o
NATIONALE BANK VAN AFDELING
BELGIË
STUDIËN EN DOCUMENTATIE
BELGISCHE ECONOMISCHE STATISTIEKEN 1941 - 1950 DEEL I
Verschijnt om de tien jaar
NATIONALE BANK VAN BELGIË
T IJ D S C H R IF T voor Documentatie en Voorlichting
Afdeling Studiën en D ocum entatie
E x tr a - n u m m e r
Belgische economische statistieken 1941=1950
EEN WOORD VOORAF Onderhavige aflevering is de derde van de reeks die in April 1929 begonnen werd m et de publicatie van de statistieken voor de periode 1919-1928 en in 1946 werd voortgezet met de gegevens betreffende het tijdvak 1929-1940. Voor zover zulks doenlijk was, werden dezelfde tabellen van 1919 tot 1950 behouden en de vergelijkingen van het ene boekdeel m et het andere vergemakkelijkt door de vergelijkende tabel op blz. 2 van deel II waarmee, uitgaande van onderhavig boekdeel, de overeen stemmende tabellen in de twee vorige publicaties kunnen teruggevonden worden. De overvloed van statistieken in die aflevering, ook al maakt deze geen aan spraak op volledigheid, toont aan dat de quantitatieve economische documentatie zich sedert de Bevrijding in vergelijking met de voorafgaande tien jaren heeft uit gebreid. Desniettem in vertoont die documentatie verder een tweeërlei gebrek : de gepu bliceerde statistieken zijn te schaars of te talrijk. Sommige onder hen, met name die over het nationaal inkomen, het effectenbezit, het onderzoek van de gezinsbegrotingen, enz., die een onmisbaar werktuig zijn bij het economisch onderzoek, zijn slechts ramingen van particuliere zijde. Daarentegen bestaan er vier to t vijf index cijfers over de veranderingen in de industriële productie, verscheidene indexcijfers der aandelennoteringen op de beurs te Brussel, enz. Ofschoon het vaak nodig is snel over een, zij het ook benaderend, indexcijfer te beschikken, op voorwaarde dat een nauwkeuriger indexcijfer later zal berekend worden, kan de gelijktijdige publicatie van verscheidene cijfers betreffende hetzelfde voorwerp slechts verwarring stichten bij de verklaring van de statistieken. Bij de hier gepubliceerde bundel statistische tabellen werden, zoals in de vorige afleveringen, enkele methodologische gegevens gevoegd, welke voorafgegaan zijn van de statistische bronnen en van een korte literatuuropgave, ten einde de analyse te vergemakkelij ken. H et Nationaal Instituut voor de Statistiek, het Ministerie van Financiën, het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek van de Universiteit te Leuven en het Steunfonds voor Werklozen hebben, zoals in het verleden, hun zeer gewaar deerde en welwillende medewerking aan die publicatie verleend. We betuigen hen hiervoor onze oprechte dank.
.
Bevolkingsstatistieken Algemene re3ultaten der telling van 31 December 1947 : zie blz. 129. L O O P D E R B E V O L K IN G E N B U R G E R L IJ K E S T A N D B kon : L it e k a t u u r
N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r de S ta tis tie k . : A l g e m e n e t e lli n g v a n d e b e v o lk in g , d e n ij v e r h e i d e n d e h a n d e l o p 3 1 D e c e m b e r 1 9 4 7 . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S ta t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t vo o r d e S t a t i s t i e k .
Alleen de voornaam ste gegevens van de bevolkings statistieken werden opgenomen : bevolking per einde jaar, geboorten, sterfgevallen, huwelijken, in- en uitwijkingen. D e naturalisaties die numeriek slechts van weinig b ete kenis zijn, werden niet meer overgenomen. Ten aanzien van de werkelijke en feitelijke geboorten en sterfgevallen, werd een gelijkaardig onderscheid gem aakt als tussen bevolking m et gewone verblijfplaats en de aanwezige bevolking (1). Afgezien van de tellingsjaren is de werke lijke bevolking een berekende bevolking, die bekomen werd op grond van de vorige cijfers van de telling en de inschrijvingen in de bevolkingsregisters (2). D e totale aangroei stem t over het algemeen niet overeen m et het totaal van de natuurlijke aangroei en van het saldo der binnenlandse en buitenlandse m igraties, daar som mige personen die van de bevolkingsregisters werden afgevoerd om dat zij de gem eente hebben verlaten, geen inlichtingen gaven over hun nieuwe verblijfplaats. D e werkelijke bevolking, berekend op 31 December 1947, bedroeg 8.452.584 inwoners, dan wanneer de getelde werkelijke bevolking 8.512.195 inwoners bereikte. H et is de eerste m aal sedert de w ettelijke invoering van de bevolkingsregisters in België (wet van 8 Juni 1856) dat de berekende bevolking lager was dan de getelde (3). D it is verm oedelijk toe te schrijven eensdeels aan h et feit dat sedert de oorlog 1940-45 de bevolkings registers beter worden bijgehouden, om dat zij werden nagezien bij de uitreiking der rantsoeneringskaarten, en anderdeels, aan de om standigheid dat to t dusver in de berekende bevolking geen rekening wordt gehouden m et de bewegingen die in de registers van de vreemdelingen worden aangetekend. Daar het aantal vreemdelingen vóór de oorlog vrij stabiel bleef, waren er aan die w eg lating geen bezwaren verbonden, doch zulks is thans niet meer het geval wegens de belangrijke in wijkingen sedert 1945. Bij de doorlopende bevolkingsstatistieken zijn twee statistische coëfficienten gevoegd, waarmee het verloop van het demografisch potentiaal van de bevolking (4) — het is nuttig bij de verklaring van de econom ische verschijnselen op lange term ijn — kan worden gevolgd : (1) Voor die bepalingen zie infra hoofdstuk : Algemene resultaten van de tellingen, blz. 129. (2) Met ingang van 1948 is, in de berekende bevolking rekening gehouden m et de inschrijvingen in de registers van de vreemdelingen. (3) Naar de A lgem ene 'Veiling v a n de bevolking, de nijverheid en d e handel o p 31 D ecem ber 1947, deel I, blz. 155 en 157. * (4) Cf. artikel van K. Olbrechts : « D e evolutie van het demografisch potentiaal der Belgische bevolking tussen 1846 en 1939 », S ta tistisch B v ü e tin uitgegeven door het Nationaal institu u t voor de Statistiek, April 1949, blz. 471 to t 480.
h et gaat hier om de bruto- en de nettoreproduetiepercentages van Kuczynski. H et brutoreproductiecijfer, d.i. de som der vruchtbaarheidspercentages van de vrouwen per leeftijd van vijftien to t vijftig jaar, verm enigvuldigd m et de ver houding der vrouwelijke geboorten to t h et totaal der geboorten, vertegenwoordigt een onbereikbaar m axim um om dat het veronderstelt dat er zich in h et beschouwde aantal vrouwen bij de aanvang geen enkel sterfgeval tussen vijftien en vijftig jaar voordoet. Daarentegen zijn in h et nettoreproductiecijfer de vruchtbaarheidspercentages op iedere leeftijd gewogen m et het aa n ta l overlevenden op iedere leeftijd van vijftien to t vijftig jaar. « D e vergelijking van het n etto- en h et brutorepro ductiecijfer, aldus dhr R. Olbrech+s, laat to e een nauw keurig oordeel te vellen in hoever de m ortaliteit, de u it breidingsmogelijkheden der bevolking beperkt. Ingeval het nettocijfer kleiner is dan de eenheid, kan het dem o grafisch evenw icht theoretisch hersteld worden door een min of meer aanzienlijke vermindering der m ortaliteit, zolang het brutocijfer groter blijft dan de eenheid. Indien deze laatste voorwaarde niet vervuld is, zal geen enkele verbetering van de m ortaliteit kunnen volstaan om de algehele vervanging der generaties te verzekeren; om hiertoe te komen is de stijging der vruchtbaarheid onontbeerlijk. » H et brutoreproductiecijfer veronderstelt dat de in de beschouwde bevolking waargenomen vruchtbaarheidsw etten standvastig blijven en het nettoreproductiecijfer veronderstelt bovendien de stabiliteit van de mortaliteitsw etten. G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
Algem ene beweging van de bevolking. Algem ene beweging van de bevolking. Verhoudingen per duizend inwoners F eitelijke geboorten en sterfgevallen. Feitelijke geboorten naar het geslacht. Huwelijken naar de leeftijd .................. Echtscheidingen naar de le e f tijd ... Sterfgevallen naar de leeftijd ........... Sterfgevallen naar het g esla ch t........... Inwijkingen en uitwijkingen per land (1939, 1948 to t 1950) ....................... Reproductiepercentage van K uczynski
N*
Blz.
1
29
2 3 4 5 6 7 8
30 30 30 31 31 31 32
9 10
32 32
Geldmarkt
A. — O F F IC IË L E R E N T E T A R IE V E N V A N D E N A T IO N A L E B A N K V A N B E L G IË E N B E W E G IN G D E R D IS C O N T O - E N V O O R S C H O T V E R R IC H T IN G E N
B bon
:
L ite r a tu u r
■
N ationale B ank van België. : Betgisch Staatsblad. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Institutti voor de Statistiek. Bulletin de 1'Institut de Recherches économiques et sodales de Louvain. Bank voor Internationale Betalingen : Staten van de circulatiebanken (maandpublicatie).
1. D is c o n t o r e n t e
k r a c h t v o o r d e « g e a c c e p te e rd e , d o c u m e n ta ir e v o o ra f d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië g e v is e e rd e w issels ».
Geaccepteerde wissels S e d e rt 16 J a n u a r i 1945 is d e d is c o n to re n te v o o r b ij een b a n k g ed o m ic ilie e rd e , g e a c c e p te e rd e w issels (« d is c o n to v o e t ») v e rs c h ille n d v a n d ie w elk e n ie t b ij e e n b a n k
2. R e n t e o p b e l e n i n g e n e n v o o r s c h o t t e n
Leningen en voorschotten in rekening-courant op schatkistcertificaten en ander overheidspapier (2)
g e d o m icilieerd z ijn .
Warrants D e w a r r a n ts w e rd e n g e d is c o n te e rd te g e n h e t ta r ie f v a n d e g e a c c e p te e rd e w issels t o t 16 J a n u a r i 1945 e n te g e n h e t ta r ie f d e r b ij e e n b a n k g e d o m ic ilie e rd e , g e a c c e p te e rd e w issels s e d e r t d ie d a tu m .
Niet-geaccepteerde wissels, promessen S e d e rt 16 J a n u a r i 1945 is d e d is c o n to re n te v o o r d e p ro m e sse n h o g e r d a n d ie w elk e o p d e n ie t-g e a c c e p te e rd e w issels w o rd t to e g e p a s t.
M e t in g a n g v a n 6 J u l i 1939 v e rs c h ille n d e p e rc e n ta g e s v o o r h e t o v e rh e id s p a p ie r a l n a a rg e la n g h e t m in d e r o f m e e r d a n 120 d a g e n lo o p tijd h e e ft. S e d e rt 3 M ei 1945 is e e n r e n t e ta r ie f v e rs c h ille n d v o lg e n s d e v e rv a ld a g e n to e g e p a s t o p d e v o o rs c h o tte n o p S c h a tk is tc e rtific a te n e n a n d e r o v e rh e id sp a p ie r. G E PU B L IC E E R D E T A B E L L E N
Geaccepteerde of documentaire wissels u it hoofde van goedereninvoer of -uitvoer De d e s b e tre ffe n d e d is c o n to re n te w e rd v a n 16 J a n u a r i 1945 t o t e n m e t 5 O c to b e r 1949 to e g e p a s t.
B ew eg in g d e r d is c o n to - en v o o rs c h o tv e rr ic h tin g e n :
Vooraf door de Nationale B ank van België geviseerde bankaccepten uit hoofde van ■goedereninvoer en -uit voer (1)
( 1) Sedert Augustus 1949 is het rentepercentage voor de uitvoer eveneens van toepassing op de « door de Nationale Bank geviseerde handelsaccepten »; dit zijn wissels in Belgische franken gesteld en getrokken door Belgische uitvoerders op hun cuënten en door deze laatsten geaccepteerd.
—
B lz '
O fficieel r e n t e ta r ie f v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië : 1. D isc o n to ......................................... 2. B e le n in g e n e n v o o r s c h o tte n . .
H e t p e rc e n ta g e d a t s e d e r t 16 J a n u a r i 1945 v o o r b e id e s o o rte n a c c e p te n g o ld , w e rd m e t in g a n g v a n 19 F e b r u a r i 1948 v e rv a n g e n d o o r tw e e o n d e rsc h e id e n p e rc e n ta g e s e n w el é é n v o o r d e in v o e r e n é é n v o o r d e u itv o e r. Z ij z ijn s e d e r t 6 O c to b e r 1949 e v e n e e n s v a n
N'
1 2
33 33
1. B e d ra g v a n h e t g e d is c o n te e rd e b in n e n la n d s e p a p ie r : T o ta a l ...................................... .. A lleen h a n d e l s p a p i e r ............
3 4
34 34
2. V o o rs c h o tte n in re k e n in g -c o u r a n t o p o n d e r p a n d ......................
3
34
J a a r b e d r a g e n d e r d o o r d e N a tio n a le B a n k g e v is e e rd e b a n k a c c e p te n . . . .
5
34
(2) Een bijzonder percentage werd krachtens het besluit van 25 O cto ber 1941 sedert 26 Januari 1942 toegepast op de voorschotten op schatkist certificaten; dit percentage werd op 15 Augustus 1950 afgeschaft. Hetzelfde percentage werd van 16 Januari 1945 tot 31 December 1949 toegepast op de voorschotten op schatkistcertificaten, die werden uitgegeven ter regeling van de Belgische financiële vorderingen (besluit van 3 Februari 1942).
5 —
B . — PA R T IC U L IE R D ISC O N T O
B ron
:
H e r d isc o n te r in g - e n W a a r b o r g in stitu u t.
L ite r a tu u r
: Jaarverslagen van het Herdiscontering- en Waarborginstituut.
I n h e t r a a m v a n z ijn o p tr e d e n o p d e p a rtic u lie re m a r k t, k o c h t e n v e rk o c h t h e t H e rd is c o n te rin g - en
Door de N ationale Bank van België geviseerde handels accepten
W a a r b o r g in s titu u t a c c e p te n u it h o o fd e v a n in v o e r e n u i t v o e r e n v o o rz a g h ie rto e e en re e k s p e rc e n ta g e s ad hoc.
D ie a c c e p te n w o rd e n s e d e r t A u g u s tu s 1949 d o o r h e t H e rd is c o n te rin g - e n W a a r b o r g in s titu u t a a n g e k o c h t, v o o r z o v e r zij d o o r e en B a n k g e ru g te k e n d e n b ij ee n in s te llin g , lid v a n d e V e rre k e n in g s k a m e r t e B ru ss e l, g e d o m icilieerd z ijn .
Door de N ationale Bank van België geviseerde bankaccepten O p d ie a c c e p te n w elk e v a n tw e e h a n d te k e n in g e n v o o rz ie n z ijn e n te n h o o g ste 120 d a g e n lo o p tijd h e b b e n , p a s t h e t H e rd is c o n te rin g - e n W a a rb o r g in s titu u t v o o r d e a a n k o p e n een p e rc e n ta g e to e d a t la g e r is d a n d a t v a n d e N a tio n a le B a n k ; d e r e n te v o o r d e v e rk o p e n is g e lijk a a n d e r e n te v o o r d e a a n k o p e n , v e rm in d e r d m e t 1 /1 6 p C t. W a t d e a c c e p te n m e t m e e r d a n 120 d a g e n lo o p tijd b e tr e f t, h e t H . W . I . d ro e g ze t o t b e g in 1947 o v e r a a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r K r e d ie t a a n d e N ijv e r h e id ; s e d e r t M a a r t 1947 b e h o u d t zij d eze v o o r eig en re k e n in g .
N iet door de N ationale B ank geviseerde bankaccepten S e d e rt N o v e m b e r 1947 v e rle e n t h e t m e d e w e rk in g a a n d e b a n k e n a ls m a k e la a r e n v e rk o o p v e rr ic h tin g e n in d ie a c c e p te n te r d e k k in g v a n h a n d e ls tra n s a c tie s m e t w e rd e n u itg e sc h re v e n .
H . W . I . z ijn b ij d e a a n k o o p w elk e e v e n e e n s h e t b u ite n la n d
N iet door de Nationale Bank geviseerde handelsaccepten I n z o v e r zij d o o r e e n b a n k g e ru g te k e n d e n b ij een in s te llin g , lid v a n e e n v e rre k e n in g s k a m e r, g e d o m ic i lie e rd z ijn , w o rd e n d ie a c c e p te n s e d e r t J u n i 1948 d o o r h e t H e rd is c o n te rin g - e n W a a r b o r g in s titu u t v e rh a n d e ld .
G E P U B L IC E E R D E
Nr
TABELLEN
B lz,
T a r ie f d e r b a n k a c c e p te n (H . W . I . ) . . .
6
35
B ew e g in g d e r a c c e p te n (H . W . I . ) . . .
7
36
B e d ra g e n d e r d o o r h e t H . W . I . a a n g e k o c h te g e v ise e rd e b a n k a c c e p te n . . .
8
36
9
37
In v o e r
en
u itv o e r
g e fin a n c ie rd
m et
b a n k a c c e p te n w elk e d o o r h e t H .W .I. w e rd e n a a n g e k o c h t ...............................
C. — C A L L G E L D V E R R IC H T IN G E N
B ronn en
:
L ite r a tu u r
V errek en in g sk a m er t e B ru sse l. D is c o n to a fd e lin g v a n de N a tio n a le B a n k v a n B elg ië. H e r d isco n te rin g - e n W a a r b o r g in stitu u t.
: Jaarverslagen van het Herdiscontering- en Waarborginstituut. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
D e ca llg e ld le n in g e n g esc h ie d e n h e tz ij in d e v e r r e k e n in g s k a m e r, h e tz ij « b u ite n v e rre k e n in g ». D e o n g e d e k te le n in g e n d o o r d e b a n k ie r s o f a f e n to e d o o r z e k ere p a r a s ta t a le in s te llin g e n a a n a n d e re (h o o fd z a k e lijk h e t H e rd is c o n te rin g - e n W a a rb o r g in s titu u t) in v e rre k e n in g v e r s tr e k t, h e b b e n in b e g in se l ee n d u u r v a n v ie r en tw in tig u u r , d o c h k u n n e n h e rn ie u w d w o rd e n . D e geldn e m e r m o e t h e t g e lee n d e b e d ra g h e tz ij d e v o lg e n d e d a g in v e rre k e n in g te ru g g e v e n , h e tz ij z ijn le n in g te g e n d e v o o rw a a rd e n v a n d e d a g h e rn ie u w e n . S in d s 1945 w as h e t H e rd is c o n te rin g - e n W a a r b o r g in s titu u t o p d e c a ll g e ld m a rk t in v e rre k e n in g (B ru sse l e n A n tw e rp e n ) d e v o o rn a a m s te a fn e m e r v a n d e g e ld m id d e le n w elk e d o o r d e b a n k e n e n a n d e re k re d ie tin s te llin g e n w e rd e n a a n g e b o d e n . M e t in g a n g v a n 23 S e p te m b e r 1949 a a n v a a r d d e h e t a ls te g e n p a r tij o p te tr e d e n v o o r a l h e t a a n g e b o d e n g e ld , zelfs in d ie n h e t sle c h ts g e d e e lte lijk k a n v e r b r u ik t w o rd e n ; b o v e n d ie n lie t h e t H . W . I . v a n 24 S e p te m b e r t o t 18 N o v e m b e r 1949 h e t m e e s ta l ze e r s ta b ie le r e n t e
p e rc e n ta g e v a n h e t callg eld tu s se n b e p a a ld e g re n z e n (3) b e w eg e n e n v a n la a ts tg e n o e m d e d a tu m a f w e rd d e re n te o p n ie u w s ta b ie l o p 1,25 p C t. W a t d e tr a n s a c tie s « b u ite n v e rre k e n in g » b e tr e f t, die s e d e r t J u n i 1945 d o o r tu s s e n k o m s t v a n d e D isc o n to d ie n s t d e r N a tio n a le B a n k v a n B elg ië w o rd e n g e d a a n , zij b e s ta a n in le n in g e n v a n z e k e re p a rtic u lie re e n p a r a s t a ta le in s te llin g e n (R ijk s d ie n s t v o o r M a a ts c h a p p e lijk e Z e k e rh e id , A lg em e n e S p a a r- e n L ijfre n te k a s , C aisse d ’E p a rg n e d e l ’E t a t te L u x e m b u rg , S o ciété C o o p é ra tiv e « C o o p -D é p ô ts », N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B elg isch e S p o o rw e g en , N a tio n a a l H u lp fo n d s v o o r d e H u is h o u d e lijk e W e d e ru itr u s tin g d e r A rb e id e rs, N a tio n a le M a a t sc h a p p ij v o o r K r e d ie t a a n d e N ijv e rh e id , S o ciété c o o p é r a t iv e o u v riè re b elg e , en z .) a a n a n d e re g e lijk a a rd ig e in s te llin g e n : R e n te n fo n d s , C e n tra a l B u re a u v o o r H y p o -
(3)
Publicatie van het Herdiscontering- cn Waarborginstituut 1935-1950 :
L e m a rc h é « hors banque », « L ’acceptation de banque », blz. 38.
— 6 —
th e c a ir K re d ie t, en z. H e t H . W . I . b ie d t e r h e t d eel d e r in v e rre k e n in g o p g e n o m e n m id d e le n a a n d a t z ijn eigen b e h o e fte n t e b o v e n g a a t. D e le n in g e n w o rd e n v o o r v ie r e n tw in tig u u r a a n g e g a a n e n k u n n e n h e rn ie u w d w o rd en ; d e g e ld n e m e r g e e ft h e t g e ld d e d a g n a d ie n te r u g b ij d e o p e n in g v a n d e k a sse n .
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
D a g g e ld m a rk t : R e n te v o o r d e
m a r k tle n in g e n
N'
B lï.
(in
v e r r e k e n in g s k a m e r ) ........................ .. O m v a n g d e r c a llg e ld v e rric h tin g e n in v e rre k e n in g ( 1 9 4 1 - 1 9 4 6 ) ................. T o ta le o m v a n g d e r c a llg e ld v e r ric h tin g en (1947-1950) ..................................
10
37
11
38
12
38
D . — P R O L O N G A T IE S O P W A A R D E N V A N D E C O N T A N T M A R K T
B ro n
: B a n q u e d e R e p o r ts e t de D é p ô ts .
N a g e n o e g a lle b a n k e n d o e n a a n p ro lo n g a tie o p effe c te n , d o c h d eze la a t s t e is e e n s p e c ia lite it v a n d e B a n q u e d e R e p o r ts e t d e D é p o ts , d ie B elg isc h e o f b u ite n la n d s e e ffe c te n in p ro lo n g a tie n e e m t, m its d ie e ffe cten d o o r h a a r z ijn a a n g e n o m e n e n o n d e rte k e n in g v a n e e n p ro lo n g a tie c o n tra c t w a a rv a n d e d u u r e n d e v o o rw a a rd e n d o o r o v e re e n k o m s t w o rd e n v a s tg e s te ld . D e p e rc e n ta g e s in ta b e l 13 (nota bene) a a n g e g e v e n , b e tre ffe n d e v e rr ic h
tin g e n m e t d e e ffe c te n m a k e la a rs , d a a r d e p a rtic u lie re n a lle e n v o o rs c h o tte n o p e ffec ten k u n n e n v e rk rijg e n .
G E P U B L IC E E R D E T A B E L
Nr
B lz .
P ro lo n g a tie re n te o p w a a rd e n v a n d e c o n t a n t m a r k t ...........................................
13 (N .-B .)
39
E. — R E N T E V A N D E D E P O S I T O ’S B I J D E B A N K E N , D E A L G E M E N E S P A A R - E N L IJ F R E N T E K A S E N D E N A T IO N A L E M A A T S C H A P P IJ V O O R K R E D IE T A A N D E N IJV E R H E ID
B ronn en
:
. L ite r a tu u r
V o o r n a a m ste b a n k e n . A lg e m e n e Sp aar- e n L ijfr e n te k a s. N a tio n a le M a a tsch a p p ij v o o r K r e d ie t a a n d e N ijv e r h e id .
: Statistisch Bulletin uitgegeven door hei Nationaal Instituut voor de Statistiek. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
D e g e p u b lic e e rd e p e rc e n ta g e s z ijn , b e h a lv e v o o r d e v e e rtie n d a a g s e re k e n in g e n , v a s tg e s te ld d o o r b e re k e n in g v a n h e t e e n v o u d ig re k e n k u n d ig g e m id d e ld e d e r p e r c e n ta g e s v a n d e v ie r g ro te b a n k e n .
Rekeningen welke dadelijk of m its veertien dagen vooropzegging kunnen opgevraagd worden D e re n te o p d e c re d itre k e n in g e n , w elk e o p 1 J a n u a r i en 1 J u l i v a n e lk j a a r a a n d e c lië n te n w o rd t u itg e k e e rd , is b e re k e n d o p d e to ta le d e p o s ito ’s, z o n d e r v rijs te llin g v a n en ig erlei m a rg e te n g u n s te v a n d e b a n k ; n o c h ta n s w o rd t g een r e n te to e g e k e n d zo h e t g e m id d e ld te g o e d g e d u re n d e h e t h a lf ja a r n ie t e e n b e p a a ld , — o v e rig e n s v rij k le in — b e d ra g b e re ik t. E e n re k e n in g m e t’ v o o ro p zeg g in g w o r d t s le c h ts v a n a f e e n v a s tg e s te ld , — ev e n e e n s k le in — a a n v a n g s b e d r a g g e o p e n d . D e r e n te v o o r d e re k e n in g e n m e t v e e rtie n d a g e n v o o ro p z e g g in g lig t d ic h t b ij d ie v a n d e v e e rtie n d a a g s e re k e n in g e n .
Veertiendaagse rekeningen D e d e p o s ito ’s e n d e o p v ra g in g e n o p v e e rtie n d a a g s e re k e n in g b e tre ffe n a fg e ro n d e so m m e n e n e e n v a s te d a tu m . D e re n te w o rd t b e re k e n d o p p e rio d e s v a n v e e rtie n d a g e n , e v e n e e n s m e t v a s te v e rv a ld a g e n e n v e rs c h ilt v o lg en s d e b e le g g in g sm o g e lijk h e d e n ; d e B a n q u e d e
R e p o r ts e t d e D é p ô ts m a a k t d e r e n te v o o r d e v e e r tie n d a a g s e re k e n in g e n — o p g e n o m e n in ta b e l 13 — p a s n a d e v e e rtie n d a a g s e p e rio d e b e k e n d .
Termijnrekeningen op één maand, drie, zes maanden, één jaar en meer D e r e n te d o o r d ie re k e n in g e n g e k w e e k t, w o rd t op ie d e re v e rv a ld a g in d e d a d e lijk o p v ra a g b a r e re k e n in g v a n d e h o u d e rs b ijg e re k e n d . D e m o b ilië n b e la s tin g o p d e in k o m e n s u i t b a n k d e p o s ito ’s b e d r a a g t 18 p C t. s e d e r t 1 J a n u a r i 1940 (4) in d ie n d e d r u k V an d e b e la s tin g d o o r d e re c h th e b b e n d e n w o r d t g e d ra g e n ; zij is g e lijk a a n 11 p C t. in d ie n zij d o o r d e d e b ite u r v a n d e in k o m e n s w o r d t g e d ra g e n . G een en k e le b e la s tin g is v e rs c h u ld ig d o p d e in k o m e n s u i t g eld en h ie r t e la n d e à d e p o sito g e g e v e n in d e o n d e rn e m in g e n b ed o e ld in d e e e rs te a lin e a e n in 1° en 2° v a n h e t tw e e d e a lin e a v a n a r tik e l 1 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it n r 185 v a n 9 J u l i 1935 o p d e b a n k c o n tr ô le e n d e r u itg if te n v a n e ffec ten e n w a a rd e n (5), in d ie n b e d o e ld in k o m e n n ie t e e n r e n te g e lijk a a n 2 p C t. ’s ja a r s o v e rtre ft. N o c h (4) W et van 31 December 1939 to t invoering van een buitengewoon opdecime en afschaffing van het bij de wet van 18 Januari 1939 vastgestelde half-decime. (5) B elg isch S ta a tsb la d van 10 Juli 1935.
— 7 —
ta n s w o rd t d ie r e n te o p 2 ^
p C t. ’s ja a r s g e b ra c h t,
w a n n e e r h e t d e p o s ito ’s b e tr e f t v o o r ee n te r m ijn v a n te n m in s te zes m a a n d e n in d e o n d e rn e m in g e n a ls b e d o e ld in d e v o o rm e ld e e e rs te a lin e a v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it n r 185 (6). D e p o s ito re k e n in g e n o p é é n j a a r : a lle e n d e r e n t e v a n d e N . M. K . N . w e rd in ta b e l 13 opgenom en.
Inlagen op spaarboekjes Lijfrentekas
bij de Algemene Spaar- en
D e r e n te is b e la s tin g v rij, w a n t d e g e b e u rlijk e m o b ilië n b e la s tin g o p d e in k o m e n s u i t s p a a r d e p o s ito ’s w o rd t d o o r d e A lg em e n e S p a a r- e n L ijfre n te k a s v o o r eig en re k e n in g g e n o m e n ; z o a ls ta b e l 13 h e t a a n to o n t, w o rd t een d iffe re n tië le r e n te to e g e p a s t, a l n a a rg e la n g d e g ro o tte v a n d e d e p o s ito ’s. GEPUBLICEERDE TABEL
(6) W et van 20 Augustus 1947 (B elgisch Sta a tsb la d van 28 Augustus 1947, blz. 7795, art. 10) en samengeschakelde wetten op de inkomstenbelastingen van 15 Januari 1948 (B elg isch Sta a tsb la d van 21 Januari 1948, blz. 486, art. 34, § 2, 2° alinea).
N'
Blz’
D e p o s ito re n te v a n d e b a n k e n , d e A lg em e n e S p a a r- e n L ijfre n te k a s en d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r K r e d ie t a a n d e N i j v e r h e i d ...............
13
39
Valutamarkt en markt der edele metalen
A. — M A R K T D E R E D E L E M E T A L E N
B bonnen : . L it e b a t u u h
H H . M o c a tta a n d ä o ld s m id , L on d en . S h a rp s a n d W ilk in s. R e co r d s a n d s ta tis tic s (S u p p lem en t to
T h e E c o n o m is t).
: « Records and Statistics a ( Supplement to The Economist). Survey of Current Business. _ . Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België. Belgische en buitenlandse financiële dagbladen.
v a n 1 J u l i 1939 t o t 30 J u n i 1946; h ij b e d r a a g t 90,5 $
1. G o u d n o t e r i n g e n . S e d e rt 1 F e b r u a r i 1934 is d e a a n k o o p p rijs v a n h e t g o u d in N e w -Y o rk d o o r d e F e d e ra l R e se rv e B a n k v a s tg e s te ld o p 35 d o lla r p e r o n s tr o y f ijn g o u d (1) (m in één v ie rd e p e rc e n t v o o r d e b e h a n d e lin g sk o ste n ). D e a a n k o o p p rijs v a n h e t g o u d d o o r d e B a n k o f E n g la n d a a n g e k o c h t, s te e g v a n 1 6 8 /0 p e r ons tr o y f ijn g o u d in S e p te m b e r 1939 (p rijs a a n g e g e v e n in d e w e e k s ta a t v a n 6 S e p te m b e r 1939) t o t 1 7 2 /3 o p 9 J u n i 1943 e n t o t 2 4 8 /0 op 20 S e p te m b e r 1949. T e B o m b a y w o r d t h e t g o u d in In d is c h e r o p ije n en a n n a s p e r fine to la g e n o te e rd ; 1 ro p ij = 16 a n n a s en 1 to la = 3 /8 v a n é é n o n s, d .i. 11,663805 g r. (b e n a d e rin g ); te A le x a n d rië w o rd t h e t g o u d in E g y p tis c h e p ia s te rs (1 E g y p tis c h p o n d = 100 p ia s te rs ) p e r d irrh e m (1 d ir rh e m = ca. 3,12 g r.) g e n o te e rd .
2. Z i l v e r n o t e r i n g e n D e z ilv e rn o te rin g e n te N e w -Y o rk w o rd e n u itg e d r u k t in c e n ts p e r o n s t r o y f ijn zilv e r (g e h a lte 0,999) te g e n d e p r ijs v a n d e m a r k t d e r z ilv e r b a re n , in h o e v e e lh e d e n v a n t e n h o o g ste 50.000 o n s v o o r k o r te le v e rin g s te rm ijn . D e n o te r in g e n v ó ó r J u l i 1946 h e b b e n b e tr e k k in g o p h e t b u ite n la n d s z ilv e r o f h e t z ilv e r d a t n ie t v o o r v e rk o o p a a n d e A m e rik a a n s e re g e rin g g e s c h ik t is. S e d e rt b e g in J u l i 1946 z ijn ze o o k to e p a s s e lijk o p h e t in h e e m s z ilv e r e n o p h e t z ilv e r v a n d e S c h a tk is t, zo d i t m e ta a l o p d e
s e d e r t 1 J u l i 1946 (2). T o t e in d e 1944 w e rd e n d e z ilv e rb a re n te L o n d e n in p e n c e p e r o n s s ta n d a r d (g e h a lte 0,925) g e n o te e rd ; m e t in g a n g v a n 3 J a n u a r i 1945 w é rd e n ze a ld a a r in p e n c e p e r o n s f ijn (g e h a lte 0,999) g e n o te e rd . T e B o m b a y w o rd t h e t z ilv e r g e n o te e rd in In d is c h e ro p ije n v o o r 100 fine to la s e n t e A le x a n d rië in E g y p tis c h e p ia s te rs p e r k ilo g ra m f ijn z ilv e r. G E P U B L IC E E R D E
D e p r ijs d o o r d e A m e rik a a n s e re g e rin g b e ta a ld v o o r h e t n ie u w a a n g e m u n t b in n e n la n d s z ilv e r w a s 71,11 $
1 2 en 3
B lz.
41 42
3. G o u d tra n s a c tie s d o o r d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg i ë
Bron
: N a tio n a le B a n k v a n B elg ië .
N a d'e b e v rijd in g , v a a rd ig d e d e N a tio n a le B a n k tw e e g o u d re g le m e n te n u i t : in M ei 1945 e n o p 22 S e p te m b e r 1949, n a d e d e v a lu a tie . H ie r n a v o lg t d e t e k s t v a n la a ts tg e n o e m d re g le m e n t d a t e n ig z in s v e rs c h ilt v a n h e t v o rig e , m e t d e c ijfe rs v o o r M ei 1945 in d e n o o t.
Reglement van 22 September 1949 G e le t o p h e t b e s lu it v a n 1 M ei 1944, b e tre ffe n d e d e v o o rw a a rd e n v a n a a n - e n v e rk o o p v a n g o u d e n v re e m d e m u n te n , re g e lt d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië d e a a n k o o p v a n g o u d a a n h a a r lo k e tte n a ls v o lg t :
Baren : 1)
m a r k t t e N e w -Y o rk w o r d t g e b ra c h t.
N'
TABELLEN
N o te rin g d e r e d ele m e ta le n : G o u d n o te rin g e n ...................... Z ilv e r n o te r in g e n .....................
B ij
de
aankoop
van
goud,
b e ta a lt
de
B ank
fr 56.065 (3) h e t k g . g o u d m e t e e n g e h a lte f ijn v a n 1000/ 1000.
( 2 ) Naar het bij voegsel , van het S u r v e y o f C u rre n t B u tin e s * voor 1947, (1) Een kilogram is gelijk aan 32,1507425 ons troy; 1 ons troy is dus gelijk blz. 2 2 0 , noot 3. aan 31,103481 gr. (naar boren afgerond). (3) Reglement van Mei 1945 : Ir 49.145,— per kilogram.
— 9 —
l*
2) W o rd e n a a n v a a r d , b a r e n . m e t e e n g e h a lte v a n m in s te n s 9 9 5 /1 0 0 0 . M its h e t v o o ra fg a a n d a e c o o rd v a n d e B a n k k u n n e n d e b a re n m e t e en g e h a lte v a n 9 0 0 /1 0 0 0
F r 1.667,50 v oor de go u d stu k k en va n 2 0 $ (oude)\ van de
e n 916 /1 0 0 0 e v e n e e n s a a n v a a r d w o rd e n . 3) D e b a re n m o e te n o n g e v e e r 12 y2 k g . w eg en . 4) D e B a n k k o o p t sle c h ts d e b a re n , v o o rz ie n v a n d e m e rk e n , d e k e u re n o f d e c e rtif ic a te n v a n e e n g e k e n d e affin e u r e n e ssa ie u r; zij b e h o u d t z ic h h e t r e c h t v o o r d e b a re n te w e ig e re n w a a rv a n h e t m e rk , d e k e u r o f d e c e rtif ic a te n d o o r h a a r n ie t g o e d w o rd e n b e v o n d e n . 5) D e B a n k b e h o u d t z ic h e v e n e e n s h e t r e c h t v o o r d e b a re n g eh e el o f g e d e e lte lijk , o p n ie u w te la te n e ssa ië re n d o o r h a a r e ig e n e ss a ie u rs : d e M u n t te B ru ss e l e n d e S o ciété G é n é ra le M é ta llu rg iq u e d e H o b o k e n , te H o b o k e n , e n z u lk s o p k o s te n v a n d e v e rk o p e r. 6) D e v e rk o p e r b lijf t v e ra n tw o o rd e lijk v o o r h e t g e h a lte f ijn a a n g e d u id d o o r d e k e u rm e rk e n o f v e rm e ld op d e bij d e b a re n g ev o e g d e c e rtific a te n ; hij o v e rh a n d ig t d ie n a a n g a a n d e e e n u itd ru k k e lijk e w a a rb o rg v e rk la rin g . 7) D e b a r e n m o e te n z a c h t z ijn , n ie t b ro o s , v rij v a n sto ffe n d ie ze v o o r d e n ijv e rh e id o f d e a a n m u n tin g z o u d e n k u n n e n o n g e sc h ik t m a k e n , z o a ls z ilv e r, irid iu m , a n tim o n iu m , a rs e n ic u m , e n z .; zij m o e te n in sg e lijk s d e a n d e re g e b ru ik e lijk e te c h n isc h e h o e d a n ig h e d e n b e z itte n . 8) D e b a r e n d ie n ie t b e a n tw o o rd e n a a n d e sp e c ific a tie s d o o r d it re g le m e n t v e re is t, k u n n e n m its sp e c ia a l a k k o o rd a a n v a a r d w o rd e n . I n d i t g e v a l z u lle n zij o p n ie u w g e sm o l te n o f g e a ffin e e rd w o rd e n o p k o s te n v a n d e v e rk o p e r. 9) D e te g e n w a a rd e v a n d e g e le v e rd e b a re n w o rd t d a a g s n a d e le v e rin g a a n d e v e rk o p e r b e ta a ld o f o p h e t c re d it z ijn e r re k e n in g g e s to rt. 10) D e b a r e n m o e te n a a n d e lo k e tte n v a n d e B a n k B ru ss e l w o rd e n a fg e le v e rd g e d u re n d e d e gew o n e
te
k a n to o r u re n .
V o o r d e a a n k o o p v a n g e m u n t g o u d z ijn p rijz e n a ls v o lg t v a s tg e s te ld :
»
321,60 v o o r d e g o u d s tu k k e n v a n 20 fr a n k 160,80 80,40 397,— 198,50 405,80 202,90
»
»
10$ 5$
» »
208,40 335,—
» »
2 y%$ » A m e r ik a . 10 G u ld e n \ v a n
»
167,50
»
»
i' s t »ten \
van
J N eder
{ la n d .
D e a n d e re g o u d s tu k k e n w o rd e n g e k o c h t p e r g e w ic h t te g e n fr 4 9 ,8 0 (5) h e t g ra m . A l d e s tu k k e n d ie te k o o p w o rd e n a a n g e b o d e n , m o e te n in v o lm a a k te s t a a t z ijn e n h u n j u i s t g e w ic h t h e b b e n . D e g o u d e n m u n ts tu k k e n m o g e n a a n g e b o d e n w o rd e n in d e z e te l v a n d e B a n k t e B ru ss e l, h a a r b ijb a n k e n e n a g e n ts c h a p p e n . H e t m e ta a l m o e t a a n d e lo k e tte n v a n d e B a n k a a n g e b o d e n w o rd en sa m e n m e t een b o rd e re l, w a a ro p de n a a m , h e t v o lle d ig a d re s v a n d e p e rs o n e n d ie tu s s e n k o m e n in d e v e rr ic h tin g , a ls o o k d e h o e v e e lh e d e n m e ta a l w a a ro v e r d e tr a n s a c tie g a a t, a a n g e d u id z ijn . D eze b o r d e re lle n z ijn te v e rk rijg e n a a n d e lo k e tte n v a n d e B a n k . D e a a n d a c h t v a n d e v e rk o p e rs w o r d t b ijz o n d e r g e v e s tig d o p h e t f e it d a t d e a a n k o p e n v a n g o u d d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië o n d e rw o rp e n z ijn a a n d e b e p a lin g e n v a n d e P le c h tig e V e rk la rin g b e tre ffe n d e d e d a d e n v a n s p o lia tie d o o r d e v ija n d o f o n d e r d ezes c o n trô le g e ste ld , t e L o n d e n o p 5 J a n u a r i 1943 d o o r de g e a llie e rd e e n g e a sso c ie e rd e m o g e n d h e d e n g e te k e n d . B ijg e v o lg b e h o u d t d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië z ic h h e t r e c h t v o o r e lk e cessie v a n g o u d te w eig eren die a a n le id in g z o u g e v e n t o t to e p a s s in g v a n h o g e rg e n o e m d e v e rk la rin g en zelfs o p e lk o g e n b lik d e v e rv a n g in g te e ise n v a n h e t re e d s g e le v e rd g o u d d a t o n d e r . to e p a s sin g v a n g e ze g d e v e rk la rin g z o u v a lle n o f o o k a lle e n m a a r in d it o p z ic h t v e r d a c h t z o u z ijn . I n b e id e g e v a lle n m a g d e B a n k , in d ie n zij h e t v e rk ie s t, d e k o o p v e rb r e k e n en te r u g b e ta lin g v a n d e p r ijs e n v a n d e o n k o s te n in v e rb a n d m e ' h e t c o n tr a c t e is e n , o n v e rm in d e rd , in v o o rk o m e n d g e v a l, d e to e p a s s in g v a n a r t . 1630 v a n h e t B u rg e rlijk w e tb o e k , in g e v a l v a n u itw in n in g v a n d è e ig e n d o m v a n h e t g e le v e rd e g o u d .
Goudstukken (4) :
Fr
833,75 41 6,8 5
5
» »
I
» »
10
»
»
5 » 20 M a rk 10
van de L a tijn s e U n ie.
»
1 pond 10 sh illin g
(4) Reglem ent van Mei 1945 : Voor de aankoop van gemunt goud zijn prijzen a b volgt vastgesteld : F r 282,— voor de goudstukken van 20 (rank | o 141,— » 10 » J van de Latijnse Unie. • 70,50 » 5 » I » 348,— • 20 Mark »
174—
» 355,50 . » 177,75 » 1.461,60 » 730,80 D 365,40 » 182,70 » 293,80 , 146)90 (5) Reglement van per gewicht tegen f r
»
10
»
» 1 £ » 10 sh illin g » 20 $ (oude) ^ » 10 t » I van de Verenigde » 5 8 » I Staten van Amerika. » 2% S » J » 10 Gulden \ , » 5 » } van Nederland. Mei 1945 : De andere goudstukken worden gekocht 43,70 het grara.
B. — W IS S E L K O E R S E N T E B R U S S E L B ro n : L it e r a t u u r
N a tio n a le B a n k v a n B elg ië .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
A a n d e v o o ra v o n d v a n 10 M ei 1940, w a s h e t e v e n w ic h t tu s s e n d e B e lg isch e w isselk o e rse n te n o p z ic h te v a n d e F ra n s e en E n g e lse v e rb ro k e n , w eg en s h e t n a a s t e lk a a r b e s ta a n v a n e e n v rije m a r k t in B elg ië e n e e n officiële F r a n s e e n E n g e lse m a r k t w a a r d e n o te r in g e n v a n o v e r h eid sw eg e w e rd e n v a s tg e s te ld . O p 9 M ei w a re n d e
p a rik o e rs e n o p d e v rije m a r k t d e v o lg e n d e : 100 F r . fr. = 54,75 B . fr. o f 100 B . fr. = 182,65 F r . fr., en 1 £ = 99 ,5 0 B . fr., te r w ijl o p d e officiële m a r k t te P a r ijs 100 B . fr. g e lijk w a re n a a n 147 F r . fr. e n o p d e L o n d e n se m a r k t 1 £ g e lijk w a s a a n 120,125 B . fr. D e o m s ta n d ig h e d e n n o o p te n d e R e g e rin g een v o o r
lo p ig e o v e re e n k o m s t m e t F r a n k r ijk e n E n g e la n d te s lu ite n , w a a rb ij d e p a rik o e rs e n w e rd e n v a s tg e s te ld op d e in d ie la n d e n officieel g e ld e n d e n o te rin g e n ; d ie o v e r
B o v e n d ie n w e rd o p 6 O c to b e r 1944 b ij d rie b e s lu it w e tte n (8) d e w isse lc o n tró le in g e ric h t, — th e o r e tis c h tr a d zij o p 14 M ei 1940 in w e rk in g , d o c h zij k o n w egens
e e n k o m s t w e rd o p 16 M ei 1940 v a n k r a c h t. ■ O p 10 J u n i 1940 w e rd d e B e lg isch e f r a n k o p dezelfd e p a r i te i t a ls d ie v a n d e F r a n s e fr a n k g e b r a c h t e n de p a rik o e rs v a n . d e B elg isc h e f r a n k te g e n o v e r h e t p o n d
d e sn e lle b e z e ttin g v a n h e t g ro n d g e b ie d n ie t u itg e o e fe n d w o rd e n — , a ls o o k h e t B e lg isc h -L u x e m b u rg s I n s t i t u u t v o o r d e W issel d a t o p d r a c h t k re e g d e w isse lre g le m e n te rin g u i t te w e rk e n e n d e v e re is te c o n tro le u i t te o efen en .
o p 172 v a s tg e s te ld . O p 1 J u l i w e rd e e n o v e re e n k o m s t g e slo te n lu id e n s d ew elk e h e t ru ilv e rk e e r v a s tg e s te ld w o rd t o p d e g r o n d sla g v a n 144,40 F r a n s e f r a n k v o o r 100 B elg isc h e fra n k ; d ie o v e re e n k o m s t w e rd , o p e n k e le u itz o n d e rin g e n n a , o p 21 J u l i v a n k ra c h t.
A n d e rz ijd s s te ld e n d e D u its e rs d e n o te r in g v o o r d e R e ic h s m a rk v a s t o p 10 B . fr. t o t 21 J u l i 1940 e n d a a r n a o p 12,50 B . fr. m e t in g a n g v a n 22 J u l i 1940, w elk e n o te r in g t o t h e t e in d e v a n d e b e z e ttin g v a n k r a c h t bleef. * * *
I n h e t v e rs la g a a n d e M in is te rra a d , d a t h e t b e s lu it n r 6 v a n 1 M ei 1944 (6) v o o ra fg a a t, v e rk la a rd e d e M in iste r v a n F in a n c ië n d a t : « d e w a a rd e v a n d e fr a n k te g e n o v e r h e t p o n d ste rlin g v a s tg e s te ld w e rd o p fr 176,625 b ij e e n o v e re e n k o m s t tu s s e n d e B e lg isc h e e n B rits e re g e rin g e n en te g e n o v e r d e g u ld e n o p fr 16,52 b ij eeri o v e re e n k o m s t tü s s e n d e B elg isch e e n N e d e rla n d s e re g e rin g e n ». K r a c h te n s d e b e s lu ite n n rs 5 e n 6 v a n 1 M ei 1944 (7) : « z ijn d e k o e rs e n w a a rte g e n d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië g o u d e n b u ite n la n d s e m u n te n a a n k o o p t en v e r k o o p t, officiële w isse lk o e rsen ». D ie k o e rs e n w e rd e n g e p u b lic e e rd b ij d e h e ro p e n in g d e r b e u rz e n v a n h e t R ijk (b e s lu it n r 6, a r tik e l 2), o p 4 J u n i 1945 (zie ta b e l 4).
In g e v o lg e d e d e v a lu a tie v a n h e t p o n d s te rlin g en v a n d e m e e s te a n d e re v a l u t a ’s, b e h a lv e d e U . S .-d o lla r, b e slo o t d e B e lg isch e re g e rin g o p 20 S e p te m b e r 1949 d e k o e rs v a n d e d o lla r m e t in g a n g v a n 22 S e p te m b e r op 43,8275 t o t 50 B e lg isch e fr a n k t e b re n g e n (9), h e tg e e n n e e rk o m t o p e e n d e v a lu a tie v a n d e B e lg isc h e f r a n k m e t 12,345 p C t.; d e n ie u w e k o e rs v o o r h e t p o n d s te rlin g w e rd v a s tg e s te ld op 140 B e lg isch e fr a n k te g e n 176,625 v o o rd ie n . T e n s lo tte w o rd e n d a g e lijk s officiële w isselk o e rsen v a s t g e s te ld d o o r d e in V e rre k e n in g s k a m e r te B ru ss e l v e r g a d e rd e b a n k ie r s v o o r d e h ie r n a v o lg e n d e d e v ie z e n m e t in g a n g v a n d e d a t a d ie v o o r elk e v a lu t a z ijn a a n g e g e v e n : Z w itse rse fr a n k , 18 N o v e m b e r 1949; U . S .-d o lla r, 30 N o v e m b e r 1949; F ra n s e fra n k , 19 J u n i 1950 e n C a n a d e se d o lla r, 26 J u n i 1950. N . B . — E e n ta b e l o v e r d e d e v ie z e n re se rv e s v a n de N a tio n a le B a n k v a n B elg ië k o m t v o o r o n d e r h e t h o o fd s t u k : « G e ld s ta tis tie k e n : A . B a la n s e n e n w e e k s ta te n v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië ».
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
G e m id d e ld e w isselk o e rse n t e B ru s s e l. O fficiële w isselk o e rse n d o o r d e b a n k ie rs v a s tg e s te ld ................................................
Nr
B lz .
4
43
5
44
(8) Cf. Belgisch-Luxemburgs Instituut voor de Wissel, Verslag voor de periode gaande van 6 October 1944 to t 31 December 1946, blz. 14 e.v. (9) Hoewel de belga pas werd afgescliaft bij besluit van 8 Januari 1946, (0) B elgisch Sta a tsb la d te Londen, van 5 September 1944, nr 22, blz. 468(7) B elgisch S taatsblad te Londen van 5 September 1944, nr 22, blz. 469. dat bekend gemaakt werd in het Belgisch Sta a tsb la d van 11-12 Februari 1946 en de dag van zijn publicatie in werking trad, worden de wisselkoersen Zie bv. het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting van September 1950, sedert de bevrijding tegelijkertijd in franken en belga's uitgedrukt. blz. 189 (bijlagen 22 en 23).
C. — T E R M I J N W I S S E L K O E R S E N
B ro n
: N a tio n a le B a n k v a n B elg ie.
de N a tio n a le B a n k v a n B elgië v ra g e n h e t d a g e lijk s n e tto -o v e r s c h o t v a n de v e rk o p e n b o v e n de a a n k o p e n in e lk e v re e m d e v a lu ta op te r m ijn t e d e k k e n te g e n de officiële v e rk o o p k o e rs.
d is c o n ta n te n (d o o r h e t B . L . I . W . e rk e n d e b a n k e n ), o n d e r d e v o o rw a a rd e n v o o rz ie n in h e t r e g le m e n t n r 21 v a n h e t B . L . I . W . H e t d e sb e tre ffe n d e r e p o r t e n h e t d e p o rt w o rd e n d o o r d e B a n k o p g e n ó m e n in d e k o e rs d e r o p te r m ijn v e rh a n d e ld e d e v ie z e n (10) (ta b e l 6). A lleen d e h ie r n a v o lg e n d e m u n te n k o m e n in a a n m e r k in g v o o r te r m ijn w is s e lc o n tra c te n (a r tik e l 3 v a n h e t re g le m e n t n r 21) : Z w itse rse fr a n k e n , U . S .-d o lla rs, C a n ad e se d o lla rs, p o n d e n s te rlin g , Z w eed se k ro n e n ,
M et in g a n g v a n 1947 a a n v a a r d t d e N a tio n a le B a n k te r m ijn c o n tr a c te n t e s lu ite n m e t h a a r re k e n in g h o u d e rs,
(10) Sedert 18 Januari 1947. Eerst voorzagen de onderrichtingen dat de erkende banken het bedrag van het report of deport bij de Nationale Bank van België moesten storten zodra zij m et deze laatste een contract afsloten.
L u id e n s re g le m e n t n r 21 v a n h e t B e lg isc h -L u x e m b u rg s I n s t i t u u t v o o r d e W issel z ijn d e d o o r d it o rg a a n e rk e n d e b a n k e n g e m a c h tig d te rm ijn d e v ie z e n te v e rk rijg e n en o v e r te d ra g e n te g e n d e v o o rw a a rd e n e n m o d a lite ite n d ie in b e d o e ld re g le m e n t z ijn v a s tg e s te ld . Zij m o e te n
— 11
N e d e rla n d s e g u ld e n s , e sc u d o ’s, D e e n se k ro n e n , N o o rse k ro n e n , T sje c h o slo w a a k se k ro n e n , D e u ts c h e M a rk e n . D e c o n ta n tb e ta lin g o p d e v e rk o o p v a n te r m ijn d e v ie z e n is v a s tg e s te ld o p 20 p C t. v a n h e t t o t a a l b e d ra g d e r t r a n s a c tie e n d e v e rv a ld a g e n v o o r d e tr a n s a c tie s z ijn d e 10®, d e 20e e n h e t e in d e v a n d e m a a n d (o f d e w e rk d a g d ie d e v e rv a ld a g v o o ra f g a a t zo d eze la a t s t e ee n fe e s td a g is).
B a n k v a n B elg ië g e p u b lic e e rd e a a n k o o p - o f v e rk o o p k o e rs e n , h e tz ij d e k o e rs e n v a n d e v rije m a r k t v o o r d e op d e B e u rs te B ru ss e l g e n o te e rd e v a l u t a ’s. D e tu s s e n k o m s t v a n d e N a tio n a le B a n k t e r d e k k in g v a n d e te r m ijn p o s itie s w e rd s in d sd ie n b e p e r k t t o t de v e rk o p e n v a n U . S .-d o lla rs e n C a n a d ese d o lla rs e n w el o n d e r de h ie r n a v o lg e n d e v o o rw a a rd e n :
M e t in g a n g v a n 16 O c to b e r 1950 v e rk o o p t d e N a tio n a le B a n k g ee n p o n d e n ste rlin g e n Z w eed se k ro n e n m e e r o p te r m ijn .
1° c o n ta n tb e ta lin g v a n 4 0 p C t. te n g u n s te v a n d e N a tio n a le B a n k v a n d e te g e n w a a rd e in B elg isch e fra n k e n
T e n s lo tte w o rd e n d e v o o rw a a rd e n o p d e te r m ijn tr a n s a c tie s (re p o rt- e n d e p o rtre n te , t e s t o r te n b e d ra g , t e v e rs tre k k e n w a a rb o rg e n , en z.) s e d e r t 20 N o v e m b e r 1950 v rij o p d e m a r k t v a s tg e s te ld e n d e e rk e n d e b a n k e n m o g e n v o o r d e m e e s te d e v ie z e n h u n te r m ijn p o sitie s m e t h u n c o n ta n tte g o e d e n d e k k e n ; d e b a sisw isselk o ersen z ijn h e tz ij d e officiële d o o r d e N a tio n a le
v a n h e t c o n tr a c t d a t tu s s e n d e N a tio n a le B a n k e n de e rk e n d e b a n k g e slo te n w e rd ; 2° r e p o r tr e n te b e re k e n d o p 3,75 p C t. p e r ja a r ; 3° p e rio d e n v a s tg e s te ld o p 1, 2, 3, 4, 5 o f 6 m a a n d e n ; 4° v e rv a ld a g e n v a s tg e s te ld o p 10, 20 e n e in d e m a a n d . G E P U B L IC E E R D E
TABEL
A a n k o o p - e n v e rk o o p k o e rse n o p d e te r m i jn m a r k t ...........................................
N'
6
B lz .
45 e n 46
Geldstatistieken
A. — B A L A N S E N E N W E E K S T A T E N V A N D E N A T I O N A L E B A N K V A N B E L G I Ë B ron
:
L ite r a tu u r
N a tio n a le B a n k v a n B elg iö . : B e lg is c h S ta a t s b l a d . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . B u l l e t i n d e V I n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s et s o c ia le s d e L o u v a i n .
T w ee o n d e rs c h e id e n re e k s e n ta b e lle n w e rd e n in d it
Tijdschrift g e p u b lic e e rd . E e n sd e e ls k o m t e r e e n s a m e n v a tt in g in v o o r v a n d e h o o fd ru b rie k e n d e r b a la n s e n v a n 1940 t o t 1950, w a a rb ij ta b e lle n w e rd e n g ev o e g d m e t ee n s p e c ific a tie d e r r u b r ie k e n d ie in b e d o e ld e s a m e n v a ttin g w e rd e n g e g ro e p e e rd : D e v ie z e n e n ' in t e r n a tio n a le A k k o o rd e n , V o o rs c h o tte n a a n d e S ta a t en a a n d e p u b lie k re c h te lijk e L ic h a m e n , D a d e lijk o p v r a a g b a re V e rp lic h tin g e n ; n o c h ta n s w e rd e e n n ie u w e ta b e l o p g e n o m e n n a d ie g e n e o v e r d e d e v ie z e n e n d e in t e r n a t io n a le a k k o o rd e n : zij b e tr e f t d e w iss e lv o o rra d e n w a a rin de g eg ev en s v a n d e v o rig e ta b e l v o o rk o m e n d o c h m e t in b e g rip v a n de c ijfe rs b e tre ffe n d e d e g o u d v o o rra a d , d e a k k o o rd e n v o o r m u ltila te ra le c o m p e n s a tie e n d e E u ro p e s e B e ta lin g s u n ie , n a a f tr e k v a n d e v e rp lic h tin g e n a a n h e t b u ite n la n d . A n d e rz ijd s z ijn in e n k e le ta b e lle n d e m a a n d g e m id d e ld e n s in d s 1945 (1) o p g e n o m e n v a n so m m ig e g eg ev en s d ie in d e w e e k s ta te n v o o rk o m e n (4 o f 5 p e r m a a n d , a l n a a r g e la n g h e t g ev al). Goudvoorraad I n b eg in sel re g e le n d e b e p a lin g e n v a n a r tik e l 7 v a n d e o rg a n ie k e w e t v a n 1926 n o g s te e d s d e m in im u m d e k k in g d e r d a d e lijk o p v ra a g b a r e v e rp lic h tin g e n in g o u d o f in g o u d in w is se lb a re d e v ie z e n (2); d o c h d e b e s lu itw e t n r 5 v a n 1 M ei 1944 d ie d e b e p a lin g e n v a n a r tik e l 7 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it d d . 24 A u g u s tu s 1939 s c h o rs t, o n t s la a t d e N a tio n a le B a n k v a n d e v e rp lic h tin g e e n g o u d en d e v ie z e n v o o rra a d te h a n d h a v e n d ie te n m in s te g e lijk is a a n 40 p C t. v a n h a a r d a d e lijk o p v ra a g b a re v e rp lic h tin g en. O n d e r de d ra n g d e r g e b e u rte n is s e n w a s d e g o u d e n d e v ie z e n v o o rra a d re e d s in 1940-1945 o n d e r d ie g re n s g e d a a ld e n d e b e s lu itw e t n r. 5 w as d a n o o k s le c h ts d e b e k ra c h tig in g v a n e en fe ite lijk e to e s ta n d . (1) H et werd niet nuttig geoordeeld de maandgemiddelden voor de week staten van 1940 to t 1944 te publiceren want alleen in de balanscijfers werd rekening gehouden m et de operatiën tijdens de oorlog te Londen gedaan. (2) Art. 7 : « D e Bank is er toe gehouden een kasvoorraad in goud of .in goud omzetbare deviezen te bezitten, ten minste gelijk aan 40 pCt. van het bedrag barer verbintenissen op zicht, waarvan tenm inste 30 pCt. goud ».
—
T o t 31 A u g u s tu s 1944 w e rd d e v o o rr a a d g e ra a m d op b a sis v a n h e t g o u d g e h a lte v a n d e b e lg a , v a s tg e s te ld b ij k o n in k lijk b e s lu it v a n 31 M a a r t 1936 d . i. 0 ,1 5 0 632 g r. f ijn g o u d . D e b e s lu itw e t n r 5 v a n 1 M ei 1944, d ie m e t in g a n g v a n 5 S e p te m b e r 1944 v a n k r a c h t w e rd , s c h a fte h e t k o n in k lijk b e s lu it v a n 31 M a a r t 1936 a f; d e rh a lv e w o rd t d e g o u d v o o rra a d , s e d e r t 25 S e p te m b e r 1944, b e re k e n d v o lg e n s e e n fijn -g o u d g e w ic h t p e r f r a n k op b a sis v a n d e w isselk o e rse n d ie d o o r d e N a tio n a le B a n k k r a c h te n s h e t b e s lu it n r 6 v a n 1 M ei 1944 w e rd e n v a s tg e s te ld . O p g ro n d v a n d e v e rh o u d in g tu s s e n d e B e lg isc h e fr a n k , h e t p o n d s te rlin g e n d e d o lla r, is h e t g e w ic h t v a n d e B e lg isc h e f r a n k (3) g e lijk a a n 0 ,0 202765 g r. f ijn g o u d . D e d e v a lu a tie v a n 22 S e p te m b e r 1949 v e rla a g d e h e t fijn g o u d g e w ic h t v a n d e B e lg isc h e f r a n k t o t 0 ,0 1 7 7 734 (4). N o c h ta n s w e rd d e v ó ó r d e d e v a lu a tie b e s ta a n d e g o u d v o o rr a a d e e rs t o p 12 A u g u s tu s 1950 h e rw a a rd e e rd (5). V a n 1940 t o t 1943 is d e g o u d v o o rr a a d a ls v o lg t in g e d e e ld : — g o u d in h e t b u ite n la n d ; — re s e rv e b ij d e B a n q u e d e F ra n c e ; — g o u d in B elgië; — g o u d a a n d e E n g e lse re g e rin g g e le e n d o p v e rla n g e n v a n d e B e lg isch e re g e rin g (in 1941 e n 1942). V a n 1944 t o t 1947 k o m t n a a s t d e g o u d v o o rr a a d h e t « o n b e s c h ik b a a r g o u d sa ld o n a h e rw a a rd e rin g v a n de g o u d v o o rra a d (b e s lu itw e t n r 5 v a n 1 M ei 1944) » v o o r, te n b e d ra g e v a n 10.493 m illio e n f r a n k w a a rte g e n o v e r o p d e p a ssie fz ijd e s t a a t : « S c h a tk is t, o n b e s c h ik b a re re k e n in g w eg en s h e rw a a rd e rin g (b e s lu itw e t n r 5 v a n 1 M ei 1944) ». D it b e d ra g w e rd in d e g o u d v o o rr a a d o p g e n o m e n o p 13 S e p te m b e r 1948 v a n w elk e d a tu m a f n o g a lle en d e « g o u d v o o rra a d » v o o rk o m t. T e n g ev o lg e v a n d e d e v a lu a tie in S e p te m b e r 1949 w e rd e n d e s in d s d ie n u itg e v o e rd e o p e ra tië n g e b o e k t te g e n d e n ie u w e (3) D e belga werd afgeschaft door de besluitwet van 8 Januari 1940 die op 11-12 Februari 1946 van kracht werd. (4) D it gewicht vloeit steeds voort uit een eenvoudige berekening en steunt niet op een wettelijke pariteit. (5) W et van 10 Augustus 1950, verschenen in het B elg isch S ta a tsb la d van 12 Augustus 1950.
13
—
g o u d p rijs , d o c h d e o p d i t ti jd s ti p b e s ta a n d e g o u d v o o r r a a d w erd , z o a ls re e d s g ezeg d , p a s m e t in g a n g v a n 12 A u g u s tu s 1950 h e rw a a rd e e rd .
D e v ie z e n e n in t e r n a t io n a le a k k o o r d e n
B IL J E T T E N
EN
M U NTEN
DOOR
DE
BANQUE
DE
FRANCE
TE LEVE RE N
D it is h e t sa ld o v a n d e B e lg isch e b ilje tte n d ie in M ei e n J u n i 1940 d o o r d e B e lg isc h e v lu c h te lin g e n w e rd e n u itg e w isse ld e n d ie d e B a n q u e d e F r a n c e tijd e n s de D u its e b e z e ttin g n ie t a a n d e N a tio n a le B a n k k o n o v e r m a k e n ; d ie b ilje tte n , te n b e d ra g e v a n 452,5 m illio en fr a n k , w e rd e n b ij h e t e in d e 1944 g e le v e rd .
V O R D E R IN G E N I N
D E V IE Z E N
D e b e d ra g e n w elk e o n d e r d ie ru b r ie k v o o rk o m e n , v e rte g e n w o o rd ig e n d e te g e n w a a rd e v a n d e v ie z e n in b e w a rin g g e g e v e n b ij d e c o rre s p o n d e n te n v a n d e B a n k in h e t b u ite n la n d . D ie w a a rd e n z ijn b e g re p e n in d e ru b r ie k « G o u d e n d e v ie z e n » o p 25 D e c e m b e r 1939; o p 25 D e c e m b e r 1940 k o m t e v e n e e n s e e n b e d ra g g ro o t 0 ,9 5 m illio en fr a n k v o o r o n d e r d e p o s t « R e ic h s k re d itk a s s e » b e tre ffe n d e de v o rd e rin g v a n d e N a tio n a le B a n k in m a r k e n te g e n o v e r d ie in s te llin g , w elk e v o rd e rin g in A p ril 1941 g e sa ld e e rd w erd.
VREEM DE M U N TE N E N
B IL J E T T E N
a) Reichskreditkassenscheine. — T e g e n w a a rd e in B e l gisch e fr a n k e n v a n « R e ic h s k re d itk a s s e n s c h e in e » d o o r de b e z e tte r u itg e g e v e n e n d o o r d e B a n k a a n g e h o u d e n , also o k v a n D u its e m e ta le n m u n te n ; d e w a a rd e n in d ie re k e n in g b e g re p e n , w e rd e n la t e r o v e rg e n o m e n d o o r de E m is s ie b a n k t e B ru sse l. b ) Andere. — O n d e r d ie r u b r ie k k o m t d e te g e n w a a rd e v o o r v a n d e b u ite n la n d s e m u n ts tu k k e n e n b ilje tte n in h e t b e z it v a n d e B a n k , b u ite n d e h ie rb o v e n v e rm e ld e m u n te n . D ie d e v ie z e n w e rd e n m e t in g a n g v a n 25 D e c e m b e r 1949 a a n g e te k e n d o n d e r d e r u b r ie k « V o rd e rin g e n in d ev iez en ». D e d e v ie z e n c o n tró le b ij d e b e v rijd in g in g e s te ld , g a f a a n le id in g t o t v e rs c h e id e n e n ie u w e d e v ie z e n re k e n in g e n in d e b a la n s e n , w elk e in d e p la a ts tr e d e n v a n d e o u d e re k e n in g « P a p ie r o p h e t b u ite n la n d ».
tu s s e n d e B e lg isch e e n d e N e d e rla n d s e re g e rin g e n w erd g e slo te n ; in 1945 : F r a n s e s c h a tk is tb o n s ; in 1946 : E n g e lse e n F r a n s e s c h a tk is tb o n s e n h a n d e ls p a p ie r in d o lla rs; v e r d e r in 1947 : N e d e rla n d s e , D e e n se e n N o o rse s c h a t k is t b o n s, a ls m e d e 3,22 m illio e n F r a n s e d e v ie z e n g e b lo k k e e rd in g ev o lg e d e b u ite n la n d s e w e tg e v in g e n o p h e t d e v ie z e n v e rk e e r. T o t 13 S e p te m b e r 1948 z ijn o n d e r d e ru b r ie k « T e g o e d e n in d e v ie z e n » d e te g o e d e n e n v re e m d e m u n te n g e b o e k t, d ie in h e t r a a m v a n d e b e ta lin g s a k k o o rd e n w e rd e n v e rk re g e n .
P A P IE R
IN
B E L G IS C H E
b e z it w a re n o p d e 25 D e c e m b e r 1944 d e v ija n d e lijk h e d e n w a a ro v e r d e B a n k
in
d e v ie z e n
(v a n 1944 t o t 1947)
OP
HET
B U IT E N L A N D
b a la n s d a tu m ; n o c h ta n s w a re n op e n 1945 h ie rin n o g a lle e n d e v ó ó r g e d is c o n te e rd e w issels b e g re p e n en in g e v o lg e d e tij d s o m s ta n d ig h e d e n t
n o g in d e o n z e rk e rh e id v e rk e e rd e .
V O R D E R IN G E N I N
B E L G IS C H E
FRANKEN
OP H E T B U IT E N
LAND
D ie ru b r ie k b e s t a a t s e d e r t 1946 e n v e rte g e n w o o rd ig t h e t p a p ie r in B elg isc h e fr a n k e n o p h e t b u ite n la n d , a ls m e d e v o rd e rin g e n in B elg isc h e f r a n k e n op b u ite n la n d s e c ir c u la tie b a n k e n v o o rtv lo e ie n d e u i t d e m e t d ie la n d e n g e slo te n m o n e ta ir e o v e re e n k o m ste n ; in 1947 is in d ie ru b r ie k e v e n e e n s b e g re p e n e e n re s e rv e in B elg isch e f r a n k e n b ij e e n Z w itse rse c o rre s p o n d e n t v o o r d e u itb e ta lin g d e r c o u p o n s v a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B elg isch e S p o o rw eg en . M e t in g a n g v a n 16 S e p te m b e r 1948 w ijzig d e d e B a n k d e v o o rs te llin g d e r re k e n in g e n b e tre ffe n d e de v re e m d e d e v ie z e n te n e in d e ee n d u id e lijk e r in z ic h t te g e v e n in de re s p e c tie v e lijk e b e te k e n is v a n d e v o rd e rin g e n e n sc h u ld e n v o o rtv lo e ie n d e u i t d e b e ta lin g s a k k o o rd e n w elk e tu s s e n B elg ië e n so m m ig e v re e m d e la n d e n g eslo te n
w erd en .
D e o u d e r u b r ie k e n v a n d e a c tie fz ijd e : B U IT E N L A N D S E D E V IE Z E N
op z ic h t o p te r m ijn V O R D E R IN G E N I N
tego ed en
FRANKEN
H e t sa ld o v a n d ie re k e n in g v e rte g e n w o o rd ig t n o rm a a l h e t b e d ra g d e r n ie t v e rv a lle n in B e lg isch e fra n k e n g e ste ld e e n in h e t b u ite n la n d b e ta a lb a r e w issels die d o o r d e N a tio n a le B a n k w e rd e n g e d is c o n te e rd e n in h a a r
B E L G IS C H E
FRANKEN
OP H E T B U IT E N
LAND
Tegoeden op zicht. — O n d e r d ie ru b r ie k z ijn d e d a d e lijk o p v ra a g b a r e te g o e d e n v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië g e g ro e p e e rd d ie b ij c o rre s p o n d e n te n v a n d e B a n k in h e t b u ite n la n d in b e w a rin g w e rd e n g e g ev e n , a ls o o k de v re e m d e m u n te n e n b ilje tte n in d e k a s s e n v a n d e B a n k .
Tegoeden op term ijn. — D ie ru b r ie k v e rte g e n w o o rd ig t d e c h è q u e s o p h e t b u ite n la n d w a a r v a n d e in c a s se rin g w eg en s d e o m s ta n d ig h e d e n u itg e s te ld w e rd , a lso o k , in 1944, een v o rd e rin g o p d e N e d e rla n d s c h e B a n k u i t h o o fd e v a n d e v o o rlo p ig e m o n e ta ir e o v e re e n k o m s t d ie —
w e rd e n v e rv a n g e n d o o r : V O R D E R IN G E N
O P H E T B U IT E N L A N D
D E B E T A L IN G S A K K O O R D E N
à) in b u ite n la n d s e d ev iez en b) in B e lg isch e fr a n k e n TE G O E D
O P H E T B U IT E N L A N D
a) in b u ite n la n d s e d e v ie z e n b) in B elg isc h e fr a n k e n . 14 —
. IN
HET KAD ER VAN
V O R D E R IN G E N
OP H E T B U IT E N L A N D
IN
o n tv a n g s te n in B e lg isch e fr a n k e n u i t d e a a n w e n d in g d e r d o o r d e E . C. A . (E u ro p e a n C o o p e ra tio n A d m in is tra tio n ) a ls v o o rw a a rd e lijk e h u lp v e rle n in g a a n B elgië
HET KAD ER VAN
D E B E T A L IN G S A K K O O R D E N
O n d e r d ie ru b r ie k k o m t h e t sa ld o v o o r, o n ts ta a n d o o r d e u itv o e rin g , v o o r re k e n in g v a n d e S t a a t (6), v a n d e b e ta lin g s a k k o o rd e n m e t h e t b u ite n la n d , zo h e t sald o in h e t v o o rd e e l v a n d e B e lg isc h e m o n e ta ire zo n e is. E e n g ro o t d eel d e r d e v ie z e n is b e le g d in s c h a tk is tb o n s
b e s c h ik b a a r g e ste ld e d o lla rs. H e t v o o rs c h o t v e rle e n d k r a c h te n s d e e e rs te o v e re e n k o m s t w e rd in d e lo o p v a n 1949 a fg e lo st; h e t sa ld o v a n h e t v o o rs c h o t v e rle e n d v o o r h e t tw e e d e M a rs h a llja a r b e d r a a g t p e r 31 D e c e m b e r 1949 2.547 m illio e n fra n k ; d ie re k e n in g w e rd in N o v e m b e r 1950 g e liq u id e e rd .
v a n d e V ere n ig d e S ta te n , o v e re e n k o m stig d e b e p a lin g e n v a n so m m ig e b e ta lin g s a k k o o rd e n . V ó ó r 13 S e p te m b e r 1948 k w a m e n d ie b e le g g in g e n v o o r o n d e r d e ru b r ie k « B u ite n la n d s e d e v ie z e n o p te r m ijn » (zie d ie ru b rie k ).
Akkoord « Europese B etalingsunie » : B elgische franken (10)
I n d e b a la n s p e r 31 D e c e m b e r 1949 is re k e n in g g e h o u d e n m e t d e a a n p a s s in g e n v o o rtv lo e ie n d e u i t d e p a rite its h e rz ie n in g in S e p te m b e r 1949; d ie a a n p a s s in g e n g e sc h ie d e n o v e re e n k o m stig d e b e sc h ik k in g e n v a n d e v ig e re n d e b e ta lin g s a k k o o rd e n , b e h a lv e v o o r so m m ig e la n d e n , w a a rv o o r d e m o d a lite ite n v a n to e p a s s in g een b ijz o n d e re a a n p a s s in g v e re ise n (7). TE G O E D
O P H E T B U IT E N L A N D
a) I n deviezen. — D ie ru b r ie k v e rte g e n w o o rd ig t de te g e n w a a rd e v a n d e d a d e lijk o f o p te r m ijn o m w isse lb a re d e v ie z e n (8) b u ite n b e ta lin g s a k k o o rd e n , b ij c o rre s p o n d e n te n v a n d e B a n k in h e t b u ite n la n d , a lso o k d e v re e m d e b ilje tte n in d e k a s s e n v a n d e 'B a n k . b ) I n Belgische franken. — D ie b e d ra g e n v e rte g e n w o o rd ig en d e w issels in B e lg isch e fr a n k e n o p h e t b u it e n la n d in h e t b e z it v a n d e B a n k in g ev o lg e d is c o n to v e rric h -
D e B a n k v e rz e k e r t v o o r re k e n in g v a n d e S t a a t de to e p a s s in g v a n h e t A k k o o rd b e tre ffe n d e d e o p ric h tin g v a n e e n E u ro p e s e B e ta lin g s u n ie , d a t d o o r d e d e e ln e m e n d e la n d e n v a n d e E u ro p e s e O rg a n is a tie v o o r E c o n o m isc h e S a m e n w e rk in g o p
19 S e p te m b e r i9 5 0 te P a r ijs w erd
o n d e rte k e n d . L u id e n s d e b ijla g e n r 1 v a n d i t a k k o o rd , is B elg ië e r to e g e h o u d e n d e h e lf t v a n d e h u lp d ie h e t v o o r h e t j a a r 1950-1951 b in n e n h e t k a d e r v a n h e t E . R . P .p ro g r a m m a (E u ro p e a n R e c o v e ry P ro g ra m ) o n tv a n g t, te r b e sc h ik k in g v a n d e E u ro p e s e B e ta lin g s u n ie t e ste lle n . H e t d a a r to e v e rle e n d v o o rs c h o t, d a t o v e re e n s te m t m e t d e v a s te to e w ijz in g v a n 44,05 m illio e n d o lla r (11) d ie d o o r d e E . C. A . (E u ro p e a n C o o p e ra tio n A d m in is tra tio n ) b e te k e n d w e rd a a n d e B a n k , b e lo o p t fr 2.202,5 m illio en . H e t zal te r u g b e ta a ld w o rd e n d o o r m id d e l v a n d e te g e n w a a rd e in B e lg isch e fr a n k e n v a n d e d o lla rs d ie d e E .C .A . t e r b e s c h ik k in g v a n B elg ië z al ste lle n .
tin g e n (9). D eviezenreserves van de N ationale Bank van België Akkoorden voor m ultilaterale com pensatie
T a b e l 3 g e e ft h e t b e d ra g a a n d e r d e v ie z e n re se rv e s v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, d .w .z . h e t g o u d - en
D e B a n k v e rz e k e r t v o o r re k e n in g v a n d e S ta a t d e u itv o e rin g v a n d e b e ta lin g s - e n c o m p e n s a tie o v e re e n k o m s te n tu s s e n d e E u ro p e s e la n d e n ; d e e e rs te o v e re e n k o m s t w e rd t e P a r ijs o n d e rte k e n d o p 16 O c to b e r 1948, e n d e tw e e d e , v o o r h e t d ie n s tja a r 1949-1950, o p 7 S e p te m b e r 1949, e v e n e e n s te P a rijs . I n b o v e n g e n o e m d e re k e n in g w o rd t h e t b e d ra g g e b o e k t v a n h e t v o o rs c h o t v a n d e B a n k a a n d e S t a a t v o o r d e v e rv ro e g d e m o b ilis a tie v a n d e tr e k k in g s r e c h te n , w elk v o o rs c h o t g e le id e lijk w o rd t a fg e lo st d o o r m id d e l v a n d e (6) Luidens art. 1 van da wet van 28 Juli 1948, houdende wijziging van de besluitwet nr 5 van 1 Mei 1944, wordt de uitvoering der betalingsakkoorden gedaan voor- rekening van de Staat, die om het even welke risico’s, kosten, commissielonen, interesten en lasten er van op zich neemt en er de winsten en voordelen van incasseert. Overeenkomstig de bepalingen van dezelfde wet waarborgt de Staat de Bank tegen elk disagio of ander verlies, dat deze laatste zou kunnen ondergaan bij de uitvoering der m et het buitenland gesloten of nog te sluiten internationale betalings-, wissel- en compensatieakkoorden, alsmede der akkoorden gehuldigd door de eindakte der financiële en monetaire Conferentie van Bretton-Woods, goedgekeurd bij de wet van 26 December 1945. D e Staat waarborgt in het bijzonder aan de Nationale Bank de terugbetaling van elk open krediet of voorschot in Belgische franken, waartoe zij. ten voordele van een buitenlandse instelling, centrale bank of ander organisme zou kunnen overgaan m et het oog op de uitvoering van een internationaal betalingsakkoord en binnen de perken er van. D e waar borg welke uit de hierboven vernoemde beschikkingen resulteert, dekt bijgevolg de verrichtingen gedaan in het kader van de Europese Betalingsunie. Krachtens de overeenkomst van 25 ïebruari 1947 tussen de Staat en de Bank, vergoedt de Schatkist aan deze laatste een interest van 0,75 pCt. ’s jaarfi op de voorschotten die haar voor de hierboven bepaalde doeleinden worden verleend. De opbrengst van de beleggingen in buitenlandse Bchatkistbons, alsmede het overschot der interesten, betaald door en verschuldigd aan de vreemde landen, komen daarentegen aan de Staat toe. D e rekening van de Schatkist werd voor deze ontvangsten gecrediteerd'. (Verslag 1950, biz. 83 en 84). (7) Zie Verslag van 1949, blz. 81. ’ . (8) In 1948 gaat het alleen om deviezen op zioht. (9) In 1948 vertegenwoordigen die tegoeden « Vorderingen in Belgische franken op het buitenland i buiten betalingsakkoorden.
d e v ie z e n b e z it e n d e v o rd e rin g e n in B e lg isc h e fra n k e n o p h e t b u ite n la n d n a a f tr e k d e r v e rp lic h tin g e n a a n h e t b u ite n la n d .
Wisselportef euille V a n 1939 t o t 1943 o m v a t d e w isse lp o rte fe u ille e e n s d e els d e « W issels e n c h è q u e s o p h e t b in n e n la n d » (gedis c o n te e rd e w issels e n co u p o n s) e n a n d e rd e e ls d e « W issels e n c h e q u e s o p h e t b u ite n la n d ». M e t in g a n g v a n 25 D e c e m b e r 1944 is h e t d e ru b r ie k « H a n d e ls p a p ie r » d ie b e sc h o u w d w o rd t a ls k re d ie t a a n h e t p a rtic u lie r b e d rijfs le v e n ; h e t a n d e r « P a p ie r o p B elg ië » w e rd o p g e n o m e n o n d e r de « V o o rsc h o tte n a a n d e S ta a t e n d e p u b lie k re c h te lijk e lic h a m e n », h o ew el e e n d eel v a n d i t p a p ie r — d e h u id ig e s u b -ru b rie k « A n d e re o v e rh e id se ffe c te n » — h e rd is c o n to p a p ie r v a n d e b a n k e n is e n a ld u s a lle e n b e te k e n t d a t de N a tio n a le B a n k o p n ie u w e e n v o rd e rin g o p d e S ta a t , d ie v ro e g e r w e rd to e g e k e n d , te h a r e n la s te n e e m t.
Voorschotten op overheidsfondsen S e d e rt h e t k o n in k lijk b e s lu it v a n 24 A u g u s tu s 1939 w e rd e n d ie o p e ra tie s g e d a a n o p g ro n d v a n d e n ie u w e p a r a g r a a f 8 v a n a rtik e l 17 d e r s t a t u t e n : (10) Blijkens het Verslag van de Bank voor 1950, blz. 82. (11) D e toewijzing werd later to t 29,375 millioen dollar verminderd.
15
—
« D e v e rric h tin g e n v a n d e B a n k b e s ta a n in :
' » ........ » 8° V o o rs c h o tte n in re k e n in g -c o u ra n t te d o e n e n k o r t lo p e n d e b e le n in g e n o p o n d e rp a n d v a n o v e rh e id sfo n d s e n op k o r te , h a lfla n g e o f la n g e te r m ijn , u itg e g e v e n o f g e w a a rb o rg d d o o r d e B e lg isch e S ta a t , d e K o lo n ie o f h e t G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg e n o p d e p re f e re n te a a n d e le n v a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B elg isch e S p o o rw eg en , d ie in h e t p u b lie k u itg e g e v e n w e rd e n e n z u lk s b in n e n d e p e rk e n e n o n d e r d e v o o rw a a rd e n d o o r d e R e g e n te n r a a d v a s tg e s te ld . »
Voorschotten aan de Staat en aan de publiekrechtelijke licham en O n d e r d eze a lg e m e n e b e n a m in g w e rd e n v o rd e rin g e n v a n u ite e n lo p e n d e a a r d o p d e S t a a t e n o p b e p a a ld e p u b lie k re c h te lijk e in s te llin g e n sa m e n g e b ra c h t.
« V O R D E R IN G VAN
27
OP
DB
DECEM BER
STA AT
» ----
S C H A T K IS T B O N S
(W E T
1930)
T o t 13 S e p te m b e r 1948 v e rte g e n w o o rd ig d e d ie p o s t h e t sa ld o v a n d e s c h u ld v a n d e S ta a t te g e n o v e r d e N a tio n a le B a n k , o n ts ta a n u i t d e v o o rs c h o tte n v a n deze la a t s t e v o o r d e in tr e k k in g v a n d e D u its e m u n te n in 1918 en 1919 (12). I n u itv o e rin g v a n d e w e t v a n 28 J u l i 1948 b e tr e f fe n d e d e s a n e rin g v a n d e b a la n s v a n d e N a tio n a le B a n k , w e rd d ie s c h u ld v a n 500 m illio e n fr a n k , d ie in b e g in se l n ie t v ó ó r 31 D e c e m b e r 1952, — d a tu m w a a ro p h e t v o o rre c h t v a n d e B a n k a flo o p t, — m o e s t a fg e lo st w o rd e n , o p g e n o m e n in d e s c h u ld e n e n v o rd e rin g e n v a n d e S c h a t k is t, w elk e o p 13 S e p te m b e r 1948 ’s a v o n d s v e rre k e n d w e rd en .
v e rv a n g e n d o o r een s c h a tk is tc e r tif ic a a t g r o o t fr 550 m il lio en m e t v ij f j a a r lo o p tijd e n 3 y2 p C t. re n te . D e i n t e r e s te n v a n h e t c e r tif ic a a t w o rd e n e v e n e e n s a a n g e w e n d t o t a fs c h rijv in g d e r s c h u ld b rie v e n . O p 13 S e p te m b e r 1948 m a a k t d a t s c h a t k is tc e r tif ic a a t d eel u i t v a n d e sc h u ld e n v a n d e S c h a tk is t d ie v o o r d e s a n e rin g s v e rric h tin g e n in d e b a la n s v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië in a a n m e rk in g kom en. O V E R H E ID S P A P IE R
OP
KORTE
T E R M IJN
D e d o o r d e B a n k k r a c h te n s d e open market- p o litie k a a n g e h o u d e n s c h a tk is tc e r tif ic a te n , w e rd e n v a n 1940 t o t 1943 a a n g e te k e n d (a r tik e l 17, 3°, v a n d e s t a tu t e n ) (15) o n d e r d e h o o fd e n « K o rtlo p e n d e o v e rh e id sfo n d s e n — a) u itg e g e v e n d o o r d e B e lg isc h e S c h a tk is t; b) g e w a a r b o rg d d o o r d e B e lg isc h e S c h a tk is t » e n in 1946 e n 1947 o n d e r d e ru b r ie k « P a p ie r o p B elg ië — c) o v e rh e id se ffe c te n ». I n 1948 w e rd e n d e ze ru b r ie k e n h e rg ro e p e e rd , te n g e v o lg e v a n d e v e rre k e n in g o p 13 S e p te m b e r 1948 d e r sc h u ld e n e n v o rd e rin g e n v a n d e S c h a tk is t d ie h e t v o o rw e rp u it m a a k t v a n d e o v e re e n k o m s t v a n 14 S e p te m b e r 1948. B o v e n d ie n s t a a t o n d e r d e ru b r ie k « P a p ie r op B elg ië », v a n 1944 t o t 1947, d e p o s t « P a p ie r u itg e g e v e n d o o r in s te llin g e n w a a rv a n d e .v e rb in te n isse n d o o r d e S t a a t g e w a a rb o rg d z ijn ». H e t g a a t h ie r o m o v e rh e id s p a p ie r, k a s b o n s e n p ro m e sse n g e d is c o n te e rd v a n se m i-o p e n b a re o rg a n e n , w a a rv a n d e v e rb in te n is s e n d o o r d e S t a a t g e w a a rb o rg d z ijn . I n 1948 w o r d t d i t p a p ie r g e re g e ld d o o r a r tik e l 20 d e r s t a t u t e n e n h e t m a a k t d a n o o k d eel u i t d e r v e rr ic h tin g e n g e d a a n o v e re e n k o m s tig a r tik e l 17, 3° e n 9°, v a n b o v e n g e n o e m d e s t a tu t e n . K R E D IE T M EN
AAN
DE
STAAT
EN
AAN
DE
O PEN BA RE
L IC H A
(16)
DE
O n d e r d ie ru b r ie k z ijn v a n 1940 t o t 31 A u g u s tu s 1944, b e h a lv e d e p a s m u n t e n h e t te g o e d v a n d e N a tio n a le
D ie r u b r ie k o n ts to n d u i t d e o v e re e n k o m s te n a fg e s lo te n tu s s e n d e S t a a t e n d e N a tio n a le B a n k n a d e d e v a lu a tie v a n h e t p o n d s te rlin g o p 21 S e p te m b e r 1 9 3 1 .(1 3 ); p a s in 1947 w e rd d ie s c h u ld v a n d e S ta a t v o lle d ig a fg e lo st.
B a n k b ij h e t B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s , d ie a fz o n d e rlijk w e rd e n a a n g e te k e n d , o o k d e re e d s v e rm e ld e p o s te n o p g e n o m e n b e tre ffe n d e d e w e tte n v a n 27 D e c e m b e r 1930 e n v a n 19 J u l i 1932, a ls m e d e h e t k o rtlo p e n d o v e rh e id s p a p ie r e n d e v o rd e rin g e n o p d e S t a a t o n ts ta a n k ra c h te n s
« V O R D E R IN G
OP
DE
STA A T
» ----
S C H U L D B R IE F
B E L G IS C H E S C H A T K IS T (W E T V A N
19
JU L I
VAN
1932)
D e in v re e m d e g e ld s o o rt u itg e g e v e n o v e rh e id sfo n d s e n .in h e t b e z it v a n d e N a tio n a le B a n k k r a c h te n s a r tik e l 3 v a n d e o v e re e n k o m s t v a n 27 J u l i 1932 (14), k o m e n v o o r in d e b a la n s e n t o t 1942, o n d e r d e ru b r ie k : « O v e r h e id s fo n d se n v e rw o rv e n k r a c h te n s o v e re e n k o m s t v a n 27 J u l i 1932, g e slo te n in u itv o e rin g v a n d e w e t v a n 19 J u l i 1932 », te n b e d ra g e v a n 549,99 m illio e n fra n k . I n a k k o o rd m e t h e t M in iste rie v a n F in a n c ië n , w o rd e n d eze o v e rh e id sfo n d s e n in M a a r t e n A p ril 1943 t e g eld e g e m a a k t; d e o p b re n g s t e r v a n w o rd t g e b o e k t a ls a fs c h rij v in g d e r s c h u ld b rie v e n u itg e g e v e n d o o r d e S t a a t o m h e t v erlies, te n g ev o lg e v a n d e d e v a lu a tie v a n h e t p o n d s te rlin g , t e d e k k e n , e n d e o v e rh e id s fo n d s e n w o rd e n (12) Cf. T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting, blz. 84 en 85. (13) Cf. T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting, blz. 86 en 87. (14) Cf. T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichtin g , blz. 87, en het extra-nummer van genoemd tijdschrift : o mische Statistieken 1929-1940 », blz. 43 en 44.
September 1950,
d e b e s lu itw e t v a n 10 M ei 1940. V a n 15 M a a r t t o t 27 D e c e m b e r 1945 w a s d e ru b r ie k « V o rd e rin g e n o p d e S t a a t » in d rie s u b -ru b rie k e n in g e d e e ld : « C e rtific a te n A , E ig e n re k e n in g v a n d e S c h a tk is t » : s c h a tk is tc e r tif ic a te n d o o r d e S t a a t a a n d e B a n k o v e rg e d ra g e n a ls te g e n w a a rd e v a n d e v o o rs c h o tte n d ie h e m v o o r z ijn e ig e n b e h o e fte n w e rd e n to e g e s ta a n . « C e rtific a te n B , D ie n s t v o o r O n d e rlin g e H u lp v e r le n in g » : c e r tif ic a te n o v e rg e d ra g e n a ls te g e n w a a rd e v a n de v o o rs c h o tte n v a n d e S t a a t a a n d e O. M . A .; d o e l v a n die D ie n s t is d e u itv o e rin g d e r M u tu a l A id - e n R e v e rs e L e n d L e a s e -a k k o o rd e n d ie d e B e lg isc h e re g e rin g m e t d e re g e rin g e n v a n G r o o t- B r itta n n ië e n d e V e re n ig d e S ta t e n v a n
September 1950, September 1950, Belgische Econo
—
(15) Cf. zelfde tijdschriften, respectievelijk blz. 87 en 88 en blz. 42 en 43. (16) D e verschillende onder die rubriek vermelde besluiten en overeen komsten komen voor in het T ijd s c h r ift voor D ocu m en ta tie en Voorlichting I van September 1950, blz. 88 en 89.
16 —
D e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië v e rle e n t d e v e re is te v o o rs c h o tte n v o o r d e b e ta lin g d e r le v e rin g e n en p r e s t a tie s v o o rtv lo e ie n d u i t d ie a k k o o rd e n , e n o n tv a n g t a ls te g e n w a a rd e s c h a tk is tc e r tif ic a te n B (17).
B o v e n d e ze g re n s b re n g e n d e s c h a tk is tc e r tif ic a te n r e n te o p te g e n d e d is c o n to v o e t d e r b ij e e n b a n k g e d o m ic ilie e rd e g e a c c e p te e rd e w issels.
D e c e rtif ic a te n A e n B w o rd e n o p 27 D e c e m b e r 1945 in een e n k e le ru b r ie k « C e rtific a te n A » sa m e n g e b ra c h t.
b) P a p ie r uitgegeven door instellingen waarvan verbintenissen door de Staat gewaarborgd zijn
« C e rtific a te n
C » : c e rtif ic a te n
o v e rg e d ra g e n
als
te g e n w a a rd e d e r v o o rs c h o tte n v a n d e S ta a t a a n d e g e a llie e rd e leg ers v o o r d e b e ta lin g d e r so ld ij. D eze v o o rs c h o tte n w o rd e n g e le id e lijk d o o r d e g e a llie e rd e re g e rin g e n in h u n m u n t te r u g b e ta a ld .
de
c) Ander overheidspapier. — D it z ijn d e re n te d ra g e n d e s c h a tk is tc e r tif ic a te n d ie o p d e m a r k t w o rd e n in g e k o c h t.
S ta a t op 13 S e p te m b e r 1948.
K r a c h te n s a rtik e l 4 v a n d e w e t v a n 28 J u l i 1948 b e tre ffe n d e d e s a n e rin g d e r b a la n s v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië w o rd t d e b e s lu itw e t v a n 10 M ei 1940 in z a k e d e v o o rs c h o tte n v a n d e N a tio n a le B a n k a a n d e S ta a t in g e tro k k e n ; a n d e rz ijd s m a g h e t b e d ra g d e r o v e rh e id s e ffe c te n (a, b en c), d a t d e B a n k in g e v o lg e d e v e r r ic h tin g e n o v e re e n k o m stig a r tik e l 17, 3° en 9°, d e r s t a tu t e n
E M IS S IE B A N K T E B R U S S E L
a a n h o u d t, g e e n fr 10 m illia rd o v e rtre ffe n (a r tik e l 20 d e r s t a tu t e n e n d e r o v e re e n k o m s t v a n 14 S e p te m b e r 1948).
D ie tw e e ru b r ie k e n m a k e n d eel u i t v a n d e v o o rs c h o tte n a a n d e S c h a tk is t w elk e in a a n m e rk in g k w a m e n v o o r d e v e rre k e n in g v a n d e s c h u ld e n e n v o rd e rin g e n v a n de
I n d eze r u b r ie k s t a a t d e v o rd e rin g v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië o p d e E m is s ie b a n k te B ru ss e l a a n g e te k e n d ; zij o n ts to n d h o o fd z a k e lijk u it d e v o o rs c h o tte n v a n d e B a n k v o o r d e w e rk in g v a n d e « c le a rin g », d a a r d e b e z e tte r d e E m is s ie b a n k e r to e d w o n g d e « c le a rin g » b e d ra g e n te v e re ffe n e n z o n d e r te g e n w a a rd e e n o n d e r w a a rb o rg v a n h e t D e p a r te m e n t v a n F in a n c ië n (18). I n 1945 w e rd e n h ie rb ij fr 7,6 m illio e n g e v o e g d , d ie v o o rh e e n in d e o v e rg a n g s re k e n in g e n o p d e a c tie f- en p a ss ie fz ijd e v o o rk w a m e n e n h e t sa ld o v e rte g e n w o o rd ig e n d a t d e E m is s ie b a n k te B ru ss e l o p h e t o g e n b lik d e r b e v r ij d in g v a n h e t g ro n d g e b ie d a a n d e B a n k v e rs c h u ld ig d w as w eg en s g e d ra g e n o n k o s te n v o o r h a a r w erk in g . D eze v o rd e rin g v a n d e N a tio n a le B a n k o p d e E m is s ie b a n k m a a k t deel u i t v a n d e v e rre k e n in g d e r sc h u ld e n e n v o rd e rin g e n v a n d e S c h a tk is t d ie o p 13 S e p te m b e r 1948 ’s a v o n d s w e rd g e d a a n , in u itv o e rin g d e r b e sc h ik k in g e n v a n d e w e t v a n 28 J u l i 1948 b e tre ffe n d e d e s a n e rin g d e r b a la n s v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië (19). In g e v o lg e d ie b e p a lin g e n w e rd e n d e v o o rs c h o tte n a a n d e S t a a t e n a a n d e p u b lie k re c h te lijk e lic h a m e n s e d e rt S e p te m b e r 1948 o n d e r d e v o lg e n d e ru b r ie k e n o p g e n o m e n : g e v e s t i g d e v o r d e r i n g o p d e s t a a t (a rtik e l 3, p a r a g r a a f b, v a n d e w e t v a n 28 J u l i 1948)
Tegoed bij het Bestuur der Postchèques I n 1948, w e rd d e r u b r ie k « T eg o e d b ij h e t B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s » in g e d e e ld in re k e n in g A e n re k e n in g B . R e k e n in g A v e rte g e n w o o rd ig t z o a ls v ro e g e r d e b e s c h ik b a re m id d e le n v a n d e B a n k b ij h e t B e s tu u r d e r P o s tc h e q u e s; re k e n in g B b e tr e f t h e t te g o e d v a n e e n b u ite n la n d s e c ir c u la tie b a n k d a t op p o s tre k e n in g w e rd g e b r a c h t in g e v o lg e e e n o v e re e n k o m st tu s s e n d e B e lg isch e re g e rin g e n d e re g e rin g v a n h e t la n d w a a rto e d e b e tr o k k e n c ir c u la tie b a n k b e h o o rt. T e g e n o v e r d eze re k e n in g , s t a a t o p d e p a ss ie fz ijd e d e r u b r ie k b) d e r re k e n in g « B a n k e n in h e t b u ite n la n d , b e ta lin g s a k k o o rd e n ».
D eelnem ing aan het Internationaal Muntfonds
.
I n u itv o e rin g v a n d a v e rb in te n is s e n v o o r ts p r u ite n d u it d e b e k ra c h tig in g v a n d e a k k o o rd e n v a n B r e tto n W o o d s (21), m o e s t d e re g e rin g e in d e F e b r u a r i 1947 h e t b e d ra g s to r te n v a n d e B e lg isch e d e e ln e m in g a a n h e t I n t e r n a t io n a a l M u n tfo n d s, w e lk b e d ra g 225 m illio en U . S .-d o lla r, z ijn d e fr 9.861 m illio e n , b e lie p .
N a a f tr e k v a n e e n e e rs te s to r tin g in D e c e m b e r 1945 — h e t a a n d e e l v a n B elg ië in d e a a n v a n k e lijk e b e h e e rs O v e b h e i d s p a p i e r (a rtik e l 20 d e r S ta tu te n . O v e re e n k o s te n v a n h e t F o n d s — b e d r a a g t h e t te b e ta le n sa ld o fr 9.860 m illio en , w a a rv a n fr 2.464 m illio en in g o u d , k o m s t v a n 14 S e p te m b e r. 1948) a) Schatkistcertificaten. — H e t b e tr e f t h ie r k o rtlo p e n d fr 986 m illio en in n a tio n a le m u n t e n fr 6.410 m illio en in s c h a tk is tc e rtific a te n . D e B a n k v e rle e n t h a a r b e m id d e lin g k re d ie t d o o r d e B a n k a a n d e S t a a t v e rle e n d . D e c e r ti fic a te n d ie d eze v o o rs c h o tte n v e rte g e n w o o rd ig e n , b r e n o m a a n d e S ta a t h e t g o u d e n d e g e ld m id d e le n , v e re is t v o o r d e u 'tv o e r in g v a n z ijn v e rb in te n is s e n te g e n o v e r g en t o t b e lo o p v a n fr 2.465 m illio e n , g een in te r e s t op; la a ts tg e n o e m d b e d ra g v e rte g e n w o o rd ig t o p 13 S e p te m h e t F o n d s b e s c h ik b a a r te ste lle n . Zij d o e t h e t e v e n e e n s v o o r h e t G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg w a t d e g ira le b e r 1948 h e t o v e rs c h o t v a n h e t sa ld o d e r v o rd e rin g v a n b e ta a lm id d e le n b e tr e f t (v o o rsc h o t v a n 44 m illio en d e N a tio n a le B a n k te g e n o v e r d e S t a a t o p d e g e v e stig d e v o rd e rin g {fr 35 m illia rd ) e n w a a ro p a r tik e l 33 d e r o rg a L u x e m b u rg s e fra n k ). n ie k e w e t v a n to e p a s s in g is (20). (17) Voor meer bijzonderheden, zie Verslag over 1945, blz. 8-10. (18) Voor meer bijzonderheden, zie T ijd s c h r ift voor D ocu m en ta tie en V oorlichting , Mei 1947 : « D e Belgische financiën van 1939 to t 1944 ", blz. 293 297. (19) Zie Verslag van 1948, blz. 76 e.V., en T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting van September 1950, blz. 89 en 90. .
(20) Art. 33. — D e vergoeding van 0,25 pCt. ’s jaars bij de Overeenkomst van 19 Juli 1919 aan de Bank t^egekend voor onkosten van uitgiften, wordt berekend op het gedeelte van de omloop overeenkomend m et de voorschotten aan de Staat. (21) Luidens het Verslag van 1947, blz. 59 en 60. . -
---- 17 —
H e t v o o rs c h o t v a n d e B a n k v o o r d e g o u d o v e rd r a c h t b r e n g t 0,75 p C t. re n te p e r ja a r o p j h e t w o r d t d o o r d e
Bankbiljetten in om loop (25) .
S c h a tk is t g e le id e lijk te r u g b e ta a ld e n b e d ro e g op 25 D e c e m b e r 1947 m a a r fr 550 m illio e n m e e r; d a t b e d ra g k w a m in a a n m e rk in g v o o r v e rre k e n in g d e r s c h u ld e n en
d e in w is s e lb a a rh e id d e r b ilje tte n v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, w elk e in w is s e lb a a rh e id b ij k o n in k lijk b e s lu it v a n 31 M a a r t 1936 w a s h e rs te ld g e w o rd en . T o t
v o rd e rin g e n v a n d e S c h a tk is t, o p 13 S e p te m b e r 1948 (22). D eze v o o rs c h o tte n a a n d e B e lg isch e S ta a t (in g o u d e n in fra n k e n ) e n a a n h e t G ro o th e rto g d o m v o o r d e
d u s v e r w e rd d e g e d w o n g e n k o e rs g e h a n d h a a fd , alhoew el d e s t a t u t e n v a n 1945 (26) b e p a le n d a t d e b ilje tte n te r u g b e ta a lb a a r z ijn o p z ic h t, o n d e r d e d o o r d e w e t v o o rg e s c h re v e n v o o rw a a rd e n .
b e ta lin g h u n n e r d e e ln e m in g a a n h e t F o n d s , w a re n t o t 30 S e p te m b e r 1948 o n d e r d e v o lg e n d e r u b r ie k e n o p g e nom en : D E E L N E M IN G
AAN
HET
IN T E R N A T IO N A A L
M UNTFONDS
v o o rs c h o tte n a a n d e S ta a t v o o r cessie v a n g o u d in B elg isch e fra n k e n v o o rs c h o t a a n h e t G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg in B elg isch e fra n k e n . M e t in g a n g ru b rie k e n :
van
13
S e p te m b e r
1948,
lu id e n
d ie
B IJ Z O N D E R E VO O R SC H O T T E N V O O R D E E L N E M IN G A A N H E T IN T E R N A T IO N A A L M U N T F O N D S
а) a a n d e B e lg isch e re g e rin g , in B elg isc h e fra n k e n ; б) a a n fra n k e n .
de
L u x e m b u rg s e re g e rin g , in
L u x e m b u rg s e
O p d e p a ss ie fz ijd e z ijn tw e e re k e n in g e n -c o u ra n t v o o r h e t I n t e r n a t io n a a l M u n tfo n d s g e o p e n d , w a a rin d e te g o e d e n v a n h e t F o n d s re s p e c tie v e lijk in B elg isch e f ra n k e n e n L u x e m b u rg s e fr a n k e n g e c re d ite e rd w o rd e n . D a a r d ie te g o e d e n o p h u n g o u d w a a rd e n m o e te n g e h a n d
E v e n a ls in 1914 s c h o r s t d e b e s lu itw e t v a n 10 M ei 1940
Rekeningen-courant O n d e r d e v o o rn a a m s te w ijz ig in g e n d ie a a n deze ru b r ie k w e rd e n a a n g e b r a c h t (27) d ie n e n v e rm e ld : d e o n d e rv e rd e lin g s in d s 1946 v a n d e p o s t « B a n k e n » in « B a n k e n in B e lg ië » e n « B a n k e n in h e t b u ite n la n d » (deze la a t s t e o n d e rv e rd e lin g o m v a t v o o r h e t g ro o ts te g e d e e lte d e te g o e d e n d e r b u ite n la n d s e c irc u la tie b a n k e n ); h e t o p e n e n in 1947 v a n re k e n in g e n d ie d e te g e n p o s te n v o rm e n v a n d e o p d e a c tie fz ijd e v o o rk o m e n d e ru b rie k e n « D e e ln e m in g a a n h e t I n t e r n a t io n a a l M u n tfo n d s », d e o n d e rv e rd e lin g v a n 1948 a f d e r re k e n in g o p e n b a re S c h a tk is t, d ie s in d s d ie n n a a s t d e g ew o n e re k e n in g ook d e « R e k e n in g e n A k k o o rd v o o r E c o n o m isc h e S a m e n w e rk in g » o m v a t, w a a rin v e rr ic h tin g e n m e t d e E . C. A . in h e t r a a m v a n h e t M a rs h a llp la n w e rd e n g e b o e k t. I n 1949 w e rd d e re k e n in g « B a n k e n in h e t b u ite n la n d » o p h a a r b e u r t o n d e r v e rd e e ld in B e ta lin g s a k k o o rd e n a e n 6 e n a n d e re re k e n in g e n ; h e t j a a r d a a r o p o m v a t te ze n o g s le c h ts d e « g ew o n e re k e n in g e n » e n ee n n ie u w e ru b r ie k w e rd g e v o rm d , b u ite n d e r e k e n in g e n -c o u ra n t, m a a r
h a a fd b lijv e n , w e rd e n d eze re k e n in g e n -c o u ra n t a a n g e p a s t in d e b a la n s v a n 31 D e c e m b e r 1949, o p b a s is v a n d e n ie u w e p a r i t e i t v a n d e f r a n k te g e n o v e r h e t g o u d , in g ev o lg e d e S e p te m b e r-d e v a lu a tie v a n 1949. B ij b eslissin g d d . 20 F e b r u a r i 1950 v a n d e R a a d d e r « E x e c u tiv e D ire c to rs » v a n h e t I n t e r n a t io n a a l M u n tfo n d s w e rd h e t m in im u m -te g o e d d a t m o e t b e h o u d e n b lijv e n
n ie tte m in v e r v a t in d e v e rb in te n is s e n o p z ic h t. H e t b e tr e f t h ie r d e « V e rb in te n is s e n te g e n o v e r h e t b u it e n la n d in h e t k a d e r v a n b e ta lin g s a k k o o rd e n ». Z e o m v a t v o lg e n d e o n d e rv e rd e lin g e n :
o p d e re k e n in g -c o u ra n t in B e lg isc h e fr a n k e n e n L u x e m b u rg s e fra n k e n a a n d it F o n d s g e o p e n d , te r u g g e b ra c h t v a n 10 p C t. t o t 1 p C t. v a n d e q u o ta v a n B elg ië en h e t G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg (23).
d e a c tie fz ijd e d e r u b r ie k « T e g o e d e n b ij d e D ie n s t d e r P o s tc h è q u e s , re k e n in g B ». H e t b e d ra g v e rm e ld in d e r u b r ie k « E u ro p e s e B e t a
H e t n ie u w e m in im u m b e lo o p t v o o r B elg ië a ld u s 2,25 m illio en d o lla r o f 112,5 m illio e n fr a n k . H e t v e rsc h il tu s s e n h e t sa ld o in re k e n in g o p h e t o g e n b lik d e r v e r r ic h tin g e n h e t n ie u w e m in im u m w e rd g e d e k t d o o r e e n n i e t r e n te n d e s c h a tk is tb o n o p z ic h t d ie in e e n d o ssie r v a n h e t F o n d s b ij d e B a n k b e r u s t e n g e b o e k t w e rd in d e « D iv e rs e b e w a a rn e m in g e n », o n d e r d e o rd e re k e n in g e n . D e L u x e m b u rg s e re g e rin g h e e ft h e t b e h e e r v a n h a a r d e e ln e m in g in h e t I n t e r n a t io n a a l M u n tfo n d s o v e rg e n o m e n e n a a n d e B a n k h e t sa ld o v a n h e t h a a r to e g e s ta n o v o o rs c h o t te r u g b e ta a ld . Overheidsfondsen H e t b e tr e f t h ie r d e o v e rh e id sfo n d s e n e n a n d e re e ffecten v e rw o rv e n k r a c h te n s a r tik e l 18 e n 21 d e r s t a tu t e n (24). (22) Zie blz. 16 en 17. (23) Volgens het Verelag van 1950, blz. 87. (24) Zie T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichtin g , September 1950. blz. 82 en 83.
—
B a n k e n in h e t b u ite n la n d o) e n b) e n E u ro p e s e B e ta lin g s u n ie . T e g e n o v e r « B a n k e n in h e t b u ite n la n d 6) » s t a a t op
lin g su n ie » w o rd t a ls v o lg t v e r k la a r d (28) : L u id e n s h e t A k k o o rd v a n P a r ijs d d . 19 S e p te m b e r 1950 h e e ft d e E u ro p e s e B e ta lin g s u n ie , in h a a r b o e k e n , o p h e t d e b e t v a n d e B a n k 4 4 .0 5 0 .0 0 0 re k e n in g s e e n h e d e n g e b o e k t, d ie o v e re e n s te m m e n m e t h e t « a a n v a n k e lijk d e b e t » v a n B elg ië, e n d ie d e B a n k , v o o r c o n fo rm ite it, in h a a r b o e k e n o p h e t c re d it v à n d e U n ie o p g e n o m e n h e e ft v o o r e en te g e n w a a rd e v a n fr 2 .2 0 2 .5 0 0 .0 0 0 ,— . D e c o m p e n s a tie v e rric h tin g e n e in d e N o v e m b e r 1950 h e b b e n d it b e d ra g t o t 1 .8 1 2 .0 0 0.0 00 ,— te r u g g e b ra c h t, d .i. h e t sa ld o p e r 31 D e c e m b e r 1950. Verbintenissen op zicht D e v e rb in te n is s e n o p z ic h t v a n d e N a tio n a le B a n k z ijn sa m e n g e s te ld u i t h e t t o t a a l d e r b il je t te n in om lo o p e n d e r r e k e n in g e n -c o u ra n t zow el d ie v a n p a rtic u lie re n a ls d eze v a n d e S c h a tk is t. V a n 1950 a f o m v a tte n ze (25) Voor nadere bijzonderheden : cf. T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting, September 1950, blz. 91-96. (26) Art. 25, Ie alinea. ■ (27) Voor nadere bijzonderheden : cf. T ijd s c h r ift voor D o cu m en ta tie en Voorlichting, September 1950, blz. 96 en 97. (28) Volgens het verslag van 1950, blz. 93.
18
—
b o v e n d ie n d e « V e rb in te n is s e n te g e n o v e r h e t b u ite n la n d in h e t k a d e r v a n b e ta lin g s a c c o o rd e n », d ie re e d s
M aandgemiddelden :
v ro e g e r g e d e e lte lijk in d e re k e n in g e n -c o u ra n t w e rd e n
V o rd e rin g e n in B e lg isc h e fr a n k e n op h e t b u i t e n l a n d ......................................... V o rd e rin g e n o p h e t b u ite n la n d in h e t r a a m v a n d e b e ta lin g s a k k o o rd e n . —
o p g en o m en . Rekeningen betreffende ber 1944
de
m unthervorm ing
van
Octo
Cf. T ijdschrift voor Documentatie en Voorlichting v a n S e p te m b e r 1950, b lz. 100-102, 125. G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
N '
B lz.
Bedragen op het einde van het jaar : B alan serj
der
N a tio n a le
B ank
van
B e l g i ë ....................................................................1 D ev iezen en in te rn a tio n a le a k k o o rd e n 2 D e v ie z e n v o o rra a d ...................................... ........3 V o o rs c h o tte n a a n d e S t a a t e n a a n d e p u b lie k re c h te lijk e l i c h a m e n .............. ........4 D a d e lijk o p e is b a re v e rp lic h tin g e n . . . . 5 B. B ronnen
:
L it e r a t u u r Methode :
47 48 48 49 e n 50 50
Nr
BIz-
6
51
T eg o ed o p h e t b u i t e n l a n d ................. B in n e n la n d s h a n d e ls p a p ie r. — V o o r s c h o tte n o p o v erh e id s f o n d s e n .......... V o o rs c h o tte n a a n d e S c h a tk is t : S c h a t-
7
51
8
52
k i s t c e r t i f i c a t e n ......................................... B in n e n la n d s p a p i e r .................................... O v e rh e id s p a p ie r (a r tik e l 20 d e r s t a t u te n ) ................................................................
9 10
52 52
11
53
12
53
13
54
T eg o ed
in
v re e m d e
d e v iez en .
—
B ilje tte n o m lo o p e n to t a a l d e r d a d e lijk o p e is b a re v e rp lic h tin g e n ................... K w a r t a a ls ta a t der- b ilje tte n o m lo o p p e r c o u p u r e .......................................................
G E L D V O O R R A A D IN B E L G IS C H E F R A N K E N
N a tio n a le B a n k v a n B elg ië. B e stu u r der T h esa u rie e n R ijk ssch u ld . B e stu u r d e r P o s tc h è q u e s . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g d e r N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g d e r N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië v a n A p r i l 1 9 3 9 ( X I F® ja a r g a n g , v o l. 1 , n r 4) e n v a n D e c e m b e r 1 9 4 9 ( X X I V e ja a r g a n g , v o l. I I , n 1 6 ).
O n d e r « g e ld v o o rra a d in B e lg isc h e fra n k e n » v e r s ta a t m e n h ie r h e t t o t a a l d e r b e ta a lm id d e le n , b e s ta a n d e u it d e in B e lg isc h e f r a n k e n g e s te ld e v o rd e rin g e n , d ie te r b e ta lin g v a n tr a n s a c tie s k u n n e n o v e rg e d ra g e n w o rd e n z o n d e r v o o ra fg a a n d e o m z e ttin g in e e n a n d e re geld v o rm ; d ie b e ta a lm id d e le n (c h a r ta a l e n g ir a a l geld) k u n n e n — m a a r m o e te n n ie t n o o d z a k e lijk — o n m id d e llijk g e b r u ik t w o rd e n te r b e ta lin g v a n o m h e t ev en w elke tr a n s a c tie o p h e t B elg isc h g ro n d g e b ie d , w a a r ze a a n v a a r d w o rd e n ; ze o m v a tte n d e g e ld v o o r ra a d te r b e sc h ik k in g d e r B elg isc h e e co n o m ie e n d e te g o e d e n v a n h e t b u ite n la n d o p z ic h t in B e lg isc h e fra n k e n (29). H e t m e ta a lg e ld (g o u d e n z ilv e r) w o rd t t h a n s n ie t m e e r a ls b e ta a lm id d e l g e b ru ik t; h e t c h a r ta a l g e ld o m v a t d e te k e n m u n te n e n b il je t te n d o o r d e N a tio n a le B a n k v o o r re k e n in g d e r S c h a tk is t e v e n a ls v o o r eig e n re k e n in g u itg e g e v e n . H e t g ir a a l g e ld b e s t a a t u i t d e v o rd e rin g e n op z ic h t, v a n d e n a tu u r lijk e en re c h ts p e rs o n e n , o p g iroin s te llin g e n (B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s ) o f k r e d ie tin s te l lin g e n (b a n k e n e n a n d e re ) (30) e n w a a ro v e r ze k u n n e n b e s c h ik k e n d o o r m id d e l v a n c h e q u e , o v e rs c h rijv in g , m a n d a a t, w issel, e n z . I n b e g in se l k u n n e n d eze v o rd e rin g e n g e b r u ik t w o rd e n te r b e ta lin g v a n g e lijk w elk e tr a n s a c tie ; d it h e e ft t o t g ev o lg d a t d e in la g e n v a n d e A lg em en e S p a a rk a s b ijv o o rb e e ld n ie t in d e s ta tis tie k e n v o o r k o m e n , a a n g e z ie n ze n ie t o n m id d e llijk m o b ilis e e rb a a r z ijn d o o r c h è q u e s o f o v e rs c h rijv in g , m a a r e e rs t in b il j e t t e n m o e te n o m g e ze t w o rd e n (31). (29) H et is onmogelijk het bedrag aan chartaal geld in handen van het buitenland te bepalen : dit bedrag moet nochtans tamelijk groot zijn, aan gezien het Belgisch chartaal geld in het Groothertogdom Luxemburg in omloop is. (30) Met uitsluiting van de schuldvorderingen tussen de banken onderling of op hun filialen in het binnenland. (31) H et onderscheid tussen de dadelijke beschikbare monetaire middelen en beschikbare financiële middelen werd klaar vastgesteld door de heer Charles Mignet, beheerder van het Nationaal Instituut voor de Statistiek en voor Economische Studies, in zijn artikel : « Schatting van de geldmassa », verschenen in een bijvoegsel van het M a a n d e lijk s S ta tistisch B u lle tin va n h et N . I . S ., Juli-September 1950, blz. 292.
G e le t o p d e b e ta lin g s g e w o o n te n k o m t a lle e n h e t B e lg isc h g e ld in a a n m e rk in g e n n ie t d e b u ite n la n d s e d e v ie z e n in h e t la n d . W a t h e t g ira a l g e ld b e tr e f t, m o g e n d e k a sm id d e le n v a n d e k re d ie tin s te llin g e n in a n d e re g e ld e e n h e d e n (c h a r ta a l g e ld , te g o e d e n b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, b ij h e t B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s , en z .) b e sc h o u w d w o rd e n a ls gedeeltelijke d u b b e lte llin g v a n d e d e p o s ito ’s o p d e p a ss ie fz ijd e in z o v e r ze ee n w a a rb o rg v a n die d e p o s ito ’s v o rm e n ; m a a r w eg en s d e m o e ilijk h e id h e t b e d ra g d e r t o t w a a rb o rg d ie n e n d e k a s m id d e le n te s c h a tte n , w e rd e n d eze la a t s t e v o lle d ig a fg e tro k k e n v a n d e ru b r ie k e n w a a ro p ze b e tr e k k in g h e b b e n (32). Zo o p g e v a t, k o n d e s t a tis tie k sle c h ts v a n 1947 a f o p g e m a a k t w o rd e n . D e rh a lv e w e rd d e o u d e s ta tis tie k , z o a ls d ie d o o r d e h e e r L . D u p rie z w e rd o p g e ste ld , v o o r t g e z et, te n e in d e e e n v e rg e lijk in g m e t v ó ó r d e o o rlog to e te la te n (33). D e b e d ra g e n v e rs c h ille n , m a a r de e v o lu tie is v rijw e l g e lijk a a n d ie v a n d e h u id ig e s ta tis tie k .
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
G e ld v o o rra a d in B e lg isch e fr a n k e n
Nr
B lz.
14
55
15
56 e n 57
:
n ie u w e s ta tis tis c h e re e k s (1947-1950) B elg isch e g e ld c irc u la tie : o u d e s t a t i s tis c h e re e k s (1940-1950) .................
(32) H et bedrag van het geldvolume, kasmiddelen inbegrepen, overtreft het bedrag, bekomen na volledige aftrek van die kasmiddelen, slechts met 0,5 tot 1 pCt. van het geldvolume. (33) Voor de methode, cf. het Tijdschrift van April 1939; blz. 283 en 284. D e cijfers der Luxemburgse geld- en muntcirculatie zijn in dit Tijdschrift niet meer opgenomen. -
C. — B A N K K R ED IET E N A A N DE OVERHEID E N A A N H E T B E D R IJFSL E V E N B ronn en
:
H e r d isco n te rin g - e n W a a r b o r g in stitu u t. B estu u r der T h e sa u rie e n R ijk ssch u ld . N a tio n a le B a n k v a n B e lg ië : A lg e m e n e b o e k h o u d in g e n D ie n s t v a n h e t B a n k k re d ie t.
L i t e r a t u u r : A l g e m e n e s ta te n d e r b a n k e n o p h e t e in d e v a n ie d e r e p e r io d e ( B e lg is c h S t a a t s b l a d : d r ie m a a n d e l ijk s e p u b li c a ti e to t M a a r t 1 9 4 9 ,
v e r v o lg e n s m a a n d e l i j k s e s ta te n v a n d e R i j k s s c h u l d ) . J a a r v e r s la g e n v a n h e t H e r d is c o n te r i n g - e n W a a r b o r g i n s t itu u t . J a a r v e r s la g e n d e r N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië .
•
D e b a n k k re d ie te n a a n d e o v e rh e id o m v a tte n h o o fd z a k e lijk d e d o o r d e p a rtic u lie re b a n k e n to e g e s ta n e k re d ie te n (in sc h rijv in g o p S c h a tk ie tc e r tific a te n , o v e r h e id s p a p ie r e n o v e rh e id sfo n d s e n ) e n d e v o o rs c h o tte n v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië a a n d e S t a a t e n a a n so m m ig e p a r a s ta t a le in s te llin g e n , a ls o o k d e r e n t e d ra g e n d e S c h a tk is tc e rtific a te n d ie in te r e s t o p b re n g e n en o p d e m a r k t in g e k o c h t w o rd e n (a n d e r o v e rh e id sp a p ie r). H e t b e d ra g d e r S c h a tk is tc e rtific a te n A (eigen re k e n in g e n D ie n s t v o o r O n d e rlin g e H u lp v e rle n in g ) e n C (soldij d e r g e a llie e rd e le g e rs) d o o r d e N a tio n a le B a n k a a n g e h o u d e n , w e rd b ij d e a lg e m e n e v e rre k e n in g d e r v o r d e rin g e n e n s c h u ld e n v a n d e S ta a t o p 13 S e p te m b e r 1948 v o o r e en g e d e e lte o m g e z e t in g e c o n so lid e e rd e s c h u ld v o rd e rin g (34). S in d s d ie n m a g h e t to t a a l d e r o v e rh e id s e ffecten d o o r d e N a tio n a le B a n k a a n g e h o u d e n , geen fr 10 m illia rd o v e rtre ffe n (o v e re e n k o m st v a n 14 S e p te m b e r 1948 tu s s e n d e S ta a t e n d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië, a r tik e l 1). D e b a n k k re d ie te n a a n h e t b e d rijfs le v e n m o g e n v e r le e n d w o rd e n in d e v o rm v a n d is c o n to - o f h e rd isc o n to (34) Cf. blz. 16.
D.
k r e d ie t d o o r d e p a rtic u lie re b a n k e n , h e t H e rd is c o n te rin g - e n W a a r b o r g in s titu u t e n d o o r d e N a tio n a le B a n k , o f in d e v o rm v a n v o o rs c h o tte n v a n v e rs c h ille n d e a a r d d o o r d e p a r tic u lie r e b a n k e n o f d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië (d eze la a t s t e m a g s le c h ts v o o rs c h o tte n to e s ta a n o p o v e rh e id sfo n d s e n ). Z o d e p a rtic u lie re b a n k e n a a n d e v o o rg e s c h ré v e n v o o rw a a rd e n v o ld o e n , k u n n e n zij h u n h a n d e ls p a p ie r h e rd is c o n te re n , h e tz ij b ij h e t H e rd is c o n te rin g - e n W a a r b o r g in s titu u t, h e tz ij b ij d e N a tio n a le B a n k . H e t p a p ie r d a t h e t H e rd is c o n te rin g e n W a a r b o r g in s titu u t in p o rte fe u ille h e e ft — o n v e rsc h illig o f h e t a a n g e k o c h t w e rd o p d e m a r k t (d o o r d e ' N a tio n a le B a n k g e v is e e rd e b a n k a c c e p te n , d o o r d e N a tio n a le B a n k g e v ise e rd e h a n d e ls a c c e p te n , h a n d e ls a c c e p te n ), o f g e d is c o n te e rd o p g ro n d v a n d o o r d e b a n k e n g e o p e n d e k r e d ie te n — k a n h e rd is c o n te e rd w o rd e n b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië o f o p d e w is s e lm a rk t g e p la a ts t w o rd e n .
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
B a n k k re d ie te n a a n d e O v e rh e id .......... B a n k k re d ie te n a a n h e t b e d rijfs le v e n
N'
B lz -
16 17
58 59
B A L A N S E N E N M A A N D S T A T E N V A N D E B A N K V A N B E L G IS C H -K O N G O
B ron : B a n k v a n B e lg ise h -K o n g o . . L i t e r a t u u r : A m b t e l i j k B l a d v a n B e lg is c h - K o n g o .
V e r s la g e n v a n d e B a n k v a n B e lg is c h - K o n g o . B u l l e t i n m e n s u e l d ' i n f o r m a t i o n s g é n é r a le s e t r e v u e d e s m a r c h é s d e la B a n q u e d u C o n g o b elg e. T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g d e r N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . .
(g e lijk a a n d e b ij k o n in k lijk b e s lu it v a n 31 M a a r t 1936 b e p a a ld e B e lg isc h e fra n k ); g e d u re n d e h e t b o e k ja a r 1942 1943 d ro e g d e K o lo n ie a a n d e B a n k v a n B e lg ise h -K o n g o 9.3 3 0 ,6 5 k g . f i jn g o u d o v e r, te g e n d e v o o rlo p ig e p r ijs
T a b e l 18 g e e ft een s a m e n v a ttin g d e r v o o rn a a m s te r u b r ie k e n u i t d e b a la n s e n v a n d e B a n k v a n B elg iseh K o n g o v a n 1939 t o t 1950; v a n 1939 t o t 1947 w e rd e n d e b a la n s e n a fg e s lo te n o p 30 J u n i ; v a n 1947 a f, in w elk
v a n fr 46.200. V a n to e n a f e n t o t 30 J u n i 1946, w e rd d e j a a r d u s tw e e b a la n s e n v e rs c h e n e n , w e rd e n ze o p g e m a a k t v o o rr a a d g e s c h a t n a a r d e a a n k o o p p rijs . O p 30 J u n i o p 31 D e c e m b e r. 1947 (36) w e rd d e g o u d v o o rr a a d h e rw a a rd e e rd o p d e A n d e rz ijd s g e v e n d e ta b e lle n 19 t o t 22, m e t in g a n g b a sis v a n 49.318 ,0 8 2 2 h e t k ilo g ra m f ijn g o u d . D e w in s t 30 J u n i 1946, d e m a a n d s ta te n w elk e d o o r h e t Ambtelijk u i t d e z e h e rw a a rd e rin g , d ie o p e e n sp e ciale re k e n in g is Blad van Belgiseh-Kongo w o rd e n g e p u b lic e e rd . g e b o e k t, w e rd a a n d e K o lo n ia le S c h a tk is t to e g e k e n d I n b eg in se l v a lle n d e o p e ra tie s v a n d e B a n k v a n e n in A u g u s tu s 1947 o p h a a r re k e n in g g e s to rt. B e lg ise h -K o n g o o n d e r to e p a s s in g d e r o v e re e n k o m ste n T e n s lo tte w e rd o p 31 D e c e m b e r 1949 d e g o u d v o o rra a d afg e s lo te n m e t B e lg ise h -K o n g o e n B u a n d a - U r u n d i op 10 O c to b e r 1927 e n 21 J u n i 1935 (35). D e o o rlo g s m a a t h e rw a a rd e e rd o p d e b a s is v a n fr 56.263 ,7 99 4 h e t k ilo g ra m re g e le n w e rd e n v lu g in h e rin n e rin g g e b r a c h t in d e • f ijn g o u d e n w e rd d e o p b re n g s t d e r h e rw a a rd e rin g , o v e re e n k o m s tig h e t d e c re e t v a n 17 F e b r u a r i 1950, op c o m m e n ta a r d e r ru b rie k e n . 21 S e p te m b e r 1949 in ee n b ijz o n d e re p a s s ie fre k e n in g
Goudvoorraad
g e b o e k t. K r a c h te n s a r tik e l 8 v a n d e o v e re e n k o m s t v a n 1935
T o t e n m e t 30 J u n i 1942, w e rd d e g o u d v o o rr a a d g e ra a m d n a a r d e o u d e p a r i te i t v a n d e K o n g o le se fr a n k
(36) Decreet van 19 Juni 1947, A m b le lijk B la d v a n B élg isch -K o n g o van 10 Augustus 1947. De herachatting was in feite voorbarig, daar het decreet (35) D e voornaamste artikelen ter verklaring van de balansposten komen slechts van kracht werd de dag van de bekendmaking in het Bulletin. D e koers van het pond sterling was nochtans reeds, bij wetgevende verordening voor in het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie e n Voor lic h tin g : « Belgische Economische Statistieken 1929-1940 >, blz. 68-60. : van 21 Juni 1940, op K . fr. 176,625 vastgesteld.
—
20
—
m o e t d e B a n k v a n B e lg isc h -K o n g o e e n d e k k in g s re se rv e a a n « g o u d è n g o u d d e v ie z e n » b e z itte n g e lijk a a n 40 p C t. (w a a rv a n te n m in s te 20 p C t. g o u d ) v a n h e t b e d ra g d e r b ilje tte n e n d e r m e ta le n te k e n m u n te n . Zo m e n re k e n in g h o u d t m e t d e h e rw a a rd e rin g v a n d e v o o rr a a d , d a n w e rd d eze v e rh o u d in g s te e d s n a g e le e fd .
Banktegoeden D e « B a n k te g o e d e n in v re e m d e d e v ie z e n » (37) z ijn v a n 1940 a f a a n z ie n lijk g e ste g e n , te n g e v o lg e v a n d e v e ro rd e n in g v a n 21 J u n i 1940, w a a rb ij d e u itv o e rd e r s d e r K o lo n ie g e h o u d e n z ijn d e m u n te n e n d e d e v ie z en , o n tv a n g e n t e r b e ta lin g v a n h u n u itv o e r, a a n d e B a n k v a n B e lg isc h -K o n g o a a n te b ie d e n . A n d e rz ijd s « een b e s lu it v a n 18 J u l i 1941 d ro e g d e B a n k v a n B e lg isc h K o n g o o p , v o o r re k e n in g v a n d e K o lo n ie , h e t te g o e d in A m e rik a a n s e e n C a n a d e se d o lla rs, Z w itse rse fra n k e n , e sc u d o ’s e n a n g o la re s a a n te k o p e n v a n B e lg isch e en g e a llie e rd e o n d e rd a n e n , in w o n e rs d e r K o lo n ie , a ls m e d e v a n d e in K o n g o w o o n a c h tig e v ija n d e lijk e o n d e r d a n e n . M e t h e t oog o p d e z e g e b e u rlijk h e id , m o e s t, k ra c h te n s h e t w e tg e v e n d b e s lu it v a n 10 M a a r t 1941, ie d e r te g o e d in v re e m d e m u n t a a n g e g e v e n e n te k o o p a a n g e b o d e n w o rd e n (38) ».
Effectenportefeuille T o t e n m e t 30 N o v e m b e r 1947 lu id d e d e ze ru b r ie k « B elg isch e e n K o n g o le se fo n d s e n ».
Wissels op de Kolonie, België en het buitenland. D eze r u b r ie k w e rd v a n d e b a la n s v a n 30 J u n i 1942 a f g e s p lits t in :
Handelseffecten en Wissels op de Kolonie, op België en het buitenland D eze la a t s t e r u b r ie k w e rd o n d e r d e o o rlo g a c h te r e e n v o lg e n s e n in b e la n g rijk e m a te v e rh o o g d in g e v o lg e h e t b e ro e p v a n d e S c h a tk is t o p d e K o lo n ie : e e n d e c re e t v a n d e M in iste r v a n K o lo n ië n , v a n 19 F e b r u a r i 1941, h e rrie p d e b e p e rk e n d e b e p a lin g e n , v o o rz ie n in a l. 1° e n 8° v a n a r t . 4 d e r C o n v e n tie v a n 1935 v o o r d e u itg if te v a n b a n k b ilje tte n e n v a n te k e n m u n te n , m e t b e tr e k k in g t o t h e t b e z it, d o o r d e B a n k , v a n w a a rd e n g e c re ë e rd o f g e g a ra n d e e rd d o o r d e k o lo n ia le p u b lie k e a u to r it e i te n (39). D e tu s s e n k o m s t v a n d e B a n k v a n B e lg isc h K o n g o g e s c h ie d t d o o r d is c o n te rin g v a n d o o r d e K o lo n ie g e w a a rb o rg d e S c h a tk is tb o n s .
Debiteuren D e sp e c ia le re k e n in g d e r K o lo n ie , g e o p e n d k r a c h te n s a r tik e l 19 d e r C o n v e n tie v a n 21 J u n i 1935 v o o r d e u itg if te v a n b a n k b ilje tte n e n v a n te k e n m u n te n en d ie v a n m e e t a f a a n o n v e ra n d e r d c a fr 105 m illio e n b e d ro e g , w erd v a n d e re k e n in g « D e b ite u r e n » a fg e z o n d e rd . (37) Op 30 Juni 1939 bestond er een rubriek : « Diverse dekkingsreserves en banktegoeden »; op 30 Juni 1940 en op 30 Juni 1941 werd ze « Kasmid delen en banktegoeden » genoemd; van 30 Juni 1942 to t 4 December 1947 zijn de a Banktegoeden # gesplitst in tegoeden in Belgische franken en in buitenlandse deviezen en gescheiden van de a Diverse kasmiddelen »; sinds December 1948 werden de a Banktegoeden » gesplitst in tegoeden in België en tegoeden in het buitenland. (38) V erslag v a n de B a n k v a n B elgisch-K ongo over het boekjaar 1941-1942, blz. 7 en 8. (39) Verslag v a n de B a n k v a n B elgisch-K ongo. over h et boekjaar 1940-1941, blz. 9.
Kolonie « Speciale rekening voorschotten op goud » D a a r d e w e tg e v e n d e v e ro rd e n in g v a n 31 M ei 1940 b e p a a lt d a t h e t in d e K o lo n ie g e w o n n e n g o u d s le c h ts a a n d e K o lo n ie m a g v e rk o c h t w o rd e n , o p e n d e d e B a n k v a n B e lg isch -K o n g o een « sp e c ia le re k e n in g v o o rs c h o t te n o p g o u d », w a a ro p d ie v e rr ic h tin g e n g e b o e k t w e rd e n . D ie re k e n in g v e rd w e e n in M a a r t 1948. V e rm e ld e n w e d a t in J a n u a r i 1941 h e t E n g e ls-B e lg isc h fin an cieel a k k o o rd h e t v o lg e n d e v o o rz a g : « d e v e rk o o p a a n de B ank of England, te g e n b e ta lin g in p o n d e n ste rlin g o p d e b a s is v a n 168 / - p e r o n ce f ijn g o u d , v a n e lk o v e r s c h o t d e r g o u d p ro d u c tie v a n K o n g o n a d a t d e n o o d z a k e lijk e b e h o e fte n v a n d e K o lo n ie e n v a n d e B elg isch e R e g e rin g g e d e k t w a re n » (40).
'
Belgische Staat D e v o rd e rin g v a n d e S ta a t o p d e K o n g o lese C irc u la tie b a n k , d ie o p 30 J u n i 1944 fr 3.051 m d lio e n b e d ro e g , w o rd t d o o r d e S ta a t g e b r u ik t v o o r te r u g b e ta lin g v a n d e S c h a tk i8 tc e rtific a te n a a n g e h o u d e n d o o r d e L o n d e n se z e te l d e r B a n k v a n B e lg isc h -K o n g o e n v a n d e e e rs te c e rtif ic a te n d e r B e v rijd in g s le n in g . D a a re n b o v e n s t a a t d e B a n k v a n B e lg isc h -K o n g o a a n d e S t a a t v o o rs c h o tte n to e v o o r d e a a n k o o p v a n g o e d e re n b e s te m d v o o r de B e lg isc h e b e v o o rra d in g .
Biljetten en munten in omloop D e g e d w o n g e n k o e rs d e r b ilje tte n v a n d e B a n k v a n B e lg isc h -K o n g o w e rd o p g e le g d v o o r d e K o lo n ie en v o o r R u a n d a -U ru n d i, d o o r e e n w e ts o r d o n n a n tie v a n 31 M ei 1940 (41), d ie n o g s te e d s v a n k r a c h t is.
Crediteuren S e d e rt 30 J u n i 1942 k o m t d e re k e n in g C re d ite u re n o p z ic h t d e r K o lo n ie a fz o n d e rlijk o p d e b a la n s v o o r. O p 30 J u n i 1944 v e r s c h ijn t e v e n e e n s ee n re k e n in g g e o p en d o p d e B elg isc h e S ta a t , d a a r d e ze la a ts te , b ij d e b e s lu it w e t v a n 15 M ei 1944, g e m a c h tig d w e rd d e b a te n en la s te n d e r B e v rijd in g s le n in g o v e r t e n e m e n . G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
N'
B lz -
18
60
19
61
20
61
21
62
22
62
Bedragen per einde jaar : H o o fd ru b rie k e n v a n d e b a la n s e n d e r B a n k v a n B e lg is c h - K o n g o .................
Bedragen op het einde van de maand (.1946-1950) : G o u d v o o r r a a d ........................................... B a n k te g o e d e n (in B elg isch e fr a n k e n — in v re e m d e d e v ie z e n in B elgië — in h e t b u i t e n l a n d ) ........................ .... E f f e c t e n p o r t e f e u il le ............................... W issels o p d e K o lo n ie , o p B elg ië e n o p h e t b u i t e n l a n d ............................. H a n d e lse ffe c te n ............................... .... .. D e b ite u r e n ................................................ K o lo n ie « S p ec iale re k e n in g v o o r s c h o tte n o p g o u d » .......................... B e lg isc h e S t a a t ...................................... B ilje tte n e n m u n te n in o m lo o p . . . C re d ite u re n o p z i c h t ............................. C re d ite u re n o p te r m ijn ...................... (40) Ib id e m , blz. 7. (41) Ib id e m , blz. 5.
— 21 —
Bankstatistieken
B ron n en : B a n k c o m m issie e n N a tio n a le B a n k v a n B elg ië. L i t e r a t u u r : B e lg is c h S t a a t s b l a d .
J a a r v e r s la g e n d e r B a n k c o m m i s s i e . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . B u l l e t i n d e l ’i n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s e t s o c ia le s d e L o u v a i n . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . W e tte k s te n e n r e g le m e n te n : c f. « L e s t a tu t lé g a l d e s b a n q u e s et le r é g im e d e s é m is s io n s », 1 9 3 5 - 1 9 4 8 d e h e r e n F . D e V o g h e l e n A . G ré g o ir e .
(2e d r u k ) d o o r
A. — G E Z A M E N L IJ K E B A N K S T A T E N D e « A lg em en e s t a te n d e r b a n k e n » w o rd e n o p g e m a a k t d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië a a n d e h a n d v a n d e b a la n s e n (d e fin itie f s c h e m a in b ijla g e t o t h e t k o n in k lijk b e s lu it v a n 24 N o v e m b e r 1937) d ie d e a a n h e t re g le m e n t d e r B a n k c o m m iss ie (1) o n d e rw o rp e n k re d ie tin s te llin g e n h a a r o v e rm a k e n . A a n g a a n d e d e b a n k e n , d ie g e d e e lte lijk h u n b e d rijv ig h e id in h e t b u ite n la n d o f in d e K o lo n ie u ito e fe n e n w e rd e n , s e d e r t 31 D e c e m b e r 1939, in d e s t a tis tie k e n sle c h ts d e a c tie v e e n p a ss ie v e b e s ta n d d e le n d e r B e lg isc h e z e te ls o p g en o m e n . D e sa ld i v a n d e re k e n in g e n g e o p e n d o p n a a m v a n h u n z e te ls in h e t b u ite n la n d o f in d e K o lo n ie , k o m e n v o o r o n d e r d e r u b r ie k « M o e d e rm a a ts c h a p p ij, filialen e n d o c h te r m a a ts c h a p p ije n ». N o c h ta n s w a re n v a n 1940 (2) t o t e n m e t e in d e S e p te m b e r 1945 d e a c tie v e e n p a s s ie v e b e s ta n d d e le n d e r filialen e n a g e n ts c h a p p e n in h e t b u i te n la n d n ie t in d e s t a te n o p g e n o m e n en v a n O c to b e r 1945 t o t S e p te m b e r 1946 b e v a tt e n ze s le c h ts e en g e d e e lte er v an . T o t M a a rt 1949 w e rd e n d e s t a te n o p h e t e in d e v a n ie d e r k w a r ta a l (31 M a a rt, 30 J u r i , 30 S e p te m b e r, 31 D e cem b er) g e p u b lic e e rd ; sin d s d ie n v e rs c h ijn e n ze m a a n d e lij k s. T e r a a n w ijz in g v o lg t h ie r n a d e b e te k e n is o f d e s a m e n ste llin g d e r h o o fd ru b rie k e n v a n d e a lg e m e n e s t a te n (3). A C T IV A 1. s p a a r g e l d e n (art. 15, K . B. 42) (4) B eleg g in g d e r s p a a r d e p o s ito ’s (a rt. 11 e n 12, K . B . 42) a) Voorlopige beleggingen ( a r t. 11); b ) Vaste beleggingen (a r t. 12). (1) Voor de bepaling van het begrip o bank », of. het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting : « Belgische Economische Statistieken 1929-1940 », blz. 387. D e staten van activa en passiva, door de banken maandelijks aan de Nationale Bank van België overgemaakt, worden opgesteld overeenkomstig model A van de bijlage to t het koninklijk besluit van 24 November 1937. (2) Soortgelijke staten werden opgesteld op 31 December 1939 en 31 Maart 1940 : het zijn die staten, welke in dit tijdschrift worden gepubli ceerd. (3) Volgens bijlage 2 van het Ja a rversla g 1938 der B a n k co m m issie, waarbij rekening gehouden werd m et de latere wijzigingen. (4) Koninklijk besluit nr 42 van 15 December 1934 betreffende de contrôle der particuliere spaarkassen en der ondernemingen andere dan depositobanken, die gelddeposito’s opnemen : A r t. 15. De gemachtigde ondernemingen, waarvan de werking zich niet beperkt to t spaarverrichtingen, moeten voor deze laatste een apart beheer, kas en boekhouding voorzien.
2.
B E S C H IK B A R E E N V L O T T E N D E M ID D E L E N
k a s , n a t i o n a l e b a n k , p o s t r e k e n i n g — D e z e r u b r ie k o m v a t d e B e lg isch e m u n tw a a r d e n , d e b ilje tte n v a n d e
N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, d e g o u d e n s ta v e n , d e v re e m d e m u n te n , in z o v e r d eze m o g e n a a n g e z ie n w o rd e n v o o r g e m a k k e lijk t e re a lise re n , d e te g o e d e n in re k e n in g c o u r a n t bij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië en in p o s t re k e n in g e n , d e d e p o s ito ’s b ij d e N a tio n a le K a s v o o r K r e d ie t a a n d e M id d e n s ta n d sin d s 30 N o v e m b e r 1943 (5) e n b ij d e B a n k v a n B e lg isc h -K o n g o sin d s 31 M ei 1944. d a g g e l d l e n i n g e n — D eze ru b r ie k b e v a t tw e e o n d e rr u b r ie k e n : 1° « d e d a g g e ld le n in g e n in B elg ië », d ie u i t s lu ite n d d e le n in g e n o m v a tte n to e g e s ta a n a a n B elg isch e b a n k e n , a a n p a r a s ta t a le k re d ie tin s te llin g e n o f a a n b u i
te n la n d s e b a n k e n in B elg ië g e v e stig d ; d e b a n k e n k re g e n d e to e la tin g ee n b ijz o n d e re s u b - ru b rie k t e o p e n e n , w a a ro n d e r d e le n in g e n v a n te n h o o g ste tie n d a g e n m o g en a a n g e te k e n d w o rd e n ; 2° « d e d a g g e ld le n in g e n in h e t b u ite n la n d » b e s ta a n d e u it h e t c a llg e ld in h e t b u ite n la n d . b a n k ie r s — O n d e r d ez e r u b r ie k m o g e n d e a c tiv a n ie t o p g e n o m e n w o rd e n d ie o n d e r d e b e p a lin g v a lle n v a n d e r u b r ie k e n : D ag g e ld le n in g e n , M o e d e rm a a ts c h a p p ije n , filiale n e n d o c h te r m a a ts c h a p p ije n , a n d e re te in n e n w a a rd e n o p k o r te te r m ijn .
a ) Belgische bankiers (B elg isch e b a n k e n e n b a n k ie rs , b u ite n la n d s e b a n k e n in B elg ië g e v e s tig d e n p a r a s ta t a le k re d ie tin ste llin g e n ) — « o n s te g o e d » o p t e n h o o g ste d e rtig d a g e n e n o p m e e r d a n d e r tig d a g e n e v e n a ls « o n z e v o o rs c h o tte n ». H e t o n d e rs c h e id tu s s e n te g o e d e n v o o rs c h o tte n s t e m t o v e re e n m e t h e t g ew o n e v e rs c h il tu s s e n nostro- en vostro-rek e n in g en . b ) Buitenlandse bankiers (k re d ie tin s te llin g e n in h e t b u ite n la n d , m e t u its lu itin g v a n d e fin a n c ië le v e n n o o t sc h a p p e n ) — « o n s te g o e d » o m v a t u its lu ite n d d e a c tiv a b ij b u ite n la n d s e b a n k e n v o o r z o v e r ze a ls g e m a k k e lijk re a lis e e rb a a r m o g e n b e sc h o u w d w o rd e n , e n « on ze v o o rs c h o tte n ». (5) Thans Nationale Kas voor Beroepskrediet.
— 23 —
M O E D E R M A A T S C H A P P IJ , S C H A P P IJ E N
F IL IA L E N
EN
DOCHTERM AAT
— O m v a t s le c h ts d e ' re k e n in g e n g e o p e n d
a a n b a n k e n o f a a n filia le n v a n d e b a n k e n :
a ) in B elg ië (te g o e d e n v o o rs c h o tte n );
w issels. b) Overheidspapier, herdisconteerbaar bij de Nationale
b) in h e t b u ite n la n d (te g o e d e n v o o rs c h o tte n ). ANDERE
TE
IN N E N
W AARDEN
OP K O R T E
T E R M IJ N
----
D e te r m ijn m a g d e d e rtig d a g e n n ie t o v e rs c h rijd e n . a)
Coupons en uitkeerbare effecten —
De
banken
m o g e n o n d e r d eze ru b r ie k d e p o s t- e n fiscale zegels opnem en. b ) Tegenwaarde van vreemde munten effecten.
S e d e rt J u n i 1942 (6) w e rd d e r u b r ie k w isse lp o rte fe u ille o n d e rv e rd e e ld in : a ) Handelswissels m e t d e o n d e rv e rd e lin g : H e r d is c o n te e rb a re w issels, a c c e p te n e n n ie t h e rd is c o n te e rb a re
en verkochte
c) Incassodienst — O m v a t d e w issels t e r in ca sso , h e tz ij v a n d e b a n k , h e tz ij t e d ie n e in d e a a n d e b a n k o v e rg e m a a k t. I n d i t la a t s t e g e v a l s t a a t d e te g e n p o s t h e tz ij op h e t c re d it v a n d e c lië n t h e tz ij o p d e p a s s ie f p o s t « C re d ite u re n w eg en s w issels te r in c a sso ». N o c h ta n s k u n n e n d e a a n d e b a n k o v e rg e m a a k te w issels t e r in ca sso o o k u its lu ite n d in d e o rd e re k e n in g e n o p g e n o m e n w o rd en . D eze o p m e rk in g e n g e ld e n o o k v o o r d e v o lg e n d e p o s t : d) Overnemers van wissels ter incasso. W i s s e l p o r t e f e u i l l e — O n d e r d e z e r u b r ie k w o rd e n n a tu u r li jk n ie t d e a c ti v a o p g e n o m e n d ie o n d e r d e b e p a lin g v a lle n v a n d e ru b r ie k e n « A n d e re te in n e n w a a rd e n o p k o r te te r m ijn » e n « D iv e rs e d e b ite u re n » (F in a n c ië le v e n n o o ts c h a p p e n e n B e h e e r e n d ire c tie ). D e w issels g e tr o k k e n te r m o b ilis a tie v a n d e s c h u ld v o r d e rin g e n o n d e r d e r u b r ie k « D iv e rs e d e b ite u re n » w o rd e n o n d e r d eze r u b r ie k e v e n m in o p g e n o m e n .
a) Herdisconteerbare wissels — H a n d e lsw is se ls e n w a r a n ts , d ie b in n e n d e p e rk e n d e r o v e re e n k o m s te n bij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië o f b ij d e p a r a s ta t a le k re d ie tin s te llin g e n k u n n e n h e rd is c o n te e rd w o rd e n o f d ie g e m a k k e lijk o p d e g ro te b u ite n la n d s e p la a t s e n k u n n e n g e m o b ilise e rd w o rd e n . b) Andere herdisconteerbare ivaarden — D o o r d e B elg isch e o v e rh e id o f d e p a r a s ta t a le in s te llin g e n u i t g eg e v e n w a a rd e n , d ie a lle e ig e n s c h a p p e n b e z itte n o m b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië h e rd is c o n te e rd te w o rd e n (sin d s J u n i 1942 k o m e n d eze w a a rd e n v o o r o n d e r d e s u b - ru b rie k « O v e rh e id s p a p ie r m o b ilis e e rb a a r b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B e lg ië ») o f w a a rd e n w a a ro p d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië o n d e r b ijz o n d e re v o o r w a a rd e n v o o rs c h o tte n to e s t a a t (v o o rw a a rd e n d e r v o o r s c h o tte n o p w isse ls w a a rv a n d e lo o p tijd d e h o n d e rd tw in tig d a g e n n ie t o v e r tr e f t. B e d ra g d e r v o o rs c h o tte n : 95 p C t.). D eze l a a t s t e w a a rd e n v e rs c h e n e n o n d e r deze r u b r ie k in 1940 e n b le v e n e r t o t M ei 1942; s in d s J u n i 1942 w o rd e n ze o p g e n o m e n o n d e r d e s u b - ru b rie k : « O v e rh e id s p a p ie r m o b ilis e e rb a a r b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië te n b e lo p e v a n 95 p C t. ». c) Wissels geaccepteerd door de bank en door andere banken. d) N iet herdisconteerbare wissels — N ie t h e rd is c o n te e r b a r e h an d e lsw isse ls o f w a r r a n ts e n o v e re e n k o m stig d e w e t v a n 25 O c to b e r 1919 g e d is c o n te e rd e fa c tu re n .
Bank van België. c) Overheidspapier mobiliseerbaar bij de Nationale B ank van België ten belope van 95 pCt. P R O L O N G A T IE S
EN
V O O RSCHO TTEN
OP
EFFECTEN
----
D it z ijn d e v o o rs c h o tte n o p e ffe c te n w elk e g a n s d o o r e ffe c te n g e w a a rb o rg d z ijn e n u i t h o o fd e v a n h e t p a n d v e rle e n d w e rd e n a a n w is s e la g e n te n e n g e lijk g e s te ld e m a k e la a rs o f n ie t-c o m m e rc ië le v o o rs c h o tte n d ie u it h o o fd e v a n h e t p a n d a a n p a rtic u lie re n to e g e s ta a n w e rd e n en d ie v o lle d ig d o o r e ffe c te n g e w a a rb o rg d z ijn . D E B IT E U R E N D IV E R S E
W EGENS
VERSTREK TE
A C C E P T A T IE S
D E B IT E U R E N
a) Financiële vennootschappen — D ez e ru b r ie k o m v a t a lle s c h u ld v o rd e rin g e n , o n d e r w elk e v o rm ook, op fin a n c ië le v e n n o o ts c h a p p e n . M e t fin a n c ië le v e n n o o t s c h a p p e n w o rd e n d ie m a a ts c h a p p ije n b e d o e ld , d ie zich h o o fd z a k e lijk b e z ig h o u d e n m e t h e t b e h e e r, d e u itg if te o f d e h a n d e l v a n e ffec ten o f p a r tic ip a tie s v a n h a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n . b ) Beheer en directie — I n d ez e r u b r ie k w o rd e n a l d e s c h u ld v o rd e rin g e n o p g e n o m e n , o n d e r w elk e v o rm o o k , o p d e b ij a r tik e l 17 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it n r 185 b e d o e ld e p e rs o n e n . ■ c) Debiteuren wegens hypotheek — N ie t-c o m m e rc ië le v o o rs c h o tte n to e g e s ta a n u it h o o fd e v a n h e t v e rle e n d e p a n d d a t u its lu ite n d u i t e e n h y p o th e c a ire in s c h rijv in g b e s t a a t. . d) Debiteuren wegens promessen — P ro m e s s e n d o o r d e b ite u re n o n d e rs c h re v e n e n d o o r d e b a n k e n g e d is c o n te e r d , te n e in d e v ro e g e r b e s ta a n d e sc h u ld v o rd e rin g e n te m o b ilise re n . e) Andere debiteuren. E F F E C T E N P O R T E F E U IL L E
(7)
a) Belegde wettelijke reserve (8) — D e in d e v o rm v a n k a p ita a lv e n n o o ts c h a p p e n o p g e ric h te b a n k e n , m o e te n k r a c h te n s a r tik e l 13 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it n r 185 h u n w e tte lijk e re s e rv e b e le g g e n in o v e rh e id sfo n d s e n v a n d e S ta a t , d e K o lo n ie , d e p ro v in c ie s o f d e g e m e e n te n o f o n d e r h u n w a a rb o rg u itg e g e v e n . D ie re s e rv e h e e ft t o t d o e l e v e n tu e le v e rlie z e n t e d e k k e n ; d e rh a lv e m o e te n d e w a a rd e n , w elk e d e re s e rv e v e rte g e n w o o rd ig e n , b e s c h ik b a a r e n in a lle o m s ta n d ig h e d e n g e m a k k e lijk re a lis e e rb a a r z ijn . b) Belgische overheidsfondsen — 1° L e n in g e n u itg e g e v e n d o o r d e S t a a t o f d e K o lo n ie ; 2° o b lig a tie s o f a a n d e le n g e w a a rb o rg d d o o r o p e n b a re b e s tu re n ; 3° a n d e re B e lg i sc h e o v e rh e id sfo n d s e n (le n in g e n v a n h e t G e m e e n te k re d ie t, v a n d e p ro v in c ie s, v a n d e s te d e n e n g e m e e n te n e n d e B e lg isc h e b u ite n la n d s e le n in g e n in d e v ie z e n ). O n d e r d e (6) Rondschrijven der Bankcommissie op datum van 29 Mei 1942. (7) Voor nadere bijzonderheden : cf. rondsohrijven .van de Bankcommissie van 30 Juni 1942 (jaarverslag van 1941, blz. 78 e. v.). (8) Onder deze rubrieken werden to t 31 Maart 1947 de waarden opganomen, die krachtens de besluiten op de dividendbeperking van 14 Octo ber 1941 en 31 Januari 1942 geblokkeerd weiden.
— 24 —
s u b - ru b rie k e n 1° e n 2° w o rd e n s le c h ts d e effe c te n o p g e n o m e n , w a a ro p bij d e N a tio n a le B a n k v o o rs c h o tte n k u n n e n v e rk re g e n w o rd e n . c) Buitenlandse overheidsfondsen.
M O E D E R M A A T S C H A P P IJ, F IL IA L E N E N D O C H T E R M A A T S C H A P
d) Bankaandelen (a r tik e l 14, lid 1, K . B . 185) (9). e) Andere effecten — D eze ru b r ie k o m v a t d e u i t te g e v e n fo n d s e n (a r t. 14, lid 2, K . B . 185), d e te v e rk o p e n
W IS S E L S
fo n d s e n ( a r t. 14, lid 3, K . B . 185), a a n d e le n v a n k r e d ie t in s te llin g e n b ij b ijz o n d e re w e t o p g e ric h t (a rt. 14, lid 4, K . B . 185) e n d e a n d e re v a s t re n d e re n d e e n n ie t v a s t re n d e re n d e g e n o te e rd e e n n ie t g e n o te e rd e fo n d sen . O n d e r g e n o te e rd e fo n d se n , v e r s ta a t m e n d ieg e n e w elke g e n o te e rd z ijn in B elg ië o f in een la n d v a n w a a r u it de k a p ita a ltr a n s f e r s n ie t b e p e r k t z ijn . -
P IJE N
a ) in B elg ië : h u n te g o e d e n h u n v o o rs c h o tte n . b) in h e t b u ite n la n d : h u n te g o e d e n h u n v o o rs c h o tte n . GEA CCEPTEERD
o) d o o r d e b a n k . b) d o o r c o rre sp o n d e n te n . ANDERE
TE
BETALEN
— B o rg g e ld e n g e s to r t v o o r o n ze re k e n in g
en d iv e rse n . 3.
V A STG ELEG DE
M ID D E L E N
— G eb o u w en v o o r d e e x p lo ita tie v a n h e t b e d r ijf e n a n d e re in g e b ru ik o f te v e rk o p e n . g eb o u w en
P A S S IV A 1.
2.
spa a r g eld e n (art. 15, K . B . 42) S p a a rd e p o s ito ’s (a rt. 9 t o t 14, k o n in k lijk b e s lu it 42).
O PV RA A G BA A R BEVOORRECHTE
OF
GEW AARBORGDE
S C H U L D E IS E R S
----
D eze ru b r ie k h e e ft d e v o o rra n g o p a l d e a n d e re ru b rie k e n v a n h e t p a s s iv a . Zij o m v a t : • o) B e la stin g e n e n ta k s e n ; b) B ijd ra g e n in g ev o lg e so c ia le w e tte n ; c) C re d ite u re n m e t z a k e lijk e w a a rb o rg . D eze o n d e r ru b r ie k o m v a t sle c h ts d e b e d ra g e n d o o r d e b a n k v e r s c h u ld ig d e n g e w a a rb o rg d h e tz ij d o o r eig en a c tiv a , h e tz ij d o o r a c tiv a v a n d e rd e n . Zo d e v e rb in te n is s e n v a n d e b a n k s le c h ts g e d e e lte lijk g e w a a rb o rg d z ijn , w o rd e n ze o n d e r d eze ru b r ie k te n b e lo p e v a n d e w a a rb o rg w a a rd e o p g e n o m e n . V o o r z a k e lijk e w a a rb o rg w o rd e n sle c h ts aa n g e z ie n : effec ten , h y p o th e e k e n g o ed eren o f d e d o c u m e n te n d ie ze v e rte g e n w o o rd ig e n . D
a g g e l d l e n in g e n
а) in B elg ië : C all m o n e y , o p te n h o o g ste tie n d a g e n , б) in h e t b u ite n la n d .
OP KORTE
T E R M IJN
—
C R E D IT E U R E N W E G E N S W I S S E L S T E R IN C A S S O — Zie o p d e a c ’t ie fz ijd e « A n d e re t e in n e n w a a rd e n o p k o rte te r m ijn » : in c a s so d ie n s t en o v e rn e m e rs v a n w issels
t e r in c asso . D E P O S I T O ’S E N
d iv e r s e n
W AARDEN
D e te r m ijn m a g d e d e rtig d a g e n n ie t o v e rs c h rijd e n .
C R E D IT E U R E N
a) D adelijk opvraagbaar en op hoogstens dertig dagen — M en v in d t h ie r d e d a d e lijk o p v ra a g b a r e d e p o s ito ’s en d e d e p o s ito ’s o p h o o g ste n s d e rtig d a g e n , d e b e d ra g e n d e r b a n k b o e k je s (10) en d e r a n d e re o p b o e k je s in g e s c h re v e n d e p o s ito ’s (10) e n d e te g o e d e n e n v o o rs c h o tte n v a n fin a n cië le v e n n o o ts c h a p p e n . b ) Op meer dan dertig dagen. — H e t z ijn d e d e p o s ito ’s o p m e e r d a n één m a a n d , o p m e e r d a n één j a a r e n op m e e r d a n tw e e ja a r . D e in s c h rijv in g v a n d e p o s ito ’s o p te r m ijn g e b e u rt n a a r d e o v e re e n g e k o m e n te r m ijn , d .w .z . n a a r d e p e rio d e v o o r d e w e lk e d eze d e p o s ito ’s o o rs p ro n k e lijk w e rd e n a a n g e le g d e n n ie t -n aar d e te r m ijn d ie , o p h e t o g e n b lik w a a ro p d e s t a a t w e rd o p g e m a a k t, n o g t o t d e v e rv a ld a g m o e t v e rlo p e n (11). o b l ig a t ie s
3.
e n
k a sb o n s
—
O p m e e r d a n tw e e ja a r .
N IE T -O P V R A A G B A A R r e se r v e fo n d s
— H e t R e s e rv e fo n d s d e k t e v e n tu e le
v e rlie z e n . R E K E N IN G E N
BETREFFEND E
DE
M U N T S A N E K IN G S V E R -.
R IC H T IN G E N
D e v e rle n g in g m e t een te r m ijn v a n é é n ja a r v a n d e in B e lg isch e fr a n k e n g e ste ld e S c h a tk is tc e rtific a te n m e t v e rv a ld a g tu s s e n 9 O c to b e r 1944 e n 8 O c to b e r 1945 (k o n in k lijk b e s lu it v a n 6 O c to b e r 1944, a r tik e l 23) v e ro o r z a a k te in d e b a n k s t a te n v a n 31 D e c e m b e r 1944 af, e e n v e rh o g in g v a n h e t b e d ra g v a n h e t « O v e rh e id s p a p ie r m o b ilis e e rb a a r b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië te n b e lo p e v a n 95 p C t. », te n n a d e le v a n d e « O v erh eid sfo n d s e n h e rd is c o n te e rb a a r b ij d e N a tio n a le B a n k v a n
B elg ië ». A n d e rz ijd s w e rd h e t b e d ra g d e r g e d e p o n e e rd e e n bij а) B elg isch e : h u n te g o e d e n h u n v o o rs c h o tte n . d e m u n ts a n e rin g s o p e r a tie s n ie t g e ru ild e b ilje tte n k r a c h б) B u ite n la n d s e : h u n te g o e d e n h u n v o o rs c h o tte n . te n s a rtik e l 15 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it v a n 6 O c to (9) K . B . 185, a rt. 14. — H et is aan elke bank, opgericht onder de bij b e r 1944 o p h e t c re d it g e b r a c h t v a n een sp e cia le re k e n in g , artikel 8 bepaalde vormen, verboden aandelen of deelnemingen in welke B A N K IE R S
vorm ook te bezitten in een of meer handelsmaatschappijen of maatschappijen in handelsvorm andere dan banken of in één of meer verenigingen bij wijze van deelneming. D it verbod geldt ook voor de door dergelijke maatschap pijen uitgegeven obligaties. Nochtans mogen de banken gedurende een maximum-termijn van zes maand, ingaande op de dag waarop de inschrijving gebeurde, alle Belgische of buitenlandse aandelen of obligaties bezitten waarvan zij de openbare uitgifte verzorgen, of participaties in een of meer verenigingen bij wijze van deelneming die opgericht werden om een openbare uitgifte te doen. Die banken mogen daarenboven eigenaar worden van de waarden in lid 1 bedoeld om zich tegen haar dubieuze en onbetaalde schuldvorderingen te dekken. Deze waarden moeten binnen de tw ee jaar vervreemd worden. H et bij lid 1 vermeld verbod geldt noch voor de daar vermelde waarden, zo deze gewaarborgd zijn door de Staat, de Kolonie, de provincie of de gemeenten, noch voor de aandelen in het kapitaal van een bij een wet opgerichte kredietinstelling.
(10) Cf. J a a rversla g v a n de B a n k co m m issie 1949-1950, blz. 28 : D e rubriek « Bankboekjes » mag slechts de deposito’s inhouden ingeschreven in de gebruikelijke boekjes, waarover slechts kan beschikt worden door afhalingen, verwezenlijkt op vertoon van het boekje, en voor zover de zonder vooropzeg toegestane afhalingen per periode van veertien dagen de f r S.000 grens niet overtreffen, en dat verder de bijkomende afhalingen slechts toe gestaan worden ten belope van ten hoogste /r 50.000 per periode van veertien dagen, en mits een vooropzeg van ten minste veertien dagen. . D e banken die op boekjes (gewoonlijk in dat geval « rekeningboekjes u genoemd) deposito’s op zicht ontvangen, of deposito’s waarvan de opeisingsvoorwaarden niet streng overeenkomen m et deze vastgesteld in boven vermelde bepaling, hebben de mogelijkheid een afwijking te vragen; in dit geval worden ze ingeschreven onder de aanduiding : « Andere op boekjes ingeschreven deposito’s ». . (11) Ja a rversla g v a n de B a n k co m m issie va n 194 9 .1 9 5 0 , blz. 27.
— 25 —
w elk e v a n a m b ts w e g e g e o p e n d w e rd o p n a a m v a n d e h o u d e r d ie a ls e ig e n a a r d o o r d e in s te llin g w elk e d e d e p o s ito ’s o n tv a n g t, w e rd a a n g e d u id . M a a r in w e rk e lijk h e id v e r t e g e n w o o rd ig e n d ez e b ilje tte n een s c h u ld v a n d e N a tio n a le B a n k e n m o e te n d a n o o k o p d e b a la n s v o o rk o m e n ; d e b a n k e n v e rm e ld e n ze d e rh a lv e in h u n k w a r ta a ls ta te n v a n D e c e m b e r 1944 t o t S e p te m b e r 1945 a ls : « G eld en v o o r o rd e : I n tr e k k in g v a n d e o u d e b ilje tte n d e r N a tio n a le B a n k v a n B elg ië (b e s lu itw e t v a n 6 O c to b e r 1944) ». O p h e t a c tiv a s t a a t d e N a tio n a le B a n k d e b e t' o n d e r d e r u b r ie k : « N a tio n a le B a n k v a n B elg ië : U itv o e rin g sre k e n in g e n (b e s lu itw e t v a n 6 O c to b e r 1944, a r tik e l 15) », te r w ijl h e t g eh e e l d e r d e p o s ito h o u d e rs in tw e e re e k s e n re k e n in g e n o v e r h e t p a s s ie f v e rd e e ld z ijn : « B ijz o n d e re re k e n in g e n g e o p en d a a n d e d e p o n e n te n : » o) T ijd e lijk o n b e s c h ik b a re re k e n in g e n ; » b) G e b lo k k e e rd e re k e n in g e n ». T e n s lo tte w o rd t k r a c h te n s a r tik e l 16 v a n d e b e s lu itw e t v a n 6 O c to b e r 1944 h e t g r o o ts te g e d e e lte d e r te g o e d e n in re k e n in g b ij d e in s te llin g e n , d ie d e p o s ito ’s o p te n h o o g ste tw e e j a a r m o g e n o n tv a n g e n o n b e s c h ik b a a r g e m a a k t : sin d s S e p te m b e r 1944 k o m t h e t op d e d r ie m a a n d e lijk s e s t a a t o n d e r d e ru b r ie k : « S p e c ia a l o p v r a a g b a a r (b e s lu itw e t v a n 6 O c to b e r 1944, a r tik e ls 16 e n 17) : » a) T ijd e lijk o n b e s c h ik b a re re k e n in g e n ; » b) G e b lo k k e e rd e re k e n in g e n ». D e b e s te m m in g d e r tijd e lijk o n b e s c h ik b a re e n d e r g e b lo k k e e rd e te g o e d e n w o r d t g e re g e ld b ij d e w e t v a n 14 O c to b e r 1945 e n b ij h e t m in is te rie e l u itv o e rin g s b e s lu it v a n 5 D e c e m b e r 1945. K r a c h te n s d e z e b e s c h ik k in g e n w o rd en d e te g o e d e n in sp e c iale tijd e lijk o n b e s c h ik b a re « b ilje tte n » -rek en in g en n a a r d e re k e n in g e n « tijd e lijk o n b e s c h ik b a re d e p o s ito ’s » o v e rg e b o e k t e n d e g e b lo k k e e rd e re k e n in g e n (b ilje tte n e n d e p o s ito ’s) in e ffe c te n d e r m u n ts a n e rin g s le n in g o m g e z e t v a lu t a 31 D e c e m b e r 1945. D e o m z e ttin g d e r tijd e lijk o n b e s c h ik b a re « b ilje tte n »■
d e v rijm a k in g o p 1 D e c e m b e r 1945 v a n 25 p C t. d e r ti jd e lijk o n b e s c h ik b a re re k e n in g e n . I n r u il v a n d eze n ie u w e sc h u ld , o n tv a n g e n d e b e h e re n d e in s te llin g e n v a n w e g e d e S t a a t ee n te g e n w a a rd e d o o r d e N a tio n a le B a n k g e le v e rd in d e v o rm v a n S c h a tk is tc e r tif ic a te n . A n d e rz ijd s m a k e n d e fin a n c ië le in s te llin g e n a a n d e S c h a tk is t h u n g e b lo k k e e rd e te g o e d e n o v e r, d ie d a n o m g e z e t w e rd e n in e ffe c te n d e r m u n ts a n e rin g s le n in g . M a a r zo v o o r d e b a n k e n d 0 v e rd w ijn in g v a n h u n g e b lo k k e e rd e re k e n in g e n , d ie d e o u d e b il je t te n v e rte g e n w o o r d ig e n , sle c h ts h u n o rd e re k e n in g e n b e ïn v lo e d t, d a n b e te k e n t d e o v e r d r a c h t d e r o u d e g e b lo k k e e rd e d e p o s ito ’s v o o r h e n e e n v e rm in d e rin g v a n sc h u ld ; a ls te g e n w a a rd e m o e te n ze a a n d e N a tio n a le B a n k , v o o r re k e n in g v a n d e S c h a tk is t, s c h a tk is tc e r tif ic a te n o v e rm a k e n . Z ie h ie r e e n v e rg e lijk in g v a n d e re k e n in g e n b e tre ffe n d e d e m u n th e rv o rm in g , z o als ze o p d e b a n k s ta te n v o o r k w a m e n o p 30 N o v e m b e r e n o p 31 D e c e m b e r 1945 (12). 30 November 31 December 1945 1945 S p ec ia a l o p vra a g b a a r :
Tijdelijk onbeschikbare rekeningen..................
(m illioene » fra n ke n )
7.643 16.651
17.812
O elden voor orde :
Tijdelijk onbeschikbare rekeningen.................. O elden voor orde : Tijdelijk onbeschikbare rekeningen..................
16.240 32.793
S p ec ia a l opvra a g b a a r +
23.883 49.444
17.812 49.310
T e n g e v o lg e v a n d e m u n ts a n e rin g s v e r ric h tin g e n o n d e r g a a n o p 31 D e c e m b e r d e re k e n in g e n « O v e rh e id s p a p ie r h e rd is c o n te e rb a a r b ij d e N a tio n a le B a n k » e n « O v e rh e id s fo n d s e n m o b ilis e e rb a a r b ij d e N a tio n a le B a n k te n b e lo p e v a n 95 p C t. » b e la n g r ijk e v e rm in d e rin g e n ; v a n 31 D e c e m b e r 1945 t o t 31 M a a r t 1946 v e r s c h ijn t e c h te r o p h e t a c tiv a e e n n ie u w e re k e n in g : « T e o n tv a n g e n S c h a tk is tc e rtific a te n (m in iste rie e l b e s lu it v a n 5 D e c e m b e r 1945, a r tik e l 10) »; d e ze re k e n in g v e rte g e n w o o rd ig t d e c e rtif ic a te n d ie d o o r d e S t a a t a a n d e b a n k e n a f te
re k e n in g e n in tijd e lijk o n b e s c h ik b a re d e p o sito re k e n in g e n h e e ft t o t g e v o lg d a t te n a a n z ie n v a n d e b e h e re n d e in s te llin g e n , d e o rd e re k e n in g in e e n s c h u ld v e ra n d e r t;
d ra g e n b lijv e n .
d it le g t d e v e rd w ijn in g u it v a n d e ru b r ie k « G eld en v o o r o rd e : tijd e lijk o n b e s c h ik b a re re k e n in g e n » e n d e v e r m e e rd e rin g v a n h e t « S p e c ia a l o p v r a a g b a a r : T ijd e lijk
T e n g e v o lg e v a n d e v rijm a k in g v a n h e t sa ld o d e r t ijd e lijk o n b e s c h ik b a re te g o e d e n (13), v e r d w ijn t op 31 M a a r t 1949 h e t « S p e c ia a l o p v r a a g b a a r » v a n d e d r ie
o n b e s c h ik b a re re k e n in g e n ». D eze v e rm e e rd e rin g is n ie t zo g ro o t a ls h e t p e r e in d e N o v e m b e r 1945 b e s ta a n d e b e d ra g d e r « G eld en v o o r o rd e : T ijd e lijk o n b e s c h ik b a re re k e n in g e n » (zie h ie rn a ) e n z u lk s te n g ev o lg e v a n
m a a n d e lijk s e s ta te n . (12) Naar het Ja a rversla g va n de B a n k co m m issie va n 1945-1946 , blz. 50. (13) Regentsbesluit van 15 Januari 1949 ( B elg isch S ta a tsb la d van 20 Januari 1949).
B . — T H E S A U R I E - , L I Q U I D I T E I T S - E N S O L V A B I L I T E I T S C O E F F I C I E N T (14) D o o r a r tik e l 11 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it 185 v a n 9 J u l i 1935 (15) w e rd h e t b e g in se l v a stg e le g d v a n d e te ' h a n d h a v e n v e rh o u d in g tu s s e n d e liq u id e m id d e le n en d e m o b ilise e rb a re a c tiv a v a n d e b a n k e n e n e rz ijd s en (14) Over artikel 11 van het koninklijk besluit 185 betreffende de door de banken te handhaven verhoudingen tussen sommige rubrieken van hun balans, zal de lezer een omstandig en volledig commentaar vinden in L e S ta tu t légal des banques et le R é g im e des ém issions , 1Ô35-1938, van de heren F. D e Voghel en A. Grégoire (Brussel, Etabliss. E.' Bruylant, 2e uitgave, 1949), blz. 33 to t 58. (15) Hieraan werden wijzigingen gebracht bij het besluit nr 67 van 30 November 1939 ( Ib id e m , blz. 35) dat o.a. de banken in categorieën verdeelt, de Bankcommissie toelaat de verhoudingen te wijzigen naar gelang van de
h a a r v e rp lic h tin g e n o p z ich en op k o r te te r m ijn a n d e rz ijd s , e n tu s s e n h e t k a p it a a l e n d e re s e rv e s e e n sd eels e n h e t to t a a lb e d r a g h e tz ij v a n d e d e p o s ito ’s, h e tz ij v a n al h u n v e rb in te n is s e n o p z ic h t en o p k o r te te r m ijn a n d e r d eels. T o t e n m e t 1945, h e e ft d e B a n k c o m m iss ie e r zich to e b e p e r k t, d e n o d ig e g eg e v e n s t e v e rz a m e le n v o o r omstandigheden en de Bankcommissio machtigt de verhouding te reglemen teren tussen « bepaalde bestanddelen » der liquide middelen en de mobili seerbare activa der banken enerzijds en hun verplichtingen op zicht en op korte termijn anderzijds.
— 26 —
e v e n tu e le u itv o e rin g d e r m a c h te n d ie h a a r k ra c h te n s a r tik e l 11 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it 186 w e rd e n v e rle e n d : d ie g eg e v e n s o n tle e n d a a n d e k w a r ta a ls ta te n d e r b a n k e n ,
g isc h e fr a n k e n z o n d e r d e k k in g v a n z a k e lijk e w a a rb o rg e n , d ie v o o rk o m e n o n d e r d e ru b r ie k e n « D a g g e ld » en « B a n k ie rs , B e lg isch e o f b u ite n la n d s e — h u n v o o r
h e b b e n h a a r in s t a a t g e s te ld d e v o lg e n d e c o ë ffic ië n te n te b e re k e n e n :
s c h o tte n »;
D e thesauriecoëfficiënt, d .i. d e v e rh o u d in g tu s s e n e n e r z ijd s d e g e ld m id d e le n in k a s , b ij d e N a tio n a le B a n k e n op p o s tre k e n in g e n a n d e rz ijd s h e t b e d ra g d e r d e p o s i to ’s e n re k e n in g e n -c o u ra n t o p z ic h t; b a n k b o e k je s ; b ijz o n d e r o p v ra a g b a a r p a ssie f; fin a n c ië le v e n n o o ts c h a p pen
w a a rv a n d e te g o e d e n o p h e t p a s s ie f v o o rk o m e n .
D e liquiditeitscoëfficiënt w o rd t b e p a a ld d o o r een b re u k , w a a rv a n d e te lle r g e v o rm d is u i t h e t t o t a a l b e d ra g d e r v o lg e n d e r u b r ie k e n v a n d e a c tie fz ijd e : K a s , N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, P o s tre k e n in g ; D a g g e ld le n in g e n ; B a n k ie rs; M o e d e rm a a ts c h a p p ij, filia le n e n d o c h te r m a a t s c h a p p ije n ; A n d e re t e in n e n w a a rd e n o p k o rte te r m ijn ; H e rd is c o n te e rb a r e w issels; A n d e re h e rd is c o n te e rb a re w a a r d e n ; O v e rh e id s p a p ie r m o b ilis e è rb a a r b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië te n b e lo p e v a n 95 p C t.; T e o n tv a n g e n S c h a tk is tc e rtific a te n ; G e a c c e p te e rd e w issels; P ro lo n g a tie s ; O v e rh e id s fo n d se n te n b e lo p e v a n h e t v o o rs c h o t d a t d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië a a n d e b a n k e n to e s ta a t; — d e n o e m e r v a n d eze b re u k is g e v o rm d u it h e t to t a a l b e d ra g d e r v o lg e n d e p a s s ie fp o s te n : B e v o o rre c h te o f
.
2) m e t « o v e rh e id s p a p ie r » w o rd t b e d o e ld h e t n o m in a a l b e z it v a n een b a n k in o v e rh e id s p a p ie r o p k o r te e n g e m id d e ld e te r m ijn u itg e g e v e n d o o r d e S ta a t , u it g e d r u k t in B elg isch e fr a n k e n e n v a tb a a r v o o r d is c o n to , v e rk o o p a a n o f a f s ta n d d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, in o v e re e n s te m m in g m e t a r tik e l 17, 3°, v a n h a a r s t a tu t e n en m e t d e b e sc h ik k in g e n g e tro ffe n t o t to e p a s s in g v a n d i t a rtik e l; d i t o v e rh e id s p a p ie r m o e t v rij en o n b e la s t z ijn v a n elk e in p a n d g e v in g , v e rz e t o f g e lijk w e lk b ele tse l; 3) m e t « d a d e lijk e n o p k o r te te r m ijn o p v ra a g b a a r p a s s ie f » w o rd t b ed o eld h e t to t a a l d e r v e rb in te n is s e n in B elg isc h e fra n k e n d ie b lijk e n u i t d e r u b r ie k e n « B a n k ie rs , B elg isch e o f b u ite n la n d s e — h u n te g o e d », « D e p o s ito ’s e n c re d ite u re n », « B a n k b o e k je s », « F in a n c ië le v e n n o o t
s c h a p p e n », « A n d e re te b e ta le n w a a rd e n o p k o r te t e r m ijn » en o o k , t o t b ij h a a r v e rd w ijn e p , u i t d e tijd e lijk e ru b r ie k « S p e c ia a l o p v r a a g b a a r : tijd e lijk o n b e s c h ik b a re re k e n in g e n »; 4) m e t « eig en m id d e le n » w o rd t b e d o e ld h e t to t a a l d e r m id d e le n w e e rg e g e v e n in d e ru b r ie k e n « K a p ita a l », « N ie t-b e s c h ik b a re re s e rv e w eg en s u itg if te p re m ie »,
g e w a a rb o rg d e sc h u ld e ise rs; D a g g e ld le n in g e n ; B a n k ie rs ; M o e d e rm a a ts c h a p p ij, filia le n e n d o c h te r m a a ts c h a p p ije n ; G e a c c e p te e rd e w issels; A n d e re t e b e ta le n w a a rd e n o p k o r te te r m ijn ; C re d ite u re n w eg en s w issels te r in c a sso ;
« W e tte lijk e re s e rv e », « B e s c h ik b a re re s e rv e » e n « O v e r g e b ra c h te w in s t ».
D e p o s ito ’s en r e k e n in g e n -c o u ra n t o p z ic h t e n o p h o o g s te n s d e r tig d a g e n ; B a n k b o e k je s ; F in a n c ië le v e n n o o t s c h a p p e n — h u n te g o e d e n ; B ijz o n d e r o p v ra a g b a a r
e n o p k o r te te r m ijn o p v r a a g b a a r p a s s ie f — n ie t g e d u re n d e m e e r d a n tie n o p e e n v o lg e n d e d a g e n b e n e d e n de in d e h ie r n a v o lg e n d e ta b e l o p g e n o m e n m in im u m co ëfficiën t d a le n .
p a ss ie f. D e verhouding tussen de eigen middelen en de middelen van derden, b e k o m e n d o o r h e t to t a a l v a n h e t n ie t o p v r a a g b a a r p a s s ie f t e d e le n d o o r h e t to t a a l v a n h e t o p v ra a g b a a r p a ssie f. V a n 31 D e c e m b e r 1944 t o t 30 S e p te m b e r 1945 z ijn d eze tw e e c o ë ffic ië n te n te n g e v o lg e v a n d e m u n th e rv o rm in g v a n g e e n b e te k e n is . Z e w o rd e n d a n o o k sle c h ts als a a n w ijz in g b e re k e n d . B ij h e t o p 29 J a n u a r i 1946 g e n o m e n e n d o o r m in is te rie e l b e s lu it v a n 5 F e b r u a r i 1946 g o e d g e k e u rd re g le m e n t te r u itv o e rin g v a n a rtik e l 11, § 1, v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it n r 185, h e e ft d e B a n k c o m m iss ie m in im u m -c o ë ffic ië n te n v a s tg e s te ld v o o r d e th e s a u rie , d e d e k k in g en d e s o lv a b ilite it v a n elk e d e r d rie s o o rte n b a n k e n , d ie e v e n e e n s in h e t v o o rn o e m d e re g le m e n t z ijn b e p a a ld ; d e B a n k co m m issie b e s lis t t o t w e lk e s o o r t ie d e re b a n k b e h o o rt.
N o c h ta n s m a g d e thesauriecoëfficiënt v a n een b a n k — v e rh o u d in g tu s s e n d e th e s a u rie m id d e le n en h e t d a d e lijk
D e dekkingscoëfficiënt in overheidspapier v a n een b a n k — v e rh o u d in g tu s s e n d e so m v a n th e s a u rie m id d e le n e n o v e rh e id s p a p ie r t o t h e t d a d e lijk o f o p k o r te te r m ijn o p v ra a g b a a r p a s s ie f — m o e t s te e d s h o g e r zijn d a n o f g e lijk b lijv e n a a n d e h ie r n a v e rm e ld e m in im u m -co ëffic ië n t z o n d e r d a t n o c h ta n s h e t v o lu m e v a n h e t o v e rh e id s p a p ie r in v e rh o u d in g t o t h e tz e lfd e p a s s ie f o p z ic h z e lf a lle e n z o u k u n n e n le id e n t o t e e n p a rtië le co ëfficiënt die la g e r z o u z ijn d a t d e v ie r v ijfd e n v a n d e h o g e r v e rm e ld e g lo b a le coëfficiënt. D e solvabiliteitscoëfficiënt v a n een b a n k — v e rh o u d in g v a n d e eig en w e rk m id d e le n t o t h e t g eh e e l v a n h e t o p v r a a g b a a r p a ssie f, z o als d i t u itg e d r u k t is in d e j a a r lijk se b a la n s , b eo o g d in a r tik e l 1 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it v a n 2 4 N o v e m b e r 1937 — m o e t v a n tw e e t o t tw e e ja a r h o g e r z ijn d a n o f g e lijk b lijv e n a a n d e h ie r n a v e rm e ld e co ëfficiën t.
V o o r d e to e p a s s in g v a n d i t re g le m e n t, v e rw ijz e n d n a a r a rtik e le n 1 e n 4 v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it d d . 24 N o v e m b e r 1937, g e ld e n v o lg e n d e b e g rip p e n :
T a b e l d e r c o ë f f ic i ë n te n (M . B . v a n 5 F e b r u a r i 1 9 4 6 )
1) m e t « th e s a u rie » o f « th e s a u rie m id d e le n » v a n een * b a n k , w o rd t b e d o e ld h e t t o t a a l v a n h a a r e ig e n lijk in ca sso in B elg isch e sp eciën en m u n t, h a a r d a d e lijk o p v ra a g b a a r Regionale of gespecialiseerde bante g o e d in B elg isch e fr a n k e n b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië en op h a a r p o s tre k e n in g , n a a f tr e k v a n d e a a n d e B a n k to e g e s ta n e v o o rs c h o tte n o f le n in g e n in B e l
Banken m et gemiddelde circulatie Banken m et grote oirculatie . . . .
— 27 —
Thesaurie
6 5 4
Dekking
Solvabiliteit
50 60 65
10 7 5
D e o v e rg a n g s b e p a lin g e n v o o rz a g e n v a n 1 J a n u a r i 1947 to t e in d e 1948 e e n v e rm in d e rin g d e r so lv a b ilite its c o ë ffic ië n t re s p e c tie v e lijk o p 8, 5 V« e n 4 p C t.; v a n 1 J a n u a r i 1949 a f w e rd e n d e n ie u w e c o ë ffic ië n te n v o lled ig v a n k ra c h t. T w ee a lg e m e n e a fw ijk in g e n v a n d i t re g le m e n t w e rd e n m e t in g a n g v a n 31 M a a r t 1946, to e g e s ta a n : d e e n e la a t d e b a n k e n to e b ij h u n th e s a u rie m id d e le n d e d a g g e ld le n in g e n te re k e n e n , d ie zij to e g e s ta a n h e b b e n a a n a n d e re in g e s c h re v e n b a n k e n o f a a n o p e n b a re k re d ie tin s te llin g e n e n z u lk s t e n b e lo p e v a n m a x im u m 2 p C t. v a n h u n p a ss ie f o p z ic h t e n o p k o r te te r m ijn ; d e a n d e re m a c h tig t d e d o o r d e N a tio n a le K a s v o o r K r e d ie t a a n d e M id d e n s ta n d (16) e rk e n d e b a n k e n , b ij h u n th e s a u rie m id d e le n d e d e p o s ito ’s o p z ic h t t e re k e n e n , d ie zij b ij v o o rn o e m d e in s te llin g a a n h o u d e n . I n 1948 w e rd e n d e a fw ijk in g e n b e tre ffe n d e d e d e k k in g to e g e s ta a n a a n v e rs c h e id e n e b a n k e n v a n c a te g o rie I , g e iin ifie e rd e n u itg e b re id t o t d e m e e s te d e z e r, w a a r v a n d e w e rk m id d e le n m in d e r d a n 150 m illio e n b e d ra g e n . S e d e rt h e t v e rd w ijn e n v a n d e v o o rlo p ig o n b e s c h ik b a re g e ld e n (17) v e re is t d i t ré g im e e e n d e k k in g v a n th e s a u rie en v a n p u b lie k e S ta a ts e ff e c te n o p k o r te te r m ijn g e lijk
(16) Thans N ationale Kas voor Beroepskrediet. . (17) H e t. saldo der tijdelijk onbeschikbare rekeningen werd op 15 Januari 1949 vrijgegeven. (18) Ja a rversla g v a n ae B a n k co m m issie 1948-1949. (19) Onder openbare instellingen moet verstaan worden : de Algemene Spaar- en Lijfrentekas, de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid, het Herdiscontering- en Waarborginstituut, het Centraal Bureau voor Hypothecair Krediet, de Nationale Kas voor Beroepskrediet en de Nationale Maatschappij voor het Kleine Landeigendom (Ja a rversla g va n de B a n k co m m issie 1949-1950, blz. 19).
—
d e k k in g s c o ë ffic ië n t); d it o v e rh e id s p a p ie r m o e t v rij en o n b e la s t z ijn v a n e lk e in p a n d g e v in g , v e rz e t o f w elk d a n ig b e le tse l; 3° D o o r « o p h o o g s te n s d e r tig d a g e n o p v ra a g b a a r p a s s ie f » e n d o o r « o p m e e r d a n d e rtig d a g e n o p v r a a g b a a r
d a g e n e n e rz ijd s o f o p m e e r d a n d e rtig d a g e n z o n d e r tw e e j a a r te o v e rs c h rijd e n a n d e rz ijd s (20), e n d ie, w elk e h u n h e rk o m s t z ij, d e a a rd h e b b e n v a n d e p o s ito ’s, v e r b in te n is s e n in r e k e n in g -c o u ra n t o f v a n o p k o r te te r m ijn te b e ta le n w a a rd e n , z o n d e r e c h te r e r in d e v o o rs c h o tte n o f le n in g e n in B e lg isc h e fra n k e n v o o rz ie n in p a r a g r a a f I te b e g rijp e n ; d e d e p o sito b o e k je s d ie b e a n tw o o rd e n a a n d e v o o rw a a rd e n v a n o p e is b a a rh e id a a n v a a r d d o o r d e B a n k c o m m iss ie , z ijn b e g re p e n in h e t t o t m e e r d a n d e rtig d a g e n o p v r a a g b a a r p a ssief; 4° D o o r « eig en m id d e le n », h e t k a p ita a l, d e re s e rv e s e n d e o v e rg e d ra g e n w in s te n .
Thesauriecoëfficiënt
O p 11 O c to b e r 1949 v o o rz a g d e B a n k c o m m iss ie een n ieu w re g le m e n t, g o e d g e k e u rd d o o r m in is te rie e l b e s lu it v a n 12 O c to b e r 1949 e n in w e rk in g tr e d e n d o p 14 O c to b e r 1949, d a g v a n z ijn p u b lic a tie in h e t Belgisch Staats blad. D it re g le m e n t v e r v a n g t d a t v a n 29 J a n u a r i 1946, m a a r d e B a n k c o m m iss ie « re g e lt d e v o lg o rd e v a n h e t in w e rk in g tr e d e n d e r h u id ig e b e sc h ik k in g e n e n d e h e rro e p in g v a n d ie g en e w elk e ze v e rv a n g e n ». D e c a te g o rie « re g io n a le o f g e sp e c ia lise e rd e b a n k e n », d o o r h e t v o rig e re g le m e n t b e p a a ld , w e rd g e s p lits t in « re g io n a le b a n k e n » e n « g e sp e c ia lise e rd e b a n k e n ». D e n ie u w e , h ie r n a v e rm e ld e d e fin itie s v a n d e te r m e n
a ls v o lg t o m s c h re v e n : . 1° D o o r « th e s a u rie m id d e le n » v a n e e n b a n k , m o e t m e n v e rs ta a n h e t t o t a a l v a n h a a r e ig e n lijk in c a sso in B elg isch e sp e c iën e n m u n t en v a n h a a r d a d e lijk o p v ra a g b a a r te g o e d in B elg isc h e fra n k e n b ij d e N a tio n a le B a n k
2° D o o r « o v e rh e id s p a p ie r », d e e ffe c te n e n tite ls v a n le n in g e n in B e lg isc h e f r a n k e n d o o r d e S ta a t , o f o n d e r z ijn w a a rb o rg d o o r p u b lie k e k re d ie tin s te llin g e n u it g e g e v e n (19), w a a r v a n d e v e rv a ld a g d e g re n z e n re s p . v o o rz ie n d o o r a r tik e le n 4 e n 5 n ie t o v e rs c h rijd t (zie
p a s s ie f », h e t t o t a a l d e r v e rb in te n is s e n in B elg isch e f r a n k e n n ie t g e d e k t d o o r re ë le z e k e rh e d e n , w a a rv a n d e c o n tr a c tu e le te r m ijn o p z ic h t is o f o p h o o g s te n s d e rtig
a a n 30 p C t. v a n h e t o p e is b a a r p a s s ie f o p z ic h t e n o p k o r te te r m ijn . H e t v e rs c h il tu s s e n d e ze a fw ijk in g sd e k k in g e n d e re g le m e n ta ire d e k k in g v a n 50 p C t. m o e t n o c h ta n s a a n g e h o u d e n w o rd e n in tite ls v a n d e S ta a ts s c h u ld o p g e m id d e ld e te r m ijn o f in g e lijk a a rd ig e w a a rd e n , v rij e n o n b e la s t, te rw ijl d e v e rh o u d in g d e r th e s a u rie -e le m e n te n v a tb a a r o m in d e a fw ijk in g s d e k k in g in g e la s t te w o rd e n , v a n é én v ijfd e o p tw e e v ijfd e n v a n d e z e w e rd g e b r a c h t (18).
d ie b ij d e b e re k e n in g d e r c o ë ffic ië n te n v o o rz ie n z ijn , w o rd e n n ie t m e e r b e p a a ld d o o r v e rw ijz in g n a a r h e t s c h e m a d e r ru b r ie k e n v a n d e b a la n s e n en b a n k s ta te n , m a a r n a a r d e a a r d d e r b e d o e ld e te g o e d e n o f v e rp lic h tig e n . V oor d e to e p a s s in g v a n h e t n ie u w re g le m e n t z ijn d e te r m e n
v a n B elg ië o f h e t P o s tc h e c k a m b t, n a a f t r e k v a n a a n d ez e b a n k in B e lg isc h e fr a n k e n to e g e s ta n e v o o rs c h o tte n v a n b a n k ie r s e n d a g g e ld le n in g e n d ie n ie t d o o r reële z e k e rh e d e n g e d e k t zijn ;
K r a c h te n s a r tik e l 3 v a n h e t re g le m e n t, m o g e n d e th e s a u rie m id d e le n v a n een b a n k , w elk e d e c a te g o rie .ook z ij, n ie t g e d u re n d e m e e r d a n tie n a c h te re e n v o lg e n d e d a g e n , b e n e d e n 4 p C t. b lijv e n v a n h e t o p v r a a g b a a r p a s s ie f o p m a x im u m d e r tig d a g e n e n o p m e e r d a n d e rtig d a g e n .
Dekkingscoëjficiënt (art. 4 en 5) a)
D E K K IN G
VAN
HET
OP
H OO G STEN S
D E R T IG
DAGEN
— I n v e rh o u d in g t o t h e t op h o o g s te n s d e rtig d a g e n o p v r a a g b a a r p a ssie f, m o e t h e t t o t a a l b e d ra g d e r th e s a u rie m id d e le n , d e r d a g g e ld le n in g e n to e g e s ta a n a a n p u b lie k e k re d ie tin s te llin g e n e n v a n h e t o v e rh e id s p a p ie r w a a rv a n d e v e rv a ld a g m e e r d a n d rie ja a r v e rw ijd e rd is, s te e d s h o g e r z ijn d a n o f g e lijk b lijv e n a a n d e g lo b a le c o ë ffic ië n t a a n g e d u id v o o r ie d e re c a te o pv ra a g ba a r
P A S S IE F
g o rie in d e h ie r n a v o lg en d e ta b e l. D e ze v e rv a lte r m ijn w o r d t o p v ijf j a a r g e b r a c h t v o o r d e c a te g o rie d e r re g io n a le b a n k e n . D e B a n k c o m m iss ie b e p a a lt o n d e r d i t o v e rh e id s p a p ie r d a tg e n e , d a t — e v e n tu e e l v e rm e e rd e rd m e t d e te g o e d e n op z ic h t b ij d e N a tio n a le B a n k b o v e n d e b ij a r tik e l 3 b e d o e ld e m in im u m -th e s a u rie m id d e le n — in d e s a m e n ste llin g d e r in v o rig p a r a g r a a f v o o rg e s c h re v e n d e k k in g (20) Tweede uitvoeringsbesluit van 22 Augustus 1950 : A r t. 1. — De verbintenissen in Belgische franken, waarvan de contractuele termijn de twee jaar overtreft, worden uitgesloten van het passief, dat in uitvoering der voorlopig van kracht blijvende reglementen moet gedekt worden. Art. 2. — Het huidige besluit wordt van toepassing van 1 October 1950 af.
28 —
ste e d s in v e rh o u d in g t o t d it zelfd e p a s s ie f h o g e r m o e t z ijn d a n o f g e lijk a a n d e g e d e e lte lijk e co ëfficiën t, d ie v o o r ie d e r d e r c a te g o rie ë n o p d e h ie r n a v o lg e n d e ta b e l is a a n g e d u id . D eze g e d e e lte lijk e d e k k in g m o e t n ie t g e v o rm d , zo ze g e e n tw e e m illio e n fr a n k b e re ik t. D e d e k k in g s c o ë ffic ië n te n re s p e c tie v e lijk b ij p a r a g r a a f 1 e n 2 b e d o e ld , z ijn in v o lg e n d e ta b e l in p r o c e n t opgenom en :
Totaal* coëfficiënt
Gedeeltelijke coëfficiënt
Regionale banken ................................................ Banken met gemiddelde circulatie....................
50 60
20
Gespedaliseerae banken......................................
50
40 50 30
66
b) DEKKI N G V A N H E T OP M E E R D A N DERTIG D A G E N o p v r a a g b a a r passief
(21) — D e th e s a u rie m id d e le n , d e
dag g eld len in g en - to e g e s ta a n a a n p u b lie k e k re d ie tin s te l-
lin g e n e n h e t o v e rh e id s p a p ie r w a a rv a n d e v e rv a ld a g geen v ijf j a a r m e e r v e rw ijd e rd is, d ie n ie t t o t d e d o o r a r tik e l 4 v o o rg e s c h re v e n d e k k in g a a n g e w e n d z ijn , m o e te n te z a m e n , w elk e o o k d e c a te g o rie zij, s te e d s h o g e r z ijn d a n o f g e lijk b lijv e n a a n d e h e lf t v a n h e t op m e e r d a n d e rtig d a g e n o p v r a a g b a a r p a ssief.
SolvabiUteitscoëfficiënt I n v e rh o u d in g t o t h e t to ta a l v a n h e t o p v r a a g b a a r p a ssief, z o als h e t u itg e d r u k t is in d e ja a r lijk s e b a la n s re k e n in g , b eo o g d in a r tik e l 12 v a n v o o rn o e m d k o n in k lijk b e s lu it n r 185, m o e t h e t g eh eel d e r eigen w e rk m id d e le n e n e r b a n k v a n tw e e t o t tw e e ja a r h o g e r z ijn d a n o f g e lijk b lijv e n a a n d e h ie r n a in p r o c e n t a a n g e d u id e c o ëfficiën t. R e g io n a le b a n k e n .........................................
10
B a n k e n m e t g e m id d e ld e c ir c u la t ie . . . B a n k e n m e t g ro te c ir c u la tie ................. G e sp e c ia lise erd e b a n k e n ...........................
7 5 10
(21) Een eerste op 11 October 1949 genomen uitvoeringsbesluit (Belgisch Staatsblad van 14 October 1949) heeft de banken gemachtigd de schatkisteffecten sleohts voor reglementaire plaatsingen aan te wenden ten belope certificaten der Lening 1949-1955 aan te wenden ter dekking van het passief van de helft der voor het opvraagbaar passief op meer dan één maand voorop meer dan tien dagen. Maar de Commissie heeft algemeen aangeraden die gesohreven dekking.
C. — I N D E L I N G D E R B A N K E N N A A R H U N W E R K M I D D E L E N H e t g e z a m e n lijk b e d ra g d e r w e rk m id d e le n o m v a t h e t n ie t o p v ra a g b a a r p a ss ie f, d e d e p o s ito ’s e n re k e n in g e n c o u r a n t o p z ic h t e n o p m a x im u m d e rtig d a g e n , e v e n a ls d e d e p o s ito ’s o p m e e r d a n d e rtig d a g e n en te n s lo tte d e o b lig a tie s e n k a sb o n s .
N ie t h e t n o m in a a l k a p ita a l, m a a r w el h e t g e s to rt k a p ita a l ia in h e t n ie t o p v r a a g b a a r b e g re p e n ,
D . — G E O G R A F IS C H E IN D E L IN G D E R B A N K E N , B IJB A N K E N E N A G E N T S C H A P P E N
T a b e l 9 d u id t, p e r e in d e j a a r , d e v e rd e lin g a a n p e r p ro v in c ie e n h e t a a n ta l z e te ls, b ijb a n k e n , a g e n ts c h a p p e n e n k a n to r e n , e v e n a ls h e t a a n ta l b ij b a n k e n , a g e n ts c h a p p e n e n k a n to r e n w a a ro v e r d e b a n k e n in B elg isch -C o n g o e n in h e t b u ite n la n d b e sc h ik k e n .
G epubliceerde
tabellen
A . G e z a m e n lijk e s t a te n d e r b a n k e n : A c tiv a .................................................. S p e c ific a tie d e r p o rte fe u ille s . . .
Nr
Blz.
1 2
63 e n 64 65 e n 66
P a s s i v a .................................................. B ijz o n d e r o p e is b a a r ........................ G eld e n v o o r o rd e ........................... B . T h e sa u rie -, liq u id ite its - e n so lv a b ilite its c o ë ffic ië n t :
3 4 5
67 e n 68 69 69
A l d e b a n k e n ............................... P e r c a te g o rie : 1 9 4 7 - 1 9 5 0 . . . . . .
6 7
69 70
8
71
9
72
C. In d e lin g der banken n aar de g r o o tte h u n n e r w e rk m id d e le n . . . . D . G e o g rafisc h e in d e lin g d e r b a n k e n , b ijb a n k e n e n a g e n t s c h a p p e n ..........
Kapitaalmarkt.
A. — A L G E M E E N B ron : A lg e m e n e Sp aar- e n L ijfr e n te k a s. L i t e r a t u u r : J a a r v e r s la g e n d e r A l g e m e n e S p a a r - e n L i j f r e n t e k a s .
D e A lg e m e n e S p a a rk a s h e e f t in h a a r ja a r v e rs la g e n e en s a m e n v a ttin g g e m a a k t d e r k a p ita a le m is s ie s v a n d e o v e rh e id s- e n p a rtic u lie re se c to r. D eze s a m e n v a ttin g , o p g e n o m e n in ta b e l 1, o m v a t d e z ic h tb a re em issie s v a n v e rs e k a p ita le n d o o r d e n ijv e rh e id s - e n h a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n , d e n e tto -e m is s ie s — d .w .z . d e em issies n a a f t r e k d e r te r u g b e ta lin g e n — v a n d e o v e rh e id s o rg a n e n e n -in ste llin g e n ( S ta a t, p ro v in c ie , s ta d , g e m e e n te , G e m e e n te k re d ie t v a n B elg ië e n o p e n b a re b e d rijv e n ) e n d e n e tto -v e r m e e rd e r in g d e r o b lig a tie s e n k a s b o n s u i t g eg e v e n d o o r d e p a r a s ta t a le k re d ie tin s te llin g e n (de N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r K r e d ie t a a n d e N ijv e r
B.
h e id (1), d e N a tio n a le K a s v o o r B e ro e p s k re d ie t, h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r L a n d b o u w k r e d ie t, d e C e n tra le D ie n s t v o o r H y p o th e c a ir K re d ie t, d e N a tio n a le M a a t sc h a p p ij v o o r G o e d k o p e W o n in g e n e n W o o n v e rtre k k e n , d e N a tio n a le M a a tsc h a p p ij v o o r h e t K le in e L a n d e i g e n d o m ). g e p u b lic e e rd e
tabel
(jaarcijfers)
N'
' B lz -
1
73
T o ta a l d e r b in n e n la n d s e n e tto -e m is s ie s v a n d e o v e rh e id s- e n p a rtic u lie re s e c to r
(1) W at de N . M. K. N . betreft, bevatten de cijfers niet de obligaties bestemd voor kredietverlening aan de wederopbouw en aan de vloot.
— K A P IT A A L E M IS S IE S O P L A N G E E N H A L F L A N G E T E R M IJ N
V A N D E O V E R H E ID E N D E IN S T E L L IN G E N V A N O P E N B A A R N U T B ronn en
:
B e lg isc h S ta a tsb la d . M ed ed elin g en n o p en s d e u itg ifte d er le n in g en . B e r ic h te n in d e fin a n ciële b la d en .
L i t e r a t u u r : R e c u e il fi n a n c ie r .
T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n
V o o r lic h tin g v a n d e N a ti o n a le B a n k v a n B e lg ië .
D e h ie r n a v o lg e n d e c h ro n o lo g isc h e s t a te n d e r le n in g e n in h e t b in n e n la n d (2) e n h e t b u ite n la n d d o o r d e o v e rh e id u itg e g e v e n (3) z ijn n ie t v o lle d ig : in d e r d a a d , a a n g e z ie n d e m e d e lin g e n n o p e n s d e le n in g e n , b e h a lv e w a t d e S ta a ts le n in g e n b e tr e f t, n ie t officieel g e p u b lic e e rd w o r d e n , z ijn le e m te n w el m o g e lijk . V o o r u itg if te n o p h a lfla n g e te r m ijn w o rd e n g e w o o n lijk a a n g e z ie n d e s c h a tk is tc e r tif ic a te n e n a n d e re le n in g e n m e t ee n lo o p tijd v a n é é n t o t m a x im u m v ij f ja a r ; w o rd e n n o c h ta n s a ls le n in g e n o p h a lfla n g e te r m ijn b e sc h o u w d , d e e m issies m e t v e rs c h ille n d e v e rv a ld a g e n , w a a rv a n één d e r m o g e lijk e v e rv a lte r m ijn e n v i j f j a a r b e lo o p t. D e e m issies o p la n g e te r m ijn h e b b e n e en lo o p tijd v a n m e e r d a n v i j f ja a r . O nder d e
le n in g e n
der
in s te llin g e n
van
openbaar
(2) Onder binnenlandse leningen wordt verstaan : de gewoonlijk in België en uitzonderlijk in Belgisch-Kongo en Ruanda-Urundi uitgegeven leningen (de Bevrijdingslening, bijv.). (3) Met uitsluiting van de leningen of fracties van leningen bij de Alge mene Spaarkas aangegaan, evenals van de Muntsaneringslening uitgegeven in Januari 1946.
-
n u t (4) w o rd e n d e le n in g e n g e re k e n d d e r N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r K r e d ie t a a n d e N ijv e rh e id (gew one e n d o o rlo p e n d e em issies). O m a lle d u b b e lte llin g e n te v e rm ijd e n , d ie n t v e rm e ld d a t d e g ew o n e le n in g e n v a n d ie fin a n cië le in s te llin g re e d s o p g e n o m e n z ijn in de s t a tis tie k d e r « K a p ita a le m is s ie s v a n d e B e lg isch e en K o n g o le se n ijv e rh e id s - e n h a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n » (zie b lz . 32). E r zij e v e n e e n s a a n g e s tip t d a t so m m ig e le n in g e n d ie n e n t o t te r u g b e ta lin g v a n v e rv a lle n o u d e em issies o f o u d e s c h u ld e n : z u lk s is v a a k h e t g e v a l bij s ta d s - en g e m e e n te le n in g e n . G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
B in n e n la n d s e le n in g e n o p la n g e e n o p h a lfla n g e te r m ijn v a n d e S ta a t , d e K o lo n ie , e n z .................................................... B u ite n la n d s e le n in g e n o p la n g e e n o p h a lfla n g e te r m ijn v a n d e S ta a t , d e K o lo n ie , e n z .................................................... (4)
B1z'
2
75 t o t 80
3
81
Lijst : zie het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie Voorlichting : « Belgische Economische Statistieken 1929-1940 ».
en
31
Nr
-
C. — N O T E R I N G E N R E N D E M E N T V A N E N K E L E S T A A T S F O N D S E N i
B r o n n e n
:
L it e r a t u u r
K o e r s : B eu rsn o ter in g v a n de o v e rh eid sfo n d se n e n v a n de w isse l t e B ru sse l, g ep u b liceerd d o o r de B eu raoom m issie. R e n d e m e n t : B er e k e n in g en v a n de N a tio n a le B a n k v a n B elg ië .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. . Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
D e ta b e lle n 4 t o t 10 v e rm e ld e n d e m a a n d g e m id d e ld e n d e r d a g k o e rs e n v a n e n k e le S ta a ts le n in g e n , e v e n a ls h e t re n d e m e n t b e k o m e n d o o r h e t m a k e n v a n d e v e rh o u d in g in p r o c e n t tu s s e n c o u p o n e n k o e rs. V o o r d e lo te n le n in g e n w e rd d e e e rs te m a a n d n o te rin g d e r k o e rs e n e n d e r r e n d e m e n te n v e rm e ld ; b o v e n d ie n w e rd e e n k a p ita lis a tie v o e t
b e re k e n d , d ie re k e n in g h o u d t m e t d e a flo ssin g sw ijze en m e t d e lo te n . A l d ie le n in g e n z ijn v rij v a n b e la s tin g e n .
g e p u b l ic e e r d e
tab ellen
(maandcijfers)
N'
Blz-
R e n d e m e n t v a n e n k e le S ta a ts f o n d s e n . 4 t o t 10 82 t o t 85
D . — B A N K V E R R IC H T IN G E N V A N H E T G E M E E N T E K R E D IE T V A N B E L G IË
B r o n
:
L it e r a t u u r
G e m e e n te k r e d ie t v a n B elg ië.
: Jaarverslagen van het Gemeentekrediet van België. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
D ie v e rr ic h tin g e n b e tre ffe n d e le n in g e n d o o r h e t G e m e e n te k re d ie t v a n B elg ië to e g e s ta a n a a n d e p r o v in c ië n , d e g e m e e n te n (5) e n a a n d e in s te llin g e n v a n o p e n b a a r n u t d o o r m id d e l v a n d e o p b re n g s t h a r e r em issies o p la n g e en h a lfla n g e te r m ijn . D ie le n in g e n , w elk e d o o r h e t G e m e e n te k re d ie t a a n d e m a r k t v e r s tr e k t w e rd e n , z ijn o p g e n o m e n in ta b e l 2, b lz . 75; zij v o rm e n
D e g ew o n e u itg a v e n o m v a tte n v o o rs c h o tte n op k o rte te r m ijn d o o r h e t G e m e e n te k re d ie t v a n B elg ië to e g e s ta a n a a n d e p la a ts e lijk e b e s tu r e n o p k re d ie to p e n in g e n g e w a a r b o rg d d o o r h e t a a n d e e l d e r g e m e e n te n in d e in k o m s te n b e la s tin g e n e n d o o r d e g e m e e n te lijk e o p c e n tim e s . B o v e n d ie n h e e ft h e t G e m e e n te k re d ie t v a n B elg ië v a n 1940 t o t 1949 a a n d e g e m e e n te n « v o o rlo p ig e le n in g e n »
d u s een d u b b e lte llin g m e t d e h ie r n a v o lg e n d e s t a tis tie k d e r b u ite n g e w o n e u itg a v e n . N o c h ta n s w o rd e n d e u i t g elee n d e g e ld e n n ie t n o o d z a k e lijk o p g e n o m e n — h e tz ij in sp eciën , h e tz ij d o o r o v e rs c h rijv in g — o p h e t o g e n b lik
to e g e s ta a n t e r d e k k in g v a n d e lo p e n d e u itg a v e n in a fw a c h tin g v a n d e in n in g v a n b u ite n g e w o n e o n tv a n g s te n e n v e rd e r o o k « k a sle n in g e n » o m lo p e n d e u itg a v e n te d e k k e n in a fw a c h tin g v a n d e in n in g v a n d e gew one o n tv a n g s te n , d ie , te n g ev o lg e v a n d e a c h te r s ta n d in h e t
v a n d e u itg if te e n e r le n in g e n e r lig t g e w o o n lijk een z e k e re ti jd s p a n n e tu s s e n b e id e v e rric h tin g e n . B o v e n d ie n g a a n s in d s 1950 d e o p n e m in g e n g e p a a r d m e t o p v ra g in g e n v a n to e la g e n d o o r d e h o g e re o v e rh e id a a n d e g e m e e n te n v e rle e n d . H u n n e rz ijd s b e tre ffe n d e n e tto te r u g b e ta lin g e n (in sp e c ië n o f d o o r o v e rs c h rijv in g ) n ie t de v ro e g e re v o o rs c h o tv e rric h tin g e n , n o c h . d e d r ie m a a n
in n e n d e r b e la s tin g e n v a n 1944 t o t 1949 m e t a a n z ie n lijk e v e rtra g in g g e sc h ie d d e . S e d e rt J a n u a r i 1948 k a n h e t b e d ra g d e r n e tto - te r u g b e ta lin g e n v a n d e g ew o n e u i t g a v e n n ie t m e e r b e k o m e n w o rd e n w eg en s ee n w ijzig in g v a n d e re k e n in g e n . g e p u b l ic e e r d e
d e lijk s e a flo ssin g e n v a n g e v e stig d e le n in g e n .
tabel
{jaarcijfers)
B a n k v e rric h tin g e n v a n h e t G e m e e n te (5) Enkele steden (Brussel, Antwerpen, Luik, Gent) nemen bovendien k r e d ie t v a n B elg ië .................................... hun toevlucht to t de kapitaalmarkt (cf. tabel 2 en 3, blz. 75 e.v.).
N' 11
Blz85
E . — K A P IT A A L E M IS S IE S D E R B E L G IS C H E E N K O N G O L E S E N IJV E R H E ID S EN HANDELSVENNOOTSCHAPPEN B r o n n e n
B ijla g e n v a n h e t B e lg isc h S ta a tsb la d . B ijla g e n v a n h e t A m b te lijk B la d v a n B e lg isc h -K o n g o e n v a n h e t B e stu u r sb la d v a n B e lg isc h -K o n g o . B ijla g e n v a n h e t A m b te lijk B la d v a n R u a n d a -U r u n d i.
L it e r a t u u r
Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
T o t e n m e t 1946 w e rd d e s t a ti s ti e k d e r k a p ita a lem issies o p g e ste ld d o o r d e N a tio n a le B a n k v o lg e n s d e m e th o d e d ie to e g e lic h t w e rd in h e t e x tr a -n u m m e r v a n h e t Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting : « B elg isch e e co n o m isc h e s t a tis tie k e n 1929-1940 », o p blz. 80-82. S e d e rt 1947 w e rd e n d e in d i t tijd s c h r if t g e p u b lic e e rd e s ta tis tie k e n o p g e m a a k t d o o r h e t N a tio n a a l
I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , h e tw e lk v o lg e n d e w ijz ig in g e n a a n b r a c h t in d e m e th o d e v a n o p m a k in g (6) : W a t d e se m i-p u b lie k e in s te llin g e n b e tr e f t, d ie v o o rd ie n u i t d e s t a ti s ti e k u itg e s lo te n w a re n , w e rd e n d e k a p ita a ls (6) Inlichtingen onmiddellijk door h et N . I. S. medegedeeld. Die statis tieken werden sinds 1942 door h et N . I. S. opgemaakt : men vindt de tabellen der jaren 1942 to t 1946 in het S ta tis tis c h J a a rb o e k voor B e lg ië en B e lg isch K ongo.
— 32 —
v e rh o g in g e n d e r N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, d e r N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r K re d ie t a a n d e N ijv e r h e id e n d e r B a n k v a n B elg isc h -K o n g o , e v e n a ls d e o p e n b a re em issies v a n d e N . M. K . N ., m e t u its lu itin g d e r d o o rlo p e n d e em issies, s in d s 1947 in d e em issie c ijfe rs b e g re p e n .
Methode van opname I n 1948 e n 1949 h ie ld h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k a lle e n re k e n in g m e t d e a k te n , d ie in de b ijla g e n v a n h e t Belgisch Staatsblad g e p u b lic e e rd w e r d e n . S in d s 1950 h o u d t h e t ev e n e e n s re k e n in g m e t d e a k te n d ie v e rs c h e n e n in d e b ijla g e n v a n h e t A m btelijk Blad van Belgisch-Kongo, h e t Bestuursblad van Belgisch
Kongo
en
het
A m btelijk
Blad van
R uanda-Urundi.
D e u itg if te n v a n o b lig a tie s in v re e m d e m u n t w o rd e n n ie t m e e r o p g e n o m e n .
D atum van opname W a t d e B elg isch e v e n n o o ts c h a p p e n b e tr e f t, h o u d t h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t z ic h a a n d e d a tu m v a n p u b lic a tie d e r a k te in d e b ijla g e n v a n h e t Belgisch Staatsblad-, v o o r d e K o n g o le se v e n n o o ts c h a p p e n o p a a n d e le n v e r w ijs t h e t n a a r de d a tu m v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it en v o o r d e K o n g o le se p e rs o n e n v e n n o o ts c h a p p e n m e t b e p e rk te a a n s p r a k e lijk h e id in b e g in se l n a a r d e d a tu m d e r a k te , m a a r w a n n e e r d e p u b lic a tie v a n d ie a k te g e b e u rt n a h e t s lu ite n d e r s t a ti s ti e k b e tre ffe n d e d e d o o r d e a k te a a n g e d u id e m a a n d w o r d t d e u itg if te o p g e n o m e n in d e s t a ti s ti e k d ie o p h e t e in d e v a n d e m a a n d d e r p u b lic a tie w o r d t a fg e s lo te n .
W ijzigingen aan de gepubliceerde tabellen aangebracht S e d e rt 1949 w o rd e n a fz o n d e rlijk e ta b e lle n o p g e ste ld e e n sd eels v o o r d e B elg isc h e v e n n o o ts c h a p p e n d ie in B elgië e n in h e t b u ite n la n d b e d rijv ig z ijn , e n a n d e rd e e ls v o o r d e K o n g o le se v e n n o o ts c h a p p e n . D e c ijfe rs v a n d eze la a t s t e w o rd e n d u s n ie t m e e r in d e o m s ta n d ig e o p g a v e d e r u itg if te n o p g e te k e n d , m a a r ze w o rd e n in e e n a fz o n d e rlijk e ta b e l o p g en o m e n . D ezelfd e o n d e rv e rd e lin g e n w e rd e n g e m a a k t v o o r d e ta b e lle n d ie d e in d e lin g g e v e n n a a r d e h o e g ro o th e id v a n h e t u itg e g e v e n o f v e rn ie tig d n o m in a a l k a p ita a l. D e o m s ta n d ig e o p g a v e n b e tre ffe n d e d e B elg isc h e v e n n o o ts c h a p p e n (B elg isch e e n K o n g o le se t o t 1948) v o o rz ie n zes e n d e rtig v e rs c h ille n d e s o o r te n b e d rijv ig h e d e n . D e ru b r ie k « B a n k e n » w o rd t n ie t m e e r g e s p lits t. Zij o m v a t d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië e n d e B a n k v a n B e lg isc h -K o n g o (deze la a t s t e s le c h ts t o t 1948). D e h a n d e ls v e rric h tin g e n w e rd e n g e g ro e p e e rd o n d e r « k le in h a n d e l » e n « g ro o th a n d e l e n b u ite n la n d s e h a n d e l ». D e v o e d se lb e d rijv e n w e rd e n o n d e r é é n e n k e le ru b r ie k g e ra n g s c h ik t. D e r u b r ie k « M e ta a lv e rw e rk e n d e n ij v e r h e id » o m v a t d e e le c trisc h e - e n d e a u to m o b ie lc o n s tru c tie . D e ru b r ie k « L e d e r » o m v a t o o k d e s c h o e n n ijv e rh e id . D e g la s n ijv e rh e id o m v a t d e sp ieg e lg las- e n d e g la s fa b rie k e n . D e p a p ie r in d u s trie o m v a t d e d ru k k e r ije n , te r w ijl d e p u b lic ite it g e ra n g s c h ik t w e rd o n d e r d e ru b r ie k « T u s s e n h a n d e la re n », d ie v o o rd ie n n ie t b e s to n d .
D e v e rs c h ille n d e ru b r ie k e n b e tre ffe n d e h e t v e rv o e r w e rd e n in ee n e n k e le g e g ro e p e e rd . D e ru b r ie k « H o te ls , b io sc o p e n » w e rd g e s p lits t; d e h o te ls z ijn in d e ru b r ie k « T o e rism e » o p g e n o m e n , te r w ijl d e b io sc o p e n e n de s c h o u w b u rg e n e e n a fz o n d e rlijk e ru b r ie k v o rm e n . D e ru b r ie k « M ijn en » w e rd d o o r d e ru b r ie k « D iv e rs e n » o p g e slo rp t. D e ru b r ie k « B o u w s to ffe n e n c e ra m ie k » w e rd o n d e rv e rd e e ld in « A a rd e w e rk », « C e m e n t », « K a lk » en « C e ra m isch e n ijv e rh e id ». B o v e n d ie n w e rd e n de r u b r ie k e n « W a te rv e rd e lin g », « A fv a l en re c u p e ra tie s to ffe n », « T a b a k s in d u s trie », « D ia m a n tn ijv e rh e id », « U itg e v e rije n , b o e k e rije n », « A m b a c h ts w e z e n » e n « L a n d b o u w » in g e s te ld . Tot
1948 w a re n
d e k o lo n ia le v e n n o o ts c h a p p e n
en
p la n te r ije n in d e a lg e m e n e ta b e l v e rd e e ld o v e r d e a n d e re ru b rie k e n . S e d e rt 1949 v o o rz ie t d e ta b e l d e r K o n g o le se v e n n o o ts c h a p p e n d e v o lg e n d e ru b r ie k e n : « B a n k e n , fin an c ië le m a a ts c h a p p ije n », « H a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n », « N ijv e rh e id s v e n n o o ts c h a p p e n », « M ijn e n », « B o u w n ij v e rh e id , g e b o u w e n », « L a n d b o u w m a a ts c h a p p ije n », « V e rv o e r », « O p e n b a re d ie n s te n » e n « D iv e rs e n ».
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
( jaarcijfers )
E m issie s d e r B elg isch e e n K o n g o le se n ij v e rh e id s-e n h a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n : a lg e m e n e ta b e l ........................
N'
12
B lz -
86
Z ic h tb a re em issies v a n n ie u w k a p ita a l d o o r B elg isc h e e n K o n g o le se n ij v e r h e id s- en h a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n . 13 87 E m issie s d o o r d e B elg isch e e n K o n g o lese n ijv e rh e id s - e n h a n d e ls v e n n o o t s c h a p p e n : in d e lin g d e r e m issie s (v a n 88 1941 t o t 1948 in b e g re p e n ) ...............14 t o t 21 t o t 103 E m issies d o o r d e B e lg isch e n ijv e rh e id sen h a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n : in d e 104 lin g d e r em issies (1949 en 1 9 5 0 ) . . . . 22 en 23 t o t 107 E m issie s d o o r d e K o n g o le se n ij v e r h eid s- en h a n d e ls v e n n o o ts c h a p p e n : in d e lin g d e r em issies (1949 e n 1950) 24 108 E m issie s d o o r d e B e lg isch e e n K o n g o lese n ijv e rh e id s- e n h a n d e ls v e n n o o t schappen : In d e lin g der v e n n o o ts c h a p p e n . n a a r d e p la a t s w a a r zij h u n b e d rijv ig h e id u ito e fe n e n (1941 t o t 1 9 5 0 ) ........................................... 25 109 In d e lin g d e r v e n n o o ts c h a p p e n n a a r d e g r o o tte v a n h e t u it g e gev en o f g e a n n u le e rd n o m in a a l 110 k a p ita a l (1941 t o t 1 9 5 0 ) .......... 26 e n 27 t o t 113 E m issie s d o o r d e B e lg isc h e en K o n g o lese n ijv e rh e id s - e n h a n d e ls v e n n o o t schappen : In d e lin g der v e n n o o ts c h a p p e n n a a r d e g r o o tte v a n h e t u it g e
— 33 —
g e v e n o f g e a n n u le e rd k a p ita a l e n v o lg e n s d e p la a ts w a a r zij h u n b e d rijv ig h e id u ito e fe n e n (1949 e n 1950) . . . : ..................................
28
114 en 115 2
F.
— IN D E X C IJF E R S D E R A A N D E L E N N O T E R IN G E N
OP DE EFFECTEN BEU RZEN TE BRU SSEL EN TE A NTW ERPEN B ronn en
:
L ite r a tu u r
N ationaal In stitu u t voor de Statistiek. N ationale B ank van België. : Methode : Zie de volgende nummers van het Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting : 1) Vol. I , n r 13 van 28 Juni 1928 : « Un nouvel indice de la Bourse de Bruxelles »; 2) « Statistiques économiques belges 1919-1928 », blz. 31 e. v. 3) « Belgische economische statistieken 1929-1940 »f blz. 101 en 124 e. v. Statistisch Jaarboek voor Belgie en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting der Nationale Bank van België. Bulletin de l'institut de Recherches économiques et sociales de Louvain. Annuaire Statistique des Nations-Unis. Bulletin mensuel de Statistique des Nations-Unies. International Financial Statistics (Tijdschrift van het Internationaal Muntfonds).
w e rd e n d o o r d e m e th o d e v a n d e k e ttin g in d e x c ijfe ra a a n d e p e rio d e 1936-1938 v e rb o n d e n .
H e t in d e x c ijfe r v a n d e n o te r in g d e r a a n d e le n o p d e E ffe c te n b e u rz e n te B ru ss e l e n t e A n tw e rp e n (7) w e rd t o t in 1944 o p g e m a a k t d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië. E r w e rd e n tw e e c ijfe rs o p g e ste ld : een v o lle d ig ja a r lijk s in d e x c ijfe r e n e e n v o o rlo p ig in d e x c ijfe r, d a t in h e t b e g in v a n e lk e m a a n d b e re k e n d w e rd a a n d e h a n d v a n re p r e s e n ta tie v e w a a rd e n , g e k o z e n o n d e r d e v o o rn a a m s te r u b r ie k e n v a n d e k o e rs lijs t d e r E ffe c te n b e u rs te B ru ss e l (8) (en te A n tw e rp e n g e d u re n d e d e o orlog). D it in d e x c ijfe r w e rd b ij h e t b e g in v a n e lk ja a r v e rb e te rd a a n d e h a n d v a n h e t ja a r in d e x c ijfe r (9). H e t in d e x c ijfe r v a s tg e s te ld o p 1 J a n u a r i v a n ie d e r j a a r w e rd b e re k e n d a a n d e h a n d d e r s t a te n v a n h e t e ffe c te n b e z it (g lo b a le b e u rs w a a rd e d e r o p d e E f f e c te n
v a n d e ja a r in d e x c ijfe r s , w o r d t d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k s in d s J u l i 1945 (11) to e g e p a s t o m z ijn h a lf m a a n d e lijk s e in d e x c ijfe rs o p t e ste lle n (bij h e t b e g in e n in h e t m id d e n v a n e lk e m a a n d ) o p b a s is 100 in 1936-1938. B o v e n d ie n h e e ft h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k e e n in d e x d e r n ijv e rh e id s a a n d e le n b e re k e n d d o o r d e d e s b e tre ffe n d e ru b r ie k e n t e g ro e p e re n .
b e u rs te B ru ss e l g e n o te e rd e a a n d e le n ). D ie s t a te n b e v a tte n d e b e u rs w a a rd e —■ b ij h e t b e g in v a n J a n u a r i v a n h e t b e sc h o u w d e j a a r e n v a n h e t v o rig e j a a r — d e r
d e in d e x c ijfe rs , d ie d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k g e p u b lic e e rd w e rd e n . V e rm e ld e n w ij te n s lo tte d a t e r m in d e r g o e d b e w e rk te in d e x c ijfe rs
B elg isch e e n K o n g o le se (10) w a a rd e n , w a a rv a n h e t k a p ita a l o n g e w ijz ig d b le e f e n w a a rv a n h e t a a n ta l e ffec te n g e d u re n d e h e t j a a r c o n s ta n t b lee f; a ld u s k o n d e b e u rs w a a rd e a lle e n d o o r d e n o te r in g e n v e ra n d e r d z ijn . D e v e rg e lijk in g v a n d ie w a a rd e n v a n h e t e n e j a a r t o t h e t a n d e re g a f d e rh a lv e een in d e x c ijfe r v a n d e a a n d e le n n o te rin g e n , e e n a lg e m e e n in d e x c ijfe r e n e en in d e x c ijfe r v o o r ie d e r d e r v o o rn a a m s te ru b rie k e n ; d ie in d e x c ijfe rs
b e s ta a n , d ie e v e n w e l z e er v lu g g e p u b lic e e rd w o rd e n en o p g e ste ld z ijn d o o r d e B a n k c o m m iss ie e n d o o r so m m ig e fin a n c ië le d a g b la d e n .
(7) Gedurende de bezetting werden verschillende effecten van vennoot schappen te Antwerpen genoteerd in plaats van te Brussel. Vandaar m oet men gedurende deze periode m et de twee beurzen rekening houden. (8) Op het huidig ogenblik a Openbare fondsen- en Wisselnoteringen te Brussel ». (9) Betreffende de toegepaste methode, zie het extra-nuznmer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en Voorlichting : « Belgische economische sta tistieken 1929-1940 », blz. 101, 124 e.v. (10) Van 1941 to t 31 Augustus 1942 : m et uitsluiting der Belgische ven nootschappen, die in het buitenland werkzaam zijn.
D ie w e rk w ijz e , o v e re e n s te m m e n d m e t d e b e re k e n in g
H e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o ciaal O n d e r z o e k s t e lt ee n in d e x c ijfe r o p v a n d e « g e s c h u tte g ro e p » e n v a n d e « n ie t g e s c h u tte g ro e p » a a n d e h a n d v a n
g e p u b l ic e e r d e
tab ellen
(maandelijkse en halfmaan
delijkse cijfers)
Nr
B lz.
In d e x c ijf e rs d e r a a n d e le n n o te rin g e n o p d e b e u rz e n t e B ru ss e l e n t e A n tw e r p e n (b a sis 1936-1938 = 100 ) : a) v a n 1941 t o t 31 A u g u s tu s 1944 116 (N .B .B .) ........................................... 29 t o t 33 e n 117 117 b) v a n J u l i 1945 t o t 1950 ( N .I .S .) . 34 t o t 40 t o t 119 (11) De beurs was gesloten van 1 September 1944 to t en met 3 Juni 1945.
G. — B E W E G IN G V A N D E B E U R S O M Z E T T E B R U S S E L B ron
:
L ite r a tu u r
Beurseom m issie v a n de overheidsfondsen en van de wissel (D ienst der Statistieken). : Maandelijks Statistisch Bulletin door de Beurseommissie gepubliceerd. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
D a t v e rlo o p b e tr e f t h e t a a n ta l v e rh a n d e ld e e ffe c te n
v a n 1887 t o t 1937. V a n J u n i 1945 a f (11) h o u d t h e t
e n h e t b e d ra g v a n h e t in v e r b a n d h ie rm e e v e rh a n d e ld e k a p ita a l. V a n O c to b e r 1940 t o t A u g u s tu s 1944 o m v a t h e t d e n ie t v a s t re n d e r e n d e e ffe c te n , d e o b lig a tie s en d e o v e rh e id sle n in g e n , m e t u itz o n d e rin g v a n d e d ire c te S ta a ts s c h u ld e n , v a n d e O o rlo g ssc h a d e 1922 e n v a n h e t g e z a m e n lijk b e d ra g d e r k o lo n ia le sc h u ld e n , u itg e g e v e n
e n k e l re k e n in g m e t d e a a n d e le n e n o b lig a tie s d e r v e n n o o t sc h a p p e n . S in d s 1942 k o n e e n o n d e rs c h e id g e m a a k t w o rd e n tu s s e n d e a a n d e le n e n d e v a s t re n d e r e n d e e ffe c te n . E r (11) De beurs was gesloten van 1 September 1944 tot en met 3 Juni 1945.
— 34 —
v a lt e v e n e e n s op te m e rk e n d a t d e a a n d e le n d e r in h e t b u ite n la n d w e rk e n d e B e lg isch e v e n n o o ts c h a p p e n , d ie s e d e r t A u g u s tu s 1940 n ie t m e e r g e n o te e rd w e rd e n , v a n
te e r d w e rd e n , o p d e B e u rs te A n tw e rp e n v e rh a n d e ld w e rd en .
31 A u g u s tu s 1942 a f w ee r in d e b e u rs n o te rin g e n d a a r
g e p u b l ic e e r d e
d o o r o o k in d e h u id ig e s t a ti s ti e k w e rd e n o p g e n o m e n . A n d e rz ijd s w a s d e o m z e t g e d u re n d e d e b e z e ttin g g e d a a ld , d a a r ta lr ijk e e ffecte n , d ie g ew o o n lijk te B ru ss e l g e n o
O m z e tv o lu m e : a) v a n 1940 t o t 1944 ........................ b) v a n 1945 t o t 1950 ........................
tabellen
(maandcijfers )
N' 41 42
Blz120 120
H . — N O T E R IN G E N R E N D E M E N T V A N D E O B L IG A T IE S
B ron :
N ationale B an k van België. : Z i e T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g : 1) V o l. I , n T 3 , M a a r t 1 9 3 9 : « O n ze s t a t i s t i e k v a n d e o b l i g a tië n m a r k t »; 2) E x t r a - n u m m e r : « B e lg is c h e e c o n o m is c h e s ta ti s t ie k e n 1 9 2 9 - 1 9 4 0 », b lz. 1 3 4 e. v . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . B u l l e t i n d e V l n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s et s o c ia le s d e L o u v a i n . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u lle tin m e n s u e l de S ta tis tiq u e d es N a tio n s - U n ie s .
L i t e r a t u u r : M e th o d e
■
E v e n a ls h e t in d e x c ijfe r d e r a a n d e le n n o te rin g e n w o rd t d eze s t a ti s ti e k in tw e e d e le n o p g e ste ld : e e n sd ee ls g e eft, in h e t b e g in v a n e lk ja a r , ee n v o lle d ig e ta b e l d e b e u r s w a a rd e e n d e n e tto - o p b r e n g s t d e r te B ru s s e l g e n o te e r d e o b lig a tie s (z o n d e r d e w a a rd e n m e t lo te n ); a ld u s k a n ee n n e tto - r e n d e m e n t e n e e n g e m id d e ld e b e u r s w a a rd e b e re k e n d w o rd e n ; e n k e le re p r e s e n ta tie v e fo n d s e n (b eg in d e r m a a n d ) v a n o v e rh e id sle n in g e n e n v a n o b li g a tie s v a n v e n n o o ts c h a p p e n g e v e n a n d e rz ijd s m a a n d e lijk s een v o o rlo p ig n e tto - r e n d e m e n t e n e e n v o o rlo p ig e g e m id d e ld e b e u rs w a a rd e , d ie bij h e t b e g in v a n h e t d a a ro p v o lg e n d j a a r w o rd e n h e rz ie n . D e m e th o d e s v a n o p m a k in g v a n d ie c ijfe rs w e rd e n o m s ta n d ig b e sc h re v e n in h e t e x tr a -n u m m e r v a n h e t Tijdschrift voor Docu mentatie en Voorlichting : « B e lg isc h e e c o n o m isch e s t a tis tie k e n 1929-1940 », b lz . 134-135. S in d s d ie n h e e ft die m e th o d e g e e n g ro n d ig e v e ra n d e rin g e n o n d e rg a a n ; d e k eu z e d e r re p r e s e n ta tie v e fo n d s e n m o e s t g e w ijz ig d w o rd e n , w eg en s d e v e rd w ijn in g v a n so m m ig e o n d e r h e n , e n e r w e rd a a n d e v o rig e g ro e p e n e e n n ie u w e g ro e p v a n v ijf re e k s e n o b lig a tie s v a n n ijv e rh e id s o n d e rn e m in g e n m e t e en n e tto -n o m in a le r e n te v o e t v a n 4 p C t. to e g e v o e g d u i t h o o fd e v a n h e t g ro e ie n d b e la n g d e r u itg if te n te g e n d ie r e n te v o e t g e d u re n d e d e ja r e n 1942 e n 1943. D e ja a r lijk s e zow el a ls d e m a a n d e lijk s e s t a tis tie k d e r
re n d e m e n te n , z o als ze o p d i t o g e n b lik o p g e m a a k t w o rd t, g e e ft g een n a u w k e u rig b e e ld v a n d e k a p ita lis a tie v o e t, a a n g e z ie n in d ie b e re k e n in g e n g e e n re k e n in g g e h o u d e n w e rd m e t d e lo o p tijd d e r le n in g e n , n o c h m e t d e aflo ssin g sw ijz e n , n o c h m e t d e te ru g b e ta lin g s p re m ie s . Z ij g e e ft d e rh a lv e g een in lic h tin g e n n o p e n s h e t p e il v a n d e k a p i ta lis a tie v o e t, m a a r e n k e l e e n b e n a d e rd e a a n w ijz in g n o p e n s z ijn v e rlo o p . B ij d e m a a n d r e n d e m e n te n w e rd d e k a p ita lis a tie v o e t d e r s c h a tk is tc e rtific a te n g e v o e g d z o a ls h ij b e re k e n d is d o o r h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o c ia a l O n d e r z o e k te L e u v e n . D ie k a p ita lis a tie v o e t w o rd t d e 15e v a n d e m a a n d b e re k e n d o p d e la a t s t e em issies; h ij h o u d t re k e n in g m e t d e te ru g b e ta lin g s p re m ie s v ro e g s te v e rv a ld a g . G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
en
m et
de
(jaarlijkse
en maandelijkse cijfers) T o ta le w a a rd e e n re n d e m e n t d e r o b l i g a t i e s ..................................................... N o te rin g e n e n r e n d e m e n t d e r m e e s t k e n m e rk e n d e v a s t re n d e re n d e w a a r d e n o p d e b e u rs t e B ru ss e l ............ K a p ita lis a tie v o e t d e r s c h a tk is tc e r ti fic a te n ............................................................
N'
43 t o t 47
• B lz .
121 t o t 125 120
48
t o t 127
49
128
I. — R E N T E N M A R K T
B ron
:
L ite r a tu u r
J a a r v e r sla g e n v a n h e t R e n te n fo n d s. : B e lg is c h S ta a t s b l a d .
O p g e ric h t bij R e g e n ts b e s lu it v a n 18 M ei 1945, in d e v o rm v a n ee n z e lfsta n d ig e o p e n b a re in s te llin g , w a a rv a n d e v e rb in te n is s e n d o o r d e S t a a t g e w a a rb o rg d z ijn , h e e ft h e t R e n te n fo n d s d e t a a k v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië o v e rg e n o m e n w a t b e tr e f t d e re g e lin g v a n d e m a r k t d e r o v e rh e id sfo n d s e n . I n h e t r a a m h ie r v a n k o o p t e n v e rk o o p t h e t R e n te n fo n d s n ie t a lle e n d e effe c te n o p h a lfla n g e e n la n g e te r m ijn d o o r d e S ta a t e n d e K o lo n ie
o f o n d e r h u n w a a rb o rg u itg e g e v e n , m a a r o o k d ieg en e w elk e u itg e g e v e n w e rd en d o o r d e p ro v in c ie s, d e g e m e e n te n , h e t G e m e e n te k re d ie t v a n B elg ië, d e N a tio n a le M a a tsc h a p p ij v a n B e lg isch e S p o o rw eg en , d e R e g ie v a n T e le g ra a f e n T elefo o n en d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B u u rts p o o rw e g e n . V o o r d e fin a n c ie rin g v a n d ie a a n k o p e n m a g h e t z ijn to e v lu c h t n e m e n t o t d e g e ld m a rk t. H e t R e n te n fo n d s
— 35 —
4° de boekhouding van het Fonds (12).
k a n d u s g e ld o p n e m e n d o o r d a g g e ld le n in g e n , o f d o o r u itg if te v a n k o rtlo p e n d e p ro m e sse n , d ie k u n n e n v e r h a n d e ld w o rd e n h e tz ij o p d e m a r k t, h e tz ij b ij d e c ir c u la tie b a n k .
M en v in d t in d e ta b e lle n 50 t o t 52 a a n d u id in g e n o v e r h e t t o t a a l v o lu m e d e r tr a n s a c tie s , d ie e lk j a a r o p d e re n t e n m a r k t a fg e h a n d e ld w e rd e n ; d e b e d ra g e n , in n o m i n a le w a a rd e , d e r tu s s e n k o m s te n v a n h e t B e n te n fo n d s w a a rb ij o n d e rs c h e id g e m a a k t w o rd t tu s s e n , e n e rz ijd s , d e v e rr ic h tin g e n b e tre ffe n d e d e S ta a ts fo n d s e n e n d a a r m e e g e lijk g e s te ld e e ffe c te n (P o rte fe u ille A ) e n , a n d e r z ijd s, d e le n in g e n v a n v e rs c h ille n d e in s te llin g e n (zie
T e n e in d e z ic h b ij d e a a n v à n g z ijn e r v e rr ic h tin g e n e e n p o rte fe u ille te v o rm e n , m o c h t h e t B e n te n fo n d s b o v e n d ie n , te g e n h u n b o e k w a a rd e d e e ffe c te n t e r u g k o p e n d ie d e N a tio n a le B a n k v a n B e lg ië , o v e re e n k o m stig a lin e a 9 v a n a r tik e l 17 h a r e r s t a tu t e n , a a n g e k o c h t h a d . D ie te r u g k o o p w e rd g e re g e ld d o o r d e o v e re e n k o m s t v a n 4 J u n i 1945 tu s s e n h e t B e n te n fo n d s e n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië; h ij b e d ro e g 758 m illio e n fr a n k . D o o r e e n tw e e d e c o n v e n tie v a n 3 N o v e m b e r 1945 w e rd e n d e k a s v e r ric h tin g e n e n h e t d a g e lijk s b e h e e r v a n h e t B e n te n fo n d s a a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië to e v e r tr o u w d . D it d a g e lijk s b e h e e r o m v a t : 1° a lle v e rr ic h tin g e n e n c o n tr ô le s b e tre ffe n d e d e m a r k t d e r o v e rh e id sfo n d s e n o p h a lf la n g e e n o p la n g e
h ie rb o v e n ) e n o n d e rg e s c h ik te o rg a n e n (P o rte fe u ille B ), a ls o o k d e s t a n d v a n d ie p o rte fe u ille s o p h e t e in d e v a n h e t ja a r ; te n s lo tte d e fin a n c ie rin g d e r v e rr ic h tin g e n v a n h e t F o n d s d o o r le n in g e n o p d e d a g g e ld m a rk t (call m o n e y ) e n d o o r d is c o n te rin g v a n p ro m e s s e n h e tz ij bij d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, h e tz ij o p d e m a r k t.
• N'
Blz.
O m z e t o p d e B e n t e m a r k t ......................
50
128
S p e c ific a tie d e r tu s s e n k o m s te n v a n h e t B e n te n fo n d s p e r p o rte fe u ille ..........
51
129
F in a n c ie rin g d e r o p e ra tië n v a n h e t B e n t e n f o n d s ..............................................
52
129
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
te r m ijn , b e d o e ld b ij a r tik e l 2, a lin e a 1, v a n h e t o rg a n ie k b e s lu it (a a n k o p e n , v e rk o p e n , in te k e n in g e n , to e z ic h t o p d e v e rric h tin g e n d e r h o u d e rs v a n b o e k je s , en z.); 2° d e fin a n c ie rin g d e r v o o rn o e m d e v e rr ic h tin g e n d o o r d e o p n e m in g v a n d a g g e ld e n d o o r d e u itg if te v a n k o r t lo p e n d e c e rtif ic a te n o f p ro m e sse n ; 3° h e t b e w a re n v a n d e p o rte fe u ille v a n h e t F o n d s ; h e t in c a s s e re n d e r v e rv a lle n c o u p o n s e n d e r t e r u g b e ta a lb a r e effec te n ;
(jaarcijfers )
(12) Uittreksels uit bet V erslag v a n het R e n te n fm d s over de verrich tin g en van het d ie n stja a r 1945.
J . — H Y P O T H E E K IN S C H R IJV IN G E N
B ron
:
L ite r a tu u r
Belgisch Staatsblad. : Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van Belgi*.
w o rd t g e s c h a t o p o n g e v e e r 1 p C t. v a n h e t to t a a l. D a a r d e in h y p o th e k e n b e le g d e k a p ita le n b in n e n e en v rij k o r te t i j d te r u g b e ta a ld w o rd e n , v a a k n a v ij f o f tie n ja a r , e n o p d e z e lfd e w ijz e w e d e rb e le g d w o rd e n , m o e t te r in t e r p r e ta ti e v a n d e s t a ti s ti e k re k e n in g g e h o u d e n w o rd e n m e t d ie w e d e rb e le g g in g e n . T e n s lo tte d ie n t re k e n in g g e h o u d e n m e t h e t f e it d a t h e t o n m id d e llijk in h y p o th e e k
H e t b e d ra g d e r h y p o th e e k in s c h rijv in g e n w o rd t g e s c h a t op g ro n d v a n d e o n tv a n g e n in s c h rijv in g s re c h te n , z o als d ie m a a n d e lijk s in h e t Staatsblad v e rm e ld w o rd e n , d a a rb ij re k e n in g h o u d e n d m e t h e t f e it d a t s in d s 23 A u g u s tu s 1934 d e a a n s la g v o e t 2 p . m . v a n h e t b e d ra g d e r h y p o th e e k b e d ra a g t. D e w e tte lijk e h y p o th e k e n (13) e n h u n h e rn ie u w in g e n z ijn in d e s c h a ttin g n ie t o p g e n o
le n in g e n b e le g d e p a r tic u lie r s p a a rg e ld g e rin g is in v e r
m e n , d a a r ze v rij z ijn v a n h e t in s c h rijv in g s re c h t. D e in s c h rijv in g e n o m v a tte n o o k d e h e rn ie u w in g e n v a n h y p o th e c a ire in s c h rijv in g e n d ie t o t w a a rb o rg d ie n e n v a n v e rr ic h tin g e n o p m e e r d a n v ijf tie n ja a r ; h u n b e d ra g
h o u d in g t o t d e in s c h rijv in g e n d ie g e n o m e n w o rd e n v o o r re k e n in g v a n v e rs c h ille n d e fin a n c ië le in s te llin g e n (14).
(13) Zijn eveneens van het hypotheekrecht vrijgesteld : de van ambts wege door de hypotheekbewaarder genomen inschrijvingen, diegene die genomen werden als waarborg voor aan de overheid verschuldigde belas tingen en, tenslotte, diegene, die ten laste van de Staat genomen werden door sommige openbare instellingen (Nationale Maatschappij voor Goed kope W oningen en Woonvertrekken, Nationale Maatschappij voor het Kleine Landeigendom, Nationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen).
(maandcijfers)
N'
Blz-
R a m in g v a n h e t b e d ra g d e r h y p o th e e k in s c h r ijv in g e n ...............................
53
129
g e p u b l ic e e r d e
tabel
(14) Zie Ja a rversla g d er A lg em en e S p a a r - en L ijfre n te k a s.
36 —
Openbare Financiën.
A. — O N T V A N G ST E N E N U ITG A V EN VAN DE ST A A T E N B E G R O T IN G E N B ron : L it e r a t u u r
Ministerie van Finanoiën. : Kamer van Volksvertegenwoordigers : Toestand van 's Rijks Schatkist en begrotingen van ontvangsten en uitgaven. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch BuUetin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van Belgii. Annuaire statistique des Nations- Unies.
D e S ta a ts b o e k h o u d in g v e rg e n o e g t z ic h e r m e e d e o n tv a n g s te n e n d e u itg a v e n v a n d e S t a a t o p te te k e n e n e n ze t e v e rg e lijk e n m e t d e ra m in g e n d e r b e g ro tin g e n , z o n d e r e r ev en w el re k e n in g è n b e tre ffe n d e h e t n a tio n a a l v e rm o g e n in o p t e n e m e n (1).
tu e e r d e g e ld e n v a n a lle rle i a a r d , d ie te n o n re c h te w e rd e n g e h e v e n o f v o o r re k e n in g v a n z e k e re in s te llin g e n w e rd e n g e ïn d (p ro v in c ie s, G e m e e n te fo n d s, D e lg in g sfo n d s, N .I .R .) ,
D e b e g ro tin g w o r d t in p rin c ip e v o o r é é n ja a r o p g e
D e b u ite n g e w o n e o n tv a n g s te n w o rd e n g e v o rm d d o o r d e S ta a ts le n in g e n e n d o o r in k o m s te n d ie u i t h o o fd e v a n h u n b ijz o n d e re a a r d (M a rsh a llk re d ie te n , en z .) e e n a n d e re b e s te m m in g m o e te n k rijg e n d a n d e n o rm a le o n tv a n g s te n v a n d e g ew o n e b e g ro tin g ; d e b u ite n g e w o n e u itg a v e n ,
m a a k t. N o c h ta n s w o rd e n d e re k e n in g e n s le c h ts een ze k e r a a n ta l m a a n d e n n a h e t e in d e v a n h e t j a a r w a a ro p ze b e tr e k k in g h e b b e n a fg e s lo te n . O p d ie w ijz e k a n h e t g ro o ts te g e d e e lte d e r o n tv a n g s te n e n u itg a v e n , d ie o p ee n b e p a a ld j a a r b e tr e k k in g h e b b e n , m a a r n a h e t e in d e v a n d a t j a a r u itg e v o e rd w o rd e n , in d e re k e n in g e n v a n h e t d ie n s tja a r w a a rto e ze b e h o re n o p g e n o m e n w o rd e n . D e b e g ro tin g v a n o n tv a n g s te n e n u itg a v e n o m v a t d e g ew o n e e n d e b u ite n g e w o n e b e g ro tin g . A a n d e ra m in g e n d e r g ew o n e o n tv a n g s te n , g e v o rm d d o o r d e n o rm a le h u lp b r o n n e n v a n d e S t a a t (b e la stin g e n , to lle n , in k o m s te n , te r u g b e ta lin g e n v a n d e S c h a tk is t, z o g e n a a m d e « b u ite n g e w o n e » o n tv a n g s te n , en z .) w e rd e n s in d s 1945 d e ra m in g e n v a n d e o n tv a n g s te n v o o r t v lo e ie n d u i t d e o o rlo g to e g e v o e g d , o m sa m e n d e b e g ro tin g d e r « R ijk s m id d e le n » te v o rm e n . E v e n e e n s w e rd e n « d e u itg a v e n v o o rtv lo e ie n d u i t d e o o rlo g » o n d e rs c h e id e n v a n d e g ew o n e u itg a v e n , d ie p rin c ip ie e l e e n b e s te n d ig k a r a k t e r h e b b e n (o v e rh e id ss c h u ld , p e n sio e n e n , d o ta tie s , u itg a v e n v a n a lg e m e e n b e h e e r, su b s id ie s (2), w e rk e n , k w a d e p o s te n e n te ru g b e ta lin g e n , e n z.). D e k w a d e p o s te n v o rm e n d e te g e n b o e k in g e n v a n b e la s tin g e n , d ie alh o ew el o n d e r d e in k o m s te n g e b o e k t, n ie t d o o r d e S ta a t w e rd e n g e ïn d , h e tg e e n t o t e e n a a n p a s s in g d e r re k e n in g e n n o o p t. D e te r u g b e ta lin g e n o m v a tte n g e re sti(1) Nochtans werden op 31 December 1947 (zie blz. 133) een inventaris der Ëtaategoedeien en een Staatsbalans opgemaakt. (2) Sedert 1945.
a ls m e d e d e re g u la ris a tie v a n v e rlie z e n v o o rtv lo e ie n d u it v ro e g e re b u ite n g e w o n e te k o r te n .
d ie n o c h p e rio d isc h , n o c h b e s te n d ig z ijn , w o rd e n o v e r h e t a lg e m e e n a a n g e w e n d v o o r in v e s te rin g e n (k o s te n v a n e e rs te in r ic h tin g , v e rb e te rin g d e r e c o n o m isc h e o u ti l le rin g , b u ite n g e w o n e w e rk e n v o o r d e la n d s v e rd e d ig in g ) e n v o o r la s te n v a n to e v a llig e a a r d (o v e rstro m in g e n , en z.). N a a rg e la n g v a n h e t g e v a l s a ld e e r t d e v e rg e lijk in g tu s s e n d e u itg a v e n e n d e o n tv a n g s te n m e t e e n b o n i o f e e n m a li; d e v e rg e lijk in g tu s s e n o n tv a n g s te n e n beg ro tin g s ra m in g e n g e e ft e e n m e e rw a a rd e o f e e n m in d e r w a a rd e . D e u itg a v e n o n d e r d e b e z e ttin g e n n a d e b e v rij d in g in d e v o rm v a n S c h a tk is tv o o rs c h o tte n , w e rd e n b ij w e t v a n 29 J u n i 1948 in d e v e rs c h ille n d e b e g ro tin g e n o p g e nom en.
G E P U B L I C E E R D E T A B E L L E N (ja a r c ijf& r s )
N'
Blz.
B u d g é ta ire o n tv a n g s te n e n u itg a v e n v a n h e t R ijk 1 9 3 9 -1 9 4 4 ...................... B u d g é ta ire o n tv a n g s te n e n u itg a v e n ,
1
131
2
131
a ls m e d e b e g ro tin g e n : 1 9 4 5 -1 9 5 0 .. . In d e lin g d e r g ew o n e u itg a v e n e n d e r u i t d e o o rlo g v o o rtv lo e ie n d e u it g a v e n (1 9 3 9 - 1 9 5 0 )......................................
3
132
B . — O P B R E N G S T D E R B E L A S T IN G E N B ron : L it e r a t u u r
Ministerie van Finanoiën. : Kamer van Volksvertegenwoordigers : Stand van ' s Rijks Schatkist en begrotingen van ontvangsten en uitgaven. Belgisch Staatsblad. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Bulletin de VInstitut de Recherches économiques et sodales de Louvain. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België.
De b e la s tin g o n tv a n g s te n w o rd e n in g e d e e ld in d rie g ro te g ro e p e n : d e d ir e c te b e la s tin g e n , d e d o u a n e n en a c c ijn z e n e n d e r e g is tr a tie .
D e d ire c te b e la s tin g e n , o p g e s te ld n a a r h e t k o h ie r d e r A d m in is tra tie , o m v a tte n d e in k o m s te n b e la s tin g e n e n e n k e le a n d e re ta k s e n , d ie g e w o o n lijk o n d e r d e in d ire c te
— 37 —
b e la s tin g e n g e ra n g s c h ik t w o rd e n (v e rk e e rs ta k s o p d e a u to m o b ie lv o e rtu ig e n , e n z .). D e in n in g s p e rio d e v a n d ie b e la s tin g e n o v e r tr e f t o v e r h e t a lg e m e e n h e t b u rg e rlijk
m e t d e b e la s tin g e n d e r m u n ts a n e rin g (b e la stin g o p h e t
j a a r o v e re e n s te m m e n d m e t h e t d ie n s tja a r w a a ro p ze b e tr e k k in g h e b b e n . O n d e r d e a n d e re b e la s tin g e n is z u lk s s le c h ts b ij d e e rfe n is re c h te n h e t g e v a l. D e v e rs c h ille n d e o n tv a n g s te n d e r d ire c te b e la s tin g e n
w e rd e n , b ijz o n d e re b e la s tin g o p d e w in s te n v o o rtk o m e n d v a n le v e rin g e n e n d ie n s tp r e s ta tie s a a n d e v ija n d ).
w o rd e n in h o o fd z a a k g e v o rm d d o o r d e o p d e o p b re n g s t d e r a fg e s lo te n b o e k ja re n g e ïn d e b e d ra g e n e n s e d e r t 1949,
G E PU B L IC E E R D E T A B E L L E N
d o o r d e a c h te rs ta llig e b e la s tin g e n v a n 1948 e n v ro e g e r. S e d e rt 1946 w e rd e n d e g ew o n e b e la s tin g o n tv a n g s te n v e rm e e rd e rd m e t d e o n tv a n g s te n v o o rtv lo e ie n d u it d e b e la s tin g a m n e s tie (d ire c te b e la s tin g e n e n re g is tr a tie ) en
k a p ita a l, b u ite n g e w o n e b e la s tin g o p d e u itz o n d e rlijk e in k o m s te n e n w in s te n d ie g e d u re n d e d e o o rlo g g e m a a k t
N*
(jaarcijfers)
O p b re n g s t d e r b e la s tin g e n p e r b e la s t i n g j a a r .......................................................... O n tv a n g s te n v o o rtk o m e n d e v a n d e b e la s tin g a m n e s tie en m u n ts a n e -
B lz .
133
134
rin g s b e la s tin g e n .......................................
C. — S T A N D V A N D E R I J K S S C H U L D
B ron : L ite r a tu u r
M in isterie v a n F in a n c ië n . D ie n s t d er R ijk ssch u ld .
: Kamer van Volksvertegenwoordigers : Begrotingen van ontvangsten en uitgaven. Statistisch Jaarboek voor België en Belgiseh-Kongo. Belgisch Staatsblad : Driemaandelijkse mededelingen van het Ministerie van Financiën. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Bulletin de l ’lnstitut de Recherches économiques et sociales de Louvain. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België. Annuaire statistique des Nations-Unies.
D e o m s ta n d ig e s t a a t , z o a ls h ij h ie r n a w e e rg e g e v e n is, w e rd o n tle e n d h e tz ij a a n h e t a lg e m e e n v e rs la g v a n d e b e g ro tin g d e r o n tv a n g s te n e n u itg a v e n , h e tz ij a a n d e a lg e m e n e s t a a t d e r o p e n b a re S c h a tk is t. H ij w erd in g e d e e ld e n e rz ijd s in g e v e stig d e sc h u ld , s c h u ld o p h a lfla n g e en o p k o r te te r m ijn (3), a n d e rz ijd s in b in n e n la n d s e en b u ite n la n d s e sc h u ld .
De
k o rtlo p e n d e
s c h u ld
g ro e p e e rt
de
v e rs c h ille n d e
s o o rte n S c h a tk is tc e rtific a te n o p ee n j a a r e n m in d e r, d ie g e p la a ts t w e rd e n b ij d e b a n k e n , d e fin a n c ië le in s te l lin g e n en b ij d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië, a ls m e d e a n d e re s c h u ld e n o p m in d e r d a n éé n ja a r ; d e te g o e d e n d e r p a rtic u lie re n o p P o s tre k e n in g , a l d a n n ie t v e r t e g en w o o rd ig d d o o r S c h a tk is tc e rtific a te n , d e re n te lo z e c e rtif ic a te n o v e rg e m a a k t a a n d e I n te r n a tio n a le B a n k
1. Binnenlandse schuld.
v o o r H e r s te l e n O n tw ik k e lin g e n a a n h e t I n te r n a tio n a a l
D e g e v e stig d e s c h u ld w o rd t g e v o rm d d o o r le n in g e n , d ie a flo s b a a r z ijn d o o r a n n u ïte ite n w a a rv a n d e a a n v a n k e lijk e lo o p tijd v ij f j a a r o v e rtre ft; zij o m v a t e n e rz ijd s d e le n in g e n re c h ts tr e e k s d o o r d e S t a a t u itg e g e v e n , d e s c h u ld v a n d e S ta a t te g e n o v e r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië, d e m u n ts a n e rin g s le n in g , a ls m e d e e e n 4 p C t. le n in g v a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r G o e d k o p e w o n in g e n (d ire c te g e v e stig d e sc h u ld ), en a n d e rz ijd s d e le n in g e n o n d e r w a a rb o rg v a n d e S ta a t u itg e g e v e n d o o r in s te llin g e n v a n o p e n b a a r n u t en w a a rv a n d e in te re s te n
M u n tfo n d s , enz.
o f de te ru g b e ta lin g e n o f b e id e s a m e n te n la s te v a n d e S ta a t v a lle n (O o rlo g ssc h a d e 1914-1918, p re f e re n te a a n d e le n v a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B elg isch e S p o o rw eg en ) (4). D e d ire c te s c h u ld o p h a lfla n g e te r m ijn o m v a t h o o fd z a k e lijk d e b ijz o n d e re u itg if te n v a n S c h a tk is tc e rtific a te n , w a a rv a n d e lo o p tijd m e e r d a n é é n j a a r e n p rin c ip ie e l m in d e r d a n v ij f j a a r b e d ra a g t, b e h a lv e b ij v e e lv u ld ig e v e rv a ld a g e n w a a rv a n een o p v ijf ja a r ; d ie c e rtif ic a te n w o rd e n n ie t te r u g b e ta a ld d o o r a n n u ïte ite n m a a r g lo b a a l b ij d e v ijfja a rlijk s e v e rv a ld a g e n ; d e in d ire c te sc h u ld o m v a t d e d o o r d e S ta a t g e w a a rb o rg d e le n in g e n op v ijf e n o p v ijf o f tie n j a a r v a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B elg isc h e S p o o rw e g e n . . .
2. Buitenlandse schuld B ij d e g e v e stig d e le n in g e n in b u ite n la n d s e d ev iez en d ie n t d e in te rg o u v e rn e m e n te le s c h u ld , v o o rtv lo e ie n d u i t d e o o rlo g 1914-1918, g e v o e g d (a fz o n d e rlijk ), a lso o k d e a a n w e n d in g d e r k re d ie te n v e r s tr e k t d o o r d e A m e ri k a a n s e e n C a n a d e se re g e rin g e n e n d o o r d e E x p o r t I m p o r t B a n k (in d ire c te sc h u ld ). D e in d ire c te g e v e stig d e sc h u ld w o rd t g e v o rm d d o o r d e p re f e re n te a a n d e le n e n d o o r d e 4 p C t.-le n in g 1948 v a n 50 m illio en Z w itse rse fr a n k e n v a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B elg isch e S p o o rw e g e n . D e d ir e c te s c h u ld o p h a lfla n g e te r m ijn w o r d t v e r te g e n w o o rd ig d d o o r c e rtific a te n in U .S .A .-d o llars, a f lo s b a a r n a v ij f j a à r (1948, 3 *4 p C t.). D e k o rtlo p e n d e s c h u ld o m v a t te n s lo tte b o n s in d o lla rs o f in Z w itse rse fr a n k e n , a fg e s ta a n a a n d e B a n k v o o r I n te r n a tio n a le B e ta lin g e n , a a n d e S o ciété d e B a n q u e S u isse e n h e t sa ld o d e r b o n s M e n d elsso h n . . (jaarcijfers)
Nr
Blz.
S a m e n v a ttin g v a n d e R ijk s s c h u ld . . . G e d e ta ille e rd e s ta n d d e r b in n e n la n d s e
6
134 135
(3) Onder vlottende schuld wordt verstaan : het gezamenlijk bedrag der schulden op korte en op halflange termijn. G e d e ta ille e rd e s t a n d d e r b u ite n la n d s e _ (4)'De schulden die door de Staat slechts gewaarborgd zijn, worden niet in de omstandige staat der Rijksschuld opgenomen. . -
7
t o t 137 138 en 139
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
8
D. — L A ST E N VAN DE RIJK SSC H U LD B ro n : L ite ra tu u r
Ministerie van Financiën. : K a m er va n Volksvertegenwoordigers : B egroting der R ijksschuld.
M et la s te n d e r R ijk s s c h u ld , zo als zij o p ta b e lle n 9 e n 10 v o o rk o m e n , w o rd e n b e d o e ld : d e in te r e s te n e n a flo s s in g e n v a n d e sc h u ld e n , d o o r d e S t a a t a a n g e g a a n o f g e d r a g e n , e v e n a ls so m m ig e u itg a v e n v a n b ijz o n d e re a a r d (in te re s te n v a n d e p o s ito ’s b ij d e D e p o sito - e n C o n sig n a tie k a s , v e rg o e d in g e n to e g e k e n d a a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië v o o r d e u itg if te v a n b ilje tte n a a n t o o n d e r, e n z.). D e l a s t v a n d e s c h u ld e n te g e n o v e r d e b u it e n la n d s e re g e rin g e n k o m t v o o r o n d e r d e ru b r ie k « O v erig e la s te n ». D e « la s te n z o n d e r b ijb e h o re n d k a p ita a l » v e rte g e n w o o rd ig e n d e in te r e s te n v a n z e k e re len in g en , a a n g e g a a n d o o r in s te llin g e n v a n o p e n b a a r n u t, w a a rv a n d e S t a a t d e d ie n s t o p z ic h h e e ft g e n o m e n , e v e n a ls so m m ig e su b s id ie s ; h ie r v a n is g e e n k a p it a a l o p d e o p e n b a re s c h u ld in g e s c h re v e n . D e la s te n v a n d e b u ite n la n d s e sc h u ld z ijn b e re k e n d
in B e lg isch e f r a n k e n v o lg e n s d e w isse lk o e rs v a n k r a c h t o p h e t o g e n b lik v a n d e b e ta lin g d e r c o u p o n s en d e r a flo ssin g e n ; w eg e n s d e b e z e ttin g w e rd e n ta l r i jk e in te re s tb e ta lin g e n e n e e n g ro o t g e d e e lte d e r a flo ssin g e n t o t n a d e o o rlo g u itg e s te ld e n so m m ig e te r m ijn e n v a n v e r ja r in g w e rd e n v e rle n g d . D e h ie r n a v o lg e n d e c ijfe rs o m v a tte n d e in te r e s te n v a n d e M u n tsa n e rin g sle n in g , w a a rv a n d e a flo ssin g g e b e u r t d o o r m id d e l v a n d e b ijz o n d e re b e la s tin g e n d e r m u n ts a n e rin g . Nr
Blz.
9
140
10
140
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N ( jaarcijfers)
L a s te n v a n d e R ijk s s c h u ld : g e v e stig d e sc h u ld ......................................................... L a s te n v a n d e R ijk s s c h u ld : sc h u ld o p k o r te e n op h a lfla n g e te r m i j n . . .
E . — S T A N D V A N H E T F O N D S V O O R D E L G IN G V A N D E R IJK S S C H U L D
Bron : L ite r a tu u r
Ministerie van Financiën. : B e lg is c h S t a a t s b l a d (d r ie m a a n d e l ijk s e p u b li c a ti e ) . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e l g i ë (to t 31 D e c e m b e r 1 9 4 8 ).
H e t F o n d s v o o r D elg in g v a n d e R ijk s s c h u ld w e rd a a n v a n k e lijk o p g e ric h t b ij w e t v a n 7 J u n i 1926 a ls (5) : « e e n a u to n o m e in s te llin g b e la s t m e t h e t b e h e e r, e n e rz ijd s , v a n d e g ew o n e d o ta tie s , d ie v o lg e n s d e w e t e n d e le n in g s c o n tr a c te n b e s te m d z ijn t o t in k o o p o f t o t te r u g b e ta lin g d o o r u itlo tin g v a n d e effecten d e r g e v e stig d e sc h u ld , a n d e rz ijd s , m e t h e t b e h e e r v a n d e e x tr a m id d e le n k r a c h te n s d e w e t b e s te e d a a n d e v e rm in d e rin g v a n d e R ijk s sc h u ld in h e t a lg e m e e n (b in n e n la n d se e n b u it e n la n d s e , op la n g e te r m ijn zow el a ls o p k o r te te r m ijn ) ». « S e d e rt 1 J a n u a r i 1938 b e s ta a n d e en ig e b ijz o n d e re b ro n n e n v a n h e t D e lg in g sfo n d s u i t g ifte n e n le g a te n , d ie z o n d e r sp e c ia le b e s te m m in g a a n d e S ta a t o f o n m id d e llijk a a n h e t D e lg in g s fo n d s g e sc h o n k e n w e rd e n a ls v rijw illig e b e la s tin g e n o f in e e n a n d e re v o rm . » D e w e t v a n 23 J u l i 1926 s t e lt e v e n w e l e v e n e e n s d e n e tto - o p b r e n g s t d e r u itg if te v a n d e p re f e re n te a a n d e le n d e r N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B e lg isc h e S p o o rw eg en (v e rm in d e rd m e t 10 p C t. a a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij g e s to rt) te r b e sc h ik k in g v a n h e t D e lg in g sfo n d s; d ie o p b re n g s t m a g a ls een b ijz o n d e re b ro n v a n in k o m s te n b e sc h o u w d w o rd e n . H e t F o n d s is tr o u w e n s b e la s t m e t d e p la a ts in g v a n d e p re f e re n te a a n d e le n e v e n a ls m e t h u n o m ru ilin g te g e n n ie t a fg e s te m p e ld e S c h a tk is tb o n s; te n s lo tte k o m t h e t tu s s e n b e id e in d e b e ta lin g d e r in te re s te n . A n d e re w e tte n h e b b e n h e t D e lg in g s fo n d s b e la s t m e t d e h ie r n a v o lg e n d e fu n c tie s : b e h e e r d e r p ro d u c tie v e
re s e rv e v a n d e A m e rik a a n se 6 y2 p C t. (w e t v a n 24 J u l i 1927), b e w a rin g a ls d e p o s ito ’s v a n d e w a a rd e n u i t d e p o rte fe u ille d e r o n tb o n d e n p e n s io e n k a s s e n (k o n in k lijk e b e s lu ite n n r0 221 en 222 v a n 27 D e c e m b e r 1935) en v a n d e d e p o s ito ’s v a n v e rsc h ille n d e In s te llin g e n en S tic h tin g e n v o o r h o g e r o n d e rw ijs o f v o o r d e o n tw ik k e lin g e r v a n (k o n in k lijk e b e s lu ite n v a n 28 M a a r t 1936 en 23 J u l i 1937), to e z ic h t op h e t M u n tfo n d s (w e t v a n 12 J u n i 1930, a r tik e l 7) e n p la a ts in g d e r d e k k in g v a n d e d eel- e n p a s m u n te n d ie v o o r re k e n in g v a n h e t M u n t fo n d s in o m lo o p z ijn . B ij d ie v e rs c h ille n d e fu n c tie s d ie n e n d e eig en v e rr ic h tin g e n v a n h e t D e lg in g sfo n d s g e v o e g d in v e r b a n d m e t d e tijd e lijk e b eleg g in g v a n z ijn b e s c h ik b a re m id d e le n e v e n a ls m e t h e t b e h e e r v a n d e o p b re n g s t d ie r b eleg g in g en . D e n ie u w e v o o rs te llin g v a n d e b a la n s , d ie s in d s 31 D e c e m b e r 1948 w e rd a a n g e n o m e n , g e e ft d ie v e rs c h il le n d e o p d ra c h te n a fz o n d e rlijk w eer. D e o v e re e n s te m m in g tu s s e n b e id e b a la n s e n o p 31 D e c e m b e r 1948 (o u d e en n ieu w e v o rm ) b lijk t u it v o lg e n d e c ijfe rs :
m illioenen franken T o ta a l a c tiv a (en p a ss iv a ) v a n d e b a la n s in h a a r n ieu w e v o r m .................................... T o ta a l a c tiv a (en p a ss iv a ) v a n d e b a la n s • in h a a r o u d e v o r m .........................................
7 .1 4 0 .7 3 0 8 6 8 .1 0 4
H e t v e rs c h il t e n b e d ra g e v a n 6 .2 7 2 .6 2 6 w o rd t te ru g g e v o n d e n in d e v o lg e n d e p o s te n , d ie op (6) Volgens de jaarverslagen van de beheerraad, gepubliceerd door het d e n ie u w e b a la n s v o o rk o m e n e n n ie t o p d e o u d e : B elgisch Staatsblad,. .
— 39 —
E m issie v a n d e p re f e re n te a a n d e le n d e r N . M. B . S ........................................................... D iv e rs e d e p o s ito ’s ................................................
6 .2 7 2 .6 2 9
H ie rv a n m o e t d e p o s t « T e v e rd e le n te r u g b e ta a ld e e ffecten » a fg e tro k k e n w o rd e n ; d eze la a t s te is n ie t o p g e n o m e n in d e n ie u w e m a a r w el in d e o u d e b a la n s ; h ij b e d r a a g t o n g e v e e r 3,000 fra n k .
.
(jaarcijfers) S ta n d v a n h e t F o n d s v o o r D e lg in g v a n d e R ijk s s c h u ld :
Nr
1941-1948 : B a la n s .................................... V erlies- e n w in s tre k e n in g V e rric h tin g e n in g e ld ( o n t v a n g s te n e n u itg a v e n ) . .
11 12
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
5 .0 0 0 .3 0 0 1 .2 7 2 .3 2 9
....................................
13 14
V erlies- e n w in s tre k e n in g A flo s s in g s v e rric h tin g e n . .
15 16
1948-1950 : B a la n s
B lz .
141 142 144 e n 145 146 e n 147 150 151
F. — P R O V I N C I E - E N G E M E E N T E S C H U L D B ron n en
:
L ite ra tu u r
M in isterie v a n B in n e n la n d se Z a k o r. G em e e n te k r e d ie t v a n B elg ië. N a tio n a a l I n s t it u u t v o o r d e S ta tis tie k .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo.
Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek.
■
O m s ta n d ig e s ta tis tie k e n b e tre ffe n d e d e fin a n c ië n d e r p la a ts e lijk e b e h e re n ( o n tv a n g s te n e n u itg a v e n , b e g ro tin g e n v a n d e p ro v in c ië n e n d e g e m e e n te n ), k u n n e n g e v o n d e n w o rd e n in h e t Statistisch Jaarboek voor België
en Belgisch-Kongo, e v e n a ls in d e s tu d ie s , d ie g e reg eld v e rs c h ijn e n in h e t Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. .
B e tre ffe n d e d e s c h u ld e n d e r p ro v in c ië n e n d e r g e m e e n te n
(en d e r in te rc o m m u n a le m a a ts c h a p p ije n ) b e s ta a n
e r te g e n w o o rd ig tw e e a fz o n d e rlijk e s t a tis tie k e n : d e en e, o p g e s te ld d o o r h e t M in iste rie v a n B in n e n la n d s e Z a k e n , v e rm e ld t d e o n tle e n d e so m m e n , d ie o p d e a a n g e d u id e d a tu m te r u g t e b e ta le n b lijv e n (6), d e a n d e re , sin d s 1940 o p g e m a a k t d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , o m v a t d e d o o r c o n s ta n te a n n u ï te i te n a flo s b a re le n in g e n (u itg e g e v e n n o m in a a l b e d ra g e n a c tu e le w a a rd e d e r n o g t e b e ta le n a n n u ïte ite n ) en d e a n d e re ty p e n v a n le n in g e n (u itg e g e v e n n o m in a a l b e d ra g e n n o g te r u g te b e ta le n n o m in a a l b e d ra g ). O n d e r d eze la a t s te o m v a t d e v lo tte n d e s c h u ld te g e n o v e r h e t G e m e e n te k re d ie t v a n B elg ië s le c h ts d ie le n in g e n o p h a lfla n g e te r m ijn d ie te r u g b e ta a lb a a r z ijn o p v a s te
v e rv a ld a g ), m e t u its lu itin g d e r le n in g e n m e t o n b e p a a ld e v e rv a ld a g (te c o n so lid e re n le n in g e n op la n g e te r m ijn , le n in g e n v o o rlo p ig te r u g b e ta a lb a a r é é n j a a r n a h e t s lu ite n v a n d e v re d e , le n in g e n o p s u b s id ië n , k r e d ie to p e n in g e n , b ijz o n d e re S c h a tk is tle n in g e n e n d e b ite rin g e n op re k e n in g -c o u ra n t) (7). D ie p o s te n , d ie u i t d e v lo tte n d e sc h u ld u itg e s lo te n w e rd e n , z ijn g e d u re n d e d e o o rlog zeer b e la n g r ijk g e w o rd en ; d a a r u i t v lo e ie n d e v o o r n a a m s te v e rs c h ille n v o o r t tu s s e n d e s t a tis tie k v a n h e t M in iste rie v a n B in n e n la n d s e Z a k e n e n die v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k . G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
(jaarcijfers)
N'
B lz .
S ta tis tie k v a n h e t M in iste rie v a n B in n e n la n d se Z a k e n : P ro v in c ie s c h u ld ....................................... G e m e e n t e s c h u ld ....................................... S c h u ld d e r in te rc o m m u n a le m a a t sc h a p p ije n ..............................................
17 18
152
19
153
T o ta le s c h u ld d e r p la a ts e lijk e o p e n b a re b e s tu r e n e n in s te llin g e n . . . . S ta tis tie k e n v a n h e t N a tio n a a l I n s t i
20
153
21 22
154 154
v e rv a ld a g (m e t ja a r lijk s e sc h ijv e n o f m e t éé n e n k ele
t u u t v o o r d e S ta tis tie k :
(6) De langlopende leningen aan het Gemeentekrediet betreffen het respec tieve aandeel der provinciën en gemeenten in het nog terug te betalen bedrag der door het Gemeentekrediet van België uitgegeven obligaties (zie Statis tisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek, JuniJuli 1949, blz. 918). Zie ook het extra-nummer van het Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting « Belgische Economische Statistieken 1929 1940 », blz. 168); d it w at de statistiek van hot Ministerie van Financiën betreft.
P ro v in c ie s c h u ld ....................................... G e m e e n te s c h u ld ......................................
152
(7) Volgens het Statistisch Bulletin van het Nationaal Instituut voor de Statistiek, Juni-Juli 1949, blz. 920; zie ook het Statistisch Buüetin van het Nationaal Instituut voor de Statistiek van Âpril 1943.
— 40 —
Inkomen en Sparen. A. — R E N D E M E N T D ER BELG ISCH E EN KONGOLESE A A N D E L E N V E N N O O T SC H A PP E N B ron n en : L it k k a t u u h
B ijla g e n v a n h e t B elg isc h S ta a tsb la d . B ijla g e n v a n h e t A m b te lijk B la d v a n B e lg isc h -K o n g o e n v a n h e t B estu u r sb la d v a n B e lg isc h -K o n g o .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch B ulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België.
T o t 1946 in b e g re p e n w e rd d e s t a ti s ti e k v a n h e t re n d e m e n t d e r B elg isc h e e n K o n g o le se a a n d e le n v e n n o o t s c h a p p e n o p g e m a a k t d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië, v o lg en s d e w e rk w ijz e u ite e n g e z e t in h e t e x t r a n u m m e r v a n h e t Tijdschrift voor Documentatie en Voor
z o d a t n o g een z e k e re v e rg e lijk in g m e t d e v o rig e ja r e n m o g e lijk b lijft. D e re s e rv e s v o o r d u b ie u z e s c h u ld v o rd e rin g e n w o rd en n ie t m e e r a ls re s e rv e s b e sc h o u w d . Zo ze in d e v e rd e lin g v a n h e t w in s ts a ld o o p g e n o m e n z ijn , w o rd e n ze v a n d e w in s t v a n h e t b e tr o k k e n j a a r a fg e tro k k e n .
lichting : « B elg isch e E c o n o m isc h e S ta tis tie k e n 1929 1940 », b lz. 160-163. S e d e rt 1947 w o rd e n d e in d it t i j d s c h r ift o p g e n o m e n s ta tis tie k e n o p g e m a a k t d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , d a t a a n d e w e rk w ijz e v o lg e n d e w ijz ig in g e n a a n b r a c h t (1). V a n 1947 t o t 1948 h ie ld h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t a lle e n re k e n in g m e t d e b a la n s e n o p g e n o m e n in d e b i j la g e n v a n h e t Staatsblad. V a n 1949 a f e c h te r, w e rd e n
D e o p g e n o m e n re s e rv e s z ijn d ie g e n e d ie o p d e b a la n s e n v o o rk o m e n ; m e n v o e g t e r d u s d e d o ta tie s , d ie in de w in s tv e rd e lin g v o o rk o m e n , n ie t m e e r b ij. B ij h e t le ze n d e r b e d ra g e n v a n d e g e d u re n d e h e t j a a r u itg e k e e rd e b ru to -d iv id e n d e n , d ie n t re k e n in g g e h o u d e n m e t d e o m s ta n d ig h e id d a t so m m ig e o n d e rn e m in g e n p a r tic ip a tie s h e b b e n in a n d e re o n d e rn e m in g e n d e r zelfde ru b r ie k o f v a n a n d e re ru b rie k e n ; e e n g e d e e lte d e r d iv i d e n d e n w o r d t a ld u s tw e e - e n zelfs m e e rm a a ls g e te ld . D e w ijz ig in g e n a a n g e b r a c h t a a n d e ta b e lle n d e r k a p ita a lu itg if te n w e rd e n o o k to e g é p a s t bij d e o n d e rv e rd e lin g in ru b rie k e n . A n d e rz ijd s w e rd e n so m m ig e p o s te n v o o r d e p u b lic a tie o n d e rv e rd e e ld in o n d e rru b rie k e n , b ijv o o r b e e ld : d e h a n d e l, d e te x tie ln ijv e rh e id , d e v o e d se ln ijv e rh e id , d e h o u tn ijv e r h e id , d e s c h e ik u n d ig e n ijv e rh e id , d e le d e rn ij v e rh e id , h e t v erv o e r.
e v en een s d ie b a la n s e n o n tle e d d ie v e rs c h e n e n in d e b ijla g e n v a n h e t A m btelijk Blad van Belgisch-Kongo en v a n h e t Bestuursblad van Belgisch-Kongo. B o v e n d ie n k la s s e e rt h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , o n d e r d e r u b r ie k « P e rs o n e n v e n n o o ts c h a p p e n m e t b e p e rk te a a n s p r a k e lijk h e id », d e K o n g o le se p e rs o n e n v e n n o o ts c h a p p e n . D e b a la n s c ijfe rs w o rd e n o p g e te k e n d tijd e n s d e m a a n d v a n d e d iv id e n d u itk e rin g . Zo d e d a tu m d e r u itk e rin g n o c h in d e b ijla g e n n o c h in d e g e sp e c ia lise e rd e p e rs (v e n n o o ts c h a p p e n m e t een k a p ita a l v a n 20 m illio e n e n m e e r) v e rm e ld w o rd t, n e e m t m e n a ls fictie v e d a tu m d e d a tu m v a n d e alg e m e n e v e rg a d e rin g p lu s v i j f d a g e n . A a n g ezien d e d o o r d e a lg e m e n e v e rg a d e rin g v a s tg e s te ld e d a tu m v a n u itk e rin g v a n j a a r t o t j a a r v e rs c h ilt, z u lle n d e z e lfd e v e n n o o ts c h a p p e n n ie t s te e d s in d e lo o p v a n
S e d e rt 1950 w o rd e n d e r u b r ie k e n v a n d e s ta tis tie k e n d e r u itg if te n e v e n e e n s to e g e p a s t v o o r d e K o n g o le se v e n n o o ts c h a p p e n . W a t d e in d e lin g n a a r d e h o e g ro o th e id v a n h e t g e s to r t k a p ita a l b e tr e f t, w e rd d e k la s s e « 1 m illio e n e n m in d e r » o n d e rv e rd e e ld in « 500.000 f r a n k e n m in d e r » en « 500.001 t o t 1 m illio e n f r a n k ».
d ezelfd e m a a n d o p g e n o m e n w o rd e n . Z u lk e g e v a lle n k o m e n z e ld e n v o o r, d o c h w a n n e e r h e t o m b e la n g rijk e v e n n o o ts c h a p p e n g a a t k u n n e n e r g ro te a fw ijk in g e n in d e seizo en 8 ch o m m elin g e n u i t v o o rtv lo e ie n .
(jaarcijfers) R e n d e m e n t d e r B e lg isc h e e n K o n g o le se G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
a a n d e le n v e n n o o ts c h a p p e n : B e ta a lb a a r g e ste ld e d iv id e n d e n en o b lig a tie c o u p o n s : I . V e r z a m e l ta b e l........................ I I . V e rz a m e lta b e l ; In d e lin g n a a r b e d rijfs g ro e p (1 9 4 1 1946) e n ra n g s c h ik k in g n a a r
I n v e r b a n d m e t d e v e ra n d e r in g e n in d e d a t a d e r d iv id e n d u itk e rin g e n , k a n h e t g e b e u re n d a t g e d u re n d e é é n e n h e tz e lfd e s t a ti s ti s c h ja a r , so m m ig e v e n n o o t s c h a p p e n d e d iv id e n d e n v a n tw e e v o lle d ig e m a a ts c h a p p e lijk e ja r e n u itb e ta le n . S e d e rt 1950 w o rd e n d ie v e n n o o ts c h a p p e n in h e tz e lfd e s ta ti s ti s c h ja a r o p g e n o m en . Z e k o m e n d u s in d e ja a r ta b e l tw e e m a a l v o o r m e t h u n
(1) Inlichtingen onmiddellijk overgemaakt door het Nationaal Instituut voor de Statistiek.
41
B lz .
1
155
d e g r o o tte v a n h e t g e s to r t 2 k a p ita a l (1 9 4 1 - 1 9 5 0 ).......... t o t 8 I I I . In d e lin g n a a r b e d rijfs g ro e p e n n a a r v e s tig in g v a n h e t 9 b e d r ijf (1941-1950) ............ t o t 18
k a p ita a l e n re s e rv e s. H u n to t a a l v o o r h e t tw e e d e m a a t s c h a p p e lijk e j a a r w o rd t n o c h ta n s a fz o n d e rlijk a a n g e d u id ,
—
N'
—
156 t o t 163 164 t o t 177
2*
B. — SP A A R D E P O S IT O ’S B ron n en
:
L ite r a tu u r
A lg e m e n e S p aar- e n L ijfr e n te k a s. N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k .
: Jaarverslagen van de Algemene Spaar• en Lijfrentekas. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch B ulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Bulletin de V lnstitut de Recherches économiques et sociales de Louvain. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Natiotiale B ank van België.
D e s p a a r d e p o s ito ’s o p h e t e in d e v a n h e t ja a r , o p g e te k e n d in ta b e l 19, o m v a tte n d e d e p o s ito ’s b ij d e A lg e m e n e S p a a rk a s , d e d e p o s ito ’s (2) b ij d e p a rtic u lie re s p a a r k a s s e n (o n d e rw o rp e n a a n d e c o n trô le v a n h e t C e n tra a l B u re a u v o o r d e K le in e S p a a rd e rs ) e n b ij d e o n d e r to e z ic h t d e r g e m e e n te lijk e o v e rh e id o p g e ric h te s p a a r k a s s e n (N ijv e l e n D o o rn ik ).
l a a t s t e w o rd e n h o o fd z a k e lijk g e v o rm d d o o r d e te g o e d e n d e r p a rtic u lie re n ( h e t s p a r e n in d e e ig e n lijk e zin ) (3); z ij o m v a tte n b o v e n d ie n d e b ij d e w e t v a n 18 A u g u s t u s 1947 in g e s te ld e d o ta tie b o e k je s d e r g e v a n g e n e n (4)
D e d e p o s ito ’s b ij d e S p a a rk a s w o rd e n o n d e rv e rd e e ld in d e p o s ito ’s o p r e k e n in g e n -c o u ra n t v a n in s te llin g e n (o p e n b a re in s te llin g e n , o p e n b a re n u ts in s te llin g e n e n
GEPUBLICEERDE TABELLEN
N'
Blz-
S p a a rd e p o s ito ’s (ja a rc ijfe rs) ................. A lg e m e n e S p a a rk a s : In la g e n o p s p a a r
19
178
20
179
e n a n d e re in la g e n o p b o e k je s (d e p o s ito ’s v a n in s te llin g e n e n d e p o s ito ’s v o o r lijfre n te z e g e ls).
in s te llin g e n m e t m a a ts c h a p p e lijk , c u ltu re e l e n lie fd a d ig doel) e n m a a ts c h a p p ije n (m a a ts c h a p p ij d e r g o e d k o p e w o n in g e n e n c o ö p e ra tie v e m a a ts c h a p p ije n v o o r la n d b o u w k re d ie t) e n in in la g e n o p s p a a rb o e k je s . D eze
b o e k je s (a lle e n p a rtic u lie re n ) (m a a n d c ijf e r s ) ............................................................
(3) D e inleggers mogen zonder opzegging to t 2.000 frank per maand opvragen. Voor hogere bedragen zijn termijnen gesteld. (2) Deze deposito’s worden beheerd door de bepalingen van het koninklijk (4) Zie V erslag va n de A lg em en e S p a a r - en L ijfre n te k a s v a n 1948, blz. 144 besluit nr 42 van 15 December 1934. 146. .
C. — B E Z O L D I G I N G E N D E R W E R K N E M E R S 1. G e z a m e n l i j k e b e z o l d i g i n g e n u i t b e t a a l d a a n a r b e i d e r s e n b e d i e n d e n e n g e m id d e ld e b e z o ld ig in g e n p e r d a g
B ron
:
L ite r a tu u r
R ijk sd ie n st v o o r M a a tsch a p p e lijk e Z ek erh eid .
: Jaarverslagen van de R ijksdienst Witboeken : «Z)e Belgische Economie Statistisch Jaarboek voor België en Statistisch Bulletin uitgegeven door
voor Maatschappelijke Zekerheid. in 1947, 1948, 1949 en 1950 » van het M inisterie van Economische Zaken en M iddenstand. Belgisch-Kongo. het Nationaal Instituut voor de Statistiek.
D e ra m in g v a n h e t v o lu m e d e r h ie r n a v o lg e n d e g lo b a le b e z o ld ig in g e n o m v a t d e b ru to -w in s te n (fiscale la s te n in b e g re p e n ) d e r w e rk n e m e rs, o n d e rw o rp e n a a n d e m a a ts c h a p p e lijk e z e k e rh e id ( R ijk s d ie n s t v o o r M a a t s c h a p p e lijk e Z e k e rh e id e n N a tio n a a l P e n sio e n fo n d s d e r M ijn w e rk e rs) e n b e h o re n d t o t d e n ijv e rh e id , d e h a n d e l e n d e la n d b o u w ; w o rd e n h ie r e v e n e e n s in b e g re p e n , d e
d e a rb e id e r is n ie t in d it b e d ra g b e g re p e n ; d e b e z o ld i g in g e n o v e re e n s te m m e n d m e t d e tie n w e tte lijk e f e e s t d a g e n e c h te r w el. D a a re n te g e n w o rd e n h e t v erlo fg eld
tijd e lijk e o v e rh e id s a g e n te n e n d e a g e n te n d e r o p e n b a re in s te llin g e n . V a n 1945 t o t 1950 w e rd h e t to e p a s s in g s g e b ie d d e r m a a ts c h a p p e lijk e z e k e rh e id v e rr u im d : o n d e r h e t h o o fd s tu k d e r te w e rk s te llin g , o p b lz . 123, v in d t m e n d e li j s t d e r o p d a t g e b ie d a a n g e b ra c h te w ijz ig in g e n .
o e fe n e n d ie o n d e rw o rp e n z ijn a a n e e n d ie n s t- o f a rb e id s c o n tr a c t, w e rd e n e v e n e e n s in d e s t a te n o p g e n o m e n .
v a n d e b e d ie n d e n a ls m e d e d e m e t d e tie n w e tte lijk e fe e s td a g e n o v e re e n s te m m e n d e b e z o ld ig in g in o v e rw e g in g g e n o m e n . D e b e z o ld ig in g e n d e r m a n d a ta r is s e n v a n v e n n o o ts c h a p p e n , d ie s a m e n m e t h u n m a n d a a t fu n c tie s u i t
D e d a g e lijk s e g e m id d e ld e n d e r b e z o ld ig in g e n w o rd e n b e k o m e n d o o r d e g lo b a le b e z o ld ig in g p e r b e d r ijf s ta k t e d e le n d o o r h e t a a n ta l g e p re s te e rd e a rb e id s d a g e n .
D e o p g e te k e n d e b ru to -b e z o ld ig in g e n (5) o m v a tte n a l d e b e d ra g e n d ie in g ev o lg e e e n d ie n s tv e r h u r in g c o n tr a c t a a n e en a rb e id e r w e rd e n u it b e ta a l d (h e t b a sislo o n , d e b ez o ld ig in g v o o r o v e ru re n , d e c o m m issie lo n e n , d e t a n
g e p u b l i c e e r d e t a b e l l e n (ja a rc ijfe ra )
T o ta le b e z o ld ig in g e n (a rb e id e rs e n b e d i e n d e n ) ...................................................
tiè m e s o p w in ste n ) e n a lle a n d e re g ra tific a tie s o f u i t k e rin g e n a ls a a n v u llin g (d e v o o rd e le n in n a t u r a v a n c o n v e n tio n e le a a r d in b e g re p e n ). H e t ja a r li jk s v e rlo fg e ld v a n (5) Volgens h et S ta tis tis c h B u lle tin v a n h et N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tis tie k , December 1949, blz. 1930. Bijzonderheden over de bepaling « bezol diging » en « gepresteerde arbeidsdagen » kunnen gevonden worden in het zesde jaarverslag v a n de R . M . Z . (1950), op blz. 94-95.
—
T o ta le b e z o ld ig in g e n d e r a r b e i d e r s . . . T o ta le b e z o ld ig in g e n d e r b e d ie n d e n . . G e m id d e ld e d a g b e z o ld ig in g e n der a rb e id e rs e n a r b e i d s t e r s ...................... G e m id d e ld e d a g b e z o ld ig in g e n d e r m a n n e lijk e e n v ro u w e lijk e b e d i e n d e n ..
42
—
22
181
23
182
2. P ercen tage der m aatsch ap p elijk e bijdragen B ro n
:
L ite r a tu u r
R ijk s d ie n s t v o o r M a a ts c h a p p e lijk e Z e k e rh e id .
: Jaarverslagen van de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid. ■ Witboeken : « De Belgische economie in 1947, 1948, 1949 en 1950 » van het M inisterie van Economische Zaken en M iddenstand. « De ordening van de maatschappelijke zekerheid in België ». (Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België, Februari 1945.)
H e t in ta b e l 24 w eerg e g e v e n b e d ra g d e r b ijd ra g e n v o o r d e m a a ts c h a p p e lijk e z e k e rh e id b e tr e f t d e a lg e m en e k la s s e n v a n w e rk n e m e rs, m e t u itz o n d e rin g v a n d e m ijn w e rk e rs e n d e w e rk lie d e n v a n so m m ig e n ijv e rh e id s s e c to re n (b o u w b e d rijf, en z.); d ie b e d ra g e n z ijn p e rc e n ta g e s v a n d e b e z o ld ig in g b e n e d e n fr 4.000 p e r m a a n d o f fr 160 p e r d ag ; zij h o u d e n g e e n re k e n in g m e t d e s t o r
tin g e n v o o r a rb e id so n g e v a lle n , n o c h m e t d e fin an ciële tu s s e n k o m s t v a n d e S ta a t, m a a r u its lu ite n d m e t . d e d o o r d e w e rk g e v e r e n d e w e rk n e m e r g e d ra g e n m a a t s c h a p p e lijk e la s te n . GEPUBLICEERDE TABEL
N'
B iz-
M a a ts c h a p p e lijk e b i j d r a g e n ...................
24
183
3. Lonen der landbouwarbeiders en pachten B ron : L ite r a tu u r
M in isterie v a n L a n d b o u w .
: Landbouwtijdschrift.
A lhoew el d e pachten w e tte lijk g e b lo k k e e rd zijn , v e rh o o g d e n ze v a n 1946 t o t 1950 v o o rtd u re n d . T a b e l 26 g e e ft d e g e m id d e ld e p a c h t a a n p e r h e c ta re e n p e r ja a r . S e d e rt 1 J a n u a r i 1947 g e n ie te n d e la n d b o u w a rb e id e rs v a n d e v o o rd e le n d e r m a a ts c h a p p e lijk e z e k e rh e id . I n ta b e l 25 v in d t m e n d e lo n e n u it b e ta a l d a a n d e la n d b o u w a rb e id e rs, a fg e z ien v a n d e so c ia le la s te n . S e d e rt J u n i 1948 w o rd e n d e c o m p e n s a tie b o n s, d ie v o o rd ie n te n la s te v a n d e S t a a t w a re n , g e d ra g e n d o o r d e p a tr o o n in d e v o rm v a n e e n a a n v u lle n d u u rlo o n v a n fr 0,50.
D a a rd o o r w e rd h e t w e tte lijk m in im u m lo o n in d e la n d b o u w v a n fr 12 o p 12,50 g e b ra c h t. V e rm e ld e n w ij t e n s lo tte d a t d e s e iz o e n a rb e id e rs in 1949 a a n d e m a a ts c h a p p e lijk e z e k e rh e id w e rd e n o n d e rw o rp e n .
g e p u b l ic e e r d e t a b e l l e n
(jaargemid
delden) L o n e n d e r la n d b o u w a rb e id e rs ............ P a c h te n p e r h e c t a r e .................................
N'
Blz-
25 26
183 183
4. Kwartaalindexcijfer der lonen B ron : L ite r a tu u r
N a tio n a le B a n k v a n B elg ië .
: Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Methode : Zie het extra-nummer van het Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting : « Belgische economische statistieken 1929-1940 » en het Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting, M ei 1949.
I n M ei 1949 h e rn a m d e N a tio n a le B a n k d e p u b lic a tie (o n d e rb ro k e n g e d u re n d e d e o orlog) v a n h e t k w a r ta a l in d e x c ijfe r d e r lo n e n t e b e g in n e n v a n S e p te m b e r 1946. A lhoew el d i t k w a rta a lin d e x c ijfe r , m e t 1936-1938 a ls b a sisp e rio d e , d rie m a a n d e lijk s is, z o als z ijn n a a m h e t a a n d u id t, lo o p t h e t s le c h ts o v e r éé n b e p a a ld e m a a n d , n m l. M a a rt, J u n i , S e p te m b e r o f D e c e m b e r. V ó ó r d e o o rlo g o m v a tte h e t o n d e rz o e k 178 o n d e rn e m in g e n o f a fd e lin g e n v a n o n d e rn e m in g e n v e rs p re id o v e r g a n s h e t la n d ; t h a n s o m v a t h e t 187 fa b rie k e n v a n 112 v e rs c h il le n d e o n d e rn e m in g e n , m e t u its lu itin g v a n d e s te e n k o le n m ijn e n d ie o p g e n o m e n z ijn in h e t a lg e m e e n in d e x cijfer. D ie s t a ti s ti e k h e e ft t o t d o e l h e t v e rlo o p d e r n ijv e rh e id slo n e n te v o lg e n in d e g ro te se c to re n , m e t u its lu itin g v a n d e la n d b o u w - e n h a n d e ls s e c to re n ; n o c h ta n s o m v a t ze h e t v e rv o e r e n h e t v e rh a n d e le n d e r g o e d e re n . I n b eg in sel w o rd e n d e lo n e n d e r a rb e id e rs e n a rb e id s te rs o p g e te k e n d ; n o c h ta n s h e b b e n so m m ig e o n d e rn e m in g e n
d e lo n e n d e r m e e s te rg a s te n m e e g e re k e n d . A a n d e o n d e r n e m in g e n d ie a a n h e t o p m a k e n d e r s t a ti s ti e k m e d e w e rk e n , w o rd e n tw e e g e g e v e n s g e v ra a g d : e n e rz ijd s h e t g e m id d e ld u u rlo o n p e r a rb e id e r in d e o n d e rn e m in g o f in d e b e sc h o u w d e a fd e lin g , zo e r in d e o n d e rn e m in g v e rs c h e id e n e a fz o n d e rlijk e fa b ric a g e s v o o rk o m e n ; a n d e r z ijd s h e t u u rlo o n v a n d e g e sc h o o ld e e n d e o n g e sch o o ld e a rb e id e r. M et g e m id d e ld u u rlo o n w o rd t b e d o e ld d e e ffectiev e v e rd ie n s te p e r u u r v a n d e a rb e id e r, d .w .z . d e g e m id d e ld e b e z o ld ig in g d ie b e k o m e n w o rd t d o o r h e t to t a le b ru to b e d ra g v e rd ie n d d o o r d e g e z a m e n lijk e a rb e id e rs g e d u re n d e ee n p e rio d e t e d e le n d o o r h e t a a n ta l g e p re s te e rd e a r b e id s u re n . D a t b ru to -b e d ra g o m v a t d e d iv e rs e p re m ië n in g e ld , d e lo o n s to e sla g e n v o o r n a c h t- o f z o n d a g a rb e id , d e b e ta lin g d e r o v e ru re n , e v e n a ls d e c o m p e n s a tie v e rg o e d in g e n , d e p re m ie s u itg e k e e rd m e t d e o p b re n g s t v a n d e ta k s o p d e u itv ó e r, d e s tip th e id s p r e m ie s , enz. D a t g e m id d e ld u u rlo o n o m v a t d e b e la s tin g o p h e t in k o m e n
— 43 —
e n d e m a a ts c h a p p e lijk e b ijd ra g e n te n la s te v a n d e w e rk n e m e rs, m a a r n ie t d e m a a ts c h a p p e lijk e b ijd ra g e n t e n la s te v a n d e p a tr o o n . H e t u u rlo o n v a n d e g e sc h o o ld e a rb e id e rs b e tr e f t h e t ty p e v a n g esch o o ld e a rb e id e rs d ie h e t m e e s t in d e o n d e r n e m in g w o rd e n t e w e rk g e ste ld ; h e tz e lfd e g e ld t v o o r d e o n g esch o o ld e a rb e id e rs . N a a rg e la n g v a n d e o n d e r n e m in g b e tr e f t h e t n u e e n s e en b e p a a ld lo o n ty p e , d a n w eer ee n m in o f m e e r ru im b e re k e n d g e m id d e ld e ; m a a r d e te g e n s te llin g tu s s e n d e m e e s t b e z o ld ig d e a rb e id e rs e n d e m in s t b e z o ld ig d e n is s te e d s d u id e lijk . A a n g e z ie n h e t g e m id d e ld u u rlo o n b e ïn v lo e d w o rd t d o o r d e lo o n s to e sla g e n e n d e w ijz ig in g e n in d e s a m e n s te llin g v a n h e t p e rs o n e e l— fa c to re n d ie n o c h h e t u u rlo o n v a n d e g e sch o o ld e a rb e id e r, n o c h d a t v a n d e o n g e sch o o ld e a rb e id e r b e ïn v lo e d e n — is h e t in d e x c ijfe r v a n d a t g e m id d e ld u u rlo o n n ie t n o o d z a k e lijk e rw ijz e b e g re p e n tu s s e n d e tw e e a n d e re . O m e en r e l a tie f lo o n t e b e k o m e n , w o r d t e lk d e r o n d e rn e m in g slo n e n v e rg e le k e n m e t h e t g e m id d e ld lo o n v a n d e p e rio d e 1936-1938. D e in d e x c ijfe rs d e r s e c to re n w o rd e n v e rv o lg e n s b e k o m e n d o o r h e t re k e n k u n d ig g e m id d e ld e t e b e re k e n e n d e r re la tie v e o n d e rn e m in g s
—
lo n e n , g ew o g en v o lg e n s e e n ra m in g v a n d e b e la n g rijk h e id d e r a rb e id e rs b e z e ttin g in e lk e firm a . V e rv o lg e n s w o rd e n d e in d e x c ijfe rs d e r n ijv e rh e id s s e c to re n z e lf in ee n en k e l a lg e m e e n in d e x c ijfe r s a m e n g e b ra c h t d o o r b e re k e n in g d itm a a l v a n h e t g ew o g en re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v o lg e n s d e a rb e id e rs b e z e ttin g in e lk e se c to r. T o t S e p te m b e r 1950 w e rd d it e ffe c tie f b e p a a ld d o o r d e te llin g v a n 27 F e b r u a r i 1937; s e d e r t D e c e m b e r 1950 s t e u n t h e t o p d e te llin g v a n 31 D e c e m b e r 1947. D e a fw ijk in g e n , d ie u i t d e tw e e v e rs c h ille n d e w e g in g en v o o rtk o m e n , z ijn n ie t a a n z ie n lijk . g e p u b l ic e e r d e
cijfers)
(kwartaal
ta b e lle n
'
K w a rta a lin d e x c ijfe rs d e r lo n e n : a) I n d e x c ijf e r d e r g e m id d e ld e u u r lo n e n ..................................................... b) I n d e x c ijf e r d e r lo n e n v a n d e g esc h o o ld e o f g e sp e c ialisee rd e a r b e i d e r s ............................................... c) In d e x c ijf e r d e r lo n e n v a n n ie tg e sc h o o ld e n o c h g e sp ec ia lise erd e a r b e id e r s ................................................
44
—
N'
B lz.
27
184
28
185
29
186
Betalingsbalans van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie
B ron
: Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale Bank van België : — Aantekening van de internationale transacties en opstelling van de betalingsbalans der Belgisch-Luxemburgse Econo mische Unie voor 1947 — April 1949, blz. 169*185. — De betalingsbalans van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie over het jaar 1948 — September 1949, blz. 154-166. — Handelsbalans en betalingsbalans van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie voor het eerste halfjaar van 1949, — November 1949, blz. 277-299. — De betalingsbalans van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie voor 1949 — Juli-Augustus 1950, blz. 1-9. — Betalingsbalans van de Belgische-Luxemburgse Economische Unie over 1950 — September 1951, blz. 65-80.
V o lg en s d e h a n d le id in g v a n h e t I n t e r n a t io n a a l M u n t fo n d s is d e b e ta lin g s b a la n s v a n e e n la n d d e s y s te m a tis c h e a a n te k e n in g v a n a lle e co n o m isc h e tr a n s a c tie s , g e d u re n d e ee n b e p a a ld e p e rio d e , tu s s e n d e in g e z e te n e n v a n h e t eig en la n d e n d e in g e z e te n e n d e r a n d e re la n d e n . In g e v o lg e d e o n to e re ik e n d h e id d e r s ta tis tis c h e d o c u m e n ta tie , w ijk t d e b e ta lin g s b a la n s d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie e n ig sz in s a f v a n d e d o o r h e t I n t e r n a t io n a a l M u n tfo n d s v o o rg e s te ld e b e p a lin g . а) A lh o ew el d e b a la n s d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie a l d e tr a n s a c tie s o p te k e n t, w a a rv a n d e b e ta lin g g e b e u r t d o o r b e m id d e lin g v a n h e t b a n k w ezen d e r B . L . E . U ., n e e m t ze d e a n d e re v e rric h tin g e n s le c h ts o p in d e m a te w a a rin s t a tis tie k e n b e s c h ik b a a r z ijn . A ld u s k o n d e n v a n d ie tr a n s a c tie s d ie t o t g ee n e n k e le g e ld o v e r d ra c h t a a n le id in g g a v e n , e n k e l d e goed e re n ru il e n d e D u its e h e rs te lle v e ra n tie s in a a n m e rk in g g e n o m e n w o rd e n . D e sc h e n k in g e n in n a t u r a e n d e o v e rd r a c h te n in n a t u r a v a n u itw ijk e lin g e n m o e s te n te r z ijd e g e la te n w o rd e n . E v e n m in k o n d e n v a n d e tr a n s a c tie s , w a a rv a n d e b u ite n la n d s e b e ta lin g g e b e u rt z o n d e r b e m id d e lin g v a n h e t b a n k w e z e n v a n d e B . L . E . U ., e n k e l d e a a n k o p e n v a n s c h e e p s p ro v ia n d d o o r n ie t-in g e z e te n e n e n d e le v e rin g e n v a n g o e d e re n d o o r d e E . Ç. A . o n d e r h e t re g im e d e r Government Procurements o p g e te k e n d w o rd e n . D e u itv o e r, w a a rv a n d e o p b re n g s t n ie t w e rd g e re p a trie e rd , d e in v o e r b e ta a ld d o o r m id d e l v a n p a rtic u lie r d e v ie z e n te g o e d , d e b u ite n la n d s e in k o m s te n r e c h ts tr e e k s in h e t b u ite n la n d o p n ie u w b eleg d , d e s lu ik v e rric h tin g e n in g o u d , d e v ie z e n e n g o e d e re n , k o m e n in d e g e g e v e n ta b e lle n n ie t v o o r. б) I n p la a t s v a n d e tr a n s a c tie s a a n te te k e n e n o p h e t o g e n b lik d a t zij z ic h v o o rd o e n , te k e n t d e b e ta lin g s b a la n s d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie ze s le c h ts o p w a n n e e r d e b e ta lin g g e sc h ie d t. D e k re d ie te n , to e g e s ta a n o f o n tv a n g e n t e r g e le g e n h e id v a n in te r n a tio n a le tr a n s a c tie s , k o m e n d u s in d e ta b e lle n n ie t v o o r. —
D e b e p a lin g v a n in g e z e te n e , d ie d o o r h e t I n t e r n a t i o n a a l M u n tfo n d s w e rd v o o rg e s te ld , b e a n tw o o r d t a a n d e c rite ria , a a n g e n o m e n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se w e tg e v in g (1).. D e tr a n s a c tie s v a n d e B . L . E . U . m e t d e K o lo n ie w e rd e n o p d e z e lfd e w ijz e o p g e te k e n d a ls d e v e rr ic h tin g e n v a n d e B . L . E . U._ m e t h e t b u ite n la n d .
H e t v e rlo o p v a n d e k o rtlo p e n d e te g o e d e n e n v e r p lic h tin g e n d e r o v e rh e id s- e n b a n k in s te llin g e n ( r u b rie k e n 14 e n 15 v a n ta b e l 2) w o r d t b e re k e n d a a n d e h a n d v a n b o e k h o u d sg e g e v e n s u itg a a n d e v a n d e B elg isch e en L u x e m b u rg s e S c h a tk is t, d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië e n d e p a rtic u lie re b a n k e n . H e t b e n a d e r t d u s z eer d ic h t d e w e rk e lijk h e id . S le c h ts h e t v e rlo o p v a n d e s ta n d d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se b e ta lin g s u n ie te g e n o v e r B elgisehK o n g o is n ie t n a u w k e u rig g e k e n d . D e b e d ra g e n v e rm e ld in d e a n d e re r u b r ie k e n d ie n e n m e t m e e r o m z ic h t v e rk la a rd . D e b a s is d o c u m e n ta tie v a n d eze ru b r ie k e n b e s t a a t in d e r d a a d , in h o o fd z a a k , u i t d e v e ra n tw o o rd in g s ta b e lle n , d ie d e e rk e n d e b a n k e n a a n h e t W is s e lin s titu u t o v e r m a k e n . D ie ta b e lle n , o p g e ste ld v o o r c o n tro le d o e le in d e n , g ro e p e re n e c h te r in so m m ig e g e v a lle n , tr a n s a c tie s v a n z e er v e rs c h ille n d e a a rd . B ijg e v o lg m o e s t e e n n ie u w e in d e lin g g e m a a k t w o rd e n ; d e z e is w el m e e r h o m o g een , m a a r d e c ijfe rs d e r n ie u w e r u b r ie k e n k o n d e n n ie t s te e d s n a u w k e u rig v a s tg e s te ld w o rd e n . D e v o rd e rin g e n , w elk e tijd e n s d e b e sc h o u w d e ja r e n g e m a a k t w e rd e n , b e m o e ilijk te n a n d e rz ijd s so m s d e v e rg e lijk in g d e r ta b e lle n o n d e rlin g . D o o r so m m ig e w ijz ig in g en a a n d e v ro e g e r g e p u b lic e e rd e c ijfe rs e n d o o r to e lic h tin g b ij d e ru b r ie k e n w o rd t g e tr a c h t d it te k o r t g e d e e lte lijk t e v e rh e lp e n . (1) Zie het Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting, April 1949, blz. 179.
45
—
A. — ALG EM ENE B E T A L IN G SB A L A N S VAN DE B E L G ISC H -L U X E M B U R G SE ECO N O M ISCH E U N IE (tab ellen 1 en 2)
1. Lopende transacties.
o n tv a n g s t g e b o e k t. H e tz e lfd e g e ld t v o o r d e g o e d e re n u itg e v o e rd o m in h e t b u ite n la n d e e n a a n v u lle n d e b e w e r k in g t e o n d e rg a a n en d ie d a a r n a w e d e rin g e v o e rd w o rd en : zo ze g e e n b u ite n la n d s e e ig e n d o m g e w o rd e n z ijn , w o rd t e n k e l d e w a a rd e v a n d it lo o n w e rk a ls u itg a v e g e b o e k t.
Rubriek 1. Verrichtingen op goederen D eze rubriek om vat : — de verrichtingen van de bijzondere handel (2); — de entrepotverrichtingen (3); — de aankoop van goederen in een vreem d land en hun latere verkoop in een ander vreemd land, zonder dat die goederen over h et Belgisch-Luxem burgs grondgebied komen (cross trade). D e goederenverrichtingen, waarvan de betaling gebeurt door tussenkom st van h et bankwezen der BelgischLuxem burgse Econom ische U nie, worden opgenomen aan de hand der ontvangsten en uitgaven van deviezen, waartoe ze aanleiding gaven. D e ramingen (4) van de handelsbeweging tussen de Belgisch-Luxem burgse E co nomische U nie en Belgisch-K ongo zijn evenw el groten deels op de douanestatistieken gebaseerd. ' D e ruilverrichtingen, de leveringen van goederen door de E. C. A. onder het regime der Government procurements (5) en de van D uitsland bekomen herstel leveranties (6) werden aan de hand van de bijzondere officiële statistieken opgetekend. A lle transacties werden vastgesteld volgens een een vormige basis « f.o.b. grens van het uitvoerend land » (7).
— W a t d e e n tr e p o th a n d e l b e tr e f t, w o rd t a lle e n d e w in st, d ie d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se b e m id d e la a r g e m a a k t w o rd t, a ls o n tv a n g s t g e b o e k t, zo d e g o e d e re n b u ite n la n d s e e ig e n d o m g e b le v e n z ijn . — D e v e rk o o p v a n b r a n d s to f e n v a n s c h e e p s p ro v ia n d a a n b u ite n la n d s e v e rv o e rd e rs e v e n a ls d e a a n k o o p v a n b r a n d s to f e n v a n p r o v ia n d in h e t b u ite n la n d d o o r B elg isch e v e rv o e rd e rs , w e rd o p g e te k e n d in ru b r ie k 4. D e g o u d tr a n s fe r s w e rd e n n ie t o n d e r r u b r ie k 1 o p g e n o m e n .
Rubriek 2. Beweging van het niet-monetair goud D ie p o s t o m v a t h e t sa ld o v a n d e in - e n u itv o e r v a n g o u d d o o r p a rtic u lie re n e v e n a ls h e t v e rs c h il tu s s e n e e n sd e els d e v e rk o p e n v a n g o u d d o o r p a rtic u lie re n a a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië e n a n d e rd e e ls d e h o e v e e l h e id g o u d , d ie d o o r d e N a tio n a le B a n k e n d o o r C o n g o r g e le v e rd w e rd a a n d e in d u s tr ie , a a n d e ta n d h e e lk u n d e en a a n h e t a m b a c h ts w e z e n .
Rubriek 3. Verplaatsingen naar het buitenland
Opmerkingen :
O m v a t, in b e g in se l, o p d e c re d itz ijd e , d e u itg a v e n v a n n ie t in g e z e te n e n d ie in d e B . L . E . U . v e rb lijv e n , e n o p d e d e b e tz ijd e , d e u itg a v e n v a n in g e z e te n e n op
— D e goederen, die op het grondgebied van de Unie werden ingevoerd om er een aanvullende bewerking te ondergaan en die daarna wederuitgevoerd worden zonder dat ze Belgisch-Luxem burgse eigendom werden, zijn alleen voor de waarde van dit loonwerk als (2) H et begrip « bijzondere handel », dat hier aangenomen wordt, stem t overeen m et de sinds 1951 bij de douanestatistieken toegepaste bepaling volgens welke de bijzondere handel gesplitst wordt in twee takken : 1. D E B IJZ O N D E R E IN V O E R H A N D E L , die om vat : а) De voor verbruik aangegeven goederen bij directe invoer of bij het verlaten van de stapelhuizen; б) D e goederen die ingevoerd worden om op het grondgebied van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie bewerkt te worden en vervolgens wederuitgevoerd te worden; e) Wederinvoer van goederen na bewerking in het buitenland (niet begre pen in de buitenlandse handel voor 1951; zie blz. 115); 2. D E B IJZ O N D E R E U ITV O E R H A N D E L , die O m v a t : o) De Belgische of Luxemburgse goederen en de genationaliseerde goe deren, die het grondgebied van de Unie werkelijk verlaten; 6) D e wederuitgevoerde goederen, die te voren werden ingevoerd om bewerkt te worden; g ) D e goederen uitgevoerd om in het buitenland bewerkt en vervolgens wederingevoerd te worden (niet vervat in de buitenlandse handel voor 1951, zie blz. 116). (3) Omvat de wederuitvoer van in een entrepot opgeslagen goederen evenals de invoer van opgeslagen goederen, na aftrekking van de goederen die uit de opslagplaatsen werden weggenomen om in het binnenland verbruikt te worden. (4) Die ramingen werden gedaan door de Bank van Belgisch-Kongo. (5) H et betreft hier de leveringen van goederen, waarvoor de Ameri kaanse uitvoerder onmiddellijk door de E. C. A. te Washington betaald wordt. D e buitenlandse betaling gebeurt dus niet door bemiddeling van het Belgisch bankwezen. Die invoer beliep in 1948 f r 301 millioen en in 1949 fr 1.211 millioen. (6) De door de bezettingsoverheid weggevoerde goederen die nadien door Duitsland werden teruggegeven (« restituties »), zijn niet in de balans opge nomen. Daar immers deze goederen « in specie » werden teruggevorderd, worden zij geacht steeds Belgisch-Luxemburgs bezit te zijn gebleven. De teruggave er van kan dus niet worden beschouwd als een eigendomsoverdracht van ingezetenen to t niet-ingezetenen, zodat zij uit de betalingsbalans wordt gesloten (zie T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en Voorlichting. September 1949, blz. 156, noot 10). (7) Met de f.o.b.-waarde van de in- en uitvoer wordt volgens de termi nologie der betalingsbalans bedoeld de waarde der goederen op de douanegrens van het land van uitvoer. Zij om vat dus eventueel de kosten van vervoer der goederen to t aan die grens. Daarentegen om vat zij niet de ver voerkosten en de verzekering van de douanegrens van het uitvoerland naar de douanegrens van het invoerland, noch de vervoerkosten en de verzekering in het invoerland.
v e rp la a ts in g in h e t b u ite n la n d . E r d ie n t o p g e m e rk t d a t so m m ig e fin a n c ie rin g e n v a n v e rp la a ts in g e n in h e t b u ite n la n d — B elg isc h e b ilje tte n d o o r in g e z e te n e n m e e g e d ra g e n e n n a d e r h a n d d o o r v re e m d e lin g e n g e b r u ik t tijd e n s h u n v e r b lijf in d e B . L . E . U ., d e v ie z e n a a n g e k o c h t o f v e rk o c h t o p d e p a ra lle le m a r k t — a a n d e s ta tis tis c h e te llin g o n ts n a p t z ijn . H e t is n ie t u itg e s lo te n d a t d e a ld u s g e fin a n c ie rd e o n tv a n g s te n e n u itg a v e n in ru im e m a te te g e n e lk a a r o p w eg en ; n ie tte m in m o g en d e in d e b e ta lin g s b a la n s a a n g e te k e n d e g e g e v e n s n ie t w o rd e n b e sc h o u w d a ls e e n n a u w k e u rig e w e e rg a v e v a n h e t g lo b a a l v e rlo o p d e r to e ristisc h e , b e ta lin g e n e n b ijg e v o lg o o k n ie t v a n d e sc h o m m e lin g e n w elk e d ie b e ta lin g e n v a n h e t en e j a a r o p h e t a n d e re o n d e rg a a n (8).
Rubriek 4. Vervoer. V e rm e ld t d e b e ta lin g e n v a n a l d e v e rv o e rv e rric h tin g e n e n le v e rin g e n v a n s c h e e p s p ro v ia n d m e t u its lu itin g v a n h e t tr a n s p o r t d e r g o e d e re n v a n d e fa b r ie k t o t a a n d e g re n s v a n h e t u itv o e r la n d (9). T w ee a a n m e rk in g e n d ie n e n g e m a a k t b e tre ffe n d e d e b e d ra g e n v a n d e z e r u b r ie k : — V an
v e rs c h ille n d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se in v o e r-
v e rr ic h tin g e n k e n t m e n s le c h ts d e c .i.f.-w a a rd e . D e h e rle id in g v a n d ie in v o e r t o t z ijn f.o .b .-w a a rd e e n de r a m in g d e r tr a n s p o r tk o s te n , d ie a a n n ie t-in g e z e te n e n ■ (8) Cf. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting, 'Juli 1952, blz. 5. (9) Zoals reeds gezegd, zijn de kosten van dat vervoer begrepen in' de f.o.b.-waarde der goederen (zie noot 7). .
— 46
worden betaald, geeft dan ook slechts een benaderend D eze ru b r ie k o m v a t : resultaat. O P D E C R E D IT Z IJ D E : — Verschillende vervoerders (inzonderheid de spoor — d e b e ta lin g e n v a n le v e rin g e n te n g u n s te d e r g e a l weg- en zeevaartm aatschappijen) verrekenen hun weder lie e rd e le g e rs (in 1949 b e d ro e g e n ze 156 m illio en ); zijdse internationale rekeningen. Aangezien alleen de — d iv e rse c o n su la ire e n fisc a le o n tv a n g s te n ; saldi overgedragen worden, is het absolute peil der — d e k o lo n ia le p e n sio e n e n ; vervoerontvangsten en -uitgaven noodzakelijkerwijze — v o o r 1950, d e u itg a v e n d e r b u ite n la n d s e a m b a s s a d e s onderschat (10). e n g e z a n ts c h a p p e n in d e B . L . E . U . (14). O P D E D E B E T Z IJ D E
Rubriek 5. Verzekeringspremiën en -uitkeringen V e r m e l d t a l d e u i t v e r z e k e r in g s - e n h e r v e r z e k e r in g s t r a n s a c t i e s v o o r t v lo e i e n d e o n t v a n g s t e n e n u i tg a v e n .
Rubriek 6. Inkom sten u it investeringen Op het credit van deze p ost worden de inkom sten (na aftrek der belastingen die betaald werden in het land waar de inkom sten gevorm d werden) u it in v este ringen in h et buitenland geboekt en op het debet de netto-inkom sten u it de buitenlandse investeringen in de Belgisch-Luxem burgse Econom ische Unie. D eze inkom sten om vatten :
a) GEN
DE
OPBRENGST
(1 1 )
: w in s t e n
U IT van
RECHTSTREEKSE
IN V E S T E R IN
d o c h t e r m a a t s c h a p p ije n
in
het
b u i t e n l a n d ; in t e r e s t e n e n d e v i d e n d e n d o o r b u i t e n l a n d s e d o c h t e r m a a t s c h a p p ije n d e ls g e b o u w e n
b)
u it g e k e e r d ; o p b r e n g s t
v e rh u u rd
in
het
van
han
b u it e n la n d ;
D E IN K O M S T E N U I T S C H U L D V O R D E R IN G E N E N O B L I
: interesten der inter-gouvernem entele leningen, m et inbegrip van de interesten op de voorschotten van het Internationaal Muntfonds en van de Internationale Bank voor H erstel en Ontwikkeling; de interesten van diverse schuldvorderingen, inzonderheid van bankvoorschotten en van hypothecaire schuldvorderingen; G A T IE S
c) DE
d)
IN K O M S T E N V A N
AANDELEN
DE HUURGELDEN VAN
EN
P A R T IC IP A T IE S ;
G EBO U W EN IN
H E T B U IT E N
LAND.
D e transacties verwezenlijkt zonder tussenkom st van het bankwezen der Belgisch-Luxem burgse Econom ische U nie, konden niet opgenomen worden. Er werd dus geen rekening gehouden m et de niet verdeelde w insten der filialen (12). D e interesten en dividenden werden slechts opgetekend bij hun repatriëring.
Rubriek 7. Regeringstransacties niet elders vermeld Vermeldt de lopende transacties der Belgische en Luxem burgse regeringen m et de officiële en particuliere niet-ingezetenen evenals de lopende transacties van de buitenlandse regeringen m et de Belgisch-Luxem burgse officiële en particuliere ingezetenen voor zover ze niet onder andere rubrieken werden opgenomen (13). (10) Cf. T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting, September 1951, blz. 70-71. (11) Investeringen in het buitenland in een handelsondememing die onder contrôle blijft van een natuurlijke- of rechtspersoon die voor ingezetene wordt aangezien. (12) H et betreft, op de creditzijde, de niet uitgekeerde winsten der B el gisch-Luxemburgse filialen in het buitenland. Volgens het I. M. F. komen deze winsten voor op het credit der rubriek 6, ten belope van de bedragen die ingeval van uitkering door de ingezetenen geïncasseerd zouden zijn. D e tegenboeking, d.w.z. de belegging van die winsten, moet voorkomen op rubriek 11. Een gelijkaardige redenering zou van toepassing zijn op de niet uitgekeerdé'winsten der Duitenlandse filialen in de B. L. E. U . (13) W omen dus uitgesloten : de in- en uitvoer van goederen door de regeringen (vermeld onder rubriek 1); — de ontvangsten der Staatspaket boten (vermeld onder rubriek 4); — de interesten der Staatsschuld (onder rubriek 6); — de schenkingen (vermeld onder rubriek 9).
—
:
— d e lo p e n d e m ilita ire u itg a v e n (m e t u its lu itin g d e r a a n k o p e n v a n m ilita ir m a te rie e l); — d e b ijd ra g e v a n d e B . L . E . U . in d e o n k o s te n d e r in te rn a tio n a le in s te llin g e n ; — d e k a n s e la rij-u itg a v e n b e ta a ld d o o r d e S c h a tk is t; — d iv e rse v e rr ic h tin g e n v a n d e S c h a tk is t m e t d e K o lo n ie .
Rubriek 8. Diverse lopende transacties O n d e r d eze r u b r ie k w o rd e n a lle n ie t e ld e rs v e rm e ld e t r a n s a c tie s o p g e n o m e n .
Onder-rubriek 8.1. Grensarbeiders en buitenlandse arbeiders o m v a t o p d e c r e d it z ij d e : — d e lo n e n g e re p a trie e rd d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg s e a rb e id e rs (g ren s- e n se iz o e n a rb e id e rs, en z.) die in h e t b u ite n la n d w e rk e n . O P D E D E B E T Z IJ D E
:
— d e lo n e n g e re p a trie e rd d o o r d e b u ite n la n d s e g re n s a rb e id e rs d ie in d e B . L . E . U . w e rk e n e n d e tr a n s f e r s v a n in B elg ië w e rk e n d e b u ite n la n d s e a rb e id e rs te n g u n s te v a n h im fa m ilie in h e t b u ite n la n d . D eze ru b r ie k o m v a t e v e n e e n s k le in e b e d ra g e n , w e d d e n e n e re lo n e n .
Onder-rubriek 8.2. Overige diverse lopende transacties D eze ru b r ie k v e rm e ld t a l d e n ie t e ld e rs v e rm e ld e o n tv a n g s te n e n u itg a v e n : — a u te u r s r e c h te n en ro y a ltie s ; — h u u rg e ld v a n c in e m a to g ra fis c h e film e n ; — o n k o s te n o p g o u d v e rric h tin g e n ; — c o m m issie lo n e n e n b a n k o n k o s te n ; — b e ta lin g e n v a n h e t B e h e e r v a n P o s t, T e le g ra a f en T elefo o n ; — lo te r ijb ilje tte n e n g e w o n n e n p rijz e n ; — b e ta lin g d e r p a rtic u lie re p e n sio e n e n e n b ijd ra g e t o t h e t fo n d s d e r p a rtic u lie re p e n sio e n e n ; — c o m m issielo n e n e n c o u rta g e s o p h a n d e ls v e rric h tin g e n , b e h e e rs u itg a v e n , in cl. h e t a a n d e e l d e r b u it e n la n d s e z e te ls in d e o n k o s te n v a n d e m o e d e r m a a ts c h a p p ije n , p u b lic ite its o n k o s te n en a n d e re o n k o s te n b e tr e f fe n d e g o e d e re n b ew e g in g e n .
Rubriek 9. Schenkingen I n d e z e re k e n in g w o rd t d e te g e n w a a rd e a a n g e te k e n d v a n d e e e n z ijd ig e tr a n s a c tie s m e t h e t b u ite n la n d . D e onder-rubriek 9.1 v e rm e ld t : a) d e g e ld tra n s fe rs v a n in w ijk e lin g e n o f a n d e re p e r so n e n n a a r h e t b u ite n la n d (d e b e t) e n d e g e lijk a a rd ig e (14) K om en in 1948 en 1949 voor onder de rubriek 8.2.
47
—
o v e rm a k in g e n v a n v re e m d e lin g e n te n g u n s te v a n in g e z e te n e n (c re d it); 6) d e o v e rm a k in g e n v a n m ig ra n te n (15) : a lh o e w el deze v e rric h tin g e n g e en e ig e n d o m s o v e rd ra c h t te n g ev o lg e h e b b e n , d ie n e n ze to c h o p g e te k e n d , a a n g e z ie n ze in fe ite e en sc h e n k in g u itm a k e n v a n een m ig ra n t, d ie v o o r n ie t-in g e z e te n e a a n g e z ie n w o rd t, a a n e e n a ls in g e z e te n e b e sc h o u w d e m ig r a n t o f v ic e v e rsa . D e onder-rubriek 9.2 o m v a t h e t b e d ra g d e r v a n D u its la n d o n tv a n g e n h e rs te lb e ta lin g e n (16). D e onder-rubriek 9.3 v e rm e ld t, in b e g in sel, o p d e c re d itz ijd e d e g ifte n v a n b u ite n la n d s e re g e rin g e n a a n officiële o f p a rtic u lie re in g e z e te n e n e n o p d e d e b e tz ijd e d e g ifte n d e r B e lg isch e e n L u x e m b u rg s e re g e rin g e n a a n officiële o f p a rtic u lie re n ie t-in g e z e te n e n . D eze o n d e r- ru b rie k o m v a t : o p d e d e b e t z i j d e (u itg a v e n ) : — d e a a n w e n d in g d o o r d e la n d e n v a n d e E . O. E . S. v a n d e tr e k k in g s r e c h te n h u n to e g e k e n d d o o r d e B elg isch L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie (zie ta b e l h ie rn a , ru b r ie k A);
Land
1948
1949
Totaal
1950
(m illioenen fra n ke n )
A. • ■T rekkin g srech ten door de B .L .E .U . a a n het b u iten la n d verleend. O o sten rijk .................... 6 306 335 647 Denemarken.................. 214 392 260 866 Frankrijk...................... 877 773 1.086 2.736 Griekenland.................. 996 1.662 666 Noorwegen .................. 101 1.447 111 1.659 N ederland...................... 529 3.722 8.191 3.940 Portugal . - .................... 29 608 637 Verenigd Koninkrijk 986 2.1 3 4 - 551( 17) 2 .5 6 9 Zweden ........................ 263 263 T rizon e........................... 913 320 1.240 T u rk ije........................... 115 225 340
2.720 B. Italië
11.308
6.782
20.810
T re kkin g srech ten o p h et b u itenland door de B .L .E .U . aangew end.
.......................... I
218 I
172 I
—
I
390
C. — N etto-trekkingsrechten door de B .L .E .T J . a a n het b u iten la n d verleend. Deelnemende la n d e n ......... | 2.502 | 11.136 | 6.782 | 20.420
— 1950, d e a a n v a n k e lijk d e b e tp o s itie v a n d e B elg isch -
2° t e r s c h a d e lo o sste llin g v o o r d e 2.202 m illio e n die d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in 1950 te r b e sc h ik k in g d e r E u ro p e s e B e ta lin g s u n ie h e e ft g e s te ld (a a n v a n k e lijk e d e b e tp o s itie ); — d e o n v o o rw a a rd e lijk e sc h e n k in g e n d ie d e B elg isch L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie in 1948 v a n d e E . C. A. o n tv in g (132 m illio en ); — d iv e rse sc h e n k in g e n v a n h e t K o lo n ia a l G o u v e rn e m e n t : 10 m illio e n in 1949; 11 m illio e n in 1950. * * *
2. Monetair goud- en kapitaalbew egingen Algemene opmerkingen a) D e I N V E s t e k i n g e n
op lan g e t e r m ij n o m v a tte n d ie g e n e w a a rv o o r g e e n e n k e le te r u g b e ta lin g s te rm ijn is v o o rz ie n o f w a a r v a n d e te r u g b e ta lin g m e e r d a n tw a a lf m a a n d e n v e rw ijd e rd is v a n h e t o g e n b lik w a a ro p d e ti te l , d ie d eze in v e s te rin g e n v e rte g e n w o o rd ig t, w e rd g ec re ë e rd . D e i n v e s t e r i n g e n o p k o r t e t e r m i j n zijn d ie g en e d ie o p z ic h t te r u g b e ta a lb a a r z ijn , ofw el te n la a t s t e tw a a lf m a a n d e n n a h e t o n s ta a n v a n d e tite l d ie d eze in v e s te rin g e n v e rte g e n w o o rd ig t (18). b) H e t c r ite r iu m v o lg e n s h e tw e lk e e n v e rr ic h tin g t o t .de p a rtic u lie re o f t o t d e o v e rh e id s s e c to r b e h o o rt, v e rs c h ilt n a a rg e la n g h e t la n g o f k o r t k a p it a a l b e tr e f t (19).
W a t d e k a p ita a lb e w e g in g e n b e tr e f t, w o rd e n d e t r a n s a c tie s o p g e n o m e n in d e p a rtic u lie re o f in d e o v e rh e id se n b a n k s e c to r n a a rg e la n g v a n d e p a r tic u lie r e o f officiële h o e d a n ig h e id v a n d e i n g e z e t e n e d i e d e v e r r i c h t i n g u i t v o e r t . E r w o r d t g e e n re k e n in g g e h o u d e n m e t h e t p a r tic u lie r o f officieel k a r a k t e r v a n d e sc h u ld e ise r o f s c h u ld e n a a r d e r v e rp lic h tin g (20). W a t e c h te r d e k a p ita a lb e w e g in g e n o p k o r te te r m ijn b e tr e f t, w o rd e n d e tr a n s a c tie s in d e p a rtic u lie re o f in de o v e rh e id s- e n b a n k s e c to r g e ra n g s c h ik t n a a rg e la n g v a n d e p a rtic u lie re o f officiële h o e d a n ig h e id v a n d e i n g e s c h u l d e i s e r o f s c h u l d e n a a b . E r w o r d t geen re k e n in g g e h o u d e n m e t d e p a rtic u lie re o f officiële h o e d a n ig h e id v a n d e in g e z e te n e , w e lk e d ie v e rr ic h tin g
zetene
L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie te g e n o v e r d e E u ro p e se B e ta lin g s u n ie : 2.202 m illio en ;
u it v o e r t (21).
— d e c o n tr a c tu e le s to r tin g e n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie v e r r ic h t te r d e k k in g v a n b e p a a ld e b e h e e rs k o s te n d e r E . C. A . : d ie s to rtin g e n b e d ra g e n 7 m illio e n in 1948 e n 12 m illio e n in 1950.
A lh o ew el g e e n j u i s t o n d e rs c h e id k a n g e m a a k t w o rd e n tu s s e n d e v e rr ic h tin g e n o p la n g e e n o p k o r te te r m ijn ,
op
de
c r e d it z ij d e
(o n tv a n g s te n ) :
— d e tr e k k in g s r e c h te n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie o p h ie rb o v e n , r u b r ie k B );
I t a li ë
u itg e o e fe n d
(cf.
ta b e l
Rubrieken 11 en 12. Particuliere kapitaalbewegingen
m a g m e n v e ro n d e rs te lle n d a t o n g e v e e r h e t t o t a a l d e r tr a n s a c tie s o p la n g e te r m i jn g e sc h ie d e n . D e l a n g e t e r m i j n o m v a t, in b e g in sel, d e k a p ita a lv e rr ic h tin g e n o p la n g e te r m ijn g e d a a n d o o r p a rtic u lie re in g e z e te n e n (22) m e t p a rtic u lie re o f officiële n ie t-in g e z e te n e n .
— d e v o o rw a a rd e lijk e h u lp d o o r d e E . C. A . a a n d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie to e g e k e n d : 1° te r sc h a d e lo o sste llin g v o o r d e n e tto -tre k k in g s r e c h te n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie a a n d e d e e ln e m e n d e la n d e n v e rle e n d (cf. ta b e l h ie rb o v e n , r u b r ie k C); (15) Voor zover zij verricht worden door bemiddeling van het bankwezen der Belgisch-Luxemburgse Economische Unie. (16) Met uitsluiting der terugbetalingen (zie noot 6). (17) H et negatief bedrag vloeit voort uit een wijziging van de vroeger toegekende trekkingsrechten.
(18) T ijd s c h r ift voor D o cu m en ta tie e n V o o rlich tin g , 1949, vol. I, blz. 177. (19) Cf. I . M . F . B a la n ce o f P a y m e n ts m a m w l, Januari 1950, blz. 8. (20) Rubriek 11 (« Kapitaal op lange termijn — particuliore seotor ») stem t dus niet overeen met het verloop van de tegoeden en verplichtingen op lange termijn der particuliere ingezetenen van de B . L. E . U . Voorbeeld : een particuliere ingezetene verkoopt Belgische renten aan een particuliere of officiële niet-ingezetene. Deze verrichting zal onder rubriek 11 opgeno men worden (kolom : toeneming van verplichtingen tegenover het buitenland), dan wanneer ze een aangroei der verplichtingen van de Belgische Staat tegenover het buitenland vertegenwoordigt. Dezelfde opmerking geldt voor rubriek 13. (21) Rubriek (« K apitalen op korte termijn — particuliere sector •) valt dus samen m et de evolutie der tegoeden en verplichtingen op korte termijn van de particuliere ingezetenen der B. L. E . U . Dezelfde opmerking geldt voor rubriek 14. (22) of door officiële ingezetenen voor rekening van particulière ingeze tenen.
— 48 —
U i t z o n d e r i n g : d e le n in g e n e n o n tle n in g e n d e r p a r t i c u lie re in g e z e te n e n m o e te n o n d e r ru b r ie k 13 v e rm e ld w o rd e n , in d ie n zij d o o r d e B e lg isc h e o f L u x e m b u rg s e
m illio en e n
I n 1949
fr a n k e n
B e sc h ik k in g o v e r h e t k re d ie t d o o r d e I . B . H . O.
re g e rin g g e w a a rb o rg d z ijn . D e k o r t e t e r m i j n g e e ft h e t v e rlo o p w e e r v a n d e te g o e d e n e n v e rp lic h tin g e n o p k o r te te r m ijn v a n d e p a r tic u lie r e in g e z e te n e n .
a a n h e t G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg t o e g e s ta a n .......................................................................... E . C. A .-len in g (len in g to e g e s ta a n b ij R e g e n t-
A a n g e z ie n d e c ijfe rs a a n d e h a n d v a n d e o n tv a n g s te n
1949) ............................................................................... L e n in g v a n 16 m illio e n U.S.-& d o o r B elg ië bij d e I . B . H . O. a a n g e g a a n (le n in g g o e d
e n -u itg a v e n v a n d e v ie z e n w o rd e n b e re k e n d , o n ts n a p te n so m m ig e s o o rte n v a n v e rr ic h tin g e n a a n d e te llin g . H e t z ijn :
b e s lu ite n v a n 19 N o v e m b e r 1948 e n 12 M a a rt
g e k e u rd b ij R e g e n ts b e s lu it v a n 19 F e b r u a r i w a t d e v e rr ic h tin g e n o p la n g e te r m ijn b e tr e f t : 1949) ..................................................................... ........ d e in v e s te rin g e n v a n n ie t u itg e k e e rd e w in s te n d e r L e n in g v a n 50 m illio e n Z w itse rse f r a n k a a n filialen e n d o c h te r m a a ts c h a p p ije n (zie ru b r ie k 6); g e g a a n d o o r d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n —- w a t d e v e rr ic h tin g e n o p k o r te te r m ijn b e tr e f t : B elg isc h e S p o o rw eg en (len in g to e g e s ta a n b ij h e t . v e rlo o p v a n d e te r g e le g e n h e id v a n in te r n a tio n a le w e t v a n 9 M ei 1949 e n b ij R e g e n ts b e s lu it tr a n s a c tie s o n tv a n g e n o f to e g e s ta n e k re d ie te n . v a n 28 Mei 1949) .................................................. —
Rubriek 13. Kapitalen op lange termijn banksector)
(officiële en
D ie ru b r ie k v e rm e ld t d e k a p ita a l tr a n s a c tie s o p la n g e te r m ijn , d o o r officiële in g e z e te n e n m e t p a r tic u lie r e o f o fficiële n ie t-in g e z e te n e n v e rr ic h t. B o v e n d ie n o m v a t ze d e le n in g e n v a n e n a a n p a rtic u lie re in g e z e te n e n , in d ie n ze d o o r d e B e lg isc h e o f L u x e m b u rg s e re g e rin g g e w a a rb o rg d z ijn .
van
te g o e d
2 .0 0 3
701
474 3 .3 0 7
I n 1950
■
L e n in g v a n 50 m illio en Z w itse rse f r a n k d o o r d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r K r e d ie t a a n d e N ijv e rh e id a a n g e g a a n ............................................. D iv e rs e n
Rubriek 13.1. Overheidsleningen A ls v e rm e e rd e rin g w e rd e n o p g e te k e n d :
129
............................................................................
549 7 556
in
het
b u ite n la n d
o) 106 m illio e n d o o r h e t V e re n ig d K o n in k rijk o p g e Onder-rubriek 13.2. Aflossingen n o m e n op d e le n in g d ie d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o O n d e r d eze ru b r ie k w e rd e n d e c o n tr a c tu e le p e r io n o m isc h e U n ie in h e t r a a m d e r v o o rw a a rd e lijk e h u lp d isc h e te r u g s to r tin g e n d e r « o v e rh e id sle n in g e n » inge(ja a r 1949) v e rle e n d e ; sc h rè v e n . 6) de le n in g v a n 1.900 m illio e n d ie d e B e lg isc h -L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie in h e t r a a m d e r v o o rw a a r Onder-rubriek 13.3. Andere contractuele betalingen d e lijk e h u lp a a n N e d e rla n d v e rle e n d e (ja a r 1950). V e rte g e n w o o rd ig t d e c o n tr a c tu e le n ie t p e rio d isc h e A ls v e rm e e rd e rin g d e r v e rp lic h tin g e n te g e n o v e r h e t te r u g b e ta lin g e n d e r « o v e rh e id sle n in g e n » (23). H e t z ijn : b u ite n la n d w e rd e n o p g e te k e n d : v o o r d e ja r e n 1948 e n 1949 ; . m illio en e n I n 1948 fra n k e n — d e a a n z u iv e rin g v a n d e sc h u ld d e r B elg isch e B e sc h ik k in g o v e r h e t k r e d ie t to e g e s ta a n d o o r re g e rin g te g e n o v e r d e B rits e re g e rin g (sc h u ld te g e n o v e r d e C a n a d e se re g e rin g (L e n in g g o e d g e k e u rd b ij h e t V e re n ig d K o n in k r ijk a a n g e g a a n in h e t r a a m v a n R e g e n ts b e s lu ite n v a n 28 J u n i 1946 e n h e t « M ilita ry C ivil P ro g r a m »); 29 D e c e m b e r 1 9 4 7 ) .................................................. 44 v o o r 1950 : B e sc h ik k in g o v e r h e t k r e d ie t d o o r d e I . B . H . O. —• d e a flo ssin g d o o r h e t V e re n ig d K o n in k rijk , te n a a n h e t G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg v e rle e n d 163 b elo p e v a n 89 m illio en , v a n d e E .O .E .S .-le n in g v e r L e n in g v a n 50 m illio e n U .S .-$ o p 15 M a a r t 1948 s tr e k t d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie; b ij d e « E x p o r t- I m p o r t B a n k » a a n g e g a a n — d e a a n z u iv e rin g v a n d e s c h u ld « M ilita ry C ivil (len in g g o e d g e k e u rd b ij R e g e n ts b e s lu it v a n P ro g r a m » v a n d e B elg isch e re g e rin g te g e n o v e r d e C a n a 21 F e b r u a r i 1 9 4 8 ) ..................................................... 2 .1 8 5 d e se re g e rin g (352 m illio en ). E . C. A .-len in g (le n in g g o e d g e k e u rd d o o r d e R e g e n ts b e s lu ite n v a n 19 N o v e m b e r 1948 Rubriek 14. Kapitalen op korte termijn e n 12 M a a r t 1 9 4 9 )..................................................... 376 O n d e r d eze ru b r ie k w o rd t de e v o lu tie d e r k o rtlo p e n d e L e n in g v a n 50 m illio e n Z w itse rse f r a n k a a n te g o e d e n e n v e rp lic h tin g e n v a n d e o v e rh e id s- e n b a n k g e g a a n d o o r d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n s e c to r a a n g e te k e n d . D e b o e k m e e rw a a rd e , v o o rtv lo e ie n d B elg isch e S p o o rw eg en (le n in g to e g e s ta a n d o o r u i t d e h e rw a a rd e rin g d e r d e v ie z e n te g o e d e n in g ev o lg e m in is te rie e l b e s lu it v a n 13 F e b r u a r i 1948 d e d e v a lu a tie in S e p te m b e r 1949, w e rd n ie t in deze in u itv o e rin g v a n d e b e s lu itw e t v a n 30 e v o lu tie b e g re p e n . 485 N o v e m b e r 1946) ....................................................... 3 .2 5 3
(23) Overheidsleningen en door de Staat gewaarborgde particulière
— 49 —
I
Onder-rubriek 14.1. Betalingsakkoorden D e o p g e te k e n d e b e d ra g e n w e rd e n g e v o rm d d o o r h e t v e rlo o p v a n v o lg e n d e b e s ta n d d e le n :
a) n e tto -te g o e d e n d o o r d e N a tio n a le B a n k a a n g e h o u d e n in h e t r a a m v a n b e ta lin g s a k k o o rd e n (24) (25); b) s o h a tk is tc e rtific a te n w a a rin so m m ig e b u ite n la n d s e c ir c u la tie b a n k e n een g e d e e lte h u n n e r liq u id ite ite n b e le g gen.
Onder-rubriek 14.2. Verplichtingen tegenover het Inter nationaal M untfonds en tegenover de Internationale B ank voor Herstel en Ontwikkeling V e rm e ld t h e t v e rlo o p d e r k o rtlo p e n d e v e rp lic h tin g e n v a n d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie te g e n o v e r h e t I n te r n a t io n a a l M u n tfo n d s e n te g e n o v e r d e (24) Tot November 1950 werden de financiële overeenkomsten gelijk gesteld m et de betalingsakkoorden. In December 1950 werden ze overgeDracht naar rubriek 14.3. (25) Met inbegrip, in 1950, van de verplichtingen der Belgisch-Luxemburgse Economische Unie tegenover de Europese Betalingsunie (1.812 millioen op 31 December 1950).
I n te r n a tio n a le B a n k v o o r (zie b ijg a a n d e ta b e l).
H e rs te l
en
O n tw ik k e lin g
Onder-rubriek 14.3 en 14.4. Andere kapitalen op korte termijn D e a a n g e te k e n d e b e d ra g e n v lo e ien v e rlo o p d e r v o lg e n d e b e s ta n d d e le n :
v o o rt
u it
het
a) te g o e d e n e n v e rp lic h tin g e n d e r N a tio n a le B a n k b u ite n d e b e ta lin g s a k k o o rd e n (24); b) te g o e d e n e n v e rp lic h tin g e n d e r p a rtic u lie re B e lg i sc h e e n L u x e m b u rg s e b a n k e n ; c) v o rd e rin g o p d e E . C. A . (d o o r d e E . C. A . v e rs c h u l d ig d e m a a r n o g n ie t o n tv a n g e n v o o rw a a rd e lijk e h u lp ); d) s o h a tk is tc e rtific a te n in B elg isch e fr a n k e n e n in d e v ie z e n d o o r d e B a n k v o o r I n te r n a tio n a le B e ta lin g e n e n d o o r a n d e re b u ite n la n d s e b a n k e n b u ite n b e ta lin g s a k k o o rd e n a a n g e h o u d e n ; e) d e v ie z e n te g o e d d e r E c o n o m isc h e Z en d in g en .
Verloop der kortlopende verplichtingen van de B. L. E . U . tegenover het Internationaal Muntfonds en de Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling (millioenen franken)
Verplichtingen tegenover het I. M. F. Verrichtingen
vertegen woordigd door Schatkistcertificaten
vertegen woordigd door Schatkistcertificaten
Totaal
op zicht
Verplichtingen tegenover de I. B . H . O. Totaal op zicht
Totaal
Jaar 1948. —
27
963
+
963
300
—
300
—
300
—
200
—
200
490
—
27
+
463
—
40
_
2
—
42
— 1.029
—
3
— 1.032
+ 1.060
— 1.060
—
—
29 t s CD
+
46
1
—
46
—
200
—
46
—
46
—
29
—
29
lO f-
+
—
+
388
—
42
I I I
990
1
+
1
1. Aankoop van U.S. $ tegen Belgische franken bij het I. M. F ......................... .. 2. Verkoop van Belgische franken door het I. M. F, aan N ederlan d.................................................................... 3. Verkoop van Belgische franken door het I. M. aan Noorwegen ................................................................ 4. Lening in Belgische franken door de I. B. H. 0 . verleend aan Nederland .............................................. 6. Lening in Belgische franken door de I. B. H . O. aan het Groothertogdom Luxemburg verleend . . . .
— 1.032
1
Jaab 1949. Uitvoering der terugkoopverplichtingen van B e lg ië...
8 +
—
23
— 1.063
— 1.040
—
+
1 #*•
8
■*!
+
.
+
—
i l l
Jaar 1950. 1. Uitvoering der terugkoopverplichtingen van België 2. Vermindering der zichttegoeden van het I. M. F. van 10 to t 1 pCt. van het quotum der lidstaten. . . 3. Goudstorting door het Groothertogdom Luxemburg aan het I. M. F ................................................................. 4. Diverse verrichtingen met de I. B. H. 0 .............
— +
8 4
4
+
4
— 1.036
( + ) Toeneming der kortlopende verplichtingen van de B. L. E. U. tegenover het I. M. F. of de I. B. H . O. (— ) Afneming der kortlopende verplichtingen van de B. L. E. U. tegenover het I. M. I f . of de I. B. H . O.
Rubriek 15. Monetair goud I n d ie ru b r ie k w e rd h e t v e rlo o p v a n d e g o u d v o o rr a a d v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië e n v a n d e « C aisse d ’E p a r g n e d u G ra n d -D u c h é d e L u x e m b o u rg » in g e sc h re v e n .
—
D e b o e k m e e rw a a rd e n v o o rtv lo e ie n d u i t d e h e r w a a r d e rin g d e r g o u d te g o e d e n in g e v o lg e d e d e v a lu a tie v a n 22 S e p te m b e r 1949, w e rd e n u i t d a t v e rlo o p u itg e s lo te n .
50
—
B . — A F Z O N D E R L I J K E B A L A N S E N V O L G E N S D E V I E Z E N G R O E P E N (26)
(tabellen 3 tot 5) 'Goud, U. S.-dollars en Canadese dollars
.
in ta b e lle n 3 t o t 5 a ls o n tv a n g s te n (te k e n + ) w o rd en b esc h o u w d (b ijv . o n tv a n g s te n v a n in h e t b u ite n la n d
D eze k o lo m o m v a t : o) d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) e n -u itg a v e n (— ) d e r a fg e s lo te n len in g e n ) w e rd e n in ta b e l 2 a ls v e rm e e rd e rin g d e r v e rp lic h tin g e n en , b ijg e v o lg ,, a ls v e rm in d e rin g d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in g o u d , in n e tto -te g o e d e n o p h e t b u ite n la n d (te k e n — ) o p g e n o m e n , U . S.- e n in C a n a d e se d o lla rs, w elk o o k h e t la n d zij e n v ic e v e rs a . w a a rm e e d e tr a n s a c tie s w e rd e n a fg e slo te n ;
b) d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) e n -u itg a v e n (— ) d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in B elg isch e fr a n k e n , v o o rtv lo e ie n d u it tr a n s a c tie s m e t d e la n d e n b e h o re n d t o t h e t g e b ie d v a n d e U . S .-d o lla r e n v a n de C a n a d e se d o lla r.
V o o r d e d e fin itie d e r v e rs c h ille n d e r u b r ie k e n v e r w ijz e n w e n a a r d e to e lic h tin g d ie b ij d e ta b e lle n 1 e n 2 w e rd v e r s tr e k t.
Rubriek 1. Goederentransacties Z ie ru b r ie k 1 v a n ta b e l 1. I n 1950 v e rs c h ijn e n d e e ig e n lijk e in- e n u itv o e r e n d e a n d e re g o e d e re n tra n s a c tie s (cross trade e n lo o n w erk ) a fz o n d e rlijk in d eze ta b e l.
E. B. U. -deviezen O n d e r d eze b e n a m in g w o rd e n v e rm e ld :
a) d e n e tt o - o n tv a n g s te n ( + ) e n -u itg a v e n (— ) d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in d e v iez e n d e r E . B . U .-la n d e n , w e lk o o k h e t la n d z ij, w a a rm e e d e tr a n s a c tie s w e rd e n a fg e s lo te n ; b) d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) e n -u itg a v e n (— ) d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in B elg isch e fr a n k e n v o o rtv lo e ie n d u it tr a n s a c tie s m e t d e g e ld zo n e s d e r E . B . U .-la n d e n ; c) d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) e n -u itg a v e n (— ) d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in E . B . U .d e v ie z e n e n in B e lg isc h e fr a n k e n v o o rtv lo e ie n d u it v e rr ic h tin g e n m e t d e E . B . U . (a lle en j a a r 1950).
Rubriek 2. Diensten en particuliere schenkingen Z ie r u b r ie k e n 2 t o t 8, 9.1 e n 9.2 v a n ta b e l 1. A a n g ezie n d e h e rs te lb e ta lin g e n w ein ig b e la n g rijk z ijn , k o m e n ze n ie t o n d e r e e n a fz o n d e rlijk e ru b r ie k v o o r.
Rubriek 3. Particuliere kapitaalbewegingen Zie r u b r ie k e n 11 en 12 v a n ta b e l 2 (m e t te g e n g e ste ld e te k e n s ).
Rubriek 4. Delging van buitenlandse schulden Z ie r u b r ie k e n 13.2 en 13.3 v a n ta b e l 2 (m e t te g e n g e s te ld e te k e n s ).
.
Verrichtingen in Belgische franken met Kongo D ie k o lo m o m v a t d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) en - u itg a v e n (— ) v a n d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in B e lg isc h e f r a n k e n v o o rtv lo e ie n d u it v e rr ic h tin g e n m e t B elg isc h -K o n g o .
Rubriek 5. Particuliere transfers V E R R IC H T IN G E N VO O R R E K E N IN G D E R K O L O N IE : tw ee ty p e s v a n v e rric h tin g e n w e rd e n o n d e r d eze ru b r ie k a a n g e te k e n d : a) d e in v o e r v a n B e lg isc h -K o n g o h e rk o m s tig u i t h e t
Andere deviezen
b u ite n la n d e n d e u itv o e r v a n B e lg isc h -K o n g o n a a r h e t b u ite n la n d v o o r z o v er d e betaling la n g s B elg ië g e b e u rt. D eze k o lo m g ro e p e e r t : o) d e n e tto - o n tv a n g s te n ( -f- ) en -u itg a v e n (■— ) v a n D e d e v ie z e n o n tv a n g s te n u i t d eze v e rric h tin g e n w o rd e n v e re ffe n d d o o r b e ta lin g e n in B elg isch e fr a n k e n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in d e v ie z e n B elg ië a a n d e K o lo n ie e n o m g e k e e rd ; d e r a n d e re la n d e n , w elk o o k h e t la n d z ij w a a rm e e d e b) d e u itv o e r v a n B e lg isc h -K o n g o n a a r h e t b u it e n t r a n s a c tie s w e rd e n a fg e s lo te n ; la n d in d o o rv o e r la n g s B elg ië o m e r een a a n v u lle n d e b) d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) en -u itg a v e n (— ) d e r b e w e rk in g te o n d e rg a a n . D e d e v ie z e n o n tv a n g s te n u i t B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in B elg isch e fr a n k e n , v o o rtv lo e ie n d u i t tr a n s a c tie s m e t d e g eld z o n e s d e r a n d e re la n d e n ; c) d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) e n -u itg a v e n (— ) v a n d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie in B elg isch e fr a n k e n , v o o rtv lo e ie n d u i t tr a n s a c tie s m e t h e t I n t e r n a tio n a a l M u n tfo n d s , d e I n t e r n a tio n a le B a n k v o o r H e rs te l e n O n tw ik k e lin g e n d e B a n k v o o r I n t e r n a tio n a le B e ta lin g e n .
d eze v e rr ic h tin g e n w o rd e n v e re ffe n d d o o r o v e re e n s te m m e n d e b e ta lin g e n in B elg isch e fra n k e n d o o r B elgië a a n d e K o lo n ie . H e t m a a k lo o n k o m t a ls o n tv a n g s t o n d e r d e g o e d e re n tra n s a c tie s v o o r. a n d e r e t r a n s f e r s : d eze o n d e r-ru b rie k v e rm e ld t d e a rb itra g e s v a n d e v ie z e n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se p a rtic u lie re b a n k e n .
Rubriek 6. Vergissingen en weglatingen Rubrieken
Cf. v e rg issin g e n e n w e g la tin g e n v a n ta b e l
D e ta b e lle n 3 t o t 5 v e rm e ld e n : a ) d e b e d ra g e n d e r r u b r ie k e n v a n ta b e l 1 en d e r r u b r ie k e n 14 e n 15 v a n ta b e l 2 m e t d ez e lfd e te k e n s ; b) d e b e d ra g e n d e r r u b r ie k e n 11 t o t 13 v a n ta b e l 2 m e t te g e n g e ste ld e te k e n s : in d e r d a a d , d e b e d ra g e n d ie (26) Het aangenomen sohema werd voorgesteld in het Tijdtchrijt voor Documentatie en Voorlichting van Juli 1652, blz. 9-10. —
1.
Rubriek 8. Multilaterale betalingen I N H E T R A A M V A N D E B E T A L IN G S A K K O O R D E N : h e t g a a t h ie r o m d e rd e d e v ie z e n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie o n tv a n g e n o f g e s to r t t o t re g e lin g v a n o v e rs c h rijd in g e n d e r k re d ie tm a rg e s t o e g e s ta a n in d e b e ta lin g s a k k o o rd e n .
51
—
VOORWAARDELIJKE
HULP
EN
TREKKINGSRECHTEN
Rubriek 9. Overheidsschenkingen.
:
v e rm e ld t o n d e r k ö lo m « G o u d , U . S .-d o lla rs e n C a n a d e se d o lla rs » d e v o o rw a a rd e lijk e h u lp d o o r d e E . C. A . a a n d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie v e r s tr e k t (zie ru b r ie k 9.3 v a n ta b e l 1) e n in k o lo m « E . B . U .d e v ie z e n » d e n e tto - tr e k k in g s r e c h te n a a n g e w e n d d o o r d e la n d e n v a n d e E . O. E . S. e n , in 1950, d e a a n v a n k e lijk e d e b e ts ta n d d e r B . L . E . U . te g e n o v e r d e E . B . U . (zie ru b r ie k 9.3 v a n ta b e l 1). : h e t b e tr e f t h ie r d e rd e d e v ie z e n d o o r d e B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie b u ite n b e ta lin g s a k k o o rd e n o n tv a n g e n . O m v a t n a m e lijk d e tr a n s f e r s v o o rtv lo e ie n d u i t v e rr ic h tin g e n m e t h e t I n te r n a tio n a a l M u n tfo n d s e n m e t d e I n te r n a tio n a le B a n k v o o r H e rs te l e n O n tw ik k e lin g , w a a rv a n d e o m s ta n d ig e o p so m m in g h ie r n a v o lg t.
O n v o o r w a a rd e lijk e sc h e n k in g e n v a n d e E . C. A . en d iv e rs e sc h e n k in g e n v a n h e t K o lo n ia a l G o u v e rn e m e n t (zie ru b r ie k 9.3 v a n ta b e l 1).
Rubriek 10. Leningen en ontleningen op lange termijn Z ie o n d e r-ru b rie k 13.1 v a n ta b e l 3 (m e t te g e n g e s te ld e te k e n s ).
andere
O verheldstransfers voortvloeiend uit verrich tingen m et het I. M. F . en m et de I. B. H. O.
Rubriek 11. Leningen en ontleningen op korte termijn■ G e e ft d e n e tto - o n tv a n g s te n ( + ) o f -u itg a v e n (— ) v a n d e o v e rh e id s s e c to r (m e t u its lu itin g v a n d e b a n k e n ), v o o rtv lo e ie n d u i t d e u itg if te e n d e te r u g b e ta lin g v a n s c h a tk is tc e r tif ic a te n o f k o rtlo p e n d e b o n s d o o r h e t b u ite n la n d
o n d e rs c h re v e n .
(millioenen franken)
Goud, U. S.-S en Canadese $
E.B.U.deviezen
Andere deviezen (waaronder positie in Belgische franken der B.L.E.U. tegenover het I.M.F. en de I.B.H.O.)
Jaar 1948. 1. Aankoop van 22 millioen U.S.-8 bij het I.M.F. (-f) tegen verkoop van Belgische franken (—)......................... 2. Verkoop van Belgische fran ken door het I.M.F. aan Nederland en aan Noorwegen 3. Lening in Belgische franken door de I.B.H.O. aan Neder* land toegestaan...................
+
963 —
+
963
500
—
963
+
500
—
46
+
46
—
546
—
417
Rubriek 13 B e tr e f t h e t v e rlo o p d e r b u ite n la n d s e k o rtlo p e n d e te g o e d e n e n v e rp lic h tin g e n v a n h e t b a n k w e z e n d e r B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie. H e t t o t a a l d e r ru b r ie k e n 11 (te g e n g e ste ld e te k e n s ) en 13 (zelfd e te k e n s ) s t e m t o v e re e n m e t d e ru b r ie k e n 14 e n 15 v a n ta b e l 2.
g e p u b lic e e rd e t a b e lle n
42
—
-f
42
...............
1
187
M o n e ta ir g o u d e n k a p ita a lb e w e g in g e n ..................................
2
188
B . A fz o n d e rlijk e b a la n s e n p e r d e v ie z e n g ro e p : B e ta lin g s b a la n s d e r B . L . E . U .
J aar 1950. 1. Uitvoering der terugkoop* verplichtingen van België... 2. Goudbetaling door het Groothertogdom Luxemburg aan het I. M. F.................
B ,z -
1. L o p e n d e tr a n s a c tie s
J aar 1949. —
N'
A . A lg e m e n e b e ta lin g s b a la n s v a n d e B elg isc h - L u x e m b u rg s e E c o n o m i sc h e U n ie :
2. Uitvoering der terugkoopverplichtingen van België . . . .
{jaarcijfers)
1948 ...........................................
3
189
B e ta lin g s b a la n s d e r B . L . E . U . in 1949 ...........................................
4
190
B e ta lin g s b a la n s d e r B . L . E . U . i n 1950 ...........................................
5
191
in
— 1.032 —
—
8
— 1.040
+ 1.032 +
—
8
+ 1.040
—
52
—
Loop der Zaken.
A. — B E D R IJV IG H E ID DER V ERREK ENIN G SK AM ERS B ron : L ite r a tu u r
Nationale Bank van België. : Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch B ulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België.
E r b e s ta a n o p d i t o g e n b lik a c h t e n d e rtig v e rre k e n in g sk a m e rs, to e g e v o e g d a a n d e h o o fd z e te l (B ru ssel), a a n d e tw e e filialen v o o r B e lg ië (A n tw e rp e n e n L u ik ) e n a a n d e a g e n ts c h a p p e n d e r N a tio n a le B a n k , m e t u itz o n d e rin g d e r a g e n ts c h a p p e n v a n D in a n t, M a rc h e, N e u fc h â te a u e n P h ilip p e v ille . D o e l v a n d ie k a m e r s is d e v e rp lic h te liq u id a tie v a n alle , d e z e lfd e d a g n o g b e ta a lb a r e b e s c h ik k in g e n o p a lle in s te llin g e n e n b a n k e n d ie r e c h ts tr e e k s o f in d ir e c t v a n d e k a m e r s d e e l u itm a k e n . B e d o e ld e b e sc h ik k in g e n b e tre ffe n : c h è q u e s, g e d o m ic ilie e rd e w issels, a c c e p te n , b e ta lin g s m a n d a te n , s to rtin g s b e w ijz e n , co u p o n s, effecten , e n o v e r h e t a lg e m e e n a lle s tu k k e n w a a rv a n d e b o e k in g h e t w e rk d e r le d e n k a n v e rg e m a k k e lijk e n en v e rm in d e re n .
v e rre k e n d e k a p ita le n . I n d e ca2Z
Nr
Blz.
1
193
2
193
3 4
194 194
5
194
Jaar cij fera B e d rijv ig h e id d e r v e rre k e n in g s k a m e rs : D e b e tb e w e g in g e n ....................................
Maandcijfers
D e v e rre k e n d e s t u k k e n e n k a p ita le n w o rd e n é é n m a a l in d e s t a ti s ti e k o p g e n o m e n , d o c h e lk s t u k w a a r v a n d e liq u id a tie w o rd t g e w e ig e rd , w o r d t d o o r d e V e rre k e n in g s k a m e r a a n d e a a n b ie d e n d e b a n k ie r te ru g g e z o n d e n en w o rd t een tw e e d e m a a l o p g e te k e n d .
V e rre k e n d e k a p ita le n t e B ru s s e l e n in d e p r o v i n c i e .............................................. D u iz e n d e n v e rre k e n d e s tu k k e n t e B r u s sel e n in d e p r o v in c ie ............................. V e rre k e n d e k a p ita le n t e B r u s s e l..........
A n d e rz ijd s d ie n t d e a a n g ro e i v a n d e v e rre k e n d e k a p ita le n in v e r b a n d g e s te ld m e t d e o n tw ik k e lin g v a n d e caW
D u iz e n d e n v e rre k e n d e s tu k k e n te B r u s s e l ......................................................... S p e c ific a tie v a n d e o m z e t in v e rr e k e n in g s k a m e r te B ru ss e l : D e b e tb e w e g in g e n .........................................................
6
195 e n 196
B. — V E R R IC H T IN G E N V A N H E T B E S T U U R D E R P O S T C H È Q U E S B ron : L ite r a tu u r
Bestuur der Posterijen : Bestuur der Postchdques te Brussel. : Belgisch Staatsblad. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. B ulletin de VInstitut de Recherches économiques et sodales de Louvain. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België.
H e t B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s p u b lic e e rt m a a n d e lijk s in h e t Belgisch Staatsblad tw e e so o r te n s ta tis tie k e n : e n e rz ijd s h e t te g o e d in re k e n in g d e r p a rtic u lie re n p e r e in d e m a a n d , d .w .z. d e s c h u ld v a n h e t B e s tu u r d e r
zien d i t B e s tu u r e en in s te llin g is, d ie in h e t B e s tu u r d e r P o s te rije n w e rd o p g e n o m e n ; a n d e rz ijd s a a n d u id in g e n b e tre ffe n d e d e b ew eg in g d e r g e d u re n d e d e m a a n d u itg e v o e rd e v e rric h tin g e n . D eze la a ts te s t a tis tie k e n
P o s tc h è q u e s ,
b e tre ffe n n o c h ta n s n ie t a lle e n d e b ew eg in g en d e r p a r t i cu lie re te g o e d e n , m a a r e v e n e e n s d ie d e r re k e n p lic h tig e n
o f e ig e n lijk
van
de
S ta a t
(1),
aange-
(1) Het bedrag, per einde maand van het rekeningtegoed der particulieren definitief geblokkeerde tegoed), dan wanneer het bedrag per einde maand, dat bij net Bestuur der Postchèques in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd, voorkomt in de Staat der overheidsschuld, slechts samengesteld is uit de omvat, sedert de muntsaneringsverrichtingen, al de tegoeden (vrije, tijdelijk onbeschikbare en effecten der muntsaneringslening in vervanging van het vrije en tijdeUjk onbeschikbare tegoeden. —
53
—
v a n d e S ta a t , w elk e o v e r een re k e n in g b ij h e t B e s tu u r
4) d e s to rtin g e n d o o r m id d e l v a n a c c re d itie v e n e n b e ta lin g s o rd o n n a n tie s ;
d e r P o s tc h è q u e s b e sc h ik k e n . H e t a a n ta l re k e n in g e n p e r e in d e m a a n d , zow el v a n p a rtic u lie re n a ls v a n o v e rh e id sre k e n p lic h tig e n , w o rd t e v e n e e n s g e p u b lic e e rd . O n d e r d e s ta tis tie k e n b e tre ffe n d e d e u it s t a a n d e b e d ra g e n v e rm e ld t ta b e l 9 m a a n d e lijk s h e t g e m id d e ld d a g te g o e d v a n a l d e re k e n in g h o u d e rs (v rije te g o e d e n , tijd e lijk o n b e sc h ik b a re - en s e d e r t 1944 g e b lo k k e e rd e te g o e d e n ) te r w ijl ta b e l 10 h e t g e m id d e ld d a g te g o e d d e r p a rtic u lie re n g e e ft (alleen h e t v rije g e d e e lte s e d e r t O c to b e r 1944 (2) ).
5) d é p o s ta s s ig n a te n en p o s tc h è q u e s in V e rre k e n in g sk a m e r v e re ffe n d ; 6) d e c h è q u e s z o n d e r k a s u itg a v e d o o r d e re k e n p lic h tig e n d e r p o s te rije n u itg e g e v e n o m d e g e ld s o m m e n te r u g t e tr e k k e n d ie o p h u n lo p e n d e p o s tre k e n in g in g e sc h re v e n w e rd e n u i t h o o fd e v a n p o s tg iro ’s d ie d o o r d e p o s tk a n to r e n o n tv a n g e n w e rd e n t e r b e ta lin g v a n w issels, k w ita n tie s , o n tv a n g k a a r te n , a a n k o o p v a n zegels, en z.; 7) d e c h è q u e s, d ie o p re k e n in g d e r a a n g e s lo te n e n w e rd e n g e d e b ite e rd e n w a a rv a n h e t b e d ra g d o o r b e m id d e lin g v a n h e t B e s tu u r w e rd o m g e z e t in p o s tm a n d a te n b e ta a lb a a r in h e t b u ite n la n d . T a b e l 15, te n s lo tte , b e v a t m a a n d c ijf e rs o v e r d e o m lo o p sn e lh e id v a n d e g e ld b o e k in g e n o p p o s tre k e n in g . H e t g a a t h ie r o v e r d e v e rh o u d in g tu s s e n d e b e w eg in g d e r d e b e tb o e k in g e n (c h è q u e s e n d iv e rse n , o v e rs c h rijv in g e n )
D e a lg e m e n e b ew e g in g o m v a t d e « s to r tin g e n e n d iv e rse k re d ie te n », d ie o p d e c re d itz ijd e d e r re k e n in g e n w o rd e n g e b o e k t, d e o v e rs c h rijv in g e n d ie te g e lijk e rtijd o p d e d e b e t- e n d e c re d itz ijd e in g e s c h re v e n w o rd e n e n d u s tw e e m a a l in d e b e w e g in g v o o rk o m e n , e n d e « c h è q u e s e n d iv e rse d e b ite u re n » o p h e t d e b e t in g e s c h re v e n . D e « s to rtin g e n e n d iv e rs e k re d ie te n » o m v a tte n : 1) d e s to rtin g e n in b a a r g e ld te n g u n s te v a n e e n p o s t re k e n in g g e d a a n b ij h e t B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s te B ru ss e l e n in a lle p o s tk a n to r e n v a n h e t R ijk ; 2) h e t p ro v e n u d e r in c a s se rin g v a n o n tv a n g k a a r te n ; 3) d e c h è q u e s o p b a n k ie rs , a a n g e s lo te n b ij d e V errek e n in g s k a m e r e n g e ïn c a sse e rd d o o r b e m id d e lin g v a n h e t B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s ;
e n h e t g e m id d e ld e d a g te g o e d (p a rtic u lie re n e n re k e n p lic h tig e n v a n d e S ta a t) . T e n e in d e h e t v e rs c h il v o o r t s p r u ite n d u i t h e t o n g e lijk a a n ta l w e rk d a g e n p e r m a a n d u i t t e s c h a k e le n , w e rd e n v o o ra f d e b e w e g in g en b e re k e n d , v o lg e n s h e t a a n ta l w e rk b a re d a g e n , p e r ty p e - m a a n d v a n v ij f e n tw in tig d a g e n . D ie o m lo o p sn e lh e id g e e ft s le c h ts ee n b e n a d e re n d e a a n d u id in g , o m d a t o o k d e te g o e d e n e n d e v e rr ic h tin g e n v a n d e S ta a ts re k e n p lic h tig e n
4) d e p o s ta s s ig n a te n en -w issels t e r in n in g a a n h e t zelfd e B e s tu u r o v e rg e m a a k t; 5) h e t p ro v e n u d e r in n in g e n v a n k w ita n tie s e n h a n d e ls w issels.
in d e b e re k e n in g w e rd e n o p g e n o m e n , h o ew el h u n b o e k in g e n n ie t n o o d z a k e lijk m e t w e rk e lijk e b e w e g in g e n v a n g ira a l g e ld o v e re e n s te m m e n (3).
D e ru b r ie k « c h è q u e s en d iv e rs e n » o m v a t d e c h è q u e s a a n to o n d e r, d .w .z . d ie g e n e w elk e v o o r o n m id d e llijk e b e ta lin g a a n d e lo k e tte n v a n h e t B e s tu u r t e B ru ss e l w o rd e n a a n g e b o d e n , e n d e c h è q u e s o p n a a m , d .w .z . d ie
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
V e rric h tin g e n v a n h e t B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s .............................................
ö lz '
7
197
8
197
9
197
10
198
11 12
198 198
13 14 15
199 199 199
M aandcijfers B e s tu u r d e r P o s tc h è q u e s : A a n ta l re k e n in g e n p e r e in d e m a a n d G e m id d e ld d a g te g o e d d e r re k e n in g h o u d e rs .................................................. G e m id d e ld d a g te g o e d v a n d e p a r t i c u lie re n (v rij g e d e e lte m e t in g a n g v a n O c to b e r 1944) ........................... S to r tin g e n e n d iv e rs e c re d itin s c h rijv in g e n ..................................................... G i r o v e r k e e r ................................................ C h èq u es e n d iv e rs e d e b e tin s c h r ijv in
le v e rin g e n , ta k s e n o p d e v e rr ic h tin g e n , enz. H u n n e rz ijd s w e rd e n d e o v e rs c h rijv in g e n in tw e e re e k s e n in g ed ee ld : d e o v e rs c h rijv in g e n in b in n e n la n d s e d ie n s t, w a a rv a n d e b e d ra g e n o p d e b e t e n c r e d it d ez e lfd e z ijn , e n d e o v e rs c h rijv in g e n in in te r n a tio n a le d ie n s t, d ie n a tu u r li jk s le c h ts é é n m a a l g e b o e k t w o rd e n . H e t « a a n d e e l d e r v e rric h tin g e n in g ira a l g e ld », in ta b e l 7 a a n g e d u id , o m v a t : 1) d e p o s tg iro ’s o p d e b e t e n c re d it; 2) d e s to rtin g e n d o o r m id d e l v a n a s s ig n a te n e n p o s t m a n d a te n ; 3) d e s to rtin g b u lle tin s d o o r d e p o s te rije n in v e rre k e n in g s k a m e r a a n v a a r d ;
g e n ............................................................ , A lg em en e o m z e t .................................... O m lo o p sn e lh e id in p o s t r e k e n in g .. .
(2) Verschijnt maandelijks in het S ta tistisc h B u lle tin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Zie eveneens het S ta tistisc h J a a r •
—
"
Jaarcijfer8
c h è q u e s d ie n a a r h e t B e s tu u r w o rd e n g e z o n d e n e n te n h u iz e w o rd e n o v e rg e m a a k t d o o r d e b rie v e n b e s te lle rs ; ze o m v a t d a a re n b o v e n d e « d iv e rs e n », n l. d e o n k o s te n w a a rv o o r d e a a n g e s lo te n e n g e d e b ite e rd w o rd e n : d iv e rse
boek voor B e lg ië en B elgisch-K ongo.
bankchèques,
(3) Cf. T ijd s c h r ift voor D ocum entatie t n Voorlichting, December 1949 : « Berekening van de geldvoorraad in de Belgisohe economie », blz. 337 e.v.
54
—
Prijzen
A. — A L G E M E E N
A lh o ew el d e p rij z e n s ta tis tie k zich th e o r e tis c h o v e r a lle g o e d e re n e n d ie n s te n -u its tre k t, h a n d e lt d it h o o fd s tu k
H e t is n ie t a lle e n o m d a t d e p r ijs v a n een g o e d (of v a n een d ie n s t) d e ru ilw a a rd e e r v a n u i t d r u k t o p een
sle c h ts o v e r d e p rijz e n v a n d e g o e d e re n e n v a n b e p a a ld e d ie n s te n , m e t u its lu itin g v a n d e lo n e n (zie h o o fd s tu k : In k o m e n e n s p a re n ), v a n d e n o te rin g e n d e r a a n d e le n en o b lig a tie s (zie K a p ita a lm a r k t) , e n v a n d e k o e rs e n
b e p a a ld o g e n b lik e n o p een b e p a a ld e p la a t s d a t d e p rij z e n s ta tis tie k o n d e r d e g e g e v e n s d e r eco n o m isch e w a a rn e m in g e e n b e la n g rijk e p la a t s b e k le e d t, m a a r ook
v a n h e t g e ld en v a n d e d e v iez en ( V a lu ta m a r k t e n m a r k t d e r ed ele m e ta le n ). D e o v e rv lo e d ig e g e g e v e n s b e tre ffe n d e a lle rh a n d e s o o r
o m d a t o p een v rije m a r k t d eze p r i js — w elk e d o o r v ra a g e n a a n b o d b e p a a ld w o rd t e n a ld u s d e r e s u lta n te v o r m t v a n d e v e rs c h ille n d e f a c to re n d ie o p d e p ro d u c tie e n o p h e t v e rb r u ik in w e rk e n (b e h o e fte n , g e ld v o o rra a d ) —
te n p rijz e n v o rm e n e e rd e r een h a n d ic a p d a n e e n v o o rd e e l : d ie g eg ev en s z ijn in d e r d a a d s le c h ts b r u ik b a a r zo m e n h o m o g en e, in d e t i j d g e o rd e n d e re e k s e n b e tre ffe n d e d e p rijz e n v a n b e p a a ld e s te e d s d e z e lfd e p ro d u c te n b e k o m t, m e t a lle g e w e n ste b ijz o n d e rh e d e n : e e n h e id v a n h o e v e e l h e id , g e ld e e n h e id , d a tu m v a n d e n o te rin g , p la a t s v a n d e n o te r in g e n v a n d e le v e rin g d e r g o e d e re n , le v e rin g s te r m ijn , v o o rw a a rd e n v a n le v e rin g e n b e ta lin g , h o e d a n ig h e id v a n h e t p r o d u c t, e n z .; a l d ie v o o rw a a rd e n
e e n a a n w ijz in g is v a n h e t p e il w a a ro p h e t e v e n w ic h ts p u n t d e z e r k r a c h te n lig t. D it la a t s t e g e ld t n a tu u r li jk n ie t m e e r v o o r p rijz e n v a n g e m o n o p o lise e rd e p r o d u c te n o f
m o e te n b o v e n d ie n v o o r d e b e sc h o u w d e re e k s e n o n v e r a n d e rlijk in d e t i j d b lijv e n . D e m e e s t v o o rk o m e n d e o n d e r d e w a a rg e n o m e n p rijz e n z ijn d e g ro o t- e n k le in h a n d e ls p rijz e n . I s h e t b e g rip
g e d u re n d e d e b e z e ttin g o p g e le g d e re g le m e n te rin g v o o r t v lo e ien , e n z u lk s t o t e r a n d e r s o v e r b e s c h ik t w o rd t. V e rv o lg en s b e p a a lt h e t m in is te rie e l b e s lu it v a n 12 O c to b e r 1944 (4) d e m a x im u m -p rijz e n d e r p ro d u c te n , g ro n d sto ffe n , w a re n o f g o e d e re n e n o n d e rs c h e id t t e d ie n ein d e d rie s o o rte n p rijz e n : 1° D e p rijz e n v a n d e v o e d in g s-, la n d b o u w - e n t u i n b o u w p ro d u c te n , e v e n a ls v a n d e te x tie lp ro d u c te n v a n e e rs te n o o d w e n d ig h e id (5) b lijv e n o n d e rw o rp e n a a n h e t « b e v rie z in g s » -b e slu it v a n 1 S e p te m b e r 1944; 2° D e p rijz e n d e r p ro d u c te n , g ro n d s to ffe n , w a re n o f g o e d e re n d ie b ij m in is te rie e l b e s lu it v a n 4 S e p te m b e r 1944 v a s tg e s te ld w e rd e n e n d e rh a lv e a a n d e re g le m e n te rin g o n d e r 1° o n ts n a p p e n ;
k le in h a n d e ls p rijs ta m e lijk n a u w k e u rig — v e rk o o p p rijs d e r g o e d e re n d o o r d e k le in h a n d e la a r a a n d e v e r b r u i k e r — , h e t b e g rip g ro o th a n d e ls p r ijs is d a a re n te g e n o v e r h e t a lg e m e e n ta m e lijk v a a g : n u een s b e tr e f t h e t d e p r i js v a n d e v o o rtb re n g e r, d a n w eer d e in v o e rp rijs , o f w el d e v e rk o o p p r ijs v a n g ro o t- a a n k le in h a n d e la a r. V o o r d e p r o d u c te n d ie in h e t officieel in d e x c ijfe r d e r g ro o th a n d e ls p r ijz e n (1) w e rd e n o p g en o m e n , n e e m t m e n iri b e g in se l d e p r ijz e n a f f a b r ie k v o o r d e n a tio n a le p ro d u c tie , en d e c .i.f.-p rijz e n v o o r d e in g e v o e rd e g o e d e r e n : v a n so m m ig e p ro d u c te n w o rd e n u itz o n d e rlijk d e v e rk o o p p rijz e n a a n d e k le in h a n d e la a r (le v e rin g in m a g a z ijn ) o p g e te k e n d (b e n z in e : p r i js a a n d e p o m p e n v a n d e v e rd e le r). H e t h o e ft v e rd e r g e e n b e to o g d a t d e p rijz e n b ij d e in v o e r, g e b a s e e rd o p d e a a n g if te n d e r w a a rd e b ij d e d o u a n e d ie n s te n , d o o r d e in v o e rd e rs, m e t o m z ic h tig h e id d ie n e n g e b ru ik t. A lh o ew el h u n n e rz ijd s d e k le in h a n d e ls p rijz e n g e m a k k e lijk k u n n e n o p g e te k e n d w o rd e n , z ijn so m m ig e a r t i k e le n a a n b e la n g r ijk e se iz o e n sc h o m m e lin g e n o n d e rh e v ig : f r u i t e n v e rs e g ro e n te n , b o te r , e ie re n , en z. (1) Zie blz. 62.
,
—
v o o r d o o r d e o v e rh e id v a s tg e s te ld e p rijz e n . D a a ro m leek h e t o n s n u tt ig e e n b o n d ig o v e rz ic h t te g e v e n v a n de w e tg e v in g in z a k e p rijs c o n tro le e n p rijs re g le m e n te rin g s e d e r t d e b e v rijd in g (2). E e n b e s lu it v a n d e M in is te rra a d te L o n d e n d .d . 1 S e p te m b e r 1944 (3) « b e v rie s t » d e p rijz e n z o a ls ze u i t de
3° D e a a n d e v o o rtb re n g e r te b e ta le n m a x im a -p rijz e n b e p a a ld h e tz ij d o o r d e g e m id d e ld e p r ijs v a n h e t e e rs te h a lf ja a r 1939 f o r fa ita ir m e t 65 p C t. t e v e rh o g e n , h e tz ij d o o r v e rs c h ille n d e h o o fd e le m e n te n (6) v a n d ie p r ijs t.o .v . (2) D e naamlijst der wetten en besluiten, m et een heruitgave of een samen vatting der bijzonderste er van, verschijnt maandelijks in het T ijd s c h r ift voor D o cu m en ta tie en V oorlichting der Bank, onder de titel : « Prijzen en lonen ». (3) Besluit van kracht geworden op de dag der publicatie in het B elgisch S ta a tsb la d , t.w . op 6 September 1944, en geldig tot ten laatste tw aalf maanden na de volledige bevrijding van het grondgebied. (4) B elg isch S ta a tsb la d van 18 Ootober 1944, blz. 549. (5) Een ministerieel besluit van 6 December 1944 (B elgisch S ta a tsb la d van 10 December 1944, blz. 1376) vermeldt de textielproducten niet meer in deze categorie. (6) Mits akkoord van de Minister van Economische Zaken sedert 15 Octo ber 1945 (Besluit van 15 Ootober 1945, B elg isch Sta a tsb la d van 17 October 1945, blz. 6865).
55
h e t b a s is ja a r t e v e rm e e rd e re n : lo o n s v e rh o g in g in u i t v o e rin g d e r ;p a r ita ir e o v e re e n k o m ste n , w e tte lijk e p r i j s v e rh o g in g d e r g ro n d s to ffe n e n e n e rg ie b ro n n e n re k e n in g h o u d e n d m e t d e e v e n tu e e l in d e a a r d d e r g e b ru ik te g ro n d s to ffe n a a n g e b ra c h te w ijz ig in g e n , a n d e re b e s t a n d d e le n v a n d e g e m id d e ld e p r ijs f o r f a ita ir v a s tg e s te ld o p 65 p C t. Z ijn e rz ijd s is d e a a n d e in v o e rd e r t e b e ta le n m a x im u m -p rijs d ie g e n e w elk e bij d e a fle v e rin g d e r in v o e r v e rg u n n in g e n w o r d t v a s tg e s te ld . D e a a n d e g ro o t- en k le in h a n d e la a r te b e ta le n m a x im a - p rijz e n h o u d e n b o v e n d ie n re k e n in g m e t d e g e m id d e ld e p ro c e n tu e le m a rg e s d ie tu s s e n d e g e m id d e ld e v e rk o o p - e n a a n k o o p p rijs ti jd e n s h e t e e rs te h a lf ja a r 1939 v o o r d e z e lfd e c a te g o rië n a rtik e le n b e s to n d e n . D e b e s lu itw e t (7) v a n 30 N o v e m b e r 1944, h o u d e n d e w ijzig in g e n a a n v u llin g d e r w e t v a n 27 O c to b e r 1939 (8), h e e ft, in p la a t s v a n e e n m a x im u m -v e rk o o p p rijs v a s t te s te lle n , h e t b e g rip v a n d e n o rm a le p r i js te r u g in h e t lic h t g e ste ld , n a d a t h e t re e d s e e rd e r to e g e p a s t w e rd d o o r d e b e s lu itw e t v a n 9 S e p te m b e r 1939 (9) w a a rv a n h e t e e rs te a r tik e l a ls v o lg t lu i d t : « H e t is v e rb o d e n w a re n o f a n d e re g o e d e re n t e k o o p a a n te b ie d e n o f t e v e rk o p e n o p d e n a tio n a le m a r k t a a n een p rijs d ie h o g e r is d a n d e n o rm a le p rijs . » D e h o v e n e n re c h tb a n k e n b e o o rd e le n o p p e rm a c h tig h e t a b n o rm a a l k a r a k t e r v a n d e p rijs . I n d a t o p z ic h t h o u d e n ze re k e n in g v a n d e s t a n d d e r m a r k t e n d e e x p lo i ta tie k o s te n v a n d e h a n d e l o f d e n ijv e rh e id , in z o n d e rh e id v a n d e k o s te n v a n p ro d u c tie , v a n fa b r ic a tie , v a n te w e r k ste llin g e n v a n v e rv o e r. » D ez e b e p a lin g e n w o rd e n in g e lijk a a rd ig e te r m e n h e rn o m e n d o o r h e t k o n in k lijk b e s lu it v a n 22 J a n u a r i 1945 (10). E e n m in is te rie e l b e s lu it v a n 1 J u n i 1945 (11) b e g re n s t v o o r d e p ro d u c te n , w a re n o f g o e d e re n , d ie d o o r h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n b ij officieel in h e t Belgisch Staatsblad (12) g e p u b lic e e rd b e r ic h t w e rd e n g esp ecifiee rd , d e a a n d e g ro o t- e n k le in h a n d e la a r s to e g e s ta n e m a rg e t o t h e t d u b b e l d e r m a rg e in a b s o lu te w a a rd e d ie ze g e d u re n d e h e t j a a r 1938 o f 1939 n a m e n . D o o r m in is te rie e l b e s lu it v a n 9 F e b r u a r i 1946 (13) w e rd a a n d e v o o rtb re n g e rs e n v e rd e le rs d e v e rp lic h tin g o p g eleg d h u n v e rk o o p p rijz e n t o t h e t a a n h u n e x p lo i ta tie v o o r w a a r d e n a a n g e p a s te p e il te r u g t e b re n g e n , zelfs w a n n e e r h e n h o g e re m a x im a - p rijz e n to e g e s ta a n w a re n . O p 14 M ei v u l t e e n n ie u w e b e s lu itw e t (14) d eze v a n 22 J a n u a r i 1945 a a n d o o r te b e p a le n d a t d e p rijz e n d ie v a n h e t e e rs te h a lf ja a r 1939, v e rm e e rd e rd m e t een coëfficiënt 2,75, n ie t m o g e n o v e rtre ffe n , ze lfs zo deze la g e r z ijn d a n o f g e lijk a a n d e « g e h o m o lo g e e rd e » p r i j zen v o o r d e b e sc h o u w d e p ro d u c te n ; b ij b e s lu itw e t v a n 18 M ei 1946 (15) w o rd e n m a a tre g e le n t e r b e te u g e lin g (7) Belgisch S ta a tsb la d ran 9 December 1944, blz. 11355. (8) B elgisch Sta a tsb la d van 29 October 1939, blz. 7182. (9) B elgisch S ta a tsb la d van 10 September 1939, b lz. 8186. (10) B elgisch Sta a tsb la d van 24 Januari 1945, blz. 346. (11) B elgisch Sta a tsb la d van 10 Juni 1945, blz. 3744, en van 18 Juli 1945, blz. 4676 (erratum). (12) Beperking ingevoerd door ministerieel besluit van 20 Juni 1945 (B elgisch S taatsblad van 28 Juni 1945, blz.4151) hetwelk bovendien specif ieert dat de marge, toegestaan aan de groot- en kleinhandelaars, welke niet onder worpen zijn aan de voormelde bepalingen, vastgesteld blijft bij ministerieel besluit van 12 October 1944, t.w . gelijk aan de gemiddelde overeenstemmende procentuele marge van het Ie halfjaar 1939. (13) B elgisch S ta a tsb la d van 25-26 Februari 1946, blz. 1571. (14) B elgisch Sta a tsb la d van 23 Mei 1946, blz. 4486. (15) B elgisch Sta a tsb la d van 19 Mei 1946, blz. 4374.
—
d e r in b r e u k e n o p d e p rijs r e g le m e n te rin g v a s tg e s te ld . B o v e n d ie n k o n d ig t het m in is te rie e l b e s lu it van 17 M ei 1 9 4 6 (1 6 ), g ew ijz ig d e n a a n g e v u ld d o o r d a t v a n 2 4 M ei (1 7 ), e e n p r ijs v e r m in d e rin g v a n 10 p C t. a f v o o r d e v e rb ru ik s g o e d e re n e n v o o r so m m ig e d ie n s te n . D e b e s lu ite n , h o u d e n d e v a s ts te llin g d e r p rijz e n , w e rd e n te n s lo t te s a m e n g e s c h a k e ld d o o r h e t m in is te rie e l b e s lu it v a n 1 J u l i 1 9 4 6 (1 8 ), h e tw e lk d e b e re k e n in g sw ijz e d e r w e tte lijk e p r ijz e n n a u w k e u rig b e p a a l t e n d e reg e le n v a s tle g t v o o r d e v o rm in g d e r p rijz e n , d ie n ie t d o o r e e n a fz o n d e rlijk b e s lu it w e rd e n v a s tg e s te ld ; h e t m a a k t te v e n s e e n o n d e rs c h e id tu s s e n d e m a x im a - p rijz e n d o o r o f in to e p a s s in g v a n m in is te rië le b e s lu ite n v a s tg e s te ld (h e t m e re n d e e l d e r v o e d in g s -, la n d b o u w - e n tu in b o u w p ro d u c te n e n o v e r h e t a lg e m e e n d e b a s is p ro d u c te n d e r n ijv e rh e id (1 9 )), d e z o g e n a a m d e « g e h o m o lo g e e rd e » m a x im a -p rijz e n , d .w .z . g o e d g e k e u rd e p rijz e n o f w a a rv a n d e b e re k e n in g sw ijz e d o o r d e M in is te r v a n E c o n o m isc h e Z a k e n w erd g o e d g e k e u rd n a e v e n tu e e l a d v ie s v a n d e C e n tra le p rijs re g e le n d e c o m m issie (20) (n ijv e rh e id sp r o d u c te n (19)) e n d e z o g e n a a m d e « n o rm a le » p rijz e n , z o a ls ze h ie rb o v e n w e rd e n b e p a a ld . D e b e re k e n in g s w ijz e d e r g e h o m o lo g e e rd e p rijz e n s t e m t o v e re e n m e t d e d e rd e c a te g o rie d e r h ie rb o v e n b ij m in is te rie e l b e s lu it v a n 12 O c to b e r 1 9 4 4 v e rm e ld e p rijz e n ; in geen g e v a l m o g e n d ez e p rijz e n , b e h a lv e u itd r u k k e lijk e t o e la tin g v a n d e M in is te r v a n E c o n o m isc h e Z a k e n , h o g e r z ijn d a n d e o v e re e n k o m s tig e p rijz e n v a n h e t e e rs te h a lf ja a r v a n 1 9 3 9 , v e rm e n ig v u ld ig d m e t d e co ëfficiën t 3. D e v o o rs c h rif te n b e tre ffe n d e d e n o rm a le p r i js z ijn a lg e m e e n e n ze lfs to e p a s s e lijk o p d e b ij b e s lu it v a s t g e s te ld e m a x im u m -p rijz e n e n o p d e g e h o m o lo g e e rd e p rijz e n . Z o e e n p r ijs h o g e r is d a n d ie v a n h e t e e rs te s e m e s te r v a n 1939, v e rm e n ig v u ld ig d m e t co ëfficiën t 2 ,7 5 , e n . z e lfs zo d ez e g e lijk is a a n o f la g e r d a n d e v o o r h e t b e sc h o u w d e p r o d u c t v a s tg e s te ld e p r ijs , d a n w o rd t h ij, b ij g e b re k a a n te g e n b e w ijs, a l s a b n o rm a a l b e sc h o u w d (a r tik e l 2 ). Z ijn o n d e rw o rp e n a a n h e t s te ls e l v a n de n o rm a le p r ijs (21) : d e p ro d u c te n d ie v ó ó r d e b e v rijd in g n ie t g e fa b ric e e rd w e rd e n ; d ieg e n e , w a a rv o o r g e e n s tij g in g sc o ë ffic iën t t.o .v . h e t e e r s te s e m e s te r v a n 1 939 k a n b e p a a ld w o rd e n ; d ie g e n e d ie a ls d u s d a n ig b ij b e s lu it w e rd e n v a s tg e s te ld e n d e v o e d in g s -, la n d b o u w - e n t u i n b o u w p ro d u c te n , w a a r v a n d e p rijz e n n o c h d o o r, n o c h k r a c h te n s e e n b e s lu it w o rd e n b e p a a ld . D e a a n d e in v o e rd e rs t e b e ta le n p rijz e n , d ie n ie t d o o r e e n a fz o n d e rlijk b e s lu it w e rd e n v a s tg e s te ld , m o g e n n ie t h o g e r z ijn d a n d ie v a n g e lijk a a rd ig e in h e e m se p ro d u c te n , g ro n d s to ffe n , w a re n o f g o e d e re n ; zo e r o p d e b in n e n la n d s e m a r k t g e e n g e lijk a a r d ig a r t ik e l b e s t a a t, d a n m o g en d e m a x im a d e o v e re e n k o m s tig e p rijz e n v a n h e t e e rs te s e m e s te r v a n 1 93 9 , v e rm e n ig v u ld ig d m e t d e co ëfficiën t 3, n ie t o v e rtre ffe n , b e h o u d e n s v o o ra fg a a n d e to e la tin g v a n 1 9 Mei 1 9 4 6 , blz. 4 . 3 7 6 , 2 2 Mei, blz. 4423 Augustus, blz. 6 5 7 8 (erratum). ( 1 7 ) B elg isch S ta a tsb la d van 2 6 Mei 1 9 4 6 , blz. 4 6 1 4 . ( 1 8 ) B elg isch S ta a tsb la d van 1 4 Juli 1 9 4 6 , blz. 5 6 0 1 . ( 1 9 ) Naar het Witboek van het Ministerie van Economisohe Zaken en Mid denstand : D e B elgische econom ie i n 1947, blz. 1 6 1 . (2 0 ) De centrale prijsregelende commissie werd opgericht bij besluit van 9 September 1 9 4 4 (B elg isch S ta a tsb la d van 2 0 September 1 9 4 4 , blz. 1 1 5 ) en staakte haar bedrijvigheid in Juni 1 9 4 9 . . a ( 2 1 ) Naar het W itboek van het Ministerie van Economische Zaken en Middenstand : D e É c o n o m ie i n 1947, blz. 1 6 1 . (1 6 )
B elg isch S ta a tsb la d van
(erratum) en
56
—
8
d e M in iste r v a n E c o n o m isc h e Z a k e n , o p e v e n tu e e l a d v ie s v a n d e C e n tra le p rijs re g e le n d e co m m issie (a rtik e l 3). D e w in s tm a rg e d e r tu s s e n p e rs o n e n b lijf t p ro c e n tu e e l g e lijk a a n d e g e m id d e ld e o v e re e n k o m stig e m a rg e v a n h e t e e rs te s e m e s te r v a n 1939 (a r tik e l 10 e n 11). I n b e p a a ld e g e v a lle n w e rd e n a n d e re m a rg e s d o o r v e rs c h il le n d e b e s lu ite n v a s tg e s te ld . H ie r n a v o lg e n d e b ijz o n d e rs te p ro d u c te n , d ie o n d e r h e t ste lse l v a n d e n o rm a le p r ijs g e p la a ts t w e rd e n (22) :
Landbouw«
en
voedingsproducten
In 1947 : Alcohol en wijn Koffie Cichorei Citrusvruchten en gedroogd fruit Stro Gebak Aardappelen (incl. pootaardappelen) Invertsuiker, kunsthonig, stroop
Nijverheidsproduoten Tabaksproducten Bepaalde textielgoederen Enkele bouwmaterialen Lederwaren zoals schoenen en maro kijn werk Sommige metaalfabricaten Sommige artikelen van hout Een groot aantal chemische pro ducten Sommige diensten
In 1948 : Diëetspijzen Granen en veevoederzaad Chocolade en cacao Jam Mineraal water, limonade en luxebieren Inheemse melk en boter Eieren Zout (toebereid) Bijproducten der bierbrouwerij Suiker en bijproducten Varkens- en kalfsvlees
Textielgoederen die nog niet onder het stelsel van de normale prijs werden gebracht Bruine en toiletzeep Faïence-, porselein-, kristal- en pyrexproducten Tafelglas Straatstenen Blokstenen en zandsteenproducten Spriet
In 1949-1950 : Mijnhout Baksteen Autovoertuigen Toebehoren en losse stukken van autovoertuigen Fosfaat- en samengestelde m est stoffen Pharmaceutische specialiteiten Dagbladpapier W ater voor openbare verdeling Electrische laagspanningsenergie Dagbladen Soda Bijtende soda Steenkool Gas voor huishoudelijk verbruik
Ingevoerde tarwe Brood B ijst Zalm Bevroren rundvlees
D ien ste n : diensten in de garages, standplaatsen in de garages, havendiensten, bioßcoopplaatsen, vervoer per spoor, te water en op de weg, pachten en huur prijzen, diensten van de wasserijen en verwerijen, handelsmarges op de ver koop van verse vis.
(22) Naar de W itboeken van het Ministerie van Economische Zaken en Middenstand.
T e n s lo tte b e p a a lt e e n m in is te rie e l b e s lu it v a n 25 S e p te m b e r 1950 (23) a ls v o lg t d e m a x im u m -p rijz e n d e r p ro d u c te n , g ro n d s to ffe n , w a re n , g o e d e re n o f d ie re n en d ie n s te n d o o r h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n s ta n d a a n g e d u id ; d e v o o rtb re n g e rs e n v e r d e le rs b lijv e n n ie tte m in g e h o u d e n z ic h te s c h ik k e n n a a r d e v o o rs c h rif te n b e tre ffe n d e d e n o rm a le p r ijs e n d a n o o k d e sg e v a lle n d t e v e rk o p e n o p g eleg d e m a x im u m -p rijz e n .
te g e n
la g e re
dan
de
D e te b e ta le n p r i js : « 1) a a n d e p r o d u c e n t, m a g n ie t h o g e r z ijn d a n de m a x im u m -p rijs w elk e d o o r sa m e n v o e g in g d e r h ie ro n d e r v e rm e ld e e le m e n te n b e k o m e n w o r d t : a) d e k o s tp rijs v a n d e g ro n d s to ffe n ; b) d è lo n e n e n so c ia le la s te n ; c) d e k o s tp rijs v a n d e e n e rg ie b ro n n e n ; d) d e a n d e re p rijs e le m e n te n w a a r v a n d e so m in a b s o lu te w a a rd e g e n o m e n d e so m d ie r e le m e n te n in de g e m id d e ld e v e rk o o p p r ijs v a n h e t e e rs te se m e ste r v a n 1950 n ie t m a g o v e rtre ffe n ; » 2) a a n d e in v o e rd e r, a a n d e g ro o th a n d e la a r o f a a n d e k le in h a n d e la a r, m a g n ie t h o g e r z ijn d a n d e m a x im u m p r ijs b e k o m e n d o o r d e sa m e n v o e g in g v a n : а) d e a a n k o o p p rijs v a n d e in v o e rd e r, v a n d e g ro o to f k le in h a n d e la a r , e v e n tu e e l v e rh o o g d m e t d e in v o e r e n a c c ijn s re c h te n , d e w eeld e-, o v e rd r a c h ts - o f f a c t u u r ta k s e n ; б) d e h a n d e ls w in s tm a rg e , in a b s o lu te w a a rd e , d o o r d e in v o e rd e r, d e g ro o t- o f k le in h a n d e la a r tijd e n s h e t e e rs te se m e ste r 1950 g e n o m e n . » K r a c h te n s m in is te rie e l b e s lu it v a n 20 D e c e m b e r 1950 (24) z ijn d e v o o rtb re n g e rs v a n b e p a a ld e p r o d u c te n , sto ffe n , w a re n , g o e d e re n o f d ie n s te n , z o a ls h e t h a n d e ls s ta a l, d e m e s tsto ffe n , h e t c e m e n t, d e sc h o e n e n , g e h o u d e n a a n d e M in iste r v a n E c o n o m isc h e Z a k e n en M id d e n s ta n d e lk e p rijs v e rh o g in g o p d e B e lg isc h e m a r k t te m e ld e n . ' B u ite n d e re g le m e n te rin g d e r p rijs c o n tro le k w a m de p rijs p o litie k t o t u itin g in v o o rlo p ig e b e g ro tin g s tu s s e n k o m s te n v a n d e S ta a t, te n e in d e p rijs v e rh o g in g t o t o p h e t o g e n b lik v a n te r u g k e e r n a a r n o rm a le v o o rw a a rd e n te v e rm ijd e n . O p b lz. 60 k o m t e e n ta b e l v o o r m e t een ra m in g v a n d ie e c o n o m isc h e to e la g e n . (23) B elg isch S ta a tsb la d van 27 September 1950, blz. 6776. Alleen de handbreiwol viel onder toepassing van deze maatregel op 31 December 1950 (Ministerieel besluit van 5 October 1950); deze maatregel werd trouwens bij ministerieel besluit van 2 December 1950 ingetrokken. (24) Belg isch S ta a tsb la d van 22 December, blz. 8928.
B. — P R IJZ E N D E R L A N D B O U W P R O D U C T E N
B bon :
M inisterie v a n L a n d b o u w .-
L ite r a tu u r
H et
: Landbouwtijdschrift. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo.
M in iste rie
van
L andbouw
p u b lic e e rt
in
het
m a a n d e lijk s tijd s c h r if t : 1° s e d e r t 1947, lijs te n v a n d e g e m id d e ld e p rijz e n d e r o p d e re g u le re n d e b in n e n la n d s e m a r k te n o p g e n o m e n
la n d b o u w p ro d u c te n ; d e z e s t a ti s ti e k s lu it a a n b ij d ie, w elk e v ó ó r d e o o rlo g 1940-1945 m a a n d e lijk s in h e t Belgisch Staatsblad w e rd g e p u b lic e e rd . H e t z ijn d e p rijz e n a a n d e p ro d u c e n t b e ta a ld , ta k s e n n ie t in b e g re p e n ;
— 57 —
d e p rijz e n v o o r s la c h tv e e w e rd e n o p d e m a r k t t e C u reg em o p g e n o m e n . V a n 1940 t o t 1947 w e rd e n d e g e m id d e ld e p rijz e n p e r j a a r v a n d e v o o rn a a m s te la n d b o u w p ro d u c te n o p g e n o m e n u i t h e t Statistisch Jaarboek voor België en Belgiseh-Kongo v a n M a a r t 1949;
Blz.
v o o rn a a m s te la n d b o u w p ro d u c te n . .
1
201
M a r k tp rijz e n d e r la n d b o u w p ro d u c te n (m a a n d e lijk se ) .........................................
2
en 203
G em id d e ld e d e r g ro e n te p rijz e n (m a a n d e lijk se ) a a n d e p r o d u c e n t b e ta a ld .
3
G e m id d e ld e
2° s e d e r t J a n u a r i 1949, g e m id d e ld e w e k e lijk se p rijz e n d e r g ro e n te n a a n p ro d u c e n t o p d e m a r k t t e M ech elen b e ta a ld ; ta b e l 3 v e rm e ld t d e v o o rn a a m s te m a a n d g e m id d e ld e n .
C. —
N'
GEPUBLICEERDE TABELLEN
p rijz e n
(ja a rlijk s e )
der 202
204
PRIJZEN DER BELGISCHE STEENKOLEN
1. Gemiddelde verkoopprijzen door de steenkolenmijnen Bbon : L ite r a tu u r
M ijn w ezen .
: A nnalen der Belgische mijnen.
D e d o o r h e t M ijn w ezen o p g e n o m e n s te e n k o o lp rijz e n z ijn d e g e m id d e ld e v e rk o o p p rijz e n w elk e d o o r d e e x p lo i ta n t e n d e r s te e n k o le n m ijn e n w e rd e n a a n g e g e v e n . D a a r d e g e m id d e ld e p rijs d e r ste e n k o le n a a n d e n e v e n b e d rijv e n d e r m ijn e n g e le v e rd (cokes- e n b r ik e tte n fa b rie k e n , m e ta a l- e n a n d e re fa b rie k e n ) b e n e d e n d e v e rk o o p p rijs
op d e m a r k t ( b u ite n d e m ijn e n ) lig t, w e rd h e t n o d ig g e a c h t e e n ta b e l v o o r ie d e r d e r g e m id d e ld e p rijz e n te p u b lic e re n : to t a le v e rk o o p o p d e m a r k t ( b u ite n d e s te e n k o le n m ijn e n ), v e rk o o p a a n d e n e v e n b e d rijv e n d e r co n ce ssie h o u d e rs.
2. Binnenlandse prijzen van enkele steenkoolsoorten B ron
: B elg isc h S ta a tsb la d .
T a b e l 5 g e e ft d e v e rk o o p p rijz e n o p d e b in n e n la n d s e m a r k t v a n en k e le b e la n g rijk e s o o rte n B e lg isch e s t e e n k o o l e n s te e n k o o lb rik e tte n n a a r d e in h e t Belgisch Staats blad v e rs c h e n e n b e s lu ite n . D e z e p rijz e n z ijn b e re k e n d in fr a n k e n p e r to n , o p w a g o n d e r N . M . B . S ., a f m ijn o f b r ik e tte n fa b rie k .
D. —
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
G e m id d e ld e p rijz e n (ja a rlijk s e ) v a n d e s te e n k o le n v e r k o o p .................................. B in n e n la n d s e p rijz e n v a n e n k e le s t e e n k o o ls o o rte n e n - b r ik e tte n .................
w
4
6
alz-
205
205
PRIJZEN DER PRODUCTEN EN BIJPRODUCTEN
VAN DE COKES- EN STEENKOOLBRIKETTENFABRICAGE B ron
:
L ite r a tu u r
M ijnw ezen .
: A nnalen der Belgische M ijnen.
H e t b e tr e f t h ie r s in d s 1949 d e g e m id d e ld e v e r k o o p p r ij zen — v ro e g e r : g e m id d e ld e w a a rd e p e r v o o rtg e b ra c h to to n — v a n c o k e s e n d e riv a te n d e r c o k e sfa b ric a g e zow el d o o r m ijn c o k e s fa b rie k e n , a fh a n k e lijk v a n é é n o f v a n
w en s s tila a n v e rd w ijn e n , n ie t b e g re p e n . D e g e m id d e ld e v e rk o o p p rijz e n d e r s te e n k o o la g g lo m e ra te n b e tre ffe n d e b r ik e tte n e n e ie rk o le n .
een g ro e p s te e n k o le n m ijn e n , a ls d o o r d e m e ta llu rg isc h e c o k e s-fa b rie k e n , a fh a n k e lijk v a n m e ta a lf a b rie k e n , e n d o o r o n a fh a n k e lijk e c o k e sfa b rie k e n ; d e z e la a t s t e o m v a tte n
G E P U B L IC E E R D E T A B E L
d e s y n th e tis c h e c o k e sfa b rie k e n , d e g a s-c o k e sfa b rie k e n en d e g la s -c o k e sfa b rie k e n . I n d ez e g e m id d e ld e p rijz e n z ijn d e p r o d u c te n d e r e ig e n lijk e g a s fa b rie k e n , d ie t r o u —
N'
G e m id d e ld e w a a rd e (ja a rlijk s e ) v a n d e p ro d u c tie p e r to n d e r p r o d u c te n e n b ijp ro d u c te n v a n d e co k es- en ste e n k o o lb r ik e tté n fa b r ic a g e .................
58
—
B lz -
, 6
206
E. — P R IJZ E N DER M ETA A LPR O D U C TEN 1. Gemiddelde verkoopprijzen per ton Bbon : L it e r a t u u r
M ijnw ezen , : A n n a l e n d e r B e lg is c h e M i j n e n .
r ije n (ru w z in k ), d e r z in k w a ls e rije n (g e w alst z in k ), d e r lo o d -, zilv er-, k o p e r- e n a n d e re m e ta a lfa b rie k e n (w e rk lo o d , h a n d e lslo o d , g e ra ffin e e rd k o p e r e n g e d e e lte lijk g o u d h o u d e n d zilv er).
D e g e m id d e ld e e e n h e id sw a a rd e n p e r to n (s e d e rt 1949 g e m id d e ld e v e rk o o p p rijs p e r to n ) b e tre ffe n d e p ro d u c te n d e r h o o g o v e n s (g ie tijz e r), d e r s ta a lfa b rie k e n (s ta v e n , v o rm s tu k k e n ), d e r s ta a l- en ijz e rw a ls e rije n (h a lfa fg e w e rk t s ta a l, a fg e w e rk t s ta a l e n a fg e w e rk t ijz e r), d e r z in k g ie te -
2. Binnenlandse prijzen van enkele ijzer- en staalproducten
B ron n en
:
L it b r a t u u b
B elg isc h S ta a tsb la d . G r o u p em en t d e s H a u t B fo u rn ea u x e t A oiériea b eig es. S y b ela c . : B u l l e t i n d e la C h a m b r e s y n d ic a le d e la S i d é r u r g i e f r a n ç a i s e (s é r ie v e rte ).
T o t 15 N o v e m b e r 1949 g e ld e n d e b in n e n la n d s e p rijz e n d o o r d e m in is te rië le b e s lu ite n v a s tg e s te ld ; v e rv o lg e n s w e rd h e t g ie tijz e r e n h e t s t a a l o n d e r h e t s te ls e l v a n d e n o rm a le p r ijs g e b r a c h t e n k o m e n d e s ta tis tis c h e g e g e v e n s u it d e tw e e a n d e re v o o rn o e m d e b ro n n e n .
L a rg e ts : g e w ic h t d e lo p e n d e m e te r
H ie r n a v o lg e n , n a a r h e t Bulletin de la Chambre syndi cale de la Sidérurgie française, e n k e le b ijz o n d e rh e d e n n o p e n s d e k w a lite ite n d e r p r o d u c te n , w a a rv a n d e p rijz e n w e rd e n o p g e n o m e n :
H a lffo s fo rh o u d e n d g ie tijz e r, v o lle d ig e la d in g fra n c o d ic h ts bij b e s te m m in g g eleg e n s ta tio n d e r N . M. B . S.
(gew oon z a c h t T h o m a s s ta a l, n ie t n a d e r a a n g e d u id , in f r a n k e n p e r 1.0Ó0 k g . b a s is p r o d u c t, p e r v o lle d ig e la d in g , fra n c o d ic h t s t b ij de b e s te m m in g g eleg e n s t a ti o n d e r N . M. B . S. o f fra n c o k a a i v a n o n tla d in g v o o r v e rz e n d in g t e w a te r).
S ta v e n . B lo o m s en b ra m e s : v ie r k a n te b lo o m s v a n 120 è 300 m m . d o o rsn e d e , 1 t o t 4 m e te r le n g te e n een e e n h e id sg e w ic h t d a t 1.000 k g . n ie t o v e rtre ft. V ie rk a n te b ille tte s : 60 t o t m in d e r d a n 120 m m . d o o r sn e d e , le n g te b e g re p e n tu s s e n 3 e n 9 m e te r, v o o r z o v er 10 p C t. k o r te g e s o rte e rd e s ta v e n to e g e la te n z ijn o f een to e re ik e n d e m a rg e v o o r h e t s n ijd e n (te n m in s te 1 m e te r) a a n v a a r d w o rd t.
—
X
10 m m . e n m e er 2 3 ,4 k g . e n m eer 10
19,5
220
X
1 0,9
18,72
200
X
12
18,72
180
X
13,3 3
18,72
150
X
16
1 8 ,7 2
I I I . Gewalste producten : (gew oon z a c h t T h o m a s s ta a l n ie t n a d e r o m sc h re v e n , in fra n k e n p e r 1.000 kg. b a s is p ro d u c t, p e r v o lle d ig e la d in g , fra n c o d ic h t s t bij d e b e s te m m in g g e leg e n s t a ti o n v a n d e N . M. B . S. o f fra n c o k a a i v a n o n tla d in g v o o r v e rz e n d in g te w a te r).
H e m a tie tg ie tijz e r , v o lle d ig e la d in g , fra n c o d ic h ts t bij d e b e s te m m in g g eleg e n s t a ti o n d e r N . M. B . S.
II. H alf af gewerkte producten
X
250
N o rm a le le n g te : 4 m e te r e n m ee r; d e fa b r ie k h e e ft de k e u z e 5 o f 10 p C t. v a n h e t g e w ic h t in k o r te s ta v e n te le v e re n ,
I. Oietijzer F o s fo rh o u d e n d v o rm ijz e r, v e r tr e k g re n s A th u s o f g e lijk g e ste ld .
300
P ro fie lstu k k e n H a n d e ls s ta a l. D ik k e p la te n , b a s is 8 m m . D u n n e p la te n , b a s is 2 t o t 2,99 m m . M a c h in e d ra a d . B a n d s ta a l en b u is b a n d e n .
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N .
Nr
G e m id d e ld e w a a rd e p e r to n d e r ijz e r e n s t a a lp r o d u c te n .................................... 7 t o t 9 G e m id d e ld e w a a rd e p e r to n d e r n o n fe rro m e t a l e n ........................................... 10 B in n e n la n d s e p rijz e n v a n e n k e le ijz e r e n s t a a lp r o d u c te n .................................... 11
59
—
B ,z '
207 .
208
F. — P R IJZ E N DER T E X TIELG O ED ER E N
B ron :
F e d e ra tie
d e r B e l g is c h e t e x t i e l n i j v e r h e i d .
: J a a r v e r s la g e n v a n d e F e d e r a tie d e r B e lg is c h e te x ti e ln ij v e r h e i d .
L it e r a t u u r
D e p rijz e n in ta b e l 11 v e rm e ld , w e rd e n o v e rg e n o m e n u it h e t ja a r v e rs la g v a n d e F e d e r a tie d e r B e lg isch e
G E P U B L IC E E B D E T A B E L
P rijz e n , a f fa b rie k , v a n e n k e le te x t ie l p r o d u c te n ..................................................
te x tie ln ijv e rh e id ; h e t z ijn d e p rijz e n « a f fa b rie k », in d e m a a n d D e c e m b e r v a n e lk ja a r , v a n e n k e le ty p e p ro d u c te n .
Nr
11
B lz -
209
G. — N O T E R I N G E N D E R K O L O N I A L E P R O D U C T E N T E A N T W E R P E N
B ron :
B a n k v a n B e l g is o h - K o n g o .
: B u l l e t i n m e n s u e l d ’i n f o r m a t i o n s g é n é r a le s e t r e v u e d e s m a r c h é s d e la B a n q u e d u C o n g o b elg e.
L it e r a t u u r
H e t g e ld t h ie r d e n o te r in g e n o p h e t e in d e d e r m a a n d (o f l a a t s t g e k e n d e m a a n d n o te rin g ) v a n k o lo n ia le p r o d u c te n d ie o v e r h e t a lg e m e e n s e d e r t J u l i 1946 o p d e
g e m id d e ld e t e b e re k e n e n v a n d e tw a a lf e in d e -m a a n d a n o te rin g e n .
m a r k t te A n tw e rp e n w e rd e n g e n o te e rd ; h e t ja a r g e m id d e ld e w e rd b e k o m e n , d o o r h e t e e n v o u d ig re k e n k u n d ig
N o te rin g e n v a n d e k o lo n ia le p ro d u c te n 12 te A n t w e r p e n ........................................... t o t 17
G E P U B L IC E E B D E T A B E L L E N
Nr
B lz .
210 t o t 213
H . — R A M I N G S B E D R A G D E R E C O N O M I S C H E T O E L A G E N (25)
B r o n n e n
:
L it e r a t u u r
M in isterie v a n F in a n c ië n e n M inisterie v a n E c o n o m is c h e Z a k e n e n M id d e n sta n d . : D e B e lg is c h e e c o n o m ie i n 1 9 4 7 , 1 9 4 8 , 1 9 4 9 e n 1 9 5 0 ( W i t b o e k e n v a n h e t M i n i s t e r i e v a n E c o n o m is c h e Z a k e n e n M id d e n s t a n d ) .
T a b e l 18 v e rm e ld t h e t t o t a a l d e r e co n o m isc h e to e la g e n , d .w .z. d e su b s id ië n o p d e p rijz e n d e r b in n e n la n d s e en in g e v o e rd e v o e d in g s- e n n ijv e rh e id s p ro d u c te n , e n a lle r h a n d e b ijsla g e n (c o m p e n s a tie u itk e rin g e n e n s e d e r t 1950 g e z in s b ijsla g e n en to e la g e n a a n d e v ro u w b ij d e h a a r d , p e n sio e n e n d e r m a a ts c h a p p e lijk e z e k e rh e id , z ie k e n N . F . Z. I . V ., v e rm in k te n , g e ld ig v e rk la rin g d e r h u is h o u d e lijk e w e d e ru itru s tin g s b o n s , in te r e s te n e n a flo s sin g e n d e r le n in g e n d o o r h e t N a tio n a a l H u lp fo n d s v o o r d e W e d e ru itr u s tin g d e r W e rk n e m e rs a a n g e g a a n ), e v e n a ls d e su b s id ië n a a n d e N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v a n B e lg isch e S p o o rw eg en . • D e r e c h ts tr e e k s e to e la g e n w e rd e n g e le id e lijk a fg e s c h a ft. H ie rn a v o lg t d e lijs t v a n d e p ro d u c te n w a a ro p d eze afsch affin g w e rd to e g e p a s t (26).
la g in g d e r to e la g e n o p d e p r ijs v a n b ro o d e n op d e p r o d u c te n b e re id m e t b ro o d g ra n e n , o p d e b o te r e n o p h e t v e e v o e d e r. V a n 1 A u g u s tu s 1947 a f d a a re n te g e n w e rd h e t ste lse l v an d e c o m p e n s a tie u itk e rin g e n to e g e p a s t. E in d e 1947 b e s to n d e n a lle e n n o g to e la g e n v o o r s te e n k o o l, g a s , b ro o d , p ro d u c te n b e re id m e t b ro o d g ra n e n , v e e v o e d e r, b o te r , ta fe lo lie e n in g e v o e rd e re u z e l.
begin Februari 1948 D e fin itie v e a fsc h a ffin g d e r to e la g e n o p d e p rijs v a n b o te r , v lees e n m a rg a rin e , v e rm in d e rin g d e r su b s id ië n op d e p r ijs v a n b ro o d , re u z e l e n ta fe lo lie .
in de loop van 1949
M aart 1947
A fsch affin g d e r to e la g e n o p b ro o d , b ro o d g ra n e n , re u z e l e n ta fe lo lie , v e rla g in g d e r c o m p e n s a tie u itk e rin g e n g e d e e lte lijk in d e b e z o ld ig in g e n e n d e m a a ts c h a p p e lijk e
In h e e m s e ste e n k o le n e n m ijn h o u t.
begin A ugustus 1947 V lees, m e lk , c h o c o la d e , z a lm , in g e v o e rd e re u z e l, ta fe lo lie , m a rg a rin e , fo s fa a t- e n s tik s to fm e s ts to ffe n , v er-
u itk e rin g e n b e g re p e n . G E PU B L IC E E B D E T A B E L
(25) S e wetgeving betreffende de economische toelagen, kom t voor in het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting (economisohe wetgeving). (26) Naar de W itboeken van h et Ministerie van Eoonomische Zaken en Middenstand.
—
R a m in g s b e d ra g d e r e c o n o m isc h e t o e la g e n ............................................................
60
—
Nr
18
B lz .
214
Prijsindexcijfers
A. — IN D E X C IJF E R S DER G R O O TH A N D ELSPR IJZEN 1. I n d e x c i j f e r s d e r g r o o t h a n d e l s p r i j z e n B bon
:
L ite r a tü d r
Ministerie van Economische Zaken en Middenstand. : Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting der Nationale B ank van België. Arbeideblad. Annuaire statistique des Nations-Unies. B ulletin mensuel de Statistique des Nations-Unies.
D it in d e x c ijfe r, d o o r d e D ie n s t v o o r h e t In d e x c ijfe r v a n h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n
d e in v lo e d v a n ie d e re g ro e p d e s t e g ro te r is n a a rg e la n g zij m e e r a rtik e le n b e v a t. D e w eg in g , d e r v e rsc h ille n d e
s t a n d o p g e m a a k t, e n d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k g e p u b lic e e rd , v e r to o n t t.o .v . h e t v ó ó ro o r lo g s in d e x c ijfe r (1) w ijz ig in g e n v a n d e b a s is p e rio d e , d e
g ro e p e n , w e rd g e ra a m d o p b a sis v a n b e s ta a n d e k w a n ti ta tie v e s ta tis tie k e n (A lg em en e H a n d e l e n N ijv e rh e id ste llin g v a n F e b r u a r i 1937, S ta tis tie k e n v a n d e b ijz o n d e re h a n d e l m e t h e t b u ite n la n d , g e d e e lte lijk e s ta tis tie k e n
lijs t d e r p r o d u c te n e n d e b e re k e n in g s m e th o d e d e r in d e x c ijfe rs p e r p ro d u c t. D e g e m id d e ld e p rijz e n d e r m a a n d A p ril 1914, b a s is p e rio d e v a n h e t v ro e g e re in d e x c ijfe r, w e rd e n v e rv a n g e n
d e r p ro d u c tie ) e n h e t a d v ie s v a n te c h n ic i e n sp e c ia liste n . D e h ie r n a v o lg e n d e ta b e l g e e ft d e r e la tie v e b e te k e n is w eer v a n e lk d ie r g ro e p e n ; h e t a a n ta l p r o d u c te n d ie ze
d o o r d ie v a n d e p e rio d e s 1936-1937-1938; d e ze m e e r
b e v a tt e n w e rd b e re k e n d in v e rh o u d in g t o t h e t to ta a l
re c e n te b a sisp e rio d e , w o rd t v o o r d e m e e s te B e lg isch e e c o n o m isch e s t a tis tie k e n a a n g e n o m e n . D aar d eze p e rio d e z ic h o v e r v e rs c h ille n d e ja r e n u it s t r e k t, z ijn d e to e v a llig e a fw ijk in g e n u itg e s lo te n ; zij v o r m t d a n o o k e en b e te r e b a sis. D e a rtik e le n w a a rm e e h e t n ie u w e in d e x c ijfe r is b e re k e n d z ijn h e tz ij in la n d s e , h e tz ij in g e v o e rd e p ro d u c te n : in h e t e e rs te g e v a l z ijn d e g ro o th a n d e ls p r ijz e n in b e g in sel d e p rijz e n a f f a b r ie k v a n d e p r o d u c e n t, in h e t tw e e d e g e v a l z ijn d e c if-p rijz e n g e n o m e n ; b ij u itz o n d e rin g w e rd v o o r so m m ig e g o e d e re n g e b ru ik g e m a a k t v a n d e v e rk o o p p rijz e n a a n d e k le in h a n d e la a r , in m a g a z ijn g e le v e rd (b en zin e). D eze g e g e v e n s z ijn d e g e m id d e ld e p rijz e n w elke g e d u re n d e d e tw e e d e h e lf t d e r m a a n d , aan het M in iste rie w o rd e n m e d e g e d e e ld door n ijv e rh e id s - e n h a n d e ls o n d e rn e m in g e n , e v e n a ls d o o r en k e le w e rk g e v e rsfe d e ra tie s e n b e d rijfs g ro e p e rin g e n . I n v ele g e v a lle n z ijn d e ze c o rr e s p o n d e n te n n ie t d ezelfd e a ls d ie w elk e g e ra a d p le e g d w e rd e n v o o r d e o p s te llin g v a n h e t v ro e g e re in d e x c ijfe r (b a s is A p ril 1914 = 100); d ie w ijz ig in g e n w e rd e n a a n g e b r a c h t t e n e in d e e e n zo r e p r e s e n ta tie f m o g e lijk e d o c u m e n ta tie te b e k o m e n .
d e r p ro d u c te n ( =
13
9 ,6 p a .
14
10,4 pCt.
IV. Minerale p r o d u cten ........................ 0) Steen k olen ................................... ... 4 b) Bijproducten van steenkool. . . 4 e) Petroleumproduoten ................... 3 1 ) Ertsen en ruwe metalen . . . . ...5 e) Groeveproduoten ...................... ... 3 V. Chemische producten .................... o) Chemische producten ............. b) M eststoffen...................................
2
1,5 pa.
19
14,1 pa. 3 .0 3 .0 2 .2 3 ,7 2 .2
pCt pCt pCt pCt pCt
11 8 3
VI. Huiden en leder .............................
8 ,1 pCt. 5 ,9 pCt. 2 ,2 pCt.
5
3 ,7 pCt.
V U . B u b b er.................................................
1
0 ,8 pCt.
V U !. H o u t .....................................................
6
4 ,4 p a .
I X . Papier en k a r to n ............................. X . Textielgoederen ............................... a ) W o l................................................ ....5 6) Vlas .............................................. ....5 c) K a to e n ..............................................0 d ) Ju te .............................................. ....2 e) K u n stvezels................................. ....3 X I. B ouw m aterialen............................... X II. Metalen en producten der metaal verwerkende nijverheid ................ o) Hoogovenbedrijven.................... 9 b) Metaalverwerkende nijverheid 13 c) Non-ferro m e ta le n .................... 4
4
3 ,0 pCt.
21
15,5 p a . 3 .7 3 .7 4 .4 1 .5 2 ,2
pCt pCt pCt pCt pCt 9 ,6 p a .
13 26
19,3 p a . 6 ,7 pCt. 9 ,6 p a . 3 ,0 pCt.
135
Cf. Kxtra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie e n Voorlichting der N a tio n a le B a n k van B e lg ië : < Belgische economische statistieken 1929 1940 », blz. 237 e.v.
—
I. Producten van het dierenrijk . . . II. Producten van het plantenrijk . H l. V etstoffen............................................
D e 135 h ie r n a o p g e so m d e p r o d u c te n v e rte g e n w o o r d ig e n 272 h a n d e ls k w a lite ite n e n z ijn in 12 g ro e p e n in g e d eeld ; elk e g ro e p t e l t e e n a a n ta l p ro d u c te n d a t o n g e v ee r m e t de re la tie v e b e te k e n is v a n d e g ro e p in ’s la n d s eco n o m ie o v e re e n s te m t. A ld u s w e rd e e n o n z ic h tb a re w eg in g v a n h e t a lg e m e e n in d e x c ijfe r v e rk re g e n , d a a r (1)
100).
10 0 ,0 pCt.
V o o r ie d e re h a n d e ls k w a lite it w o r d t e e n re la tie v e p r ijs v a s tg e s te ld , d .i. d e v e rh o u d in g v a n d e h u id ig e p rijs t o t d e g e m id d e ld e p r ijs v a n 1936 t o t 1938 (v e rm en ig -
61
—
v u ld ig d d o o r 100). V e rv o lg e n s w ó r d t h e t in d e x c ijfe r p e r
II.
p r o d u c t v e rk re g e n d o o r b e re k e n in g v a n e e n m e e tk u n d ig
van
g e m id d e ld e
der
v e rs c h ille n d e
h a n d e ls k w a lite ite n
van
3. 4. 5. 6. 7. 8.
g e m id d e ld e n d e r in d e x c ijfe rs p e r p ro d u c t. H e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n s ta n d
10. 11. 12. 13. 14.
lijk v o o r d e g ro e p e n : « L a n d b o u w p r o d u c te n v a n d ie r lijk e o o rs p ro n g » e n « V e ts to ffe n ».
Rogge. Wintergerst. — Haver. Rijst [4]. Maïs Plata. Inlandse aardappelen [2]. Inheemse cichoreibonen. Ongebrande Santoskoffie, betere kwaliteit. Cacao, betere kwaliteiten [3]. Margarine. Tabak uit Vlaanderen. Hop uit Vlaanderen. . W itte suiker [2].
Haver en gerst [2]. Rijst [4]. Maïs. Aardappelen [2]. Cichoreibonen [5]. Koffie [ö].
Tabak [2]. Hop. Ruwe suiker. Palmpitten. Veekoeken.
III.
V e ts t o f f e n I Koolzaadolie.
1. Plantaardige oliën [3].
I Lijnolie. Talk. Distillatiestearine. Blonde distillatieoliën.
2. Minerale oliën en vetten[6].
M in e ra le
IV .
!
Ruwe glycerine voor zeepbereiding. Stearinepek. p r oParaffines. d u c te n Smeeroliën.
a) Steen ko len :
1. 2. 3. 4.
Geklasseerde kolen van meer dan 20 mm.
Vette fijnkolen. 0 /7 0 half-vette. 30/50 magere. V ette gezifte kolen.
(
b) S te e n ko d d eriv a ten ;
5. Grove cokes voor hoogovens. 6. Geklasseerde industriecokes.
Halfgewassen en ruwe, half vette en vette fijnkolen en gruis. J Halfgewassen cokes. Agglomeraten, briketten, type ü . Teer. Benzol. Pek.
7. Ruwe teer. 8. Benzol. c) P etroleum : 9. Benzines [3]. 10. Gasolie. 11. Brandolie.
Benzines [3]. Gasolie in bulk. Brandolie in bulk. Lampolie. W hite Spirit.
d) E r ts e n en ruw e m etalen (5) 12. Ertsen uit Briey. 13. Ertsen uit Zweden. 14. Hem atiet [2]. 15. Ruw zink. 10. Ruw lood.
LIJST DER PRODUCTEN, WAARUIT HET INDEXCIJFER DER GROOTHANDELSPRIJZEN IS SAMENGESTELD (4)
o o rsp ro n g Tarwe.
9. Cacao [3].
H ie r n a v in d t m e n d e li js t d e r p ro d u c te n w a a r u it h e t in d e x c ijfe r d e r g ro o th a n d e ls p r ijz e n is sa m e n g e ste ld , m e t d a a r n a a s t, in d e m a te v a n h e t m o g e lijk e , d e o v e re e n k o m s tig e a r tik e le n v a n h e t v ro e g e re in d e x c ijfe r (3). A a n g a a n d e d e h u id ig e o p n a m e d e r p rijz e n d ie n e n tw e e o p m e rk in g e n g e m a a k t : 1) T o t in J a n u a r i 1948 w e rd e n v o o r h e t v le e s o n d e r g ro e p I : « L a n d b o u w p r o d u c te n v a n d ie rlijk e o o rs p ro n g » d e b ij m in is te rie e l b e s lu it v a s tg e s te ld e m a x im u m p rijz e n o p g e n o m e n e n n ie t d e w e rk e lijk o p d e v e e m a r k t g e ld e n d e p rijz e n ; 2) D e p rijz e n d e r in g e v o e rd e g ra n e n , o liën , v e ts to ff e n e n v e e k o e k e n w e rd e n d o o r h e t M in iste rie v a n in v o e r v e r s tr e k t, d a a r d e ze p r o d u c te n n o g a a n in te r n a tio n a le re g le m e n te rin g o n d e rw o rp e n w a re n . D e k w a lite it d e r g o e d e re n k a n d u s e v e n tu e e l v e rs c h ille n v a n d ieg en e , w elk e v o o r d e v a s ts te llin g v a n d e b a s is d e r in d e x c ijfe rs w erd o p g e n o m e n ; d e ze la a t s t e o p m e rk in g g e ld t g e d e e lte
L a n d b o u w p ro d u c te n
p la n ta a rd ig e
1. Tarwe [4]. 2. Tarwebloem.
ee n zelfde p ro d u c t (2). T e n s lo tte z ijn d e g ro e p in d e x c ijfe rs e n h e t a lg e m e e n in d e x c ijfe r e e n v o u d ig e m e e tk u n d ig e
b e re k e n t e v e n e e n s een in d e x c ijfe r m e t b e w e e g lijk e b a sis; d i t in d e x c ijfe r is o p d e z elfd e w ijz e a ls v o o rd ie n b e re k e n d , d a a r in d i t g e v a l ie d ere p r i js v e rg e le k e n w o rd t m e t d e o v e re e n k o m stig e p r ijs d e r v o rig e m a a n d . H e t in d e x c ijfe r m e t v a s te b a sis, k o n d o o r h e t k e ttin g s s y s te e m o p g e m a a k t w o rd e n a a n d e h a n d v a n h e t in d e x c ijfe r o p v e ra n d e r lijk e b a sis; h e t v o o rd e e l v a n d eze m e th o d e is d a t o p e lk o g e n b lik d e li js t d e r b e sc h o u w d e p ro d u c te n k a n g e w ijz ig d w o rd e n , zo d it g e re c h tv a a rd ig d w o rd t d o o r v e ra n d e rin g e n v a n d e a a r d d e r g o e d e re n o f d o o r h e t b e la n g d e r m a r k te n .
—
Kalkhoudende ertsen uit Briey. Ruw g-ink voor galvanisering. Lood in gietelingen.
e) Oroeveproducten (6) : Zinnikse steen { j ^ X t e e n . Zandsteenplaveien (Ourthe). Gewone porfierstenen (Quonast) [6]. .
17. Zinnikse steen.
B a s is tijd v a k 1936 t o t 1938 = 100 B a s is tijd v a k A p ril 1914 = 100
18. Zandsteenplaveien [8]. 19. Porfierstenen.
I. — Landbouwproducten van dierlijke oorsprong V.
1. Levend rundvee, lagere kwaliteit. — 2. Levend rundvee, gemiddelde kwaliteit [2} — 3. Levend rundvee, goed gemiddelde [2] — 4. Levend rundvee, hogere kwaliteit. — 5. Levende kalveren, gemiddelde kwaliteit. — 6. Levende kalveren, goede kwaliteit. — 7. Levende varkens, lagere kwaliteit. — 8. Levende varkens, hogere kwaliteit — 9. Eieren. Inlandse eieren. 10. Boter. Inlandse boter. II. Melk. — 12. Ingevoerde reuzel. Amerikaanse reuzel. 13. Kaas [2]. —
C h e m is c h e p ro d u c te n
a) C hem ische producten : 1. Natriumcarbonaat. 2. Bleekpoeder. 3. Bijtende soda. 4. Zwavelzuur [2]. 5. Zoutzuur. 6. Natriumsulfaat. 7. Bijtende potas [2]. 8. Zinkwit in poeder.
(2) In het vroegere indexcijfer der groothandelsprijzen was het indexcijfer per product een rekenkundig gemiddelde der verschillende handelakwaliteiten. (3) De rangschikking der producten van het vroegere indexcijfer werd niet behouden, maar min of meer aan de nieuwe rangschikking aangepast. (4) De cijfers tussen haakjes duiden het aantal soorten en kwaliteiten aan, waarvan de prijs werd opgenomen. —
Natriumcarbonaat. Bleekpoeder. Bijtende soda. Zwavelzuur. Zoutzuur. Natriumsulfaat. Zinkwit in poeder. Methylalcohol. Natriumacetaat. Azijnzuur. Natriumsulfide. Gelatine.
(5) Practisch is het onmogelijk de representatieve prijzen der zink- en loodertsen op te nemen. In hun plaats komen de overeenkomstige ruwe metalen in onderhavige indeling voor. (6) Ruwe bouwmaterialen. D e andere zijn onder X I gerangschikt.
62
—
b)
d) J u te X 17. Ruwe jute.
K u n stm eststo ffen •
Superfosfaat. Thomasslakken. Chileans natriumnitraat. Ammoniums ulfaat. Kalniet-sylviniet.
9. Fosfaatmeststoffen [2]. 10. Stikstofmeststoffen [3]. 11. Potasmeststoffen [2].
H u id e n
V I.
JuU :
Ruwe : 1* merk. 2® merk.
18. Jute-zakkengoed. e) K u n stve ze ls : 19. Rayonnegarens [2]. 20. Rayonneweefsels [21. 21. Rayonneweefsels [2j.
e n le d e r X I.
1. Ruwe huiden [4]. — 2. Gelooid leder voor zolen en drijfriemen [5]. Gelooid leder voor zolen en drijfriemen [5]. Gechroomde zwarte box-ban 3. Gechroomde zwarte box-banden. den [4]. 4. Zwart box*calf leder gemiddelde Box-calf, inlandse huiden [3] sterkte [2]. (zwart van middelbare sterkte). Mannen : box-calf. Schoeisel { Vrouwen : geiten* 5. Soboeisel [6]. leder.
1. 2. 3. 4.
B o u w m a te ria le n
Mozaïek [3]. Marmer. Leien. Baksteen [2].
Belgische marmer [3]. Vlaamse dakleien. Baksteen *. m et de hand gevormd, mechanisch gevormd
5. Tegels. 6. Boomse dakpannen [2]. 7. Verglaasde dakpannen [2].
V II.
—
1. R uw e rubber.
R ubber
8. 9. 10. 11. 12.
Ruwe rubber [3].
Draineerbuizen [6]. Hydraulische kalk. Doomikse cement. Portland-cement. Vensterglas, vaste maten [6].
Boomse dakpannen : m et de hand. mechanisch gevormd. Kortrijkse dakpannen : rode Sterreberg. bruine of zwarte verglaasde. Draineerbuizen [9]. Hydraulische kalk in poeder. Portland-kunstcement. Glas : vaste maten [6]. vrije maten [3].
13. Vensterglas, vrije maten.
V III. 1. 2. 3. 4. 5.
Amerikaanse eik. Rode spar 3 x 0 . Rode spar 2 % X 7. Rode spar 1 x 5 . Rode spar 3 /4 X 4.
0. Planken uit pichpine.
—
Spiegelruiten [10]. Belgisch klein graniet : Platen. Bouwsteen.
H out Amerikaanse eik. Rode spar ait het Noorden [2] (timmerhout, Finland). Rode spar uit het Noor den [2] geschaafd en van een messing voorzien. Planken uit pichpine.
X I I . — M e ta le n e n p r o d u c te n der
m e ta a lv e r w e r k e n d e
a) I J z e r • en sta a ln ijverh eid 1. Schroot. 2. Vormijzer.
IX . — P a p ie r e n k a rto n
n ijv e rh e id
Vormijzer. Mangaan-Thomasgietijzer (12).
3. Billettes. 1. Papierpulp [3]. 2. Papier [10]. 3. Karton [2]. 4. Dagbladpapier.
P ro d u cten der p a p ie rn ijve rh eid •
Papier [6].
X . — T e x tie lp ro d u c te n a) W ol ; 1. Kamwol [6]. 2. Ongewassen wol [2]. 3. Wolgarens [1], 4. Wolgarens [2]. 6. Wollen weefsels [3]. b) V las : 6. Ruw vlas. 7. Gezwingeld vlas. 8. Vlasgarens [2].
W olnijverheid :
Grondig gewassen wol [4]. Merinoswol (7). Keperwol (8). Kamwolgarens : Merinoswol. Keperwol. Kaarawolgarens. V lasnijverheid : Kortrijks ruw vlas. Veldrootvlas (ruw) (9). Natuurlijke vlaskroten. ' schering, inslag.
Bloomfl3 ) zaf ‘
werkte.proHandelsstaal | ducten). Staalplaten : dunne 1 mm. half dikke 3 mm. dikke 5 mm.
4. 5. 6. 7. 8.
Largets. Spoorstaven. Ptofielstukken. Handelsstaal. Staalplaten.
9.
Buizen van gietijzer.
b) M etaalverw erkende n ijverh eid ; 1 0 . Nagels. 1 1 . Draad. 1 2 . Gegalvaniseerde artikelen [ 3 ] . 1 3 . Staalkabels [ 2 ] . 1 4 . Kettingen [ 2 ] . 1 5 . Kachels [ 2 ] . 1 6 . Verlakte artikelen [ 3 ] . 1 7 . Fusten. 1 8 . Werktuigmachine. 1 9 . Bouten. 2 0 . Automatische weegschaal. 2 1 . Melkontiomer. 2 2 . Transformator. c) Non-ferro metalen :
9. Vlasgarens [2]. 10. Linnen [2].
23.
Zink
[2 ].
H en n ep n ijverh eid :
Ruwe hennep uit ren (10). Hennepgarens (10). o) K a to e n ; 11. Ruwe katoen. 12. Ruwe katoen [2]. 13. 14. 16. 16.
Katoenspinsels [2]. Katoenspinsels. Vichy. Ongebleekte calico.
Nagels.
Vlaande
Geraffineerd tin. Zacht lood. 26. Electrolytisch koper.
Zink voor messmgfabrioage. Gewalst zink (bladen of platen).
24. 2 5 .
Bewerkt lood.
K ato en n ijverh eid •
Ruwe katoen : Amerika. Oomrah (11). Western (11). Amerika (18a). Amerika (36a/2). Western schering. Oomrah inslag.
(7) D it artikel werd sedert 1932 vervangen door « kamband ». (8) B it artikel werd sedert 1932 vervangen door « kamband ». (9) D it artikel werd sedert Maart 1932 vervangen door « ander dan veldrootvlas ». (10) Sedert 1929 afgeschaft. (11) Sedert September 1939 afgeschaft.
—
A n d e re p ro d u c te n P ro d u cten der ceram ische n i j verheid :
Gleis werk : w it (13). versiera. Vaatwerk f w it [2]. (porselein) I versierd [2]. H arshoudende producten :
Terpentijngeest. Harssoorten. (12) Afgesohaft sedert Augustus 1939. (13) Sedert April 1933 werd voor het gleiswerk slechts een enkele prijs opgenomen.
63
—
De
A lg em e n e
D ire c tie
van
H andel
en
N ijv e rh e id
D e in d e x c ijfe rs d e r p rijz e n v a n h a l f a fg e w e rk te en a fg e w e rk te la n d b o u w p ro d u c te n o m v a tte n d e p la n ta a rd ig e e n d ie rlijk e p ro d u c te n ; d e p rijz e n d e r h a lf a fg e w e rk te p r o d u c te n k u n n e n b e ïn v lo e d z ijn d o o r d e a fs c h a ffin g d e r su b s id ië n (bij v o o rb e e ld in F e b r u a r i 1948), te r w ijl d i t v o o r d e a fg e w e rk te p r o d u c te n w e in ig h e t g e v a l is. D it la a t s t e in d e x c ijfe r g ro e p e e rt d e p rijz e n v a n e ie re n , b o te r , m e lk , re u z e l, k a a s , a a rd a p p e le n , k o ffie, r i j s t en su ik e r.
(M in isterie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n sta n d ) (14) h e e ft b e p a a ld e p rijz e n v a n a r tik e le n w a a ro p d e g ro o th a n d e ls p rijs b e re k e n d w o rd t, g e g ro e p e e rd e n v o lg e n d e in d e x c ijfe rs b e re k e n d : In d e x c ijf e r d e r n ijv e rh e id s p ro d u c te n , a ls v o lg t in g e d e e ld : g ro n d s to ffe n ; h a lf fa b rik a te n ; fa b r ik a te n . I n d e x c ijf e r d e r la n d b o u w p rijz e n , a ls v o lg t in g e d e e ld : h a lf fa b rik a te n ; fa b r ik a te n . In d e x c ijf e r d e r in g e v o e rd e p ro d u c te n , in g e d e e ld in
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
(maand-
N'
Blz-
c ijfera)
:
In d e x c ijf e r d e r g ro o th a n d e ls p rijz e n
in d u s trie p ro d u c te n ; la n d b o u w p ro d u c te n .
:
A lg em e e n in d e x c ijfe r en G ro e p sin d e x c ijfe rs (12 g ro e p e n en b o v e n d ie n n o g d e su b -g ro e p e n
In d e x c ijf e r d e r in la n d s e p ro d u c te n m e t d e z e lfd e o n d e r v erd e lin g .
v a n h e t A lg e m e e n B e s tu u r v a n H a n d e l e n N i j v e r h e i d ) ...................
(14) Cf. W itboek van het Ministerie van Economische Zaken en Midden stand over D e B elgische E conom ie i n 1948, 1949 e n I9 6 0 .
1 t o t 14
215 t o t 219
2. In d e x c ijf e rs d e r g r o o th a n d e ls p r ijz e n v a n h e t I n s tit u u t v o o r E c o n o m is c h e n S o c ia a l O n d e rz o e k te L e u v e n
B ron
:
L it e r a t u u b
I n s t itu u t v o o r E c o n o m is c h e n S o c ia a l O nd erzoek te L eu v en . U ite e n z e ttin g der m e th o d e : 1) B . Triffln : « L es m o u v e m e n ts d iffé re n tie ls d e s p r ix de g r o s e n B e lg iq u e d e 1927 à 1934. C alcul e t in te r p r é ta tio n d ’in d ioes d e g r o u p e s c o m p a r a b le s ». (B u lle tin d e l ’in s t it u t de R e ch er c h e s é c o n o m iq u e s e t s o c ia le s d e L o u v a in , v a n M ei 1935) en h e t e x tr a -n u m m e r v a n h e t T ijd sc h r ift v o o r D o c u m e n ta tie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B e lg ië : « B e lg isc h e e c o n o m isc h e s ta tis tie k e n 1 9 2 9 -1 9 4 0 », b lz. 2 53 e n 254. ‘ 2) « N o te su r n o s n o u v e a u x in d ic e s d e s p r ix d e g r o s » (B u lle tin de l ’i n s t i t u t d e R e ch er c h e s é c o n o m iq u e s e t s o c ia le s d e L o u v a in , v a n N o v e m b e r 1949). : B u l l e t i n d e l ’i n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s e t s o d a l e s d e L o u v a i n .
H e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o c ia a l O n d e r z o ek t e L e u v e n h e r n a m v a n 1945 t o t J u n i 1949 d e p u b lic a tie d e r g ro o th a n d e ls p rijz e n ; d ez e w e rd e n s e d e r t 1935 re g e lm a tig d o o r h e t I n s t i t u u t o p g e m a a k t; n o c h ta n s k a n h e t in d e x c ijfe r v a n n a d e o o rlo g n ie t h e le m a a l v e rg e le k e n w o rd e n m e t d a t v a n v ó ó r 1940; h e t w e rd v o o r h e t e e rs te h a lf ja a r v a n 1945 o p g e m a a k t o p g ro n d v a n officiële p rijz e n d ie t e n g e v o lg e v a n d e to e la g e n p o litie k o v e r h e t a lg e m e e n b e n e d e n d e m a r k tp r ijz e n lig g en . B o v e n d ie n v e ra n d e r d e n d e k w a lite ite n d e r p r o d u c te n e n w e rd h e t a a n ta l a rtik e le n , w a a ro p h e t in d e x c ijfe r b e re k e n d w o rd t, v e rm in d e r d v a n 60 t o t 45 v o o r d e la n d b o u w s e c to r e n v a n 100 t o t 75 v o o r d e a n d e re n ijv e rh e id s s e c to re n (15). S e d e rt J u l i 1945 w e rd e n d e p rijz e n d e r n ie t g e re g le m e n te e rd e g o e d e re n in d e in d e x c ijfe rs o p g e n o m e n e n d e rh a lv e b e n a d e rd e h e t a a n ta l o p g e n o m e n n o te r in g e n d a t v a n R . T riffin . T e n s lo tte w e rd s in d s 1946 e e n n ie u w in d e x c ijfe r d e r g ro o th a n d e ls p r ijz e n : « X a n d b o u w . T o ta a l » b ij d e v o rig e in d e x c ijfe rs g ev o eg d . G elet o p d e a a n p a s s in g s p e rio d e , w a a ro p ze b e tr e k k in g h e b b e n (g e le id elijk e a fs c h a ffin g d e r ra n ts o e n e rin g e n d e r to e la g e n , v e rb e te rin g v a n d e k w a lite it d e r g o e d e re n ), k u n n e n d ez e in d e x c ijfe rs g e e n g e tro u w b e e ld v e r s tr e k k e n v a n h e t p rijz e n p e il; ze k u n n e n t e n h o o g s te t o t
I n z ijn B u lle tin v a n N o v e m b e r 1949 p u b lic e e rt h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o cia al O n d e rz o e k n ie u w e in d e x c ijfe rs d e r g ro o th a n d e ls p rijz e n , te r u g g a a n d e t o t A u g u s tu s 1947 v o o r d e v o ed in g s- en n ijv e rh e id s in d e x e n v o o r d e v o e d in g s in d e x e n , s e d e r t J a n u a r i 1947 v o o r d e n ij v e rh e id sin d e x e n e n v o o r d e m e e s te in d e x e n in de d rie p r o d u c tie s ta d ia , s e d e r t J u l i o f O c to b e r 1947 v o o r d e in d e x c ijfe rs d e r la n d b o u w p rijz e n (B u lle tin v a n M a a r t 1950). D e z e n ie u w e in d e x c ijfe rs d e r g ro o th a n d e ls p rijz e n (16) w e rd e n in o v e re e n s te m m in g m e t d e n ieu w e in d e x e n d e r n ijv e rh e id s p ro d u c tie (17) o p g e m a a k t, te n e in d e d e e v o lu tie d e r p rijz e n t e k u n n e n v e rg e lijk e n m e t d e o n tw ik k e lin g d e r p ro d u c te n v a n d e v o o rn a a m s te b e d rijfs ta k k e n ; b e p a a ld e g ro e p e rin g e n (p rijz e n d e r p r o d u c te n in d e d rie fa b ric a g e s ta d ia , g ev oelige p rijz e n ) v e rs tre k k e n b o v e n d ie n b e la n g w e k k e n d e c o n ju n c tu u rg e g ev en s. H e t a a n ta l p ro d u c te n , w a a rm e e d e v e rs c h il le n d e in d e x c ijfe rs b e re k e n d w o rd e n , is g ro te r d a n v o o rd ie n e n d e a fz o n d e rlijk e in d e x c ijfe rs z ijn v a n e e n w egingsc o ë ffic ië n t v o o rz ie n v o o r h e t v o rm e n v a n d e g ro e p s in d e x e n d e a lg e m e n e in d e x . D e re la tie v e b e te k e n is v a n ie d e r p r o d u c t in e e n g ro e p v a n v e rs c h ille n d e v a r ië te ite n v a n e en z elfd e p r o d u c t, in e e n b e p a a ld e n ijv e rh e id o f in alle
g ro n d s la g d ie n e n v o o r e en b e o o rd e lin g d e r p rijss c h o m -
(16) Deze gegevens werden ontleend aan het B u lle tin i e l'ln s ti tu t i e L o u v a in van November 1949. (17) Deze nieuwe indexcijfers werden voor het eerst gepubliceerd in het B u lle tin de l’ln s ti tu t i e Recherches économ iques et so d a les i e L o u v a in van (15) D ie gegevens werden overgenomen uit een nota, die in het B u l ltu n Maart 1949. Cf. dienaangaande dit tijdschrift, blz. 74. de V I . R . E . 8 . van 15 Februari 1946, blz. 137 verscheen.
m elin g e n .
Recherches économ iques et sociales i e
—
64
—
L IJ S T D E R P R O D U C T E N W A A R V AN D E P R IJZ E N IN DE N IE U W E IN D E X C IJF E R S D E R G R O O T H A N D E L SP R IJZ E N Z IJN O P G E N O M E N
n ijv e rh e id s ta k k e n sa m e n , w o rd t w e e rg eg ev e n d o o r h e t w egen d e r a fz o n d e rlijk e in d e x c ijfe rs m e t d e g e m id d e ld e w a a rd e n d e r tr a n s a c tie s in d e lo o p d e r ja r e n 1936, 1937, 1938. V o o r d e in d e x c ijfe rs d e r d rie p r o d u c tie s ta d ia z ijn d e w eg in g sc o ë ffic ië n te n d e w a a rd e n , d ie a a n ie d e r d e r p ro d u c te n to e g e v o e g d w o rd en . I.
« H e t n ie u w e in d e x c ijfe r d e r g ro o th a n d e ls p rijz e n [v o ed in g s- e n n ijv e rh e id s in d e x e n ] d e k t o v e r h e t a lg em e en d e b in n e n la n d s e n ijv e rh e id e n g ro o th a n d e l. I n p rin c ip e ,
а) Granen en graanproducten : Inheemse en ingevoerde tarwe.. 2 Inheemse rogge ......................... Inheemse haver ......................... Inheemse en ingevoerde gerat. . . Maïs ............................................ Tarwemeel.................................. Roggemeel.................................. Mout ............................................ Maïsolie ...................................... Zemelen........................................ Kiemsels...................................... Draf ............................................ Malskoeken ................................ б) Oliehoudende vruchten : Palmpitten.................................. Gronanoten................................ Lijnzaad...................................... Palmolie...................................... Lijnolie........................................ Grondnotenolie........................... Margarine.................................... Palmpittenkoeken
h e t a lg e m e e n u i t éé n e n k e le g r o n d s to f g e v o rm d zijn . » D e g ro e p « m e ta le n » o m v a t d e p r o d u c te n t o t h e t s ta d iu m d e r f a b r ic a te n d e r w a lse rije n , g ie te rije n , e n z ., d o c h n ie t d e w e rk e n e n d e m a c h in e s. D e g ro e p « te x tie l » e in d ig t b ij h e t s ta d iu m d e r w eefsels e n b e h e ls t n ie t d e k le d in g e n c o n fe c tie . D e g ro e p « c o n s tru c tie » b e v a t d e m a te ria le n , m a a r n ie t d e p r ijs d e r m e u b e le n o f d e r o n ro e re n d e g o e d e re n . D e « v o e d in g s w a re n » o m v a tte n n ie t d e b a k k e rij p ro d u c te n , d e d e e g w a re n n o c h d e in g e b lik te w a re n . « D e [v o ed in g s- e n n ijv e rh e id s in d e x ] w o rd t in tw e e g ro te k la s s e n in g e d e e ld :
Lijnkoeken.................................. c) Diversen : Cacaobonen................................ Suikerbieten ............................... Aardappelen .............................. K offie.......................................... R iis t............................................ Inheemse en ingevoerde hop .. Cacaopoeder .............................. Gekristalliseerde en geraffineerde suiker........................................
a lo D e n ijv e rh e id e n d e h a n d e l in v o e d in g s w a re n o f « v o e d in g s in d e x », d ie d e v o o rn a a m s te zow el in g e v o e rd e a ls h ie r t e la n d e v o o rtg e b ra c h te v o e d in g s w a re n o m v a t. V o o r d e b e re k e n in g v a n d e to t a le w a a rd e k o m e n sle c h ts d e h o e v e e lh e d e n , d ie d e la n d b o u w v e rk o o p t in a a n m e rk in g . D e w a re n , d ie d e la n d b o u w c y c lu s n ie t v e rla te n , w o rd e n n ie t o p g e n o m e n , z o a ls b ijv . b e p a a ld v e e v o e d e r (hooi, v o e d e rb ie te n ). A n d e re p ro d u c te n , z o als g ra n e n ,
2. D ierlijke producten : o) Vlees :
Levende en geslachte ossen. . . Levende en geslachte vaarzen.. Levende en geslachte stieren. . . Levende en geslachte koeien. . . Levende en geslachte kalveren.. Levende en geslachte varkens... Levende en geslachte sohapen.. Dierlijke producten : Hoeve- en melkerijboter. E ie r e n ..................................... Botermelk .............................
n.
—
IN D E X C IJF E R S
P R IJZ E N I N
DER
ANDERE
H e t alg e m e e n in d e x c ijfe r d e r g ro o th a n d e ls p rijz e n , te r u g g a a n d e t o t F e b r u a r i 1948, is e e n g ew o g en g e m id d e ld e v a n e n e rz ijd s d e v o e d in g s- e n n ijv e rh e id s in d e x e n a n d e r z ijd s d e la n d b o u w in d e x ; d e b ijz o n d e rh e d e n n o p e n s d e s a m e n ste llin g v a n d it la a ts te in d e x c ijfe r e n h e t r e la tie f b e la n g d e r v e rs c h ille n d e g ro e p e n in h e t a lg e m e e n in d e x c ijfe r k o m e n v o o r in d e p u b lic a tie v a n h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o ciaal O n d e rz o e k « S erv ice m e n su e l d e C o n jo n c tu re » v a n M a a r t 1950 ( S ta tis tiq u e s r é t r o sp e c tiv e s d e 1947 à 1949), b lz. 1 e n 11. —
1. B ra n d sto ffen en energie : а ) Steenkolen en cokes : S teen k o len ........................................ Briketten............................................ Cokes ................................................
2 2
б) Electriciteit : Electriciteit, grote drijfkracht.. .
1
c) Gas : Gas prijs af fabriek ....................
1
7
d) Minerale oliën :
B en zin e.............................................. Gas o i l .............................................. Fuel oil ............................................
1 1 3
2.
M eta len : a) IJzer en staal : E rtse n ................................................ Sch ro o t.............................................. G ietijzer............................................ Ruw sta a l.......................................... V orm stukken................................... Afgewerkt staal .............................
65
—
1 1 1
c) Zink ; Zinkconcentraten............................. Z inkschroot...................................... Ruw z in k .......................................... Gewalst z in k ...................................
2 1
d) Lood : L oodconcentraten........................... Loodschroot...................................... Zacht lood (s ta v e n )...................... Gewalst lood en buizen................
1 1 1 5
e) Tin : Geraffineerd tin ............................... Tinsoideersel......................................
2
1 1
1
3. T e x tie l : a) Wol : Ongewassen w o l ............................. Gewassen w o l ................................. K am -en kaard wol ........................ Kam- en kaardwolgarens ......... W olw eefsels.....................................
7 4 4
b) Katoen : Ruwe katoen ................................. Katoengarens ................................. K atoen w eefsels...............................
1 4 5
2 2
3 3
2 3
1
Ruwe hennep................................... H ennepgaren................................... Bindgaren en touw ....................
3
e) Jute : Ruwe j u t e ........................................ Ju teg a r e n s........................................ Jutew eefsels.....................................
1 1 1
2
/) Rayonne en vezels : H o u tp u lp .......................................... Fibraan ............................................ R ayonnegarens............................... R ayonnew eefsels.............................
4
4. Chem ische producten : a) Meststoffen : Stikstofm eststoffen........................ Fosfaatm eststoffen ........................ K alium m eststoffen........................
3 3 4
1
2 2
IN
D U ST R IE Ë N
D a a re n b o v e n b e re k e n t h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isch e n S o c ia a l O n d e rz o e k e e n in d e x c ijfe r v a n d e la n d b o u w p rijz e n , in g e d e e ld in tw e e a n d e re : a k k e r b o u w p ro d u c te n e n v e e te e ltp r o d u c te n .
b) Koper : Ruw koper (electro) .................... Koperschroot................................... Gewalst en getrokken k o p e r ...
d) Hennep :
Pulp ............................................ Melasse........................................
» 2° D e a n d e re in d u s trie ë n o f « n ijv e rh e id s in d e x » o m v a tte n d e e ig e n lijk e n ijv e rh e id e n ze w o rd e n in de h ie r n a v o lg e n d e n ijv e rh e id s g ro e p e n in g e d e e ld :
kw a liteiten
c) Vlas : Stroovlas .......................................... Gezwingeld v l a s ............................. V lasgarens........................................ Zuivere of gemengde vlasweefsels
C ichoreibonea..................................
k o m e n s le c h ts in a a n m e rk in g v o o r d e h o e v e e lh e d e n , d ie a a n d e v o e d se ln ijv e rh e id e n -h a n d e l g e le v e rd w o rd e n .
B ra n d s to ffe n e n en e rg ie M e ta le n T e x tie l C h em isch e p ro d u c te n B o u w m a te ria le n D iv e rs e n . »
— INDEXCIJFERS DER PRIJZEN IN DE VOEDSELHANDEL EN -NIJVERHEID
1. P la n ta a rd ig e p ro ducten :
o m v a tte n d e in d e x c ijfe rs d e ru w e g ro n d s to ffe n e n d e e e n v o u d ig b e w e rk te p ro d u c te n , d .w .z . d ie g e n e d ie o v e r
1) 2) 3) 4) 6) 6)
Aantal
A a n ta l
kwaliteiten
3 3 3 3 1 5
b) Minerale producten ; Zwavelzuur ...................................... Zoutzuur .......................................... Natriumcarbonaat ........................ Bijtende soda................................... Bijtend k a liu m ............................... T rinatrium fosfaat........................... K alkchloryde................................... K op ersu lfaat................................... Z in k w it.............................................. Loodwit.............................................. Alum inium poeder...........................
2 2 1 1
2 1 1 1 1 1 1
c) Vetstoffen : J ijn o lie .............................................. P a lm o lie ............................................ Ruwe glycerine............................... Stearine ............................................ O le ïn e ..................•............................. Harde zeep........................................ Poederzeep........................................ Bruine z e e p ....................
1 1 1 1 1 1 1 1
5. B o u w m a teria len : a) Cement en kalk : Portlandcement ............................. K alksteen..........................................
1 1
3
Aantal
Aantal
kwaliteiten
6.
c) Keramische producten : Bakstenen ........................................... 2 Keramische tegels ........................ ... 2 Vloertegels voor fa b riek en ......... ... 1 Dakpannen en b u ize n ..................... 2 F ibro-cem ent................................... ... 2
b) Tabak : Enwe tabak ..................................4 Bereide tabak................................1 Sigaren, sigarillo’s en sigaretten 4
e) H out : H out m et schors................................ 1 Gezaagd hout uit het Noorden. 2 Gezaagd Amerikaans eikenhout 1 Geschaafd sparhout ..................... 2
A. V o ed in g s-
en
IN
c) Leder : Ruwe ossenhuiden..................... ...3 Ruwe kalverhuiden................... ... 2 Grote gelooide huiden............... ...5 Lichte bewerkte huiden............... 4 Schoeisel...................................... ... 2
G ev o elig e la n d b o u w p rijz e n
n ijv e rh e id s in d e x
en
in d e x e n
:
R ogge H aver M aïs L ijn k o e k e n L evende L evende L evende L evende
H ET TO TAAL
n ijv e rh e id s ta k . P r o c e n t b e re k e n d n a a r d e
'
Z em elen
d) Rubber : Ruwe rubber..................................1 Nijverheidsartikelen (gemiddelde) 1 Banden (gemiddelde)................. ... I
PRO C EN T V A N
:
R u w e w ol G ezw in g eld v la s R u w e ju t e O sse n h u id e n
R E LA T IE V E B E T E K E N IS V A N D E V E R SC H IL L E N D E G R O EPEN G R O O T H A N D E L S P R IJ Z E N
n ijv e rh e id s p rijz e n
IJ z e r s c h r o o t S c h ro o t v o o r h o o g o v e n s L o o d sc h ro o t Z in k s c h ro o t K o p e rs c h ro o t K a to e n a fv a l
Allerhande nijverheidstakken : o) Papier : Papierpulp.................................. ... 2 Ruw palier en inkpapier............. 2 Wit papier.................................. ...4
6) Groeveproducten : Straatstenen ................................... ... 2 M arm er.............................................. ... 1 L e ie n ...................................................... 1 Steenslag ............................................. 1
d) Glas : Vensterglas ......................................... 2 Spiegelglas voor r u ite n ....................1
G ev o elig e
kwaliteiten
per
w a a rd e n
o ssen e n v a a rz e n s tie re n e n k o e ie n k a lv e re n v a rk e n s
d e r p ro d u c te n . V o ed in g s- en n ijv e r h e id s in d e x ........................ I . V o e d in g sp rijz e n .............................................. 1. P la n ta a r d ig e p r o d u c t e n ........................ 2. D ie rlijk e p r o d u c t e n ............................... • I I . N ijv e r h e id s p r ijz e n ................... ....................... 1. B ra n d s to ffe n e n e n e r g i e ...................... 2. M e ta le n .................................................. 3. T e x tie l .........................................................
36 17 19 64 13 17 17
4. C h em isch e p r o d u c t e n ............................. 5. B o u w m a te r i a l e n ...................................... 6. D iv e rs e n i j v e r h e i d s t a k k e n .................
6 5 7
B . P rijs in d e x e n
in
d rie
p ro d u c tie s ta d ia .
O u d e re e k s e n (v a n J a n u a r i 1945 t o t A p ril 1 9 4 8 ) ........................................... V o ed se ln ij v e rh e id en -h a n d e l (g ro n d sto ffe n , h a lfa fg e w e rk te p r o d u c te n , e in d p r o d u c te n , t o
26 17 9
I I . N ijv e rh e id s p rijz e n ( 1 8 ) ............................... 1. B ra n d s to ffe n e n e n e r g i e ...................... 2. M e ta le n ......................................................... 3. T e x t i e l ......................................................... 6. D iv e rse n ijv e rh e id s ta k k e n .................
74 16 24 24 - 11
'
Blz.
15
220
d u c te n , to ta a l) . A lg em ee n in d e x c ijfe r d e r g ro o th a n d e ls p rijz e n . N ie u w e re e k s e n (m e t in g a n g v a n 16 J a n u a r i 1 9 4 7 ) ...................................... e n 17 G e z a m e n lijk e la n d b o u w -, v o ed sele n n ijv e rh e id s p rijz e n . L a n d b o u w p rijz e n : to t a a l, a k k e r b o u w - en v e e te e ltp r o d u c te n . T o ta a l d e r v o e d se l- e n n ijv e rh e id s p rijz e n . V o e d se lp rijz e n : to t a a l, p la n t a a r d ig e e n d ie rlijk e p ro d u c te n ; g ro n d s to ffe n , h a lfa fg e w e rk te p ro d u c te n e n e in d p ro d u c te n . N ijv e rh e id s p rijz e n : to t a a l, b r a n d s to f e n e n e rg ie, m e ta le n , eh e m isc h e p r o d u c te n , te x tie lg o e d e re n , b o u w m a te ria le n , d iv e rse n , g ro n d s to ffe n , h a lfa fg e w e rk te p ro d u c te n e n e in d p ro d u c te n . G ev o elig e p rijz e n : to t a a l, la n d b o u w e n n ijv e rh e id . ■•
G E V O E L IG E P B IJ Z E N
B u ite n d e h ie rb o v e n b e sc h re v e n in d e x c ijfe rs d e r g r o o t h a n d e ls p rijz e n m a a k t h e t I n s t i t u u t e e n in d e x c ijfe r o p d e r g evoelig e p rijz e n . D it in d e x c ijfe r w o r d t v e rk re g e n d o o r h e t e e n v o u d ig m e e tk u n d ig g e m id d e ld e te b e re k e n e n d e r p rijs in d e x c ijfe rs v a n u itg e k o z e n c o n ju n c tu u rg e v o e lig e p ro d u c te n . H e t w o rd t in g e d e e ld in tw e e g ro e p e n , w a a rv a n d e s a m e n s te llin g h ie r n a v o lg t : (18) De nijverheidsgroepen, waarvan de producten geen vorscheideno stadia doorlopen, worden- niet in deze indexoijfers opgenomen. —
N'
ta a l; v o o rn a a m s te p ro d u c te n , b ijp ro d u c te n ). M in e ra le , te x tie l- e n d iv e rs e i n d u s trie ë n (g ro n d sto ffe n , h a lf a fg e w e rk te p r o d u c te n , e in d p r o
van het
I . V o e d in g sp rijz e n ............................................. 1. P la n ta a r d ig e p r o d u c t e n ........................ 2. D ie rlijk e p r o d u c t e n ...............................
TABELLEN
In d e x c ijfe rs d e r g ro o th a n d e ls p r ijz e n :
P ro c e n te n
b e re k e n d v o lg e n s d e to e g e v o e g d e w a a rd e p ro d u c t in d e d rie p ro d u c tie s ta d ia .
IN D E X O IJ F E B D E R
G E P U B L IC E E R D E
100
66
—
221 en 222
3. In d excijfers der b in n en lan d se grooth an d elsp rijzen van steenkolen B ro n n b n
: Belgisoh Steenkolenbureau. Nationale Bank vaa België.
D it n ie u w e in d e x c ijfe r v a n d e b in n e n la n d s e g r o o t h a n d e ls p rijz e n d e r ste e n k o o l is n ie t h e le m a a l d e v o o r t z e ttin g v a n d e re e k s , d ie v ó ó r d e o o rlo g d o o r d e N a tio n a le
R u w m a g e r g ru is 0 /2 G e b ro k e n m a g e re m u s s e k o p p e n 30 /5 0 E r d ie n t o p g e m e rk t d a t d i t n ie u w in d e x c ijfe r o p een
B a n k v a n B elg ië (19) w e rd o p g e m a a k t e n w elk e zes s o o rte n ste e n k o o l o m v a t. N a a r h e t B elg isc h S te e n k o le n b u r e a u b e a n tw o o rd t d ie o u d e in d e x n ie t j u i s t m e e r a a n h e t h u id ig s te e n k o o lv e r b ru ik — e r w o rd t o n g e v e e r v o o r
la g e r p e il lig t d a n d a t v e rk re g e n d o o r d e v ro e g e re b e re k e n in g sw ijz e ; h e t li jk t d e rh a lv e v o o rz ic h tig d it in d e x c ijfe r s le c h ts a a n t e w e n d e n a ls a a n d u id in g v a n de p rijss c h o m m e lin g e n e n n ie t v a n h e t p rijz e n p e il. O n d e r h e t h o o fd s tu k d e r p rijz e n , g e e ft ta b e l 5, s e d e r t d e b e v rijd in g , d e n o te rin g e n , n a a r d e m in is te rië le b e s lu i te n , d e r v o o rn a a m s te s te e n k o o lso o rte n ; h ie ro n d e r k o m e n d e p rijz e n v o o r d ie b ij d e b e re k e n in g v a n d e in d e x c ijfe rs w e rd e n a a n g e re k e n d .
d e h e lf t v e tk o o l v e r b r u ik t — e n h e t n ie u w e in d e x c ijfe r, w a a rv a n d e s a m e n s te llin g d o o r C o b e c h a r w e rd v o o r g e ste ld , ia b e re k e n d n a a r d e p r ijs v a n d e zes v o lg e n d e s o o rte n (e e n v o u d ig m e e tk u n d ig g e m id d e ld e ) : V e tte fijn e c o k e sk o le n 0 /1 0 V e tte g e z ifte k o le n V e tte g e w a sse n n o o tje s k o le n 10 /18 H a lf v e tte g e w a sse n n o o tje s k o le n 1 8 /3 0
.
(19) Cf. extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en : « Belgische Economische Statistieken 1929-1940 », blz. 247.
Voorlich
tin g
G E P U B L IC E E B D E T A B E L
N'
B ,z -
In d e x c ijf e rs v a n d e b in n e n la n d s e g r o o t h a n d e ls p rijz e n v a n s te e n k o le n . . . .
18
223
4. I n d e x c i j f e r s d e r b i n n e n l a n d s e g r o o t h a n d e l s p r i j z e n v a n i j z e r - e n s t a a l p r o d u c t e n B b o n : Nationale Bank van Belgis.
D e D ie n s t d e r S ta t is ti e k v a n d e N a tio n a le B a n k v a n B elgië h e e ft o p b a s is 1936-1937-1938 = 100 ee n in d e x c ijfe r d e r b in n e n la n d s e g ro o th a n d e ls p r ijz e n v a n ijz e r e n s t a a lp r o d u c te n b e re k e n d a a n d e h a n d v a n p rijz e n d ie t o t 15 N o v e m b e r 1949 b ij m in is te rië le b e s lu ite n w e rd e n b e p a a ld e n v e rv o lg e n s d o o r h e t S y n d ic a t b e lg e d e l ’A cier w e rd e n m e d e g e d e e ld (20); d i t in d e x c ijfe r v e r to o n t v eel g e lijk e n is m e t d e in d e x d ie v ro e g e r o p b a sis
1933 = 100 (21) w e rd o p g e ste ld ; h e t w o rd t o p g e m a a k t d o o r h e t e e n v o u d ig m e e tk u n d ig g e m id d e ld e te b e re k e n e n v a n d e v o lg e n d e v ij f p ro d u c te n : b ille tte s , p ro fle ls tu k k e n , la r g e ts , h a n d e ls s ta a l e n p la te n . G E P U B L IC E E B D E T A B E L
In d e x c ijfe rs d e r b in n e n la n d s e g r o o t h a n d e ls p rijz e n v a n ijz e r- e n s t a a l p ro d u c te n ..................................................
N'
B lz -
19
223
(21) Cf. het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en Voor : < Belgische Economische Statistieken 1929-1940 », blz. 248 In het vroeger indexcijfer werd ook de prijs der spoorstaven opgenomen.
lic h tin g
(20) Cf. hoofdstuk der prijzen, blz. 59.
B. — IN D E X C IJF E R S D E R K L E IN H A N D E L S P R IJZ E N
1. Bbon : L ite r a tu u r
In d e x c ijfe rs d e r k le in h a n d e ls p rijz e n
Ministerie van Economische Zaken en Middenstand. : Methode : Arbeidsblad van M ei 1939, bijdrage van A rm and Ju lin , onder het hoofd : « Hervorming van het verhoudingscijfer der kleinhandelsprijzen ». Belgisch Staatsblad (onder de rubriek : Officiële Berichten — Wettelijke bekendmakingen). Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Arbeidsblad. Tijdschrift voor Documentatie en VoorlicMing van de Nationale B ank van België. Bulletin de l’in stitu t de Recherches économiques et sociales de Louvain.
D e p u b lic a tie v a n h e t in d e x c ijfe r d e r k le in h a n d e ls p rijz e n , b a s is 1936-1938 = 100, w e rd v a n M ei 1940 t o t e n m e t A u g u s tu s 1946 o n d e rb ro k e n . V a n S e p te m b e r 1946 t o t D e c e m b e r 1947 is h e t in d e x c ijfe r e en e e n v o u d ig re k e n k u n d ig g e m id d e ld e d e r in d e x c ijfe rs v a n de g e m id d e ld e p rijz e n v a n 56 o p g e n o m e n a rtik e le n . D eze p rijz e n w o rd e n tu s s e n d e 10® e n d e 2 0 e v a n e lk e m a a n d —
in 62 p la a ts e n v a n h e t la n d o p g e n o m e n ; o n g e v e e r 3.500 w in k e ls w o rd e n b e z o c h t. S e d e rt J a n u a r i 1948 w o rd t d e m e th o d e v a n v ó ó r d e o o rlo g (22) o p n ie u w to e g e p a s t, d.w .z. d a t h e t R ijk s in d e x c ijfe r g e lijk is a a n h e t g ew ogen re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n d e p ro v in c ia le in d e x c ijfe rs, (22) lic h tin g
67
—
Cf. het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en Voor : « Belgische Economische Statistieken 1929-1940 », blz. 259 e.v.
Inheemse melkerijboter Zalm in blik Santoskoffie Verpakte cichorei Rijst W itte klontjessuiker Donaubonen Spliterwten Ingemaakte middelsoorterwtjes Grondnotenolie Azijn Keukenzout Margarine Appildeeg Cacao Chocolade Macaroni Sardijnen Tafelbier» in flessen R undvet Paterstuk Gehakt (rundvlees) Kookvlees Varkensribben Inheems spek Inheemse reuzel Kalfsragout Gekookte ham
d ie o p h u n b e u r t d e g ew o g en re k e n k u n d ig e g e m id d e ld e n z ijn v a n d e in d e x c ijfe rs d e r g e m e e n te n , w a a r d e p rijz e n w o rd e n o p g e n o m e n (23). D e w e g in g sc o ë ffic ië n te n w o rd e n o p g e ste ld n a a r h e t b e v o lk in g sc ijfe r v a n d e b e z o c h te c e n tr a . H e t g e m e e n te lijk in d e x c ijfe r is e e n e e n v o u d ig re k e n k u n d ig g e m id d e ld e d e r in d e x c ijfe rs v a n e lk p r o d u c t. N a d e re in lic h tin g e n n o p e n s d e o p ste llin g sw ijz e v in d t m e n in h e t M e in u m m e r 1939 v a n h e t Arbeidsblad o f in h e t e x tr a -n u m m e r v a n h e t Tijdschrift voor Docu mentatie en Voorlichting : « B e lg isc h e E c o n o m isc h e S t a tis tie k e n 1929-1940 », b lz. 259 t o t 261. D e g ro e p e n « V e rw a rm in g , V e rlic h tin g », « O n d e rh o u d s p ro d u c te n » d o o r d e A lg e m en e D ire c tie v a n H a n d e l e n N ijv e rh e id g e v o rm d , w e rd e n n ie t o p g e n o m e n , a a n g e z ie n ze t e w e in ig a rtik e le n o m v a tte n e n h u n in d e x c ijfe rs te z eer v e rs p e id z ijn , z o d a t h e t g e m id d e ld e in d e x c ijfe r v a n elk e g ro e p n ie t a ls r e p r e s e n ta tie f k a n b e sc h o u w d w o rd e n , in d it T ijd s c h r if t w o rd t a lle e n h e t in d e x c ijfe r d e r K le d in g w e erg eg e v e n .
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
K leding (12 artikelen) W it katoenen manshemd Boord, recht model Werksokken ' Wol nr 50 Werkbroek Ongebleekte katoen (2 m) Gekleede pet Bolhoed Manskostuum naar maat Manschoenen Volledige verzoling (mannen) Mansklompen D iversen {10 artikelen)
Pijptabak Lucifers Borstels Dweilen Stijfsel Bruine L eep Harde w itte zeep Nootjeskolen 20/30 Gas Electrioiteit
( maand -
N'
B lz -
cijfers)
Lijst der producten waaruit het indexcijfer is samengesteld Voeding (34 a rtik ele n )
Gewoon brood Aardappelen
In d e x c ijf e rs v a n d e g e m id d e ld e p rijz e n v o o r h e t R ijk .........................................
20 e n 21
223
A lg e m ee n in d e x c ijfe r; I n d e x c ijf e r d e r v o e d in g s m id d e le n ; I n d e x c ijf e r d e r p r o d u c te n a n d e re d a n v o e d in g s m id d e le n ;
Hollandse kaas Volle melk Eieren Inheemse hoeveboter
(23) Voor een bepaalde gemeente is de gemiddelde prijs van een artikel het rekenkundig gemiddelde der prijzen van dit artikel in de bezochte winkels der gemeente.
In d e x c ijf e rs d e r k le d in g a rtik e le n .
2. Indexcijfers der kleinhandelsprijzen van het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek te Leuven B ron : I n s t itu u t v o o r E c o n o m is c h e n S o c ia a l O nd erzoek t e L eu v en . L i t e r a t u u r : B u l l e t i n d e V l n e t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s et s o c ia le s d e L o u v a i n .
H e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o c ia a l O n d e rz o e k p u b lic e e rd e in z ijn B u lle tin v o o r d e p e rio d e 1941 t o t 1948, e e n in d e x c ijfe r v a n d e officiële p rijz e n d e r g e ra n ts o e n e e rd e v o e d in g s m id d e le n e n e e n in d e x c ijfe r v a n d e c la n d e s tie n e p rijz e n v a n h e t b a sisv o e d se l; d e ze tw e e in d e x c ijfe rs w o rd e n b e re k e n d o p b a s is v a n h e t g e m id d e ld e d e r p rijz e n v a n d e ja r e n 1936 t o t 1938. D e in d e x c ijfe rs v a n d e officiële p rijz e n d e r g e r a n t so e n e e rd e v o e d in g s m id d e le n w o rd e n a a n d e h a n d v a n o n g e v e e r tw a a lf p r o d u c te n b e re k e n d (in d e x v a n P a a sc h e ); d e h u id ig e o fficië le p rijz e n w o rd e n v e rg e le k e n m e t d e g e m id d e ld e k le in h a n d e ls p rijz e n v a n d e p e rio d e 1936 t o t .1938. A ls w e g in g sc o ë ffic ië n t w o rd t h e t o fficië le b asisra n ts o e n v a n e e n v o lw a sse n p e rs o o n o v e r d e b e sc h o u w d e m a a n d g e n o m e n ; b ij d e a fs c h a ffin g v a n d e ra n ts o e n e rin g v o o r b e p a a ld e w a re n (bij h e t e in d e d e r p e rio d e ) d ie n t h e t ra n ts o e n d e r l a a t s t e v o o ra fg a a n d e p e rio d e n a ls c o ë ffi c ië n t. E r d ie n t o p g e m e rk t d a t g e d u re n d e d e p e rio d e w a a rin
C. —
B ron
ze s a m e n b e s to n d e n , d e ze in d e x c ijfe rs v e r b e n e d e n d e in d e x c ijfe rs d e r k le in h a n d e ls p rijz e n , ru b r ie k « V o e d in g s p ro d u c te n » v a n h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n s ta n d lig g e n . H e t in d e x c ijfe r v a n d e c la n d e s tie n e p rijz e n v a n h e t b a sisv o e d se l w e rd s a m e n g e s te ld u i t d e p r ijs o p d e c la n d e s tie n e m a r k t v a n 1 k g . ta rw e m e e l, 2 k g . a a rd a p p e le n , 250 g r. b o te r , 250 g r. v le e s e n 100 g r. sp e k . D it in d e x c ijfe r w e rd t o t J u l i 1944 d o o r M. J . C o la rd (24) o p g e ste ld e n v e rv o lg e n s d o o r h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m is c h en S o c ia a l O n d e rz o e k zelf. G E P U B L IC E E R D E T A B E L
N»
B lz .
In d e x c ijf e rs d e r o fficië le p rijz e n v a n d e g e ra n ts o e n e e rd e v o e d in g s m id d e le n ....................................................... In d e x c ijf e rs v a n d e z w a rte p rijz e n v o o r b a s is v o e d s e l ............................... /
22
224
(24) J . Collard : L 'a lim e n ta tio n de la B elg iq u e s a m l ’occupation aU em ande 1940-1944, Leuven 1945.
INDEXCIJFERS VAN DE KOSTEN VAN LEVENSONDERHOUD 1. Index van de kosten voor voeding
: N a tio n a le B a n k v a n B elg ië.
.
D it in d e x c ijfe r o v e r d e p e rio d e 1942-A p ril 1948 w erd b e re k e n d d o o r v e rg e lijk in g m e t d e m a a n d A p ril 1940 d e r u itg a v e n v o o r v o e d sel v a n e e n v o lw a sse n m a n g e d u re n d e 30 d a g e n v a n een b e p a a ld e m a a n d ; d e in d e x c ijfe rs —
w e rd e n v e rv o lg e n s a a n d e h a n d v a n d e v ó ó ro o rlo g se in d e x d e r k o s te n v a n le v e n s o n d e rh o u d — ru b r ie k v o e d in g — o m g e z e t o p b a s is 1936 t o t 1938.
68
—
D e u itg a v e n w e rd e n a ls v o lg t v a s tg e s te ld : v o o r d e v a s ts te llin g v a n h e t v o e d s e lv e rb ru ik v a n e e n v o lw assen m a n s te u n d e m e n zic h o p d e u its la g e n v a n h e t o n d e rz o e k
H ie rn a v o lg t d e lijs t d e r h o e v e e lh e d e n , d ie n o rm a a l d o o r e e n v o lw a sse n m a n g e d u re n d e 30 d a g e n w o rd e n v e r b r u ik t :
d a t in 1921 d o o r h e t M in iste rie v a n N ijv e rh e id e n A rb e id g e h o u d e n w erd ; d a t o n d e rz o e k b e tr o f 84'8 g ezin n e n , w a a rv a n 673 a rb e id sg e z in n e n e n 175 k le in b u rg e rsg e z in -
Produoten
Totaal verbruikte hoeveelheden (in grammen)
B ro o d ................................................... A ardappelen..................................... Kaas ................................................... Volle m elk.......................................... Eieren................................................... B o t e r ................................................... Gebrande k o ffie ............................... C ichorei.............................................. Klontjessuiker................................... Diverse meelproducten ................ Aardnotenolie................................... A zijn..................................................... Keukenzout ..................................... M argarine.......................................... C acao................................................... C h ocolad e.......................................... S p literw ten ........................................ M acaroni............................................ T a felb ier............................................ R undvet.............................................. Paterstuk .......................................... K o o k v lees.......................................... Ribben .............................................. S p e k ....................................................... Kalfsragout ..................................... Ham ................................................... R e u z e l................................................
18.700 21.000 300 8.300 22 stuks 1.500 700 600 1.500 270 120 380 860 365 20 120 700 115 4 .7 0 0 380 1.100 1.100 750 680 30 120 390
n e n ; h e t v e rb r u ik d a t in g ra m m e n p e r q u e t v o o r 14 d a g e n , w a s v a s tg e s te ld , w e rd o m g e z e t in v e r b r u ik v a n e en v o lw a sse n e (25) g e d u re n d e 30 d a g e n . D e v e rb r u ik s k o s te n v a n e lk a r tik e l w e rd e n d a n v o o r g e s te ld d o o r d e ra n ts o e n h o e v e e lh e d e n w e lk e a a n d e o fficiële p r ijs w e rd e n g e ra a m d , te r w ijl h e t a a n v u lle n d g e d e e lte , v e re is t o m h e t k w a n tu m t e b e re ik e n d a t v o lg e n s d e v o rig e m e th o d e w é rd b e re k e n d , a a n d e p r ijs v a n d e z w a rte m a r k t w e rd g e s c h a t. O p d eze w ijz e o p g e s te ld (fo rm u le v a n L a sp e y re s ) w e e rsp ie g e lt d i t in d e x c ijfe r v e e le e r e e n m a x im u m d e r v o e d in g s k o ste n e n g e e ft h e t v a n z e lfs p re k e n d sle c h ts een b e n a d e re n d beeld d e r sc h o m m e lin g e n v a n d e le v e n s t a n d a a r d ; h e t o n d e rz o e k l i j k t b o v e n d ie n ta m e lijk o u d o m ee n a a n g e p a s te v e rd e lin g d e r u itg a v e n v a n e e n v o l w a sse n m a n te w eersp ie g e len . G e d u re n d e d e b e z e ttin g w e rd e n e n k e l d ie g o e d e re n , in h e t in d e x c ijfe r o p g e n o m e n w elk e w e rk e lijk d o o r d e m e e rd e rh e id o p d a t o g e n b lik k o n d e n a a n g e k o c h t w o rd e n ; d e a n d e re a rtik e le n w e rd e n e r s le c h ts in o p g e n o m e n n a a r m a te ze m e e r o p d e m a r k t w e rd e n g e b r a c h t (olie, k o ffie, cacao , ch o co la d e). (25) Een volwassen man verbruikt 3,5 quet.
(maandcijfers )
N'
B lz -
I n d e x c ijf e r v a n d e k o s te n v o o r v o e d in g (1942-1950) ................................................
23
224
g e p u b lic e e rd e
tab el
2. I n t e r i m - i n d e x c i j f e r s v a n h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m i s c h e n S o c i a a l O n d e r z o e k t e L e u v e n B ron : L ite r a tu u r
I n s t itu u t v o o r E c o n o m is c h e n S o c ia a l O nd erzoek te L eu v en . : B u l l e t i n d e V l n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s et s o d a l e s d e L o u v a i n . M i n i s t e r i e v a n E c o n o m is c h e Z a k e n e n M i d d e n s t a n d : D e B e lg is c h e E c o n o m i e i n
D a a r h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n s t a n d d e p u b lic a tie v a n een in d e x c ijfe r d e r k o s te n v a n le v e n s o n d e rh o u d n o g n ie t h e r v a t h e e ft, b e r e k e n t h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o c ia a l O n d e rz o e k een v o o rlo p ig e in d e x ; s e d e r t J a n u a r i 1946 w o rd e n tw e e in d e x c ijfe rs g e p u b lic e e rd : e e n in d e x « V o e d in g » e n een to ta le in d e x . D eze in d e x c ijfe rs s lu ite n a a n b ij d e v ro e g e re in d e x d e r k o s te n v a n le v e n s o n d e rh o u d d o o r h e t v o o r n o e m d e M in iste rie o p g e m a a k t. D e a fz o n d e rlijk e in d e x c ijfe rs w o rd e n g ro te n d e e ls o n tle e n d a a n h e t officieel in d e x c ijfe r d e r k le in h a n d e ls p rijz e n ; d e a n d e re p rijz e n w o rd e n o n m id d e llijk d o o r h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o c ia a l O n d e rz o e k o p g e n o m e n , te r w ijl d e in d e x c ijfe rs v a n d e h u u rp r ijz e n d o o r p e rio d isc h o n d e rz o e k w o rd e n v a s tg e s te ld . H ie r n a v o lg en d e v e rs c h ille n d e p ro d u c tie g ro e p e n : V o ed in g : 32 p ro d u c te n u i t h e t officieel in d e x c ijfe r. K le d in g e n te x tie l : 12 p ro d u c te n u i t h e t officieel in d e x c ijfer. V e rw a rm in g e n v e rlic h tin g : 3 p ro d u c te n u i t h e t o ffi cieel in d e x c ijfe r. W o n in g e n h u is h o u d a rtik e le n : h u u r : in d e x c ijfe r b e r u s te n d o p o n d e rz o e k v a n h e t I . E . S. O. h u is h o u d a rtik e le n : 8 p r o d u c te n d o o r h e t I . E . S. O. opgenom en.
—
1 9 4 8 -1 9 4 9 .
A n d e re b e h o e fte n (h y g ië n e , in te lle c tu e le e n d iv e rse n ) : o n d e rh o u d s p ro d u c te n : 5 p ro d u c te n u i t h e t officieel in d e x c ijfe r; d iv e rs e n : 2 p ro d u c te n u i t h e t o fficieel in d e x c ijfe r ( ta b a k e n lu cifers); o n ts p a n n in g e n in te lle c tu e le b e h o e fte n : 2 in d e x c ijfe rs d o o r h e t I.E .S .O . o p g e n o m en . B in n e n e lk e g ro e p w o rd e n d e a fz o n d e rlijk e in d e x c ijfe rs g ew o g en n a a r d e g r o o tte d e r u itg a v e n in een w e lg esteld a rb e id e rsg e z in d ie o v e re e n s te m t m e t d e c a te g o rie I I I v a n v ó ó r d e o o rlo g ; d ie c o ë ffic ië n te n z ijn h e t r e s u lta a t v a n o n d e rz o e k e n e n s tu d ie s d o o r h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o c ia a l O n d e rz o ek . D e w e g in g d e r g ro e p e n , m e t h e t oog o p d e o p s te llin g v a n h e t a lg e m e n e in d e x c ijfe r, is d ie v a n h e t v ó ó ro o rlo g se in d e x c ijfe r (a rb e id e rs b e g ro tin g 3e k la sse ); d i t in d e x c ijfe r v e r s tr e k t d e rh a lv e s le c h ts een o n v o lm a a k te b a s is v o o r d e w a a r d e rin g .
.
G E P U B L IC E E R D E T A B E L
N'
B lz .
In te rim -in d e x c ijfe rs d e r k o s te n v a n le v e n s o n d e rh o u d (3 e c a te g o rie ) V o e d in g e n a lg e m e e n in d e x c ijfe r . . . .
24
224
69
—
D. — IN D E X C IJFE R S DER LA N D - EN T U IN B O U W P R IJZ E N 1. L a n d b o u w i n d e x c i j f e r s
B ron : L ite r a tu u r
M inisterie v a n L a n d b o u w . :
Landbouwtijdechrift (M inisterie van Landbouw). S ta t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . t S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k .
R e e d s v ó ó r d e o o rlo g h a d h e t M in iste rie v a n L a n d b o u w ee n « in d e x -n u m b e r » v o o r d e la n d b o u w o p g e s te ld m e t
k e n in g w e rd g e d a a n v o o r d e p ro d u c tie o n k o s te n , b e h o u d e n s v o o r d e p e rio d e 1941-1945, w a a rin g e e n in d e x
1936 a ls b a s is ja a r (26); d e h u id ig e in d e x c ijfe rs w e rd e n b e re k e n d o p d e b a s is p e rio d e 1936-1938 d ie v o o r d e m e e s te e c o n o m isc h e s ta tis tie k e n a a n g e n o m e n w o rd t. E r z ijn v ie r a lg e m e n e in d e x c ijfe rs b e re k e n d , d rie v o o r d e v e rk o o p p rijs d e r la n d b o u w p ro d u c te n (d ie rlijk e p ro d u c te n , p la n ta a r d ig e p r o d u c te n , t o t a a l d e r la n d b o u w p ro d u c te n ) e n ee n v o o r d e p r o d u c tie o n k o s te n .
c ijfe r b e s to n d . W e g in g s c o ë f f i c ië n t v a n d e in d e x d e r p ro d u c tie k o s te n in
d e la n d b o u w
(27)
. P a c h t ............................................................ Lonen ......................................................... M eststoffen................................................. V eevoeder................................................... Plant- en za a ig o e d ............................... M aterieel..................................................... B ela stin g e n ................................................ Algemene o n k o sten .................................
D e p rijs in d e x c ijfe rs z ijn g ew o g en re k e n k u n d ig e g e m id d eld en v a n e e n v o u d ig e in d e x c ijfe rs (re la tie v e p rijz e n ) p e r p ro d u c t, w a a rv a n d e se iz o e n sc h o m m e lin g e n w e rd e n u i t g e sc h a k e ld ; h e t in d e x c ijfe r d e r p ro d u c tie k o s te n is een gew ogen g e m id d e ld e v a n d e in d e x c ijfe rs d e r v e rs c h ille n d e
pCt. 16,7 36,3 9 ,9 17,3 2 ,0 5 ,3 3 ,0 9 ,5
100,0
so o rte n k o s te n . M e s ts to ffe n W e g in g s c o ë ffic ië n t
van
de
la n d b o u w in d e x
(27) pCt. Natriumnitraat ..............................................2 ,6 A m m onium sulfaat..........................................3 ,4 Su p erfosfaat.............................................. ......1 ,0 Thomasslakken ..............................................1,5 K aïn iet-S ylvin iet............................................1,4
Plantaardige producten
Periode 1928-1940 pCt.
Sedert Januari 1941 pCt.
Tarwe ................................................... . Rogge ................................................... . . Haver ................................................... . Stro......................................................... . Vlas ....................................................... . Cichoreibonen...................................... . Sm ikerbieten........................................ . Aardappelen........................................ .
4 ,1 1 ,3 0 ,4 2 ,8 2 ,3 1,5 0 ,5 3 ,0 9,1
8 ,5 4 ,4 1 ,9 1,1 1,9 1,6 0 ,4 5 ,3 16,1
T otaal. . .
2 5 ,0
41,2
Veekoeken en lijn m eel........................... M a ïs .............................................................. Z em elen.......................................................
pCt. 6 ,6 5 ,9 4 ,8
Ossen en vaarzen ............................... Stieren en koeien................................. K a lv eren ................................................ V arkens................................................... B ó t e r ....................................................... Eieren....................................................... Paarden ..................................................
7,2 7 ,2 3 ,9 14,3 2 7 ,0 13,6 1,8
9 ,2 10,8 3 ,2 5 ,7 25,1 2 ,7 2,1
T o ta a l...
17,3
T otaal. . .
75,0
5 8 ,8
Totaal landbouw .. .
100,0
100,0
T o ta a l...
9 ,9
V eevoeder
Dierlijke producten
D e u its c h a k e lin g v a n d e seizo en sch o m m elin g en g e b e u rd e d o o r h e t k e ttin g s y s te e m (v e rh o u d in g t o t d e v o rig e m a a n d ), d o o r p ro fe s s o r W . M. P e rs o n s u itg e v o n d e n ; de c o ë ffic ië n te n d e r se iz o e n sc h o m m e lin g e n w e rd e n v a s t g e s te ld d o o r v e rw ijz in g n a a r d e p e rio d e 1928-1937.
O m d e d rie v o rig e in d e x c ijfe rs te b e re k e n e n , w e rd e n d e re la tie v e p rijz e n (se izo en sch o m m elin g u itg e slo te n ) — b e k o m e n a a n d e h a n d v a n d e g e m id d e ld e m a a n d e lijk s e p rijz e n (26) — , g ew o g en m e t d e g e m id d e ld e re s p e c tie v e lijk e w a a rd e n d e r p r o d u c te n : d eze g e m id d e ld e w a a rd e n w e rd e n v a s tg e s te ld d o o r d e g e m id d e ld e p rijz e n v o o r d e ja r e n 1928 t o t 1937 t e v e rm e n ig v u ld ig e n m e t de g e m id d e ld e v e rk o c h te o f v e r b r u ik te h o e v e e lh e d e n g e d u re n d e d e ja r e n 1941 e n 1942. D eze c o ë ffic ië n te n w e rd e n s e d e r t J a n u a r i 1941 to e g e p a s t. E e n g e lijk a a rd ig e b ere(26) Cf. T ijd s c h r ift va n het M in is ttr ie v a n L a n d b o u w , economisch gedeelte, nr 1 van het jaar 1939, en het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocu m entatie en V oorlichting v a n de N a tio n a le B a n k v a n B e lg ië : « Belgische eco nomische statistieken 1929-1940 », blz. 267, inzonderheid voor de berekening der gemiddelde maandelijkse prijzen. (27) Tabellen uit het L a n d b o u w tijd ech rift van Januari 1948, blz. 11 en 12.
—
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
N'
P e rio d e 1939-1950 : ja a r c ijfe rs P e rio d e 1947-1950 : m a a n d c ijfe rs 25 G r o e p s in d e x c ijf e r s ....................................... e n 26 P la n ta a r d ig e p r o d u c te n . D ie rlijk e p ro d u c te n . " L a n d b o u w p r o d u c te n (a k k e rb o u w e n v e e te e lt). P ro d u c tie k o s te n . B ijz o n d e re i n d e x c i jf e r s ............................. A . P la n ta a r d ig e p r o d u c te n : T a rw e , ro g g e, g e rs t, h a v e r, s tro , ru w v la s, c ic h o re ib o n e n , s u ik e rb ie te n , a a rd a p p e le n .
70
—
27 e n 34
B lz ‘
225
226 e n 228
B. Dierlijke producten :
C. Productiekosten :
O ssen e n v a a rz e n , s tie re n e n k o e ie n , k a lv e re n , v a rk e n s , b o te r , e ie re n , p a a r d e n .
P a c h te n , lo n e n , m e s ts to ffe n , v e e v o e d e r, p la n t- en za a ig o e d , m a te rie e l, b e la s tin g e n , alg e m e n e o n k o ste n .
2. Tuinbouwindexcijfers B ron : L it e r a t u u r
M in isterie v a n L a n d b o u w .
: Landbouwtijdschrift (inzonderheid de nummere van Februari en Juli-A ugustus 1948),
S e d e rt J a n u a r i 1948 b e re k e n t h e t M in iste rie v a n L a n d b o u w in d e x c ijfe rs d e r v e rk o o p p rijz e n v a n d e g ro e n te - e n fr u itte le r s . A a n d e h a n d v a n d e g ro e n te n o te rin g e n o p d e m a r k t t e M echelen o p M a a n d a g , W o e n sd a g e n V rijd a g v a n ie d e re w eek , s t e lt h e t M in iste rie e e n g e m id d e ld e m a a n d e
g e m id d e ld e p rijz e n d e r b a sisp e rio d e e n o p d e n a-o o rlo g se ja r e n k u n n e n ja a r lijk s e in d e x c ijfe rs d e r g ro e n te n p rijz e n b e re k e n d w o rd e n .
lijk s e p r ijs o p p e r s o o r t g ro e n te n ; d e z e p r ijs is w a a r s c h ijn lijk o v e rs c h a t, a a n g e z ie n h ij n ie t g ew o g en w e rd e n d e la a g s te n o te rin g e n o v e r h e t a lg e m e e n m e t g ro te re a fz e t g e p a a rd g a a n . M a a r d i t n a d e e l h e e ft m in d e r in v lo e d
d e s P r o d u c te u r s » t e B ru s s e l o p g e n o m e n n o te rin g e n , w o rd e n d e g e m id d e ld e m a a n d e lijk s e p rijz e n b e re k e n d . D e w e g in g sc o ë ffic ië n te n b e ru s te n o p d e h o e v e e lh e d e n fr u it, d ie d o o r d e p ro d u c e n te n g e d u re n d e d ez e lfd e p e rio d e
op h e t in d e x c ijfe r, a a n g e z ie n d e p rijz e n v o o r d e b a s is p e rio d e o p d ez e lfd e w ijz e b e re k e n d w o rd e n . E e n m a a n d e lijk s in d e x c ijfe r v a n d e v e rk o o p p r ijs v a n ie d e r s o o r t g ro e n te n w o r d t v e rv o lg e n s o p g e ste ld d o o r
a ls d ie v a n d e g ro e n te n g e le v e rd w o rd e n : A p ril 1943 t o t M a a r t 1944; a a n g a a n d e h u n re p r e s e n ta tie v e w a a rd e m o e t d u s o o k h e tz e lfd e v o o rb e h o u d w o rd e n g e m a a k t.
v e rg e lijk in g v a n d e h u id ig e g e m id d e ld e p r ijs m e t d ie v a n d e o v e re e n s te m m e n d e m a a n d d e r b a s is p e rio d e 1936 t o t 1938. Zo w o rd e n d e se iz o e n sc h o m m e lin g e n g e d e e lte lijk u itg e s lo te n , g e d e e lte lijk o m d a t d e se iz o e n e n e n d e rijp h e id s p e rio d e v a n d e g ro e n te n n ie t ie d e r j a a r ju i s t o v e re e n s te m m e n . T e n s lo tte w e rd e n d e g e m id d e ld e ja a r p r ijz e n b e k o m e n d o o r w eg in g d e r g e m id d e ld e m a a n d p r ijz e n m e t d e h o e v e e lh e d e n d ie g e d u re n d e d e p e rio d e A p ril 1943 t o t M a a r t 1944 e lk e m a a n d o n d e r c o n trô le t e k o o p w e rd e n a a n g e b o d e n . A a n g ez ien d ez e h o e v e e lh e d e n e e n o o rlo g s p e rio d e b e tre ffe n , d ie n t v o o rb e h o u d g e m a a k t w a t b e tr e f t d e re p r e s e n ta tie v e w a a rd e d e r s t a te n v ó ó r (1936 t o t 1938) e n n a d e o o rlog. D o o r to e p a s s in g v a n d eze w eg in g o p d e
—
G e lijk a a rd ig e b e re k e n in g e n w e rd e n g e d a a n v o o r h e t o p m a k e n v a n d e in d e x c ijfe rs d e r f r u itp r ijz e n : a a n de h a n d v a n d e g e m id d e ld e w e e k p rijz e n d e r in d e « H a lle s
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
w
alz-
M a a n d - e n ja a r in d e x c ijfe r s v a n d e g ro e n te p rijz e n : w itlo o f, a ju in , a n d ijv ie , a sp e rg e s, p rin c e sse b o o n tje s , e rw te n , b lo em k o o l, ro d e k o o l, w itte k o o l, la tu w , se ld e rij, sp in a z ie , 35 e n 228 to m a te n , w o rte le n , p o r e i ................... 37 t o t 39 en 229 M aand-
en
ja a r in d e x c ijfe r s
van
de
fr u itp r ijz e n : a p p e le n , p e re n , k e rs e n , p ru im e n , d ru iv e n (R o y a l), a a r d b e ie n , p e rz ik e n , ste k e lb e ss e n , ro d e 36 en 228 b e sse n , z w a rte b e sse n , fr a m b o z e n . . 40 t o t 42 en 230
71
—
Productie en Voorraden
E e n v e rk o r te ta b e l g e e ft d e w a a rd e in to e n m a lig e fr a n k e n w eer v a n d e v o o rn a a m s te p ro d u c te n , w a a rv o o r m e n o v e r officiële o f b ijn a officiële g e g e v en s b e s c h ik t (de b ro n n e n z ijn a a n g e d u id in d e ta b e l). N o c h ta n s m a g m e n d eze cijfers n ie t s a m e n te lle n , b e h a lv e w a t d e p r i
b e d rijv ig h e id n ie t w e e rg ev e n ; z e k e re n ijv e rh e id s ta k k e n m a k e n in d e r d a a d g e d e e lte lijk g e b ru ik v a n d e p ro d u c te n v a n ee n o f m e e r a n d e re in d u s trie ë n . '
m a ire p ro d u c tie en d e b o d e m in d u s trie ë n b e tr e f t, o m d a t ze o v e r h e t alg e m e e n h e t n e tto -a a n d e e l v a n ied e re
G E P U B L IC E E R D E T A B E L
Nr
W a a rd e v a n e n k e le p r o d u c t i e s ............
1
B lz -
231
A. — A L G E M E E N O V E R Z IC H T V A N D E N IJV E R H E ID S P R O D U C T IE I n B elgië k u n n e n d e v o o rn a a m s te s ta tis tie k e n o v e r d e in d u s trië le p ro d u c tie in tw e e g ro te c a te g o rie ë n w o rd en o n d e rg e b r a c h t : 1° d e statistieken d ie o m h e t j a a r v e rs c h ijn e n , d e zg n . productiestatistieken; h e t z ijn g e d e ta ille e rd e s ta tis tie k e n d ie h e t n a d e e l h e b b e n d a t ze m e t ee n g ev o elig e v e r t r a g in g g e p u b lic e e rd w e rd e n . Z e b e v a tte n d e g eg ev en s v a s tg e s te ld d o o r h e t M ijn w e ze n e n d eze v e rz a m e ld d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k k ra c h te n s e e n re e k s m in is te rië le b e s lu ite n (1); d eze la a t s t e w e rd e n g e n o m e n in u itv o e rin g v a n d e w e t v a n 18 D e c e m b e r 1936 (2) e n v a n h e t k o n in k lijk b e s lu it v a n 16 N o v e m b e r 1938 (3). D e v e rz a m e ld e in lic h tin g e n h e b b e n b e tr e k k in g o p h e t p erso n eel, op d e o p g e ste ld e d r ijf k r a c h t, o p d e p ro d u c tie m id d e le n en h e t -v e rm o g en (d rie ja a rlijk s e te llin g ), o p d e v e rw e rk in g e n o p d e v o o rra d e n b ra n d s to ffe n , en erg ie, g ro n d - e n h u lp s to ffe n , o p d e p ro d u c tie , o p d e v e rk o o p e n op d e v o o rra d e n v e rv a a r d ig d e p ro d u c te n ; d e lez e r k a n d eze s ta tis tie k e n v in d e n in h e t S ta tis tis c h B u lle tin u itg e g e v e n d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k ; de b e p a lin g e n b e tre ffe n d e d eze g e g ev e n s w e rd e n g e p u b lic e e rd in h e t A u g u s tu s n u m m e r 1949 v a n d it B u lle tin (4); 2° d e statistieken d ie m e t e e n k o rte re tijd s r u im te v e rs c h ijn e n (m a a n d e lijk s , so m s d rie m a a n d e lijk s ), d e zg n . statistieken van de industriële bedrijvigheid, b e s te m d o m v lu g g e in lic h tin g e n te v e rsc h a ffe n . Z e b e v a tt e n d e m a a n d e lijk s e s ta tis tie k e n v a n h e t M ijn w e z e n e n v a n d e
o f in s a m e n w e rk in g m e t d e b e la n g h e b b e n d e m in is te r o f m in is te rs o v e r t e g a a n t o t z e k ere n a v o rs in g e n . M in is te rië le b e s lu ite n (6) re g e le n e r d e u itv o e rin g v a n v o o r v e rs c h ille n d e in d u s trië le b e d rijv ig h e d e n : d e g eg ev en s v o o r e lk v a n h e n o p g e n o m e n , h e b b e n b e tr e k k in g op h e t p e rs o n e e l, o p h e t a a n ta l m a n u r e n e n o p h e t v o lu m e v a n d e b e d rijv ig h e id (m a a n d e lijk s e p ro d u c tie ). Z ieh ier e n k e le b e p a lin g e n in v e r b a n d m e t d e te r m e n d ie g e b ru ik t w o rd e n in d e s ta tis tie k e n v a n d e in d u s trië le b e d rijv ig h e id (7) : D e industriële onderneming o m v a t d e p ro d u c tie , de v e rw e rk in g en h e t v e rv o e r v a n d e g o ed e re n . W o rd t a ls industriële onderneming b e sc h o u w d : elke fa b rie k , elk e w e rk p la a ts , elk e z e te l v a n in d u s trië le e x p lo i ta t ie . I n e e n o n d e rn e m in g k u n n e n b e d rijv ig h e d e n u i t g e o e fe n d w o rd e n d ie o p v e rs c h ille n d e n ijv e rh e id s ta k k e n b e tr e k k in g h e b b e n . I n d i t g e v a l w o r d t e lk e n ijv e rh e id g e a c h t een a fz o n d e rlijk e b e d rijv ig h e id u i t t e oefen en. W a n n e e r d a a re n te g e n e e n o f m e e r o n d e rn e m in g e n v a n een z elfd e p e rs o o n a fh a n g e n o f o n d e r e e n z e lfd e firm a g e g ro e p e e rd z ijn , v o rm e n ze ee n industrieel bedrijf. D e ondernemingshoofden z ijn a l d e p e rs o n e n d ie m e d e v e ra n tw o o rd e lijk z ijn v o o r h e t d a g e lijk s b e h e e r v a n d e o n d e rn e m in g , d .w .z. p a tr o o n s , b e h e e rd e rs, d ir e c te u r s , enz. Arbeiders z ijn d ie g e n e n d ie o n d e rw o rp e n z ijn a a n de w e t o p d e a rb e id e rs p e n s io e n e n (w e t v a n 14 J u l i 1930,
Belgisch Staatsblad v a n 9 A u g u s tu s 1930); th u is a rb e id e rs z ijn n ie t b e g re p e n in d eze s ta tis tis c h e g e g e v en s. D e p e rs o n e n o n d e rw o rp e n a a n d e w e t o p d e b e d ie n d e n -
D o u a n e n e n A ccijn z e n , e n d ez e o p g e m a a k t d o o r b e d r ijf s v e re n ig in g e n e n d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r de S ta tis tie k . D eze la a t s t e w o rd e n o p g e m a a k t k ra c h te n s d e b e s lu itw e t v a n 31 J a n u a r i 1945 (5) d a t a a n d e M in iste r v a n E c o n o m isc h e Z a k e n d e m a c h t v e rle e n t o m a lle e n
p e n sio e n e n (w et v a n 18 J u n i 1930, Belgisch Staatsblad v a n 2 J u l i 1930) w o rd e n b e sc h o u w d a ls b e d ie n d e n , b e h a lv e w a n n e e r ze v o o r b e d rijfs h o o fd w o rd e n a a n g e z ie n . E e n o n d e rs c h e id w o rd t g e m a a k t tu s s e n geschoolde arbeiders e n gespecialiseerde arbeiders : d e e e rs te w o rd en
(1) Zie de lijat der besluiten i n ‘het Statistisch- B u lle tin uitgegeven door het N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tistie k van Augustus 1949, blz. 1036. (2) B elgisch Staatsblad van 1 Januari 1937. (3) B elgisch Sta a tsb la d van 19 November 1938.
(6) Zie de lijst der besluiten in het S ta tistisch B u lle tin u itgegeven door het N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tistie k van Augustus 1949, blz. 1036.
(4) Bladzijden 1060 en 1061. (5) B elgisch Sta a tsb la d van 3 Februari 1945, blz. 546.
(7) Krachtens het ministerieel besluit van 8 Augustus 1945 dat het opmaken van een maandelijkse statistiek in de stikstofnijverheid voorschrijft (B elgisch S ta a tsb la d van 3 October 1945, blz. 6046).
— 73 —
3*
g e a c h t een b e p a a ld v a k u it t e o efen en ; zij k u n n e n b e la s t w o rd e n o m h e t e v e n w e lk o n d e rd e e l v a n d it v a k h a n d ig e n p r o d u c tie f u i t t e v o e re n ; g esp e c ia lise e rd e a rb e id e rs z ijn d ie g e n e n d ie in d e u ito e fe n in g v a n h u n v a k b lijk g e v e n v a n b e d re v e n h e id , m a a r d ie n o c h ta n s g e e n b i j z o n d e re k e n n is v a n d it v a k b e z itte n . Ongeschoolde arbeiders z ijn d ie p e rs o n e n d ie w ein ig h a n d ig o f w ein ig g e o e fe n d z ijn e n g e e n le e rjo n g e n s zijn ; le e rjo n g e n s z ijn jo n g e a rb e id e rs d ie h u n b e ro e p lere n , zelfs z o n d e r g e sc h re v e n le e rc o n tra c t.
B. —
B ron n en
:
L ite r a tu u r
D e a rb e id e rs d ie te n g e v o lg e v a n een v e r tr a g in g in d e b e d rijv ig h e id v a n d e o n d e rn e m in g n ie t d e n o rm a le a r b e id s tijd w e rk e n in d ie t a k v a n d e n ijv e rh e id , w o rd e n b e sc h o u w d a ls w e rk e n d e o n d e r h e t re g im e v a n d e ver korte arbeidstijd ; d e g e v a lle n v a n v e rm in d e rin g v a n de p r e s ta tie s t e n g ev o lg e v a n z ie k te , v e rlo f, a fd a n k in g , en z., w o rd e n d u s u itg e s lo te n .
INDEXCIJFERS VAN DE NIJVERHEIDSPRODUCTIE
M inisterie v a n E c o n o m isc h e Z a k en e n M id d en sta n d . I n s t itu u t v o o r E o o n o m isc h e n S o c ia a l O n d erzoek t e V erb o n d v a n d e B e lg isc h e N ijv e r h e id .
L eu v en .
: S ta tis tis c h
J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n ' u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k .
Bulletin de l'institut de Recherches économiques et sodales de Louvain {verschijnt 8 maal per jaar). S t a t i s t i e k e n v a n d e m a a n d e li jk s e c o n j u n c t u u r d i e n s t v a n h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m i s c h e n S o c i a a l O n d e r z o e k te L e u v e n . I n d u s t r i e : R e v u e d e l a F é d é r a tio n d e s I n d u s t r i e s b eig es. A n n u a ir e S ta tis tiq u e d es N a tio n s -U n ie s . B u lle tin m e n s u e l de S ta tis tiq u e d es N a tio n s - U n ie s .
Indexcijfers van het M inisterie van Economische Zaken en Middenstand S in d s J a n u a r i 1949 h e e ft h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k in z ijn ta b e l b e tre ffe n d e d e e c o n o m isc h e t o e s ta n d v a n B elg ië, g e p u b lic e e rd in h e t Statistisch Bulletin, een v o o rlo p ig e s c h a ttin g v a n h e t a lg e m e e n in d e x c ijfe r v a n d e in d u s trië le p ro d u c tie o p g e n o m e n . D it m a a n d e lijk s in d e x c ijfe r, sin d s J u n i 1947 v a s tg e s te ld m e t a ls b a s is ja a r 1938 = 100, is e en g ew o g en re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n h e t p ro d u c tie p e il in v o lg e n d e s e c to re n : s te e n k o o l, ijz e r- e n s ta a lin d u s tr ie , n o n -fe rro m e ta le n , m e ta a lv e rw e rk in g , g la s , te x tie l, le d e r e n p a p ie r. D e w eging is v a s tg e s te ld o p b a s is v a n d e p e rs o n e e ls b e z e ttin g in d eze in d u s trie ë n v ó ó r d e oorlog. I
Indexcijfers van het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek te Leuven S in d s M a a r t 1949 w o rd e n n ie u w e in d e x c ijfe rs v a n d e in d u s trië le p ro d u c tie s g e p u b lic e e rd d o o r h e t I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o c ia a l O n d e rz o e k ; h e t B u lle tin v a n d i t I n s t i t u u t b e v a t ja a r in d e x c ijfe r s v a n 1936 t o t 1939; v e rv o lg e n s w e rd e n m a a n d in d e x c ijfe rs m e t in g a n g v a n 1946 g e p u b lic e e rd . D e a fz o n d e rlijk e in d e x c ijfe rs w o rd e n b e re k e n d v a n a f d e w e rk e lijk e s ta tis tis c h e re e k s e n (90 re e k se n ) in p ro c e n t v a n h e t g e m id d e ld e v a n d e ja r e n 1936 t o t 1938. D e in d e x c ijfe rs v a n d e in d u s tr ie ta k k e n e n h e t a lg em e en in d e x c ijfe r z ijn g e m id d e ld e n g ew o g en m e t d e a a n d e g ro n d s to ffe n to e g e v o e g d e w a a rd e v a n ie d e re p ro d u c tie in 1936-1938. O m d e g e v o lg e n v a n d e o n g e lijk e le n g te d e r m a a n d e n u i t t e sc h a k e le n , w e rd e n a l d e a fz o n d e rlijk e in d e x c ijfe rs a a n g e p a s t; d a a re n b o v e n w e rd e n d e a fw ijk in g e n te w ijte n a a n se iz o e n in v lo e d e n g e n o rm a lise e rd d o o r d e u its c h a k e lin g v a n d e n o rm a le se izo e n sc h o m m e lin g e n in v o lg e n d e re e k s e n : ste e n k o o l, co k es, g a s, e le c tric ite it, g ie tijz e r, alc o h o l, m e lk e rije n , s la c h th u iz e n , b ie rb ro u w e rije n , m a rg a rin e fa b rie k e n , su ik e rra ffin a d e rije n . M e t h e t d o el een
m in d e r o n re g e lm a tig in d e x c ijfe r te b e k o m e n v o o r de p ro d u c tie v a n sto o k o lie w e rd te n s lo tte e en b e w e e g b a a r g e m id d e ld e v a n d rie m a a n d e n b e re k e n d . D e p e rc e n ta g e s a a n g e d u id n a a s t d e v e rs c h ille n d e h ie ro n d e r v e rm e ld e g ro e p e n v e rte g e n w o o rd ig e n h u n r e la tie v e w a a rd e n in h e t g eh e e l d e r b a s is in d u s trie ë n v o lg e n s d e to e g e v o e g d e w a a rd e . D ie w eg in g w e rd s e d e r t 1947 to e g e p a s t; zij v e rs c h ilt ie ts v a n d ie v a n 1946. H e t a lg e m e e n in d e x c ijfe r b e v a t e v e n e e n s d e b a s is in d u s trie ë n v a n d e m e ta a lv e r w e r k in g w a a rv a n d e w a a rd e o p 22 p C t. w e rd g e s c h a t (b e h a lv e in 1946 to e n d e w eg in g 10 p C t. b e d ro e g ).
Producten opgenomen in het productieindexcijfer B ra n d sto ffen en energie (23 pCt.).
Steenkool Cokes Briketten Gas Electriciteit Stookolie ,
M eta a lverw erkin g (13 pCt.). van ijzer : Gietijzer R uwstaal en gietstaal Afgewerkt staal en ijzer van non-ferro metalen : Buwkoper Half-afgewerkt koper Ruwzink Half-afgewerkt *ink Ruwlood Half-afgewerkt lood R uw t in Half-afgewerkt aluminium
[. C hem ische bed rijven (5 pCt.). Synthetische stikstof Zwavelzuur Stikstofmeststoffen Fosfaatmeststoffen Bruine zeep Harde zeep Zeep in poeder Teer Benzol Alcohol Lucifers Natronhoudende producten B o u w m a teria len (7 pCt.).
Cement Kalk en pleister
— 74 —
Vlakglas Bakstenen Vlakke ceramiek Producten der steengroeven V.
(13 pCt.). Gewassen en gecarboniseerde wol Kam- en kaardwol Wolgarens Wolweefsels Katoengarens Katoenweefsels Vezels Rayongarens Rayonweefsels Gezwingeld vlas Vlasgarens Vlas- en hennepweefsels Jutegarens Juteweefsels Weefsels uit zuivere vezels
T extielb ed rijve n
VI. Voedeelbedrijven (12 pCt.). Bier Margarine Meel Suiker Melkerij melk Melkerij boter Slachtvee (geslacht) V II. D iverse in d u strie ë n (5 W it papier Inpakpapier en karton Sigaren en sigarillo’s Sigaretten en tabak Licht leder Zwaar leder
pCt.).
Algemeen indexcijfer van de industriële productie van het Verbond van de Belgische Nijverheid In
J a n u a r i 1949 is h e t V e rb o n d v a n d e B e lg isc h e
N ijv e rh e id b e g o n n e n m e t d e p u b lic a tie v a n een a lg e m e e n in d e x c ijfe r van de in d u s trië le p ro d u c tie sin d s J a n u a r i 1947; d it b ru to -in d e x c ijfe r, d a t g e en re k e n in g h o u d t m e t h e t o n g e lijk a a n ta l w e rk d a g e n in d e v e rs c h ille n d e m a a n d e n , n o c h m e t d e se iz o e n sc h o m m e lin g e n , h e e ft in p rin c ip e d e p r o d u c tie ja r e n v a n 1936 t o t 1938 a ls b a s is ti jd v a k , b e h a lv e w a n n e e r d e in lic h tin g e n n ie t b e s ta a n , in w e lk g e v a l e en a n d e re b a sis g e b r u ik t w e rd . W a a r s c h ijn lijk s tr o o k t h e t p e il v a n h e t in d e x c ijfe r n ie t m e t d e w e rk e lijk h e id ; s le c h ts d e sc h o m m e lin g e n m o e te n r e p r e s e n ta tie f z ijn . D e z e stie n b e sc h o u w d e s e c to rs (8) w e rd e n v o o rz ie n v a n v o lg e n d e w egingscoëfificiënten, w a a rin re k e n in g g e h o u d e n w e rd m e t h e t te w e rk g e s te ld h e t g e ïn v e s te e rd k a p it a a l : Steenkolenmijnen ............. G roeven................................. Cementfabrieken.................. H oogovenbedrijven........... Non-ferro metalen ........... Metaalverwerking ............. Ceramiek ............................. G l a s ........................................ Scheikundige stoffen ___ Brouwerijen ........................ T e x t ie l................................... Bouwbedrijf........................... Leder en h u id e n ................ Papier..................................... Eleotrioiteit ........................ G a a ..........................................
p e rs o n e e l
en
Wegingscoëfficiënten 14,5 1 ,5 2 ,5 1 1 ,3 ,5 15,5 1 ,5 2 ,7 ,3 ,1 4 ,1 0 ,2 ,3 ,7 ,2 ,-
100 ,-
Z ieh ier e n k e le b ijz o n d e rh e d e n o v e r d e m a n ie r w a a ro p h e t in d e x c ijfe r w o rd t o p g e m a a k t : S te e n k o le n m ijn e n : in d e x c ijfe r v a n d e m a a n d e lijk s e s te e n k o o lp ro d u c tie . G ro e v e n : re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n d e in d e x c ijfe rs v a n d e p ro d u c tie v a n z a n d s te e n s la g e n v a n k le in g ra n ie t. C e m e n tfa b rie k e n : in d e x c ijfe r v a n d e m a a n d e lijk s e c e m e n tp ro d u c tie . H o o g o v e n b e d rijv e n : in d e x c ijfe r v a n d e m a a n d e lijk s e p ro d u c tie v a n ru w s ta a l. N o n -fe rro m e ta le n : in d e x c ijfe r g ew o g en n a a r h im w a a rd e v a n ru w k o p e r-, ru w z in k -, ru w lo o d - e n riiw tin p ro d u c tie . F a b r im é ta l : m e th o d e d ie re k e n in g h o u d t m e t h e t a a n ta l te w e rk g e s te ld e a rb e id e rs e n h e t a a n ta l g e le v e rd e w e rk u re n in d e lo o p v a n d e b e sc h o u w d e m a a n d ; (8) Deze inlichtingen werden ontleend aan het tijdschrift In d u s tr ie , Jannari 1949, blz. 37.
h e t e e rs te v a n d eze g e g e v e n s m o e s t in h e t in d e x c ijfe r o p g e n o m e n w o rd e n o m d a t h e t v ó ó r d e o o rlo g h e t e n ig b e s c h ik b a a r g e g e v e n w as. K e ra m ie k ; re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n d e in d e x c ijfe rs v a n d e p ro d u c tie v a n v o lg e n d e p ro d u c te n : g leisw erk , e n k u n s ta a rd e w e rk , p o rs e le in , m u u rte g e ls , te g e ls in c e ra m z a n d s te e n , v u u r v a s te p ro d u c te n , a a rd e w e rk en b u iz e n in z a n d s te e n , d a k p a n n e n , te g e ls in d e m i-g rè s, s a n ita ir e a rtik e le n , k u n s ts lijp s te e n , sc h u u rm id d e le n , . a r c h ite c tu r a le c e ra m ie k , a a rd e w e rk . G las : re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n d e p ro d u c tie in d e x c ijfe rs v a n v la k g la s e n v a n h o lg la s, b e re k e n d d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k . S c h e ik u n d ig e p r o d u c te n : re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n d e in d e x c ijfe rs v a n d e p ro d u c tie v a n s t ik s t o f e n v a n z w a v e lz u u r. B ro u w e rije n : in d e x c ijfe r b e re k e n d n a a r h e t v e rb r u ik v a n g ro n d s to ffe n d ie a a n d e a c c ijn s z ijn o n d e rw o rp e n . T e x tie l : e r w e rd e n k e l re k e n in g g e h o u d e n m e t d e p r o d u c tie v a n d e s p in n e rije n . D e w egingscoëfificiënten w e rd e n b e re k e n d n a a r d e lo n e n u itb e ta a ld in d e v e rs c h ille n d e ta k k e n . E e n k le in e c o rre c tie w e rd a a n g e b ra c h t v o o r ra y o n n e , o m d a t d e b e ta a ld e b e z o ld ig in g g een n a u w k e u rig b e e ld g e e ft v a n h e t b e la n g v a n d e se c to r. B o u w n ijv e rh e id : in d e x c ijfe r v a n d e b e d rijv ig h e id in d e b o u w n ijv e rh e id is g e b a s e e rd o p h e t v o lu m e v a n de v e rk o o p v a n c e m e n t o p d e b in n e n la n d s e m a r k t. L e d e r : in d e x c ijfe r v a n d e p ro d u c tie v a n z w a a r leder (zo o lled er e n te c h n is c h led e r). P a p ie r : re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n h e t p ro d u c tie in d e x c ijfe r v a n k ra n te n p a p ie r e n e rz ijd s e n v a n a n d e r p a p ie r a n d e rz ijd s . E le c tr ic ite it : in d e x c ijfe r v a n d e sa m e n g e v o e g d e p r o d u c tie s v a n d e c e n tr a le s v o o r o p e n b a re v e rd e lin g en v a n d e in d u s trië le c e n tra le s . G as : in d e x c ijfe r v a n d e h o e v e e lh e d e n g a s g e p ro d u c e e rd v o o r d e o p e n b a re v e rd e lin g , zow el h e t g a s v e rk re g e n d o o r d is tilla tie v a n ste e n k o o l in d e g a s fa b rie k e n en d e c o k e sfa b rie k e n a ls h e t w a te rg a s , h e t lu c h tg a s , h e t in te g ra a l g a s, h e t re s tg a s d e r c h e m isc h e s y n th e s e n e n h e t h o o g o v e n g a s w a a rm e e h e t v e rm e n g d w o rd t.
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
A lg em en e in d e x c ijfe rs v a n d e n ijv e rh e id s p ro d u c tie (M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n en M id d e n sta n d , I n s t i t u u t v o o r E c o n o m isc h e n S o ciaal O n d e rz o ek , V e rb o n d v a n d e B e lg i sc h e N ijv e rh e id ) .................................... V o o rn a a m s te in d e x c ijfe rs v a n d e n ijvan v e rh e id s p ro d u c tie (I. E . S. O . ) . . . .
N'
2
231
3
232
C. — P R O D U C T I E E N V O O R R A D E N V A N S T E E N K O O L , C O K E S E N S T E E N K O O L B R IK E T T E N Bbon : L it e iiA T U U H
M inisterio v a n E c o n o m isc h e Z aken e n M id d en stan d : M ijnw ezen ; B e lg is c h K o le n b u r ea u . : A n n a le n d er M ijn e n . S ta t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t t y u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A r b e i d s b l a d ( M i n i s t e r i e v a n A r b e i d e n S o c ia le V o o r z o r g ). T i j d s c h r i f t vo o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . B u l l e t i n d e V l n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s et s o c ia le s d c L o u v a i n . M o n i t e u r d e s I n t é r ê t s m a té r ie ls . ■ A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u l l e t i n m e n s u e l d e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n a - U n i e s .
1. S t e e n k o o l p r o d u c t i e e n - v o o r r a d e n E e n e e rs te s ta ti s ti s c h g e g e v e n o v e r d e b e d rijv ig h e id v a n d e s te e n k o le n m ijn e n is h e t a a n ta l m ijn e n in b e d r ijf e n h e t a a n ta l w in p la a ts e n . O n d e r w in p la a ts v e r s ta a t
m e n e e n re e k s p u tt e n m e t in r ic h tin g e n d ie g eh eel o f g ro te n d e e ls g e m e e n sc h a p p e lijk z ijn . A n d e rz ijd s w o rd e n a lle e n a ls re s e rv e w in p la a ts e n b e sc h o u w d d ie g e n e w elk e n o g in ric h tin g e n b e z itte n
w a a rm e e e v e n tu e e l h u n w o rd e n .
b e d rijv ig h e id
kan
h e rn o m e n
D e s ta tis tis c h e cijfe rg e g e v e n s, d ie o n d e r c o n trô le v a n d e in g e n ie u rs v a n h e t M ijn w e z en w e rd e n o p g e m a a k t a a n d e h a n d v a n d e a a n g if te n d e r c o n c e ssie h o u d e rs, h e b b e n v o lg e n d e g eg e v en s, d ie v o o r ie d e re m ijn w e rd e n o p g e m a a k t, t e n g ro n d s la g : 1° d e p ro d u c tie ; 2° h e t a a n ta l a a n w e z ig h e id sd a g e n v a n h e t a rb e id e rs p e rso n e e l; 3° h e t a a n t a l e x tr a c tie d a g e n .
Productie D e n e tto -p ro d u c tie , h o e v e e lh e id e n w a a rd e , is d e so m v a n d e h o e v e e lh e d e n d ie w e rd e n v e rk o c h t, v e rd e e ld e n v e r b r u ik t, v e rm e e rd e rd o f v e rm in d e r d m e t h e t v e rs c h il tu s s e n d e v o o rra d e n b ij h e t b e g in e n d ie o p h e t e in d e v a n h e t ja a r .
b e p a a ld d o o r het- d e le n v a n h e t a a n ta l a a n w e z ig h e id s -. d a g e n d o o r h e t a a n ta l e x tr a c tie d a g e n .
Gemiddeld aantal arbeiders per m ijn H e t is h e t q u o tië n t v a n h e t a a n ta l a a n w e z ig h e id s d a g e n tijdens de extractiedagen, g e d e e ld d o o r h e t a a n ta l e x tr a c tie d a g e n v a n d e m ijn . M en t e l t d it a a n ta l a rb e id e rs s a m e n o m h e t g e z a m e n lijk p e rso n e e l v a n d e s te e n k o le n m ijn e n t e b e k o m e n .
Gemiddeld aantal extractiedagen per district en voor gans het bekken ' H e t is in fe ite ee n g ew o g en g e m id d e ld e v a n h e t a a n ta l e x tr a c tie d a g e n v a n ie d e re m ijn . D it g e m id d e ld e w o rd t b e k o m e n d o o r h e t a a n ta l a rb e id s d a g e n v a n d e h o u w e rs te d elen d o o r h e t a a n ta l h o u w e rs.
Gemiddelde dagproductie per arbeider
D e h o e v e e lh e id verkochte ste e n k o o l e n d e w a a rd e v a n deze ste e n k o o l v lo e ie n v o o rt u i t d e a a n g if te n v a n d e p ro d u c e n te n . D e w a a rd e is h e t w e rk e lijk p r o d u c t v a n d e v e rk o o p . D e ste e n k o o l, g e le v e rd a a n d e n e v e n b e d rijv e n
D e g e m id d e ld e d a g p ro d u c tie p e r a rb e id e r w o rd t b e k o m e n d o o r h e t a a n ta l v o o rtg e b ra c h te to n n e n te d e le n d o o r h e t a a n ta l a a n w e z ig h e id sd a g e n . D e g e m id d e ld e d a g p ro d u c tie d e r h o u w e rs is g een
d e r m ijn e n (fa b rie k e n v a n co k es e n v a n s te e n k o o lb ri k e tte n , m e ta a lf a b rie k e n e n a n d e re ), w o rd t g e ra a m d n a a r d e v e rk o o p p r ijs in d e h a n d e l. D e verdeelde h o e v e e lh e d e n z ijn d ie w e lk e k r a c h te n s ee n o v e re e n k o m s t k o ste lo o s a a n e lk m ijn w e r k e rsg e z in w o rd e n u itg e r e ik t : 300 k g . p e r z o m e rm a a n d e n 400 k g . p e r w in te r m a a n d , d .i. ja a r lijk s 4 ,2 to n .
a a n w ijz in g v a n h e t r e n d e m e n t v a n d e m e n s e lijk e a rb e id . Z e is in d e r d a a d h e t c o n c re te r e s u lta a t v a n d e fa c to re n « a rb e id e r + u itr u s tin g », e n d it r e s u lta a t k a n b e ïn v lo e d
D e verbruikte s te e n k o o l is h e t d e e l v a n d e p ro d u c tie d a t d o o r ie d e re m ijn w o rd t g e b r u ik t v o o r d e e ig e n e x p lo ita tie ; h ie rin is n ie t b e g re p e n d e ste e n k o o l d ie zek e re m ijn e n v o o r h u n eig e n b e h o e fte n k o p e n . D e w a a rd e v a n d e voorraden w o rd t zo b e p a a ld d a t ze zo d ic h t m o g e lijk d e p r ijs b e n a d e r t w a a rte g e n m e n d eze v o o rra d e n h a d k u n n e n v e rk o p e n , g e le t o p d e a a r d e n d e k w a lite it v a n d e v e rs c h ille n d e p r o d u c te n w a a r u it d e ze v o o rra d e n z ijn sa m e n g e s te ld . D e o p g e d o lv e n ste e n k o o l w o rd t v o lg e n s h a a r g e h a lte a a n v lu c h tig e sto ffe n a ls v o lg t g e ra n g s c h ik t : 1° M ag ere ste e n k o o l : b e v a t e r m in d e r d a n 11 p C t. 2° H a lf v e tte s te e n k o o l : b e v a t e r 11 à 16 p C t. 3° V e tte ste e n k o o l : b e v a t e r 16 à 25 p C t. 4° F Ié n u -s te e n k o o l : b e v a t e r m e e r d a n 25 p C t.
Aantal aanwezigheidsdagen H e t a a n ta l a a n w e z ig h e id sd a g e n w o rd t b e re k e n d a a n d e h a n d v a n d e lo o n s ta te n .
w o rd e n d o o r a n d e re fa c to re n , b ijv . d e k w a lite it v a n h e t m a te rie e l, d e lig g in g v a n d e o n tg o n n e n a d e r, enz.
Bedrijf suit gaven D eze u itg a v e n , d ie o v e r e n k e le b e la n g rijk e p o s te n z ijn v e rd e e ld (zie ta b e l 8) b e v a tt e n e n d e in ric h tin g s k o s te n .
o .m .
d e b ru to -lo n e n
D e to ta le lo n e n z ijn d ie w elk e d e m ijn w e rk e rs v e rd ie n e n ; in d e b ru to -lo n e n z ijn d e so m m e n v o o r d e v o o r z o rg s k a sse n b e g re p e n . D e b e p a lin g v a n d e g e m id d e ld e b ru to -d a g lo n e n en v a n d e g e m id d e ld e n e tto -d a g lo n e n w o r d t b e k o m e n d o o r h e t t o t a a l b e d ra g v a n d e lo n e n d e r a rb e id e rs , e n e rz ijd s b r u to -lo n e n e n a n d e rz ijd s n e tto -lo n e n , te d e le n d o o r h e t a a n ta l a a n w e z ig h e id sd a g e n .
Bedrijfsresultaten H e t b e d r ijf s r e s u lta a t, o v e rs c h o t v a n d e w a a rd e v a n d e p ro d u c tie b o v e n d e to t a le u itg a v e n (incl. in r ic h tin g s k o ste n ) k o m t n ie t o v e re e n m e t h e t sa ld o v a n d e b a la n s d e r s te e n k o le n m ijn e n m a a ts c h a p p ije n ; in d e n ijv e rh e id s b o e k h o u d in g w o rd e n d e in r ic h tin g s k o s te n im m e rs in
V o o r ie d e re m ijn is h e t a a n ta l e x tr a c tie d a g e n v a n h e t j a a r (o f v a n d e m a a n d ) h e t to t a a l v a n d e d a g e n w a a ro p t e n m in s te é é n v a n d e k o o lp u tte n in w e rk in g w as. M e t b e h u lp v a n d e z e b a sisg e g e v e n s h e e ft h e t M ijn w ezen v o lg e n d e s ta tis tie k e n b e re k e n d :
e e n m in o f m e e r g ro o t a a n ta l ja r e n a fg e s c h re v e n . D a a r e n b o v e n b e tr e f t h e t b e d r ijf s r e s u lta a t sle c h ts de o n tg in n in g d e r m ijn e n , te r w ijl d e b a la n s v a n d e s te e n k o le n m a a ts c h a p p ije n e v e n tu e e l o o k re k e n in g h o u d t m e t h u n a n d e re a c tiv ite ite n . N a a s t d e v o o ra fg a a n d e s ta tis tie k e n d ie w e rd e n o p g e m a a k t d o o r h e t M ijn w e z en m o e te n n o g d e s ta tis tie k e n v e rm e ld w o rd e n d ie o p g e m a a k t w o rd e n d o o r b e m id d e lin g v a n v e rs c h ille n d e ste e n k o o lo rg a n ism e n .
Aantal houwers per m ijn
Brandstofleveringen aan de verschillende bedrijfssectoren
D o o r h o u w e rs v e r s t a a t m e n d e a rb e id e rs d ie m e e w e r k e n a a n h e t h o u w e n v a n d e ste e n k o o l. H e t a a n ta l h o u w e rs w o r d t v o o r ie d e re co n cessie
D e in lic h tin g e n , m a a n d e lijk s v e r s tr e k t d o o r h e t B e lg isc h K o le n b u re a u , w e rd e n p e r ja a r sam e n g e v o e g d
A antal extractiedagen per m ijn
in d i t n u m m e r.
— 76
A an ta l. ingeschreven arbeiders in de steenkolenmijnen
2. C o k e s -
D eze s ta tis tie k , o p g e m a a k t d o o r to e d o e n v a n d e F e d e r a tie d e r B e lg isc h e K o le n v e re n ig in g e n , l a a t to e , d o o r v e rg e lijk in g v a n h e t v e rlo o p v a n h e t a a n ta l in g e sc h re v e n a rb e id e rs in d e m ijn e n m e t h e t a a n ta l a a n w ezige a rb e id e rs , d e s tip th e id v a n d e a rb e id e rs t e v o lg en ; s p ijtig g en o eg z ijn d ez e s ta tis tie k e n n ie t n a u w k e u rig ,
e n b rik e tte n p ro d u c tie
Cokesfabrieken
.
D e g e g ev e n s h e b b e n b e tr e k k in g o p d e v a n d e m ijn s tre e k , d ie o n d e r to e z ic h t in g e n ie u rs v a n h e t M ijn w ezen , o p d e d ie n ie t in d e m ijn s tre e k g e leg e n z ijn
c o k e sfa b rie k e n ■ s ta a n v a n de c o k e sfa b rie k e n e n n ie t o n d e r
a a n g e z ie n ze d e g e m id d e ld e m a a n d c ijfe rs v a n aan w e zig e a rb e id e rs e n d e a rb e id e rs in g e s c h re v e n o p h e t e in d e v a n d e m a a n d v e rm e ld e n . E e n a a n v u lle n d e ta b e l m e t
d a t to e z ic h t s ta a n , m a a r d ie n o c h ta n s h u n s ta tis tis c h e in lic h tin g e n a a n h e t M ijn w e z e n m e d e d e le n e n o p de co k eso v e n s d ie d eel u itm a k e n v a n g a s fa b rie k e n en m e ta llu rg is c h e co k es v o o rtb re n g e n . D e e ig e n lijk e g a s
h e t a a n ta l g e w e rk te e n n ie t g e w e rk te d a g e n e n m e t d e re d e n e n v a n d e a fw e zig h eid , w ijs t o p d e o o rz a k e n v a n d e a fw ezig h e id . T e n s lo tte g e e ft e e n in d e lin g v a n d e a rb e id e rs v o lg e n s h u n n a tio n a lite it h e t v e rlo o p w eer v a n b u ite n la n d s e w e rk k ra c h te n .
fa b rie k e n , d ie co k es v o o rtb re n g e n d ie o v e r h e t a lg e m e e n n ie t g e s c h ik t is v o o r d e h o o g o v e n s, z ijn in d e z e s t a tis tie k n ie t b e g re p e n . D eze fa b rie k e n v e rd w ijn e n tro u w e n s s tila a n . O m 1 to n c o k es v o o r t t e b re n g e n is o n g e v e e r 1,3 to n ste e n k o o l n o d ig ; d ie co ëfficiën t w o rd t a a n g e n o m e n d o o r h e t M ijn w ezen v o o r d e o m z e ttin g v a n c o k e s in o n g e w a s se n ste e n k o o l b ij d e b e re k e n in g v a n h e t t o t a a l v e rb r u ik v a n o n g e w a sse n ste e n k o o l.
Nr
Blz.
4
233
Brikettenfa brieken
to ta le
D e b rik e tte n fa b rie k e n z ijn b ijn a a lle a a n d e s te e n
w a a rd e ) : h e t R ijk , Z u id e rb e k k e n e n K e m p e n ....................................................... P ro d u c tie v o lg e n s k w a lite it : h e t R ijk , Z u id e rb e k k e n e n K e m p e n ...................
233
k o le n m ijn e n g e h e c h t. H e t v e rb r u ik v a n ste e n k o o l p e r to n b r ik e tte n b e d r a a g t o n g e v e e r 0,9 to n .
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
Jaarcijfers A a n ta l e n u itg e s tr e k th e id d e r g eco n c e ss io n n e e rd e m ijn e n in w e rk in g en a a n ta l w in p la a ts e n ............................... N e tto - p ro d u c tie
(to n n a g e
en
P e rso n e e l e n re n d e m e n t (h e t R ijk , Z u i d e rb e k k e n e n K e m p e n ) ...................... H o u w e rs :
234
Cokesproductie en -leveringen aan de verschillende bedrijfs sectoren
235
H e t B elg isc h C o k e sb u re a u m a a k t s e d e r t 1946 ie d e re m a a n d d e s t a ti s ti e k o p v a n d e b ru to - p r o d u c tie v a n de v e rs c h ille n d e s o o rte n c o k e sfa b rie k e n e n d e ta b e l v a n d e le v e rin g e n a a n d e v e rs c h ille n d e b e d rijfs s e c to re n
A a n ta l a a n w e z ig h e id sd a g e n ; G e m id d e ld a a n ta l h o u w e rs; G e m id d e ld a a n ta l e x tr a c tie d a g e n ;
in B elg ië e n a a n h e t b u ite n la n d ; d i t n u m m e r p u b lic e e rt d e v o o rtg e b ra c h te e n g e le v e rd e h o e v e e lh e d e n p e r ja a r .
G e m id d e ld a a n ta l a rb e id e rs : o n d e r g ro n d , b o v e n g ro n d e n to t a a l. G e m id d e ld e d a g p ro d u c tie p e r a r b e i der (h o u w ers, o n d e rg ro n d e n to ta a l) : B e d rijfs u itg a v e n e n -r e s u lta te n p e r bekken : H e t R ijk , Z u id e rb e k k e n , H e n e g o u w en, L u ik e n K e m p e n (b e d ra g e n t o t a a l e n p e r t o n ) ............................. B ra n d s to fle v e rin g e n a a n d e v e rs c h il le n d e b e d r i jf s s e c t o r e n .......................... A a n ta l in g e s c h re v e n a rb e id e rs in de s t e e n k o le n m ij n e n ................................... A a n ta l g e w e rk te e n n ie t g e w e rk te d a g e n ............................................................
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
8 en 9
236 t o t 238
10
239
11
239
12
239
M aandcijfers : P ro d u c tie v a n h e t R i j k .......................... 13 P ro d u c tie p e r b e k k e n .......................... 14 . t o t 20 G em id d e ld e d a g p ro d u c tie p e r a rb e id e r v o o r h e t R ijk : 21 H o u w e rs ................................................ O n d er- e n b o v e n g ro n d s e a rb e id e rs 22 s a m e n .................................................. V o o rra d e n v a n h e t R ij k p e r e in d e m a a n d ............................................................ G e m id d e ld a a n ta l e x tr a c tie d a g e n . . .
N'
B lz '
25
244
26
244
27
244
28 29
245 245
Jaarcijfers
240 240 t o t 242
242 243
C o k e so v e n s....................................................... A a n ta l fa b rie k e n in w e rk in g . A a n ta l b e d rijfs v a a rd ig e o v e n s. J a a r lijk s e p ro d u c tie . G e z a m e n lijk e w a a rd e d e r p ro d u c tie . S te e n k o o lv e rb ru ik : B e lg isch e b u ite n la n d s e to t a a l. G e m id d e ld a a n ta l te w e rk g e s te ld e a rb e id e rs ti jd e n s h e t ja a r . B r ik e t te n f a b r ie k e n ...................................... A a n ta l fa b rie k e n in w e rk in g . A a n ta l p e rs e n . J a a r lijk s e p ro d u c tie . G e z a m e n lijk e w a a rd e d e r p ro d u c tie . S te e n k o o lv e rb ru ik : B elg isch e b u ite n la n d s e to t a a l. G e m id d e ld a a n ta l te w e rk g e s te ld e a rb e id e rs tijd e n s h e t ja a r . C o k e sp ro d u c tie e n -le v e rin g e n a a n d e v e rs c h ille n d e b e d rijfs se c to re n ..........
Maandcijfers :
23 24
243 243 —
. C o k eso v en s : p ro d u c tie v a n h e t R ijk B r ik e tte n : p ro d u c tie v a n h e t R i j k . . .
77
—
D . — E L E C T R IC IT E IT S - E N G A S P R O D U C T IE B ron n en
: E le c tr ic ite it : M in isterie v a n E c o n o m is c h e Z a k e n e n M id d e n sta n d . V e re n ig in g d er E le c tr ic ite itsb e d r ijv e n . F é d é r a tio n p r o fe ssio n n e lle d e s P r o d u c te u r s e t D is tr ib u te u r s d ’E le c tr ic ité d e B e lg iq u e . A ss o c ia tio n d e s C en tra les é le c tr iq u e s in d u s tr ie lle s d e B elg iq u e . A n n a le n der M ijnen. A n n u a ir e S ta tis tiq u e d e s N a tio n s-U n ie s . B u lle tin m e n su e l d e S ta tis tiq u e d e s N a tio n s -U n ie s . G as :
M in isterie v a n E c o n o m is c h e Z ak en en M id d e n sta n d . V erb o n d d er G a sn ijv erh eid . L i t e b a t u u b : B e lg is c h S ta a t s b l a d .
'
S ta t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is e h - K o n g o . S ta t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A n n a l e n d e r M i j n e n ( M i j n w e z e n ). T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . T i j d s c h r i f t « E n e r g i e » (A s s o c ia t io n d e s C e n tr a le s é le c tr iq u e s in d u s tr ie lle s d e B e lg iq u e ) .
Electrische energie
H e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n s ta n d g a a t d e s ta tis tie k e n v a n d e e le c trisc h e c e n tra le s n a , h e tz ij r e c h ts tr e e k s (n a m e lijk d ie v a n d e reg ies), h e tz ij d o o r tu s s e n k o m s t v a n b e ro e p s o rg a n is m e n (F é d é ra tio n p ro fessio n n e lle d es P ro d u c te u rs e t D is tr ib u te u r s d ’E le c tr ic ité de B e lg iq u e , V e re n ig in g d e r E le c tric ite its b e d rijv e n , A sso c ia tio n d es C e n tra le s é le c triq u e s in d u s trie lle s d e B elg iq u e).
Productievermo gen H e t p ro d u c tie v e rm o g e n v a n d e e le c trisc h e u itr u s tin g w o rd t m e e s ta l g e k e n m e rk t d o o r h e t v e rm o g e n (9) v a n d e c e n tra le s , m a a r w a n n e e r m e n h e t to ta le v e rm o g e n v a n h e t la n d b e re k e n t, d o o r s a m e n te llin g v a n h e t v e rm o g e n v a n d e v e rs c h ille n d e c e n tra le s , m o e t m e n re k e n in g h o u d e n m e t h e t fe it d a t h e t p la fo n d v a n h e t v e rm o g e n g e v ra a g d v a n e lk e c e n tr a le k a n v e rla a g d w o rd e n d o o r d e k o p p e lin g v a n d e c e n tra le s , d ie to e la a t d e s p its u r e n t e c o m p e n se re n : d e s p its u r e n v a lle n in d e r d a a d n ie t sa m e n in a l d e se c to re n . D it p ro c é d é l a a t d u s to e h e t b e s ta a n d e v e rm o g e n o p h e t m a x im u m te g e b ru i ken. I n de te llin g v a n d e c e n tra le s w e rd s e d e r t 1 J a n u a r i 1947 n o g s le c h ts re k e n in g g e h o u d e n m e t d e b e d rijfs k la re c e n tra le s , w a a rv a n h e t to t a a l g e v e stig d v e rm o g e n 100 k W o v e r tr e f t (v o o rd ie n w e rd re k e n in g g e h o u d e n m e t d e c e n tr a le s v a n 100 k W e n m e e r; d a a re n b o v e n b e v a tt e d e o p n a m e ta lr ijk e d u b b e lte llin g e n ). O n d e r gevestigd vermogen in e e n c e n tr a le v e r s ta a t
— h e t v e rm o g e n d a t o n b e s c h ik b a a r is v o o r h e t in s te lle n v a n d e n ie u w g e ïn s ta lle e rd e o f n a g e z ie n e e e n h e d e n ; — h e t v e rm o g e n d a t o n b e s c h ik b a a r is w eg en s n o rm a le e x p lo ita tie o n g e v a lle n ; — h e t v e rm o g e n d a t d o o r d e h u lp d ie n s te n w o rd t g e b ru ik t.
Productie D e e le c tric ite its p ro d u c tie ia u j ö ru to -p ro d u c tie a a n d e c o n ta c tk le m m e n d e r g e n e ra to re n , v e rm in d e r d m e t h e t v e rb r u ik v a n d e h u lp le id in g e n , in d e c e n tr a le s m e t een t o t a a l g e v e s tig d v e rm o g e n v a n m e e r d a n 100 k W . Zij h o u d t g e e n re k e n in g m e t h e t v e rlie s b ij d e v erd e lin g , d a t v o o r h e t g eh eel o n g e v e e r 5 p C t. v a n d e p ro d u c tie b e d ra a g t; m a a r v o o r d e o p e n b a re v e rd e lin g a lleen , z o n d e r re k e n in g te h o u d e n m e t d e in d u s trië le zelfp ro d u c e n te n , b e r e ik t h e t v e rlie s b ijn a 15 p C t. D e s ta tis tie k e n v a n d e p ro d u c tie , v a n d e in v o e r en v a n d e u itv o e r v a n e le c trisc h e e n e rg ie sin d s J a n u a r i 1947, w o rd e n m a a n d e lijk s g e p u b lic e e rd in h e t Belgisch Staats blad d o o r to e d o e n v a n h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n s ta n d (a a n v a n k e lijk d o o r h e t M in iste rie v o o r B r a n d s to f e n E n e rg ie ); v ro e g e r w e rd a lle e n d e p ro d u c tie g e p u b lic e e rd .
Verdeling en verbruik D e v e rd e lin g d e r e le c trisc h e e n e rg ie w o r d t v e rz e k e rd d o o r p a rtic u lie re m a a ts c h a p p ije n , in te rc o m m u n a le v e re n i g in g e n e n d o o r reg ies.
m e n d e so m d e r v e rm o g e n s, d ie o v e re e n k o m t m e t d e
D e v e rk o o p v a n e le c trisc h e e n e rg ie is o n d e rv e rd e e ld
m a x im u m -k ra c h t v e rm e ld o p d e s ig n a lis e e rp la a tje s d e r g ro e p e n e le c tric ite its g e n e ra to re n d ie in d ez e c e n tra le b e s ta a n . N a tu u r lijk m a g d it p o te n tia a l sle c h ts in w e rk in g
in la a g s p a n n in g , tr a c ti e e n h o o g s p a n n in g (10); de laag s p a n n in g s tr o o m d ie n t v o o r p a rtic u lie re v e rlic h tin g en v o o r h u is h o u d e lijk v e rb ru ik ; h o o g s p a n n in g s tro o m w o rd t v o o ra l a a n d e m id d e lg ro te en a a n d e g ro te in d u s trie v e r k o c h t (een k le in g e d e e lte w o rd t o p g e slo rp t d o o r d e o p e n b a re v e rlic h tin g ).
w o rd e n g e ste ld w a n n e e r d e c e n tr a le n ie t o v e r d e n o d ig e k ra c h tm id d e le n b e s c h ik t. W a n n e e r m e n b ij een sto o m c e n tr a le re k e n in g h o u d t m e t d e b e s c h ik b a re v o o rra d e n in d e s to o m k e te ls e n m e t d e s to o m b a la n s v a n d e c e n tra le , b e p a a lt m e n h a a r o n tw ik k e lb a a r v e rm o g e n , m a x im u m v e rm o g e n d a t ze o p e lk o g e n b lik k a n v o o rtb re n g e n , w a n n e e r m e n o n d e rs te lt d a t a l d e e e n h e d e n in d e c e n tra le in d ie n s t z ijn . E r w o rd t g e e n re k e n in g g e h o u d e n m e t : — h e t v e rm o g e n d a t d o o r h e t n o rm a a l o n d e rh o u d n ie t a a n g e w e n d w o rd t;
W a n n e e r m e n b ij d e v e rk o o p d e e le c tric ite it v o o r t g e b r a c h t d o o r d e c e n tra le s v a n d e z e lfp ro d u c e n te n en d e n e tto -in v o e r v a n e le c tric ite it te l t, b e k o m t m e n h e t t o t a a l v e rb r u ik v a n h e t la n d ; d i t v e rb r u ik w e rd e v e n e e n s in d rie s e c to re n o n d e rv e rd e e ld : h u is h o u d e lijk v e rb r u ik , o p e n b a re d ie n s te n e n a m b a c h te n , tr a c ti e e n in d u s trie .
M en h e e f t e r een ta b e l a a n to e g e v o e g d d ie h e t v e rb r u ik (9) H et vermogen is de arbeid geleverd per tijdseenheid; een machine die p e r in w o n e r v o o r h u is h o u d e lijk e v e rlic h tin g e n v e rb r u ik iedere seconde een arbeid van 1 joule voortbrengt (ongeveer 0,102 kgm.) w e e rg e e ft, e n h e t t o t a a l v e r b r u ik p e r in w o n e r.
heeft een vermogen van één-watt. In de nijverheid gebruikt men een eenheid die duizendmaal groter is : de kilowatt. De wattuur, arbeid geleverd in één uur door een machine die een vermogen van één w att ontwikkelt, wordt n de industrie vervangen door haar veelvoud : de kilowatt-uur.
(10) Een laagspanningstroom is een stroom tussen een geleider en de aarde minder aan 2 5 0 volt.
van
-7 8 —
«
H e t v e rb r u ik v a n e le c trisc h e en e rg ie in d e m e ta a l v e rw e rk e n d e in d u s trie ë n m a a k t h e t v o o rw e rp u i t v a n e en g e d e ta ille e rd e ta b e l d ie w e rd o p g e m a a k t m e t b e h u lp v a n d e s ta tis tie k e n u i t d e Annalen der M ijnen.
o rg a n ism e n w o r d t g e le v e rd , d e g a sin v o e r e n d e h o e v e e l h e d e n v a n d e g a s m e te rs a fg e n o m e n ) e n a n d e rz ijd s de v e rd e lin g v a n d it g a s o n d e r d e v e rs c h ille n d e c a te g o rie ë n v e rb ru ik e rs , h e t eigen v e rb r u ik e n d e v e rlie z e n , e n t e n s lo tte d e u itv o e r.
G as
Productie
(jaarcijfers)
N'
Blz
P ro d u c tie v e rm o g e n ( a a n ta l e le c trisc h e c e n tra le s , o p g e ste ld v e rm o g e n , o p w ek k in g sv e rm o g e n ) ...........................................
30
245
31
246
32
246
33
247
34
248
35 36
248 248
37 38 39
249 249 249
40
250
G a sp ro d u c tie en n e tto - in v o e r ...................
41
250
O p e n b a re g a sv o o rz ie n in g : a) S ta tis tie k v a n h e t M in iste rie v a n O p e n b a re W e r k e n ...............................
42
250
43
251
g e p u b l ic e e r d e
S in d s J a n u a r i 1948 w o r d t d o o r to e d o e n v a n h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n sta n d (a a n v a n k e lijk d o o r h e t M in iste rie v o o r B r a n d s to f en E n e rg ie ) d e s t a ti s ti e k v a n d e g a s p ro d u c tie , re k e n in g h o u d e n d m e t d e n e tto -in v o e r, in h e t Staatsblad g e p u b li c e e rd . D eze s t a tis tie k h e e ft b e tr e k k in g o p d e g a s p r o d u c tie (11) d o o r d ro g e s te e n k o o ld is tilla tie in d e g a s fa b rie k e n e n in d e c o k e sfa b rie k e n . A a n d it g as w o rd t e v e n tu e e l w a te rg a s , lu c h tg a s , re s tg a s d e r ch em isc h e s y n th e s e n e n h o o g o v e n g a s to e g e v o e g d , o p v o o rw a a rd e d a t d eze v e rsc h ille n d e g a sse n v e rm e n g d z ijn m e t g a s d a t v o o r tk o m t v a n d ro g e s te e n k o o ld is tilla tie . D e s t a tis tie k b e v a t n ie t h e t g a s d a t d o o r d e c o k e sfa b rie k e n w o rd t g e p ro d u c e e rd e n v o o r h u n eig en b e h o e fte n w o rd t g e b ru ik t (12).
E le c tris c h e c e n tra le s v o o r o p e n b a re v o o rz ie n in g e n in d u s trië le zelfprod u c e n te n .................................................. P ro d u c tie : P ro d u c tie v a n e le c trisc h e e n e rg ie . . . S ta tis tie k d e r in d u s trië le c e n tra le s : а) P ro d u c tie p e r b e d rijfs g ro e p . . . б) V e rd e lin g n a a r d e a a r d d e r p r i m a ire m o to re n ............................. V e rd e lin g : O p e n b a re v o o rz ie n in g v a n e le c trisc h e e n e rg ie : o) V e rk o c h te e n e rg ie ........................ 6) T o ta le o n t v a n g s t e n ...................
Verdeling V a n 1940 t o t 1948 h e e ft h e t M in iste rie v a n O p e n b a re W e rk e n d e g eg ev en s o v e r d e o p e n b a re g a sv o o rzien in g (11) g e p u b lic e e rd ; m e t in g a n g v a n J a n u a r i 1947 h e e ft d e F e d e ra tie v a n d e G a s in d u s trie een m e e r v o lle dig e s t a ti s ti e k o p g e m a a k t, d ie d e d u b b e lte llin g e n u i t s lu it. D eze s t a ti s ti e k b e v a t e n e rz ijd s d e a a n d u id in g v a n d e b e s c h ik b a re h o e v e e lh e d e n g a s e n h u n h e rk o m s t (de p ro d u c tie v a n d e g a s fa b rie k e n , d e p ro d u c tie v a n d e c o k e so v en s d ie h e tz ij o n m id d e llijk , h e tz ij d o o r tu s s e n k o m s t v a n v e rv o e ro n d e rn e m in g e n a a n d e v e rd e lin g s(11) In de productiestatistiek werden de gasvolumes, geleverd door de cokesovens, teruggebracht to t 4.250 kcal., 0°, 760 mm, terwijl in de statistiek van de openbare verdeling de volumes zonder wijziging worden opgenomen. (12) H et ministerieel besluit van 14 Augustus 1950 (B elgisch S ta a tsb la d van 28 September 1950, blz. 6825 e.v.) schrijft het opmaken van een maande lijkse statistiek voor van de bedrijvigheid der gasfabrieken en van het verloop van hun voorraden.
tabellen
Eleetriciteit
c)
A a n ta l b e d ie n d e g e m e e n te n en
b e v o l k i n g ......................................... d) L e n g te d e r n e tt e n in k m . . . T o ta a l n e tto - v e r b r u ik in B e lg ië .............. V e rb ru ik v a n e le c trisc h e s tro o m in de m e ta a ln ijv e rh e id .........................................
Gas
b) S ta tis tie k v a n
h e t V e rb o n d d e r G a s n ijv e rh e id ...........................................
E . — M E T A A L P R O D U C T IE B ron
:
L ite r a tu u r
.
M inisterie v a n E co n o m isch e Z ak en e n M id d en sta n d . M ijnw ezen . : A n n a l e n d e r B e lg is c h e M i j n e n . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t vo o r d e S t a t i s t i e k . A r b e i d s b l a d ( M i n i s t e r i e v a n A r b e i d e n S o c i a le V o o r z o rg ). T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . B u l l e t i n d e l ' i n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s et s o d a l e s d e L o u v a i n . M o n i t e u r d e s I n t é r ê t s m a té r ie ls . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u lle tin m e n s u e l de S ta tis tiq u e d e s N a tio n s -U n ie s .
D e m e ta a lp r o d u c tie w erd o n d e rv e rd e e ld in : 1. I J z e r - e n s ta a lp r o d u c tie (g ie tijz e r, s ta a l e n ijzer); 2. P ro d u c tie v a n n o n -fe rro m e ta le n (k o p er, zin k , lood, ti n e n a n d e re );
lijk s in z ijn B u lle tin d e ijz e r- en s ta a lp ro d u c tie e n d e p e rs o n e e lb e z e ttin g v o lg en s d e in lic h tin g e n d ie in g e w o n
3. M e ta a lb o u w d u c te n ).
h ie r v a n d e ja a r lijk s e to ta a lc ijfe rs .
(h a lfa fg e w e rk te
en
a fg e w e rk te
p ro
n e n w o rd e n b ij d e b e d rijfs - o f o n d e rn e m in g sh o o fd e n d o o r m id d e l v a n fo rm u lie re n (13). T a b e l 56 p u b lic e e rt D a a r d e p ro d u c tie v a n d e ijz e rm ijn e n in B elg ië w ein ig b e la n g rijk is (60.000 to n ijz e re r ts e n 2.000 to n a n d e re e rts e n ), g e b ru ik e n de h o o g o v en s v o o ra l in g e v o e rd e r ts
1. I J z e r - e n s t a a l p r o d u c t i e B u ite n d e s ta tis tie k e n d ie o p g e m a a k t w o rd e n d o o r h e t M ijnw ezen (zie h ie ro n d e r d e lijs t v a n d e ta b e lle n ) p u b li c e e rt h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k m a a n d e
(13) Ministerieel besluit van 14 April 1945, dat voorschrijft vanaf Januari 1945 een maandelijkse statistiek van de bedrijvigheid in de ijzer en staalindustrie op te maken (B elgisch S taatsblad van 4-5 Juni 1945, blz. 3601) en ministerieel besluit van 9 Januari 1948 dat vorig besluit wijzigt (B elgisch Staatsblad van 15 Februari 1948, blz. 1210).
— 79 —
en ijz e rs c h ro o t. Gietijzer, d a t b e k o m e n w o rd t d o o r sm e ltin g v a n ijz e re r ts , k a n a ls v o lg t in g e d e e ld w o rd e n : 1° v o lg en s d e h o e d a n ig h e id v a n h e t g e b ru ik te e r ts : h e m a tie t g ie tijz e r, fo s fo o rh o u d e n d g ie tijz e r ( d a t v o o r t k o m t v a n h e t ijz e re r ts u i t L o rre in e n ); 2° v o lg e n s d e b e s te m m in g : g ra u w g ie tijz e r, d a t z o n d e r v e rd e re a fw e rk in g w o rd t g e b ru ik t, g e z u iv e rd g ie tijz e r (w it g ie tijz e r), sp e c ia a l g e s c h ik t v o o r d e fa b r ic a tie v a n f ijn ijz e r e n v a n s ta a l. T h o m a s s ta a l o f M a r tin s ta a l b e v a t v o o rn a m e lijk w it g ie tijz e r; 3° v o lg e n s d e a a r d v a n d e ijz e r le g e rin g e n : ijz e rsilic iu m , ijz e rm a n g a a n , sieg el, e n z . D eze ijz e rle g e rin g e n w o rd e n g e fa b ric e e rd in h o o g o v e n s o f in e le c trisc h e o v en s.
Ruwstaal, d a t w o r d t b e k o m e n d o o r z u iv e rin g v a n h e t g ie tijz e r (d o o r o x y d a tie v a n d e a n d e re e le m e n te n d a n ijz e r) k o m t v o o r in d e v o rm v a n s ta v e n o f g ie ts tu k k e n v a n e e rs te s m e ltin g . D ez e la a t s t e w o rd e n v e rk re g e n d o o r v lo e ie n d m o d e l te s tu k k e n . a fk o e lin g
s ta a l d a d e lijk in g ie tv o rm e n v a n een- b e p a a ld g ie te n ; h e t z ijn a fg e w e rk te o f b ijn a a fg e w e rk te D e s ta v e n z ijn d a a re n te g e n h e rs m o lte n : n a w o r d t d i t g e sm o lte n s ta a l g eg lo eid e n d o o r d e
w a lse rij e n d e sm e d e rij b e w e rk t. D e k w a lite ite n v a n h e t r u w s ta a l, z o a ls zij th a n s in B elgië w o rd e n g e fa b ric e e rd , z ijn d e v o lg e n d e (o n d e r sc h e id e n n a a r h e t p ro d u c tie p ro c é d é ) : 1° B e sse m e rp e e r m e t b a sisc h e w a n d e n (p ro c é d é T h o m a s -G ilc h rist); d e o x y d a tie g e b e u rt d o o r lu c h tin b la z in g ; 2° p ro c é d é M a rtin -S ie m e n s. D e o x y d a tie g e b e u r t d o o r c o n ta c t m e t g e o x y d e e rd e r t s (ore p ro c e ss) o f d o o r v e r d u n n in g m e t s c h r o o t (s c ra p p ro c e ss); 3° E le c tris c h e o v e n . D e T h o m a s c o n v e rto r g e e ft g ee n f ijn s ta a l, h e t p ro c é d é M a rtin -S ie m e n s g e e ft ee n b e te r e k w a lite it e n m e t d e e le c trisc h e o v e n b e k o m t m e n s ta a l v a n u its te k e n d e k w a lite it, d a t v o o ra l g e b r u ik t w o r d t v o o r d e fa b r ic a tie v a n sp e c ia le s ta a ls o o rte n . H e t v ro e g e re p ro c é d é d a t e r in b e s to n d h e t g ie tijz e r te o n tk o le n d o o r e r lu c h t in te b re n g e n d o o r m id d e l v a n m e c h a n isc h e o m ro e rin g , w a a rd o o r m e n puddle-ijzer b e k w a m , w o rd t b ijn a n ie t m e e r to e g e p a s t. H alf afgewerkt s ta a l w o rd t b e k o m e n d o o r é é n o f m e e r b e w e rk in g e n v a n h e t s ta a l in s ta v e n tu s s e n d e c y lin d e rs v a n h e t w a lsw e rk : n a a rg e la n g d e b e k o m e n a fm e tin g e n v e r k r ijg t m e n b lo o m s, b ille tte s , b ra m e s o f la r g e ts . D e la rg e ts w o rd e n o .m . g e b r u ik t v o o r d e fa b r ic a tie v a n p la a tijz e r. D e b e w e rk in g v a n h e t h a lfa fg e w e rk t s ta a l in d e w a lse rije n , w a a rv a n d e c y lin d e rs a a n g e p a s te g ro e v e n h e b b e n , g e e ft d e v e rs c h ille n d e s o o rte n afgewerkt staal : U -b a lk e n , T -ijzers, s p o o rs ta v e n , p la te n e n a lle rle i s o o rte n p ro fie ls tu k k e n .
2. Productie van non-ferro metalen H e t M ijn w ezen p u b lic e e rt ja a r lijk s d e g e g e v en s o v e r d e z in k in d u s trie , d e fa b r ie k e n v a n lo o d , z ilv e r, k o p e r e n a n d e re m e ta le n ; h e t m in is te rie e l b e s lu it v a n 28 A p ril 1945 (14) s c h r ijf t h e t o p m a k e n v o o r v a n een (14) Belgisch Staatsblad v a n 3 J u n i 1945, blz. 3581.
m a a n d e lijk s e s t a tis tie k v a n d e b e d rijv ig h e id in d e in d u s trie v a n d e n o n -fe rro m e ta le n e n b e la s t h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k h ie rm e e . D ez e s t a ti s ti e k g e e ft d e p ro d u c tie w e e r v a n d e v o o r n a a m s te ru w e e n h a lfa fg e w e rk te m e ta le n , a ls o o k d ie v a n d e e d e le m e ta le n . E e n m in is te rie e l b e s lu it v a n 26 J u n i 1946 (15) s c h r ijf t o o k h e t o p m a k e n v o o r v a n e e n ja a r lijk s e s t a tis tie k in d e in d u s trie d e r n o n -fe rro m e ta le n , m a a r t o t d u s v e r is h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k n o g t o t geen e n k e le p u b lic a tie o v e rg e g a a n . D e z in k g ie te rije n p ro d u c e re n , b u ite n ruw zink, n o g z in k s to f, g e ra ffin e e rd e z in k , lo o d a s e n z ilv e rh o u d e n d e k o rre ls, d ie g e b r u ik t w o rd e n d o o r d e z ilv e r- e n loodfa b rie k e n . H e t ru w e z in k , e v e n a ls h e t o u d e z in k e n de a fv a l w o rd e n d o o r d e w a lse rije n o m g e v o rm d in b lik z in k . U it h e t w e rk lo o d , d a t b e k o m e n w o r d t d o o r h e t ro o s te n , e n v e rv o lg e n s d e re d u c tie o f h e t ro o s te re n v a n h e t e rts , t r e k t m e n z ilv e r d o o r s m e ltin g o f d o o r e le c tro ly se , zo h e t g e h a lte v a n h e t w e rk lo o d h o o g g en o e g is. H e t lo o d w o rd t v e rv o lg e n s g e z u iv e rd . A ls b ijp r o d u c te n v a n lo o d v e r k r i jg t m e n a n tim o o n lo o d e n e en k o p e r-lo d e n ru w s te e n (16) m e t h o o g k o p e rg e h a lte . N a v e rs c h ille n d e v o o rb e re id e n d e b e w e rk in g e n (ro o ste n , sm e lte n , o x y d a tie e n re d u c tie ) g e e ft h e t kopere r t s zwart koper (90 p C t. k o p e r, 6 p C t. ijz e r, 4 p C t. zw av el) o f blistered koper (99 p C t. k o p e r).
3.
Metaalbouw
E e n m in is te rie e l b e s lu it v a n 14 A p ril 1946 (17) s c h r ijf t h e t o p m a k e n v o o r v a n e e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k v a n d e b e d rijv ig h e id in d ez e in d u s trie m e t in g a n g v a n J a n u a r i 1945; o n d e r le id in g v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , b e la s t m e t d e u itv o e rin g v a n d it b e s lu it, v e rz a m e lt d e « F e d e r a tie v a n d e O n d e rn e m in g e n d e r M e ta a lv e rw e rk e n d e N ijv e rh e id » d e g eg e v e n s o v e r h e t a rb e id e rsp e rso n e e l, d e w e rk u re n , d e g e n o te e rd e b e ste llin g e n , h e t t o t a a l d e r v e rz e n d in g e n v a n g o ed eren e n d e u itv o e r. D e m e ta a lv e r w e r k e n d e n ijv e rh e id is o n d e rv e rd e e ld in 18 b e d rijfs g ro e p e n , w a a rv o o r d e h ie r g e p u b lic e e rd e ta b e lle n a lle v o o rn o e m d e g eg e v e n s p e r j a a r b e v a tte n . E e n a n d e r m in is te rie e l b e s lu it, g e d a g te k e n d v a n 30 A p ril 1947 (18), s c h r ijf t h e t o p m a k e n v o o r v a n e e n j a a r lijk s e s t a ti s ti e k v a n d e p ro d u c tie in d e m e ta a lv e rw e rk e n d e n ijv e rh e id . W a t d e sc h e e p s b o u w b e tr e f t, g e e ft, n a a s t d e s t a t i s tie k e n v a n g ro e p V I I I , ta b e l 63, d ie o p g e ste ld w e rd v o lg en s d e g e g e v e n s v a n F a b r im é ta l, h e t a a n ta l e n d e to n n e m a a t w e er v a n d e t e w a te r g e la te n s c h e p e n ; d a a re n b o v e n w o rd e n d o o r d e « D ie n s t v o o r d e B in n e n s c h e e p v a a rt » in lic h tin g e n v e r s tr e k t o v e r d e b o u w v a n ijz e re n b in n e n sc h e p e n d o o r d e B e lg isc h e w e rv e n ; te n s lo tte g e v e n en k e le s ta tis tie k e n , o n tle e n d a a n d e « S ta tis tie k e n v a n d e Zee(15) B e lg isch S ta a tsb la d van (16) Door ruwsteen verstaat doende ontzwaveld werd. (17) B elg isch S ta a tsb la d van (18) B e lg isch S ta a tsb la d van
— 80 —
27 Juli 1946, blz. 6225. men elke metaalhoudende stof die niet vol 4-5 Juni 1945, blz. 3608. 10-17 Mei 1947, blz. 6078.
en B in n e n s c h e e p v a a rt v a n d e A n tw e rp s e H a v e n », een beeld v a n d e h e rs te llin g e n v a n sc h e p e n in d e ze h a v e n . G
e p u b l ic e e r d e
n'
tabellen
Jaarcijfers : 44
251
G ie tijz e rp ro d u c tie e n v e r b r u ik v a n g ro n d en h u lp s to ffe n d o o r d e h o o g o v e n s ... S ta a lfa b r ie k e n : p ro d u c tie , v e r b r u ik en p e r s o n e e lb e z e t tin g ...................................... P ro d u c tie v a n p u d d le - ijz e r ........................ W a ls e rije n a l d a n n ie t a a n e e n s t a a l fa b r ie k v e rb o n d e n : U itr u s tin g e n p e rs o n e e lb e z e ttin g . . . P ro d u c tie e n v e r b r u ik .............................
I J z e r - e n s ta a lp ro d u c tie e n te w e rk ' g e ste ld p e r s o n e e l .........................................
N'
Blz.
56
255
57
255
B lz '
1. IJzer en staal A a n ta l h o o g o v e n s e n p ro d u c tie v e rm o g e n
Jaarcijfers :
45
251
46
252
47
252
48 49
252 253
Maandcijfers :
2. Non-ferro metalen (jaarcijfers) Z in k n ij v erh e id .................................................. L o o d -, zilv e r-, k o p e r- e n a n d e re m e ta a l f a b r i e k e n .........................................................
58
P ro d u c tie v a n n o n -fe rro m e t a le n ............59 en 60
256 256
3. Metaalbouw (jaar- en maandcijfers) M e ta a lv e rw e rk in g : O n tw ik k e lin g v a n d e b e d rijv ig h e id in d e m e ta a lv e rw e rk e n d e n ijv e rh e id (1947-1950) : 1° A lg em e n e r e s u lta te n ................. 2° R e s u lta te n p e r b e d rijfs g ro e p (to ta a l d e r v e rz e n d in g e n en
61
257
62
258
63
259
P ro d u c tie v a n g ie tijz e r ............................... .....51 P ro d u c tie v a n r u w s t a a l ...................................52
253 253 254
u it v o e r) ........................................... S ch eep sb o u w : a) B e d rijv ig h e id in d e sch e e p sb o u w n ij v e rh e id ................................................ b) A a n b o u w v a n ijz e re n b in n e n v a a r
P ro d u c tie v a n v o r m s tu k k e n d e r e e rs te s m e l t i n g ............................................................ .....53 P ro d u c tie v a n a fg e w e rk t s t a a l ................. .....54
254 254
tu ig e n d o o r B e lg isc h e w e rv e n . . . c) S c h e e p sh e rste llin g e n ........................... A a n ta l g e k e u rd e w a p e n s d o o r d e p ro ef-
64 65
259 260
P ro d u c tie v a n a fg e w e rk t i j z e r ................... .....55
255
b a n k te L u i k ................................................
66
260
A a n ta l h o o g o v e n s in w e rk in g p e r e in d e m a a n d ......................................................................50
F . — C H E M IS C H E P R O D U C T E N I I . O rg a n isc h e c h e m isc h e p ro d u c te n ; I I I . D iv e rs e c h e m isc h e p ro d u c te n .
B ij m in is te rie e l b e s lu it v a n 4 J u n i 1948 (19) w e rd ee n v o lle d ig e s t a ti s ti e k d e r c h e m isc h e p r o d u c te n in g eric lit. Z o als elk e, s e d e r t d e b e v rijd in g o p g eleg d e j a a r s ta tis tie k , h e e ft ze t o t d o e l g eg e v e n s te v e rz a m e le n n o p e n s h e t p e rs o n e e l, d e g e v e stig d e d r ijf k r a c h t, de p ro d u c tie m id d e le n e n -c a p a c ite it, d e g ro n d sto ffe n v o o rz ie n in g e n -v o o rra d e n , d e p ro d u c tie , d e a fz e tv o o rra d e n e n d e a fg e w e rk te p ro d u c te n . S a m e n m e t d e ty p e -fo rm u lie re n , w o r d t a a n d e b e tr o k k e n in ric h tin g e n een zeer u itg e b re id e li js t v a n a a n te g e v e n c h e m isc h e p ro d u c te n g ez o n d e n , w elk e a ls ’ v o lg t g e ra n g s c h ik t z ijn : I . M in e ra le c h e m isc h e p ro d u c te n ;
B u ite n d eze s t a tis tie k b e s ta a n e r sle c h ts g e d e e lte lijk e in lic h tin g e n o m tr e n t so m m ig e p r o d u c te n d e r c h e m isc h e n ijv e rh e id . H ie r n a v o lg en d e v o o rn a a m s te : h e t lu cifersb e d rijf, d e d e r iv a te n d e r c o k e s fa b ric a tie : te e r e n b en zo l, d e p ro d u c tie d e r p e tro le u m ra ffin a d e rije n e n d e riv a te n , d e 8 tik s to fp ro d u c tie e n -v o o rra d e n . B o v e n d ie n d ie n t k r a c h te n s h e t m in is te rie e l b e s lu it v a n 19 A u g u s tu s 1946 (20) e e n ja a r lijk s e s t a ti s ti e k o p g e m a a k t b e tre ffe n d e d e p ro d u c tie v a n zeep , re u k w e rk e n sch o o n h e id s p ro d u c te n . (20) Belgisch Staatsblad van 12 September 1946, blz. 7551.
(19) Belgisch Staatsblad van 21-22 Jani 1948, blz. 5034 e.v.
1. L u c i f e r s b e d r i j v e n B ron : L ite r a tu u r
Ministerie van Financiën, Bestuur der Accijnzen. : Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België.
D e in B elgië v e r b r u ik te lu c ife rs z ijn m e t e e n a c c ijn s b e la s tb a a r (21) (de u itv o e r is v rij v a n d a t r e c h t); o p d ie w ijze k a n h e t B e s tu u r d e r A c c ijn z e n m a a n d e lijk s
B e lg isc h -L u x e m b u rg se E c o n o m isc h e U n ie , b e tre ffe n zij n o c h ta n s u its lu ite n d B elgië, a a n g e z ie n h e t G r o o th e r to g d o m L u x e m b u rg g e e n lu c ife rs fa b rie k e n b e z it.
h e t a a n ta l v e rv a a r d ig d e , v e r b r u ik te e n u itg e v o e rd e lu c ife rs b e re k e n e n ; a lh o e w e l d e g e g e v en s v a n d i t B e s tu u r in p rin c ip e b e tr e k k in g h e b b e n o p h e t g ro n d g e b ie d d e r
g e p u b l ic e e r d e
(21) Dit recht werd in Februari 19S1 afgeschaft. —
tabel
(jaarcijfers)
P ro d u c tie , v e rb r u ik e n u itv o e r v a n l u c i f e r s ..........................................................
81
—
N'
Blz.
67
26]
2. B ijp roducten der cok esfab ricage : teer en benzol B ron n en
;
M in isterie v a n E c o n o m iso h e Z ak en e n M id d e n sta n d , B e s tu u r der A ooijn zen. C o m p to ir b elg e d e s b e n z o ls e n « D is tig o u d r o n ». -
L i t e r a t u u r ; A n n a le n der M ijn e n .
•
' S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n ie s .
H e t b ijz o n d e rs te b ijp r o d u c t d e r c o k e s fa b ric a tie is h e t
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
g e re c u p e re e rd a m m o n iu m s u lfa a t u i t d e a m m o n ia k w a te rs e n d e te e r. D e d is tilla tie v a n te e r g e e ft o p h a a r b e u r t ru w e b e n z o l e n v e rs c h e id e n e o liën (lic h te , h a lfzw a re e n z w a re , e n z .), w a a r u it to lu o l, x y lo l, p h e n o l
(jaarcijfers)
B ijp ro d u c te n d e r c o k e s f a b ric a g e ..........
N'
Blz.
68
261
69
262
V o o rtg e b r a c h te h o e v e e lh e d e n . W a a rd e .
n a p h ta , a n th r a c e e n , en z ., g e tr o k k e n w o rd e n . B u ite n d e ja a r lijk s e s ta tis tie k e n v a n h e t M ijn w ezen
T e e r, b e n z o l e n d e r iv a te n ...................... P r o d u c tie e n v o o rr a d e n p e r e in d e ja a r .
b e s t a a t e r s e d e r t 1946 e e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k d e r d is tille e rp ro d u c te n v a n te e r, w a a rv a n ta b e l 69 d e j a a r re s u lta te n v e rm e ld t.
3. Productie der petroleumraffinader ij en en -derivaten B r o n .: M in isterie v a n F in a n c ië n , B e stu u r d er A ooijn zen . L i t e r a t u u r : S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i e e n B e lg is c h - K o n g o .
S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s .
O p d it o g e n b lik w o rd t s le c h ts een m a a n d e lijk s e s t a tis tie k v a n d e p ro d u c tie d e r p e tro le u m ra ffin a d e rije n en d e r iv a te n g e p u b lic e e rd , v o lg e n s d e in lic h tin g e n w elke d o o r h e t B e s tu u r d e r A c c ijn z e n v e rz a m e ld w o rd e n ; d eze p u b lic a tie , d ie d a g te k e n t v a n 1935, w e rd g e d u re n d e d e oo rlog o n d e rb ro k e n e n s le c h ts in 1947 h e r v a t. O n d e r p ro d u c tie d ie n t v e r s ta a n : h e t v e rk r ijg e n v a n g eraffin ee rd e p ro d u c te n u i t d e ru w e in g e v o e rd e p e tr o leu m ; ta b e l 70 v e rm e ld t d e h o e v e e lh e id ru w e p e tr o le u m in b e w e rk in g , d e v o o rtb re n g in g e n d e a fle v e rin g v o o r v e rb r u ik d e r v e rs c h ille n d e b e k o m e n o lië n : lic h te o liën (v o o r a u t o ’s), h a lfz w a re o liën (la m p p e tro le u m g e b ru ik t a ls b r a n d s to f v o o r la n d b o u w m o to re n e n a a n g e w e n d v o o r v e rlic h tin g e n v e rw a rm in g ), z w a re o liën w a a ro n d e r
o liën v o o r d e in d u s trië le b e h a n d e lin g d e r g ro n d s to ffe n (lic h te p e tro le u m b e n z in e d ie n ie t m a g v e rw a rd w o rd e n m e t d e ste e n k o o lb e n z in e , w h ite s p irit). H e t re s id u , d a t op 50° n ie t v lo e ib a a r is, o m v a t o .m . h e t p e tr o le u m p e k o f a s f a lt. K ra c h te n s ee n m in is te rie e l b e s lu it v a n 5 M a a r t 1948 (22) m o e t, v a n J a n u a r i 1948 a f, m a a n d e lijk s ee n s t a ti s ti e k o p g e m a a k t w o rd e n n o p e n s d e b e d rijv ig h e id e n n o p e n s d e b e w eg in g e n v a n d e v o o rr a d e n v a n d e in v o e rd e rs u itv o e rd e r s e n v a n d e ra fïin e e rd e rs v a n p e tr o le u m e n v a n p e tr o le u m d e riv a te n . g e p u b l ic e e r d e
tabel
( jaarcijfers)
N'
Blz-
70
262
P r o d u c tie d e r B e lg isc h e p e tro le u m ra ffi n a d e rije n e n -d e r iv a te n ......................
b r a n d s to f (gas-o il v o o r D ie se lm o to re n , fu el-o il o f m a z o u t v o o r d e s te a m e r s e n d e v e rw a rm in g ), sm e e ro lië n , lic h te
(22) B elg isch S ta a tsb la d van 12 Maart 1948, blz. 2012.
4. Stikstofnijverheid B ron : N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k . L i t e r a t u u r : S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o .
S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s .
K r a c h te n s e e n m in is te rie e l b e s lu it v a n 8 A u g u s tu s 1945 (23) m o e t, v a n S e p te m b e r 1945 af, e e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k in d e s tik s to fn ijv e rh e id o p g e m a a k t w o rd e n .
A a n g e z ie n
de
v e rs c h ille n d e
p ro d u c tie s
n ie t
h e tz e lfd e s tik s to fg e h a lte h e b b e n , w e rd h e t s t ik s t o f g e w ic h t (c h em isc h e sy m b o o l N ) o p g e n o m e n in d e p la a ts v a n h e t g e w ic h t d e r v e rs c h ille n d e fa b r ik a te n , m e t u i t z o n d e rin g n o c h ta n s v a n h e t tra c tie g a s ,' w a a r v a n h e t (23) B elgisch S ta a tsb la d van 3 October 1945, blz. 6403 e.v.
d e b ie t in k u b ie k e m e te rs w o rd t a a n g e d u id , en v a n de sa m e n g e ste ld e m e s ts to ffe n w a a rv o o r, n a a s t h e t gew one g e w ic h t, te v e n s h e t g e h a lte a a n e lk d e r d rie v o o rn a a m s te v r u c h tb a a r m a k e n d e b e s ta n d d e le n : s tik s to f, n a tr iu m en fo s fo o rz u u r, v e rm e ld w o rd t. g e p u b l ic e e r d e
tabel
( jaarcijfers)
S tik s to fn ijv e rh e id ....................................... P r o d u c tie e n p e rs o n e e ls te rk te .
82
N'
B lz .
71
263
G.
ST E E N G R O E V E N , BO U W N IJV ER H EID
1. P r o d u c t e n v a n d e s t e e n g r o e v e n e n d e r a a n v e r w a n t e i n d u s t r i e ë n B ron n en
:
M inisterie v a n E c o n o m isc h e Z a k en en M id d en stan d : M ijnw ezen . B ed rijfsra a d d er S tee n g r o e v en .
’
L it e r a t u u r : A n n a le n der M ijn e n .
'
S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg i'c . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u lle tin m e n s u e l d e S ta tis tiq u e d es N a tio n s - U n ie s .
D e d o o r h e t M ijn w ezen g e p u b lic e e rd e s ta tis tie k b e tr e f t d e o n d e r h a a r to e z ic h t g e p la a ts te g ro e v e n , d .i. b ij n a a l d e g ro e v e n v a n h e t la n d (d ie v a n d e p ro v in c ie s H e n e g o u w e n , L u ik , L u x e m b u rg e n v a n h e t z u id e lijk g e d e e lte v a n B r a b a n t, N a m e n e n L u x e m b u rg ). D e to ta le w a a rd e d e r g ro e v e p ro d u c te n w o r d t b e re k e n d d o o r d e w a a rd e d e r p ro d u c te n o p t e n e m e n n a d a t ze, v o lg e n s h e t g e v a l, t e r p la a ts e g e h o u w e n , g ec a lc in e e rd , g ew a sse n , en z. w e rd e n . W a t h e t c e m e n t b e tr e f t, v e rm e ld t d e s t a ti s ti e k sle c h ts d e p ro d u c tie d e r o v e n s v e rb o n d e n a a n d e g ro e v e n v a n h a rd e k a lk s te e n v o o r d e b e re id in g v a n n a tu u r lijk e c e m e n t, m e t in b e g rip e v e n tu e e l v a n e e n h o e v e e lh e id d o o r d ieze lfd e in s ta lla tie s v o o rtg e b ra c h te k u n s tm a tig e c e m e n t. B u ite n d e ja a r lijk s e d o c u m e n ta tie v a n h e t M ijn w ezen w o rd t s e d e r t J u l i 1945 (24) e e n m a a n d e lijk s e s ta tis tie k v a n d e b e d rijv ig h e id d e r g ro e v e n o p g e m a a k t. O p g ro n d v a n a a n d e g ro e v e n e x p lo ita n te n g e z o n d e n fo rm u lie re n , p u b lic e e rt h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k g eg e v e n s o v e r h e t p e rs o n e e l d a t o p d e b e ta a ls ta te n v a n d e 15e v a n e lk e m a a n d is in g e s c h re v e n , e v e n a ls d e v e rs c h ille n d e p ro d u c tie s d e r g ro e v e n . T a b e l 75 v e rm e ld t e r d e ja a r r e s u l ta t e n v a n .
T e n s lo tte w o rd t s e d e r t S e p te m b e r 1945 (25) in d e a a n v e r w a n te in d u s trie ë n d e r g ro e v e n e e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k o p g e m a a k t b e tre ffe n d e d e b e d rijv ig h e id in d e in d u s trie v a n d e k a lk , k a lk s te e n e n d e r iv a te n o p g ro n d v a n a a n d e o n d e rn e m in g s- o f b e d rijfs h o o fd e n g e z o n d e n f o r m u lie re n . D e r e s u lta te n w o rd e n g e p u b lic e e rd in h e t S t a t i s tis c h B u lle tin v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , d a t d e v o o rn a a m s te p ro d u c tie v o lu m e s v e r m e ld t, e v e n a ls d e p erso n eelbezefctin g p e r c a te g o rie en h e t a a n ta l w e rk u re n . D e j a a r to t a le n v in d t m e n in ta b e l 76; d e s ta ti s ti e k e n v a n d e c e m e n tp ro d u c tie w e rd e n e r b ijg e v o e g d (26). G E PU B L IC E E R D E T A B E L L E N
(jaarcijfers)
S te e n g ro e v e n : . A a n ta l w in p la a ts e n e n a rb e id e rs b e z e ttin g ................................................ V o o rn a a m s te p r o d u c te n : H o e v e e lh e id ........................................... W a a rd e .................................................. P r o d u c tie n a a r d e b e d rijfs ra a d d e r s t e e n g r o e v e n ............................................. K a lk , k a lk s te e n e n d e r iv a te n : p ro d u c tie e n p e r s o n e e lb e z e t tin g ...................
Nr
B lz .
72
264
73 74
264 265
75
265
76
286
(25) Ministerieel besluit van 16 Augustus 1945, waarbij de optelling van een maandelijkse statistiek der bedrijvigheid in de nijverheid van « Kalk, kalk steen en derivaten » voorgeschreven wordt (B elg isch S ta a tsb la d van 3 Octo ber 1945, blz. 6402). (26) Krachtens een ministerieel besluit van 5 Augustus 1950 (B elgisch S (24) Ministerieel besluit van 15 Juni 1945, dat de opstelling van een jnaande- ta a tsb la d van 17 September 1950, blz. 6461-6463) moet een maandelijkse statistiek betreffende de bedrijvigheid in de cemcntnijverheid opgemaakt lijkse statistiek der bedrijvigheid in de groeve-industrieën voorschrijft worden. ‘ (B elgisch S ta a tsb la d van 16-17 Juli 1945, blz. 4657).
2. B o u w n i j v e r h e i d B ron n en
:
N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k . N a tio n a le B a n k v a n B elg ië.
L i t e r a t u u r : S ta t i s t i s c h
J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u i t g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t vo o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ic . J a a r v e r s la g e n d e r N a t i o n a l e M a a t s c h a p p i j v o o r G o e d k o p e W o n in g e n . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u lle tin m e n s u e l d e S ta tis tiq u e d e s N a tio n s - U n ie s .
B ij g e b re k a a n e e n ju is te o m s c h rijv in g v a n d e p ro d u c tie op d a t g e b ie d , is m e n v e rp lic h t in d ire c te s c h a ttin g e n te d o en , h e tz ij a a n d e h a n d v a n g e re g e ld e te llin g e n v a n d e b e s ta a n d e w o n in g e n (e e n v o u d ig e lijs t v a n h e t a a n ta l w o n in g e n o f v o lle d ig e te llin g m e t a a n d u id in g v a n h e t a a n ta l v e rd ie p in g e n , h e t a a n ta l p la a ts e n , e n z .), h e tz ij o p g ro n d v a n e e n s t a ti s ti e k d e r b o u w v e rg u n n in g e n (s te e k p ro e f o f v o lle d ig e te llin g ), h e tz ij n o g d o o r d e b ew eg in g v a n h e t v o lu m e d e r te w e rk s te llin g o f v a n h e t a a n ta l w e rk d a g e n in d eze n ijv e rh e id n a te g a a n , h e tz ij t e n s lo tte op b a sis v a n d e h o e v e e lh e id a fg e le v e rd e b o u w m a te ria le n (27). (27) Voor deze laatste raming, cf. O 1 « Producten van de steengroeven en der aanverwante ' industrieën », hierboven. ,
D e to e s ta n d v a n d e b o u w n ijv e rh e id w o rd t in B elgië op d rie v e rs c h ille n d e w ijz e n v a s tg e s te ld : 1° A a n d e h a n d v a n d e tie n ja a r lijk s e te llin g ; d e zeer v o lled ig e, m a a r n a tu u r lijk t e v e r u ite e n lig g e n d e re s u l ta te n , v in d t m e n in h e t h o o fd s tu k « A lg e m en e r e s u lta te n d e r te llin g e n », blz. 130. E e n ja a r lijk s e te llin g , d ie s e d e r t 1930 in h e t S ta tis tis c h J a a r b o e k v o o r B elg ië e n B e lg isc h K o n g o g e p u b lic e e rd w o rd t, v e rm e ld t h e t a a n ta l b e s ta a n d e h u iz e n o p 31 D e c e m b e r. 2° A a n d e h a n d v a n d e s t a ti s ti e k d e r b o u w v e rg u n n in g en , d ie s e d e r t 1939 d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k o p g e m a a k t w o rd t; d ez e s t a ti s ti e k o m v a t a l d e g e m e e n te n v a n h e t R ijk .
— 83 —
D e te llin g e n w elk e s e d e r t 1927 d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië g e d a a n w o rd e n , b e s trijk e n d a a re n te g e n
T a b e l 78 v e rm e ld t h e t a a n ta l b o u w v e rg u n n in g e n p e r j a a r v o lg e n s h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k
s le c h ts 113 s te d e n e n g e m e e n te n , d ie s a m e n ö2 s te d e lijk e a g g lo m e ra tie s v o rm e n . D ie g e m e e n te n z e n d e n ie d e re
e n v o lg e n s d e s te e k p ro e f v a n d e N a tio n a le B a n k , e v e n a ls d e v e rh o u d in g tu s s e n b e id e ; d e a b n o rm a le to e s ta n d e n ti jd e n s d e o o rlo g s ja re n e n g e d u re n d e d e p e rio d e o n m id
m a a n d e n e rz ijd s h e t a a n ta l b o u w v e rg u n n in g e n , a n d e r z ijd s h e t a a n ta l v e rg u n n in g e n v o o r v e rb o u w in g e n e n h e rs te llin g e n . D it o n d e rs c h e id w e rd a a n v a n k e lijk g e m a a k t o m d a t d e v e rb o u w in g e n e n h e rs te llin g e n m in d e r b e la n g rijk e w e rk e n w a re n d a n h e t e ig e n lijk e b o u w en ; m a a r z u lk s is w a a rs c h ijn lijk n ie t a lt ij d w a a r w a n n e e r h e t w e d e ro p b o u w b e tr e f t v a n g e b o u w e n w elk e in g ev o lg e o o rlo g sg e b e u rte n is se n v e rn ie ld o f b e sc h a d ig d w erd en .
d e llijk n a d e b e v rij d in g la te n ja m m e r g e n o e g n ie t to e e e n o o rd e e l te v e lle n o v e r d e s t a b il it e it v a n d ie v e r h o u d in g e n o v e r d e r e p r e s e n ta tie v e w a a rd e v a n d e s te e k p ro e f d e r N a tio n a le B a n k .
D eze s t a ti s ti e k b e tr e f t a lle e n b e la n g rijk e p la a ts e n m e t d u id e lijk s te d e lijk k a r a k te r ; ze h o u d t g e e n re k e n in g m e t h e t b o u w b e d rijf a a n d e k u s t, d a t o m z ijn b ijz o n d e r k a r a k te r , h e t v o o rw e rp v a n een a fz o n d e rlijk e s t a tis tie k u it m a a k t .
3° V o o r d e b ij m in is te rie e l b e s lu it v a n 20 J u l i 1945 (28) v o o rg e s c h re v e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k d e r a c ti v it e it in d e b o u w n ijv e rh e id , — o p te m a k e n v a n S e p te m b e r 1945 a f — , m o e t e lk b e d rijfs h o o fd v a n d ie n ijv e rh e id m e t te n m in s te tie n a rb e id e rs in d ie n s t, d e v o lg e n d e in lic h tin g e n v e r s tr e k k e n : а ) H e t a a n ta l in d e o n d e rn e m in g te w e rk g e s te ld e en o p d e b e ta a ls t a a t v a n d e 15e d e r m a a n d in g e s c h re v e n w e rk n e m e rs (d e b e d ie n d e n e n a rb e id e rs — m e t in b e g rip
Lijst der agglomeraties en gemeenten
d e r o n g e sc h o o ld e w e rk k ra c h te n e n le e rjo n g e n s — d ie n e n a fz o n d e rlijk v e rm e ld ); б) H e t a a n ta l d o o r d e a rb e id e rs g e w e rk te d a g e n (de
Provincie Brabant : Brussel : Anderlecht Etterbeek Voret Elsene Jette Koekelberg Sint-Jans-Molenbeek Sint-Gillis Sint-Joost-ten-Noode Schaarbeek Ukkel Watermaal-Bosvoorde Sint-Lambrechts-Woluwe Leaven : Kessel-Loo Heverlee Aarschot Dieet Tienen Nijvel Tweebeek Waver Provincie Antwerpen : Antwerpen : Berchem Borgerhout D eum e Hoboken Merksem Mortsel Wilrijk Ekeren Mechelen Boom Duffel Mol Turnhout Provinoie Ooet-Vlaanderen : Gent : Ledeberg Sint-Amandsberg Gentbragge Bevere Leupegem Edelare Ronse Aalst Dendermonde : Sint-Gillis-bij-Dendermonde Eekloo Sint-Niklaas Provincie West*Vlaanderen : Brugge : Smt-Andries Sint-Kruis Sint-Michiels Assebroek Vearne
o n g e sc h o o ld e w e rk k ra c h te n in b e g re p e n ). E r w e rd g e v ra a g d h ie rb ij e e n o n d e rs c h e id te m a k e n tu s s e n h e t a a n o p e n b a re w e rk e n te w e rk g e s te ld p e rso n e e l (w e rk e n d ie h e tz ij re c h ts tr e e k s , h e tz ij in d ir e c t w o rd e n u itg e v o e rd v o o r re k e n in g v a n d e S ta a t , d e p ro v in c ie s e n d e g e m e e n te n , h e t B e h e e r v a n P . T . T ., N . M. B . S., N . M. B ., en z .) e n h e t p e rs o n e e l te w e rk g e s te ld a a n p a r t i
Roeselare : Rnmbeke leper Kortrijk Tielt Moeskroen Provincie Henegouwen : Bergen La Louvière : Hoedeng-Goegnies Bois d’Haine Saint-Vaast Charleroi : Couillet Jum et ' Châtelineau Lodelinsart Marcinelle Doornik : Kain-bij-Doornik Peruwelz A at Leuze Lessen Zinnik 's Gravenbrakel
c u lie re w e rk e n . O p g ro n d v a n d ie in lic h tin g e n p u b lic e e r t h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k in z ijn b u lle tin d e b e w eg in g en v a n d e p e rs o n e e lb e z e ttin g in d e d rie h ie r n a v o lg e n d e g ro e p e n o n d e rn e m in g e n : I . I n 28 o n d e rn e m in g e n m e t m e e r d a n 100 a rb e id e rs ; I I . I n 88 o n d e rn e m in g e n m e t 25 t o t 99 a rb e id e rs ; I I I . I n 98 o n d e rn e m in g e n m e t 10 t o t 24 a rb e id e rs , e v e n a ls in d e x c ijfe rs (b a s is J a n u a r i 1946 — 100) d e r te w e rk g e s te ld e a rb e id e rs e n d e r g e p re s te e rd e a r b e id s d a g e n , b e re k e n d o p g ro n d v a n d e p e r s e c to r s a m e n g e v o e g d e a a n ta lle n a rb e id e rs e n a rb e id s d a g e n d e r d rie
Provincie Namen : Namen Dinant
v o o rn o e m d e g ro e p e n o n d e rn e m in g e n . B u ite n d e v o rig e s ta tis tie k e n k a n , a a n d e h a n d v a n d e in lic h tin g e n v e r s tr e k t d o o r h e t J a a r v e r s la g d e r N a tio n a le M a a ts c h a p p ij v o o r G o e d k o p e W o n in g e n , ee n s t a a t
Provincie Luxemburg : Aarlen Marche-en-Famenne Neuf château Provincie Luik : Luik : Ana Bressoux Chênée Grivegnée Herstal Jemappe-Bur-Meuse Jupille Montegnée Ougrée Saint-Nicolas Seraing Verviers : Ensival Dison Andrimont Heusy Stembert Lambermont Spa Pépinster Malmédy Hoei
o p g e m a a k t w o rd e n v a n d e b o u w v a n h u iz e n e n g o e d k o p e w o n in g e n . T a b e l 83 v e rm e ld t h e t a a n ta l e rk e n d e m a a ts c h a p p ije n , h u n m a a ts c h a p p e lijk k a p ita a l, h e t g e m id d e ld a a n ta l h u iz e n p e r fa m ilie g e b o u w d , h e t a a n ta l g e b o u w d e w o n in g en (a p p a r te m e n te n ) o f w a a r v a n d e a a n b e s te d in g o p d e a a n g e d u id e d a tu m g o e d g e k e u rd w as, h e t t o t a a l d e r w o n in g e n e n h e t a a n ta l v e rk o c h te h u iz e n ; d eze la a t s t e v ie r b e s ta n d d e le n z ijn s e d e r t h e t o n ts ta a n d e r m a a ts c h a p p ij g e c u m u le e rd e cijfe rs. D e fin a n c ie rin g sm id d e le n d e r M a a ts c h a p p ij b e s ta a n u i t d ir e c te v o o rs c h o tte n v a n d e S ta a t , le n in g e n v a n so m m ig e p a r a s ta t a le in s te llin g e n (N a tio n a a l P e n s io e n fo n d s d e r M ijn w e rk e rs) e n le n in g e n w a a r v a n d e fin an ciëlo d ie n s t d o o r d e S t a a t g e w a a rb o rg d is; d e M a a ts c h a p p ij
Provincie Limburg : Hasselt Genk Tongeren
(28) B d g is c h S ta a tsb la d van 29 September 1945.
—
84
—
k e n t, o n d e r d e d o o r d e S ta a t b e p a a ld e v o o rw a a rd e n , v o o rs c h o tte n to e a a n d e e rk e n d e m a a ts c h a p p ije n . G E PU B L IC E E R D E T A B E L L E N (jaarcijfers) A a n ta l w o n in g e n e n a n d e re g e b o u w e n (to e s ta n d op 31 D e c e m b e r) ............ V e rg e lijk e n d e s ta tis tie k e n d e r b o u w v e rg u n n in g e n (N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k e n N a tio n a le B a n k v a n B elgië) ................................................
A fg e le v e rd e b o u w v e rg u n n in g e n p e r p ro v in c ie en v o o r d e v ie r g ro te c e n tr a (b ro n : N a tio n a le B a n k v a n
N'
77
266
H e t b o u w b e d rijf a a n d e k u s t (b ro n : N a tio n a le B a n k v a n B e l g i ë ) ............
N'
B lz .
79
207
80
208
B ew e g in g v a n h e t p e rs o n e e l in d e 81 b o u w n ijv e rh e id .................................... e n 82 78
207
G o ed k o p e w o n in g en ..................................
83
208 e n 269 209
H . — T E X T IE L P R O D U C T E N
B bonnbn
:
L ite r a tu u r
N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r de S ta tistie k . F e d e r a tie der B elg isch e T ex tie ln ijv e r h e id . V erb on d der B elg isch e K a to en sp in n ers. : S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . J a a r v e r s la g e n v a n d e F e d e r a tie d e r B e lg is c h e te x ti e ln ij v e r h e i d . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u l l e t i n m e n s u e l d e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n ie s .
H e t p ro d u c tie v e rm o g e n d e r k a to e n s p in n e r ije n k a n g e s c h a t w o rd e n op g ro n d v a n h e t a a n ta l sp in d e ls in d e fa b rie k e n ; d eze cijfe rs w o rd e n v e r s tr e k t d o o r h e t V e r b o n d d e r B elg isch e K a to e n s p in n e rs , d ie te rz e lfd e r ti jd d e p ro d u c tie v a n k a to e n g a re n s e n d e v o o rra d e n ru w e k a to e n a a n g e e ft. O m d e to ta le v o o rtb re n g in g v a n k a to e n g a re n s t e s c h a tte n , d ie n t b ij d e p ro d u c tie d e r s p in n e rije n d ie d e r s p in k a a rd e n e n d e r c o c o n sp in n e rije n (ra m in g ) g e v o eg d t e w o rd e n . H e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k v e rz a m e lt g eg e v e n s o v e r d e p ro d u c tie d e r s p in n e rije n k ra c h te n s h e t m in is te rie e l b e s lu it v a n 0 M a a r t 1945 (29), h e tw e lk de b e d rijv e n d ie te x tie lp r o d u c te n v o o rtb re n g e n , v e rw e rk e n o f e r h a n d e l in d rijv e n , v e rp lic h t h u n b e d r ij v ig h e id e n d e b e w e g in g e n h u n n e r v o o rra d e n a a n te g e v e n . V olg en s d e b e p a lin g e n v a n v o o rn o e m d b e s lu it, w o rd e n m e t « te x tie lp r o d u c te n » b e d o e ld : « 1° A lle g ro n d s to ffe n (m e t u its lu itin g v a n ste e n v la s), d ie o n m id d e llijk o f n a v o o ra fg a a n d e b e w e rk in g , g e re e d z ijn o f b e s te m d z ijn o m g e k a a rd , g e k a m d , g e sp o n n e n , g e w ev en , g e b re id o f in v i l t o m g e z e t te w o rd e n , o f om e en a fw e rk in g o f c o n fe c tie te o n d e rg a a n ; » 2° A lle f a b r ik a te n u i t d eze g ro n d sto ffe n . » D e s ta tis tie k e n d e r w e v e rije n (v o o rra d e n g a re n s en b ew eg in g d e r w eefsels) w e rd e n v o o rg e s c h re v e n bij m in is te rie e l b e s lu it v a n 11 S e p te m b e r 1945 (30); ze v a n g e n a a n in A u g u s tu s v a n d a tz e lfd e ja a r . K r a c h te n s e e n n ie u w m in is te rie e l b e s lu it d d . 3 M ei 1947 (31) m o e t ee n ja a r lijk s e s t a tis ti e k o p g e m a a k t w o rd e n b e tre ffe n d e d e p ro d u c tie d e r w e v e rije n , te r w ijl e en m in is te rie e l b e s lu it v a n 25 J u n i 1948 (32) d e s a m e n s te llin g v a n een s t a tis ti e k in d e k le d in g - e n c o n fe c tie b e d rijv e n o p leg t. T e n s lo tte z ijn d e b e d rijfs - o f o n d e rn e m in g sh o o fd e n d e r b re ig o e d n ijv e rh e id k r a c h te n s m in is te rie e l b e s lu it v a n 28 N o v e m b e r 1945 (33) e r to e g e h o u d e n m e t in g a n g (29) (30) (31) (32) (33)
B elgisch B elg isch B elg isch Belgisch B elgisch
Sta a tsb la d S ta a tsb la d S ta a tsb la d S ta a tsb la d Sta a tsb la d
van van van van van
11 24 24 25 16
v a n A u g u s tu s 1945 m a a n d e lijk s in lic h tin g e n te v e r s tr e k k e n o v e r h u n p ro d u c tie e n h u n v o o rra d e n , e v e n a ls o v e r h e t d o o r h e n te w e rk g e s te ld e p e rso n e e l; d e j a a r s t a tis ti e k d e r p ro d u c tie w erd v o o rg e s c h re v e n b ij R e g e n ts b e s lu it v a n 7 J u l i 1950 (34). D e d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k g e p u b lic e e rd e c ijfe rs v e rsc h ille n so m s g ev o elig v a n de s ta tis tie k e n d ie d e F e d e r a tie d e r B elg isch e T e x tie l n ijv e rh e id in h a a r ja a r v e r s la g p u b lic e e rt, en z u lk s om v o lg e n d e re d e n e n :
Spinnerijen : K a to e n : D e F e d e r a tie d e r B elg isch e T e x tie ln ijv e rh e id h e rn e e m t d e g eg ev en s v a n h e t V e rb o n d d e r B elg isch e K a to e n s p in n e rs en v a n d e V ere n ig in g d e r S p in k a a r d e n , m e t u its lu itin g v a n de p ro d u c tie d e r c o c o n sp in n e rije n (v e rg e lijk ta b e lle n 85, 80 e n 93). H e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k t e k e n t e v e n m in d e co c o n g a re n s op; a lh o ew el d e to ta le p ro d u c tie v a n fijn e k a to e n e n v a n k a a r d k a to e n grosso modo m e t d ie v a n d e F e d e r a tie d e r B elg isch e T e x tie ln ij v e rh e id o v e re e n k o m t, v e rs c h ilt d e p ro d u c tie v a n e lk d e z e r s o o rte n in v rij g ro te m a te ; e en g e d e e lte d e r p ro d u c tie v a n fijn e k a to e n s c h ijn t d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k o n d e r d e k a a rd w o l o p g e n o m e n te z ijn . T e n s lo tte s te lle n e n k e le k a to e n s p in n e rije n h u n s t a tis ti e k w e k e lijk s o p e n d e g eg e v e n s w elke d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k m a a n d e lijk s g e p u b lic e e rd w o rd e n , o m v a tte n v o o r d ie s p in n e rije n b ijg e v o lg d e p r o d u c tie o f w el v a n v ier o f w el v a n v ijf w ek en . W o l : D e F e d e r a tie d e r B elg isch e T e x tie ln ijv e rh e id h o u d t in h a a r s ta tis tie k e n g een re k e n in g m e t d e g a re n s v o o r d e k e n s (a fv a l, ra fe lin g e n ). V las, h e n n e p : D e g e v e n s v a n d e F e d e r a tie d e r B elg isch e T e x tie ln ijv e rh e id e n v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k z ijn o n g e v e e r d ezelfd e. M en d ie n t v o o r z ic h tig t e z ijn b ij d e in te r p r e ta tie d e r m a a n d e lijk s e
Maart 1946, blz. 1394 e.v. October 1945, blz. 7091-7092. Mei 1945, blz. 5286-5287. Juli 1948, blz. 6074-6075. December 1945, blz. 8629-8630.
(34) Belgisch Staatsblad v a n 13 Septem ber 1950, blz. 6333 e.v.
—
85
—
N'
B lz.
85
209
86
270
87 88
270 270
.b o v e n k le d in g ) ........................................... P ro d u c tie . V e rk o o p . V o o rra d e n p e r e in d e ja a r . P r o d u c tie e n v o o rr a d e n a fg e w e rk te
89
271
a rtik e le n ................................................ P ro d u c tie . V e rk o o p .
90
271
V o o rra d e n p e r e in d e ja a r . T e w e rk g e ste ld p e r s o n e e l......................
91
272
R a y o n n e : G aren - e n v e z e lp r o d u c tie . . .
92
272
93
272
cijfe rs v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k (d ie h ie r ja a r lijk s g e p u b lic e e rd w o rd e n ), a a n g e z ie n
A a n ta l sp in d e ls. P r o d u c tie «v a n sp in se ls.
h e t h ie r in fe ite w e k e lijk se s ta tis tie k e n b e tr e ft; v o lg e n s h e t g e v a l o m v a tte n d e m a a n d e n d u s v ie r o f v ijf w e k e n ,
V o o rra d e n ru w k a to e n .
te r w ijl d e b e s ta a n .
k w a rta le n
e e n v o rm ig
u it
tw a a lf w ek en
J u t e : D e c ijfe rs v a n d e F e d e r a tie d e r B e lg isch e T e x tie l n ijv e rh e id h o u d e n re k e n in g m e t d e d o o r J u t i b e l o p g e s te ld e s ta tis tie k e n ; zij h e b b e n d u s e n k e l b e tr e k k in g op d e eig e n lijk e ju te s p in n e r ije n e n h o u d e n g e e n re k e n in g m e t d e ju te g a r e n s d ie so m s d o o r a n d e re s p i n n e r ije n b e re id w o rd e n . R a y o n n e : S ta tis tie k o p g e m a a k t V e n n o o ts c h a p F a b e lta .
door
de
N a a m lo z e
Weverijen : D e F e d e r a tie d e r B elg isc h e T e x tie ln ijv e rh e id t r a c h t d e p ro d u c tie te ra m e n v o lg e n s h e t g e w ic h t v a n d e g a re n s d e r g r o n d s to f (w ol, k a to e n , en z .) in h e t w eefsel v e rw e rk t, te r w ijl h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k m e e r h e t g lo b a a l g e w ic h t v a n h e t w eefsel, zij h e t z u iv e r o f g e m e n g d , in a a n m e rk in g n e e m t. D a a r u it v o lg t d a t d e p ro d u c tie v a n ra y o n n e w e e fse ls b ijv o o rb e e ld , z o a ls ze d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k v ó ó r 1949 w erd g e p u b lic e e rd , o n g e v e e r 10 p C t. o v e rs c h a t w e rd en d e v o o rtb re n g in g v a n k a to e n w e e fs e ls 2 p C t. A n d e rz ijd s zijn b e p a a ld e ru b r ie k e n v a n d e F e d e r a tie d e r B e lg isc h e T e x tie ln ijv e rh e id
o m s ta n d ig e r
sa m e n g e s te ld
dan
d ie
v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k .
G E P U B L IC E E R D E T A B E L L E N
Halfjaarlijkse cijfers :
N '
B lz.
”
Verbond der Belgische Katoenspin ners : K a to e n s p in n e rije n ...................
Jaarcijfers : R a m in g v a n d e g e z a m e n lijk e p ro d u c tie k a to e n s p in s e ls ..................................
Nationaal Instituut voor de Statistiek : S p in n e rij : P r o d u c tie v a n s p in s e ls . . . W e v e rij : G a re n v o o rra d e n p e r e in d e j a a r ................................................................. B e w e g in g d e r w e e fse ls........................... P r o d u c tie v a n ru w e w eefsels v a n g e to u w g e v a lle n . W eefselle v e rin g e n W e e fs e lv o o rra d e n p e r e in d e ja a r . B re ig o e d n ij v e rh e id : P ro d u c tie e n v o o r r a d e n v a n g e b re id e sto ffe n (o n d e r- en
Federatie der Belgische Textielnijver heid : P r o d u c tie d e r te x tie ln ijv e r h e id : v er-
84
z a m e l s t a a t ..............................................
209
I. — L E D E R
B ro n
:
L it e r a t u u r
N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r
d e
S ta tis tie k .
: S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e l g is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s .
V o o rg e sc h re v e n b ij m in is te rie e l b e s lu it v a n 24 S e p te m b e r 1947 (35), w e rd d e m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k b e tr e f fe n d e d e b e d rijv ig h e id e n d e b e w e g in g e n d e r v o o rra d e n in d e le e rlo o ie rije n re e d s b ij m in is te rie e l b e s lu it v a n
B ij m in is te rie e l b e s lu it v a n 1 A u g u s tu s 1946 (38) w o r d t d e sa m e n ste llin g v a n e en m a a n d e lijk s e s ta tis tie k b e tre ffe n d e d e b e d rijv ig h e id e n d e b e w e g in g e n d e r v o o r ra d e n in d e sch o en - e n p a n to ffe lfa b rie k e n v o o rg e sc h re v e n ;
31 J a n u a r i 1945 in g e r ic h t (30); d e ja a r lijk s e s t a tis ti e k w e rd s le c h ts b ij R e g e n ts b e s lu it v a n 31 M ei 1950 (37) op g eleg d . T o t d u s v e r re h e b b e n d e m a a n d e lijk s g e p u b lic e e rd e
d e ja a r lijk s e s ta tis tie k v a n d e sch o en -, h a n d s c h o e n - en m a r o k ijn n ij v e rh e id w e rd b ij R e g e n ts b e s lu it van
s ta tis tie k e n b e tr e k k in g op h e t a fg e w e rk te le d e r (z w a a r en lic h t le d e r) e n op h e t te w e rk g e s te ld p e rs o n e e l ( a r b e i d e rs e n b e d ie n d e n ). (35) B elgisch Sta a tsb la d van 18 October 1947, blz. 9700-9701. (36) B elgisch Sta a tsb la d van 1 Juni 1945, blz. 527-528. (37) B elgisch S ta a tsb la d van 5 Augustus 1950, blz. 5656 e.v.
31 M ei 1950 (39) o p g eleg d .
g e p u b l ic e e r d e
tab e l
(jaarcijfers)
A fg e w e rk t le d e r, sc h o e n e n e n p a n to f fels : p ro d u c tie .......................................
N'
Blz-
94
273
(38) B elgisch S ta a tsb la d van 2-3 September 1940, blz. 7314-7315. (39) B elgisch S ta a tsb la d van 1 Juli 1950, blz. 5042 e.v.
— 86 —
J. — PR O D U C T E N DER V O ED IN G SBED R IJV EN B ron n en
:
M inisterie v a n F in a n c ië n , B estu u r der A co ijn zen . N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r de S ta tis tie k .
L i t e r a t u u r : S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o .
S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n ie s .
D e m e e s te s ta tis tie k e n b e tre ffe n d e d e p ro d u c te n v a n d e v o e d in g s n ijv e rh e id s te u n e n o p d e fiscale d o c u m e n ta tie v a n h e t B e s tu u r d e r A c c ijn z e n : s u ik e r e n g lu co se, p r o
een ja a r lijk s e s t a tis tie k v o o rs c h rijv e n v a n d e p ro d u c tie d e r s u ik e rfa b rie k e n en d e r s u ik e rra ffin a d e rije n e n een ja a r lijk s e s ta tis tie k v a n d e p ro d u c tie d e r in v e rts u ik e r-
d u c te n d e r g is tin g s n ijv e rh e id (b ie r, a lc o h o l), a z ijn en a z ijn z u u r, m a r g a rin e e n to e b e re id e v e tte n (40).
fa b rie k e n .
1. M e e l
'
(jaarcijfers) P r o d u c tie e n v e rb r u ik v a n s u ik e r en g lu c o se ......................................................... G E P U B L IC E E B D E T A B E L L E N
N'
B lz .
S u ik e rp ro d u c tie p e r c a m p a g n e ............
96 97
274 275
D e m e e lp ro d u c tie (ta rw e , ro g g e , g e rs t, sp e lt) w o rd t d o o r d e A lg em en e V e re n ig in g d e r B e lg isch e m a a ld e rs o p g e te k e n d e n ze w e rd d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k v o o r d e e e rs te m a a l g e p u b lic e e rd in z ijn S ta tis tis c h B u lle tin v a n J a n u a r i 1950; d e m a a n d e lijk se g eg ev en s g a a n te r u g t o t J a n u a r i 1947, m e t v e r w ijz in g n a a r d e ja a r p r o d u c tie v a n 1945 e n 1946. G E P U B L IC E E R D E
TABEL
M a a n d e lijk se m e e lp ro d u c tie
.................
N '
B lz .
95
273
3. V o o r n a a m s t e p r o d u c t e n v a n d e g i s t i n g s b e d r i j v e n a) Bier W a t d e g ro n d s to ffe n v o o r b ie rb ro u w e rije n b e tr e f t — e en g ra a n s o o rt (bij v o o rk e u r g e rs t), h o p , g is t, w a te r e n ijs — w o rd t d e h o e v e e lh e id m eel d o o r d e b ro u w e rs a a n g e g e v e n a a n d e a c c ijn s o n d e rw o rp e n ; d e c o n tro le g e b e u rt v o o ra l o p d e h o e v e e lh e id v o o rtg e b ra c h te m o s t,
2. S u i k e r e n g lu c o s e
d a a r a a n g e n o m e n w o rd t d a t e lk e k ilo g ra m m eel m a x im u m v ijf en tw in tig lite r m o s t m e t een d ic h th e id v a n 1 g r a a d e n a a n een te m p e r a tu u r v a n 17 % g ra d e n k a n v o o r t
D e s t a tis tie k d e r s u ik e rp ro d u c tie k a n o p g e ste ld w o r d e n o f w el p e r b u rg e r lijk j a a r , o f w el p e r su ik e rc a m p a g n e v a n 1 O c to b e r t o t 30 S e p te m b e r v a n h e t v o lg e n d e ja a r . V olg ens h e t p r o d u c tie s ta d iu m o n d e rs c h e id t m e n : d e ruwe suiker, e e rs te p r o d u c t v a n d e v e rw e rk in g d e r b ie te n ,
b re n g e n . D e h o e v e e lh e id g e p ro d u c e e rd b ie r w o rd t bij b e n a d e rin g g e s c h a t o p g ro n d v a n d e in lic h tin g e n d ie d o o r d e c o n tro le u rs d e r a c c ijn z e n w o rd e n v e rz a m e ld . E r w o r d t g e e n a c c ijn s g e h e v e n op d e u itv o e r. T a b e l 98 v e rm e ld t e v e n e e n s h e t a a n ta l g is tfa b rie k e n e n d e g is tv o o rtb re n g in g .
h e t witte fabriekspoeder, p r o d u c t d e r o n m id d e lijk e ra ffi n a g e in d e fa b r ie k zelf, e n d e geraffineerde suiker v o o r t g e b r a c h t d o o r d e g e sp e c ia lise e rd e ra ffin a d e rije n . D e p ro d u c tie v a n ru w e s u ik e r g e s c h ie d t o n m id d e llijk ; ze e in d ig t in D e c e m b e r- J a n u a ri; d ie v a n ra ffin a d e rije n is d a a re n te g e n a fh a n k e lijk v a n d e v ra a g . D e s u ik e r w o rd t b ij d e a fle v e rin g v o o r v e rb r u ik d o o r d e a c c ijn s g e tro ffe n ; in d e v o lg e n d e g e v a lle n w o rd t v rijs te llin g v a n d ie ta k s to e g e s ta a n : u itv o e r, in d u s trie e l g e b ru ik , v o e d in g v a n v ee, g e v o g e lte en b ije n (41). D e in- en u itv o e r h e e ft b e tr e k k in g o p d e B elg isch L u x e m b u rg s e E c o n o m isc h e U n ie , b e h a lv e v a n 1940 t o t e n m e t A p ril 1945; d e a n d e re g e g e v e n s b e tre ffe n e n k e l B elgië, a a n g e z ie n h e t G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg n o c h s u ik e r- o f g lu c o s e fa b rie k e n , n o c h ra ffin a d e rije n b e z it. W a t d e g e fa b ric e e rd e g lu co se b e tr e f t, h e t g a a t h ie r in fe ite om g lu co se, m a lto s e e n a n d e re n ie t c ris ta lis e e rb a re su ik e r. V e rm e ld e n w e te v e n s d a t d e k o n in k lijk e b e s lu ite n v a n 8 S e p te m b e r (42) e n 5 O c to b e r 1950 (43) re s p e c tie v e lijk
G E P U B L IC E E B D E
{jaarcijfers)
N '
B lz -
98
275
b) Alcohol D e c o n trô le v a n d e h o e v e e lh e id g e d is tille e rd e alco h o l d o o r d e a c c ijn s b e d ie n d e n s l a a t o p d e h o e v e e lh e d e n g e p ro d u c e e rd e fo ezel (re c h t b e ta a ld p e r k ilo g ra m foezel o p 50° G a y -L u ssa c (44), te m p e r a tu u r 15° c e n tig ra a d ). G een a c c ijn s w o rd t g e h e v e n o p d e u itv o e r o f o p a lco h o l v o o r in d u s trie e l g e b ru ik ; e e n re d u c tie w o rd t to e g e s ta a n a a n d e s e d e r t 29 J u l i 1902 g e v e stig d e la n d b o u w d is tille e rd e rs. B u ite n d e a c c ijn s re c h te n , d ie n a tu u r li jk en k e l d e b in n e n la n d s e s te rk e d ra n k e n b e tre ffe n , w o rd e n d e a lc o h o le n , d e s te rk e d ra n k e n e n a n d e re a lc o h o lh o u d e n d e , v lo e isto ffe n , zow el in la n d s e a ls b u ite n la n d s e , a a n een b ijz o n d e re v e r b r u ik s ta k s o n d e rw o rp e n v o lg e n s d e h o e v e e lh e d e n b ij d e d is tile e rd e rije n o f b ij d e re c tifïc a tie f a b rie k e n a fg e h a a ld o f u it h e t b u ite n la n d v o o r v e rb r u ik in g e v o e rd ; d ie ta k s w o rd t v e rm in d e r d v o o r d e in la n d s e a lc o h o l b e s te m d v o o r re u k w e rk fa b ric a g e s te llin g v a n d e a c c ijn s. G E P U B L IC E E B D E
(40) Accijns niet meer geheven sedert 15 Februari 1945 (besluitwet van 1 Februari 1945). (41) D e suiker voor bijenteelt is sinds 1945 niet meer van accijns vrij gesteld. (42) B elgisch Sta a tsb la d van 14 October 1950, blz. 7336 e.v. (43) B elgisch S ta a tsb la d van 8 November 1950, blz. 7860 e.v.
t a b e l
P ro d u c tie e n v e rb r u ik v a n b i e r ..........
t a b e l
(
jaarcijfers )
P ro d u c tie e n v e rb r u ik v a n a lc o h o l . .
onder
v rij
N r
B lz -
99
276
(44) D e alcoholmeter van Gay-Lussac duidt de honderddelige alcoholrijkdom aan in volume en is geijkt voor een temperatuur van 15°.
— 87 —
c) A z ijn en azijnzuur
k r a c h te n s e en b e s lu it v a n 3 A p ril 1950 (49) te n s lo tte
D eze p r o d u c te n z ijn a a n d e c o n trô le v a n h e t B e s tu u r d e r A c c ijn z e n o n d e rw o rp e n ; d e b e la s tin g h e ffin g w o rd t to e g e p a s t n a a r g e la n g v a n h e t g e v a l o p d e g e p ro d u c e e rd e h o e v e e lh e id z u iv e r a z ijn z u u r o f o p d e h o e v e e lh e id in a z ijn o m te z e tte n v lo e isto f; d e a p p e l-, p e re n - o f in la n d s e h o n ig a z ijn , e v e n a ls d e a z ijn to e b e re id m e t g ro n d s to ffe n , w elk e re e d s a a n ee n e v e n h o g e a c c ijn s z ijn o n d e rw o rp e n , w o rd e n v a n d e b e la s tin g v rijg e s te ld . O p u itv o e r w o rd t geen a c c ijn s g e h e v e n . g e p u b l ic e e r d e
tabel
(jaarcijfers)
P r o d u c tie v a n a z ijn e n b u ite n la n d s e h a n d e l v a n v lo e ib a a r a z ijn z u u r . . .
N'
100
Blz.
m o e t e e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k v a n d e b e d rijv ig h e id e n v a n d e b e w e g in g d e r v o o rra d e n in d ie n ijv e rh e id o p g e ric h t w o rd e n . g e p u b l ic e e r d e
tab ellen
Blz-
P r o d u c tie v a n m a r g a rin e e n to e b e re id e s p ijs v e tte n (1941 — F e b r u a r i 1945). M a rg a rin e p ro d u c tie (v a n N o v e m b e r 1945 a f ) ..............................................
276 :
L ite r a tu u r
101
276
Zeevisvangst
5. B ron
4. Margarine en toeberelde spljsvetten; plantaardige en dierlijke oliën
(maandcij -
fers)
Zeevisserij dienst te Oostende. : Statistisch Landbouwjaarboek voor België (Nationaal Instituut voor de Statistiek). Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. L a n d b u u w ti jd s c h r i ft (M inisterie van Landbouw). Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal In stitu u t voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Annuaire statistique des N ations-Unies.
D a a r h e t G ro o th e rto g d o m g e e n m a rg a rin e fa b rie k b e z it, h e b b e n d eze s ta tis tie k e n u its lu ite n d b e tr e k k in g o p B elg ië. D eze s t a ti s ti e k w e rd o n d e rb ro k e n o p 15 F e b r u a r i 1945 (b e s lu itw e t v a n 1 F e b r u a r i 1945) a a n g e z ie n s e d e r t d ie d a tu m d e a c c ijn s w e rd o p g e sc h o rst. E e n n ie u w e m a a n d e lijk s e s ta tis tie k , e e rs t o p g e ste ld d o o r h e t M in iste rie v a n B e v o o rra d in g e n v e rv o lg e n s
D e ta lr ijk e s ta tis tie k e n d e r B e lg isc h e zeev isserij w o r d e n v e rz a m e ld d o o r d e Z e e v is s e rijd ie n s t t e O o ste n d e in s a m e n w e rk in g m e t d e m ijn e n d e r k u s th a v e n s . D e g eg e v e n s n o p e n s d e h o e v e e lh e id e n d e w a a rd e v a n de
d o o r h e t M in iste rie v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n
v is d ie in d e v e rs c h ille n d e v is s e rs h a v e n s v a n B elg ië
s t a n d (D ie n s t d e r d is trib u tie ) -v e rm e ld t s e d e r t N o v e m b e r 1945 (45) d e h o e v e e lh e d e n g e p ro d u c e e rd v a n d e I I e v a n e e n m a a n d t o t d e 10e d e r v o lg e n d e . K ra c h te n s m in is te rie e l b e s lu it v a n 18 A p ril 1946 (46) w o rd t e e n ja a r lijk s e s t a ti s ti e k v a n d e p ro d u c tie d e r m a rg a rin e n ij v e rh e id o p g e m a a k t; d e e e rs te g e p u b li
door
c e e rd e g e g ev e n s b e tre ffe n d e h e t p e rso n e e l, d e g e v e stig d e d r i jf k r a c h t, d e v e rw e rk in g v a n e n d e v o o rra d e n a a n b ra n d s to f, e n e rg ie e n g ro n d s to ffe n , d e p ro d u c tie , d e a fz e t e n d e v o o rra d e n a fg e w e rk te p r o d u c te n , h e b b e n b e tr e k k in g o p d e b e d rijv ig h e id g e d u re n d e h e t j a a r 1947. D e m a a n d e lijk s e s t a tis tie k d e r b e d rijv ig h e id w e rd in g e r ic h t b ij b e s lu it v a n 3 A p ril 1950 (47) (c ijfe rs v a n h e t j a a r 1950 : p ro d u c tie d e r m a r g a rin e g e re e d v o o r v e rb r u ik v o lg e n s d eze n ie u w e s ta tis tie k ) . B ij e e n g e lijk a a rd ig b e s lu it d d . 18 A p ril 1946 (48), w o rd t e en ja a r lijk s e s t a ti s ti e k v a n d e p ro d u c tie in d e n ijv e rh e id d e r p la n ta a r d ig e e n d ie rlijk e o liën in g e ric h t; (45) (46) (47) (48)
In November en December 1945 : van de Ie tot de 31° der maand. Belgisch Staatsblad van 12 Mei 1946, blz. 4183-4184. Belgisch Staatsblad ran 19-20 Mei 1950, blz. 4013-4015. Belgisch Staatsblad van 12 Mei 1946, blz. 4184-4186.
:
L ite r a tu u r
v lo o t
w o rd t
a a n g e v o e rd ,
w o rd e n
o m d e d rie m a a n d g e p u b lic e e rd ; d e a n d e re s ta tis tie k e n a a n g a a n d e d e s a m e n s te llin g v a n d e v is s e rs v lo o t e n v a n d e b e m a n n in g w o rd e n ja a r lijk s g e p u b lic e e rd . D e m a a n d e lijk s in h e t Tijdschrift voor Documentatie
en Voorlichting der Nationale B ank van België g e p u b li c e e rd e s ta tis tie k e n z ijn n ie t zo v o lle d ig a ls d e ja a r lijk s e s ta tis tie k e n , a a n g e z ie n zij d e h a rin g , d e s p r o t e n d e k re e f t n ie t o m v a tte n . g e p u b l ic e e r d e
tab ellen
n'
b1z-
H o e v e e lh e id e n w a a rd e v a n d e v is in d e B e lg isch e v is s e rs h a v e n s a a n g e v o e rd (O o ste n d e , B la n k e n b e rg e , Zeeb ru g g e , N ie u w p o o rt (d iep zw em m e n d e v is, p e la g isc h e v is , s c h a a ld ie r e n , w e e k d ie re n ) .................................... S a m e n s te llin g v a n d e z e e v isse rijv lo o t v o lg e n s d e s c h e e p ty p e s (e in d e v a n h e t j a a r ) .......................................................
102
276
103
277
(49) Belgisch Staatsblad van 28 April 1950, blz. .3315-3319.
TABAK
K. B ron n en
d e B e lg isc h e
Ministerie van Financiën, Bestuur der Acoijnzen. Nationaal Instituut voor de Statistiek. : Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België.
E r b e s ta a n op d i t o g e n b lik d rie b ijz o n d e re s o o rte n s ta tis tie k e n b e tre ffe n d e d e ta b a k s n ijv e rh e id : d ie v a n d e a c c ijn s (de o u d s te ), d ie v a n d e p ro d u c tie e n d ie v a n d e in d u s trië le b e d rijv ig h e id . D e cijfe rs v a n d e a c c ijn s v e rs tre k k e n e n k e le g e g e v e n s o v e r d e h o e v e e lh e id in - e n u itg e v o e rd e ta b a k ,
e v e n a ls e e n r a m in g d e r o o g ste n . D e s ta tis tie k e n h e b b e n b e tr e k k in g o p B elg ië, b e h a lv e d ie v a n d e b ijz o n d e re h a n d e l s e d e r t M ei 1945. A a n d e h a n d d e r p ro p o rtio n e le v e rb r u ik s r e c h te n k a n h e t v e r b r u ik p e r s o o r t v a n p r o d u c t b e re k e n d w o rd e n (e n k e l B elgië) : s ig a re n , sig a rillo ’s, ro o k -, s n u if-, p r u im ta b a k , en z.
— 88 —
D e e e rs te b ij m in is te rie e l b e s lu it v a n 18 A p ril 1946 (50) v o o rg e s c h re v e n ja a r s ta tis ti e k e n d e r p ro d u c tie b e tre ffe n h e t j a a r 1945; d eze z e e r o m s ta n d ig e s t a ti s ti e k v e r s tr e k t
s e d e r t 1946 d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k g e p u b lic e e rd . D e g e g e v e n s h e b b e n b e tr e k k in g o p d e h o e v e e lh e id b in n e n la n d s e e n b u ite n la n d s e ta b a k , d ie
in lic h tin g e n n o p e n s h e t a a n ta l e n d e b e la n g rijk h e id d e r b e d rijv e n , h e t p e rso n e e l, d e d r ijf k r a c h t, d e p ro d u c tie m id d e le n e n - c a p a c ite it, d e p ro d u c tie , d e a f z e t e n d e
v o o r e lk f a b r ik a a t w o r d t v e rw e rk t, p e rso n e e l.
v o o rr a d e n a fg e w e rk te p r o d u c te n , h e t v e r b r u ik v a n e n d e v o o rr a d e n a a n b ra n d s to ffe n , g ro n d s to ffe n e n a n d e re . T e n s lo tte w o rd t d e m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k d e r in d u s tr ië le b e d rijv ig h e id , d ie v a n 1945 a f k r a c h te n s e e n m in is te rie e l b e s lu it v a n 28 A p ril 1945 o p g e m a a k t w o rd t (51), (50) (51)
B elgisch S ta a tsb la d B elgisch S ta a tsb la d
van 12 Mei 1946, blz. 4181-4183. van 15 Juni 1945, blz. 3841 e.v.
g e p u b l i c e e r d e TABELLEN
e v e n a ls
(jaarcijfers)
P ro d u c tie e n v e rb r u ik v a n t a b a k . . . 1 V e rb ru ik v a n a fg e w e rk te p ro d u c tee n .. ƒ B e d rijv ig h e id d e r ta b a k s n ijv e r h e id . . V e rw e rk in g d e r ta b a k h o e v e e lh e d e n . P e rs o n e e ls te rk te .
op
het
N'
Blz.
104
277
105
277
L. — P A P IE R B ron : L it e r a t u u r
Nationaal Instituut voor de Statistiek. : Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch B ulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Annuaire statistique des Nations- Unies.
D e s t a ti s ti e k d e r p a p ie r n ijv e rh e id w a s z o a ls d e m e e s te a n d e re h e t v o o rw e rp v a n tw e e b e s lu ite n : h e t e n e d d . 10 A p ril 1945 (52) b e tre ffe n d e d e m a a n d e lijk s e b e d rijb e d rijv ig h e id s e d e r t J a n u a r i 1945 en h e t a n d e re , v a n 27 F e b r u a r i 1948 (53), n o p e n s d e ja a r lijk s e p ro d u c tie . D ie tw e e s t a tis tie k e n w o rd e n d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k g e p u b lic e e rd ; d e ja a r lijk s e s ta tis tie k e n h e b b e n b e tr e k k in g o p h e t p e rs o n e e l, d e g e v e stig d e d r ijf k r a c h t, d e p ro d u c tie m id d e le n en -v er(52) (53)
B e lg isch S ta a tsb la d B elgisch S ta a tsb la d
van 3 Juni 1945, blz. 3573 e.v. van 12 Maart 1948, blz. 2011-2012.
m o g e n , h e t v e rb r u ik v a n b ra n d s to f, e n e rg ie e n g ro n d s to f fe n , d e p ro d u c tie e n d e a fz e t. D e m a a n d e lijk s e ta b e lle n v e rm e ld e n d e p a p ie r- e n k a r to n p r o d u c tie , d e v e rw e rk te h o e v e e lh e d e n , d e p e rs o n e e ls te rk te e n h e t a a n ta l m a n -u re n . g e p u b lic e e r d e t a b e ll e n
(jaarcijfers )
B e d rijv ig h e id d e r p a p ie r n ijv e rh e id P ro d u c tie . V e rw e rk in g . P e rs o n e e l e n a a n ta l m a n -u re n .
..
Nr
Blz.
106
278
.
M. — G L A S Bron : L it e r a t d u r
Bedrijfsraad der Glaenijverheid. : Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek.
T w ee m in is te rië le b e s lu ite n v e rp lic h te n t o t o p m a k in g
g en o eg s le c h ts een to ta a lc ijf e r v a n
d e v o o rtb re n g in g
e n e rz ijd s v a n e e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k d e r b e d rijv ig h e id (54) v a n A u g u s tu s 1945 a f, e n a n d e rz ijd s v a n een p ro d u c tie s ta tis tie k (55) d e r g la s n ijv e rh e id . D eze la a ts te
d e r v e rs c h ille n d e p r o d u c e n te n . A lleen v o o r d e p e rio d e J a n u a r i-N o v e m b e r 1945 w e rd e n a b s o lu te g e g e v e n s o v e r d e g la s p ro d u c tie g e p u b lic e e rd . B u ite n d ie c ijfe rs b e s ta a n
w elk e in h e t Statistisch Bulletin van het Nationaal Instituut voor de Statistiek g e p u b lic e e rd w o rd t, v e r s tr e k t s p ijtig
s le c h ts in d e x c ijfe rs d e r p ro d u c tie (ta b e l
(64) Ministerieel besluit van 30 Juli 1945 (B elgisch S ta a tsb la d van 15 Augus g e p u b l i c e e r d e t a b e l (maandcijfers) tus 1945, blz. 5167 e.V.). (55) Ministerieel besluit van 18 Juni 1946 (B elgisch Sta a tsb la d van In d e x c ijf e rs d e r g la s p ro d u c tie ............ 27 Juli 1946, blz. 6223-6224).
107).
Nr
Blz:
107
278
N . — K L E IN IJV E R H E ID B ron : L it e r a t u u r
Nationaal Instituut voor de Statistiek. : Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Annuaire statistique des Nations- Unies. B ulletin mensuel de statistique des Nations-Unies.
K ra c h te n s h e t m in is te rie e l b e s lu it v a n 22 A u g u s tu s 1946 (56) w o rd e n , s e d e r t A u g u s tu s 1946, m a a n d e lijk s e s ta tis tie k e n
van
de
b e d rijv ig h e id
der
o p g e m a a k t. D e p ro d u c tie c ijfe rs h e b b e n b e tr e k k in g op een v a s t a a n ta l v a n 490 in s te llin g e n .
k le in ijv e rh e id g e p u b lic e e r d e
(56) Belgisch Staatsblad v a n 13 O otober 1946, blz. 8518.
ta b e l
(jaarcijfers)
P ro d u c tie e n p e r s o n e e l.............................
— 89 —
N'
Bl*-
108
278
O. — CERAMIEK
B bon
:
V e rb o n d d e r C e ra m is c h e N ijv e r h e id v a n B elg ië .
L ite r a tu u r
: S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . S ta tis tis c h
Jaarboek
voor
B e lg ië
en
B e lg is c h - K o n g o .
d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k g e p u '
D e k w a r ta a ls ta tis tie k e n v a n d e p ro d u c tie d e r c e r a m isc h e n ijv e rh e id , d ie k r a c h te n s e e n m in is te rie e l b e s lu it v a n 19 O c to b e r 1945 (57) v a n h e t d e rd e k w a r ta a l v a n 1945 a f w o rd e n o p g e m a a k t, w o rd e n d o o r h e t V e rb o n d d e r C e ram isch e N ijv e rh e id v a n B elg ië v e rz a m e ld en g ere g e ld
b lic e e rd . g e p u b lic e e r d e
ta b e l
(jaarcijfers)
P r o d u c tie p e r s e c to r e n te w e rk g e s te ld p e rs o n e e l ........................ ...................• • • •
(57) B elgisch Sta a tsb la d ran 11 Januari 1946, blz. 242-243.
N>
B li.
109
279
P . — N IJV E R H E ID D E R H O U T B E W E R K IN G E N A A N V E R W A N T E P R O D U C T E N
B ronnen
L ite r a tu u r
Nationaal Instituut voor de Statistiek. Food and Agrioulture Organization. : S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A n n u a i r e S t a t i s t i q u e d e s p r o d u i t s fo r e s tie r s . A n n u a ir e S ta tis tiq u e d es N a tio n s - U n ie s .
D e g e lijk w a a rd ig h e id sc o ë ffic ië n te n v a n r o n d h o u t en v a n h o u td e e g v in d t m e n o p b lz . 172-173 v a n h e tz e lfd e
H e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k p u b lic e e rt m a a n d e lijk s e en b ij b e s lu it v a n 16 A u g u stu s 1945 (58) op g eleg d e s t a ti s tie k n o p e n s d e b e d rijv ig h e id d e r h o u t v e rw e rk e n d e n ijv e rh e id ; d eze s t a tis tie k v e rm e ld t d e
ja a r b o e k . g e p u b lic e e r d e t a b e ll e n
p e rs o n e e lste rk te , h e t a a n ta l m a n - u re n e n d e a fz e t v a n e en v a s t a a n ta l o n d e rn e m in g e n v o o r e lk v a n d e h ie rn a v o lg e n d e se c tie s :
(jaarcijfers)
2. Z e te ls : s to e le n m a k e r, g a rn e e rd e r, k in d e r- e n t u i n m e u b e le n .
N ijv e rh e id d e r h o u tb e w e rk in g e n a a n v e rw a n te p r o d u c te n ............................. T e w e rk g e ste ld p e rs o n e e l (a rb e i d e rs , b e d ie n d e n , m a n -u re n ). W a a rd e d e r g e fa c tu re e rd e v e r k o pen.
3. S c h rijn w e rk e rij : b o u w tim m e rw e rk , lu ik e n e n b lin
S ta tis tie k e n o n tle e n d a a n h e t Annuaire
1. M eu b elen
: m a ssie v e , g e p la k te , b e d rijfs m e u b e le n ,
p ia n o e n orgel, b e h a n g e r-b in n e n h u is a rc h ite c t.
Statistique
d e n , h o u tc o n s tru c tie s .
produits
110
279
Ill
280
112
280
forestiers
P ro d u c tie v a n r o n d h o u t ( n a a ld h o u t en lo o f h o u t) .......................................................
d e n , p ijp e n , sp eelg o ed v a n h o u t, s p o r ta rtik e le n , s p e len e n b ilja r te n , h o u tm e e l).
B e w e rk t h o u t ................................................ B a la n s v a n h e t g e z a a g d n a a ld - en
6. K u r k : k u r k b la d e n e n sto p se ls .
B,z-
(F .A .O .) :
4. H o u te n v a a t- e n d ra a iw e r k (m e t in b e g rip v a n p o tlo
5. K a d e rs , lijs t- e n sc h a a fw e rk .
des
N'
lo o fh o u t. B a la n s v a n tr ip le x h o u t. B a la n s d e r d w a rslig g e rs.
7. M a n d e n m a k e rij e n r o ttin g . 8. K lo m p e n m a k e rij. 9. B o rs te lm a k e rij.
H o u tp u lp e n p u lp p r o d u c te n r B a la n s , p ro d u c tie e n z ic h tb a a r v e r113 b r u ik ....................................................... e n 114
10. K is te n e n to n n e n n ijv e r h e id . 11. P a r k e t. 12. H o u tb r a n d s to f .
P ro d u c tie A n d e rz ijd s w e rd e n e n k e le g eg e v e n s o v e r d e h o u t p ro d u c te n o n tle e n d a a n h e t Annuaire Statistique des produits forestiers, h e tw e lk m e t n u t k a n g e ra a d p le e g d w o rd e n v o o r d e d e fin itie s d e r in d e ta b e lle n v e rm e ld e te r m e n (( Jaarboek 19d9, blz. 165-170). (58) Belgisch Staatsblad v an 4 O ctober 1945, blz. 6434-6436.
—
van
v e z e lp a n e le n
p a p ie r,
k a r to n
en
280 e n 281 .
.
.......................................
115
• 281
A n d e re b o s b o u w p ro d u c te n : P r o d u c tie v a n ta a n h o u d e n d e sc h o rs
116
281
B a la n s d e r b o s b o u w p ro d u c te n . . . . . . .
117
282
V e rb ru ik d e r b o s b o u w p ro d u c te n p e r i n w o n e r . . . . . ............ ................
118
281
;90
—
Q. — R U B B E R Bbon
:
L ite r a tu u r
N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k . : S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k .
K r a c h te n s e en m in is te rie e l b e s lu it v a n 31 J a n u a r i 1945 (59) m o e te n d e b e w e g in g e n d e r v o o rra d e n a a n ru b b e r , a s b e s t, m ic a e n so m m ig e a n d e re ru b b e r p r o d u c te n a a n g e g e v e n w o rd e n ; e e n a n d e r b e s lu it v a n d e z e lfd e d a g (60) re g le m e n te e rd e d e v e rd e lin g e r v a n . S le c h ts een d e rd e b e s lu it v a n 3 M a a r t 1947 (61) v e r p lic h tte v a n J a n u a r i 1947 a f t o t o p m a k in g v a n e e n m a a n d e lijk s e s t a ti s ti e k b e tr e f fe n d e d e b e w e g in g e n d e r v o o rr a d e n in d e ru b b e r n ijv e r(59) Belgisch Sta a tsb la d van 4 Februari 1945, blz. 569-570. (60) B e lg isch S ta a tsb la d van 4 februari 1945, blz. 575-676. (61) B elg isch S ta a tsb la d van 15 Maart 1947, blz. 2685-2686.
R.
B ro n
:
L ite r a tu u r
h e id . M a a r t o t o p h e d e n p u b lic e e rd e h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k s le c h ts e e n s t a ti s ti e k d e r p ro d u c tie v a n fie ts b a n d e n . V e rm e ld e n w ij te n s lo tte , d a t e e n b e s lu it v a n 20 F e b r u a r i 1950 (62) e e n ja a r lijk s e s t a ti s ti e k v a n de p ro d u c tie d e r r u b b e r n ijv e rh e id d o e t o p m a k e n . g e p u b l ic e e r d e
t a b e l
(jaarcijfers)
P ro d u c tie v a n fie ts b a n d e n
............ ..
N'
B lz.
119
282
(62) B elg isch S ta a tsb la d van 22 Maart 1950, blz. 2146 e.v.
W A T E R V O O R Z IE N IN G
N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k . : S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k .
E e n m in is te rie e l b e s lu it d d . 21 M ei 1946 (63) b e v e e lt d e o p m a k in g é n v a n e e n m a a n d e lijk s e én v a n e e n j a a r lijk s e s t a ti s ti e k v a n d e p ro d u c tie d e r w a te rb e d r ijv e n . D e j a a r to t a le n v a n d e m a a n d e lijk s e c ijfe rs d e r w a te r-
g e p u b l ic e e r d e
t a b e l
(jaarcijfers)
N'
B lz .
120
282
W a te rv o o rz ie n in g e n p e rs o n e e ls te rk te (a rb e id e rs e n b e d ie n d e n ) ...................
v e rd e lin g w o rd e n v e rm e ld in ta b e l 120. (63) B elgisch S ta a tsb la d van 10 Juli 1946, blz. 5758.5759.
S. — L A N D - E N T U I N B O U W P R O D U C T I E (64) B ro n n e n
:
M in isterie v a n L a n d b o u w . N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k .
L i t e r a t u u r : S t a t i s t i s c h L a n d b o u w ja a r b o e k v a n B e l g i ë ( N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k ) .
B r o c h u r e d e r r e s u lta t e n v a n d e d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k g e p u b lic e e r d e o p n a m e n . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o . L a n d b o u w tijd s c h r ift ( M in is te r ie v a n L a n d b o u w ). S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g d e r N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . ^ A n n u a i r e d e S t a t i s t i q u e s a g r ic o le s e t a li m e n ta ir e s ( O r g a n i s a t io n d e s N a t i o n s - U n i e s p o u r l ’a l i m e n t a t i o n e t l'a g r ic u l tu r e ) . A n n u a i r e S ta tis tiq u e d e s N a tio n s - U n ie s .
S e d e rt
1941
(65) w e rd e n e lk j a a r
d rie la n d b o u w
te llin g e n g e d a a n : . 1° Een opname van de wintergranen en van de veestapel
op 1 Januari D eze te llin g o m v a t d e w in te rb e z a a ïn g e n . : w in te r g ra n e n e n o lie h o u d e n d e p la n te n , e v e n a ls d e v e e s ta p e l. A a n d eze te llin g z ijn o n d e rw o rp e n a l d e n a tu u r lijk e e n re c h ts p e rs o n e n , d ie te n m in s te 1 a re v a n e en d e r v o o r m e ld e te e lte n e x p lo ite re n o f b e z itte n , o f e ig e n a a r z ijn v a n v a n e e n o f m e e rd e re d ie re n w a a ro p d e te llin g b e tr e k k in g h e e ft. D e te llin g e n d ie o p 31 D e c e m b e r 1929 en v a n 1 J a n u a r i 1946 a f g e h o u d e n w e rd e n , h o u d e n re k e n in g m e t d e g eg ev en s d e r O o ste lijk e k a n to n s . (64) H et werd onnodig geeicht gegevens te publiceren over de producten van de jacht en over de bosontginning (telling in 1929, 1941. en op 15 Maart 1950). D e opname van het aantal vergunningen voor jachtwapendracht en van het aantal stropersver^unningen wordt gepubliceerd in het S ta tistisc h Ja a rb o ek voor B e lg ië e n B e lgisch-K ongo (bron : Bestuur van water staat en bosbouw). Cf. inzonderheid boek 71, blz. 125. D e door boomkwe kerijen bezette oppervlakten worden begrepen in de land- en tuinbouw producten (blz. 92); over de houtproductie is sprake in het hoofdstuk der houtindustrie, blz. 90. (65) Een reeks gelijkaardige tellingen werden op touw gezet in 1929.
2° Een telling van de op 15 M aart bebouwde gronden O p 1 A p ril 1942 w erd in e lk e g e m e e n te o p n a a m v a n e lk e e x p lo ita n t, in g e z e te n e o f n ie t, een s te e k k a a r t o p g e m a a k t d ie d e k a d a s tr a le e n d e b e b o u w d e o p p e rv la k te n v e rm e ld t v a n a lle g ro n d e n , w elk e d o o r d e e x p lo ita n t o p h e t g ro n d g e b ie d v a n d ie g e m e e n te b e b o u w d w o rd e n . D e a ld u s o p g e ste ld e s te e k k a a r te n d e r e x p lo ita n te n w o rd e n o p d e 15e M a a r t v a n e lk j a a r o n d e r to e z ic h t v a n d e b u r g e m e e s te rs in o rd e g e b ra c h t a a n d e h a n d v a n d e in lic h tin g e n d ie én d o o r d e e x p lo ita n te n é n d o o r d e e ig e n a a rs, d e v o o r n a a m s te h u u r d e r s o f b e h e e rd e rs v a n p a rc e le n v e r s tr e k t w o rd e n . M et b e b o u w b a a r la n d , v a n te n m in s te e en a re , w o rd e n b e d o e ld d e e ig e n lijk e te e ltg r o n d e n , m o e s tu in g ro n d e n , m a a i- o f g ra s w e id e n , b o o m g a a rd e n , b o o m k w e k e rije n e n d e h o v e n v a n m in d e r d a n d rie a re s d ie bij g eb o u w en b e h o re n . 3° Een land- en tuinbouwtelling op 15 M ei A a n d e ze te llin g z ijn a l d e n a tu u r lijk e e n r e c h ts p e r so n e n o n d e rw o rp e n , d ie o p 15 M ei, in B elg ië o f in een
d e r n a b u rig e la n d e n o f in d e d o o r d e d o u a n e w e t b e p a a ld e g re n sz o n e , te n w elk e tite l o o k , e e n o f m e e rd e re te e lte n e x p lo ite re n o f b e z itte n (60), m e t ee n g e z a m e n lijk e o p p e rv la k te v a n te n m in s te é é n a re , e v e n a ls d ie p e rs o n e n , w elk e e ig e n a a r z ijn v a n een o f m e e rd e re d ie re n (p a a rd e n , ezels, m u ild ie re n , m u ile z e ls, ru n d e r e n , sc h a p e n , v a rk e n s , g e ite n , h e n n e n , k o n ijn e n e n b ije n ), e n d ie g e n e n d ie tr a c to r s , la n d b o u w m o to re n e n je e p s v o o r la n d b o u w g e b ru ik b e z itte n . B o v e n d ie n m o e te n a l d e n a tu u r lijk e e n re c h ts p e rs o n e n d ie zich m e t h a n d e ls d o e le in d e n m e t m o e s tu in -, f r u it- o f b lo e m e n te e lt b e z ig h o u d e n v a n 1941 a f in lic h tin g e n v e rs tre k k e n a a n g a a n d e e e n li js t v a n p r o d u c te n d ie v e rm e ld w o rd t in b ijla g e t o t h e t b e s lu it d a t d e te llin g o p le g t. Z ij v e rs tre k k e n e v e n e e n s in lic h tin g e n n o p e n s d e b e z a a iin g e n , z o d a t e e n v e rg e lijk in g k a n g e m a a k t w o rd e n tu s s e n d eze la a t s t e e n d e o p p e rv la k te v e rm e ld o p d e s t e e k k a a r t v a n d e e x p lo ita n t, w elk e o p g e ste ld o f b ijg e h o u d e n w e rd b ij d e te llin g d e r b e b o u w d e g ro n d e n o p d e v o o ra fg a a n d e 15 M a a rt.
1. Plantaardige landbouwproductie A a n d e h a n d v a n d e la n d - e n tu in b o u w te llin g v a n 15 M ei k u n n e n d e b e b o u w d e o p p e rv la k te n v o o r elk d e r p la n ta a rd ig e te e lte n g e s c h a t w o rd e n . O m e e n ra m in g te b e k o m e n v a n h e t g e m id d e ld re n d e m e n t p e r h e c ta re — e n v a n d a a r e en ra m in g v a n d e o p b re n g s t d o o r d e o p p e r v la k te v a n e lk e te e lts e c to r t e v e rm e n ig v u ld ig e n m e t h e t o v e re e n s te m m e n d g e m id d e ld re n d e m e n t — b e s c h ik t h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k o v e r o n g e v e e r 500 c o rre s p o n d e n te n (67), g e k o z e n o n d e r la n d b o u w d e sk u n d ig e n e n re c h ts tr e e k s g e c o n tro le e rd d o o r d e R ijk s la n d b o u w k u n d ig e n ; h u n in d iv id u e le s e c to r g ro e p e e r t g e m id d e ld v ijf t o t zes g e m e e n te n . Z e lic h te n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k v o o r o v e r d e e v o lu tie d e r te e lte n g e d u re n d e d e g ro e ip e rio d e v a n N o v e m b e r a f, e n o v e r h e t v o o rlo p ig e n d e fin itie f r e n d e m e n t d e r o o g ste n v a n J u n i a f. N a a r m a te d e v e rs c h ille n d e o o g ste n v o rd e re n , k rijg e n d ie ra m in g e n e e n d e fin itie f k a r a k t e r : in A u g u s tu s v o o r d e v ro e g e a a rd a p p e le n , k la v e r, ru p s k la v e r e n w e id en ; in S e p te m b e r v o o r d e h a lfv ro e g e a a rd a p p e le n , d e g ra n e n , m e t u its lu itin g v a n h a v e r; in O c to b e r v o o r h a v e r, b o e k w e it, b o n e n , la te a a rd a p p e le n , en z.; in N o v e m b e r te n s lo tte v o o r d e o v e rig e te e lte n , w a a ro n d e r s u ik e r- e n v e e v o e d e rb ie te n , w o rte le n , enz. D e b e re k e n in g v a n d e la n d b o u w p ro d u c tie , v o o r ie d e re te e lt, g e s c h ie d t a ls v o lg t : E lk w a a rs c h ijn lijk g e m id d e ld r e n d e m e n t p e r s e c to r w o rd t v e rm e n ig v u ld ig d d o o r d e v o o rlo p ig e o p p e rv la k te v a n d e se c to r. H e t to t a a l p e r a rr o n d is s e m e n t v a n d e v o o rtb re n g in g p e r s e c to r g e e ft d e v o o rlo p ig e v o o r tb r e n g in g p e r a rro n d is s e m e n t; d ie v o o rtb re n g in g , g e d e e ld d o o r d e v o o rlo p ig e o p p e rv la k te v a n h e t a rr o n d is s e m e n t, g e e ft a ls q u o tië n t h e t g e m id d e ld r e n d e m e n t p e r a r r o n d is s e m e n t. Waarvan de lijst voorkomt in bijlage to t bet besluit d at de telling
n
D it g e m id d e ld r e n d e m e n t p e r a rr o n d is s e m e n t w o r d t v e rv o lg e n s v e rm e n ig v u ld ig d d o o r d e d e fin itie v e o p p e r v la k te (w a a rv a n d e s c h a ttin g s le c h ts o p h e t e in d e v a n h e t j a a r b e k o m e n w o rd t); a ld u s b e k o m e n w e d e d e f in i tie v e v o o rtb re n g in g p e r a rro n d is s e m e n t. H e t t o t a a l p e rp ro v in c ie v a n d e d e fin itie v e v o o rtb re n g in g p e r a r r o n d is s e m e n t g e e ft d e p ro d u c tie p e r p ro v in c ie w elk e, g ed e e ld d o o r d e o p p e rv la k te , h e t g e m id d e ld r e n d e m e n t v e r s t r e k t. D e so m d e r r e s u lta t e n p e r p ro v in c ie g e e ft o p h a a r b e u r t d e s c h a ttin g v a n d e R ijk s p ro d u c tie ; e n h e t q u o tië n t v a n d e z e p ro d u c tie d o o r d e d e fin itie v e o p p e r v la k te v e r s tr e k t h e t g e m id d e ld r e n d e m e n t. D o o r een g e lijk a a r d ig e b e re k e n in g b e k o m t m e n d e p ro d u c tie , o p p e rv la k te e n re n d e m e n t p e r la n d b o u w s tre e k . D e d o o r d e z e b e re k e n in g b e k o m e n p ro d u c tie h o e v e e l h e id g e e ft d e b r u tto - p r o d u c tie ; zij o m v a t n ie t a lle e n d e a f z e t (n e tto -v o o rtb re n g in g ), m a a r e v e n e e n s d a t g e d e e lte v a n d e p ro d u c tie , d a t n o d ig is o m in d e b e h o e fte n d e r h o e v e n te v o o rz ie n (z a a d , v e e v o e d e r, v o e d in g s w a re n v o o r d e fa m ilie e n v o o r h e t p e rso n e e l). D e k e n n is v a n d e la n d b o u w p ro d u c tie v o ls ta a t n ie t o m d e p ro d u c tie s c h o m m e lin g e n te b e s tu d e re n . D e h ie rb o v e n o n tw ik k e ld e b e re k e n in g sw ijz e to c h w ijs t u i t d a t d e p ro d u c tie v a n tw e e f a c to re n a fh a n k e lijk is : d e b e z a a id e o p p e rv la k te e n h e t g e m id d e ld re n d e m e n t p e r h a . V o o r ie d e re te e l t d ie n e n d ie b e id e f a c to re n d u s a fz o n d e rlijk o n tle e d te w o rd e n . O p d i t o g e n b lik b e s c h ik t m e n o v e r g e en e n k e l n a u w k e u rig g e g e v e n a a n g a a n d e d e tu in b o u w p r o d u c tie .
(jaarcijjtrs)
N'
Blz>
121
283
o p b r e n g s t .............................................. R a m in g v a n d e p la n ta a r d ig e
122
284
la n d b o u w p ro d u c tie ........................ A a n w e n d in g v a n c h e m isc h e m e s ts to f-
123
285
124
286
GEPUBLICEERDE TABELLEN
In d e lin g e n o p b re n g s t d e r v o o rn a a m s te B e lg isc h e te e lte n : a) B e te e ld a re a a l (68) v o lg e n s d e te llin g o p 15 M ei ........................ b) R a m in g v a n d e g e m id d e ld e c)
2. Dierlijke landbouwproductie D e d ie rlijk e p ro d u c tie o m v a t d e v e e p ro d u c te n , de m e lk e rij- e n n e e rh o fp ro d u c te n . D e g e te ld e e e n h e d e n 1’ g e v e n e e n b e n a d e re n d b e e ld v a n h e t p ro d u c tie v e rm o g e n ; ee n ja a r lijk s e te llin g v o l s t a a t in d e r d a a d n ie t o m d e p ro d u c tie z e lf te d o e n k e n n e n , a a n g e z ie n d e jo n g v e r b r u ik te d ie re n n ie t k o n d e n o p g e n o m e n w o rd e n (69). W a t d e s la c h tin g e n b e tr e f t, ze o m v a tte n d e v o o r v e rk o o p g e s la c h te e n a a n o n d e rz o e k o n d e rw o rp e n d ie re n e v e n a ls h e t v o o r p a r tic u lie r v e r b r u ik g ed o o d v e e d a t n ie t a a n p a te n t r e c h t o n d e rw o rp e n w e rd . D eze s t a ti s ti e k v e rm e ld t h e t a a n ta l g e s la c h te d ie re n , h e t le v e n d g e w ic h t e n h e t g e w ic h t a a n v le e s d e r g e s la c h te d ie re n (v ie r k w a r tie re n ), v o o r r u n d e r e n , s c h a p e n , v a r k e n s e n p a a rd e n .
(67) Vóór 1940 schatten de Rijkslandbouwkundigen de opbrengst der (68) Met inbegrip van de oppervlakte der tuinbouwteelten. oogsten. Zij geven in metrieke centenaren de waarschijnlijke productie per ha. (69) Om dit euvel te verzachten, werd gedurende de oorlog een permanente van elke teelt. H et waarnemingsgebied van elke landbouwkundige w as te inventaris van de runder- en varkensstapel ingericht. . uitgebreid en om vatte ongeveer een derde van een provincie.
—
92
—
3. W aarde der la n d - en tu in b ou w p rod u ctie
D e N a tio n a le B a n k m a a k t d o o r m id d e l v a n s te e k p ro e v e n e en s t a ti s ti e k o p v a n h e t a a n ta l g e sla c h te d ie re n , v o lg e n s d e m a a n d e lijk s e a a n d u id in g e n w elk e h a a r d o o r tw a a lf (70) d e r v o o rn a a m s te s la c h th u iz e n v a n h e t la n d v e r s tr e k t w o rd e n : A n d e rle c h t (C u regh em ), A n tw e rp e n , G e n t, L u ik , C h a rle ro i, L e u v e n , M echelen, B ru g g e , K o r tr ijk , D o o rn ik , V e rv ie rs, H a s s e lt.
D e w a a rd e v a n d e la n d b o u w p ro d u c tie w erd v o o r d e p e rio d e 1936 t o t 1938, v o o r h e t j a a r 1939 e n v a n 1942 a f ja a r lijk s d o o r h e t M in iste rie v a n L a n d b o u w b e re k e n d . D e tw e e s a m e n s te lle n d e f a c to re n v a n d e w a a rd e v a n e lk e p la n te n - o f d ie r e n te e lt, h o e v e e lh e id e n p rijs , w e rd e n op d e h ie r n a v o lg e n d e w ijz e g e ra a m d : d e p ro d u c tie ,
I n n o rm a le o m s ta n d ig h e d e n v e r to o n t d e v e rh o u d in g v a n d e g eg e v e n s d e r N a tio n a le B a n k t.o .v . d ie v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k s le c h ts lic h te
g e s c h a t v o lg e n s d e te llin g e n (74), o m v a t d e w e rk e lijk v e rk o c h te h o e v e e lh e d e n e v e n a ls d ie g e n e w elk e in h e t h u is h o u d e n d e r la n d b o u w e rs v e r b r u ik t w e rd e n , m e t u its lu itin g d e r a ls v e e v o e d e r v o o rb e h o u d e n h o e v e e l h e d e n ; d e p rijz e n z ijn d e g e m id d e ld e p rijz e n d ie d o o r d e p ro d u c e n te n g e d u re n d e h e t b e sc h o u w d e j a a r w e rd e n
sc h o m m e lin g e n (71) e n d e w ijz ig in g e n in d e s la c h tin g e n k u n n e n a ld u s v h ig g e r g e s c h a t w o rd e n ; z o a ls m e n in d e ta b e l k a n v a s ts te lle n , h e b b e n d e a b n o rm a le b e z e ttin g s to e s ta n d e n (re g le m e n te rin g d e r s la c h te r ij, ra n ts o e n e rin g , k la n d e s tie n e s la c h tin g e n ) in so m m ig e g e v a lle n d ie v e rh o u d in g e n g ro n d ig g ew ijz ig d .
o n tv a n g e n . D o o r o p te llin g d e r a ld u s b e re k e n d e w a a rd e n w o rd t d e re s p e c tie v e to ta le w a a rd e d e r p la n ta a r d ig e en d e r d ie rlijk e p ro d u c tie g e sc h a t. D e w a a rd e d e r tu in b o u w p ro d u c tie w e rd g e s c h a t o p b a sis v a n d e o p p e rv la k te n d ie v o o r d e v e rs c h ille n d e te e lte n b e s te m d z ijn ; h e t b e tr e f t h ie r d u s e e rd e r ru w e s c h a ttin g e n d a n e c h te s ta tis tie k e n , z o d a t a a n d ie b e d ra g e n s le c h ts e en in d i c a tie v e w a a rd e d ie n t g e h e c h t.
I n B elg ië is h e t s te e d s m o e ilijk g e w e e st in lic h tin g e n te b e k o m e n n o p e n s d e z u iv e lp ro d u c te n (72); d e g e g e v e n s v a n ta b e l 130 z ijn d a n o o k u ittr e k s e ls u i t h e t Annuaire
International de Statistique agricole 1941-1942 tot 1945 1946, v o l. I l l , v o o r d e ja r e n 1941 t o t e n m e t 1945; v o o r
A a n d e h a n d v a n d ie w a a rd e c ijfe rs r a a m t h e t M in is te r ie v a n L a n d b o u w v e rv o lg e n s h e t p ro d u c tie v o lu m e — o o k so m s w e rk e lijk e w a a rd e g e n o e m d — d o o r e lk d e r
d e d a a ro p v o lg e n d e ja r e n k w a m e n ze v a n h e t M in iste rie v a n L andbouw . W a t d e m e lk b e tr e ft, w e rd in 1937 d e v o lg e n d e p ro -
g lo b a le w a a rd e c ijfe rs t e d e le n d o o r h e t o v e re e n s te m m e n d e
d u c tie v e rd e lin g a a n g e n o m e n (73) : V e e v o e d i n g ...................................................................... M e n selijk v e rb r u ik v a n n a tu u r li jk e m e l k . . . B o te rfa b ric a g e .............................................................. K a a s f a b r i c a g e ................................................................. F a b ric a g e v a n g e c o n se rv e e rd e m e lk , b o te r m e lk , e n z .......................................................................
p rijs in d e x c ijfe r; d i t la a t s t e w e rd o p b a sis v a n d e g e m id d e ld e p rijz e n 1936 t o t 1938 b e re k e n d . A ld u s w o rd e n de b e re k e n d e b e d ra g e n o n ttr o k k e n a a n d e in v lo e d d e r w a a rd e s c h o m m e lin g e n v a n h e t g e ld e n w ijz e n , a lth a n s th e o r e tis c h , e n k e l k w a n tita tie v e b e w eg in g e n a a n . D o o r s a m e n te llin g v a n d e re ë le w a a rd e d e r p la n ta a r d ig e en d ie rlijk e p ro d u c tie b e k o m t m e n u ite in d e lijk e e n s c h a t tin g v a n d e w e rk e lijk e w a a rd e v a n d e to ta le la n d - en
12 p C t. 21 p C t. 60 p C t. 2 p C t.
5 p C t. H e t a a n ta l e ie re n p e r h e n w o rd t g e m id d e ld o p 100 to t 140 p e r j a a r g e s c h a t. E n k e le g eg e v e n s o v e r d e b ije n te e lt v u lle n te n s lo tte d e g e g e v e n s b e tre ffe n d e d e n e e rh o fp ro d u c tie a a n .
JA A B T A B E L L E N
tu in b o u w p r o d u c tie , d o o r e r d ez e la a t s t e b ij t e te lle n . D ie c ijfe rs b e tre ffe n d e d e w e rk e lijk e w a a rd e , in f r a n k e n v a n 1936-1938, g e v e n o n s d u s e e n id e e o v e r h e t v e rlo o p v a n d e g e z a m e n lijk e p r o d u c tiv ite it d e r la n d - en tu in b o u w p r o d u c tie ; o m d e in v lo e d v a n d e u itg e s tre k th e id d e r b e z a a id e o p p e rv la k te n e n d e b e la n g r ijk h e id v a n d e v e e s ta p e l in d e b e re k e n in g v a n d ie p r o d u c tiv ite it u i t te s lu ite n , h e e ft h e t M in iste rie e e n s c h a ttin g g e m a a k t v a n d e w e rk e lijk e w a a rd e d e r p la n ta a r d ig e p r o d u c te n p e r h e c ta re e n v a n d ie v a n d e r d ie rlijk e p ro d u c tie p e r d ie r lijk e e e n h e id (75). D a t a lle s z ijn n a tu u r li jk b e n a d e re n d e g e g ev en s.
Nr
Jaarcijfers : T e llin g v a n d e v e e te e lt o p 15 M e i.......... V e rg e lijk in g v a n d e s t a tis tie k e n d e r s la c h tin g e n ( a a n ta l g e s la c h te d ie re n )
125
286
126
287
D ie re n g e s la c h t, v o o r h e t v e r b r u ik : а) A a n ta l .................................................. ......127 б) L e v e n d g e w i c h t ............................... ......128 c) G e w ic h t v a n h e t v l e e s .......................129
287 288 289
Kwartaalcijfers :
Jaarcijfers :
G E PU B L IC E E B D E T A B E L L E N
R a m in g v a n d e w a a rd e d e r la n d - en tu in b o u w p r o d u c ti e .................................. R a m in g v a n d e w e rk e lijk e w a a rd e d e r p la n ta a r d ig e p ro d u c tie p e r h e c ta re e n d e r d ie rlijk e p ro d u c tie ’p e r d ie rlijk e e e n h e id .......................................................
■
Z u i v e l p r o d u c t e n ........................................... ......130 B i j e n t e e l t ................................................................131
290 290
(70) Dertien slachthuizen to t Februari 1943 inbegrepen. In Maart 1943 werd het slachthuis van Brussel buiten dienst gesteld. (71) Cf. extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie e n Voor lic h tin g : i Belgische Economische Statistieken 1929-1940 », blz. 327. (72) Bij ministerieel besluit van 20 December 1948 (gewijzigd door minis terieel besluit van 15 Januari 1951) werd een maandelijkse statistiek van de productie in de zuivelindustrie voorgeschreven. D e eerste resultaten werden gepubliceerd in het S ta tistisc h B u lle tin uitgegeven door het N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tis tie k van Juli-Augustus 1951, blz. 1347-1348. (73) Cf. A n n u a ir e international de S ta tistiq u e agricole 1941-1945 d 1945-1946, vol. I , blz. 160.
—
( jaarcijfers )
N'
B lz -
132
291
133
290
(74) Volgens de ramingen der Bijkslandboawkundigen voor de vóóroor logse jaren. (75) De < dierlijke eenheid a is een gelijkaardige conceptie als het « quet » van Éngel; het is het aantal voedereenheden gedurende één dag door een bepaald dier verbruikt; de door het Ministerie van Landbouw voor deze berekeningen (cf. L a n d b o u w tijd sc h rift van Mei 1948, blz. 384) aangenomen eenheid is net aantal voedereenheden (gemiddeld 7) dagelijks door een melkkoe van tw ee jaar en meer verbruikt; voor de andere dieren wordt het aantal dierlijke eenheden berekend op basis van het dagelijks rantsoen, geschat in voedereenheden. D e voedereenheid is de hoeveelheid voedsel, welke overeenstemt m et een productie van ongeveer 3 kg. melk (N ils Hansson, cf. E n cyclo p éd ie agricole belge, deel II, blz. 297.
93
—
T. — K O N G O LESE PR O D U C T IE S B bon : L ite b a t u u r
M in is te rie v a n K o lo n ië n .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Bulletin mensuel d'inform ations génitales et Revue des Marchés de la Banque du Congo Belge. Wit Boek : n De Belgische economie in 1950 » van het M inisterie van Economische Zaken en Middenstand. Annuaire Statistique des Nations-Unies.
D e 228,4 (76) m illio e n h a . g ro n d v a n B e lg isc h -K o n g o
K o n g o , m e t u its lu itin g v a n R u a n d a -U ru n d i. D e p r o
(77) w a s in 1948 grosso modo a ls v o lg t in g e d e e ld (in m illio e n e n h a .) : b e w e rk b a re g ro n d 40, w e id e n e n w e i
d u c tie c ijfe rs v a n r a d iu m w e rd e n s e d e r t 1934 n ie t m e e r g e p u b lic e e rd .
la n d 68, b o s e n w o u d 120.
T a b e l 136 h e rn e e m t e n k e le g e g e v e n s n o p e n s d e v o o r n a a m s te n ijv e rh e id s p ro d u c tie s .
V o o r d e in la n d s e te e l t w o rd e n e n k e l d e ra m in g e n v a n d e b e b o u w d e o p p e rv la k te g e p u b lic e e rd . W a t d e s ta tis tie k e n v a n d e p ro d u c tie d e r d e lfsto fin d u s trie ë n b e tr e f t ze w o rd e n o p g e ste ld o p b a s is d e r g eg e v e n s d ie e lk e m a a n d d o o r d e m ijn m a a ts c h a p p ije n a a n h e t K o lo n ia a l G o u v e rn e m e n t w o rd e n o v e rg e m a a k t; d ie in lic h tin g e n h e b b e n s le c h ts b e tr e k k in g o p B elg isch(76) D e totale oppervlakte van Belgisch-Kongo, m et inbegrip der binnen wateren, bedraagt 234,4 millioen ha. D e hierboven vermelde cijfers voor de weiden, bossen en wouden om vatten de savana. (77) Met uitsluiting van Buanda-Urundi dat een oppervlakte heeft van 5,4 millioen ha., m et in 1946, in millioenen ha. : 1,25 bewerkbare gronden (enkel de voornaamste oogsten), 2,75 weiland en 0,1 bossen en wonden.
G E PU B L IC E E R D E T A B E L L E N
(jaarlijkse
N'
B lz .
134
e n 293
135
294
136
294
cijfers) R a m in g d e r o p b re n g s t v a n h e t p la n t e n r i jk ................................................................
292
P ro d u c tie d e r v o o rn a a m s te d e lfsto fb e d rijv e n v a n B e lg isc h -K o n g o e n v a n R u a n d a - U r u n d i ....................................... V o o rn a a m s te
in d u s trië le
p ro d u c tie s
v a n B e lg isc h -K o n g o .............................
— 94 —
Verbruik
M eestal is h e t z ee r m o e ilijk h e t werkelijk verbruik (1) v a s t te ste lle n , d a a r d e w e rk e lijk e sc h o m m e lin g e n d e r v o o rra d e n z eld e n g e k e n d z ijn ; m e n b e p e r k t z ic h d a n o o k g ew o o n lijk t o t h e t zichtbaar verbruik, n a m e lijk d e p ro d u c tie v e rm e e rd e rd m e t d e n e tto -in v o e r, m e t e v e n tu e e l een v e rb e te rin g in v e r b a n d m e t d e w ijz ig in g e n v a n d e z ic h tb a re v o o rra d e n .
(jaarcijfers)
N'
B lz .
Z ic h tb a a r v e rb r u ik v a n v o e d in g s m id d e le n ..................................................
1
295
Z ic h tb a a r v e rb r u ik v a n v o e d in g s m id d e le n p e r in w o n e r ...................
2
295
D eze r u b r ie k o m v a t e v e n e e n s e n k e le g e g e v e n s o v e r h e t z ic h tb a a r v e rb r u ik p e r in w o n e r (v o e d in g sw a re n en
Z ic h tb a a r v e rb r u ik v a n d iv e rse a r t i k e le n .......................................................
3
296
d iv e rse a rtik e le n ) e n d e ra n ts o e n e rin g s ta b e lle n v a n d e p e rio d e 1940-1948. D e in d e x c ijfe rs v a n d e v e rk o o p a a n v e rb r u ik e r z ijn o p g e n o m e n in h e t h o o fd s tu k o v e r d e b in n e n la n d s e h a n d e l.
Z ic h tb a a r v e rb r u ik v a n d iv e rs e a r t i k e le n p e r i n w o n e r .............................
4
296
Z ic h tb a a r v e r b r u ik v a n b ra n d - , delfen a n d e re s to ffe n .............................
5
297
6
298 t o t 299
(1) H e t w erkelijk verb ru ik w ordt evenwel rechtstreeks v astgesteld voor w ater, gas en electriciteit, d a a r de verbruikers v an die producten slechts zelden voorraden aanleggen.
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
B elg ië en G ro o th e rto g d o m L u x e m b u rg :
B elg ië : R a n ts o e n e r in g s ta b e l v a n 1948
— 95 —
1940 t o t
«
Binnenlandse Handel
v e rb r u ik e r o f o p g ro n d v a n d e o p b re n g s t v a n h e t zeg el r e c h t e n d e m e t h e t zegel g e lijk g e s te ld e ta k s e n ; g e g ev en s b e tre ffe n d e h e t v e rlo o p v a n h e t z a k e n le v e n w o rd en v a a k g e p u t u i t v o lg e n d e s ta tis tie k e n : a fv o e rin g e n v a n h e t h a n d e ls re g is te r, fa illie tv e rk la rin g e n e n a a n v ra g e n v o o r c o n c o rd a a t, h e t a a n ta l en h e t b e d ra g d e r p r o t e s t
M e t b in n e n la n d s e h a n d e l w o rd t b e d o e ld : e lk e v è rric h tin g b e tre ffe n d e d e u itw isse lin g v a n g o e d e re n en d ie n s te n : h ij o m v a t d u s d e g ro o th a n d e l, tu s s e n h a n d e l e n k le in h a n d e l.. D e g eg e v e n s b e tre ffe n d e d e v e rd e lin g sm id d e le n ( a a n ta l e n g r o o tte d e r h a n d e ls o n d e rn e m in g e n , h im p e rs o n e e ls te rk te ) z ijn o n d e rg e b r a c h t in h e t h o o fd s tu k « W e rk g e le g e n h e id e n w e rk lo o s h e id » e n in h e t h o o fd s tu k « In k o m e n e n s p a r e n » (R e n d e m e n t v a n d e n a a m lo ze v e n n o o ts c h a p p e n ). Z ijn e rz ijd s k a n h e t v e rlo o p v a n d e o m v a n g d e r tr a n s a c tie s b e o o rd e e ld w o rd e n a a n d e h a n d v a n d e s ta tis tie k e n b e tre ffe n d e d e v e rk o o p a a n
b rie v e n , h e t p e rc e n ta g e v a n d e o n b e ta a ld e w issels t o t h e t g e z a m e n lijk a a n ta l d o o r d e N a tio n a le B a n k t e r in c a s se rin g a a n g e b o d e n w issels, d e v e rric h tin g e n op h a n d e ls fo n d se n e n o p fa c tu re n .
A. — IN D E X C IJ F E R S V A N D E V E R K O O P A A N V E R B R U IK E R B bonnen
:
Nationaal Instituut voor de Statistiek. Nationale Bank van België.
L i t e r a t u u r : S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o .
S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A r b e id sb la d . ' T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië .
G ro ep 3 : g ro o tw a re n h u iz e n g e sp e c ia lise e rd in co n fectie; G ro ep 4 : alle g ro o tw a re n h u iz e n m e t m e n ig v u ld ig e a f d e
T h a n s w o rd e n tw e e g ro e p e n in d e x c ijfe rs b e re k e n d : d e en e d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , d e a n d e re d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië.
lin g e n (g ro ep e n 1 en 2 sa m e n ). W a t g ro e p 3 b e tr e f t, w o rd t s le c h ts e e n in d e x c ijfe r « K le d in g » o p g e m a a k t; v o o r d e a n d e re g ro e p e n w a rd e n v ie r in d e x c ijfe rs b e re k e n d : a lg e m e e n in d e x c ijfe r, m e u b ile rin g , k le d in g , h u is h o u d a rtik e le n e n d iv e rse n . D it
Indexcijfers van het Nationaal Instituut voor de 'Statistiek H e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k h e e ft v a n J a n u a r i 1944 t o t D e c e m b e r 1949 in d e x c ijfe rs (1) b e tr e f fe n d e d e v e rk o p e n a a n v e rb r u ik e r g e p u b lic e e rd (2), w elk e v a s tg e s te ld w o rd e n d o o r h e t b e d ra g v a n d e m a a n d e lijk s e v e rk o o p v a n een a a n ta l u itg e k o z e n g ro o tw a r e n h u iz e n [o n g ev eer 30], c o o p e ra tie v e n [11] e n filia a lb e d rijv e n [20, 19 v a n A p ril 1948 a f] te v e rg e lijk e n m e t d e g e m id d e ld e m a a n d e lijk s e o m z e tc ijfe rs v a n d e p e rio d e 1936 t o t 1938 (3). D e in d e x c ijfe rs v a n d e g ro o tw a re n h u iz e n h e b b e n b e tr e k k in g o p v ijf g ro e p e n , g e n u m m e rd v a n 0 t o t 4 : G ro ep 0 : a l d e g ro o tw a re n h u iz e n (g ro ep e n 1, 2 e n 3 sa m e n ); G ro e p 1 : g ro o tw a re n h u iz e n m e t m e n ig v u ld ig e a fd e lin g e n , d ie in 1945 ee n m a a n d e lijk s o m z e tc ijfe r v a n m e e r d a n 5 m illio e n f r a n k h a d d e n ; G ro ep 2 : g ro o tw a re n h u iz e n m e t m e n ig v u ld ig e a fd e lin g en , d ie in 1945 e e n m a a n d e lijk s o m z e tc ijfe r v a n m in d e r d a n 5 m illio e n f r a n k h a d d e n ; (1) Voor de eerste maal gepubliceerd in het Statistisch Bulletin van Mei 1947, bis. 648. (2) Indexcijfers opgemaakt van October 1942 af, maar niet gepubliceerd vóór December 1943. (3) Van Mei 1948 af, wij Aiging van de basis 1936-1938 voor de coöpe ratieven. —
la a t s t e o m v a t d e v e rk o o p v a n v o lg e n d e a fd e lin g e n : b a k k e rij, v o e d in g sw a re n , h u is h o u d a rtik e le n , ta b a k en ro o k g e rie f, b o ek - en p a p ie r h a n d e l, re u k w e rk e n lu x e a rtik e le n , s p ijs h u is e n te a - ro o m e n d iv e rse n . V o o r d e filia a lb e d rijv e n e n d e s a m e n w e rk e n d e v e n n o o ts c h a p p e n w e rd s le c h ts een, a lg e m e e n in d e x c ijfe r g e p u b lic e e rd . I n h e t Statistisch Bulletin v a n J a n u a r i 1948 p u b lic e e rt h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , te r u g g a a n d t o t J a n u a r i 1946, d e z e lfd e in d e x c ijfe rs, m a a r n ie t m e e r b e tre ffe n d e d e m a a n d e lijk s e o m z e t m a a r w el n o p e n s d e g e m id d e ld e d a g e lijk s e o m z e t in e lk e m a a n d ; ze w e rd e n b e re k e n d d o o r d e a b s o lu te cijfe rs v a n d e m a a n d e lijk s e o m z e t t e d e le n d o o r h e t a a n ta l w e rk d a g e n in d e b e sc h o u w d p e rio d e . D ie b e d ra g e n v a n d e g e m id d e ld e d a g e lijk s e o m z e t w o rd e n d a n v e rg e le k e n m e t d e b e d ra g e n v a n - d e o v e re e n s te m m e n d e d a g e lijk s e o m z e t v a n d e p e rio d e 1936 t o t 1938, d ie o p d e z e lfd e m a n ie r b e re k e n d w e rd en . « D e a fw ijk in g e n d ie te w ijte n z ijn a a n h e t v e ra n d e r lijk a a n ta l d a g e n e n a a n d e a a n w e z ig h e id v a n Z on- e n fe e s t d a g e n w o rd e n a ld u s u itg e s c h a k e ld ». D ie b e w e rin g v a n h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k s c h ijn t e n ig szin s o v e rd re v e n , w a n t h e t is w a a rs c h ijn lijk d a t de
97
—
4
o m z e t tijd e n s d e d a g e n d ie fe e st- o f Z o n d a g e n v o o ra f g a a n e n , w a t so m m ig e a rtik e le n b e tr e f t, tijd e n s d e v o lg e n d e d a g e n g ro te r is d a n o p a n d e re w e rk d a g e n . V a n J a n u a r i 1948 t o t D e c e m b e r 1949 w e rd e n e v e n e e n s in d e x c ijfe rs o p b e w e e g lijk e g ro n d s la g o p g e m a a k t, zow el v o o r d e m a a n d e lijk s e o m z e t a ls v o o r d e g e m id d e ld e d a g e lijk s e o m z e t (t.o .v . d e v o o ra fg a a n d e m a a n d o f t.o .v . d e o v e re e n s te m m e n d e m a a n d v a n h e t v o rig ja a r ) . V oor d e g ro o tw a re n h u iz e n m e t m e e rd e re a fd e lin g e n (g ro ep en 0, 1, 2 e n 4) e n v o o r d e c o ö p e ra tie v e n k o n een o n d e rv e rd e lin g in 10 g ro e p e n v e rb r u ik s a r tik e le n w o rd e n o p g e m a a k t; h e t p ro p o rtio n e e l a a n d e e l v a n e lk e g ro e p a rtik e le n in h e t t o t a a l b e d ra g v a n d e o m z e t w e rd e v e n e e n s g e p u b lic e e rd . H ie r v o lg e n d e v e rs c h ille n d e o p g e n o m e n g ro e p e n : 0. b a k k e rijp r o d u c te n ; 1. v o e d in g s w a re n , b e h a lv e b a k k e rijp r o d u c te n ; 2. k le d in g s a rtik e le n : h e re n k le d ij, d a m e s k le d ij e n k in d e r k le d ij; h e m d e n a fd e lin g ; sch o e n e n ; p a n to ffe ls ; k le d in g sto ffe n ; g a re n e n b a n d ; p a s s e m e n tw e rk ; d a m e s h a n d w erk ; w itg o e d ; re g e n s c h e rm e n ; 3. s to ffe rin g s a rtik e le n : s to ffe rin g sm a te rie e l; m e u b e le n ; sto fferin g sw e e fse ls; ta p ijte n ;
g o rd ijn e n ;
ta fe llin n e n ;
d e k e n s;
4. h u is h o u d a rtik e le n : h u is h o u d a rtik e le n e n ijz e rw a re n ; z ilv erw e rk ; g lasw e rk ; g leisw erk - e n p o rs e le in a rtik e le n ; d ro g e rij w a re n ; 5. ta b a k , sig a re n , s ig a re tte n ; ro o k a rtik e le n ; 6. b o e k h a n d e l e n p a p ie rw a re n ; 7. lu x e re u k w e rk e n lu x e a rtik e le n ; to ile ta rtik e le n ; r e u k w erk ; ju w e le n ; u u rw e rk e n ; le d e rw a re n ; 8. sp ijsh u is; te a -ro o m ; v e rb ru ik s z a a l; 9. d iv e rse n : sp eelg o ed ; fo n o p la te n ; re is a rtik e le n ; s p o r t a rtik e le n ; h y g ië n e a rtik e le n , enz. O m ee n v e rg e lijk in g m e t d e v ro e g e re ru b r ie k : h u is h o u d a rtik e le n e n d iv e rse n m o g e lijk t e m a k e n , w e rd ee n r e c a p itu le re n d in d e x c ijfe r o p g e m a a k t v o o r d e g ro e p e n 0, 1, 4, 5, 6, 7, 8 e n 9. S e d e rt J a n u a r i 1950 (4) k ie s t h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k n ie t m e e r d e p e rio d e 1936-1938 a ls b a sis v o o r h a a r in d e x c ijfe rs; d e k e u z e v a n e e n m e e r re c e n te b a sis, n a m e lijk h e t ja a r 1948, m a a k te h e t m o g e lijk h e t a a n ta l ru b rie k e n , w a a rv o o r in d e x c ijfe rs v a n d e o m z e t w o rd e n b e re k e n d , u i t te b re id e n (m a a n d e lijk s e o m z e t, g e m id d e ld e d a g e lijk s e o m z e t, in d e x c ijfe rs m e t b e w eeg lijk e b a s is : o v e re e n k o m stig e m a a n d v a n h e t v o rig e ja a r ) . H ie r n a v o lg e n e n k e le a a n w ijz in g e n w elk e in v e r b a n d m e t so m m ig e v a n d ie in d e x c ijfe rs d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k v e r s tr e k t w e rd e n .
Grootwarenhuizen met menigvuldige afdelingen Voeding : . aan
bed erf
o n d e r h e v ig e
: w a a rin b e g re p e n
w aren
r e s t a u r a n t
te a -ro o m , s n a c k - b a r e n so d a .
,
Kleding : s t o f f e n
p e r
m e t e r
b o v e n k l e d in g
v o o r
Ö O V E N K L E D IN G
VOOR
ONDERGOED,
v e r k o c h t m a n n e n
DAM ES
e n
EN
B IJK O M E N D E
, jo n g e n s
.
M E IS JE S .
K L E D IN G S T U K K E N
EN
w a a rin , b u ite n o n d e rg o e d , b e g re p e n z ijn : h o e d e n , n a a ig e re e d s c h a p e n p a tr o n e n , sc h o e n e n en p a n to ffe ls , re g e n s c h e rm e n , w a n d e ls to k k e n en m a r o k ijn w a re n . O P S C H IK A R T IK E L E N ,
Meubilering : T E X T IE L W A R E N v o o r s t o f f e r in g , w a a r v a n ta f e llin n e n , d e k e n s, g o rd ijn e n , ta p i jt e n , lin o le u m e n b e h a n g s e l p a p ie r d e b ijz o n d e rs te b e s ta n d d e le n u itm a k e n . M EUBELEN,
LUCHTERS
EN
V E R S IE R IN G S V O O R W E R P E N .
Huishouden : h u is h o u d e l ijk e a r t ik e l e n : h u is h o u d e lijk e v o o r w e rp e n in m e ta a l, ru b b e r , h o u t en p la s tie k , p la te e lw e rk e n p o rs e le in , g las, z ilv e re n v a a tw e rk , z in k e n v o o rw e rp e n
v o o r w a sh u is, w e e g sc h a le n , n a g e ls e n h a n g s lo te n , v e r f sto ffe n e n p r o d u c te n v o o r o n d e rh o u d . h u is h o u d e l ijk e
t o e s t e l l e n
e n
e l e c t r ic it e it
:
k le in e e le c trisc h e to e s te lle n v o o r h e t h u is h o u d e n , e le c tr is c h e w a sm a c h in e s, sto fz u ig e rs, k o e lk a s te n , r a d io ’s, v e rw a rm in g s to e s te lle n e n g e z o n d h e id sto e s te lle n .
Tabaks- en rokersgerief. Boek- en papierhandel : b o e k h a n d e l p a p ie r h a n d e l
: b o e k e n , d a g b la d e n en p la n s . : sch o o lg e rie f,
b u re e lb e n o d ig d h e d e n ,
v e rf- e n te k e n b e n o d ig d h e d e n , p a p ie r e n v e rsie rse ls, v u l p e n n e n e n v u lp o tlo d e n , p o s tk a a r te n e n o p tie k .
Parfumerie en toilet : P a rfu m e rie , z e e p , t a n d p a s ta , a rtik e le n v o o r h e t v e r zo rg e n d e r h a n d e n , k a m m e n , k le in e b o rs te ls , a r t s e n ijb e re id k u n d e , h a a rk a p p e r s s a lo n e n sa lo n v o o r h a n d - en v o e tv e rz o rg in g .
Speelgoed, spélen, sport- en reisartikelen : S p eelg o ed , g e z e lsc h a p ssp e le n , k e rs tfe e s tv o o rw e rp e n , k in d e rw a g e n s, f ie ts e n , c a m p in g , s p o r t- e n ja c h t - e n v isg e rie f, v a lie z e n e n za d e ls.
re is a rtik e le n ,
Grote kledingsbedrijven : Coöperaties. Filiaalbedrijven : h e t v ro e g e r a lg e m e n e in d e x c ijfe r is a fg e s c h a ft. S le c h ts d é ta il-in d e x c ijfe rs w o rd e n g e p u b li c e e rd : « O n d e rg o e d , b ijk o m e n d e k le d in g s tu k k e n en o p s c h ik a rtik e le n » e n e rz ijd s e n « S c h o e n e n » a n d e rz ijd s . Groothandel in algeme?ie voedingswaren
w a re n , w ijn e n s te r k e d r a n k e n v a lle n .
N a a s t d e in d e x c ijfe rs v a n d e v e rk o o p a a n v e rb r u ik e r b e s t a a t n o g e e n in d e x c ijfe r d a t v a n J a n u a r i 1946 a f h e t v e rlo o p w e e rg e e ft v a n h e t o m z e tc ijfe r d e r g r o o t h a n d e la a rs , d ie a a n o n a fh a n k e lijk e k le in h a n d e la a r s v e r
(4) S ta tistisc h B u lle tin van Mei 1950, blz. 957. De indexcijfers berekend op de nieuwe basis 1948 = 100 werden retrospectief gepubliceerd van Januari 1949 af.
k o p e n ; d ez e s ta tis tis c h e re e k s w o r d t o p g e m a a k t d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k , in s a m e n w e rk in g m e t d e N a tio n a le F e d e r a tie d e r V e rd e le rs-G ro ssie rs
z ijn
: b a k k e r ijp r o d u c te n , v le e s , v e rs e g r o e n te n e n f r u it.
n ie t
v o o ra l
aan
bed erf
s u ik e r g o e d
en
o n d e r h e v ig e
c h o c o la d e ,
w aren
, w aaro n d er
s p e c e rije n ,
in g e b lik te
— 98 —
in V o e d in g sw a re n . D a a r d eze s t a tis tie k v o o ra l d e m id d e lm a tig e en d e g ro te o n d e rn e m in g e n o m v a t, « g e v e n d e in d e x c ijfe rs d e to e s ta n d w e e r v a n d e ty p e -o n d e rn e -
W a t h e t in d e x c ijfe r v o e d in g s w a re n d e r filiaalbedrijven b e tr e f t, d it w o rd t, zo als d e in d e x c ijfe rs b a k k e rijp r o d u c te n , v o e d in g s w a re n , k le d in g v a n d e coöperatieven, b e k o m e n
m in g m e t e en g e m id d e ld o m z e tc ijfe r v a n 25 m illio en , d.w .z. d e f ir m a d ie in o rd e v a n b e la n g rijk h e id ie ts b o v e n h e t g e m id d e ld e lig t » (5) (6).
d o o r s a m e n te llin g v a n d e m a a n d e lijk s e o m z e tc ijfe rs e n d o o r v e rg e lijk in g v a n h e t t o t a a l m e t h e t o v e re e n k o m s tig to t a a l v a n de b a sisp e rio d e . I n 1939 d e e ld e n tie n f i r m a ’s m e t o n g e v e e r d rie d u iz e n d filia le n h u n v e rk o o p c ijfe r m ee; n u z ijn e r m a a r z e v e n m e e r (tw ee v a n de d e e ln e m e n d e f ir m a ’s z ijn sa m e n g e sm o lte n ); d e c o o p eratie v e n v a n h u n k a n t o m v a tte n , w a t d e b a k k e r ijp r o d u c te n b e tr e ft, n e g e n so c ia listisc h e , v ie r c h ris te lijk e e n één n e u tr a le c o o p e ra tie f; v o o r d e v o e d in g s w a re n : d e z elfd e c o o p e ra tie v e n p lu s ee n m a g a z ijn in g e r ic h t d o o r w e rk g ev ers; v o o r d e k le d in g : a c h t so c ia listisc h e , d rie c h r is te lijk e , e e n n e u tr a le c o o p e ra tie f e n éé n m a g a z ijn in g e ric h t d o o r w e rk g e v e rs.
In d e x c ijf e rs b e r e k e n d d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B e lg i ë D e in d e x c ijfe rs o p g e m a a k t d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië h e b b e n a ls b a sis h e t g e m id d e ld e o m z e tc ijfe r v a n d e ja r e n 1936 t o t 1938; v o o r d e g ro o tw a re n h u iz e n w o rd e n d rie in d e x c ijfe rs b e re k e n d : k le d in g , sto ffe rin g , huishoudai'fcikelen e n d iv e rse n . V o lg e n d e s te e k p ro e f w e rd to e g e p a s t :
Aantal firm a’s
g e p u b lic e e rd e Periode
Van 1939 to t 1941 .................... Van 1942 to t 1944 .................... Van 1945 to t 1949 .................... In 1950............................................
Kleding
Stoffering
8 9 9 8
5 6 6 5
Huishoud artikelen en diversen
E lk e f ir m a z e n d t d e in d e x c ijfe rs v a n ie d e r v a n die v e rs c h ille n d e g ro e p e n a rtik e le n o p g e m a a k t o f te r u g g e b r a c h t t o t d e b a sis 1936-1938 = 100; h e t in d e x c ijfe r v a n d e r u b r ie k w o rd t b e k o m e n d o o r h e t e e n v o u d ig re k e n k u n d ig g e m id d e ld e v a n d e v o rig e in d e x c ijfe rs. O n d e r d e ru b r ie k « K le d in g » w o rd t a lles b e g re p e n w a t d ie n t o m zich te k le d e n , a ls o o k d e c o n fe c tie -a rtik e le n in w eefsel e n g a re n ; m e t « s to ffe rin g » w o rd e n b e d o e ld : m e u b e ls, m u u rb e k le d in g e n , b e h a n g p a p ie r, ta p ijt e n , k u n s t v o o rw e rp e n ; d e ru b r ie k « h u is h o u d a rtik e le n e n d iv e rse n » te n s lo tte b e v a t d e a rtik e le n v a n d e d iv e rs e a fd e lin g e n v a n d e g ro o tw a re n h u iz e n , b e h a lv e d ieg en e d ie in d e tw e e v o rig e r u b r ie k e n z ijn o p g e n o m e n e n d e v o e d in g s w a re n . (5) Levensm iddelen , Maandelijks Tijdschrift van de Nationale Federatie der Verdelers-Grossiers in Voedingswaren, October 1949, blz. 25. (6) H et aantal getelde firma’s bedraagt : 42 voor bet maandelijks indexcijfer, 45 voor h et jaarlijks indexcijfer in 1946. 44 » » j> » 46 » » » in 1947. 46 » » . » » 48 » » » in 1948. 47 • » » 46 » » » in 1949. 50 » » o » 50 » » » in 1950. H et totaal omzetcijfer van de 48 beschouwde firma’s in 1948 bedraagt 1.229 millioen frank (Ministerie van Economische Zaken en Middenstand, D e B elgische Econom ie i n 1950).
B.
(maandcijfers) N'
Blz-
In d e x c ijf e rs v a n d e v e rk o o p a a n . d e v e r b r u ik e r : b a sis 1936-1938 =
4 5 5 5
ta b e lle n
Nationaal Instituut voor de Statistiek :
100 :
M a a n d e lijk se v e rk o o p v a n J a n u a r i 1944 t o t D e c e m b e r 1949 ............... 1 G em id d e ld e v e rk o o p p e r d a g v a n J a n u a r i 1946 t o t D e c e m b e r 1949. 2 In d e x c ijf e rs v a n d e v e rk o o p : b a sis 1948 = 100 : M a a n d e lijk se v e rk o o p v a n J a n u a r i 1949 t o t D e c e m b e r 1950 ............... 3 e t 4 G e m id d e ld e v e rk o o p p e r d a g v a n J a n u a r i 1949 t o t D e c e m b e r 1950. 5 e t 6
300 e n 301 302 e n 303
304 e n 305 306 e n 307
Nationale Bank van België : In d e x c ijf e rs v a n d e v e rk o o p a a n de v e rb r u ik e r : b a s is tijd v a k 1936-1938 = 100, v a n J a n u a r i 1940 t o t D e c e m b e r 1950 : W a re n h u iz e n : K le d in g ..................................................... S to ffe rin g .............................................. H u is h o u d a r tik e le n e n d iv e rs e n . . . F ilia a lb e d rijv e n : V o e d in g ................. C o ö p e ra tie v e n e n w e rk g e v e rsw in k e ls : B a k k e r i j .................................................. V o e d i n g .................................................. K le d in g .....................................................
7 8 9 10
11 12 13
308 308 308 309
309 309 310
— O PB R E N G ST EN VAN H ET ZEG EL
E N V A N D E H IE R M E E G E L IJ K G E S T E L D E T A K S E N
B ro n : L ite r a tu u r
M in isterie v a n F in a n c ië n . : B e l g i s c h S ta a t s b l a d ( T o e s ta n d v a n d e b e l a s t in g s v e r r ic h t in g e n ) . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is e h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië .
A lhoew el h e t b e d ra g v a n d ie o p b re n g s te n d e in v lo e d o n d e rg a a t v a n d e a lg e m e n e b e d rijv ig h e id (b in n e n - en b u ite n la n d s e h a n d e l), m a g d i t zo m a a r n ie t g ezie n w o rd e n a ls ee n g e tro u w e w e ersp ieg e lin g v a n d e g e d a n e tr a n s a c tie s . M en m o e t in d e r d a a d re k e n in g h o u d e n m e t v e r sch ille n d e f a c to re n d ie a fw ijk in g e n k u n n e n v e ro o rz a k e n tu s s e n h e t b e d ra g v a n d ie o p b re n g s te n e n d e a lg e m e n e b e d rijv ig h e id : v e rs c h u iv in g e n in d e t i j d in g ev o lg e
v e rtra g in g e n b ij d e in n in g d e r b e la s tin g e n , w ijzig in g en v a n d e to e g e p a s te ta r ie v e n (m en zo u d e b e d ra g e n m o e te n k e n n e n d ie u i t h o o fd e v a n e lk e ta k s g e h e v e n w e rd e n ), en z.
g e p u b lic e e rd e
ta b e l
(jaarcijfers)
N'
Blz-
O p b re n g ste n v a n h e t zegel en v a n d e h ie rm e e g e lijk g e ste ld e t a k s e n ..........
— 99 —
14
310
C. — IN SC H R IJV IN G E N IN EN A FV O ER IN G EN VAN H E T H A N D E L SR E G IST E R
B ron : L ite r a tu u r
M inisterie v a n E c o n o m isc h e Z ak en e n M id d en sta n d , B e stu u r v a n d e H a n d el. : D e B e lg is c h e E c o n o m i e i n 1 9 4 9 ( M i n i s t e r i e v a n E c o n o m i s c h e Z a k e n e n M id d e n s t a n d ) .
D e in s c h rijv in g e n in en a fv o e rin g e n v a n h e t h a n d e ls re g is te r h e b b e n b e tr e k k in g o p a lle h a n d e ls b e d rijv e n zelfs zo d e h a n d e l n ie t h u n v o o rn a a m s te a c ti v it e it is. D e v o o rn a a m s te in s c h rijv in g e n o m v a tte n n ie t a lle e n d e n ieu w e b e d rijv e n , m a a r o o k d e o v e rn e m in g e n v a n z a k e n d ie g e s c h r a p t o f o v e rg e b r a c h t w e rd e n in g e v o lg e v e rk o o p , o v e rd r a c h t, ee n o v e rlijd e n , e n z . E e n s c h r a p p in g k a n h e t g ev o lg z ijn v a n e en s to p z e ttin g v a n e e n b e d rijf, v a n een v e rk o o p , e e n o v e r d r a c h t o f een o v e rlijd e n . D e s t a ti s ti e k g e e ft a fz o n d e rlijk e a a n d u id in g e n b e tre ffe n d e d e h a n d e la a r s ( n a tu u rlijk e p e rs o n e n ) e n d e v e n n o o ts c h a p p e n . H e t a a n ta l h a n d e la a rs e n v e n n o o ts c h a p p e n in B elg ië g e v e stig d , w o rd t v e r s tr e k t d o o r d e h a n d e ls te llin g v a n
31 D e c e m b e r 1947. D e c ijfe rs d e r in s c h rijv in g e n en s c h r a p p in g e n h e b b e n s le c h ts e e n in d ic a tie v e w a a rd e , w a n t ta lr ijk e h a n d e la a rs d ie a lle h a n d e ls b e d rijv ig h e id h e b b e n s to p g e z e t, v e rw a a rlo z e n h u n n a a m u i t h e t h a n d e ls r e g is te r te d o e n sc h ra p p e n . D a a re n b o v e n b e v a tt e n d e in s c h rijv in g e n v a n 1944 t o t e n m e t 1946 w a a rs c h ijn lijk b u ite n d e g ew o n e e e rs te in s c h rijv in g e n , a a n v u lle n d e o f w ijz ig e n d e in s c h rijv in g e n .
G E P U B L IC E E R D E T A B E L
N'
In s c h rijv in g e n in e n a fv o e rin g e n v a n h e t h a n d e ls re g is te r ...............................
15
310
D. — F A IL L IE T V E R K L A R IN G E N E N A A N V R A G E N V O O R G E R E C H T E L IJ K C O N C O R D A A T
B ron n en : L ite r a tu u r
G riffies der r ec h tb a n k en v a n k o o p h a n d e l (N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k e n M on iteu r d u C om m erce b e lg e ). : S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k .
H e t a a n ta l fa illie tv e rk la rin g e n en h e t a a n ta l a a n v ra g e n v o o r g e re c h te lijk c o n c o rd a a t (7) w o rd e n d o o r h e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k o v e rg e n o m e n u i t d e ja a r lijk s e d e fin itie v e v e rs la g e n v a n d e g riffie s d e r r e c h t b a n k e n v a n k o o p h a n d e l. A lh o ew el d ie s t a ti s ti e k b e tr e k k in g h e e ft o p d e g eh ele b e d rijv ig h e id , k a n a a n d e h a n d v a n d e ra n g s c h ik k in g d e r fa illie te n p e r b e d rijf, een id e e g e v o rm d w o rd e n v a n d e b e d rijfs g ro e p e n d ie h e t e rg s t
g e tro ffe n z ijn : v o o ra l in d e h a n d e ls b e d rijv e n v in d t m e n h e t g ro o ts te a a n ta l fa illie te n . T a b e l 16 v e r s tr e k t in lic h tin g e n o v e r h e t b e d ra g d e r p a s s iv a v a n d e fa illie tv e r k la rin g e n . g e p u b lic e e rd e
ta b e lle n
(jaarcijfers)
N»
B lz .
16
311
Nationaal Instituut voor de Statistiek
A a n ta l fa illie tv e rk la rin g e n in B elg ië A lg e m ee n o v e r z i c h t ............................. A a n ta l fa illie tv e rk la rin g e n in g e d e e ld (7) H et gerechtelijk concordaat, dat het preventief concordaat heeft vervangen, maakte het voorwerp uit van de schikkingen van het besluit n a a r d e g r o o tte v a n h e t p a s s i e f . . van 9 September 1940 ( B elgisch Sta a tsb la d van 14 September 1940), van het Regentsbesluit van 12 Februari 1946 (B elgisch Sta a tsb la d van 17 Februari 1946, n a a r h e t b e ro e p v a n d e g e fa il blz. 1319 e.v.) van de wet van 10 Augustus 1946 (B elg isch S ta a tsb la d van 16-17 Augustus 1946, blz. 6830 e.v.) en van h et besluit van 25 September 1946 le e rd e ....................................................... (samengeschakelde wetten over het gerechtelijk concordaat) ( Belg isch S ta a ts G e re c h te lijk e c o n c o r d a t e n ...................... blad van 11 October 1946, blz. 9446 e.v.).
17 18 19
311 312 312
E . — S T A T IS T IE K E N D E R P R O T E S T E N
B ron : M inisterie v a n J u s titie . L i t e r a t u u r : S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n
. door h et N a tio n a a l I n s tit u u t voor de S ta tis tie k .
H e t N a tio n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S ta tis tie k o n tv a n g t v a n h e t M in iste rie v a n J u s t it i e s t a te n die v e r s tr e k t w o rd e n d o o r d e griffies d e r h a n d e ls re c h tb a n k e n of, bij o n ts te n te n is , d o o r d e g riffie s d e r r e c h tb a n k e n v a n e e rs te a a n le g . I n d eze s ta te n w o rd t h e t a a n ta l g e p ro te s te e rd e ,
d e r g e p ro te s te e rd e w a a rd e n . T a b e l 20 g e e ft d ie s t a t i s tie k e n w eer p e r h o f v a n b e ro e p v a n 1944 t o t 1950. g e p u b lic e e rd e
100
(jaarcijfers)
N'
Blz-
20
313
G e p ro te s te e rd e , g e a c c e p te e rd e w iss e l b rie v e n ..........................................................
g e a c c e p te e rd e w iss e lb rie v e n v e rm e ld , e v e n a ls h e t b e d ra g —
ta b e l
—
F . — V E R H O U D IN G V A N D E O N B E T A A L D E W IS S E L S T O T D E D O O R D E N A T IO N A L E B A N K V A N B E L G IË T E R IN C A S S E R IN G A A N G E B O D E N W IS S E L S B ron : L ite r a tu u r
N a tio n a le B a n k v a n B elg ië. : J a a r v e r s la g e n v a n d e N a ti o n a le B a n k v a n B e lg ië .
D e a a n g e b o d e n w issels o m v a tte n a lle e n d e g e a c c e p te e r d e e n n ie t-g e a c c e p te e rd e h a n d e lsw isse ls w elk e d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n B elg ië g e d is c o n te e rd w e rd e n m e t u its lu itin g v a n d e w issels d ie h a a r d o o r h a a r c lië n te n t e r in c a s se rin g w e rd e n o v e rg e m a a k t; h u n n e rz ijd s o m v a t t e n d e o n b e ta a ld e w issels s le c h ts d e g e p ro te s te e rd e w issels d ie n a a r d e c e d e n t w e rd e n te r u g g e s tu u r d .
V e rk e e r », ta b e l 52), w a n t d a n z o u d e n d e w issels d o o r de N a tio n a le B a n k a a n d it B e s tu u r to e v e r tr o u w d , d u b b e l g e te ld w o rd e n . D e c ijfe rs v a n ta b e l 21 w ijk e n t o t in 1948 lic h tje s a f v a n d ie d e r ja a r v e rs la g e n , o m d a t d e z e la a t s t e b e tr e k k in g h e b b e n o p d ie n s tja re n d ie n ie t o v e re e n s te m m e n m e t h e t b u rg e r lijk ja a r .
D e w issels d ie b u ite n h e t g e b ie d v a n d e N a tio n a le B a n k m o e te n w o rd e n g e ïn c a sse e rd , w o rd e n a a n h e t B e s tu u r d e r P o s te r ije n to e v e r tr o u w d ; ze w e rd e n evenals de onbetaalde wissels in ta b e l 21 o p g e n o m e n . B e d o eld e
g e p u b lic e e r d e
ta b e l
(jaarcijfers)
N'
BIz-
.V e rh o u d in g v a n d e o n b e ta a ld e w issels t o t d e d o o r d e N a tio n a le B a n k v a n
s t a ti s ti e k m a g d u s n ie t b ij d ie v a n h e t B e s tu u r d e r P o s te rije n g e v o e g d w o rd e n (zie h o o fd s tu k : « V e rv o e r en
B elg ië t e r in c a s s e rin g
aangeboden
w issels .........................................................
22
313
G. — V E R R IC H T IN G E N O P H A N D E L S Z A K E N E N O P F A C T U R E N
D e w e t v a n 25 O c to b e r 1919 (9) o p h e t b e ro e p s k re d ie t te n b a te v a n d e k le in e h a n d e ld r ijv e n d e e n in d u s trië le b u rg e rij, w a a rb ij d e in p a n d g e v in g v a n d e h a n d e ls z a a k g ereg eld w e rd , b e p a a lt in h a a r a r tik e l 7 : « H e t p a n d o p ee n h a n d e ls z a a k k a n e n k e l w o rd e n g e g e v e n a a n b a n k e n o f k r e d ie tin ric h tin g e n , d o o r d e R e g e rin g to e g e la te n e n zich , v o o r d a t s o o r t v e rr ic h tin g e n , o n d e rw e r p e n d e a a n d e v o o rw a a rd e n v e re is t d o o r h e t b e s lu it
» A rtik e l 14. — H e t e n d o s s e m e n t is n ie t g e ld ig te n z ij h e t g e d a a n is te n p r o f ijte v a n e e n b a n k o f v a n een k red ie tin r ic h tin g , d o o r d e R e g e rin g to e g e la te n , o f v a n de le v e ra n c ie rs v a n d e h a n d e la a r o f v a n d e n ijv e r a a r h o u d e r d e r f a c tu u r ».
v a n to e la tin g ». W a t d e d is c o n te rin g e n d e in p a n d g e v in g v a n d e f a c tu u r b e tr e f t, b e p a a lt d e w e t in h a a r a rtik e le n 13 e n 14 d a t : « A rtik e l 13. — H e t r e c h t t o t in c a s se re n v a n d e v e rk o o p p r ijs v a n b e w e rk te sto ffe n o f v a n w a re n , o p d e b e u rs v e rh a n d e ld e n g e n o te e rd , k a n in e ig e n d o m o f in p a n d w o rd e n a fg e s ta a n d o o r e n d o s s e m e n t v a n d e f a c t u u r ( b e h o o rlijk o n d e rte k e n d d o o r d e v e rk o p e r.
v a n E c o n o m isc h e Z a k e n e n M id d e n s ta n d , k a n d it M in iste rie ee n s t a tis tie k v a n d ie tr a n s a c tie s o p m a k e n .
A a n g e z ie n d e e rk e n d e b a n k e n g e re g e ld h e t a a n ta l e n h e t b e d ra g v a n d e o p e ra tië n k r a c h te n s b o v e n s ta a n d e a rtik e le n v e rr ic h t, m o e te n m e d e d e le n a a n h e t M in isterie
D ie s t a tis tie k w e rd o p g e n o m e n in ta b e l 22.
g e p u b lic e e r d e
ta b e l
(jaarcijfers)
V e rric h tin g e n o p h a n d e ls z a k e n en o p f a c t u r e n ......................................................
N'
22
B lz.
313
(8) B elgisch Sta a tsb la d van 21 November 1919, blz. 0258 e.v.
—
101
—
4*
Vervoer en Verkeer
Tabel I verstrekt gegevens (1) opgesteld door de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen in verband m et het aantal reizigers-kilometers en het aantal tonnen-kilom eters van de waren vervoerd per spoor, over de w eg (schattingen) ( 1 ) en te water; aan de hand van die gegevens kunnen de verschillende wijzen van vervoer vergeleken worden. Anderzijds vin dt m en hierna enkele statistieken (1) Deze schattingen berusten enerzijds op h et aantal belastbare voertuigen en anderzijds op zekere onderstellingen nopens het gebruik van d it materieel ; deze hypothesen, die aannemelijk maar theoretiscn zijn, werden door geen enkele statistische waarneming geverifieerd. Die cijfers worden dus onder voorbehoud gepubliceerd.
betreffende de verschillende wijzen van vervoer : spoor wegen (N. M. B. S. en N. M. B .), gem eenschappelijk stadsverkeer (tram, trolleybus, autobus), vervoer over de weg, zee-, binnen- en luchtvaart, evenals betreffende de verbindingsmiddelen : post, telegraaf, telefoon.
g e p u b lic e e rd e
ta b el
(jaarcijfers)
Vervoer per spoor, over de weg en te w ater...........................................................
N»
B lz .
1
315
A antal reizigers-kilometers. Goederen : aantal tonnen-kilom eters.
A. — S P O O R W E G V E R V O E R
1. Belgische spoorwegen Bbonnen
:
M in isterie v a n V erk eersw ezen . N a tio n a le M a a tsch a p p ij v a n B elg isc h e
L ite r a tu u r
S p o o rw eg en .
: Jaarverslagen over de exploitatie van de Nationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. « Statistieken » en « Uitgaven en exploitatiebaten, enz. » (maandelijkse brochure van de N . M . B . S.). Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Arbeidsblad. A nnuaire statistique des Nations-Unies. Bulletin mensuel de Statistique des Nations-Unies.
V ervoermiddelen
PERSONEEL
D e vervoermiddelen om vatten het spoorwegnet, het rollend m aterieel en het personeel. SPOOIÉW EG NET
Practisch wordt bijna gans h et spoorwegnet (2) geëxploiteerd door de N ationale Maatschappij van B el gische Spoorwegen; de lengte van de geëxploiteerde lijnen, die in 1950 meer dan 6.000 km. bedraagt, is sedert 1913 slechts m et 15 pCt. vermeerderd. RO LLEND
M A T E R IE E L
H et park rollend m aterieel bestaat u it stoom loco m otieven, enkele electrische m ichelines en railauto’s m et speciale system en, wagens en bagagewagens voor de reizigers en ten slotte goederenwagens. (2) In Februari 1941 heeft de N ationale Maatschappij der Belgische Spoor wegen de exploitatie van het net van de Nord-Belge overgenomen; in Januari en ïeb ru a ri 1948 heeft ze de lijnen van de « Spoorweg van Mechelen naar Tem euzen (Belgisch gedeelte) » en van de « Compagnie du Chemin de fer de Chimay » overgenomen. Buiten de N . M. B. S. bestaat nog de electrische lijn Biussel-Tervueren, die 14 km . lang is.
D e gem iddelde personeelsterkte van de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegenwordt sedert 1947 berekend in effectieve man-maanden, zonder aftrek van de afwezigheden. D e personeelsterkte van de vorige jaren, oorspronkelijk berekend in productieve m an maanden, werd aangepast ten einde vergelijkbare gege vens te bekomen. . H et aantal agenten per m illioen verkeerseenheden (reizigers-kilometers + tonnen-kilom eters) zware goe deren laat toe de evolutie van het tew erkgestelde per soneel te vergelijken m et die van het verkeer. Verkeer a) Reizigers H et a a n t a l r e i z i g e r s wordt vastgesteld aan de hand van enerzijds h et aantal afgeleverde biljetten en anderzijds h et conventionele aantal reizen dat aange nomen wordt voor de verschillende soorten abonne m enten : dit aantal wordt vastgesteld door tellingen uitgevoerd in de treinen. ,
— 103 —
H et aantal r e i z i g e r s - k i l o m e t e b s wordt vastgesteld (3) rekening houdend, voor de reizigers m et een gewoon biljet, m et de ontvangst per klas, gedeeld door de prijs van de reis per km; w at de abonnem enten betreft wordt rekening gehouden m et een conventioneel m aandelijks aantal reizen, veranderlijk volgens de afstand, verm enig vuldigd of wel h et traject waarvoor h et abonnem ent geldig is, of wel m et een gem iddeld traject dat door peiling vastgesteld wordt. A ls m aatstaf voor het gebruik van de reizigerstreinen gebruikt de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen het a a n t a l r e i z i g e r s p e r t r e i n , of meer bepaald het aantal reizigers-kilometers per trein-kilometer, d.i. de verhouding tussen het aantal reizigers kilom eters en h et volledig productief traject (4) van de trein; dit traject is het traject van de hoofdlocom otief vermeerderd m et het traject van de hulplocom otieven. H et g e m i d d e l d e t r a j e c t p e r r e i z i g e r is eenvoudig het quotiënt van de deling van het aantal reizigers kilom eters door h et aantal reizigers. W at de indexcijfers van h et gebruik van h et tractiematerieel en van het vervoermaterieel betreft, kan men de brochure « Statistieken » van de financiële dienst van de N ationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen raadplegen b) Goederen Voor de beoordeling van de econom ische activiteit in het algemeen komen tw ee statistieken in aanmerking : het aantal geladen wagens, per m aand en zo mogelijk per week, en de tonnem aat van de vervoerde goederen (volledige ladingen). H et a a n t a l w a g e n s , die in de stations van de N a tio nale Maatschappij van Belgische Spoorwegen geladen worden, geeft slechts een benaderende aanwijzing : het vermogen van de wagens is niet altijd hetzelfde, de verschillen in dichtheid van de vervoerde goederen zijn dikwijls h et gevolg van andere oorzaken dan van de bedrijvigheid; ten slotte hebben ook nog de ongelijke lengte van de m aanden en de feestdagen een weerslag op h et aantal geladen wagens. N ochtans zou m en deze cijfers n iet m ogen terugbrengen op type-periodes m et een vast aantal werkdagen, om dat studies over dat onderwerp aangetoond hebben dat bijv. een feestdag in zekere m ate de ladingen vóór en na die dag doen toenem en en die toenam e is dan nog afkanhelijk van de plaats van die feestdag in de week. H et a a n t a l v e r v o e r d e t o n n e n betreft h et n etto gew icht (na aftrek van de taks) van de zware goederen, m .a.w. de wagens die volledig geladen zijn (5.000 kg en meer). D ie statistiek sluit de invloed van h et verschillend verm ogen der wagens uit, maar in verband m et de andere oorzaken die een verkeerde voorstelling van de evolutie der bedrijvigheid kunnen geven, dient hetzelfde voor behoud te worden gemaakt; die statistiek verwaarloost daarenboven een deel van het vervoer (de lichte goederen). (3) Uittreksel uit de brochures S ta tis tie k e n Tan h et Beatuur van de Finan ciële dienst van de Nationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen. (4) Met uitsluiting van de trajecten m et ledige wagens en de rangeertrajecten, maar m et inbegrip van trajecten der railauto’s, lichte en electrische treinen.
Zijnerzijds vorm t het
a an ta l
t o n n e n -k ilo m e t e r s
(netto-gew icht) 66n specifieke aanwijzing van de vervoerbedrijvigheid, en niet van de bedrijvigheid in het algemeen; het is het aantal productieve tonnen-kilom eters, d.w .z. in verband m et h et handelsvervoer m et uitsluiting van h et dienstvervoer, van zware goederen (volledige ladingen van 5.000 kg. en meer); dit aantal wordt, volgens de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen, bekomen door « het gew icht van elke verzending te verm enigvuldigen m et het traject waarvoor ze werd belast en daarna de producten van die verm enigvuldigingen sam en te tellen », m .a.w. elke ton goederen w ordt verm enigvuldigd m et het aantal afgelegde kilom eters. D e m aatstaf voor h et gebruik van de goederentreinen kan worden aangeduid door d e n u t t i g e l a d i n g (voor de volledige ladingen) per trein; deze n uttige lading, die feitelijk h et aantal productieve tonnen-kilom eters per trein-kilom eter uitm aakt, is de verhouding van het aantal tonnen-kilom eters van zware goederen tegenover het ganse productieve traject van de treinen. H et g e m i d d e l d t r a j e c t van een ton zware goederen is de verhouding van h et aantal tonnen-kilom eters tegenover h et aantal vervoerde tonnen. VAN
DE
VERVOERDE
GOEDEREN
Voor andere indexcijfers van h et rendem ent : zie brochure Statistieken van de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen. Onderverdeling van het verkeer per dienst H et onderscheid dat in de tabellen gem aakt wordt tussen binnenlandse dienst (of Belgische interne dienst), doorvoer en internationale dienst, heeft betrekking op de landsgrenzen en n iet op de grenzen van h et net; onder doorvoer verstaat men de wagens die door België rijden zonder te worden gelost, alsook de ladingen die u it h et buitenland komen m et bestem m ing naar een Belgische haven, om over zee te worden uitgevoerd. Bedrijfsontvangsten en -uitgaven D e bedrijfsontvangsten kunnen een schattingselem ent van h et verkeer uitm aken, maar ze zijn ook afhankelijk van de schommelingen der tarieven. H et gaat hier om geboekte ontvangsten, na aftrek van belasting. Zoals de naam h et aanduidt, om vatten de ontvangsten « reizigers en reisgoederen », de ontvangsten van de reis goederen die vervoerd worden in de bagagewagens der reizigerstreinen, alsook de postpaketten (W ereld-Postunie); de « bijkom stige verkeersontvangsten » om vatten de ontvangsten voortkom end van bewaring van bagages, van perronkaartjes in. de stations, van werkloosheids taksen, van opslag in pakhuizen, van weging, enz. Sinds m idden 1946 om vatten de ontvangsten ook nog een toelage van de Staat als vergoeding voor h et verlies aan ontvangsten voortvloeiend u it de verlaging m et 10 pCt. van de tarieven op 20 Mei 1946 en u it de verho ging van de prijzen der brandstoffen op 1 Juli 1946. D eze ontvangsten werden aanvankelijk door de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen opgetekend in m indering op de « uitgaven voor brandstof », maar later werden ze ontvangsten geboekt w egens de ontoereikend heid van de tarieven en de prijsverhoging der brand-
— 104 —
stoffen; de vroegere cijfers werden gewijzigd om de vergelijking mogelijk te maken. De exploitât]'ecoëfficiënt verhouding van de uitgaven to t de inkom sten verm enigvuldigd door honderd is des te groter naarm ate h et deficit hoger ligt. H et over schot op honderd duidt het deel van de uitgaven aan dat niet gedekt wordt door de exploitatieontvangsten (met inbegrip van de Staatstoelage); zo de coëfficiënt lager is dan honderd, dient h et overschot van de o n t vangsten op de exploitatieuitgaven om de financiële lasten het hoofd te bieden, en eventueel om een w inst te vormen; de Staat verzekert echter de financiële dienst van de leningen die krachtens het w etsbesluit van 30 N ovem ber 1946 (3 milliard frank) uitgeschreven werden.
N'
Blz.
2
315
Vervoer : aantal wagens aan de nijver heid geleverd ...........................................
3
316
Reizigers en zware goederen (algemeen v e r v o e r ).....................................................
4
316
6
317
G E P U B L IC E E B D E T A B E L L E N
(j a a r c i j f e r s )
Vervoermiddelen ....................................... Lengte der lijnen — Rollend m ate rieel —. Personeel.
Voornaamste zware goederen : Algemeen vervoer. Vervoer in de binnenlandse dienst. Vervoer in d e . internationale dienst. Bedrijfsontvangsten en -uitgaven. . . .
2. Buurtspoorwegen B ron : L ite r a tu u r
N a tio n a le M a a tsch a p p ij v a n B u u r tsp o o r w eg e n .
: Jaarverslagen van de Nationale M aatschappij van Buurtspoorwegen. Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch B ulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België.
Vervoermiddelen NET
Ongeveer dertig ten honderd van de geëxploiteerde lijnen zijn geëlectrificeerd; op de andere rijden nog stoom treinen. D e totale lengte van de lijnen overtreft 5.000 kilom eter. Bovendien bedraagt de lengte van de geëxploiteerde autobuslijnen tegenwoordig meer dan 4.000 km. BOLLEND
M A T E B IE E L
H et tractiem aterieel bestaat uit stoom locom otieven (één electrische), m ichelines, autobussen en voornamelijk electrische m otorwagens, die hoofdzakelijk dienen voor personenvervoer. H et vervoermaterieel om vat ongeveer 2.000 reizigerswagens (stoom dienst en electrische dienst), bijna 10.000 wagens en enkele honderden bagagewagens. Vervoer H et reizigersverkeer h eeft vooral tijdens de oorlog een grote uitbreiding genomen, terwijl het goederen verkeer weer het vóóroorlogse peil bereikt. Voor de bepaling van de tonnen-kilom eters verwijzen wij naar de paragraaf over h et verkeer van de Belgische Spoorwegen.
Bedrijfsontvangsten en -uitgaven D e ontvangsten van de electrische diensten komen bijna uitsluitend voort u it het reizigersverkeer, terwijl die van de stoom diensten en van de m ichelines voor ongeveer één derde u it h et goederenverkeer verkregen worden. Eerste inrichtingskosten D e eerste inrichtingskosten, die in onderhavig bulletin niet worden gepubliceerd, zijn gedekt door de Staat, de provinciën, de gem eenten en enkele particulieren. Op 31 December 1949 bedroeg hun aandeel respectievelijk 48 — 28,6 — 22,9 en 0,5 pCt. G E P U B L IC E E B D E
TABELLEN
(jaarcijfers)
Vervoermiddelen : Lengte van de lijnen en rollend m aterieel ................ Vervoer : Reizigers : A antal vervoerde reizi g e r s .................................................... Goederen : Duizenden vervoerde tonnen . Duizenden tonnen-kilom eters. . Bedrijfsontvangsten en -uitgaven : Spoorlijnen en autobussen ..............
N»
B lz .
7
318
8
318
9 10
319 319
11
319
B. — GEMEENSCHAPPELIJK VERVOER IN DE STEDEN B ron : L it e r a t u u r
M in isterie v a n V erk eersw ezen .
Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo.
D ie statistieken geven aanwijzingen over het vervoer m et tram s, trolleybussen en autobussen. D e tramm aatschappijen die betrokken zijn in de hier gep u bliceerde gegevens zijn :
’
de Antwerpse Trams; Tramways bruxellois; Tramways unifiés de Liège; Tramways de Liège-Seraing;
Tramways verviétois; Gentse Trams; Tramways de Charleroi. De m aatschappijen die de trolleybuslijnen exploiteren zijn : de Antwerpse Trams; Tramways bruxellois; Tramways unifiés de Liège; Tramways de Liège-Seraing.
— 105 —
D e autobuslijnen waarvan de statistieken gepubli ceerd worden 7,ijn die van de Tramways Liège-Seraing. Tijdens de oorlog werden deze lijnen geëxploiteerd to t 23 October 1943 en van 9 Maart to t 6 Mei 1944.
g e p u b lic e e rd e
TABEL
(jaarcijfers)
Tramwegen, trolleybussen en au to bussen ....................................................... Bedrijfsoppervlakte, rollend m ate rieel, afstand afgelegd door de gezam enlijke voertuigen. Ver voerde reizigers, ontvangsten.
N'
12
Blz.
320
C. — W E G V E R V O E R B ron n en : L it e r a t u u r
M inisterie v a n O penb are W erk en e n M in isterie v a n F in a n o ië n .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Annuaire statistique des Nations-Unies.
Buiten de theoretische schattingen door de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen (zie blz. 103, tabel 1 ) van h et aantal reizigers-kilometers en het aantal tonnen-kilom eters der goederen die langs de weg worden vervoerd (tussenstedelijk verkeer), en enkele aanwijzingen over h et aantal vreem de voertuigen die in België zijn binnengekomen, bestaat er geen regel m atige statistiek van h et wegverkeer; men vindt slechts gegevens over de vervoermiddelen : lengte der grote verbindingswegen, autom obielen en andere belaste m otorvoertuigen, rijwielen al dan niet aan belasting onderworpen. D aarentegen werden in 1928, 1933, 1938 en 1949 steekproeven gedaan betreffende de intensiteit van het verkeer volgens ongeveer gelijke m ethodes. Bij de interpretatie van de gepubliceerde resultaten m oet men nochtans rekening houden m et de wijzigingen in de plaats en in het aantal van de telposten en m et de ongelijke verdeling van de tellingsdagen over het jaar. Voor nadere inlichtingen kan men het Statistisch Bulletin uitgegeven door het N ationaal In stituut voor de Statistiek (Novem ber 1950, blz. 2008-2040) raadplegen.
Tabel 17 geeft indexcijfers (basis 1928 = 100) van het aantal m otorvoertuigen, van de intensiteit van het verkeer en van de gebruikscoëfficiënt. Deze laatste die de verhouding weergeeft tussen h et indexcijfer van de in tensiteit van h et verkeer en h et indexcijfer van 'het aantal voertuigen, wordt vooral beïnvloed door de tec h nische verbeteringen, waardoor de gem iddelde snelheid van de voertuigen wordt opgevoegd, en ook nog door de wijzigingen in de gew oonten van de gebruikers.
(jaarcijfers)
N'
Lengte der grote verbindingsw egen. . A utom obielen en andere belaste m otor voertuigen ................................................ Statistiek der rijwielen ......................... Verkeer van vreem de autovoertuigen. Indexcijfers van h et wegverkeer en van het m otorvoertuigenpark (basis 1928
13
321
14 15 16
321 321 322
17
322
g e p u b lic e e rd e t a b e lle n
=
100) ......................................................
B lz.
D . — ZEEVAART EN BINNENVAART
1.
B ron ; L it e r a t u u a
Toestand van de Belgische koopvaardijvloot
Z e e w e z e n {M in isterie v a n V erk eersw ezen ).
: Officiële lijst van de Belgische zeeschepen.
D e Belgische koopvaardijvloot bestaat u it stoom boten en u it m otorboten, gebouwd op de Belgische o f op vreem de scheepswerven. D e bruto-tonnem aat is het totaal volum e van het binnenruim van het schip uitgedrukt in registertonnen van 100 kubieke Engelse voeten (1 registerton = 2,83 kubieke meter). D e netto-tonnem aat is de bruto-tonnem aat verminderd m et de ruim ten nodig om h et schip te besturen. Meestal wordt deze aftrekking empirisch gedaan door een zeker percentage van de bruto-tonnemaafc a f te trekken; in België echter m eet men werkelijk de inhoud van de m achinekam ers, bergplaatsen, enz.
en men trekt die inhoud van de bruto-tonnem aat af. Hieruit v olgt dat men volgens de publicaties van de haven van Antwerpen de n etto-tonnem aat van de Belgische schepen en van de schepen in de Belgische havens ingeschreven m et ongeveer 19,85 pCt. zou m oeten verminderen, om vergelijking m ogelijk te maken m et de netto-tonnem aat aangeduid in de buitenlandse statistieken. g e p u b lic e e r d e
tab el
(jaarcijfers)
Toestand van de B elgische koopvaar dijvloot .....................................................
— 106 —
N'
Blz-
18
322
2. H avenbew eging B ron n en : L it e r a t u u r
H a v e n b e stu u r e n N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r de S ta tis tie k .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Bulletin de l'in stitu t de Recherches économiques et sodales de Louvain. Haven van Antwerpen : Statistiek van de zee- en binnenvaart. Annuaire statistique des Nations-Unies. .Bulletin mensuel de statistique des Nations-Unies.
D e havenbeweging kan op tw ee manieren worden onderverdeeld : of wel volgens het typ e van schip of boot dat het vervoer doet, en m en spreekt dan van « zeevaart » wanneer h et zeeschepen betreft en van « binnenvaart » wanneer h et binnenschepen betreft; of wel volgens de plaats van herkom st o f van bestem m ing van de vervoerde goederen en m en spreekt dan van « internationaal verkeer » zo het gaat om goederen die u it h et buitenland komen o f naar h et buitenland ver zonden worden en van « binnenlands verkeer » voor andere verzendingen van goederen. Bijgevolg kunnen het internationaal verkeer en h et binnenlands verkeer zowel m et zeeschepen (uitzonderlijk voor h et binnenlands verkeer) als m et binnenschepen o f zelfs m et de spoorweg gebeuren. D e statistieken betreffende de zee- en binnenvaart worden opgem aakt door de respectieve besturen van de verschillende havens : ze hebben betrekking op het binnenkom en en op b et vertrekken van elk schip (5) in elke haven welke d it schip aandoet om er te laden o f te lossen; de schepen die m ilitair m aterieel hebben geladen o f gelost, zijn in deze statistiek n iet opgenomen. In algem ene regel geven de besturen het aantal binnen gekom en en vertrokken schepen m et hun registertonne m aat; uitzonderlijk vermelden ze het overeenstemm end goederenvervoer; zulks is h et geval voor de binnenvaart van de haven van Antwerpen (internationaal en binnen lands vervoer samen) ( 6 ). D e sam en vat tende tabel n 1 19 verm eldt geheel het verkeer in de Belgische zeehavens, nl. Antwerpen, Gent, Oostende, Zeebrugge, Brussel, Zelzate, Brugge. Voor de vóóroorlogse periode m oet hier worden aan toegevoegd : Nieuw poort, Denderm onde, Leuven, Mechelen. (5) Met uitsluiting van de vissersboten en van de plezierboten die geen handelswaar vervoeren, van de zeeschepen, van de sleepboten en van de loodsboten. (6) Voor deze statistiek van het vervoer is de aangegeven herkomst of bestemming die van de schepen en niet die van de vervoerde waren.
o)
B ron n en
:
L it e r a t u u r
H
a ven
va n
H et internationaal zeeverkeer (7) wordt door het N ationaal In stitu u t voor de Statistiek vastgesteld, op grond van de douanedocum enten, die worden afgeleverd om de verplaatsing van de goederen die h et voorwerp uitm aken van buitenlandse handel, van doorvoerhandel en van opslag in pakhuizen te dekken. « Bij h et opmaken van h et trafiek der havens worden opgenomen : het land van herkom st o f van bestem m ing der goederen, de wijze van vervoer, de vlag van het schip en h et bruto-gew icht der goederen (vóór 1 Januari 1948 werd het netto-gew icht aangeduid); de goederen worden gerangschikt volgens de nom enclatuur van h et douanetarief, eventueel vervolledigd door statistisch e onderverdelingen, en volgens de gem een schappelijke nom enclatuur welke bij de Overeenkomst van Brussel van 31 December 1913 werd aangenom en. » Voor de bepaling van het land van herkom st en het land van bestem m ing der goederen gelden dezelfde regelen als in de statistiek van de buitenlandse handel (douanestatistiek) (zie blz. 116). » g e p u b lic e e rd e t a b e lle n
(jaarcijfers)
Beweging in de gezam enlijke B e l gische zeeh aven s..................................... Zeevaart en internationaal zeever keer (Aantal binnengekomen en vertrokken schepen, netto -regis tertonnem aat, geloste en geladen goederen, uitsluitend langs de zeeweg vervoerd). Internationaal verkeer in de Belgische zeehavens : Sam envatting naar de goederen beweging .............................................. Sam envatting naar het vervoer m id d el....................................................
N'
B lz .
19
323
20
323
21
323
(7) Die inlichtingen werden gehaald uit het S ta tistisch B u lle tin uitgegeven door h et N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tis tie k , Juni-Juli 1949, blz. 865.
A
ntw erpen
H a v e n b e s tu u r v a n A n tw e r p e n . N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r de S ta tis tie k .
: Haven van Antwerpen : n Statistieken van de zee- en binnenvaart ». Statistisch Jaarboek voor Belgie en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Arbeidsblad. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Bulletin de l'in stitu t de Recherches Economiques et Sociales de Louvain.
W at de zeevaart betreft, alle schepen die in Antwerpen aankom en worden bij hun aankom st geteld, zelfs zo ze aangelegd hebben in andere Belgische havens, en ze worden daarna opgenomen in h et aantal uitgevaren
schepen, welke ook hun bestem m ing weze; enkel de schepen die slechts voorbij de rede zijn gegaan, worden niet geteld. D e Belgische rietto-tonnem aat wordt vermeld in Moorsom registertonnen (1 ton = 2,83 m®). Betref-
— 107 —
Internationaal verkeer : geloste goederen (duizenden m etrieke to n nen). V ertrokken.................................................. .. A antal geladen schepen. Internationaal verkeer : ingeladen goederen (duizenden metrieke tonnen). Binnenvaart :
fende de w ijze waarop de tonnem aat geschat wordt en voor andere inlichtingen over de zeescheepvaart, zie : Toestand van de Belgische koopvaardijvloot, blz. 106, en de algemene voorlichting over de havenbeweging, blz. 107. D e statistieken van de binnenscheepvaart om vatten : h et aantal en het verm ogen (in kubieke m eters) van de binnengekomen en vertrokken binnenschepen, evenals de tonnem aat in duizenden m etrieke tonnen van de inter nationale en binnenlandse binnenscheepvaart sam en, vastgesteld door het Havenbestuur.
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
N'
B lz '
Jaarcijfers Zeevaart : Internationaal verkeer . . . 22 en 23 M aandcijfers Zeevaart : Binnengekom en : A antal schepen ......................... .. Belgische n etto • tonnem aat (dui zenden registertonnen).
24
324
b) B ron n en
324
H avén
25
325
26 Binnengekom en ......................................... to t 28 Aantal binnenschepen. Laadvermogen (duizenden kubieke meters). Internationaal en binnenlands ver keer sam en : goederen (duizenden m etrieke tonnen).
325 en 326
Vertrokken.....................................................29 en 30 A antal binnenschepen. Internationaal en binnenlands ver keer samen : goederen (duizenden metrieke tonnen).
326
van
ta b e lle n
(maandcijfers)
N'
G ent
BlzVertrokken.................................................... A antal schepen. Internationaal verkeer : ingeladen goederen (duizenden m etrieke to n nen). Binnenvaart (internationaal verkeer). Binnengekom en : Internationaal verkeer : geloste go e deren (duizenden m etrieke ton nen).
Zeevaart : Binnengekomen .........................................
327
31
Aantal schepen. Belgische netto-tonnem aat (duizen den registertonnen). Internationaal verkeer : geloste goe deren (duizenden metrieke ton
Nr
B lz .
32
327
33
327
Nr
Bl
35 36
328 328
Vertrokken : Internationaal verkeer : ingeladen goederen (duizenden m etrieke to n nen).
nen).
c) H a v e n s
van
B ru gge
en
van
Zeebbugge
: M a a tsch a p p ij d er B ru g se Z e e v a a r tin rio h tin g e n .
g e p u b lic e e b d e t a b e l l e n
(maandcijfers) Nr
B lz .
34
328
35
328
Zeevaart : Binnengekomen ......................................... A antal schepen. Belgische netto-tonnem aat (duizen den registertonnen). .
Blz-
: H a v e n b e stu u r v a n G en t e n N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k .
g e p u b lic e e b d e
B ron
N'
Internationaal verkeer : geloste goederen (duizenden m etrieke tonnen)
Vertrokken : Internationaal verkeer : ingeladen goederen (duizenden m etrieke to n nen) ....................................................... Binnenvaart (internationaal verkeer). Binnengekomen : geloste goederen (duizenden metrieke tonnen). Vertrokken : ingeladen goederen (dui zenden m etrieke tonnen).
— 108 —
d) B
ron
H aven van
B ru s s e i,
: Z eek an aal en H a v e n in ric h tin g e n v a n B russel, N . V.
Belgische netto-tonnem aat (duizen den registertonn en). Verkeer : goederen (duizenden m etrieke tonnen). V ertrokken.................................................... A antal schepen. Belgische netto-tonnem aat (duizen den registertonnen). Verkeer : goederen (duizenden m etrieke tonnen).
D e beweging van de goederen die in de tabellen opgenomen zijn, wordt vastgesteld volgens de sta tistie ken die rechtstreeks verstrekt worden door de N. V. Zeekanaal en H aveninrichtingen van Brussel, en niet volgens de douanedocumenten. (Die tw ee statistieken zijn tam elijk uiteenlopend, aangezien de gegevens van h et N ationaal In stitu ut voor de Statistiek n iet juist op hetzelfde grondgebied betrekking hebben en de douane form aliteiten zekere vertragingen veroorzaken. g e p u b l i c e e r d e t a b e l l e n (maandcijfers)
N'
Blz.
Zeevaart : Binnengekom en ......................................... A antal sch ep en ..
37
329
e) H
g e p u b lic e e rd e
Binnenvaart ................................................ Binnengekomen en. vertrokken : inter nationaal verkeer. — Goederen (duizenden metrieke tonnen).
a ven
tabel
va n
Oo
N
Blz.
38
329
39
329
stende
( jaarcijfers)
Zeevaart, binnenvaart en Staatspak et b o te n ...........................................................
N'
B lz-
40
330
3. Toestand van de binnenvloot B ron n en
:
L ite r a tu u r
Ministerie van Openbare Werken. Fonds de la batellerie rhénane belge. Bienst voor Regeling van de Binnensoheepvaart. : De Belgische Rijnvloot.
D e binnenvloot bestaat u it vrachtboten m et o f zonder motor; een andere indeling onderscheidt spitsen, boten van het Kempisch type en Rijnboten. Deze laatste onderverdeling houdt echter geen rekening m et de tankschepen en m et boten van minder dan 25 ton; anderzijds om vatten de getelde R ijnboten, buiten de grote Rijnaken van 747 ton en meer, enkele andere eenheden. Men mag het aantal boten van de Belgische vloot niet onmiddellijk vergelijken m et de beweging van de binnenscheepvaart. Inderdaad terwijl de Belgische boten soms gedurende maanden goederen vervoeren in het
buitenland, kunnen vreemde schepen betrokken zijn in het Belgisch vervoer. Daarenboven worden sommige schepen gebruikt als drijvende stapelhuizen. D e tonnem aat, uitgedrukt in metrieke tonnen, stem t overeen m et het volum e van het deel van het ruim dat onder de waterspiegel ligt (8). g e p u b lic e e r d e
ta b el
( jaarcijfers)
N'
Toestand van de binnenvloot ............41 en 42
B lz -
330
(8) Voor meer omstandige gegevens, zie : koninklijk besluit van 15 Octo ber 1935 (Belgisch Staatsblad van 15 October 1936), houdende het politie* en scheepvaartreglement van de bevaarbare waterwegen die door de Staat worden beheerd, artikelen 1 en 67.
4. Beweging van de binnenvaart B ron n en
:
L ite r a tu u r
'
Ministerie van Openbare Werken. Nationaal Instituut voor de Statistiek. Dienst voor Regeling van de Binnenscheepvaart. : Statistisch Jaarboek voor België en Belgisch-Kongo. Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van de Nationale B ank van België. Annuaire statistique des Nations-U nies. Bulletin mensuel de Statistique des Nations-Unies.
D e statistieken (9) van de beweging van de binnen scheepvaart steunen op de verplichte verklaringen welke door de schippers in de burelen voor inning van de scheep-
vaartsrechten, of bij ontstentenis hiervan, in de burelen van de D ienst voor Regeling van de Binnenscheep vaart ( 10 ) afgelegd worden bij iedere verplaatsing van
(9) Deze inlichtingen werden gehaald uit een publicatie van het Ministerie van Financiën en van het Ministerie van Openbare Werken : Voorschriften over het opmaken van de statistiek van de binnenscheepvaart en over de inning van de scheepvaartrechten.
(10) Deze Dienst werd in het leven geroepen bij besluitwet van 12 Decem ber 1944 (Belgisch Staatsblad van 16 December 1944). Hij verving de Bel gische Centrale voor de Binnenscheepvaart, opgericht bij besluit van 20 Juli 1940, waarvan de nietigheid bij besluitwet van 5 Mei 1944 was vast gesteld.
— 109 —
hun schip op h et n et der Belgische ' bevaarbare w ater wegen. D ie verklaringen betreffen alle schepen dienen de voor goederenvervoer, behalve de schepen die een geregelde dienst van messagerie verzekeren; de statistiek geeft dus geen aanduidingen over de boten die uitsluitend reizigers en hun bagage vervoeren, over de plezier boten, de sleepboten, de kleinere boten en de sloepen van minder dan drie ton. D e gegevens van deze sta tis tieken vorm en geen dubbeltelling m et de statistieken van het havenverkeer, om dat ze geen betrekking hebben op h et vervoer dat onderworpen is aan de controle van de zeehavens. H et net der bevaarbare waterwegen, d at een totale lengte heeft van ongeveer 1.561 km., om vat, ten einde h et opmaken van de statistiek te vergemakkelijken, veertig wegen ingedeeld in secties en sam engebracht in zeven groepen; som mige waterwegen o f belangrijke kanalen om vatten verschillende bevaarbare waterwegen, terwijl andere gegroepeerd werden om een bevaarbare waterweg te vormen; de m inst belangrijke worden beschouwd als havens. Iedere bevaarbare waterweg om vat inderdaad een zeker aantal gefingeerde havens, in punten geconcentreerd, en die o f wel m et werkelijke belangrijke havens, o f wel m et baanvakken (8) overeen stem m en. D e afbakening en de groepering van de bevaar bare waterwegen gebeurden op zulke manier, dat de gevorm de groepen een homogeen geheel vorm en uit oogpunt van hun geografische ligging, van de econo m ische bedrijvigheid van de streken waar deze bevaar bare waterwegen doorvloeien en van het verkeer op deze waterwegen. D e statistiek verstrekt gegevens over het aantal schepen (geladen en ledige, m et m otors en gewone) die het verkeer uitm aken, over hun totaal traject en over de vervoerde goederen (metrieke tonnen en tonnen kilom eters). D e vervoerde tonnem aat is te vinden in het vrachtcontract, en wordt eventueel bevestigd door de diepgang van het schip; de goederen worden volgens hun aard ondergebracht in tien groepen, die zelf in verschillende categorieën worden onder verdeeld. H et verkeer wordt onderverdeeld in binnenlands verkeer, in-, uit- en doorvoer. Onder invoer en uitvoer (8) Zie noot 8 vorige bladzijde.
E. — B ron : L it e r a t u u r
wordt verstaan alles w at over de grens gaat, behalve de doorvoer; de goederen die België verlaten langs een bepaalde bevaarbare waterweg, en langs een andere terug in het land binnenkom en, worden eveneens beschouwd als uitvoer en invoer. H et vervoer op de bevaarbare waterwegen, u itg e drukt in tonnen-kilom eters, wordt volgens de aard van de goederen voor h et gezam enlijk vervoer gegeven (binnenlands vervoer, in-, uit- en doorvoer). D e dichtheid van h et vervoer is de verhouding van de tonnen-kilom e ters tegenover de lengte van de waterwegen. D e beweging in de havens om vat enerzijds h et binnen lands verkeer en de uitvoer (laden) en anderzijds het binnenlands verkeer en de invoer (lossen). Onder grensbewegingen, binnenkom en en uitgaan aan de Franse en Nederlandse grenzen, verstaat men de invoer vermeerderd m et de doorvoer o f de uitvoer vermeerderd m et de doorvoer. G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
(jaarcijfers)
Algem ene beweging van de binnen scheepvaart : binnenschepen (gela den, ledig), afstand ............................ Goederenverkeer, sam envatting (dui zenden m etrieke tonnen — alge m ene beweging, havenbeweging, beweging aan de g r e n s )..................... Lengte der bevaarbare waterwegen en goederenvervoer (millioenen tonnen-kilometers) : algemene beweging en dichtheid van het vervoer......... Goederenvervoer : specificatie van de algem ene beweging per groep pro ducten (millioenen tonnen-kilom e ters) .............................................................. Goederenvervoer : specificatie van de havenbeweging per groep producten (duizenden m etrieke tonnen — ladingen en lossingen) ....................... Goederenvervoer : grensbeweging : binnengekomen en uitgegaan (gela• den en ledige schepen en goederen in duizenden m etrieke to n n en ).........
N'
B lz -
43
331
44
331
45
331
46
332
47
332
48
333
LU CH TV ER V O ER
L u c h tw e z en .
: Statistisch Jaarboek voor België en Belgiseh-Kongo. . Statistisch Bulletin uitgegeven door het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Annuaire Statistique des Nations-Unies. Bulletin mensuel de Statistique des Nations-Unies.
H et econom isch belang van h et luchtverkeer kan niet alleen afgeleid worden van h et gebruik dat er van gem aakt wordt; zijn snelheid en andere kwaliteiten maken van h et vliegtuig in zekere gevallen een onmisbaar instrum ent, d at door geen enkel ander vervoermiddel kan vervangen worden. Om h et laadvermogen van een luchtvloot te schatten, volstaat h et n iet het aantal vliegtuigen te tellen die er deel van uitmaken; immers, niet alleen de verschillen
tussen de vliegtuigtypes zijn te groot, maar men m oet ook nog rekening houden m et talrijke andere factoren. Men tracht dan ook het vervoerspotentiaal van de lu ch tvloot te bepalen aan de hand van het totaal-aantal kilom eters dat ze zou kunnen afleggen. D a t potentiaal biedt het voordeel n iet alleen rekening te houden m et het aantal toestellen, maar ook Iet hun verm ogen, him snelheid, hun aanwendings-m ogelijkheid, rekening houdend m et onderhoud, de herstellingen, :de bem anning
— 110 —
en over het' algemeen m et de ganse organisatie die nodig is (11) voor hun aanwending. H et aantal beschik baar gestelde tonnen-kilom eters aangeduid in tabel 50 stem t n iet helemaal overeen m et deze opvatting over h et potentiaal, aangezien h et alleen h et totaal van het brutovervoervermogen van de toestellen die de dienst verzekeren, weergeeft; aan de hand hiervan kan de ladingscoëfficiënt berekend worden, d.w.z de ver houding van h et aantal vervoerde tonnen-kilom eters tegenover h et aantal beschikbaar gestelde tonnen-kilometers. D it aantal beschikbaar gestelde tonnen-kilo m eters wordt bekomen door verm enigvuldiging van het totaal aantal afgelegde kilom eters m et het gem iddeld beschikbaar vermogen per vliegtuig; dit laatste is natuur lijk veranderlijk volgens de afstand afgelegd door ieder toestel, verm its de bevoorrading in brandstof afhankelijk is van deze afstand. (11) Voor nadere gegevens over de theoretische begrippen in dit bulletin ontwikkeld, zie het artikel : « Le transport aérien en France » in het Franse Tijdschrift : E tu d es et conjoncture — E conom ie française van Mei-Juni 1950 ( b lz . 23-104).
Tabel 49 geeft de beweging van h et personeel van de Sabena, zowel vliegend- als grondpersoneel. Zijnerzijds wordt h et verkeer (12) gem eten aan de hand van het aantal vervoerde tonnen-kilom eters voor de passagiers (1 passagier = 100 kg.), de vracht en de p ost, aan de hand van het aantal vervoerde passagiers en het aantal passagiers-kilometers; het aantal vlieguren geeft een denkbeeld van de aanwending van de vloot. H et handelsverkeer van de Belgische vlieghavens (13) wordt geschat op grond van het aantal landingen en starten van vliegtuigen, van het aantal passagiers en ook van de vracht, de bagages en de post. G E PU B L IC E E B D E t a b e l l e n
N»
( jaa rcijfers)
Beweging van het personeel ................ Beschikbaar vermogen en verkeer van de lu ch tv lo o t........................................... Verkeer der Belgische lu ch th aven s. . .
B lz .
49
334
50 51
334 335
(12) Met inbegrip van het geregeld verkeer in de « Kolonie ». (13) H et aandeel van MelBbroek in dit verkeer bedraagt ongeveer 90 pCt.
F. — VERKEER B ronnen
:
L it e r a t u u r
B estu u r der P o s te r ije n eq I n te r n a tio n a a l B u rea u v a n de W e re ld p o stu n ie (B erne). R e g ie v a n T eleg r a a f e n T ele fo o n e n B u rea u v a n de I n te r n a tio n a le U n ie der T eleo o m m u n ica ties (G en ev e). : S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o . J a a r v e r s la g e n , v a n d e R e g ie v a n T e le g r a a f e n T e le fo o n . S t a t i s t i s c h B u U e t in u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A n n u a i r e s ta t i s t i q u e d e s N a t i o n s - U n i e s .
D e statistieken van h et verkeer worden som s gebruikt als inlichting betreffende de econom ische bedrijvigheid; dank zij de studie van de schom melingen in de brieven post onder invloed van de tariefwijzigingen konden bovendien zekere hypothesen in verband m et de elas ticiteit van de vraag onderzocht worden. P o st
Tabel 52 geeft aanwijzingen over h et aantal werkende postkantoren, m et inbegrip van de tijdelijke bijkantoren en de agentschappen, h et aantal hulpkantoren, u itslui tend belast m et de verkoop van postzegels en het aantal postagenten m et uitsluiting van de postboden boven het gew one getal. H et postverkeer wordt voorgesteld door de gegevens welke door het Internationaal Bureau van de W ereldpostunie te Berne (Annuaire statistique des N ationsUnies) gepubliceerd worden en om vat de brieven (gewone, m et de luchtpost en aangetekende), postkaarten, druk werken en kranten, zaakpapieren en kleine monsters; de dienstbrieven (ministeries, openbare adm inistraties) die portvrij zijn, worden in dit verkeer meegeteld; de brieven en colli m et aangegeven waarde echter niet. D e post wordt ingedeeld in binnenlandse dienst, welke de post in het land zelf uitgedeeld, de post ontvangen u it h et b ui tenland en de post verstuurd naar h et buitenland omvat; h et transito-postverkeer wordt in deze statistieken niet m eegeteld. Er werden enkele cijfers aan toegevoegd betreffende de uitgifte van postm andaten en de inning van handelswissels door h et Bestuur der Posterijen, en ten slotte het bedrag van de globale inkom sten en u it gaven der posterijen. —
U l
Telegraaf D e middelen van telegrafische verbinding worden bepaald door de lengte van de geleidraden en van de telegrafische lijnen, door het aantal toestellen in dienst en het aantal telegraaf burelen die openstaan voor p arti culiere verbindingen bij het vertrek en bij de aankom st. D e verkeersdrukte wordt voorgesteld door het aantal verstuurde telegram m en, waaronder m en telt : gewone binnenlandse telegram men (14) en andere (dringende, pers- en luxetelegram m en), de speciale binnenlandse telegram men (kennisgevingen van telefonische oproepen, telegram men van de N ationale Maatschappij van B e l gische Spoorwegen, der Posterijen, van het Zee- en L u ch t wezen, van de dienst van de R egie van Telegraaf en Telefoon), de transito-telegram m en en de internationale telegram m en. Tabel 53 geeft daarenboven enkele cijfers over de exploitatieontvangsten en -uitgaven. Telefoon De lengte van de draden en het aantal telefoonposten in gebruik laten toe de ontw ikkeling van de telefonische verbindingsmiddelen te volgen; de aanwending kan worden afgeleid u it het aantal abonnem enten en u it het aantal gesprekken. Aan die gegevens werden de bedragen van de ontvangsten der diensten en van de bedrijfsuitgaven toegevoegd, alsook enkele cijfers over het personeel van de R egie van Telegraaf en Telefoon. (14) B e Internationale Unie der Telecommunicaties beschouwt ook nog de kennisgevingen van telefonische oproepen als gewone telegrammen van binnenlandse dienst (zie A n n u a ir e S ta tistiq u e des N a tio n s -U n its ).
—
Radio-omroep D e enige aanwijzing over de ontw ikkeling van de radio-omroep in België is h et aantal luisteraars inge schreven op 30 Juni van ieder jaar. G E P U B L IC E E B D E
TABELLEN
( jaarcijfers)
P o st.................................................................. -Aantal postkantoren. Aantal postagenten. Brievenpost. Postm andaten. Papier ter incassering. O ntvangsten en uitgaven. T e le g r a a f................................................ L engte van de telegraaflijnen.
N'
Blz.
62
335
53
336
A antal apparaten in dienst. A antal telegraafkantoren. A antal telegram men. O ntvangsten en uitgaven. Telefoon en radio-om roep..................... Lengte van de telefoondraden. Aantal telefoonposten. Aantal abonnem enten in de tele foondienst. A antal gesprekken. O ntvangsten van de diensten en bedrijfsuitgaven. Personeel. ■ Radio-omroep : Aantal ingeschre ven luisteraars.
— 112 —
N'
Blz.
54
336
• •
Toerisme
B ronnen
:
L it e r a t u u r
A lg e m e en C o m m issa ria a t v o o r T o er ism e (M in isterie v a n V erk eersw ezen ). U n iv e r sita ir I n s t itu u t v o o r S o c ia le e n E c o n o m is c h e V o o r lic h tin g (In so c). N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r d e S ta tis tie k (M in isterie v a n E c o n o m isc h e Z ak en e n M id d en sta n d ). I n te r n a tio n a le U n ie der o fficiële to e r iste n o r g a n ism e n (B r itish T ra v e l A sso c ia tio n ). : V e r s la g v a n
h e t A l g e m e e n C o m m i s s a r ia a t v o o r T o e r is m e . . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . D e B e lg is c h e e c o n o m ie i n 1 9 4 7 , 1 9 4 8 , 1 9 4 9 , 1 9 5 0 ( W it b o e k e n v a n h e t M i n i s t e r i e v a n E c o n o m is c h e Z a k e n e n M id d e n s t a n d ) . P u b l i e k e o p in i e e n m a r k t e n ( S e p te m b e r -O c to b e r 1 9 4 7 ) , V a c a n tië n e n b e ta a ld v e r lo f i n B e lg ië (I n s o c — M . Q . J a c q u e m y n s ) . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t vo o r d e S t a t i s t i e k . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s .
In elke statistiek kan niet altijd het onderscheid gem aakt worden tussen internationaal toerism e (bui tenlandse toeristen) en nationaal toerism e (ingezetenen die hun vacantie doorbrengen in bepaalde plaatsen van het land buiten hun gewone verblijfplaats). D e voornaam ste statistieken ( 1 ), zoals het aantal aange komen toeristen en het aantal overnachtingen, worden ingedeeld naar nationaliteit o f gewone verblijfplaats; in België gebeurt zulks niet meer voor de financiële resultaten van het toerism e, zowel van h et hotel- als van het vervoerwezen; alleen de statistiek der kaartjes m et prijsvermindering bestem d voor de loon- en weddetrekkende verlofgangers (sociaal toerisme) hebben natuur lijk slechts betrekking op de ingezetenen (tabel 8). D e officiële statistiek en van het toerism e in België worden opgesteld krachtens de schikkingen van de koninklijke besluiten van 12 Ju li 1937 en 20 April 1938 (2) en van het R egentsbesluit van 10 Mei 1947 (3); zij om vatten h et aantal overnachtingen van Belgische en buitenlandse toeristen, die in België tegen vergoeding gelogeerd hebben; vóór de oorlog 1940-1945 werden enkel die personen opgenomen die hun gew one verblijf plaats iri h et buitenland hebben. Kom en voor de s ta tistieken n iet in aanmerking : de studenten, de jonge lieden in pensioen in een onderwijsinstelling, de grens arbeiders. Vermelden wij onder de andere toeristische sta tis tieken de verblijfstaksen aan de kust, aan de hand waarvan m en, rekening houdend m et de schom m e lingen van het tarief dezer taksen, grosso modo de evolutie van het kusttoerism e kan volgen; verder de gegevens over h et etappentoerism e (Jeugdherbergen, Natüurvriendenhuizen, W andelhemen). D e financiële resultaten van het internationaal to e rism e (ontvangsten voortvloeiend u it de uitgaven van buitenlandse toeristen in België en de uitgaven van (1) Cf. Volkenbond : E tu d es relatives a u T o u rism e considéré com m e fa cteu r de l'E conom ie in tern a tio n a le, Genève 1930, blz. 17. (2) Cf. Extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en Voor lic h tin g : « Belgische economisohe statistieken 1929-1940 », blz. 353. (3) Begentsbesluit van 16 Mei 1947 houdende wijziging van het koninklijk besluit van 12 Juli 1937 nopens de statistiek van het toerisme (B elgisch S ta a tsb la d van 13 Juni 1947, blz. 6908-5909).
Belgen in het buitenland) werden opgenomen u it de statistische verslagen van h et Belgisch-Luxem burgs In stitu u t voor de Wissel; ramingen der ontvang sten van de hotelbedrijven werden gepubliceerd door het Ministerie van Econom ische Zaken en Middenstand (Nationaal In stitu ut voor de S tatistiek en D ienst der Algem ene Studiën en D ocum entatie). W at de weerslag van h et nationaal zowel als van het internationaal toerism e op de vervoerbedrijvigheid betreft, de aangroei van het verkeer en van de o n t vangsten gedurende de toeristische periode wordt aan getoond in de tabel 7, opgesteld door het Ministerie van Econom ische Zaken en Middenstand aan de hand van de statistieken van de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen, van de N ationale M aat schappij van Buurtspoorwegen en van h et Zeewezen. D e evolutie ten slotte van het aantal Belgische to e risten in het buitenland werd ontleend aan de tabellen van de Annuaire statistique des N ations-U nies betreffende internationaal toerism e. G E PU B L IC E E R D E T A B E L L E N
Aantal overnachtingen van toeristen in België : Algem ene resultaten ........................... Per land van herkom st en per to e ristische streek (van Juni to t Septem ber)........................................... Verblijfstaksen aan de k u s t ................ Etappentoerism e ....................................... Vreemdelingenverkeer : ontvangsten en uitgaven volgens de v a l u t a .............. R am ing der ontvangsten van de h otel bedrijven (van Juni to t September) Reizigersverkeer : toeristische periode en gewone periode .............................. A antal kaartjes m et prijsvermindering bestem d voor de loon- en weddetrekkende verlofgangers (sociaal toerisme) .................................................. Belgisch toerisme in het buitenland .
— 113 —
N'
B lz .
1
337
2 3 4
338 337 337
5
339
6
339
7
340
8
341 341
9
Buitenlandse Handel van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie en Dooryoer
B bon : L it e r a t u u r
M inisterie v a n E c o n o m is c h e Z ak en e n M id d en stan d . N a tio n a a l I n s t itu u t v o o r de S ta tis tie k . : M a a n d e l i j k s B u l l e t i n v a n d e B u i t e n l a n d s e H a n d e l d e r B e lg is c h - L u x e m b u r g s e E c o n o m is c h e U n ie . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . D e B e lg is c h e E c o n o m i e i n 1 9 4 7 , 1 9 4 8 , 1 9 4 9 , I 9 6 0 . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . A rb e id sb la d . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r lic h tin g v a n d e N a t i o n a l e B a n k v a n B e lg ië . B u l l e t i n d e l ' i n s t i t u t d e R e c h e r c h e s é c o n o m iq u e s et s o c ia le s d e L o u v a i n . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u l l e t i n m e n s u e l d e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . S u m m a r y o f W o r ld T r a d e S t a t i s t i c s ( S ta t is tic a l p a p e r s s e r ie s D n ° 3 o f th e S t a t i s t i c a l O ffic e o f th e U n ite d N a t i o n s ) .
A. —
GRONDGEBIED
D e overeenkom st (1) van 25 Juli 1921 betreffende de Belgisch-Luxem burgse Econom ische U nie werd in A ugus tu s 1940 geschorst en trad op 1 Mei 1945 terug in werking. D e statistieken over de periode tussen deze tw ee data hebben dus slechts betrekking op België; ze om vatten de transacties tussen België en h et Groothertogdom Luxemburg, maar houden geen rekening m et de b uiten landse handel van het Groothertogdom m et de andere landen. D e douaneovereenkom st tussen de Belgisch-Luxem burgse Econom ische U nie en Nederland, op 5 Septem ber 1944 door de drie betreffende regeringen te Londen ondertekend, werd bij de w et van 5 September 1947 (2) goedgekeurd, evenals het Protocol van deze overeen kom st van D en H aag op 14 Maart 1947. D e bekrach(1) Overeenkomst in België goedgekeurd bij de w et van 5 Maart 1922 (B elgisch Sta a tsb la d van 11 Maart 1922). (2) B elgisch S ta a tsb la d van 22 November 1947, blz. 10812 o.v.
tiging geschiedde te Brussel op 29 October 1947 en de overeenkom st, die slechts betrekking heeft op de heffing der invoerrechten, werd m et ingang van Januari 1948 van kracht, van welke datum a f door de Belgisch-Luxem burgse Econom ische U nie en Nederland dezelfde invoer rechten worden toegepast; bovendien worden deze rechten tussen de tw ee gebieden niet meer geheven. D e koloniën en de m andaatgebieden vallen n iet onder toepassing van de overeenkom st (3). D e statistieken van de buiten landse handel worden als voorheen voor ieder der beschouwde landen afzonderlijk opgesteld. (3) Artikel 12 van de w et van 8 Mei 1924, blz. 3408, dat de vrije invoer van goederen uit Belgisch-Kongo voorzag, werd ingetrokken; onder het nieuwe stelsel duiden de ministers van Financiën van België en Nederland de goederen aan herkomstig uit Belgisch-Kongo, uit de door de Belgische Staat beheerde gebieden in Afrika of de Nederlandse overzeese gebieden die kunnen genieten — eventueel onder bepaalde contingenterings- of andere voorwaarden — van de volledige of'gedeeltelijke vrijstelling van invoerrechten (S ta tistisch B u lle tin v a n het N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tis tie k van Februari Maart 1948, blz. 210).
B. — D E F IN IT IE E N OPSTELLINGSWIJZE
Over de internationale transacties der Belgisch-Luxem burgse Econom ische U nie stelt h et N ationaal In stitu ut voor de Statistiek tw ee hoofdstatistieken op : de buiten landse handel, die als de bijzondere handel beschouwd wordt, en de doorvoer over h et grondgebied der Unie. D e bijzondere handel om vat tw ee takken (4) :
« De bijzondere invoerhandel die de goederen om vat welke bij de invoer o f bij h et verlaten van het entrepôt ingeklaard worden voor verbruik, evenals de goederen, welke tijdelijk (5), geheel o f gedeeltelijk vrij van invoer rechten worden ingevoerd om binnen de grenzen van het grondgebied der Econom ische U nie verwerkt en ver volgens wederuitgevoerd te worden;
(5) Sedert Januari 1949 om vatten de tijdelijke invoer en de wederuitvoer zowel de goederen vrij van douanerechten als de vrij ingevoerde en van D e teksten tussen aanhalingstekens werden overgenomen uit het overdracht8taks vrijgestelde goederen; voordien werden deze laatste bij de M a a n d e lijk s B u lle tin va n de B u iten la n d se H a n d el der B . L . E . U . voor verbruik ingeklaarde goederen gerekend. (4)
— 115
» De bijzondere uitvoerhandel die de Belgische o f Luxem burgse en de genationaliseerde goederen om vat, welke werkelijk h et grondgebied der U nie verlaten, evenals de wederuitgevoerde goederen (5) na de bewer king te hebben ondergaan waarvoor zij werden ingevoerd. » Onder genationaliseerde goederen m oet worden verstaan, enerzijds, de goederen van vreem de herkom st waarvoor invoerrechten werden betaald en anderzijds, diegene, die vrij van invoerrechten werden ingeklaard voor de handel of het gebruik binnen de grenzen van dè Unie. » D e in- en de uitvoer die n iet als eigenlijke handels transacties, kunnen beschouwd worden zijn niet in de handelsstatistiek begrepen ». Volgens voornoem de bepalingen en rekening gehouden m et de tijdsverschillen, zou de wederuitvoer normaal
de tijdelijke invoer m oeten overtreffen; dit is niet steeds, h et geval daar som m ige goederen die tijdelijk worden ingevoerd, later voor h et verbruik worden ingeklaard zonder d at deze overgang in de statistieken wordt aangetekend. Aan de hand van de douanedocum enten stelt het N ationaal In stitu u t voor de Statistiek m aandelijks zijn statistieken van de buitenlandse handel op : der halve worden de transacties welke h et bestuur der douanen n iet kan vaststellen, hier in de statistieken niet opgenómen ( 6 ). « De doorvoer om vat de goederen, van vreem de her kom st, die over h et grondgebied van de U nie naar het buitenland rechtstreeks, of via de entrepôts der douane worden vervoerd ». (6) Cf. blz. 119.
(5) Zie noot 5 vorige bladzijde.
C. — LAND VAN HERKOMST EN VAN BESTEMMING
Onder land van herkom st dient verstaan, het eerste land waarvandaan de goederen, die voor het grond gebied der U nie bestem d zijn, werden verzonden, zonder dat onderscheid wordt gem aakt tussen een rechtstreekse verzending o f een verzending over h et grondgebied van één of meerdere andere landen. « Bij de uitvoer wordt als land van bestem m ing beschouwd, het land waarheen de goederen werkelijk worden gezonden en waar ze aan de werkelijke geadres seerde m oeten geleverd worden. » Ter ontleding van de buitenlandse handel per geo grafisch gebied, h eeft de N ationale Bank de landen van herkom st en van bestem m ing in grotere groepen ingedeeld.
E U R O PA
E . O. E. S.-landen : Noord-Europa ; Denemarken Far Oer eilanden IJsland Noorwegen Spitsbergen (Svalbard) Zweden . W est-Europa : Frankrijk Ierland Nederland Verenigd Koninkrijk Zwitserland Midden-Europa : Duitsland (Trizone) D uitsland (Saargebied) Oostenrijk Zuid-Europa : Griekenland Italië Portugal . Triëst (Vrij grondgebied) Turkije
Ooat-Europa : D uitsland (Russische zone) Bulgarije Finland Hongarije Polen Roemenië Tsjechoslowakij e U . S. S. R. Yoegoslavië Europa : Britse, Amerikaanse, Franse legers Amerikaans bezettingsleger Brits bezettingsleger Frans bezettingsleger Europa (andere landen) : Albanië Spanje Gibraltar Malta
A F R IK A Belgisch-Kongo en Ruanda-Urundi : Belgisch-Kongo Ruanda-Urundi Andere landen van Afrika : Egypte Ethiopie Liberia Spaans Marokko Frans Marokko Marokko Tanger Anglo-Egypti8ch Soedan Gambia . Sierra Leone Goudkust Nigeria Togo onder Brits mandaat Kameroen onder Brits mandaat Sint-Helena Tristan da Cunha Unie van Zuid-Afrika Zuid-West Afrika Zuid-Rhodesia Noord-W est Rhodesia Noord-Oost Rhodesia Brits Nyassaland K enya en Oeganda Tanganyika Zanzibar Brits Somaliland Mauritius
Seychellen Rio de Oro Canarische eilanden Spaans Guinea Algerië Tunesië Mauretanië Senegal Frans Soedan Haute-Volta Frans Nigeria Frans Guinea Ivoorkust Dahomey Togo onder Frans mandaat Kameroen onder Frans mandaat Frans equatoriaal Afrika Franse Somalikust Madagaskar Réunion Kerquelen Libye Erythrea Italiaanse Somaliland K aap Verde eilanden Portugees Guinea Sao Thome en Principe Angola Mozambique
AM ERIK A
Noord-Amerika : U . S. A. en Alaska : Verenigde Staten van Amerika Alaska Andere landen van Noord-Ame rika : Canada Groenland Saint-Pierre en Miquelon Midden- en Zuid-Amerika : Argentinië Andere landen van Midden- en Zuid-Amerika :
— 116 —
Barbados Grenada Jamaica Sint-Lucia Sint-Vincent Eilanden onder de Wind Trinidad en Tobago Brits Honduras Porto-Rico Virginische eilanden van de U. S. A. Zone van het Panamakanaal Guadeloupe Martinique
Indische Unie Brits Malesië Pakistan Sarawak Philippinen Franse nederzettingen in Indië
AMERIKA (vervolg) Nederlandse Antillen Costa Rica Cuba Dominicaanse Republiek Guatemala Haiti Honduras Mexico Nicaragua Panama Salvador Bermuden Bahama Bolivia
Brazilië Chili Columbia Ecuador Paraguay Peru Uruguay Venezuela Brits Guyana Falkland eilanden Frans Guyana Nederlands Guyana
OCEANIË
Q h ina
Saoedi-Arabië Irak Iran Japan Korea Formosa Kuweit Nepal Oman Israël
Tonga Andere Britse eilanden van Oceanië Nauru Hawaï Goeam Amerikaans Samoa Franse nederzettingen in Oceanië Nieuw-Caledonië Nieuwe Hebriden Eilanden van Oceanië
Australië Papoea Nieuw-Guinea Nieuw-Zeland Cook eilanden Geselschapseilanden Samoa Fidji eilanden Gilbert en Ellice eilanden Britse Salomon eilanden
AZIË Afghanistan Bhoutan
Frans Indochina Verenigde Staten van Indonesia Portugese bezittingen in Indië Macao Portugees Timor
Syrië Libanon Thibet Jordanië Jemen Aden Bahrein eilanden Birma Brits Noord'Bomeo Brunei Ceylon Çypru8 Hong-1 ong-Kong
NOORDPOOL- E N ZU ID PO O L G EB IED EN Zuidpoolgebieden
Noordpoolgebieden
D IV E R SE N
Siam
D. — GEWICHT DER GOEDEREN In de statistiek van de buitenlandse handel worden de goederen in beginsel opgenomen, naar hun werkelijk o f w ettelijk netto-gew icht, behalve de uitzonderingen voorzien in het tarief. Sedert 1 Januari 1948 (7) worden de transito-goederen naar hun bruto-gew icht opgenomen. (7) Vóór 1 Januari 1948 werd de doorvoer opgenomen naar het netto gewicht der goederen.
H et werkelijk netto-gew icht is het gew icht der go e deren zonder enige verpakking. H et bruto-gewicht is het gew icht der goederen m et de gehele verpakking. H et w ettelijk netto-gew icht bekom t men door de w ettelijk tarra van h et bruto-gewicht a f te trekken.
E. — WAARDE DER GOEDEREN H et Statistisch Bulletin van het N ationaal Instituut voor de Statistiek verstrekt volgende aanduidingen : « In de statistiek van de buitenlandse handel zijn al de goederen volgens de aangegeven waarde opgenomen. » D e aan te geven waarde is de norm ale prijs, d.w.z. de prijs die geacht wordt te kunnen gem aakt worden de dag van de aangifte, door de eerste verkoper in het buitenland voor levering op de p laats van inklaring, m et uitsluiting van de belastingen die in het invoerland gegeven worden. » Daar de normale prijs niet steeds m et de vereiste nauwkeurigheid kan vastgesteld worden, voorziet de nieuwe bepaling dat voor de goederen welke op grond van een normale transactie geleverd worden de waarde gelijk is aan de aankoopprijs vermeerderd m et al de kosten to t de plaats van de inklaring, gebeurlijk ver minderd m et de in h et invoerland geheven belastingen zo deze in de prijs begrepen zijn. » D it tweede deel van de bepaling m oet nochtans niet toegepast worden zo de normale prijs hoger is dan de aankoopprijs.
» Met ingang van 1 Januari 1948 m oet geen rekening meer gehouden worden m et de normale groothandelsprijs op de Belgische m arkt voor de vaststelling van de aan té geven waarde ( 8). » Een afschrift van de factuur bij de aangifte voor het verbruik der ad valorem belaste goederen is verder verplichtend. » Voor de omrekening der in vreem de geldsoort gestelde prijzen dient de omrekening in Belgisch geld gedaan naar de normale wisselkoers die te Brussel geldt bij het begin van de dag van aangifte : in feite dus naar de gem iddelde koers van de vorige dag. » ' (8) Vóór 1 Januari 1948 en sedert de bevrijding, werd bepaald dat geregeld (Cf. Statistisch Bulletin uitgegeven door het N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tis tie k , Februari 1947, blz. 168) de waarde van de koopwaar bij de invoer in geen geval lager mag zijn dan de normale groothandelsprijs van soort gelijke goederen op de Belgische markt op het ogenblik van de invoer, na aftrek van een som in verhouding tot de rechten welke volgens een minimum tarief berekend werden op dergelijke goederen bij de invoer. Wanneer de goederen worden ingevoerd hetzij door de koper zelf hetzij o m aan hem in België te worden geleverd, mag de waarde niet lager zijn dan de betaalde of de te betalen prijs, vermeerderd m et de hierboven in de eerste alinea aangeduide kosten, zo ze daarin niet begrepen zijn, en verminderd m et de daaraan verbonden rechten en taksen, zo de verkoper ze te zijnen laste neemt. Bij de uitvoer verstaat men onder de waarde van een koopwaar de prijs welke van kracht is op het grondgebied van de Unie, vermeerderd m et de vervoerkosten tot aan de grens, eventueel verminderd met de accijnarechten waarvan de ontlasting toegestaan werd.
— 117 —
F. — N O M E N C L A T U U R D ER G O ED EREN Hierna volgt een beknopt sam envattende tabel der verschillende voor de buitenlandse handel aangenomen indelingen vóór de oorlog 1940-1945, en na 1 Januari 1948, datum van inwerkingtreding der Belgisch-Luxem burgsNederlandse douaneovereenkom st. Een aanwijzing tussen haakjes verm eldt de vóóroorlogse indelingen die gedu rende de periode 1944-1947 niet werden gebruikt.
Indeling na 1 Januari 1948
Indeling vóór de oorlog 1940-1945
Bijzondere handel 1 . B ijz o n d e r e h a n d e l p e r a f d e l in
1. B i j z o n d e r e h a n d e l p e r a f d e
g e n e n h o o f d s t u k k e n : 21 afdelin gen, onderverdeeld in hoofdstukken, die ieder één reeks tariefposten omvatten; de omstandige lijst omvat 1.227 tariefposten en sub-posten.
l i n g e n e n h o o f d s t u k k e n : 22 afde lingen bestaande u it 87 hoofdstukken, die ieder één reeks tariefposten omvatten; de omstandige lijst ver m eit 998 tariefposten (indeling voorzien in het ontwen) van Nom en clatuur in 1937 door ae Volkenbond aangeprezen) en sub-posten, d.i. ongeveer 2.600 rubrieken (9).
2. Algemene nomenclatuur van de Overeenkomst van B russel van 31 D ecember 1913 : 5 groepen bestaande uit 186 rubrieken :
2. A lgem ene nom enclatuur van de Ov e r e e n k o m st v a n B r u s s e l d d . 31 D e c e m b e r 1913 : 5 groepen
I. Levende dieren. II. Voedingsmiddelen en dranken. III. Ruwe of enkel bereide stoffen. IV. Afgewerkte producten. V. Onbewerkt goud en zilver, goud en zilvermunten.
bestaande uit 186 rubrieken (10) : I. Levende dieren. II. Voedingsmiddelen en dranken. III. Ruwe of enkel bereide stoffen. IV. Afgewerkte producten. V. Onbewerkt goud en zilver, goud en zilvermunten.
3. Sam envatting per goederen naar
Indeling na de oorlog opgeheven.
de minimum-lijst door de Raad van de Volkenbond aangenomen {17 Sep tember 1935) : 17 afdelingen bestaande uit 50 hoofdstukken en uit 456 goederenrubrieken (plus niet in te delen artikelen).
4. Sam envatting naar de indeling « volgens de graad van bereiding en het gebruik », door de Raad van de Volkenbond aangenomen (17 Sep tember 1935) : 11 groepen, m et sub groepen (indeling van 1944 to t 1947 opgeheven) :
4. Samenvatting naar de indeling « volgens de graad van bereiding en het gebruik » door de Raad van de Volkenbond aangenomen (17 Sep tember 1935) : 11 groepen m et sub-groepen (indeling van 1948 af hernomen en jaarlijks gepubliceerd ter gelegenheid van de opstelling der volume- en prijsindexcijfers van de buitenlandse handel.
N a a r de graad v a n bereiding : a ) Ruwe artikelen. b) Eenvoudig bewerkte artikelen. c) Verder verwerkte artikelen.
N a a r de graad va n b ereiding :
Indeling vóór de oorlog 1940-1945
Indeling na
1
Januari
1948
N a a r het g eb ru ik :
N a a r het g eb ru ik :
I. Stoffen voor voedsel-, dranken- en tabaksfabricage (alle niet duurzame), II. Stoffen voor de landbouwpro ductie (alle niet duurzame). I II. N iet duurzame stoffen voor nijverheid en handel (andere dan die der groepen I en II). IV. Duurzame stoffen voor nijver heid en handel. V. Dierlijke en plantaardige oliën en vetten en hun grondstoffen (alle niet duurzame). VI. Brandstoffen, electrische ener gie en smeermiddelen (alle niet duurzame). V II. Uitrusting en gereedschap voor landbouw, nijverheid en handel (alle duurzame). V III. Voedingsmiddelen, dranken en tabak (alle m et duurzame). I X . Andere niet duurzame producten gereed voor kleinverkoop of voor het verbruik. X . Duurzame producten (« investeringsgoederen der verbruikers »). X I. N iet te rangschikken of aan bijzondere voorwaarden onderworpen artikelen.
I. Stoffen voor voedsel-, dranken- en tabaksfabricage (alle niet duurzame). II. Stoffen voor do landbouwpro ductie (alle niet duurzame). III. N iet duurzame stoffen voor nijverheid en handel (andere dan die der groepen I en II). IV. Duurzame stoffen voor nijver heid en handel. • V. Dierlijke en plantaardige oliën en vetten en hun grondstoffen (alle niet duurzame). VI. Brandstoffen, electrische ener gie en smeermiddelen (alle niet duurzame). V II. Uitrusting en gereedschap voor landbouw, nijverheid en handel (alle duurzame). V III. Voedingsmiddelen, dranken en tabak (alle niet duurzame). IX . Andere niet duurzame produc ten gereed voor kleinverkoop of voor het verbruik. X . Duurzame producten (« Investeringsgoederen der verbruikers »). X I. N iet in te delen of aan bijzondere voorwaarden onderworpen artike len.
5. D e indeling der goederen per land van herkomst of van bestem ming geschiedde : o) hetzij volgens de 5 groepen van de gemeenschappelijke Nomencla tuur der Overeenkomst van Brussel van 1913 (deze indeling werd na de oorlog niet gepubliceerd); b) hetzij volgens de 21 afdelingen en tariefposten.
5. D e indeling der goederen per land van herkomst of van bestem ming geschiedde : a) hetzij volgens de 5 groepen van de gemeenschappelijke Nomencla tuur der Overeenkomst van Brussel (deze indeling is beschikbaar bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek); b) hetzij volgens de 22 afdelingen, de 87 hoofdstukken en de tarief posten.
(De volledige lijsten werden niet epubliceerd, maar ze zijn beschikaar bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek.)
(D e volledige lijsten werden niet gepubliceerd, maar ze zijn beschik baar bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek). 6. D e N ationale Bank maakte een indeling van de buitenlandse handel enerzijds per geografisch gebied (cf. blz. 246) en anderzijds per productie sector voor de uitvoer en volgens de bestemming der ingevoerde goede ren (productie, verbruik, uitrusting).
Bijzondere handel : T ijdelijke invoer en wederuitvoer 21 afdelingen.
o) Ruwe artikelen. b) Eenvoudig bewerkte artikelen. c) Verder verwerkte artikelen.
22 afdelingen bestaande uit 87 hoofd stukken (11).
Doorvoer (12)
а) 22 afdelingen bestaande uit 87 hoofdstukken; б) per land van herkomst of van б) per land van herkomst of van (9) D e vergelijkingen tussen de nieuwe en de oude nomenclatuur worden bestemming. bestemming. bemoeilijkt door het dooreenlopen der tariefposities; geen strenge overeen stemming is mogelijk. (11) Cf. noot (9). ( 10) D e enige indeling die helemaal behouden werd, vóór de oorlog, van 1944 (12) Sedert Januari 1949 : bruto-gewicht; voordien : nstto-gowicht. to t 1947 en na 1 Januari 1948. а ) 21 afdelingen;
G. — SPECIALE GEVALLEN (13)
G
o e d e r e n w er k t
u it g e v o e r d
EN
DAARNA
om
in
h e t
b u it e n l a n d
W E D E R IN G E V O E R D
TE
v e r
W ORDEN
Vóór 1 Januari 1948 werd deze handel nog beheerst door de w et van 29 Maart 1873, waarbij (13) de Regering gem achtigd werd, onder de voorwaarden door haar te bepalen, de vrije wederinvoer toe te laten van de goede(13) Tekst overgenomen uit het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en V oorlichting : « Belgische Economische Statistieken 1929 1940 », blz. 357.
ren, die voor verwerking naar het buitenland werden gezonden, in geval deze verwerking niet naar behoren binnen het grondgebied der Econom ische U nie kon gebeuren. Bij hun terugkeer betaalden deze goederen de invoerrechten op basis der uit hun verwerking o n t stane waardeverhoging. Sedert 1 Januari 1948 worden gelijkaardige voorwaarden toegepast op de goederen, die op voorstel van de R aad van Beheer der Douanen,
— 118
door de bevoegde m inisters worden aangeduid (14). Vóór Januari 1951 werden deze goederen niet in de statistiek van de bijzondere handel opgenomen.
aangetekend onder rubriek 998 « Diverse per post v er voerde goederen » (15). ' H etzelfde geldt voor de doorvoerpostcolli, m et u it zondering van degene waarvoor de nodige gegevens over de aard, het gew icht en de waarde der goederen ontbre ken en waarvan men dan ook n iet het aantal colli en de landen van herkom st en bestem m ing kan opnemen.
BAAR GELD
In de handelsstatistiek is slechts d it baar geld opge nomen dat bij de invoer, de u it voer o f de doorvoer werd aangegeven. H et is duidelijk d at vrij aanzienlijke hoeveel heden buiten w eten van de douane in- en uitgevoerd worden, wegens het belang dat de vervoerders er menen bij te hebben de aangifte er van n iet te doen ter wille van de veiligheid der waarden. EDELE
SCH EEPSV O O R RA A D
Onder scheepsvoorraad m oet worden verstaan al wat voor verbruik op de schepen is bestem d o f voor de dienst aan boord wordt gebruikt.
M ETALEN
D e scheepsvoorraad gelost u it schepen welke van h et buitenland komen, evenals de goederen aan boord genomen als scheepsvoorraad, worden in de bijzondere handel begrepen.
Zijn in de statistiek niet begrepen, de edele metalen welke door de N ationale Bank van België, in uitvoering van artikel 5 van het koninklijk besluit van 25 O cto ber 1926 in zake m untstabilisatie, worden aangekocht o f verkocht.
D e goederen die vrij uitgevoerd worden (binnenlandse of voor verbruik genationaliseerde goederen) en die vervolgens wederingevoerd worden, zonder een bewerking te hebben ondergaan, worden en werden niet vóór 1 Januari 1948, in de bijzondere handel opgenomen. D e douanerechten, die bij de wederinvoer worden geheven, worden in een bijzondere verzam eltabel ver meld.
POSTCO LLI
D e postcolli, worden zoals de andere goederen zowel bij in- als bij uitvoer, in de handelsstatistieken opge nomen. Bij gebrek aan juiste aanwijzingen worden ze (14) Voor nadere gegevens, cf. § 14 der inleidende bepalingen van het tarief, in bijlage to t de Belgisch-Luxemburgs-Nederlandse douaneconventie, bij de w et van 5 September 1947 goedgekeurd (B elg isch Sta a tsb la d van 22 November 1947, blz. 10812 e.v.) en het ministerieel besluit van 19 Decem ber 1947 (B elgisch Staatsblad van 25 December 1947, blz. 11916 e.v.) houdende regeling van de toepassing der vrijstellingen inzake douanen.
(15) Vóór 1 Januari 1948 : Rubriek 1219.
H . — H A N D E L S B A L A N S S E D E R T D E B E V R IJ D IN G V A N H E T G R O N D G E B IE D
D e cijfers van de buitenlandse handel sedert de bevrij ding vereisen nadere toelichting : zoals we vroeger zagen, wordt de statistiek van de buitenlandse handel door het N ationaal In stitu ut voor de Statistiek opgem aakt aan de hand van de douanedocumenten. D it betekent dat de invoer slechts bij de inklaring door deze statistieken wordt opgenomen. D e invoer in het raam van het Military Civil Program in 1944 en 1945 en door de Econom ische Zendingen van 1944 to t 1949 werd tot Maart 1945 door de O.M.A. gefactureerd en vervolgens door de O. C. R. A. voor de voedingsproducten en door de O. M. A. voor de invoer van het Military Civil Program en de nijverheidsproducten ingevoerd door de E cono m ische Zendingen (16); ze werden m et een belangrijke vertraging ingeklaard, zodat het grootste gedeelte van de regeringsinvoer in 1945 opgenomen werd in de cijfers van de buitenlandse handel voor 1946 en die van 1946 ook eerst een jaar later; de totale invoer voor 1946 werd daardoor van 52.561 m illioen frank op 57.184 millioen gebracht. Bovendien (17) « zijn, voor een aantal door de (16) Voor nadere omschrijving, betreffende deze periode, cf. het artikel : « Organisatie en verloop van de Belgische Buitenlandse Handel van de bevrij ding to t einde 1947 » verschenen in het T ijd s c h r ift voor D ocum en ta tie en Voorlichting van November 1947. (17) S ta tistisch B u lle tin v a n het N a tio n a a l In s titu u t voor de S ta tis tie k van Maart 1947, blz. 271.
Regering ingevoerde voedingswaren en minerale pro ducten, de waarden welke in de statistiek verm eld zijn, diegene, die overeenstem m en m et de verkoopprijs op de binnenlandse markt, m et uitsluiting van de toelagen eventueel aan deze goederen verleend ». H et bedrag o f althans een raming van deze toelagen, dient hier dus bijgevoegd. Tenslotte zij er eveneens aan herinnerd dat de in- en de uitvoer van gas en electriciteit niet in de statistiek van de buitenlandse handel zijn bevat. Alhoewel de K ongolese frank een nominaal van de Belgische frank verschillende munteenheid is, hebben al de buitenlandse econom ische betrekkingen van de Kolonie toch hun onmiddellijke weerslag op de BelgischLuxem burgse betalingsbalans, waarvan de handels balans het voornaam ste bestanddeel uitm aakt (18). Met bleek dan ook nuttig de handel van de U nie m et Belgiseh-Kongo en m et Ruanda-Urundi in het licht te stellen en een afzonderlijke tabel op te maken van de buitenlandse handel der Belgisch-Luxem burgse E cono m ische U nie en der K olonie tezam en.
.
(18) Cf. « Organisatie en verloop van de Belgische Buitenlandse Handel
van de bevrijding to t einde 1947 », T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en Voorlich tin g van November 1947, blz. 193, en het extra-nummer van het Tijdschrift over de Belgische Economische toestand in 1938, blz. 201.
— 119 —
.
I. — IN D E X C IJF E R S VAN H E T VOLUM E EN V A N DE PR IJZ E N VAN DE B U IT E N L A N D SE HANDEL
1. Indexcijfers van het Nationaal Instituut voor de statistiek (19) Een eerste reeks indexcijfers van het volum e van de buitenlandse handel werd opgem aakt door het N ationaal In stitu u t voor de Statistiek naar de algemene nom encla tuur door de Overeenkomst van Brussel in 1913 aange nomen (5 klassen, 186 rubrieken) welke indeling sedert 1937 niet veranderd werd. Indexcijfers werden berekend op basis 1938 = 100 m et de formulé van Laspeyres (hoeveelheden gewogen m et de gem iddelde eenheidswaarden der basisperiode, d.i. hier 1938) voor elke hoofdrubriek en, door sam entelling, voor elk der vier grote groepen der Overeenkomst, evenals voor de totale invoer enerzijds en de totale uitvoer anderzijds ; in tabel 42 vin dt m en jaarindexcijfers voor de jaren 1946 to t 1949 en m aandindexcijfers voor het jaar 1949. In 1949 hernam h et Nationaal In stitu u t voor de Statistiek de telling, m et ingang van 1948, van de buitenlandse handel naar de graad van bewerking en van gebruik der goéderen; deze classificatie werd door de Raad van de Volkenbond aangenom en (17 Septem ber 1935). Maandelijkse en jaarlijkse indexcijfers van het volum e, ditm aal op basis 1948 = 100, werden sedert Januari 1949 berekend naar de form ule van Laspeyres; ze werden aan de hand van steekproeven opgem aakt en ingedeeld in groepen en sub-groepen, hetzij naar het gebruik der producten, hetzij naar de graad van hun bewerking. D e prijsindexcijfers der in- en uitgevoerde goederen werden bekomen door deling van de indexcijfers der totale waarden door die van h et volume; d it betekent dat de prijsindexcijfers berekend worden volgens de formule van Paasche (weging der gem iddelde waarden per eenheid door de hoeveelheden der huidige periode; de wegingscoëfficiënten verschillen dus van m aand to t m aand of van jaar to t jaar). De m aandindexcijfers zijn voorlopig; alleen de jaar indexcijfers kunnen berekend worden naar de jaarlijkse definitieve in- en uitvoercijfers. Bovendien werden ze verbeterd aan de hand van de verschillen tussen de percentages der posten in de totale in- en uitvoer gedu rende de basisperiode en de berekeningsperiode ( 20).
Kwartaalindexcijfers van het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek te Leuven (21) 2.
Van 1945 to t 1949 publiceerde h et In stitu u t voor Econom isch en Sociaal Onderzoek indexcijfers van het volum e van de buitenlandse handel, die gewogen werden (19) Cf. het S ta tistisch B u lle tin v a n het N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tistie k van Januari 1949, blz. 115, en van November 1949, blz. 1710. (20) Kortom het jaarindexcijfer wordt dus bekomen door het indexcijfer der totale waarden van de totale buitenlandse handel (invoer of uitvoer volgens het geval) te delen door het volume-indexcijfer (formule van Las peyres), dat aan de hand van steekproeven werd opgesteid. (21) T ijd s c h r ifte n v a n het I . E . S . O. van Mei 1938, blz. 219 (L. Dupriez : a Les éléments de notre diagnostic trimestriel de la conjoncture économique »), Augustus 1939, blz. 483 (bijvoegsel bij de elementen der driemaandelijkse diagnose) en Juni 1950, blz. 53. .
m et de gem iddelde waarde per eenheid van de basis periode 1936 to t 1938. D eze indexcijfers, hoofdzakelijk berekend aan de hand van de goederen voorkomend in de algemene nom enclatuur van de Overeenkom st van Brussel weerspiegelen de in- en uitvoer van de voornaam ste goederen, m .a.w. van de goederen, waarvan de in- of de uitvoer gedurende de periode 1936 to t 1938 ten m inste gem iddeld 10 m illioen frank bedrag; de alzo opgenomen goederen vertegenwoordigen 75 to t 80 pCt. der totale waarden van de in- o f de uitvoer. In elk der zo gevorm de groepen (hoofdzakelijk in- en uitgevoerde producten), worden de ruwe grondstoffen (voedings middelen en nijverheldsgrondstoffen) naar gelang van het geval in netto-invoer (invoer min uitvoer) o f -uitvoer (uitvoer m in invoer) uitgedrukt; de afgewerkte producten worden opgenomen als bruto- in- en -uitvoer. Bij deze groepen wordt de bruto-invoer van de hoofdzakelijk uitgevoerde afgewerkte producten gevoegd, evenals de bruto-uitvoer van hoofdzakelijk ingevoerde afgewerkte producten. H et Juninum m er 1950 van het B ulletin de l'In stitu t de Recherches économiques et sodales publiceert de nieuwe indexcijfers van het volum e, die als volgt worden opge steld : « D e koopwaren worden n iet meer gegroepeerd naar hun voornaam ste richting. D e verschillende groepen worden dus sam engesteld u it de indexcijfers van de bruto-invoer en bruto-uitvoer van voldoende hom ogene en bijzondere koopwaren ». Bovendien worden voor dezelfde groepen indexcijfers der gem iddelde waarden per eenheid berekend (basis 1936-1938 = 100) volgens de formule Paasche (index cijfers der gem iddelde waarden, gewogen m et de hoe veelheid der huidige periode).
3. Indexcijfers der bewegingen van het volume
en der prijzen van de bijzondere handel (Nationale Bank van België) Voor de jaren 1949 en 1950 (22) heeft de N ationale Bank jaarindexcijfers opgesteld van de bewegingen van h et volum e (formule Laspeyres : weging m et de gèm iddelde waarden per eenheid van de basisperiode) en van de prijzen (formule van Paasche) van de in- en uitvoer; deze statistieken werden opgem aakt volgens de kettingm ethode, ten einde zoveel m ogelijk rekening te houden m et de structuurwijzigingen van de buitenlandse handel. D e uitvoer werd ingedeeld in nijverheidssectoren en de invoer naar de bestem m ing der producten (productie-, ver bruiks -, uitrus tingsgoederen). (22) Indexcijfers voor 1948 in verhouding to t 1938 werden eveneens opgemaakt (Cf. T ijd s c h r ift voor D o cu m en ta tie en V oorlichting van October 1949, blz. 237 en 238); de in- de uitvoer werd ingedeeld naar de afdelingen en hoofd stukken van het douanetarief; nochtans moesten, ingevolge de inwerkingtre ding van het nieuwe « Benelux »-tarief sedert 1 Januari 1948, in de tw ee tarie ven sommige groeperingen gedaan worden om een aannemelijke overeenstem ming te bereiken. Deze indexcijfers werden in d it tijdsohrift n iet overgenomen.
G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
Nr
Blz.
1
Jaarcijfers : Buitenlandse handel en doorvoer van de Belgisch - Luxem burgse E cono mische U nie : H oeveelheid .................................. Waarde ................................................
2
343 343
.Handelsbalans van de Belgisch-Luxem burgse Econom ische Unie (waarde).
3
344
Handelsbalans van de Belgisch-Luxem burgse Econom ische U nie en van Belgisch-Kongo sam en (w a a r d e )...
4
344
Buitenlandse handel van de BelgischLuxem burgse Econom ische U nie : Indeling naar de v ijf groepen der gem eenschappelijke nom encla tuur van de Overeenkomst van Brussel van 31 December 1913
Blz.
Buitenlandse handel van de BelgischLuxemburgse Econom ische U nie per afdeling m et de voornaam ste landen van herkom st en bestem m ing (waarde) :
Nr
Belgisch-K ongo ................................ F ra n k rijk .............................................. Verenigde S ta t e n .............................. Verenigd K on in k rijk ....................... N e d e r la n d ........................................... D uitse douane-unie of D uitsland
34 35 36 37 38 39
380 en 381 382 en 383 384 en 385 386 en 387 388 en 389 390 en 391
H oeveelheid ........................................... Waarde ....................................................
40 41
392 392
Handelsbalans (w a a r d e ).........................
41
392
M aandcijfers : Totale in- en uitvoer :
5
345 346 to t 349
Per goederenafdeling ..................... 6 en 7 Volgéns de graad van verwerking en het gebruik (V.B. 17 Sep 350 tem ber 1 9 3 5 )................................ 8 to t 11 to t 353 12 Per land : hoeveelheid ................ 354en355 w a a r d e ......................... 13 356en357 Geografische spreiding..................... 14 358 359 Invoer per goederengroep . . . . . . 15 to t 17 to t 361 362 U itvoer per a fd e lin g .......................18 to t 20 to t 364 Buitenlandse handel van de voor 365 naamste goederen.................................. 21 to t 33 to t 379 1. Steenkolen en ertsen ............ 21 2 . Cement en producten der 22 ste e n g r o e v e n .............................. 3. IJzer- en staalproducten . . . 23 24 4. Non-ferro m e t a le n .................. 5. M etaalfabrikaten ..................... 25 6 . Textielgoederen ....................... 26 7. Chemische producten ........... 27 28 8. Ceramiek .................................... 9. Glas en spiegelglas ................ 29 10 . H out en meubelen ................ 30 1 1 . H uiden en leder ..................... 31 12 . Diversen (papier, boeken, 32 edelstenen, rubber).................. 33 13. Voedingswaren .........................
IN D E X C IJF E R S VAN
DE
LANDSE
VAN
HET
VOLUM E
P R IJZ E N
VAN
DE
HANDEL
EN
B U IT E N
:
Nationaal In stitu ut voor de Statistiek : Sam envatting per afdeling van de nomenclatuur van Brussel (1946 1949) .................................................... 42 Schema van de indeling van de Volkenbond : I. naar de graad van verwer 43 king der g o e d e r e n .................. en 44 II. naar het gebruik der goederen In stitu ut voor Econom isch en Sociaal Onderzoek : Indexcijfers van h et volum e van de buitenlandse handel (oude reek sen) ......................................................... Indexcijfers van h et volum e van de buitenlandse handel (nieuwe reek sen) ......................................................... Indexcijfers van de gem iddelde waar den per eenheid van de invoer en de u it v o e r ........................................... N ationale Bank van België : Indexcijfers der bewegingen van het volum e en de prijzen van in- en u itv o e r ..................................................
— 121 —
393
394 en 395
45
396
46
397
47
397
48
398 en 399
5
Werkgelegenheid en Werkloosheid
A. — W E R K G E L E G E N H E ID
B ron n en
:
R ijk sd ie n st v o o r M a a tsch a p p e lijk e Z ek erh eid (J a a r v e rsla g e n ). N a tio n a le C o m p e n sa tie k a s v o o r G ezin sb ijslagen . N a tio n a a l I n s t i t u u t voor de S ta tis tie k .
L ite r a tu u r
: A l g e m e n e v o l k s te l lin g v a n 3 1 D e c e m b e r 1 9 4 7 . J a a r v e r s la g e n v a n d e R i j k s d i e n s t v o o r M a a ts c h a p p e lij k e Z e k e r h e id . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e lg ië e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t v o o r d e S t a t i s t i e k . T i j d s c h r i f t v o o r D o c u m e n ta t ie e n V o o r li c h ti n g v a n d e N a ti o n a le B a n k v a n B e lg ië , A rb e id sb la d . A n n u a i r e d e s S t a t i s t i q u e s d u T r a v a i l (B . I . T . ) . A n n u a i r e s ta ti s t iq u e d e s N a t i o n s - U n i e s . B u lle tin v a n h et I n te r n a tio n a a l A r b e id sb u r e a u . B u lle tin m e n s u e l de S ta tis tiq u e d es N a tio n s -U n ie s .
Er bestaan thans vier voorname statistische bronnen over de tew erkstelling : de tienjaarlijkse tellingen, de halfjaarlijkse gegevens gepubliceerd door de R ijks dienst voor M aatschappelijke Zekerheid in zijn jaar verslagen, de statistieken van de N ationale Compensa tiekas voor Gezinsbijslagen en de jaarlijkse en m aande lijkse gegevens van de statistieken der productie en der industriële bedrijvigheid (1) verzam eld door het Nationaal In stitu u t voor de Statistiek. Alleen de tellingen verstrekken volledige gegevens over de actieve bevolking : de om standige indeling per bedrijvigheid, m .a.w. per tak waarin de bevolking is tew erkgesteld en niet per beroep, werd nochtans slechts voor de eerste maal opgem aakt op 31 D ecem ber 1947 (2). D e tellingen, die sedert 1945 door de Rijksdienst voor M aatschappelijke Zekerheid werden gedaan, hebben slechts betrekking op de arbeiders die aangesloten zijn bij de Maatschappelijke Zekerheid, bij het Pensioenfonds voor Mijnwerkers en bij de D ienst voor M aatschappelijke Zekerheid van de zeelieden der Koopvaardij; het to e passingsgebied van de statistieken der M aatschappe lijke Zekerheid heeft zich van 1945 to t 1950 u itg e breid (3) : m et ingang van 1 Januari 1945 is het regime van de M aatschappelijke Zekerheid toepasselijk gem aakt op alle werknemers en werkgevers, die door een dienstcontract verbonden zijn (4) (hieronder verstaat men : de arbeiders die werkelijk aanwezig zijn op het werk, de zieken, de arbeiders getroffen door een ongeval, de arbeiders m et verlof of op rust, de stakende arbeiders, (1) Zie hoofdstuk : Productie en voorraden, blz. 73. (2) Zie hoofdstuk : Algemene resultaten van de tellingen, blz. 129. (3) Volgens het vierde jaarverslag van de E.M.Z., blz. 63 en 61. (4) Besluitwet van 28 December 1944 (B elgisch Sta a tsb la d van 30 Decem ber 1944, blz. 1730 e.v.).
de afwezige arbeiders en de gedeeltelijk werklozen); de mijnwerkers (N.P.M .), de zeelieden der koopvaardij (D. M. V. Z. K .), het personeel van de N ationale M aat schappij van Belgische Spoorwegen en de vaste agenten der publiekrechtelijke instellingen zijn echter aan bijzondere stelsels onderworpen. Onder de arbeiders die, zoals voorzien bij de besluitw et van 28 December 1944, door speciale besluiten beheerst worden, werden de volgende werknemers aan de Maatschappelijke Zekerheid onderworpen : van 1 Januari 1945 af, h et tijdelijk personeel van de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen (5), de arbeiders van het mandenmakersbedrijf ( 6 ); van 1 October 1945 af, de arbeiders van tuinbouwondernemingen en bosontginningen (7) en de hoofdzakelijk o f uitsluitend bij fooien bezoldigde arbei ders, die in h et hotelbedrijf werken ( 8); van 1 Januari 1946 af, de arbeiders verbonden door een aanwervingscontract voor de zeevisserij (9) en h et onderwijzend en adm i nistratief personeel van de vrije erkende technische scholen; van 1 April 1946 af, de thuisarbeiders in de verschillende takken (10); van 1 Januari 1947 af, de bestendige landbouwwerklieden ( 1 1 ) en de arbeiders (5) Regentsbesluit van 29 Maart 1945 (B elg isch S ta a tsb la d van 11 April 1945» blz. 2226). (6) Regentsbesluit van 30 September 1945, ministerieel besluit van dezelfde datum (B elg isch S ta a tsb la d van 1 December 1945, blz. 8136). (7) Regentsbesluit van 29 September 1945 (B elg isch S ta a tsb la d van 1 Decem ber 1945, blz. 8134). (8) Regentsbesluit van 28 September 1945 (B elg isch Sta a tsb la d van 1 Decem ber 1945, blz. 8132). (9) Regentsbesluit van 3 Januari 1946 (B elg isch S ta a tsb la d van 15 Februari 1946, blz. 1268). (10) Regentsbesluit van 30 September 1945 (B elg isch S ta a tsb la d van 1 December 1945, blz. 8135) en ministeriële besluiten van 21 en 29 Januari en 14 Februari 1946 (B elg isch S ta a tsb la d van 14 Februari 1946 en 4-5 Maart 1946, blz. 1235 en 1907) betreffende de thuisarbeiders van de wapenindustrie en van de schoen- en kledingindustrie, en ministerieel besluit van 7 Maart 1946 (B elg isch S ta a tsb la d van 24 Maart 1946, blz. 2695) betref fende de thuisarbeiders in de andere industrietakken. (11) Regentsbesluit van 5 November 1946 (B elg isch S ta a tsb la d van 16-17 November 1946, blz. 9396). . .
123
verbonden door een aanwervingscontract voor de binnenscheepvaart (12); sinds 1 April 1947 de hoofd zakelijk o f uitsluitend bij fooien bezoldigde arbeiders van alle nijverheids- o f handelsbedrijven o f nijverheidso f handelsbedrijfstakken behoudens de hotelnijverheid (13); van af 1 Mei 1949 de seizoenarbeiders in de landbouw (14). D e bepalingen van de besluitw et van 28 D ecem ber 1944 gelden nog n iet voor de werkgevers en werk nemers, verbonden door een dienstbodencontract, voor de werkgevers en werknemers der familieondernemingen, voor de arbeiders verbonden door een gecontroleerd leercontract, voor de arbeiders verbonden door een ander dienstcontract dan een arbeids- o f bediendencontract. Zijn ten slotte evenm in onderworpen aan de M aatschappelijke Zekerheid : de vaste agenten van de publiekrechtelijke instellingen, van de N ationale M aat schappij van Belgische Spoorwegen en van de R egie van Telegraaf en Telefoon, en de grensarbeiders. D e statistieken van de N ationale Compensatiekas voor Gezinsbijslagen, gepubliceerd sedert h et eerste kwartaal van 1950, zijn minder om standig dan degene die opgem aakt worden door de R ijksdienst voor M aat schappelijke Zekerheid, maar ze zijn vlugger ter beschik king van de belangstellenden. Ze geven een hoger aantal gewerkte dagen aan dan de R ijksdienst voor M aatschap pelijke Zekerheid om dat de toepassingsgebieden niet overeen stem m en. Onder arbeidsdag verstaat do R ijksdienst voor M aat schappelijke Zekerheid voor de werklieden « alle werkelijk aan arbeid bestede dagen, alsook de bij artikel 4 van de w et van 14 Juli 1921, houdende instelling van de achturendag en de achtenveertig-urenweek, voorziene vergoedingsrustdagen. E lke arbeidsprestatie welke geen vier uur overschrijdt wordt als een volle dag beschouwd. E venw el wordt de Zaterdag voorm iddag van de zoge naam de Engelse week als een volle dag aangerekend ». « Indien de berekening van h et aantal gewerkte dagen moeilijkheden oplevert, wordt de werkgever ver zocht : » a ) of wel het quotiënt op te geven van de deling door acht van de in uren uitgedrukte werkelijke arbeids prestaties (geval van de nijverheden m et bestendig vuur o f die in bijna gelijkaardige om standigheden werken); » b) o f w el h et quotiënt op te nem en van de deling der bij elke loonuitkering betaalde bezoldiging door de m et een arbeidsdag overeenkom ende bezoldiging, door hem in gem een overleg m et de werkman vastgesteld (geval van bedrijven waar vooral stukloon uitbetaald wordt zoals in de thuiswerkersbedrijven); » c) o f wel, wanneer de werklieden per m aand bezol digd worden, de voor de bedienden geldende regels toe te passen. » Voor de bedienden, die per maand bezoldigd worden, stem t het begrip van werkelijk geleverde arbeidsdag niet ■ (12) Regentsbesluit van 31 December 1946 (B e lg isch S ta a tsb la d van 8 Januari 1947, blz. 160). (13) Ministerieel besluit van 11 April 1947 (B elg isch S ta a tsb la d van 18 April 1947, blz. 3972), gewijzigd door deze van 11 Juni 1947 (B elg isch Sta a tsb la d van 18 Juni 1947, blz. 6114) en 2 Juni 1949 ( B elg isch S ta a tsb la d van 6 Juli 1949, blz. 6321). (14) Besluit van 15 Mei 1949 ( B elgisch S ta a tsb la d van 6-7-8 Juni 1949, blz. 5184).
overeen m et zijn inhoud. Inderdaad dienen de werk gevers op de statistisch e bijlage zoveel m aal v ijf en tw intig dagen te verm elden als de globale m aandbezoldiging wordt toegekend. » W anneer h et echter gaat om per m aand bezoldigde bedienden die arbeidsprestaties leveren, waarvan de dagelijkse duur n iet meer dan vier uren bedraagt, hoeft overeenkom stig de hierboven gem elde regel, slechts een vast aantal van tw aalf en h alf dagen per m aand opge geven te worden. » Tenslotte dient onderstreept, d at h et stelsel van de M aatschappelijke Zekerheid n iet toepasselijk is op beroepsbezigheden die gewoonlijk slechts tw ee uren arbeid per dag vergen behoudens voor de beroepen die normaal arbeidsprestaties van dergelijke korte duur om vatten en de enige beroepsbezigheid uitm aken van hen die ze uitoefenen (erediensten, vrij technisch onder wijs, verm akelijkheden). » D e jaarlijkse productiestatistieken en de m aandelijkse statistieken van de industriële bedrijvigheid, die volgens de vigerende besluiten voor verschillende nijverheidstak ken worden opgem aakt en door h et N ationaal In stitu u t voor de Statistiek worden uitgegeven, iaten ten slotte toé h et verloop van de gebruikte werkkrachten en van het getal werkuren in enkele industrieën te volgen; deze gegevens, die in de productietabellen worden gepubli ceerd, zijn hier in de tabellen 13 en 14 bijeengebracht. V olgens de algem ene volkstelling op 31 D ecem ber 1947 (15) waren op een totaal van 8.512.195 inwoners 3.481.027 (16) (2.660.111 m annen en 820.916 vrouwen) a ctief (17), d.i. 40,89 pCt. D eze actieve bevolking was als volgt over de grote bedrijvigheidssectoren enerzijds en volgens de sociale stand anderzijds ingedeeld :
Bedrijvigheidssector
Aantal personen
Verhouding in pCt. van de gehele bevolking
Landbouw, bosbouw en visvangst Nijverheid ( 1 8 ) ................................. Andere b edrijvigheden.................. Zonder bedrijvigheid......................
422.783 1.697.827 1.360.417 5 .0 3 1 .1 6 8
4 ,9 7 1 9 ,9 4 1 5 ,9 8 5 9 ,1 1
Totale bevolking...............................
8.512.195
10 0 ,—
1 .807.784 678.327 771.535 223.381 5.03 1 .1 6 8
2 1 ,2 4 7 ,9 7 9 ,0 6 2 ,6 2 5 9 ,1 1
8.512.195
10 0 , —
Verhouding in pCt. van de totale actieve bevolking
1 2 ,1 5 4 8 ,7 7 3 9 ,0 8
Sociale toestand
Patroons ............................................ Zonder bedrijvigheid......................
5 1 ,9 3 1 9 ,4 9 2 2 ,1 6 6 ,4 2
D e gegevens van de R ijksdienst voor M aatschappe lijke Zekerheid houden natuurlijk slechts rekening m et de werknemers, en n iet m et de patroons en helpers (19); (15) Cf. het hoofdstuk : « Algemene resultaten van de tellingen », blz. 129* (16) Met inbegrip van 92.050 werkzoekenden. (17) Met inbegrip van zieken, door werkongeval getroffenen, arbeiders m et verlof of op ruât, arbeiders in staking, afwezige arbeiders en gedeeltelijk werklozen, zowel in de telling als in de gegevens van de R . M. Z. (18) Mijnbouw en fabrieken, bouwnijverheid. (19) D e « helper » is degene die gewoonlijk een ander lid van het huisgezin helpt in de uitoefening van zijn beroep, zonder hiervoor loon te ontvangen.
— 124 —
in principe zouden derhalve de resultaten van de volks telling op 31 Decem ber 1947 en de statistieken van de personen, die op dezelfde datum aan de R ijksdienst voor M aatschappelijke Zekerheid onderworpen waren, w at de getalsterkte van de werknemers betreft m oeten overeenstem m en, aangezien bediende en arbeider (die buitenshuis werkt) door de telling als zodanig worden beschouwd, zo ze aan de M aatschappelijke Zekerheid .onderworpen zijn. N ochtans kunnen zekere afwijkingen voortvloeien u it het feit dat zekere groepen arbeiders slechts na 31 December 1947 aan de Maatschappelijke Zekerheid werden onderworpen en dat andere het nog steeds niet zijn o f aan een ander stelsel zijn onder worpen (cf. blz. 123). In de vergelijkingen opgenomen in tabel 1 kunnen zich ten slotte ook afwijkingen voordoen door het feit d at zekere groepen arbeiders in beide statistieken n iet onder dezelfde rubriek worden onder gebracht : zo bijvoorbeeld wordt h et tijdelijk personeel van de N ationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen en dat van de N ationale Maatschappij van Buurtspoor wegen in de telling aangetekend in de rubriek vervoer, terwijl ze in de statistieken van de R ijksdienst voor M aatschappelijke Zekerheid voorkomen onder de rubriek « Openbare D iensten ». Voor enkele industrieën kan ook een vergelijking worden gem aakt tussen de statistieken van de telling en de jaarlijkse gegevens over het personeel in de productiestatistieken ( 20); nochtans geven deze laatste in 1947 (21) geen eindejaarscijfer, maar een jaarlijks gemiddelde; de statistische gegevens van de productie zijn natuurlijk lager dan die van de telling. D e m aandelijkse statistieken van de personeelbezetting per industrie zijn in feite steekproeven (22 ) van de actieve bevolking in deze industrieën. D eze steekproeven geven soms een hoog percentage van de actieve b evol king (metaalverwerking), maar ze kunnen ook alleen (20) Zie hoofdstuk : Productie en voorraden, blz. 73 e.v. (21) Behalve de papierindustrie. (22) Behalve in de steenkolenmijnen, waar gans de werkende arbeiders bevolking wordt geteld.
de schom melingen van een klein deel van de werkelijke werkkrachten weergeven (houtbewerking en aanver w ante bedrijven). G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
'N'
B lz '
Jaarcijfers : Telling en R . M. Z. : Indeling van de actieve bevolking per 31 Decem ber 1947 volgens de bed rijfsgroep .......................................
1
400
R . M. Z. en N . P. M. : Algem ene sa m e n v a ttin g ..................... 2 A antal aan de Maatschappelijke Zekerheid onderworpen werkgevers en werknemers per bedrijfsgroep 3 A antal aan de M aatschappelijke Zekerheid onderworpen arbeiders per b ed rijfsg ro ep .............................. 4 en 5 A antal aan de Maatschappelijke Zekerheid onderworpen bedienden per b ed rijfsg ro ep ........... i ................ 6 en 7 A antal aan de M aatschappelijke Zekerheid onderworpen werknemers per bedrijfsgroep .................. 8 en 9 Gewerkte dagen door de aan de M aatschappelijke Zekerheid onder worpen werknemers ....................... 10 Gewerkte dagen per bedrijfsgroep, 11 N ationaal In stitu u t voor de Statistiek : A antal tewerkgestelde arbeiders in som mige nij verheidstakken (sta tistiek van de productie).............. 12
400
401 402 en 403 404 en 405 406 en 407
408 409
408
M aandcijfers : N . I. S. en Mijnwezen : Gemiddeld aantal tewerkgestelde arbeiders in som mige nijverheids takken (statistieken van de indus410 triële bedrijvigheid en a n d e r e )... 13 en 14 en 411
B. — W E R K L O O S H E ID (23) Onder werkloosheid (24) verstaat men een gebrek aan een bezoldigde arbeid ingevolge een tekort aan werkgelegenheid. Maken dus deel u it van de statistieken van gecontroleerde werklozen opgem aakt door het Steunfonds voor W erklozen (25) : de personen die, vóór ze ophielden te werken, onderworpen waren aan de Maatschappelijke Zekerheid (Rijksdienst voor M aat schappelijke Zekerheid, Nationaal Pensioenfonds voor Mijnwerkers, D ienst voor Maatschappelijke Veiligheid van de Zeelieden der Koopvaardij), alsook de landbouw seizoenarbeiders, die vóór 1 Mei 1949 n iet waren onder worpen aan de de Maatschappelijke Zekerheid, en de (23) D e hierna gegeven bepalingen zijn meestal ontleend aan het artikel van de heer L.-E. Reneau : « D e organisatie van de statistiek in het Steun fonds voor werklozen »,artikel verschenen in het A rb eid sb la d van Mei-Juni 1947. (24) Cf. M. Huber : C ours de sta tistiq u e appliquée a u x a ffa ires, deel III, blz. 184. (25) Regentsbesluit van 26 Mei 1945 dat het Voorlopig Steunfonds voor Onvrijwillige Werklozen inricht (B elgisch Staatsblad van 25-26 Juni 1946, blz. 4082).
grensarbeiders; de personen die het werk neerleggen, of wel vrijwillig, of wel wegens invaliditeit, ziekte of arbeids conflict, worden niet in deze statistieken opgenomen. Vóór de oorlog hadden de statistieken (26) betrekking op de werkloosheid der aangeslotenen bij de aangenomen kassen voor verzekering tegen werkloosheid, die hun inlichtingen overm aakten aan de R ijksdienst voor Arbeidsbemiddeling en W erkloosheid (R.A.W .). In tegenstelling m et de toestand na 1 Januari 1945, was de verzekering tegen werkloosheid toen n iet ver plichtend, en bijgevolg kunnen de statistieken van de werkloosheid van vóór 1940 n iet vergeleken worden m et de na-oorlogse; toen bedroeg het aantal verzekerden ongeveer één m illioen, maar nu overschrijdt h et de tw ee millioen. Er v alt op te merken dat h et n iet volstaat het vooroorlogs aantal werklozen m et tw ee te verm enig(26) Zie het extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D o cu m en ta tie en V oorlichting « Belgische Economische Statistieken 1929-1940 », blz. 376 e.v.
— 125 —
vuldigen om het te vergelijken m et h et huidige cijfer, want het is duidelijk dat juist de arbeiders, die het m eest blootstonden aan het risico van de werkloosheid, ver zekerd waren. Onder volledig werklozen verstaat men de personen wier bedienden- of arbeidscontract verbroken werd en de personen die voor een onbepaalde periode zonder werk zijn. Met behulp van de gegevens van de R ijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid kan m en de verhouding berekenen van de volledig werklozen tegenover het totaal der werkende arbeiders en der volledig werklozen, m .a.w. van de verzekerden tegen werkloosheid. Deze om vatten inderdaad de aangeslotenen bij de R ijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid (waarin de gedeeltelijk werklozen begrepen zijn en sinds 1 Mei 1949 de landbouw seizoenarbeiders en de grensarbeiders). D e gedeeltelijk werklozen zijn werknemers waarvan de tijden dat zij werken afwisselen m et tijden dat zij werkloos zijn (bedrijf waar interm itterend o f volgens een vastgesteld rooster gewerkt wordt). Voor de toe vallig werklozen vloeit de tijdelijke schorsing van het werk voort uit een geval van heirkracht : vorst, sneeuw (bouwbedrijf), overstrom ingen, m achinedefect, gebrek aan electrische stroom , enz. Aan de hand van verschillende tabellen kan het verloop van de werkloosheid nagegaan worden volgens het geslacht, de leeftijd, de geografische spreiding o f de beroepsgroep. D eze laatste classificatie vergt enige uitleg : van Novem ber 1944 to t Decem ber 1946 gaat het in feite om werkzoekenden (27), voor dewelke vanaf Maart 1945 een onderscheid wordt gem aakt tussen volledig werklozen die vergoed worden (categorie A) en andere werkzoekenden. D eze statistiek gaat feitelijk uit van de plaatsingskantoren en is n iet doeltreffend genoeg om dat zekere personen verwaarlozen de p la a t singskantoren te verw ittigen wanneer ze een betrekking hebben gevonden, o f wel h et niet binnen de gew enste tijd doen. Door de gem eentebesturen wordt d it periodisch aangepast dank zij het gem eentelijk stem pelen van de werklozen (28), w at dan aan de van Januari 1947 to t Maart 1948 gepubliceerde beroepsgroepering van volledig werklozen, die worden vergoed (eindemaandcijfers), een grotere nauwkeurigheid geeft. Tenslotte gebeurt, vanaf April 1948 (29) de indeling van de volledig werklozen niet meer aan de hand van de eindem aandcijfers, maar van een daggem iddelde per m aand der gecontroleerde werklozen : van die datum a f steunen deze cijfers dus op de gegevens van de werkloosheidsverzekering, en niet op de gegevens van de plaatsingskantoren. Als gevolg van de beroepsgroepering vormden de ongeschoolde arbeiders een afzonderlijke groep, die som s meer dan een derde van de volledig werklozen vertegenwoordigt. Om dit euvel te verhelpen, en b oven(27) Statistieken die niet uitgaan van de werklozenverzekering, maar van de plaatsingsdiensten (zie blz. 127). (28) In deze cijfers zijn echter wel de volledige werklozen opgenomen die zich voor allerhande redenen niet moeten aanbieden op de gemeentelijke stempelburelen (cf. het artikel van dhr. Léo Lévy over « D e evolutie van de werkloosheidsstatistieken in België » in het A rb eid sb la d van Februari 1947, blz. 171). (29) Zie A rb eid sb la d van Mei 1948, blz. 314 e.v. H et Steunfonds voor Werklozen heeft een retrospectieve statistiek m et de cijfers vanaf Maart 1947 gepublioeerd.
dien om een classificatie volgens bedrijfstak te bekomen zoals de R ijksdienst voor M aatschappelijke Zekerheid, en niet meer volgens de beroepsgroepen, paste het Steunfonds voor Werklozen, van af April 1950, een gem engd stelsel toe dat nog voor verbetering vatbaar is : de werkloze geschoolde en halfgeschoolde arbeiders worden verdeeld volgens hun beroep, en de werkloze gespecialiseerde o f gewone ongeschoolde arbeiders volgens de industrie waar ze h et laatst werkzaam waren. Onder geschoolde arbeider verstaat m en de arbeider die een bepaald vak u itoefent, en die kan gelast worden om het even welk onderdeel van d it vak handig en m et rendem ent u it te voeren. D e halfgeschoolde arbeider is de arbeider die alle onderdelen van zijn vak uitvoert, maar die nog niet de nodige handigheid o f een voldoend rendem ent heeft om geschoold te zijn, en w iens werk nog onderworpen is aan de verantwoordelijkheid van een geschoold arbeider. D e gespecialiseerde ongeschoolde arbeider heeft noch op school, noch in de praktijk een volledige beroeps opleiding genoten; zijn practische kennissen beperken zich to t één of som s to t enige beroepsbedrijvigheden, die hij in de praktijk heeft geleerd, en die een zekere handig heid vereisen. D e gewone ongeschoolde arbeiders, ten slotte, voeren allerlei karweien u it, die geen enkele beroepskennis vergen, en geen o f weinig verantwoordelijkheid m ee brengen. D e physische kracht en h et weerstandsverm ogen tegen verm oeienis zijn hier de vereiste hoedanigheden. D e gedeeltelijk werklozen waren reeds sinds Maart 1947 ingedeeld volgens industriegroepen (dagelijks gem id delde van de maand); het volstond de ongeschoolde arbeiders over de verschillende groepen te verdelen. Zowel voor de volledig als voor de gedeeltelijk en toevallig werklozen wordt iedere week (30) v an af 1947 (31) een daggemiddelde van de gecontroleerde werklozen opge m aakt op de volgende manier : m en telt al de werklozen die in de loop van de week gecontroleerd werden, terwijl iedere werkloze verm enigvuldigd wordt m et het aantal keren dat hij zich in h et gem eentelijk stem pelkantoor heeft aangeboden; vervolgens deelt men h et bekomen getal door h et aantal arbeidsdagen. H etzelfde gem id delde wordt per m aand berekend (32); bovendien ver strekt de m aandelijkse statistiek eveneens het aantal werklozen die tijdens de m aand werden ingeschreven, m .a.w. h et aantal personen die zich in de loop der maand m instens éénm aal hebben laten controleren, onver schillig de duur van de periode gedurende dewelke ze werkloos waren evenals h et aantal gecontroleerde stem peldagen (33). (30) De werklozen-week begint op Zondag en eindigt de volgende Zaterdag. (31) Vroeger werd h et daggemiddelde slechts voor het totaal der gecontroleerde werklozen opgemaakt; sinds Maart 1939 was het echter moge lijk, dank zij het onderscheid tussen het aantal verloren dagen per categorie werklozen, een benaderend daggemiddelde te berekenen voor de volle dig werklozen en door het verschil te maken, voor de gedeeltelijk werklozen, uitgaande van de veronderstelling dat volledig werklozen werkloos zijn voor ganse dagen. Op te merken valt dat de dokwerkers altijd als gedeeltelijk werklozen worden beschouwd. (32) D e werklozen-maand begint de eerste Zondag van de maand en ein digt de Zaterdag vóór de eerste Zondag van de volgende maand. (33) D e contrôle van de dagen van werkloosheid gebeurt per halve dag van minstens vier uren of per ganse dag van minstens vier uren volgens de gevallen. .
— 126 —
D e verhouding per categorie werklozen van het aantal stem peldagen tegenover het aantal gedurende de maand ingeschreven werklozen geeft een aanwijzing over de gem iddelde duur van de werkloosheid; de verhouding tussen het aantal ingeschreven werklozen m et het daggem iddelde geeft een beurtcoëfficiënt (34) per groep werklozen en voor het geheel. Sinds Maart 1947 berekent het Steunfonds voor W erk lozen m aandelijks de percentages van werkloosheid per bedrijfstak, en vergelijkt het daggem iddelde van het aantal gecontroleerde werklozen m et h et aantal ver zekerden tegen werkloosheid. N ochtans worden deze percentages sam engesteld u it tw ee factoren die niet juist op hetzelfde voorwerp slaan : zoals hierboven gezegd, worden de werklozen gerangschikt volgens hun beroep, de verzekerden daarentegen volgens de bedrijfs tak. Daarenboven vormden de werkloze ongeschoolde arbeiders to t in Maart 1950 een afzonderlijke groep, die niet in aanmerking kom t voor de gedetailleerde percen tages per bedrijfstak. Bijgevolg stem m en deze niet overeen m et de werkelijkheid. Van April 1950 a f werden de werkloze ongeschoolde arbeiders onderverdeeld volgens het bedrijf waar ze h et laatst werkzaam waren, en de nieuwe percentages houden hier rekening mee. Bij vergelijking van deze laatste cijfers m et de vorige, mogen deze wijzigingen in het opmaken er van niet uit h et oog verloren worden. Sinds Novem ber 1945 gaat het Steunfonds voor W erk lozen tweem aal ’s jaars, nl. half-Mei en -November, over to t een algemene telling van de volledig werklozen. D eze telling slaat op de duur van de werkloosheid, de leeftijd van de werklozen en hun arbeidsgeschiktheid. H et gaat hier alleen om volledig werklozen, m et u itslui ting van de andere soorten die onder de werkzoekenden van categorie A vallen (35). W at de indeling volgens de arbeidsgeschiktheid betreft, vallen drie groepen te onder scheiden : de arbeidsgeschikte volledig werklozen, wier algemene ongeschiktheid om hun inkomen te verdienen geen derde overschrijdt; de gedeeltelijk arbeidsgeschikte volledig werklozen wier algem ene ongeschiktheid om hun inkomen te verdienen, naar h et advies van een officiële medische instantie tussen één en tw ee derden ligt; en ten slotte de derde groep die de m oeilijk te plaatsen volledig werklozen bevat (diegene die door de raadgevende com m issies, op een paritaire basis ingericht bij de regio nale burelen van het Steunfonds voor Werklozen, erkend worden als m oeilijk te plaatsen in een gewone betrekking om één van volgende redenen : gevorderde leeftijd, bijzondere gebrekkigheid waaruit minder dan 33 pCt. algem ene ongeschiktheid om hun inkomen te verdienen voortvloeit, onmogelijkheid te concurrenceren of aesthetisch vooroordeel, enz.).
aanvragen en -aanbiedingen en de verw ezenlijkte p laat singen. Sinds Maart 1945 worden de werkzoekenden in ge deeld in categorie A : vergoede volledig werklozen, verplicht ingeschreven in een plaatsingskantoor van het Fonds, en categorie B : gedeeltelijk en toevallig werk lozen, waarvan de werkloosheid langer dan tw ee weken duurt o f als zodanig voorzien wordt, en die verplicht ingeschreven zijn als werkzoekenden; het zijn dus werknemers die him inschrijving gevraagd hebben om hun positie te verbeteren en personen die niet op de begroting van de S taat willen leven (3 6 ). Categorie A stem t dus overeen m et de volledig werklozen (3 7 ) en heeft voorrang voor de plaatsingen; de cijfers van categorie B werden gepubliceerd to t December 1946; die van categorie A to t in Maart 1948. D e aangeboden betrekkingen, de verw ezenlijkte p la a t singen van volledig werklozen en van anderen en de openstaande betrekkingen worden elke m aand, mannen en vrouwen afzonderlijk, geografisch en naar de beroeps groep ingedeeld. Tot Februari 1949 werd een onderscheid gem aakt tussen de plaatsingen van volledig werklozen en van andere werkzoekenden, maar van af Maart 1 949 werd de sam enstelling van de categorieën gewijzigd : de eerste, die genoem d wordt « werklozen verplichtend ingeschreven als werkzoekenden », om vat : de vergoede volledig werklozen, de vergoede toevallig werklozen, die voor een onbepaalde periode of voor meer dan tw aalf dagen werkloos zijn (voor zover er geen afwijkingen bestaan), de vergoede gedeeltelijk werklozen die reeds meer dan drie maanden werkloos zijn (voor zover er geen afwijkingen bestaan), de thuisarbeiders, vergoede werklozen, die reeds meer dan een maand werkloos zijn, zij die burgerlijke onderstand genieten, en wier inschrijving als werk zoekenden verplichtend is, de gesanctionneerde werk lozen (die tijdelijk niet vergoed worden), wier inschrijving verplichtend is. Er bestaan ook private plaatsingskantoren, die door de Minister van Arbeid en Sociale Voorzorg erkend werden en onderworpen zijn aan de controle van het Steunfonds voor Werklozen : ze plaatsen kosteloos de werkzoekenden en delen aan het Steunfonds voor W erk lozen het aantal m aandelijks verwezenlijkte p la a t singen mee. *
*
*
D e plaatsingsstatistieken, die eveneens zijn opgem aakt door het Steunfonds voor Werklozen, betreffen de werk-
H et totaal bedrag van de uitgaven voor w erklozen steun, dat iedere week aan de werklozen wordt uitbetaald en dat m edegedeeld wordt door de betalende organismen, is tam elijk vlug gekend; het gaat hier om de « m edege deelde » uitgaven, die m eestal m et één à tw ee pCt. het bedrag van de later, bij het nazicht van de boekhoudingsdocumenten, « goedgekeurde » uitgaven overtreffen. Maar deze laatste worden slechts m et een m erkelijke vertraging bekendgem aakt. D e betalende organismen om vatten de 2 .6 7 0 gem eentebesturen en de 107 secties
(34) Cf. S ta tistisch B u lle tin gepubliceerd door het Nationaal Instituut voor de Statistiek in Juni 1947, blz. 680 : « Beurtcoëfficiënt in de statistieken der werkloosheid », door dhr. Léo Lévy. (35) Zie hierna : Statistieken en plaatsing.
(36) Voor nadere inlichtingen, zie in het A rb eid sb la d van Juni-Juli 1948 blz. 534, het artikel : « Werkzoekenden andere dan de vergoede volledig werklozen, ingeschreven op 10 Mei 1948 ». (37) Zie blz. 126.
— 127 —
yan de drie aangenomen arbeidersverenigingen (Alge meen Belgisch Vakverbond, Algemeen Christelijk V ak verbond, Algem ene Centrale der Liberale Vakbonden). Iedere m aand publiceert het Steunfonds voor W erk lozen het totaal bedrag van de werklozensteun per provincie evenals het daggemiddelde; h et berekent ook per jaar de gem iddelde betaalde vergoeding per arbeider (zie tabel 16).
Buiten de reeds vernoem de statistieken publiceert het Steunfonds voor Werklozen nog jaarlijkse gegevens betreffende de seizoenuitwijking van Belgische arbeiders naar Frankrijk, h et aantal grensarbeiders in Frankrijk en in Nederland tewerkgesteld, de suikercampagne, enz., alsook speciale studies : de evolutie van de werkloosheid in de diam antnijverheid, de Belgische werkkrachten in dienst van de geallieerde legers (38), de seizoenschom m e lingen van de werkloosheid (39), de geografische sprei ding van de werkloosheid in België (40), enz. Tabel 35 geeft per cam pagne het jaarcijfer van het aantal seizoenarbeiders weer, gecontroleerd door het em igratiekantoor van Tourcoing; het aantal voor iedere cam pagne tewerkgestelde arbeiders lig t beneden de werkelijkheid, om dat de arbeiders, die aangeworven waren voor een bepaalde campagne, ter plaatse kunnen aangeworven worden voor een volgende cam pagne, en dit nieuw contract is dus geregistreerd door het em igra tiekantoor. Frans-Belgisch grensregime grensregime (42).
(41)
en Hollands-Belgisch
Onder grensarbeiders dient men te verstaan de onder horigen (43) van beide landen die, alhoewel ze hun werkelijke verblijfplaats behouden in het grensgebied van een der beide landen, waar ze in beginsel elke dag terugkeren, gaan arbeiden (44) in een nijverheids-, handels- o f een landbouwinrichting, gelegen in het grensgebied van h et andere land. D e Frans-Belgische grenszone strekt zich u it over gans de gem eenschappelijke grens m et Frankrijk (620 km) en vertegenwoordigt een oppervlakte van 5.746 km®, m et om en bij de 1.412.000 inwoners. D e Hollands-Belgische grenszone strekt zich u it over gans de gem eenschappelijke grens m et H olland (449,5 km) en vertegenwoordigt een oppervlakte van 9.926 km*, m et om en bij de 3.651.000 inwoners. D e Belgische zone (38) A rb eid sb la d van Maart-April 1946, blz. 255. (39) Retrospectieve studie voor de periode 1931-1939, A rb eid sb la d van Mei-Juni 1946, blz. 471. (40) A rb eid sb la d van Mei-Juni 1946, blz. 476. (41) H et Frans-Belgisch grensregime is vastgelegd door de Overeenkomst tussen Frankrijk en België van 9 Mei 1935 en bekrachtigd te Brussel op 27 Augustus 1935 (B elgisch Sta a tsb la d van 6 October 1935). H et werd weer van kracht in December 1944. (42) H et Hollands-Belgisch grensregime werd ingericht door het vestigings- en arbeidscontract van Genève op 22 Februari 1933 tussen Nederland en België; dit contract werd goedgekeurd bij de Belgische wet van 2 Juni 1934 (B elgisch Staatsblad van 22 Januari 1936) en werd van kracht op 6 Januari 1936. H et werd weer van kracht door de omzendbrief van de Minister van Buiten landse Zaken en van Buitenlandse Handel op 11 April 1946. (43) In het Hollands-Belgisch regime staat er in de plaats van ingezetenen : « alle loontrekkende arbeiders of bedienden, van Belgische of Nederlandse nationaliteit ». (44) In het Hollands-Belgisch regime staat er : « domicilie waarheen ze in beginsel dagelijks of wekelijks terugkeren ». .
is ten zuiden begrensd door de spoorlijnen : Oostende, Torhout, Lichtervelde, Roeselare, Ingelm unster, K ort rijk, V ichte, Anzegem, Oudenaarde, Zottegem , D en derleeuw, Brussel, Leuven, Tienen, Landen, Luik, Pepinster, Spa, S tavelot, M almédy, Sourbrodt. D e Nederlandse zone wordt ten noorden begrensd door : Grevelingen, Krammer, het Volkerak, het H ollands D iep, de Dordtsche K il, de Merwede, de Maas to t Gennep en de spoorlijn van Gennep naar W ezel (Duitsland). D e cijfers gepubliceerd in tabel 36, die het aantal grensarbeiders per industrie op de verschillende tellingsdata weergeeft, zijn n iet strict te vergelijken, om dat de tellingsm ethode niet altijd dezelfde is. Voor om standige inlichtingen kan men de Arbeidsbladen raadplegen die deze cijfers gepubliceerd hebben. De suiker campa gnea D e suikercampagne begint normaal in October en eindigt in Januari van het volgende jaar. D e werkkrach ten om vatten het perm anent personeel, dat gedurende gans het jaar tew erkgesteld is in de suikerfabrieken en rasperijen, en seizoenarbeiders die aangeworven worden voor de cam pagne en die vroeger in andere bedrijfs takken waren tew erkgesteld (landbouw, bouw be drijf, enz.). Tabel 37 geeft het verloop van de gebezigde werkkrachten en de verdeling per soort onderneming. G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
Jaarcijfers : W erkloosheid per jaar : sam envatting. U itgaven voor werkloosheidsuitkerin gen. — Plaatsing van werkkrachten Indeling der werklozen per provincie. Indeling der geheel werklozen volgens de duur der w erkloosheid.................. Indeling der geheel werklozen per le e f t i j d .................................................. Indeling der geheel werklozen naar arbeidsbekwaamheid en b e r o e p ...
w
15
412
16 17
412 413
18
413
19
414
20
415
M aandcijfers : D aggem iddelde der gecontroleerde-^ werklozen ................................................ I ^ Duizenden gecontroleerde werkloze j 23 d a g e n .........................................................) Beurtcoëfficiënt ......................................... 24 417 Duur van de werkloosheid .................. 25 417 D aggem iddelde der gecontroleerde 418 werklozen : Indeling per provin cie. . 26 to t 420 Indeling volgens de bedrijfsgroep. . . .27 to t 31 421 to t 426 W erkaanbiedingen en plaatsingen . . . 32 en 33 427 U itgaven voor werkloosheidsuitkerin gen .............................................................. 34 428 Speciale statistieken (jaarlijkse) : A antal vertrekken van seizoenarbei ders naar Frankrijk.............................. A antal grensarb eid ers.............................. S uik ercam pagn e................................ . . , ,
35 36 37
428 429 429
Algemene resultaten van de Tellingen
A. — ALGEMENE TELLING VAN DE BEVOLKING, DE NIJVERHEID EN DE HANDEL
OP 31 DECEMBER 1947 B ron : L ite r a tu u r
Nationaal Instituut voor de Statistiek. : A l g e m e n e v o l k s - , n ij v e r h e i d s - e n h a n d e U te lli n g o p 3 1 D e c e m b e r 1 9 4 7 . S t a t i s t i s c h J a a r b o e k v o o r B e l g i ë e n B e lg is c h - K o n g o . S t a t i s t i s c h B u l l e t i n u it g e g e v e n d o o r h e t N a t i o n a a l I n s t i t u u t vo o r d e S t a t i s t i e k .
D eze telling bestond u it drie verrichtingen : o) een volkstelling m et hetzelfde doel als op 31 D ecem ber 1930; 6) een telling der huizen en woningen, vollediger dan in 1930, aangezien de telling van de woningen to t al de gem eenten van h et R ijk werd uitgebreid (1); c) een nijverheids- en handelstelling, volgens de m ethode van 1910 en 1930.
1. Algemene telling van de bevolking D e telling had ten doel « het opnemen op 31 D ecem ber 1947, van h et aantal personen die de bevolking van gewoon verblijf (gezegd werkelijke bevolking) en de aanwezige bevolking (gezegd feitelijke bevolking) uitm aken, zomede van hun afstam m ing, hun stand in het gezin waartoe ze behoren, hun geslacht, hun leeftijd, hun burgerlijke staat, hun geboorteplaats, hun nationaliteitsland, de landtalen die ze spreken, hun graad van onderricht, hun beroepen, am bten o f betrekkingen, de sam enstellingen der families, het aantal en de sam en stelling der gezinnen die ze vormen » ( 2 ). D e bevolking van gewoon verblijf om vat iedere persoon, B elg o f vreem deling, al dan n iet aanwezig in zijn gezin in België op h et tijdstip der telling. H et gewone verblijf, werkelijke en bestendige ver blijfplaats, kan van de w ettelijke w oonplaats verschil len (3). D e aanwezige bevolking (4) om vat de Belgen en vreem de lingen, die op de dag van d e telling in België aanwezig zijn, onverschillig of ze er al dan niet hun gewone verblijfplaats hebben. (1) In 1930 gebeurde de telling slechts in de gemeenten, die op 31 Decem ber 1920 en op 31 December 1929 tenminste 2.000 inwoners hadden. (2) Artikel 2, 1°) van het Regentsbesluit dd. 22 November 1947, houdende voorschrijving van een algemene telling van de bevolking en van een handels en nijverheidstelling op 31 December 1947 (B elgisch Sta a tsb la d van 29 Novem ber 1947). (3) Voor nadere omschrijving, ib id e m , art. 4. (4) Cf. deel I der A lg em en e te llin g , blz. 46.
Buiten de inlichtingen betreffende de bevolking om vat de algemene telling tevens gegevens over de uitgestrektheid van h et grondgebied en de belastbare oppervlakte van grond en gebouwen; deze gegevens worden door het Ministerie van Financiën verstrekt. Op 31 December 1947 bedroeg de oppervlakte van België ca. 3.050.707 ha. (5), waarvan ca. 2.896.592 ha. belastbaar; 5,05 pCt. van het grondgebied is dus belas tingvrij tegen 4,93 pCt. in 1930. H et belastbaar inkomen van grond en gebouwen verhoogde in totaal m et 81 pCt. t.o.v. 1930, daar de grondinkomsten slechts m et 10 pCt. verhoogden, dan wanneer de gebouwen m et 99 pCt. vermeerderden. D e bevolkingsdichtheid, d.w.z. de verhouding van bevolking (8.512.195 inwoners) to t oppervlakte van het grondgebied, bedraagt 279 inwoners per km* tegen 265 in 1930. D e bevolking om vat 8.144.576 Belgen en 367.619 vreemdelingen. Een nieuwe statistiek , die in België nog niet was opgem aakt, is de indeling der bevolking naar de bedrij vigheid op 31 December 1947. H et betreft hier inderdaad de lijst van h et aantal personen in elke bedrijvigheid en niet in elk beroep tewerkgesteld : een schrijnwerker in de bouwnijverheid werkzaam, m aakt in die statistiek deel u it van het bouwbedrijf. Bijgevolg kan geen enkele detail vergelijking m et de vroegere tellingen gem aakt worden (6 ). Blijkens deze staat bedroeg de actieve bevolking, m et inbegrip van de werklozen die verlangen te werken, op 31 December 1947, 3.481 duizend inwoners (7), d.i. 40,89 pCt. van de gehele bevolking. Bij de vorige (5) Juist 3.050.707 ha. 65 a. 85 ca. tegen 3.050.656 ha. 56 a. 97 ca. bij de telling van 1930, d.i. een verschil van 51 ha. 08 a. 88 ca. D it verschil spruit voort uit vergissingen in de berekeningen van de oppervlakten, die aanvanke lijk door het kadaster werden gedaan en door achtereenvolgende veranderingen aan het licht komen. (6) Naar het S ta tistisch B u lle tin van het Nationaal Instituut voor de Sta tistiek van Augustus 1950, blz. 1270. (7) Indeling naar de maatschappelijke toestand : Cf. hoofdstuk « Werk gelegenheid », blz. 124.
— 129 —
tellingen vondt men voor totale bevolking van het in 1910 1920 1930
die actieve bevolking t.o .v . de R ijk de volgende procenten : : 47,04 pCt. : 43,29 pCt. . : 46,35 pCt.
Tabel 6 geeft de indeling weer van de bevolking naar het geslacht, de m aatschappelijke toestand en de bedrijfstak waarin het hoofdberoep wordt uitgeoefend. Artikel 6 van het R egentsbesluit van 22 N ov em ber 1947 bepaalt het gezin als volgt : « H et gezin bestaat hetzij u it een persoon die gewoonlijk alleen leeft, hetzij u it de vereniging van tw ee o f meer personen die, al dan n iet door familiebanden aan elkaar verbonden, gewoonlijk één en hetzelfde huis bewonen en er sam enleven » ( 8). H et gezinshoofd. (9) is hij die het grootste deel van het gezag draagt. W orden ook « beschouwd als gezinshoofd de alleen wonende personen evenals de hoofden van instellingen (kloosters, kazernen, armenhuizen en oude-m annenhuizen en hospitalen voor ongeneeslijke zieken, wezenhuizen, enz.) waar meerdere personen sam en hun gewoon verblijf hebben ».
G E P U B L IC E E R D E
Ziehier volgens de algemene tellingen h et aantal gezinnen en het aantal inwoners per 100 gezinnen :
Jaar der telling
1910..................................... 1920...................................... 1930...................................... 1947......................................
Aantal gezinnen
1.8 31.102 1 .9 83.792 2 .3 7 4 .4 4 5 2 .8 3 6 .9 7 9
Aantal inwoners per 100 gezinnen
405 373 341 300
.
Tabel 7 verm eldt de indeling der gezinnen naar de burgerlijke stand van het gezinshoofd en het aantal personen waaruit het gezin is sam engesteld. D e telling der fam ilies (10) is vollediger dan die in 1930; terwijl bij deze laatste telling slechts de gehuwde paren opgenomen worden, hield de laatste telling eveneens rekening m et de weduwnaren en weduwen. Onder fam ilie m oet worden verstaan, h et geheel van personen die door bloedverwantschap van ouders to t kinderen m et elkaar verbonden zijn; bij de indeling der fam ilies naar het aantal kinderen, werden alleen de kinderen u it het huidig o f het laatste ontbonden huwelijk in aanmerking genomen. In 1947 telde men 2.734.707 fam ilies, waarvan 2.123.803 gehuwde paren (t.o.v. 1.884.878 in 1930), 179.572 weduwnaren en 431.332 weduwen. Bovendien bestaan er 1.866.266 jonggezellen en 1.726.321 onge huwde vrouwen, 30.087 gescheiden m annen en 40.124 gescheiden vrouwen. Tabel 9 verm eldt de indeling der gedurende de laatste v ijf tellingen opgenomen vreemde bevolking per nationa liteit. (8) A lg em en e volkstelling va n 31 D ecem ber 1947, deel I. (9) Ib id e m , blz. 79. (10) Naar het S ta tistisch B u lle tin va n hel N a tio n a a l I n s titu u t voor de S ta tistie k van Juni-Juli 1950, blz. 1047 e.v.
TABELLEN
U itgestrektheid van het grondgebied en belastbaar inkomen van de grond en de gebouwen .................................. Bevolking : a lg e m e e n .............................. Indeling der inwoners per provincie. . Indeling der inwoners onder de gem een ten naar rangorde van hun aantal inwoners .................................................. Indeling van de inwoners per leeftijds groep ......................................................... Indeling der bevolking op 31 D ecem ber 1947 naar het geslacht, de m aat schappelijke stand en de bedrijvig heid waarin het hoofdberoep wordt uitgeoefend .............................................. Indeling der gezinnen naar de burger lijke stand van het gezinshoofd en het aantal gezinsleden....................... Indeling der gezinnen en der gehuwde paren naar het aantal kinderen.......... Indeling der vreem de bèvolking naar de nationaliteit .....................................
^
u lz-
1 2 3
431 431 432
4
. 432
5
432
6
434 to t 436
7
437
8
437
9
438
2. Telling der huizen, andere gebouwen en woningen D e telling der gebouwen en woningen m et h et doel statistische gegevens te verzam elen over de woningen en het aantal gebouwen van elke soort, en him ken merken te tellen, gebeurde sam en m et de volkstelling op 31 Decem ber 1947. Ziehier enkele bepalingen die aangewend werden voor de opstelling der formulieren van de gebouwen en die de beoordeling der tabellen vergem akkelijken. Onder particuliere huizen uitsluitend voor woning bestem d dient verstaan : herenhuis, renteniershuis, villa, cottage, burger- of werkm answoning uitsluitend als woning bestem d. Onder particuliere huizen waarvan één vertrek tenm inste uitsluitend gebruikt wordt voor de uitoefening van een beroep, dient verstaan elk woonhuis dat geen flatgebouw is en waarvan één vertrek gebruikt wordt of uitsluitend bestemd is voor de uitoefening van een beroep (drank- o f tabaksverkoop, haarkapper, dagblad verkoper, boekhandel, papierhandel, garen- en bandw in kel, hoedenwinkel, werkplaats ten huize, zelfs zo een of meerdere vertrekken dienen voor de uitoefening van een vrij beroep, bijv. advocaat, geneesheer, enz.). Flatgebouwen. D eze rubriek om vat de gebouwen m et meerdere appartem enten, die olk een afzonderlijke woning vorm en m et een afzonderlijk geheel van w oon vertrekken en een afzonderlijke toegang hetzij to t de straat, hetzij to t een doorgang of to t een gem eenschappe lijke trap. D eze gebouwen worden speciaal gebouwd of ingericht voor medehuur of m ede-eigendom . D aaruit volgt dat onder de particuliere huizen die gebouwen m oeten gerekend, die al dan n iet door één o f door m eer dere gezinnen bewoond, n iet speciaal voor medehuur o f m ede-eigendom gebouwd o f ingericht werden. H e t zelfde onderscheid wordt gem aakt voor de gebouwen
— 130 —
« uitsluitend voor woning bestem d » en diegene « waarvan tenm inste één vertrek uitsluitend voor de uitoefening van een beroep bestem d is ». •
Woonhuizen omvattende :
In de hierna volgende tabellen wordt deze laatste soort woningen onder de particuliere huizen opgenomen. H et aantal verdiepingen om vat diegene, welke boven de benedenverdieping gelegen zijn, m et inbegrip van de tussenverdiepingen en die m et plat dak en in sommige gevallen de kelder-keukens. Onder woonvertrekken verstaat men de plaatsen die bestem d zijn voor de fundam entele behoeften van het gem eenschapsleven (slapen, eten, gem eenschapsleven) of hiertoe worden gebruikt. Een vertrek waar een bed voor een volw assen kan staan, wordt als voldoende ruim beschouwd en bijgevolg in de klasse der « w oon vertrekken » opgenomen. Van de 2.015.393 particuliere huizen die op 31 D ecem ber 1947 bestonden, werden er 1.346.474 vóór 1918 gebouwd, 346.580 tussen 1918 en 1930, 301.487 na 1930 (11). In tabel 14 vin dt m en de verhouding van deze cijfers t.o.v. het totaal en dezelfde verhoudingen per gem eentegroepen. D e telling der woningen t.o.v. de telling der huizen en andere gebouwen, geeft de volgende resultaten : de 2.051.251 gebouwen, voor woning bestem d of bij kom stig hiertoe dienend (groepen A en B tezamen) om vatten 2.867.789 woningen, d.i. 140 woningen voor 100 gebouwen. Op 31 Decem ber 1947 waren er 139 bewoonde woningen voor 100 gebouwen der volledig of gedeeltelijk bewoonde groepen A en B tegen 124 in 1930. H et aantal inwoners bedroeg in 1947 8.441.434, d.i. 300 inwoners voor 100 woningen t.o.v. 356 in 1930.
Verhouding in pCt. van het totaal
Aantal woningen
1.536.547 368.230 81.861 33.023 13.657 6.549 3.714 2.675 1.392 1.063 596 1.944
7 4 ,9 1 1 7 ,9 5 3 ,9 9 1 ,6 1 0 ,6 7 0 ,3 2 0 ,1 8 0 ,1 3 0 ,0 7 0 ,0 5 0 ,0 3 0 ,0 9
2.051.251
100, —
De ruimte der woningen kan m et benadering geschat worden door de verdeling der woningen naar het aantal woonvertrekken per persoon. Op 31 December 1947 was de verdeling als volgt :
Verhouding t.o.v. het totaal
Aantal woningen
Woningen met :
Meer dan één woonvertrek per persoon. . . Een woonvertrek per persoon .................... Een half to t minder dan één woonvertrek per p ersoon ................................................ Minder dan één half woonvertrek per per-
1.618.932 650.232
5 7 ,4 9 2 3 ,0 9
476.971
1 6 ,9 4
69.821
2 ,4 8
2.81 5 .9 5 6
10 0 ,—
D e vergelijking m et de vorige telling kan slechts gedaan worden voor het totaal der gem eenten van ] 0.000 inwoners en meer :
Indeling der woningen naar de categorie gebouwen Woningen m et *
Absoluut getal
Particulier© huizen .......................................... Voorlopige w onin gen........................................ Huizen waarvan de bewoners in gemeen schap le v e n .................................................
Verhouding in pCt. van het totaal
2 .8 1 4 .4 8 5 17.840
9 8 ,1 4 0 ,6 2
20.563
9 ,7 2
Meer dan één woonvertrek per p ersoon ...................... Eén woonvertrek per per soon ................................... Een half to t minder dan één woonvertrek per perMinder dan een half woon vertrek per persoon . . . T otaal. . .
Gebouwen van groep A ................................. Bijkomstig voor woning bestemde g eb o u w en ..................................................... T otaal. . .
2 .8 5 2 .8 8 8
1947
pCt.
1950
pCt.
857.463
5 9 ,7 6
604.808
5 4 ,3 4
354.901
2 4 ,7 3
268.356
2 4 ,1 2
204.437
1 4 ,2 5
218.391
9 ,6 3
18.104
1 ,2 6
21.292
1 ,91
1.434.905
10 0 ,—
1.112.847
10 0 , —
9 9 ,4 8
14.901
0 ,5 2
2.86 7 .7 8 9
10 0 , —
Per gezinsklasse, bedraagt het aantal vertrekken voor 100 inwoners het volgende :
In verhouding tot 1930 verhoogde het aantal woningen m et 24,70 pCt., dat der bewoonde woningen met 25,99 pCt., terwijl de bevolking slechts met 5,19 p(,'t. aangroeide. Ziehier anderzijds de indeling der woonhuizen naar het aantal woningen die ze om vatten : (11) Er bestaan 20.852 huizen waarvan het jaar van constructie niet werd gegeven.
— 131 —
gezinnen gezinnen gezinnen gezinnen gezinnen gezinnen gezinnen gezinnen gezinnen gezinnen
van één p e r s o o n .................. van 2 p erso n e n .................. van 3 p erso n e n .................. van 4 p erso n e n .................. van 5 p erso n e n .................. van 6 p erso n e n .................. van 7 p erso n e n .................. van 8 p erso n e n .................. van 9 p erso n e n .................. van 10 personen en m e e r .
265 183 133 110 95 84 75 67 62 67
N'
B lz .
A antal gebouwen in 1930 en 1 9 4 7 . . .
10
438
Indeling der in 1947 getelde gebouwen onder de gem eenten naar het aantal inwoners gerangschikt .......................
Naar de m aatschappelijke toestand wordt h et in het totaal der instellingen (werkende en n iet werkende) tew erkgestelde personeel als volgt ingedeeld :
11
439
Absolute getallen
Verhouding t.o.v. het totaal pCt.
R esultaten der tellingen in 1900, 1910, 1920, 1930 en 1947 ............................
12
440
Telling der gebouwen in 1947 : A antal vertrekken, aantal bewoners, d ich t heid der bewoning en der b ezettin g .
1 .297.557 195.586 46.194
8 4 ,2 9 1 2 ,7 1 3 t—
13
441
1.539.337
10 0 , —
Vergelijking 1930-1947 van de graad van bezetting en bewoning — Jaar van aanbouw der h u izen ..................
14
442
Indeling van de particuliere huizen en van de voorlopige woningen naar het aantal verdiepingen ............................
15
442
G E P U B L IC E E B D E
TABELLEN
Telling der woningen : A antal bewoonde en niet-bewoonde w onin gen .............................................................. A antal woningen per 100 gebouwen van de groepen A en B en aantal bewoners per 100 w o n in g e n ............ H uisvesting : Aantal personen en aan tal woonvertrekken (31 D ecem ber 1 9 4 7 ).................................................
T otaal. . .
d.i. gem iddeld 15 bedienden voor 100 arbeiders. Deze indeling in de werkende instellingen wordt naar h et geslacht in tabel 21 overgenoraen.
G E P U B L IC E E B D E
16
17
18
443
443
443
Indeling volgens de bedrijvigheid van al de instellingen o f afdelingen en van de p erso n e elb ez ettin g ................ Indeling der instellingen o f afdelingen in bedrijf naar de aard van de n ij verheid en de grootte van het arbei derspersoneel ......................................... Indeling van de gehele personeelbezet ting per nijverheid (instellingen in bedrijf) naar de m aatschappelijke stand en h et geslacht .......................
3. Telling van nijverheid en handel
a) T e llin g
TABELLEN
b)
T e llin g
van
de
N'
B lz -
19
444
20
445
21
446
h an d el
D e bedrijvigheid der handelsinstellingen (15) of der alleenstaande handelaars werd in drie grote klassen ingedeeld :
v a n d e n ijv e b h e id
De definities der gebruikte term en zijn dezelfde als die van de econom ische en sociale telling van 1937 (12). Tabel 19 verm eldt de indeling per grote bedrijfsgroep (13) van de opgenomen inrichtingen o f afdelingen (14) en van h et tewerkgesteld personeel, bedienden en arbei ders. Van de 78.907 inrichtingen m et loon- o f weddetrekkend personeel liggen er 240 stil en 16.860 van de 176.064 inrichtingen zonder wedde- o f loontrekkend personeel werken niet. Tabel 20 geeft de indeling weer van de werkende inrichtingen of afdelingen naar de aard der nijverheid en naar de grootte van h et tew erk gesteld arbeiderspersoneel. H et gem iddeld aantal arbei ders per werkende inrichting bedraagt 15 m et u itslui ting der havenwerkers.
K lasse I : Aan-, verkoop en verhuring van nijverheidsen landbouwproducten, die 74,16 pCt. vertegenw oor digen van de 425.063 handelsinstellingen o f alleen staande handelaars, waarvan 4,52 pCt. voor de groot handel, 64,29 pCt. voor de kleinhandel en 5,35 pCt. voor de gem engde instellingen. Klasse II : Banken, verzekeringen, tussenpersonen in de handel, hotelwezen, bedrijven voor openbare verm akelijkheden (21,87 pCt.). K lasse II I : Persoonsverzorging en particuliere diensten van algem een nut (3,97 pCt.).
N . I . S. van April 1951, blz. 606 to t 624.
In totaal is er een handelaar van één der drie klassen per 20 inwoners, en een handelaar van de eerste per 27 inwoners. Op 100 tew erkgestelde personen zijn er ongeveer 23 m annelijke en 16 vrouwelijke bedienden, 18 arbeiders en 6 arbeidsters, 8 helpers en 29 help sters; de vrouwen vertegenwoordigen in totaal 51,28 pCt. van het tew erkgesteld personeel.
(14) « Telkens als een geheel van verrichtingen, een mechanische of schei kundige bewerking, verkoopbare waar voortbrengt, moet dit geheel als een afzonderlijke afdeling behandeld worden ». De inrichtingen of afdelingen zijn dus a technische eenheden » ( ib id em , blz. 606). (15) De telling betreft de ha n d elsin rich tin g en niet de handelsonderneming : een onderneming door één persoon of door een firma geëxploiteerd, kan verschillende inrichtingen omvatten. (Bron : N.I.S.)
Onder de 393.459 alleenstaande handelaars (instellin gen zonder bezoldigd personeel) zijn er 62,91 pCt. die er hun voornaam ste beroep van maken; dit percentage v a lt op 59,73 voor de kleinhandel. .
(12) Cf. extra-nummer van het T ijd s c h r ift voor D ocum entatie en Voorlich tin g : « Belgische Economische Statistieken 1929-1940 », blz. 417. (13) Deze groepen zijn de hoofdstakken van de internationale nomencla tuur door de Volkenbond in 1938 aanbevolen (naar het B u lle tin v a n het
— 132 —
. Zo men de huidige gegevens vergelijkt m et de telling van 27 Februari 1937, bekom t men voor het aantal instellingen en voor het tewerkgesteld personeel, de volgende resultaten :
Omschrijving (16)
1947
1937
Verminderings- (— ) of vermeerde ringspercen tage ( + )
H a n d elsin ste llin g en : а ) Met bezoldigd personeel...
37.191
31.604
б) Alleenstaande handelaars : hoofdberoep ........................... bijkomstig beroep.................. totaal ........................................ e) Tezamen .................................
261.555 135.348 396.903 434.094
247.508 145.951 393.459 425.063
—
bedienden ...................... arbeiders ........................ helpers............................... mannen ........................... v ro u w en ...........................
99.951 86.513 141.916 159.209 169.171
118.767 73.961 113.584 149.231 157.081
+ 1 8 ,8 3 — 1 4 ,5 1 — 1 9 ,9 6 — 6 ,2 7 — 7 ,1 5
Totaal personeelbezetting . . . .
328.380
306.312
—
— 1 5 ,0 2 + — —
5 ,3 7 7 ,8 3 0 ,8 7 2 ,0 8
P ersoneelbezetting :
Ä antal Aantal Aantal Aantal Âantal
G E P U B L IC E E B D E
TABELLEN
Verspreiding der handelsinstellingen naar de grootte der personeelbezett i n g ..............................................................'
N'
6 ,7 2
B lz.
c)
B
e
Z O L D IO IN O
446
Verhouding van h et aantal handels instellingen t.o.v. h et aantal inw o ners per provincie ................................
23
446
Vergelijking der resultaten van de handelstellingea op 27 Februari 1937 en op 31 Decem ber 1947 .......................
24
447 '
Indeling der handelsinstellingen naar de aard van de bedrijvigheid...........
25
448
Indeling van het personeel naar de aard van het w e r k .............................
26
449
N IJV E R H E ID
EN
HANDEL
(16)
H et in tabellen 27 to t 30 aangetekende personeel stem t niet overeen m et de totale personeelbezetting in de nijverheids- en handelsinstellingen (cf. tabellen 19 to t 26); het om vat noch de afwezigen, noch de bedienden m et een bruto-jaarwedde van meer dan 150.000 frank, noch het personeel m et provisieloon (geheel o f gedeel telijk), noch het personeel m et fooien. Men bekom t het uurloon door het bruto-loon dat aan de verzekeringsplichtige arbeider gedurende de laatste betalingsperiode van 1947 werd uitbetaald in functie van zijn productie o f van zijn rendem ent (met inbegrip van de af houdingen voor taksen en m aatschappelijke zekerheid en eventueel de overuren en de regelmatig toegestane premiën, doch zonder de voordelen in natura of andere) te delen door het aantal uren waarop deze uitbetaling betrekking heeft (aantal werkuren van de arbeider, eventueel vermeerderd m et dé overuren). D e maandwedde wordt berekend door de totale brutowedde die aan de verzekeringsplichtige bediende werd uitgekeerd gedurende h et jaar 1947 (met inbegrip van de afhoudingen voor takses en m aatschappelijke zeker heid, en van eventueel de regelm atig toegekende pre miën, de buitengewone vergoedingen, de 13e, 14e maand, enz., maar h et uitsluiting van de voordelen in natura of andere), te delen door het aantal maanden waarop deze wedde betrekking heeft. G E P U B L IC E E R D E
22
IN
TABELLEN
Indeling der werklieden naar geslacht en naar tarief van het uurloon (han del en nijverheid) ................................ Indeling der bedienden naar geslacht en naar tarief der m aandwedde (han del en nijverheid) ................................ Nijverheidsinrichtingen : lonen en w ed den .............................................................. Handelsinrichtingen : lonen en wedd e n ..............................................................
N'
B ,z -
27
450
28
450
29
451 452 en 453
30
(16) Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek.
B- — INVENTARIS DER RIJKSGOEDEREN OP 31 DECEMBER 1947 B bon : L it e b a t u u k
Interministeriële Commissie voor inventaris der Rijksgoederen. : A l g e m e e n v e r s la g : « I n v e n t a r i s d e r R i jk s g o e d e r e n ». K a m e r v a n V o lk s v e r te g e n w o o r d ig e r s : A l g e m e n e to e s ta n d v a n d e o p e n b a r e S c h a t k i s t o p 1 J a n u a r i 1 9 5 0 , b lz . 6 7 .
D e Staatsbalans heeft als louter statistisch en boek houdkundig doeleinde « de gelijkwaardigheid » aan te tonen « van de openbare schuld en van haar tegen waarde »(17). D e op 31 December 1947 opgemaakte balans werd zoals die van 1935 en 1936 over het algemeen bekomen aan de hand van de directe inventaris van 1932 waarbij rekening gehouden werd m et de positieve of negatieve aangroei van activa, sedert die periode. W egens « de onzekerheid die een groot deel onzer markten einde 1947 nog kenmerkte » gaat het hier slechts om een overgangsbalans, en de ramingen geschiedden dan ook op zeer gem atigde basis; de vermeerderingspercen
tages t.o.v. de periode tussen de twee oorlogen bedroegen tussen 2 en 3. H et natuurlijk domein, w at de « Rijksgoederen in het algemeen » betreft, werd slechts pro memorie opgenomen; alleen de bouwwerken werden geraamd, evenals de bossen, wouden en duinen. H et hoofdstuk « Portefeuille en Participaties van de Staat » om vat eensdeels de effec ten die de Staat bezit van naamloze vennootschappen van openbaar nut (17) en anderdeels de belangen in ver schillende organismen (Nationale Maatschappij der (17) Naar het algemeen verslag over de inventaris der Rijksgoederen op 31 December 1947.
— 133 —
Buurtspoorwegen, Compagnie du Canal et des In stalla tions m aritim es de Bruxelles, Compagnie Intercom m u nale bruxelloise des Eaux, N ationale Maatschappij voor W atervoorziening, Maatschappij voor m aritiem e in stal laties te Brugge, N ationale Maatschappij voor Goedkope W oningen, Compagnie Maritime Belge, Société A no nym e Belge de N avigation Aérienne, Paleis voor Schone K unsten te Brussel, N ationale Bank van België, N a tio nale Maatschappij voor K rediet aan de Nijverheid, Intercom m unale Maatschappij van de Linker Scheldeoever te Antwerpen, Société Intercom m unale des Voies d’accès à l’aérodrome de Bruxelles, A ssociation In ter com m unale du B ois d ’H avré, N ationale Maatschappij voor het Kleine Landeigendom, Port A utonom e de Liège, Bond der Kroostrijke Gezinnen, W oningsfonds van de Bond der Kroostrijke Gezinnen), opgericht door vere niging van particulieren o f openbare besturen en, in beginsel, onafhankelijk van de Staat. D e tegenover deze instellingen door de S taat aangegane verplichtingen worden opgenomen onder de afzonderlijke rubriek « Diverse verplichtingen aan h et R ijk », zo het om huidige verplichtingen gaat, hetzij onder de « orderekeningen » zo het eventuele o f door een bepaalde tegen-, waarde gedekte verplichtingen betreft. D e « Zelfstandige instellingen » zijn openbare in stellin gen voor de Staatsdienst opgericht, maar juridisch van de S taat onderscheiden; ze kunnen in tw ee grote klassen ingedeeld worden : « de ene, die de instellingen om vat, waarvan h et patrim onium in beginsel door geen enkele particuliere last ten voordele van derden wordt bezwaard (instellingen wier patrim onium m et d at van de Staat is vereenzelvigd) en werkelijk in de Staatsgoederen in het algemeen wordt opgenomen; de andere betref de instellingen waarvan de goederen dienen ter voldoening van particuliere rechten of belangen;
h et is n iet denkbaar d at die goederen ooit door de S taat in zijn eigen patrim onium worden opgenom en (instel lingen waarvan het patrim onium n iet m et dat van de S taat kan vereenzelvigd wordt gesteld) ». D e verplich tingen door de S taat tegenover som m ige onder hen aangegaan (waarborg van leningen, enz.) worden onder de rubriek « Diverse verplichtingen van h et R ijk » o f « Orderekeningen » opgenomen. D e « Tegoeden en verplichtingen van de Schatkist » verm elden de actief- o f passiefsaldi der Schatkistrekeningen, adm inistratie die de kasverrichtingen van de S taat uitvoert. H et « Algem een P assief van h et R ijk » om vat de eigen lijke openbare schuld, de renten zonder uitdrukking van kapitaal voortvloeiend uit oude overeenkom sten (stad Brussel, hertog van W ellington) en de diverse verplichtingen van h et Rijk, inzonderheid voortvloeiende u it de waarborgen (leningen waarvoor h et kapitaal- en rentedienst verzekert of waarvoor een onmiddellijk risico bestaat) gegeven ten gunste van zelfstandige instellingen o f u it participaties in verschillende organismen. T enslotte verstaat men onder « Zelfstandige in stel lingen n iet van de S taat afhankelijk » som m ige in stellin gen m et een bijzonder karakter en waarvan de b ezittin gen een bepaalde statutaire bestem m ing krijgen. G E P U B L IC E E R D E
TABELLEN
w
Verloop der balansen van de S ta a t. . . 31 Rijksgoederen in het algemeen ......... ...... 32 Algem een passief van het R ijk ......... ...... 33 Zelfstandige in stellin g e n ......................... ...... 34 A ctiva en verplichtingen van de Schat k ist .................................................................... 36 Orderekeningen ......................................... ...... 36 Zelfstandige instellingen niet van de S taat a fh a n k e lijk .................................. ...... 37
— 134 —
a lz '
454 455 455 456 457 457 457
INHOUDSOPGAVE
Blz.
Blz. PRIJZEN.
BEVOLKINGSSTATISTIEKEN. Loop der bevolking en burgerlijke s t a n d ..................................................
3
GELDMARKT. A. — Officiële rentetarieven van de N . B. B. en beweging der discontoen voorschotverrichtingen............................................................. B. — Particulier d isc o n to ................................................................................. C. — Callgeldverrichtingen............................................................................... D . — Prolongaties.op waarden van de contantm arkt........................... E . — Rente van de deposito’s bij de banken, A. S. L. K . en de N. M. K. N ........................................................................................
5 6 6 7 7
VALUTAMARKT E N MARKT D E R EDELE METALEN. A. — Markt der edele m e ta le n ...................................................................... 1* Goudnoteringen ........................................................................ 2. Zilvernoteringen........................................................................ 3. Goudtransacties door de N . B. B ........................................ B. — Wisselkoersen te Brussel........................................................................ C. — Termijnwisselkoersen........... ................................................................... GELDSTATISTIEKEN. A. B. C. D.
9 9 9 9 10 11
.
— — — —
Balansen en weekstaten van de N . B. B ........................................ Geldvoorraad in Belgische fr a n k e n ................................................... Bankkredieten aan de overheid en aan het bedrijfsleven . . . . Balansen en maandstaten van de Bank van Belgisch-Kongo .
A. — B. — C. — D .—
Gezamenlijke b a n k sta ten ...................................................................... Thesaurie-, liquiditeits- en solvabiliteitscoëfficiënt...................... Indeling der banken naar hun werkmiddelen ............................. Geografische indeling der banken, bijbanken en agentschappen
13 19 20 20
BANKSTATISTIEKEN. 23 26 29 29
A. — A lgem een .............................................................................................................55 B . — Prijzen der landbouw producten......................................................... .........57 C. — Prijzen der Belgische ste en k o le n ....................................................... ........ 58 1. Gemiddelde verkoopprijzen door de steenkolenmijnen 58 2. Binnenlandse prijzen van enkele steenkoolsoorten.. . 58 D. — Prijzen der producten en bijproducten van de cokes- en steenkoolbrikettenfabricage......... ...................................................................58 E. — Prijzen der metaalproducten ............................................................. ........ 59 1. Gemiddelde verkoopprijzen per ton ................................. ........ 59 2. Binnenlandse prijzen van enkele ijzer- en staalproducten 59 F. — Prijzen der textielgoed eren .................................................................. ........ 60 G. — Noteringen der koloniale producten te A n tw erp en ............................ 60 H .— Ramingsbedrag der economische to e la g e n ..................................... ........ 60 PR IJSIN D EX C IJFE R S. A. — Indexcijfers der groothandelsprijzen................................................ ........ 61 1. Indexcijfers der groothandelsprijzen............. ................... ........ 61 2. Indexcijfers der groothandelsprijzen van het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek te Leuven 64 3. Indexcijfers der binnenlandse groothandelsprijzen van ste e n k o le n ................................................................................... 67 4. Indexcijfers der binnenlandse groothandelsprijzen van ijzer- en staalprodu cten................................................ ........ 67 B. — Indexcijfers der kleinhandelsprijzen ................................................ ........ 67 1. Indexcijfers der kleinhandelsprijzen ................................. ........ 67 2. Indexcijfers der kleinhandelsprijzen van het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek te Leuven 68 C. — Indexcijfers van de kosten van levensonderhoud........................ ........ 68 1. Index van de kosten voor vo ed in g ................................... ........ 68 2. Interim-indexcijfers van het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek te L e u v e n ....................................... 69 D . — Indexcijfers der land- en tuinbouwprijzen ................................... ........ 70 1. L andbouw indexcijfers............................................................. .........70 2. Tuinbouwindexcijfers ............................................................. ........ 71
KAPITAALMARKT. A. — A lgem een..................................................................................................... B. — Kapitaalemissies op lange en halflange termijn van de overheid en de instellingen van openbaar n u t ..................................... C. — Notering en rendement van enkele Staatsfondsen .................... D . — Bankverrichtingen van het Gemeentekrediet van B e lg ië ......... E . — Kapitaalemissies der Belgische en Kongolese nijverheidsen handelsvennootschappen......................................................... E. — Indexcijfers der aandelennoteringen op de effectenbeurzen te Brussel en te Antwerpen........................................................... G. — Beweging van de beursomzet te B r u sse l........................................ H . — Notering en rendement van de o b lig a ties..................................... I. — Rentenmarkt ............................................................................................ J. — Hypotheekinschrij vingen ......................................................................
31
PRODUCTIE E N VOORRADEN.
31 32 32
A. — Algemeen overzicht van de nijverheidsproductie........................ ........ 73 B. — Indexcijfers van de nijverheidsproductie................................................ 74 C. — Productie en voorraden van steenkool, cokes en steenkool briketten.............................................................................................. ........ 75 1. Steenkoolproductie en -voorraden................................................ 75 2. Cokes en brikettenproductie................................................ ........ 77 D. — Electriciteits- en gasproductie ..................................... ..................... ........ 78 E. — M etaalproductie................................................................................................ 79 1. IJzer- en staalprodu ctie......................................................... ........ 79 2. Productie van non-ferro m e ta le n ..................................... ........ 80 3. M etaalbouw ................................................................................. ........ 80 F. — Chemische producten ..................................................................................... 81 1. Lucifersbedrijven...................................................................... ........ 81 2. Bijproducten der cokesfabricage : teer en benzol. . . 82 3. Productie der petroleumraffinaderijen en -derivaten 82 4. Stikstofnij v erh eid ...................................................................... ........ 82 G. — Steengroeven, bouwnijverheid...................................................................... 83 1. Productie van de steengroeven en aanverwante indus trieën ..................................................................................... ........ 83 2. Bouw nijverheid................................................................................... 83 H. — Textielproducten ..................................................................................... ........ 85 I. — Leder...................................................................................................................... 86 J. — Producten der voedingsbedrijven....................................................... ........ 87 1. Meel .............................................................................................. ........ 87 2. Suiker en glucosen .......................................................................... 87 3. Voornaamste producten van de gistingsbedrijven . . . . 87 а) B ie r ................................................................................. ........ 87 б) A lcoh ol................................................................................... 87 c) Azijnzuur en azijn ........................................................... 88 4. Margarine en toebereide spijsvetten, plantaardige en dierlijke o lië n .................................................................... ........ 88 5. Z eev isv a n g st....................................................................................... 89 K. — T a b a k ........................................................................................................... ........ 89 L. — Papier ......................................................................................................... ........ 89 M .— Glas ............................................................................................................. ........ 89 N. — Kleinij v erh eid ............................................................................................ .........90 O. — C eram iek..............................................................................................................90 P. — Nijverheid der houtbewerking en aanverwante producten . . . 90 Q. — R u b b er......................................................................................................... ........ 91 R . — W atervoorziening..........................................; ......................................... ........ 91 S. — Land- en tuinbouwproductie ...................................................................... 91 1. Plantaardige landbouwproductie ................................................ 92 2. Dierlijke landbouw productie......................................................... 92 3. Waarde van de land- en tuinbouwproductie ........................ 93 T. — Kongolese producties ............................................................................. ........ 94
32 34 34 35 35 36
OPENBARE FIN A N C IËN . A. — B. — C. — D. — E. — F. —
Ontvangsten en uitgaven van de Staat en begrotingen ......... Opbrengst der b elastingen.................................................................... Stand van de R ijksschuld.................................................................... Lasten van de R ijk ssch u ld .................................................................. Stand van het Ponds voor Delging van de R ijk ssch uld......... Provincie- en gem eenteschuld..............................................................
37 37 38 39 39 40
INKOMEN E N SPA REN . A. — Rendement der Belgische en Kongolese aandelenvennoot schappen.............................................................................................. B. — Spaardeposito’s .......................................................................................... C. — Bezoldigingen der werknemers ........................................................... 1. Gezamenlijke bezoldigingen uitbetaald aan arbeiders en bedienden en gemiddelde bezoldigingen per d a g ... 2. Percentage der maatschappelijke bijdrage...................... 3. Lonen der landbouwarbeiders en p a c h te n ...................... 4. Kwartaalindexcijfer der lonen ............................................
41 42 42 42 43 43 43
BETALINGSBALANS VAN D E B. L. E . U ............................................
45
A. — Algeméne betalingsbalans van de B . L. E. U ............................... 1. Lopende transacties ................................................................ 2. Monetair goud- en kapitaalbewegingen ........................... B. — Afzonderlijke balansen volgens deviezengroepen ........................
46 46 48 61
LOOP D E R ZAKEN. A. — Bedrijvigheid der verrekeningskamers ............................................ B. — Verrichtingen van het Bestuur der P o stc h e q u es........................
53 53
— 135 —
Blz.
Blz. VERBRUIK. Zichtbaar verbruik van voedingsmiddelen en van diverse artikelen, van brand-, delf- en andere stoffen; rantsoeneringstabel (1940* 1948) ............................................................................................................
B U IT ENLA N D SE H A N D EL VAN D E BELGISCH-LUXEMBURGSE ECONOMISCHE U N IE E N DOORVOER. 95
B IN N EN LA N D SE HANDEL. A. — Indexcijfers van de verkoop aan de verbruiker ........................ B. — Opbrengsten van het zegel en van de hiermee gelijkgestelde taksen ................................................................................................. C. — Inschrijvingen in- en afvoeringen van het han delsregister.... D. — Faillietverklaringen en aanvragen voor gerechtelijk concordaat E. — Statistieken der p r o te s te n .................................................................... F. — Verhouding van de onbetaalde wissels to t de door de N. B. B. ter incassering aangeboden wissels............................................ G. — Verrichtingen op handelszaken en op facturen ...........................
97 99 100 100 100 101 101
A. — B. — C. — D .— E..— F. — G. — H .— I. —
Grondgebied................................................................................................. ...... 115 D eânitie en opstellin gsw ijze................................................................ ...... 115 Land van herkomst en van bestem m ing.............................................. 116 Gewicht der goederen............................................................................. .......117 Waarde der g o e d e re n ............................................................................. ...... 117 Nomenclatuur der goederen ...................................................................... 118 Speciale g e v a lle n ..................................................................................... ...... 118 Handelsbalans sedert de bevrijding van het grondgebied . . . . 119 Indexcijfers van het volume en van de prijzen van de buiten landse h a n d e l.......................................................................................... 120 1. Indexcijfers van het N ationaal Instituu t voor de S t a tis tie k ............................................................................. ......120 2. Kwartaalindexcijfers van h et Instituu t voor Econo misch en Sociaal O nderzoek.............................................. 120 3. Indexcijfers der bewegingen van h et volume en der prijzen van de bijzondere handel (N. B . B.) . . . . 120
VERVOER E N VERKEER. A. — Spoorwegvervoer ........................................................................
1. Belgische spoorwegen ............................................ B. — C. — D. —
E .— F..—
2. Buurtspoorwegen...................................................... Gemeenschappelijk vervoer in de s te d e n .......................... W egvervoer................................................................................... Zeevaart en b in n en v a a rt....................................................... 1. Toestand van de Belgische koopvaardijvloot.. 2. Havenbeweging ......................................................... a) Haven van A ntw erpen............................. b) H aven van G e n t ........................................ e) Havens van Brugse en van Zeebrugge d) Haven van B r u ss e l................................... . e) H aven van O ostende................................. . 3. Toestand van de b in n en v lo o t................................ 4. Beweging van de binnenvaart .............................. Luchtvervoer ............................................................................. . Verkeer ..........................................................................................
103 103 105 105 106 106 106 107 107 108 108 109 109 109 109
110 111
113
TOERISME
W ER K G ELEGENHEID E N W ERKLOOSHEID. A. — Werkgelegenheid ...................................................................................... B. — Werkloosheid .............................................................................................
123 125
ALGEMENE RESULTATEN VAN D E TELLINGEN. A. — Algemene telling van de bevolking, de nijverheid en de handel op 31 December 1947 .................................................................. ......129 1. Algemene telling van de b evolk in g..........................................129 2. Telling van de huizen, andere gebouwen en woningen 130 3. Telling van nijverheid en handel ............................................132 а) Telling van de nijverheid..............................................132 б) Telling van de handel ............................................ ......132 B. — Inventaris der Rijksgoederen op 31 December 1947 ......................133
27946 — Voorh. Drukkerijgest. Th. D E W A R IC H E T , J., M., G. en L. Dewarlchet, broeders en zusters, maatsch. onder één flrm a, '
W ild e-W o u d straat 16, Brussel.
