Belemmerd aan het werk Trendrapportage ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en arbeidsdeelname personen met gezondheidsbeperkingen
SCP, CBS, TNO, UWV Maroesjka Versantvoort & Patricia van Echtelt (red.)
Onderwerpen 1. Trends in ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en arbeidsdeelname van mensen met gezondheidsbeperkingen 2. Inzichten uit verdiepende studies Wat werkt, wat werkt niet en waar liggen kansen? (a) Ontwikkelingen op het terrein van arbeid Effecten van thuis- en telewerk (b) Factoren die keuzes van werkgevers en werknemers beïnvloeden Kenmerken inclusieve organisaties Werking financiële prikkels Gezondheidsbeleving (c) Bijzondere groepen Positie vangnetters
Sociaal en Cultureel Planbureau
Ziekteverzuim
Sociaal en Cultureel Planbureau 3
Ziekteverzuim internationaal
Bron: Eurofound 2011 (EWCS ‘00 en ‘10) Sociaal en Cultureel Planbureau 4
Arbeidsongeschiktheid
Sociaal en Cultureel Planbureau 5
Arbeidsongeschiktheid internationaal
Sociaal en Cultureel Planbureau 6
Arbeidsdeelname gezondheidsbeperkten
Sociaal en Cultureel Planbureau 7
Arbeidsdeelname internationaal
Sociaal en Cultureel Planbureau 8
Conclusies uit trendhoofdstukken • Nederland staat er internationaal gezien minder slecht voor dan 10 jaar geleden…. • met een stabiel ziekteverzuimpercentage, een stabiele tot licht stijgende arbeidsdeelname van arbeidsongeschikten, een dalend arbeidsongeschiktheidsvolume, maar…. • hoge arbeidsongeschiktheidsuitgaven.
Sociaal en Cultureel Planbureau
Aandachtspunten volgend uit verdiepende analyses (1)Arbeidsparticipatie van ‘vangnetters’ blijft achter
Vangnetters: 33% Reguliere werknemers: 60% Totaal 35-minners: 46%
Sociaal en Cultureel Planbureau 10
(2) Werkgeversbetrokkenheid cruciaal voor succesvolle re-integratie
Sociaal en Cultureel Planbureau 11
Hoe kunnen werkgevers worden gestimuleerd?
Inclusieve organisaties: • richten zich frequenter op mensen uit kwetsbare groepen; • bieden vaker begeleiding bij verzuim en re-integratie; • hebben meer kennis en maken vaker gebruik van financiële tegemoetkomingen.
Sociaal en Cultureel Planbureau 12
Financiële tegemoetkomingen?
(3) Subsidies voor werkgevers zijn beperkt effectief - hooguit klein werkgelegenheidseffect - dead-end jobs - weinig meerwaarde voor kansen individuele werknemer
Sociaal en Cultureel Planbureau 13
Voor werknemers?
(4) Werknemers gevoelig voor financiële prikkels - Daling replacement rate -> stijging arbeidsparticipatie - Vraag uitkeringen gevoelig voor uitkeringshoogte
Sociaal en Cultureel Planbureau 14
(5) Prikkelstructuur WIA optimaal? • gedeeltelijk en volledig arbeidsongeschikten hebben duidelijk financieel voordeel van arbeidsparticipatie; • bij inzet enige verdiencapaciteit weinig voordeel van verhoging arbeidsduur; • 35-minners nauwelijks financieel voordeel bij werkloosheidsrechten.
Sociaal en Cultureel Planbureau 15
(6) Gezondheidsbeleving bepalend voor re-integratie • bij negatieve gezondheidsbeleving -> minder vaak werkhervatting • Gezondheidsbeleving meer bepalend voor de kans op werkhervatting dan aandoening zelf
Sociaal en Cultureel Planbureau 16
(7) Nieuwe werkvormen bieden kansen Thuis- en telewerkers hebben een half procentpunt minder ziekteverzuim; Effect groter bij arbeidsgehandicapten.
Sociaal en Cultureel Planbureau 17
Vergrijzing en recessie zorgen voor extra druk • Arbeidsdeelname mensen met gezondheidsbeperkingen gevoelig voor macro-economische en demografische ontwikkelingen • Vergrijzing zorgt voor druk op arbeidsongeschiktheidsvolume.
Sociaal en Cultureel Planbureau 18
Aanknopingspunten voor beleid Kansen • Interventies op gezondheidsbeleving • Verzuimbegeleiding • Optimalisering prikkelstructuur WIA • Groei thuis- en telewerk Risico’s • Flexibilisering en versoepeling ontslagrecht • Hogere arbeidsdeelname ouderen Participatiewet? • Quota • Loondispensatie Sociaal en Cultureel Planbureau 19
Belemmerd aan het werk Trendrapportage ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en arbeidsdeelname personen met gezondheidsbeperkingen
www.scp.nl SCP, CBS, TNO, UWV Maroesjka Versantvoort & Patricia van Echtelt (red.) Sociaal en Cultureel Planbureau