afstemming

5,3

5,3

5,3

Externe communicatie bij vergunningaanvragen

5,6

5,8

5,7

Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Leiden

G30

4.4 Tabel 4.8

Lokale lasten Rapportcijfers ondernemers over lokale lasten

Leiden G30


5,1 5,4

5,3 5,6

5,0 5,3

25

Figuur 4.1

Bekendheid met hoogte OZB

Ja

Nee Weet niet/ geen antw oord 0%

4.5 Tabel 4.9

10%

20%

30% Leiden G30

40%

50%

60%

Aanpak strijdige regelgeving Oordeel ondernemers over de mate waarin vooraf helderheid bestond over bouwvoorschriften, milieuvereisten, brandveiligheid, ARBO en voedselveiligheid

26

Bouwvoor-

Milieu-

Brandveilig-

schriften

vereisten

heid

ARBO

Voedselveiligheid

Leiden

5,5

5,7

5,9

5,9

6,1

Gemiddelde G30

5,7

5,8

6,1

6,1

6,2


5 Ondernemerschap

5.1 Tabel 5.1

Tabel 5.2

5.2 Tabel 5.3

Startersbeleid Rapportcijfers ondernemers over startersbeleid Nulmeting

Tussenmeting

Leiden

6,0

6,2

Eindmeting

G30

6,0

6,2

6,1

Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

5,9

Rapportcijfer startersbeleid naar startjaar

1949 of eerder

-

6,8 (n=6)

5,4 (n=9)

1950 tot en met 1979

-

6,8 (n=15)

5,9 (n=11)


-

6,5 (n=15)

6,0 (n=11)


-

6,1 (n=22)

6,3 (n=17)


-

6,2 (n=20)

5,8 (n=25)


-

5,2 (n=10)

5,9 (n=21)

Nulmeting

Tussenmeting

Leiden

6,0

6,1

G30

6,3

6,4

Arbeidsmarktbeleid Rapportcijfer ondernemers over arbeidsmarkt


Eindmeting 6,0 6,1

27

Figuur 5.1

Percentage bedrijven met problemen bij het vervullen van vacatures

Ja


10%

20%

30%

40%

50%

Leiden

Figuur 5.2

60%

70%

80%

90%

100%

G30

Problemen bij het vervullen van vacatures per soort functie en functieniveau (meerdere antwoorden mogelijk)

Laag functieniveau Uitvoerend/Technisch Financieel/administratief

Midden functieniveau

Verkoop IT/automatisering Leidinggeven/Management

Hoog functieniveau

0%

5.3 Tabel 5.4

28

20%

40%

60%

80%

100%

Etnisch ondernemerschap Rapportcijfers ondernemers over etnisch ondernemerschap Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Leiden

-

-

6,6 (n=4)

G30

-

-

6,1


6 Acquisitie- en promotiebeleid

Tabel 6.1

Tabel 6.2

Rapportcijfers ondernemers over acquisitie- en promotiebeleid Nulmeting

Tussenmeting

Leiden

5,7

5,8

G30

6,1

6,2

Nulmeting

Tussenmeting

-

5,7 (n=89)

Eindmeting 5,7 5,9

Rapportcijfer acquisitie- en promotiebeleid naar nationaliteit bedrijf

Volledig nationaal bedrijf (alleen actief in Nederland)


Nationaal bedrijf met buitenlandse nevenvestigingen

-

6,1 (n=3)

7,0 (n=1)

Internationaal bedrijf met hoofdkantoor in het buitenland

-

7,5 (n=4)

4,1 (n=4)


29

30


7 Ruimte, infrastructuur en veiligheid

7.1 Tabel 7.1

Ruimtelijk beleid Rapportcijfers ondernemers over ruimtelijk beleid Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Leiden Beschikbaarheid bedrijfslocaties

5,6

6,0

6,3 ↑

Beleid ontwikkeling/herstructurering bedrijfslocaties

5,4

5,8

5,7 ↓

Bewegwijzering

6,6

6,6

6,4 ↓

Ontsluiting

6,0

6,5 ↑

6,4 ↑

Staat openbare ruimte

6,2

Veiligheid

-

6,7 ↑

6,6 ↑

6,3

6,5 ↑

G30 Beschikbaarheid bedrijfslocaties

6,1

6,2

6,4

Beleid ontwikkeling/herstructurering bedrijfslocaties

6,1

6,3

6,0

Bewegwijzering

6,7

6,7

6,5

Ontsluiting

6,3

6,6

6,8

Staat openbare ruimte

6,5

6,6

6,7

-

6,2

6,4

Veiligheid

Figuur 7.1

Percentage ondernemers dat op dit moment voldoende ruimte heeft voor bedrijf

Ja


10%

20%

30%

40% Leiden


50%

60%

70%

80%

90%

100%

Totaal G30

31

Tabel 7.2

Oordeel beschikbaarheid bedrijfslocaties naar vestigingslocatie Nulmeting

Tussenmeting

-

6,1 (n=47)

Op een centrumlocatie

7.2 Tabel 7.3

Eindmeting

6,1 (n=45)

In een woonwijk

-

5,9 (n=38)

6,5 (n=47)

Op een bedrijventerreinlocatie

-

6,0 (n=21)

6,5 (n=19)

Buitengebied/buiten de bebouwde kom

-

4,6 (n=2)

-

Elders

-

6,6 (n=2)

5,0 (n=2)

Bereikbaarheid en parkeren Rapportcijfers ondernemers over bereikbaarheid en parkeren Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Leiden


6,2

6,6

6,3 ↑

Bereikbaarheid per OV

6,4

6,6

6,7 ↑


5,5

5,8

5,4

G30

Tabel 7.4


6,8

6,9

6,9

Bereikbaarheid per OV

6,3

6,5

6,7


6,1

6,1

6,2

Oordeel parkeermogelijkheid naar vestigingslocatie Nulmeting

Tabel 7.5

Eindmeting


-

4,6 (n=61)

4,7 (n=55)

In een woonwijk

-

6,0 (n=63)

5,4 (n=69)


-

7,2 (n=24)

6,8 (n=23)


-

9,6 (n=2)

6,0 (n=1)

Elders

-

6,9 (n=2)

7,5 (n=2)

Nulmeting

Tussenmeting

-

5,1 (n=61)

Oordeel bereikbaarheid per auto naar vestigingslocatie


32

Tussenmeting

Eindmeting

5,7 (n=55)

In een woonwijk

-

7,1 (n=64)

6,6 (n=68)


-

7,7 (n=24)

6,9 (n=23)


-

9,6 (n=2)

4,0 (n=1)

Elders

-

6,9 (n=2)

6,0 (n=2)


Tabel 7.6

Oordeel bereikbaarheid per o.v. naar vestigingslocatie Nulmeting

Tussenmeting

-

6,4 (n=62)


7.3 Figuur 7.2

Eindmeting

6,8 (n=53)

In een woonwijk

-

6,8 (n=63)

6,7 (n=67)


-

6,5 (n=21)

6,5 (n=21)


-

2,8 (n=2)

6,0 (n=1)

Elders

-

7,8 (n=2)

5,5 (n=2)

Veiligheid Aangiftebereidheid ondernemers

Ja, altijd

Ja, soms


20%

40%

60%

Leiden

Figuur 7.3

80%

100%

G30

Redenen waarom ondernemers geen aangifte doen

Het kost me teveel tijd Het levert niets op Ik kan geen moment w eg uit mijn bedrijf Hangt van de situatie af (ernst delict, schade, etc) Lost het zelf op Bang voor represailles Anders 0%

20%

40% Leiden


60%

80%

G30

33

34


8 Voorzieningen

Tabel 8.1

Rapportcijfers ondernemers gemeentelijk voorzieningen Nulmeting

Tussenmeting

Eindmeting

Leiden

Koopzondagen

6,0

6,3

6,3 ↑

Sluitingstijden horeca

6,1

6,7 ↑

6,4 ↑

Toeristisch beleid

6,4

6,4

6,2 ↓

Woonomgeving

-

6,9

7,0

Recreatieve voorzieningen

-

6,8

6,6 ↓

Publieke diensten

-

7,0

7,0

G30

Figuur 8.1

Koopzondagen

6,2

6,4

6,6

Sluitingstijden horeca

6,7

6,8

6,6

Toeristisch beleid

6,5

6,5

6,3

Woonomgeving

-

7,0

6,9

Recreatieve voorzieningen

-

6,9

6,6

Publieke diensten

-

6,9

6,9

Oordeel aanbod woningen in duurdere segmenten

Zeer goed Goed Niet goed/niet slecht Slecht Zeer slecht Weet niet/ geen antw oord 0%

10%

20%

30% Leiden


40%

50%

60%

G30

35

Figuur 8.2

Oordeel aanbod reguliere eengezinswoningen

Zeer goed Goed Niet goed/niet slecht Slecht Zeer slecht Weet niet/ geen antw oord 0%

10%

20%

30% Leiden

36


G30

40%

50%

60%

Bijlage 1

Achtergrondkenmerken

Omvang steekproef eindmeting Tabel b.1

Verdeling respons naar sector Aantal

Tabel b.2

0

Industrie (inclusief grafische industrie)

12

8%

Bouwnijverheid (inclusief installatiebedrijven)

20

13%

0%

Groothandel

7

5%

Detailhandel en reparatie van consumentenartikelen

35

23%

Horeca

10

6%

Vervoer, opslag en communicatie (inclusief reisbureaus)

3

2%

Financiële dienstverlening

5

3%

Zakelijke dienstverlening, verhuur/handel onroerend goed, verhuur roerende zaken

46

30%

Openbaar bestuur (overheid)

0

0%

Onderwijs, gezondheids- en welzijnszorg (inclusief rijscholen)

5

3%

Cultuur, sport en recreatie

5

3%

Overige dienstverlening (kappers, schoonheidsspecialist, etc)

7

5%

Totaal

155

100

Verdeling respons naar vestigingslocatie Aantal


Tabel b.3

%

Land- en tuinbouw, visserij (inclusief hoveniers)

55

%

35%

In een woonwijk

72

46%


24

15%

Buitengebied/buiten bebouwde kom

2

1%

Elders

2

1%

Totaal

155

100

Aantal

%

Internationaal of nationaal bedrijf

Volledig nationaal bedrijf (alleen actief in Nederland)

147

95%

Nationaal bedrijf met buitenlandse nevenvestigingen

4

3%

Internationaal bedrijf met hoofdkantoor in het buitenland

4

3%

Totaal

155

100


37

Tabel b.4

Nationaliteit ondernemer Aantal

Autochtone ondernemer (Nederlands)

Tabel b.5

Tabel b.6

38

%

143

92%

Allochtone ondernemer

7

5%

Weet niet/geen antwoord

5

3%

Totaal

155

100

Aantal

%

Startjaar bedrijf

1949 of eerder

10

6%


25

16%


18

12%


28

18%


36

23%


34

22%

Weet niet/geen mening

4

3%

Totaal

155

100

Aantal

%

Verdeling respons naar aantal arbeidsplaatsen

1 of minder

64

41%

2 tot en met 5

60

39%

6 tot en met 10

11

7%

11 tot en met 50

14

9%

51 of meer

4

3%


2

1%

Totaal

155

100


Achtergronddata bij figuren Tabel b.7

3

Belangrijkste elementen bij beoordelen ondernemingsklimaat Element

Tabel b.8

Leiden

Bestuurlijke organisatie economisch beleid

21%

13%

Dienstverlening en vergunningverlening

13%

11%

Communicatie door de gemeente

11%

12%

Lokale lasten

9%

12%

Ruimtelijk beleid

8%

8%

Verkeersbeleid en parkeren (inclusief bereikbaarheid)

5%

7%

Bedrijven-acquisitiebeleid

4%

8%

Startersbeleid

2%

2%

Arbeidsmarktbeleid

2%

4%

Woonklimaat

1%

3%

Aanbod recreatieve voorzieningen

1%

1%

Aanbod publieke diensten (zorg, welzijn, onderwijs, etc)

1%

1%

Overig

0%

3%


22%

17%

Toe- of afname aandacht ondernemingsklimaat gedurende laatste 2 jaar Leiden

Tabel b.9

G30

Toegenomen

24%

21%

Gelijk gebleven

49%

52%

Afgenomen

14%

10%


13%

16%

Bekendheid met hoogte OZB

Ja

Tabel b.10

G30

Leiden

G30

33%

32 %

Nee

51%

51 %

Weet niet

15%

17 %

Leiden

G30

Percentage bedrijven met problemen bij het vervullen van vacatures

3

Ja

5%

7%

Nee

90%

91 %

Weet niet

5%

2%

De ondernemers is gevraagd de twee voor hen belangrijkste elementen te noemen


39

Tabel b.11

Problemen bij het vervullen van vacatures per soort functie en functieniveau (meerdere antwoorden mogelijk) Uitvoerend/

Financieel/

Technisch

admins-

Verkoop

IT/automa-

Leiding-

tisering

geven/

tratief

Overig

management

Tabel b.12

Laag functieniveau

48%

0%

52%

0%

0%

-

Midden functieniveau

100%

0%

0%

0%

0%

-

Hoog functieniveau

37%

21%

11%

11%

21%

-

Aangiftebereidheid ondernemers Ja, altijd

Ja, soms

Nee

Weet niet/ geen antwoord

Tabel b.13

Leiden

90%

5%

4%

1%

Gemiddelde G30

92 %

4%

3%

1%

Redenen waarom ondernemers geen aangifte doen Het kost me

Leiden Gemiddelde G30

Tabel b.14

Tabel b.15

Ik kan geen

Hangt van de

moment

situatie af

Het

teveel

levert

weg uit

(ernst delict,

Lost het

Bang voor

tijd

niets op

mijn bedrijf

schade, etc)

zelf op

represailles

34% 30%

60% 56%

0% 2%

0%

0%

5%

1%

0%

2%

3%

Percentage ondernemers dat op dit moment voldoende ruimte heeft voor bedrijf Leiden

G30

Ja

88%

85 %

Nee

10%

14 %

Weet niet

2%

1%

Oordeel aanbod woningen in duurdere segmenten Leiden

40

6%

G30

Zeer goed

3%

5%

Goed

48%

58 %

Niet goed/niet slecht

14%

9%

Slecht

12%

14 %

Zeer slecht

2%

2%


20%

13 %


Anders

Tabel b.16

Oordeel aanbod reguliere eengezinswoningen Leiden

Zeer goed

1%

G30

2%

Goed

41%

44 %

Niet goed/niet slecht

16%

13 %

Slecht

20%

21 %

Zeer slecht

1%

3%


22%

17 %


41

42


Bijlage 2 Statistische verantwoording

Voor de telefonische enquête onder ondernemers is binnen elke gemeente een aselecte steekproef van bedrijven getrokken. Omdat elke steekproef gevoelig is voor toevallige fluctuaties bestaat het gevaar voor vertekening van de resultaten. Dit geldt met name voor onder- of oververtegenwoordiging van bepaalde branches per gemeente in de steekproef. Deze kan ook optreden als gevolg van selectieve non-respons. Om die reden is besloten om per gemeente, zoals reeds eerder is gebeurd bij de nul- en de tussenmeting, de steekproeven te herwegen naar brancheverdeling in de betreffende gemeente. Hierbij is gebruik gemaakt van de populatiegegevens van de Kamer van Koophandel per gemeente over 6 branches (zie tabel). Elke ondernemer krijgt dan een weegfactor behorend bij een branche. Deze weegfactor voor ondernemer i is (per gemeente) gelijk aan:

wih =

Nh nh

waarbij Nh staat voor de populatieomvang in branche h en nh voor de netto steekproefomvang. In de volgende tabel is de berekening van de weegfactor voor de gemeente Leiden opgenomen. Tabel 0.1

Populatie en steekproef in Leiden Populatie-

Percentage

omvang

Steekproef-

Percentage

Weegfactor

omvang

Branche

netto

Landbouw

22

0%

0

0%

0,0

Industrie

223

5%

12

8%

18,6

Handel, bouw en vervoer

1.171

24%

30

19%

39,0

Horeca en detailhandel

1.449

30%

45

29%

32,2

(Zakelijke) dienstverlening

1.527

32%

51

33%

29,9

Overige

446

9%

17

11%

26,2

Totaal

4.838

100%

155

100%

Uit de tabel blijkt dat de verdeling van de ondernemers over de branches in de steekproef afwijkt van die in de populatie. Met name industrie en overige (dienstverlening) is in de steekproef oververtegenwoordigd, terwijl handel, bouw en vervoer zijn ondervertegenwoordigd. Door weging wordt hiervoor gecorrigeerd.


43

Deze weegfactor is onder andere gebruikt om per gemeente de gemiddelde rapportcijfers te bepalen4. Het gemiddelde rapportcijfer voor een gemeente is dan het gewogen gemiddelde van het gemiddelde rapportcijfer per branche: 6

r=∑ h =1

Nh rh N

Omdat we te maken hebben met een steekproef heeft dit gemiddelde een bepaalde betrouwbaarheid. Deze wordt uitgedrukt in de steekproefvariantie. In het geval van een gestratificeerde steekproef (of bij benadering voor een herwogen steekproef) is deze variantie5:

v(r ) =

1 N2

6

∑ N h ( N h − nh ) h =1

s h2 nh

waarbij sh staat voor de standaarddeviatie in het rapportcijfer in branche h. Voor de 90%marge geldt dan:

m(r ) = 1,64 * v( r ) De werkelijke waarde ligt dan met 90% zekerheid tussen r − m(r ) en r + m(r ) . In het onderzoek wordt een vergelijking gemaakt tussen het gemiddelde in de nul- en de eindmeting6. Het verschil tussen twee gemiddelden is statistisch significant als de marge op het verschil kleiner is dan het verschil zelf:

m(r1 − r0 ) ≤ r1 − r0 Omdat het twee onafhankelijke steekproeven betreft geldt voor de marge op het verschil:

m(r1 − r0 ) = 1,64 * v(r1 ) + v(r0 ) Voor elke combinatie van rapportcijfers van nul- en eindmeting is deze marge bepaald en vervolgens is bekeken welke marges kleiner zijn dan de verschillen zelf. Waar dit het geval is, is sprake van een significante verandering tussen nul- en eindmeting. Dat wil zeggen dat de hypothese verworpen wordt dat er in de populatie geen verandering heeft plaatsgevonden. Statistisch significante verbeteringen en verslechteringen van een rapportcijfer ten opzichte van de nulmeting worden in de navolgende tabellen aangegeven door een opwaartse respectievelijk neerwaartse pijl. Voor de duidelijkheid zij opgemerkt dat het mogelijk is dat wanneer twee gemeenten op een zelfde element van het 4 5 6

44

Voor deze berekening is gebruik gemaakt van de analysetechniek SPSS Explore. Zie Cochran, Sampling Techniques, John Wiley & Sons, 1977, p.95. De vergelijking tussen nul- en eindmeting is gemaakt met behulp van de analysetechniek SPSS Compare Means, Independent-Samples T Test.


ondernemingsklimaat in beide metingen exact dezelfde rapportcijfers scoren, in de ene gemeente wel en in de andere geen sprake is van een significante verandering. Zoals hierboven is aangegeven gaat het om gemiddelde rapportcijfers. Het al dan niet statistisch significant zijn van een verschil tussen twee gemiddelde cijfers wordt niet alleen bepaald door de grootte van dit verschil, maar ook door de variatie in de aan het gemiddelde ten grondslag liggende individuele rapportcijfers.


45

Benchmark Gemeentelijk Ondernemingsklimaat

Recommend Documents