Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011 - 2014
Nederlands Helsinki Comité Den Haag, juni 2011
Inhoudsopgave 1. Inleiding........................................................................................................................................4 2. Missie........................................................................................................................................... 6 2.1 Werkwijze.............................................................................................................................6 2.2 Landenkeuze.........................................................................................................................7 3. Opzet en inhoud van het werk.....................................................................................................8 3.1 Types activiteiten ................................................................................................................. 8 3.2 Fondsenwerving.................................................................................................................. 10 3.3 Samenwerking....................................................................................................................10 4. Organisatieontwikkeling............................................................................................................ 12 4.1 Functieprofiel van de NHC medewerker.............................................................................12 4.2 Inzet vrijwilligers/ stagiaires................................................................................................12 4.3 Personeelsbeleid................................................................................................................. 12 4.4 Opleiding............................................................................................................................. 13 4.5 Kwaliteitszorg...................................................................................................................... 13 4.6 Bestuur en Comité...............................................................................................................13 4.7 Naamsverandering.............................................................................................................. 14 5. Financiën.................................................................................................................................... 15
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
2
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
3
1. Inleiding Het beleid voor de periode 2011-2014 beoogt het Nederlands Helsinki Comité uit te bouwen als organisatie met de kennis en vaardigheden om het bevorderen van mensenrechten, democratie en de rechtsstaat inhoud te geven. In Europa en de voormalige Sovjet-Unie, het deel van de wereld waar het NHC zich primair op richt, blijft het verdedigen van de waarden, structuren en processen die de mensenrechten, democratie en rechtstaat beschermen een uitdaging. De worsteling met de erfenis van een totalitair systeem in in veel landen nog niet voorbij. Burgers, het maatschappelijk middenveld en het bedrijfsleven vallen al te vaak ten prooi aan arbitrair overheidsoptreden. Ook dreigen op veel plaatsen mensenrechten en de rechtsstaat op het tweede plan te komen door xenofobe en nationalistische politieke tendenzen. Door de nauwe samenwerking met Bridging the Gulf is het NHC ook betrokken bij de maatschappelijke ontwikkeling en de strijd voor mensenrechten, democratie en rechtstaat in de Arabische wereld, die in 2011 in een stroomversnelling kwam. Waar de ervaring uit en het netwerk in Centraal- en Oost-Europa en de voormalige Sovjet-Unie van nut kan zijn, wil het NHC die ook inzetten in de Arabische regio. Het beleidsplan is tot stand gekomen op basis van gesprekken met bestuur en medewerkers en een veelvoud van externe experts, organisaties en fondsgevers. In november 2010 zijn tijdens de zogenoemde bosdagen intensieve gesprekken gevoerd en analyses gemaakt met en door de medewerkers over de toekomst en richting van het NHC. Met een open blik zijn uiteenlopende toekomstvisies voor het Nederlands Helsinki Comité geëvalueerd. Er zijn mogelijkheden besproken zoals fusies of de een omvorming tot een puur dienstverlenend project management bureau. Uiteindelijk is gekozen voor het behouden en ontwikkelen van een eigen inhoudelijke capaciteit op basis waarvan activiteiten voor het bevorderen van mensenrechten, democratie en de rechtstaat kunnen worden ontwikkeld en uitgevoerd. Een organisatie die capaciteitsopbouwprojecten blijft uitvoeren, samen met locale partners. Een organisatie die daarnaast informatie en aanbevelingen uitdraagt naar politici, beleidsmakers en maatschappelijk middenveld in binnen- en buitenland, waar mogelijk ook samen met andere organisaties – partners in andere Europese landen en in Nederland. Die naamsbekendheid paart aan een gezaghebbende stem inzake mensenrechtenkwesties in Europa en de voormalige Sovjet-Unie. Met name in de projectontwikkeling, die erg arbeidsintensief is, is het van belang een focus aan te brengen in de onderwerpen waar de organisatie zich op richt. Het NHC zal zich in de projecten met locale partners de komende jaren vooral richten op versterking van juridische bescherming en verbetering van overheidsbeleid op het terrein van mensenrechten en de rechtstaat. Burgers behoeven bescherming tegen willekeurig of repressief overheidsoptreden, waar zeker mensenrechtenverdedigers en andere kritici van overheidsbeleid vaak slachtoffer van worden. En ze behoeven bescherming door de overheid, wat met name geldt voor mensen uit kwetsbare groepen zoals minderheden, vrouwen, migranten, economisch gemarginaliseerde personen en gevangenen. Fondsenwerving blijft cruciaal voor het voortbestaan van het NHC. Het wegvallen van een belangrijk deel van de Nederlandse overheidsfondsen waaruit sinds medio jaren 90 veel NHCprojecten werden gefinancierd vereist een heroriëntatie en een extra inspanning. Daarom is in 2010 één medewerker aangesteld die speciaal projectontwikkeling en fondsenwerving tot taak Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
4
heeft. Ook het veranderende profiel van het NHC zal zijn neerslag hebben op de fondsenwerving; een duidelijker profilering zal het NHC aantrekkelijker maken voor institutionele, niet-projectgebonden, financiering. Ook voor de personele ontwikkeling van de organisatie heeft de keuze voor inhoud en profilering gevolgen. De projectmanagers zullen zich specialiseren in bepaalde landen en onderwerpen en de daarvoor benodigde opleidingen en trainingen volgen. Daarnaast zullen stagiaires en vrijwilligers worden aangetrokken voor de organisatie van activiteiten die de profilering van het NHC versterken. Dit zijn onder andere presentaties, seminars en het actualiseren van de website, alsook gebruik van sociale media. Verder streeft het NHC ernaar om het Comité meer dan in het verleden actief bij de organisatie te betrekken. Vaker en gerichter zal een beroep worden gedaan op het netwerk en de expertise van de Comitéleden met het oogpunt op naamsbekendheid, lobby op bepaalde aandachtsgebieden van het NHC en financieringsmogelijkheden.
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
5
2. Missie De statuten (artikel 2 lid 1) zeggen over de doelstelling van het Nederlands Helsinki Comité dat de organisatie een internationale en maatschappelijke rechtsorde wil bevorderen waarin de rechten van de mens ten volle kunnen worden verwezenlijkt. Meer specifiek wil het NHC activiteiten van internationale en nationale gouvernementele en non-gouvernementele organisaties versterken en ondersteunen, met name op het terrein van conflictpreventie, bevordering van mensenrechten, handhaving van de rechtsstaat en bevordering van de democratie. Speciale aandacht gaat uit naar de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) 1. Een specifieke focus voor de jaren 2011 tot 2014 is geformuleerd op strategiedagen van de NHC-medewerkers eind 2010, verder besproken in bestuur en Comité en als volgt vastgesteld: Het Nederlands Helsinki Comité bevordert de mensenrechten en de rechtsstaat door versterking van juridische bescherming en verbetering van overheidsbeleid. Het doet dit middels kennisoverdracht, beleidsbeïnvloeding en met inzet van professioneel projectmanagement. Het NHC beoogt met zijn werk, samen met met locale mensenrechtenverdedigers, burgers te beschermen tegen een overmachtige of slecht functionerende overheid. Speciale aandacht gaat uit naar de bescherming van de rechten van kwetsbare groepen zoals minderheden, vrouwen, migranten, economisch gemarginaliseerde personen en personen in detentie. Het werk van het NHC richt zich primair op het OVSE gebied, met nadruk op Oost-Europa, de Westelijke Balkan en de voormalige Sovjet-Unie. 2.1
Werkwijze
Ter bevordering van de mensenrechten en de rechtstaat werkt het Nederlands Helsinki Comité op twee terreinen: Verbetering van de juridische bescherming (kwaliteit juridisch apparaat, versterking legal aid, vergroting kennis advocaten e.d.) en Verbeteren van het overheidsbeleid (betere wetten, betere uitvoering van wetten, verbetering van de kwaliteit en professionaliteit van de uitvoering). Beide punten wil het NHC bereiken middels zowel beleidsbeïnvloeding (‘advocacy’) als directe capaciteitsopbouw (kennisoverdracht). Kennisoverdracht is al een hoofdelement in vrijwel alle projecten die op dit moment worden uitgevoerd. Karakteristiek voor het NHC is dat daarbij de samenwerking met zowel overheidsorganen als het maatschappelijke middenveld wordt gezocht. Waar mogelijk binnen één en hetzelfde project. Van beleidsbeïnvloeding door het NHC is tot nu toe maar zeer beperkt sprake. Het uitbreiden van dit onderdeel van het werk is wezenlijk voor het bereiken van de hoofddoelstelling. Veel advocacy speelt zich af op internationaal niveau of met gebruik van internationale kennis en
OVSE = Organisatie voor Veilgiheid en Samenwerking in Europa, met 56 deelnemende landen in Europa, Centraal Azie en Noord Amerika.. De OSVE komt voort uit de akkoorden van Helsinki, gesloten in 1975, waarbij over drie ‘manden’ of ‘dimensies’ afspraken werden gemaakt: veilgiheid, economische samenwerking en de ‘menselijke dimensie’. 1
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
6
mechanismen. Daarom kan het NHC als internationaal opererende organisatie juist hier meerwaarde leveren in projecten. Het NHC heeft in de afgelopen jaren veel kennis en expertise opgebouwd in het managen van projecten. Onder ‘professioneel projectmanagement’ worden zowel goede administratieve en logistieke procedures als inhoudelijke kennis van mensenrechtenthema’s en landen verstaan. Ook deze vaardigheden zal het NHC blijven inzetten voor het realiseren van zijn missie. Direct of indirect zal het werk van het NHC ten goede komen aan kwetsbare en achtergestelde groepen. De categorieën minderheden, vrouwen, migranten, economisch gemarginaliseerden en gevangenen worden speciaal genoemd omdat: zich in het werkgebied van het NHC of in delen daarvan grootschalige ernstige aantasting van hun mensenrechten voordoet; het NHC beschikt over kennis en netwerken in het werk voor en met deze groepen. In welke mate en in welk land of regio de focus op welke groep gericht is zal afhangen van de lokale context, de activiteiten van andere internationale organisaties en, ook hier weer, de beschikbaarheid van fondsen. 2.2
Landenkeuze
Traditioneel is het NHC actief in Centraal en Oost Europa en landen van de voormalige Sovjet Unie. In het recente verleden was het NHC vooral actief in Servië, Bulgarije, Turkije, Roemenië, Kroatië, Wit-Rusland, Macedonië en de Kaukasus. In dit gebied heeft het NHC een uitgebreid netwerk aan contacten opgebouwd en in de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan. De meeste medewerkers hebben door studie, werk en/of verblijf in de regio een diepgaande kennis van (delen van) de regio verworven. In 2010 heeft het NHC een project kunnen acquireren in Centraal Azië. Dit is een regio waar mensenrechten op grote schaal worden geschonden en de komende jaren veel relevant werk voor het NHC te doen is.. Gegeven de ervaring, de expertise en het netwerk van het NHC zal de organisatie zich blijven richten op het versterken van mensenrechten, de rechtsstaat en democratie in Europa en in de landen van de voormalige Sovjet Unie. Hieronder begrepen is ook het versterken van de activiteiten voor mensenrechten, rechtsstaat en democratie van regionale organisaties als de OVSE, de Raad van Europa en de Europese Unie. Ook heeft het NHC een langdurige samenwerking met de stichting Bridging the Gulf, die zich richt op de Arabische landen van de Golf-regio. Bridging the Gulf is ontstaan vanuit het NHC. De ondersteuning door het NHC ligt op het vlak van project management, financiële administratie en planning. Het NHC staat open voor het gebruik van zijn kennis, ervaring en netwerken voor projecten in andere landen van de Arabische wereld.
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
7
3. Opzet en inhoud van het werk Het grootste deel van het werk van het NHC vindt plaats in projecten, die binnen een afgebakende tijd een concreet resultaat proberen te bereiken. Deze werkwijze bevordert het resultaatgericht opzetten van activiteiten. Bovendien wijzen de meeste fondsgevers hun financiering alleen toe voor specifieke projecten. De projecten worden in principe opgesteld samen met partnerorganisaties in de projectlanden. Soms doet het NHC dit direct, in andere gevallen is er een andere Nederlandse organisatie die dit verzorgt en vervolgens het NHC vraagt het projectmanagement op zich te nemen. De administratieve organisatie en het financieel management van het NHC is afgestemd op het gelijktijdig uitvoeren van een groot aantal projecten van verschillende donoren. De hoge kwaliteit die het NHC op dit vlak heeft bereikt zal worden gehandhaafd. Het NHC werkt met verschillende types activiteiten. De hier gehanteerde hoofdcategorieën zijn capaciteitsopbouw, beleidsbeïnvloeding en informatievoorziening. Deze activiteiten vinden plaats binnen, maar ook buiten projecten. Niet alle activiteiten passen goed binnen projecten, bij voorbeeld omdat ze inspelen op snel veranderende omstandigheden of omdat ze van voorwaardenscheppende aard zijn, om contacten te leggen of gegevens te verzamelen voor toekomstige projecten. Om deze reden is het van groot belang de fondswerving ook te richten op het verkrijgen van inkomsten die niet aan een specifiek project zijn gebonden. 3.1
Types activiteiten
3.1.1
Capaciteitsopbouw
Capaciteitsopbouw vindt vooral plaats door kennisoverdracht in scholings- en trainingsbijeenkomsten en door studiebezoeken. Het NHC streeft ernaar deze zodanig op te zetten dat kennis optimaal wordt overgedragen en dat ook aandacht wordt gegegeven aan vaardigheden en gedragingen die behulpzaam zijn in het gebruik van de overgedragen kennis. Het NHC richt zich in het bijzonder op kennis die van belang is voor de kwaliteit van de justitiële keten (het oppakken, opsluiten, berechten, verdedigen en rehabiliteren van daders van misdrijven) en voor het tegengaan van machtsmisbruik door de overheid (controle- en inspectie-organen, kritisch volgen van de overheid door civil society organisaties). Waar relevant geeft het NHC ook aandacht aan algemene organisatorische versterking van de organisaties waarop de kennisoverdracht zich richt. In de follow-up van de kennisoverdracht zal het NHC waar mogelijk het duurzaam gebruik van de overgedragen kennis door de desbetreffende personen en organisaties blijven volgen, begeleiden en stimuleren 3.1.2
Beleidsbeïnvloeding
Strategieën en technieken van beleidsbeïnvloeding vallen onder de onderwerpen waarop het NHC zijn capaciteitsopbouw van partner-organisaties wil richten. Deze organisaties zullen vaak op nationaal niveau opereren, maar voor het beïnvloeden van nationale overheden is ook internationale druk van belang. In het versterken van die internationale druk, door het genereren van internationale publiciteit en door de mogelijkheden te benutten die Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
8
intergouvernementele organisaties (EU, Raad van Europa, OVSE, VN) kennen om mensenrechtenkwesties aan te kaarten, wil het NHC zelf een actieve rol spelen. Situaties waaronder partner-organisaties (of ex-partner-organisaties) hebben te lijden, zullen eveneens door het NHC aan de orde worden gesteld, zowel bij de Nederlandse politiek als waar van toepassing bij internationale organisaties. Het NHC wil ook het beleid van internationale organisaties als de OVSE en de Raad van Europa ter bevordering van de mensenrechten in de bij hen aangesloten landen volgen en zich waar mogelijk inzetten voor het verdedigen en verbeteren van die activiteiten. Vanouds werd (bijna) elk jaar in Nederland een grote conferentie georganiseerd over een internationale of Nederlandse kwestie op het gebied van mensenrechten, democratie en de rechtsstaat. Het streven is de frequentie van bijeenkomsten op te voeren, waarbij in plaats van hele dagen ook kortere bijeenkomsten (avonden, lunch-seminars, eind-van-de-dag bijeenkomsten) kunnen worden gepland. Ook de vorm kan uiteenlopen, van besloten ronde tafels tot openbare lezingen of debatten, afhankelijk van de doelstelling en de doelgroep van de bijeenkomst. Samenwerking met andere organisaties is mogelijk. Onderwerpenkeuze door het NHC kan liggen in actuele mensenrechtenontwikkelingen binnen de OVSE of andere Europese internationale organisaties, in afzonderlijke landen en in thema’s van lopende of net afgesloten projecten. De Nederlandse mensenrechtenpraktijk (en kritiek daarop) zal in deze benadering ook aan de orde komen, in de context van een breder Europees perspectief. Op deze wijze wil het NHC bijdragen aan doordachte en afgewogen discussie over de ontwikkeling van de rechtstaat, de democratie en de bescherming van de mensenrechten in Nederland. Alleen al het onder de aandacht brengen van een onderwerp of vraagstuk kan een rol hebben in beleidsbeïnvloeding. Waar mogelijk zal het NHC echter tijdens of in aanvulling op bijeenkomsten conclusies en aanbevelingen formuleren over het beleid van betrokken overheden, inclusief het buitenlands beleid van Nederland en de Europese Unie, en die onder de aandacht brengen van media en politiek. 3.1.3
Informatievoorziening
Het tijdschrift Security and Human Rights richt zich op de OVSE en ontwikkelingen in het OVSEgebied die te maken hebben met de ‘dimensies’ van de organisatie, waarvan de belangrijkste ‘veiligheid’ en de ‘human dimension’ zijn. Het blad wordt geleid door een vrijwillige redactie en de verantwoordelijke NHC medewerker verzorgt het management van het blad als Executive Editor. Het streven van het NHC is het tijdschrift zo relevant mogelijk te maken voor politici, beleidsmakers en NGOs, met analyse van en aanbevelingen en discussie over het bevorderen van mensenrechten, rechtsstaat en democratie in de OVSE-regio. De in 2010 gestarte internet discussie site van het tijdschrift zal, gekoppeld aan die van het NHC, worden voortgezet. De opzet en opmaak van de website van het NHC zelf zullen worden gemoderniseerd. Op de site komt een overzicht van links naar actuele informatie over het OVSE-gebied. Nieuwe informatie zal door middel van een nieuwsbrief onder de aandacht van potentieel geïnteresseerden worden gebracht. Sociale media als twitter zullen worden gebruikt om het bezoek aan de web site te stimuleren.
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
9
3.2
Fondsenwerving
De inkomsten van het NHC kwamen in de afgelopen jaren geheel uit projectsubsidies, die per activiteit of project speciaal werden geworven. Deze financiering dekte ook de niet direct aan de uitvoering van deze activiteiten gerelateerde kosten van het NHC (“overhead”). De slagvaardigheid van de organisatie, de capaciteit voor het verkennen van mogelijkheden voor nieuwe projecten en vernieuwende activiteiten en voor niet direct aan projecten gekoppelde activiteiten op het gebied van beleidsbeïnvloeding is hierdoor beperkt. Financiering door de Nederlandse overheid van projecten is in de afgelopen jaren steeds moeilijker geworden. Bezuinigingen zowel als de trend om locale NGO's direct te financieren spelen hierbij een grote rol. Een van de belangrijkste fondsen voor het NHC, het Matra programma, is sinds 2010 sterk in omvang beperkt. De voornaamste financieringsbronnen van het NHC zijn per begin 2011 nog het Matra Pre-Accessieprogramma (via de Dienst Jusitiële Inrichtingen en de Reclassering), de laatste lopende Matra projecten en EU gefinancierde projecten. Het streven is om de bestaande fondsen van de Nederlandse overheid (zoals het Mensenrechtenfonds en restanten Matra) optimaal te benutten. Daarnaast zullen EU-fondsen systematisch worden benaderd, zowel voor projecten buiten het EU-gebied als voor binnen het EU-gebied. Ook particuliere fondsen, zowel Nederlandse (bv Postcodeloterij) als internationale (bv OSI), zullen pro-actief worden benaderd. Fondsenwerving en ontwikkeling van projecten gaan hand in hand. Er zullen zowel fondsgevers worden benaderd die projecten tenderen, fondsgevers die met ‘calls for proposals’ werken alsook fondsgevers die open benaderd kunnen worden met projectvoorstellen. Het functioneren van de rechtstaat en overheidsorganen in landen van het OVSE-gebied is ook van belang voor bedrijven. Financiering door bedrijven, al dan niet gekoppeld aan specifieke activiteiten, zal worden geëxploreerd. Met Amnesty Nederland is gesproken om gezamenlijke prioriteiten en mogelijkheden voor projectontwikkeling in kaart te brengen. Daar zijn nog geen concrete initiatieven uit voort gekomen, maar hier zal verder naar samenwerkingsmogelijkheden worden gezocht. 3.3
Samenwerking
In het voorgaande is al op verschillende manieren gesproken over samenwerking: met locale partner-organisaties in projecten, met organisaties die expertise inbrengen voor projecten, bij fondsenwerving. Ook als het gaat om samenwerking in beleidsbeïnvloedingsactiviteiten in Nederland heeft het NHC een open houding. Zo is het NHC actief lid van het Breed Mensenrechtenoverleg. Het NHC wil bijdragen aan initiatieven tot versterking van het mensenrechtenwerk door maatschappelijke organisaties in Nederland. Gezien de financiële situatie van het NHC zal een substantiële bijdrage alleen mogelijk zijn als daar apart middelen voor geworven kunnen worden. Algemene voorlichting, discussie en educatie over mensenrechten dient in Nederland te worden versterkt, De opvang van tijdelijk hier verblijvende mensenrechtenverdedigers vraagt meer inzet. Op deze gebieden wil het NHC de vorming van samenwerkingsverbanden Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
10
stimuleren. Het NHC verwelkomt de oprichting van het officiële nationale mensenrechteninstituut, het College voor de Rechten van de Mens, en zal waar mogelijk het werk van het instituut ondersteunen en erbij aansluiten. Het NHC staat open voor aansluiting bij internationale samenwerkingsverbanden die informatie-uiwisseling en gezamenlijke projecten en acties ten doel hebben. Een aantal Helsinki Comité’s heeft zich aangesloten bij het Human Rights House netwerk; het NHC zal deze mogelijkheid onderzoeken. Ook zoekt het NHC aansluiting bij internationale NGO-verbanden die zich richten op het mensenrechtenbeleid van de OVSE, de Raad van Europa en de Europese Unie.
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
11
4. Organisatieontwikkeling 4.1
Functieprofiel van de NHC medewerker
Traditioneel zijn de NHC projectmanagers verantwoordelijk voor het acquireren en management van projecten. Het managen omvat zowel administratieve/logistieke taken als inhoudelijke input – afhankelijk van de specifieke vereisten van het project. De meeste inhoudelijke expertise voor de projecten wordt ingehuurd. In 2010 werd een aparte projectontwikkelaar/ fondsenwerver aangetrokken, die de hoofdverantwoordelijkheid heeft voor de acquisitiewerkzaamheden. Projectmanagers leveren waar nodig input of samenwerking bij het schrijven van projectvoorstellen. De inzet van projectmanagers in dit proces hangt af van hun specifieke expertise in het onderwerp en regio. Het besluit om als NHC meer nadruk te leggen op beleidsbeìnvloeding en zelf vaker inhoudelijk stelling te nemen heeft gevolgen voor het profiel van de projectmanagers. Het NHC streeft naar een functiescheiding in (senior) projectmanager en projectassistent. De projectmanager zal over specifieke inhoudelijke expertise beschikken en verantwoordelijk zijn voor overall projectmanagement. De projectassistent ondersteunt de projectmanager door het uitvoeren van de administratieve en logistieke taken. 4.2
Inzet vrijwilligers/ stagiaires
Versterking van inhoudelijke kennis van de medewerkers zal het ook gemakkelijker maken om eigen activiteiten te realiseren voor informatievoorziening en lobby. Omdat financiering een lastig punt zal blijven zal dit werk voor een belangrijk deel afhangen van de inzet van vrijwilligers en/of stagiaires. Mogelijk kan het NHC vaste afspraken maken met academische centra over het leveren van stagiaires. Ook al worden de kosten voor het NHC op deze wijze beperkt, er is wel budget en tijd nodig voor de begeleiding, kantoorruimte en een onkostenvergoeding van deze tijdelijke medewerkers. In 2011 worden eerste stappen gezet met vrijwilligers/stagiaires voor het jaarverslag, de website, het organiseren van kleine activiteiten en het onderzoeken van nieuwe werkterreinen. Zij worden door de directeur aangestuurd. 4.3
Personeelsbeleid
Er zullen functiebeschrijvingen voor alle functies worden opgesteld. De directeur zal eens per jaar een functioneringsgesprek voeren met elke medewerker. In dit gesprek zal zowel het inhoudelijke werk aan de projecten worden geëvalueerd als het algemene functioneren van de medewerker binnen de organisatie. Van dit gesprek zal een verslag worden gemaakt door de directeur. Onderdeel van het functioneringsgesprek is ook het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). Beide documenten worden door de directeur en de medewerker ondertekend en zijn de basis voor het volgende functioneringsgesprek. De arbeidsvoorwaarden van het NHC zullen worden doorgelicht en waar nodig bijgesteld.
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
12
4.4
Opleiding
In het verleden is de mogelijkheid voor NHC medewerkers om opleidingen te volgen, zoals geregeld in het rechtspositiereglement, onvoldoende gebruikt. De noodzaak van het NHC om inhoudelijk sterker te worden zal worden gekoppeld aan de behoefte tot verdere ontwikkeling van de medewerkers. Met projectmanagers zal worden overlegd welke kennisdoelen passen bij hun interesse en de specifieke thema’s die het NHC heeft gekozen. Binnen de beperkte financiële mogelijkheden van het NHC zullen de projectmanagers cursussen zoeken die in de afgesproken lijn van ontwikkeling passen. Ook de andere medewerkers zullen in de gelegenheid gesteld worden om opleidingen te volgen die voor hun functioneren binnen de organisatie en hun persoonlijke ontwikkeling van belang zijn. Vanzelfsprekend wordt van de medewerkers verwacht dat ze zelf initiatieven nemen om de ontwikkelingen op hun werkterrein bij te houden. Eens in de week wordt tijd apart gezet voor presentaties over specifieke onderwerpen. Deze worden gegeven door medewerkers die een onderwerp hebben bestudeerd of een cursus hebben gevolgd. Daarbij zullen externe contacten worden uitgenodigd. Daarnaast kan deze tijd worden benut om de intervisie weer nieuw leven in te blazen en de medewerkers de kans te geven om onderling problemen en ervaringen te delen. 4.5
Kwaliteitszorg
De voortgang van projecten wordt vanouds vooral gemonitord en geregistreerd op tijdsbesteding van projectmanagers en op financiële aspecten (liquiditeitsplanning). Het halen van inhoudelijke mijlpalen zal meer aandacht krijgen in de voortgangsbewaking. De inhoudelijke reflectie op de kwaliteit van het werk zal worden gestimuleerd door de intervisie en door het opleidingstraject. Er zal meer gebruik worden gemaakt van externe evaluatoren. Bij grote projecten is dat veelal een vereiste van de donoren. Ook op binnen NHCprojecten veel voorkomende interventies zal het delen van kennis met externe deskundigen en medewerkers van vergelijkbare organisaties worden bevorderd. De mogelijkheden om in kwaliteitszorg en –borging samen te werken met andere organisaties die actief zijn in internationale juridische samenwerking zullen actief worden gezocht en benut. 4.6
Bestuur en Comité
Het bestuur van de organisatie is samengesteld uit een voorzitter, vicevoorzitter, penningmeester en twee leden. Elk bestuurslid kan voor een periode van twee keer drie jaar gekozen worden. Het bestuur komt vijf keer per jaar bij elkaar om de inhoudelijke, personele en financiële ontwikkelingen binnen het NHC met de directeur te bespreken. Zowel de samenstelling als de frequentie van vergaderen zullen worden gecontinueerd. Bij het benoemen van nieuwe leden zal de voorkeur uitgaan naar kandidaten die inhoudelijk betrokken zijn bij het werk van het NHC of inbreng hebben op het managementvlak. De Code Wijffels voor organisaties in de goede-doelen sector gaat ervan uit dat in het geval van stichtingen naast het bestuur een toezichthoudend orgaan bestaat. In de structuur van het NHC wordt die rol momenteel vervuld door het Comité. Deze beheersmatige rol van het Comité staat enigszins op gespannen voet met de forse omvang van het Comit(svp accent op de laatste ‘e’)e, de lage vergaderfrequentie daarvan, en in het bijzonder de rol die een groot, breed Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
13
samengesteld Comité kan spelen in het laten zien van de verankering in de maatschappij en van betrokkenheid bij mensenrechten in Europa . Deze laatste rol van het Comité zal in de beleidsplanperiode worden uitgebouwd. Voor het toezicht op het besturen van de organisatie zal een andere constructie worden gezocht. 4.7
Naamsverandering
De plaatsnaam ‘Helsinki’ roept (in Nederland zeker) weinig associaties meer op met het versterken van mensenrechten, rechtsstaat en democratie in Oost-Europa. Het 25 jarig bestaan van het NHC in 2012 zal worden aangegrepen om zo’n naamsverandering door te voeren, waarbij ‘Nederlands Helsinki Comité’ als ondertitel in gebruik blijft.
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
14
5. Financiën Zolang het NHC geen structurele financiering heeft, bestaan de inkomsten (vrijwel) geheel uit het honorarium dat het NHC ontvangt voor de inzet van zijn medewerkers in projecten. Dit honorarium is de zogenoemde dekkingsbijdrage in het budget van de organisatie, waaruit de kosten voor personeel (zowel projectgebonden als niet-projectgebonden), en voor het kantoor worden betaald. De dekkingsbijdrage is slechts een deel van de totale inkomsten van de organisatie; directe kosten als reisen verblijfskosten in projecten en middelen die worden doorgesluisd naar partner-organisaties zijn niet inbegrepen in de dekkingsbijdrage.
Dekkingsbijdrage gegenereerd door
2009
2010 euro
2011 verwacht euro
2012 tentatief euro
2013 tentatief euro
euro Project management
340.000
470.000
430.000
450.000
460.000
Voorlichting en beleidsbeïnvloeding
30.000
30.000
40.000
60.000
100.000
Steun aan projecten derden (vnl. Bridging the Gulf)
30.000
110.000
100.000
120.000
150.000
Totaal
400.000
610.000
570.000
630.000
710.000
Te dekken uitgaven (personeel, kantooren organisatie-kosten)
450.000
600.000
650.000
660.000
720.000
Ongebonden bijdragen
10.000
60.000
110.000
PM
PM
Resultaat
-40.000
70.000
30.000
-30.000
-10.000
De tabel maakt onderscheid in drie bronnen van dekkingsbijdragen: - manegement van projecten waarvoor het NHC financiering heeft verkregen. Dit is de voornaamste inkomstenbron; - voorliching en beleidsbeïnvloeding. Inkomsten hiervoor wordenjaarlijkse geworven d.m.v. projectaanvragen. Dit betreft het uitgeven van Security and Human Rights en activiteiten richting OVSE. Deze worden niet geheel gedekt door de hier genoemde bedragen. Een groot deel van de activiteiten op dit gebied gebeuren door vrijwilligers, maar voor hun begeleiding, huisvestigingskosten e.d. ontvangt het NHC geen financiering; - het uitvoeren van administratieve en ondersteunende werkzaamheden voor (projecten van) andere organisaties. Verreweg de grootste partner in deze categorie is Bridging the Gulf. De omvang van de activiteiten is de laatste jaren fors gestegen. Echter ook de uitgaven zijn sterk toegenomen, voor een deel omdat er meer formatie nodig was voor project management, voor een deel omdat er is geïnvesteerd in projectontwikkeling en opbouw van netwerk- en samenwerkingsrelaties. De mogelijkheden om de benodigde dekkingsbijdrage te verlagen door te bezuinigen zijn dan ook beperkt. Dergelijke bezuinigingen betekenen bijna meteen het snijden in tijd en budget dat nodig is om nieuwe projecten te kunnen ontwikkelen en acquireren, en in de, nu al beperkte, tijd die beschikbaar is Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
15
voor niet-project-gebonden activiteiten in beleidsbeïnvloeding, voorlichting en samenwerking (zie 3.1.2 en 3.3). De tabel laat zien dat zonder ongebonden bijdragen (die in 2010 en 2011 eenmalig hoog waren) momenteel de organisatie niet rond kan komen. Er zijn verscheidene mogelijkheden deze situatie te verbeteren, die allemaal zullen worden nagestreefd: - het vergroten van de projectenportefeuille. Ook al is dan meer personeel nodig, het netto-effect zal positief zijn. Echter, gegeven de afname van het aantal subsidie-gevers en de zware concurrentie is het handhaven van de huidige omvang van het pakket projecten al een mooi resultaat. - het verkrijgen van meer financiering voor voorlichting en beleidsbeïnvloeding. Dit is een terrein waarop het NHC zich meer wil manifesteren. Hier gebeurt momenteel relatief veel werk waar geen dekkingsbijdrage tegenover staat. Werving van middelen zou in eerste instantie daarop gericht moeten zijn; in 2013 gaat de tabel uit van een lichte uitbreiding van personeel. - het uitbreiden van het aantal organisaties/ projecten dat wordt ondersteund. Hier kan met name de administratieve en financiële infrastructuur van het NHC worden ingezet. Ook hier weer gaat de tabel uit van geen personeelsuitbrediing tot 2013, daarna van lichte uitbreiding. - het verwerven van ongebonden middelen van personen, fondsen, organisaties of bedrijven die de naleving van de mensenrechten en de rechtsstaat in Europa in het algemeen willen steunen. Mogelijkheden op dit terrein zullen worden geëxploreerd; op de website en in presentaties van het NHC zal expliciet op deze mogelijkheid worden gewezen.
Beleidsplan Nederlands Helsinki Comité 2011- 2014 Definitieve versie na akkoord Comité juni 2011
16