Beleggingsthema’s 2016 What a difference a day makes (1975), Dinah Washington
Inleiding De dagen die in 2015 het verschil maakten, zijn de dagen waarop centrale bankiers uitspraken deden, “what a difference a day makes”; Die dagen liggen nu achter ons, met in Europa licht hogere lange rentes, lagere korte rentes, wereldwijd gestegen aandelenprijzen, gedaalde grondstoffenprijzen, een gedaalde euro tegenover de Amerikaanse dollar en gestegen Europese onroerend goed prijzen; We verwachten dat de beweeglijkheid op financiële markten voort duurt; Drie thema’s zullen in 2016 wat ons betreft de boventoon voeren:
Verdergaande groeiverschillen tussen diverse landen;
Gevolgen van ontkoppeling monetair beleid Verenigde Staten en de rest van de wereld;
Geopolitieke spanningen als gevolg van de vluchtelingenstroom, ontwikkelingen in het Midden Oosten, gedaalde olieprijzen en verkiezingen in diverse landen.
Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
2
Positionering portefeuille met flexibiliteit als vertrekpunt In de verdeling over beleggingscategorieën blijven we vooralsnog Aandelen en Obligaties lager dan
Categorie Aandelen
strategisch wegen. Koersdalingen in aandelen kunnen
-
Waarde
+
Groei
-
ertoe leiden dat we het belang van deze categorie verhogen. De categorieën Overig en Liquiditeiten blijven we hoger dan strategisch wegen;
Obligaties
Binnen aandelen houden we voorkeur voor ‘waarde’
Staatsobligaties
-
Bedrijfsobligaties
+
aandelen. We favoriseren Europa boven de VS. We zien mogelijkheden in de energiesector en vinden technologie in de VS overgewaardeerd;
Overig
Binnen obligaties favoriseren we inflatie gelinkte
+
Grondstoffen
+
Hedgefondsen
+
Onroerend goed
-
staatsobligaties en investeringen die de rentegevoeligheid van de portefeuille verlagen; Grondstoffen en valuta gedreven obligatiefondsen
blijven onze voorkeur houden in de categorie Overig. Beleggingsthema’s 2016
Liquiditeiten
+ 12 januari 2016
3
Financiële markten lijken Quantitative Easing (QE) moe,… Liquiditeitsimpulsen lijken hun uitwerking op de aandelenmarkten te verliezen; Aandelen zijn wereldwijd vanuit historisch perspectief gemiddeld geprijsd; In Europese aandelen zien we meer kansen dan elders in de wereld; Zorgen over de houdbaarheid van de economische groei heeft aandelen reeds onder druk gezet;
Obligaties blijven overgewaardeerd, maar zijn nog wel steeds ‘vluchthaven’ in turbulente tijden; Obligatiekansen zien wij in ‘short’ duration en inflatie gelinkte obligaties;
Onderlinge samenhang tussen diverse categorieën is beperkt. Dit werkt risico reducerend, maar is geen garantie voor een positief rendement. Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
4
…maar er is meer dan alleen QE dat de markten drijft Grondstoffenprijzen zijn in een vrije val geraakt door angst van een verdere groeivertraging in China en andere Emerging Markets; De daling lijkt echter overdreven, waardoor we in 2016 bodemvorming verwachten; In 2016 zullen we gaandeweg meer oog krijgen voor onderliggende fundamenten; Dividendrendement op aandelen is in veel gevallen hoger dan de kunstmatig lage rente; Analisten zijn nog steeds positief, maar winstgroei in de Verenigde Staten is nog nooit zo laag geweest buiten een recessie; Winstverwachtingen in China dalen, maar zowel Japan als China lijkt relatief ondergewaardeerd tegenover de Verenigde Staten en Europa. Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
5
Economische groeiverschillen dit jaar nog duidelijker aanwezig… Economische groei zal nog langer laag blijven bij
Economische groei per land/regio volgens het IMF 2014
2015
2016
2017
2018
Wereld
3,4
3,1
3,6
3,8
3,9
Verenigde Staten
2,4
2,6
2,8
2,8
2,7
West Europa
1,3
1,7
1,7
1,8
1,7
Japan
-0,1
0,6
1,0
0,4
0,7
verbeterde concurrentiepositie als gevolg van
Emerging Markets
4,6
4
4,5
4,9
5,1
zwakke munt. Groei moet nu breder gedragen
Australië
2,7
2,4
2,9
3,1
3
worden, waarbij de consumenten een
China
7,3
6,8
6,3
6,0
6,1
gebrek aan productiviteitsgroei in de wereld; Groei van de wereldeconomie stijgt tot 4% in 2020, met het risico dat Europa en de Verenigde Staten lange tijd zwakke groei laten zien en opkomende markten de ‘kar’ niet kunnen trekken; Herstel in Europa is deels gedreven door
voortrekkersrol moeten nemen. Bron: IMF
Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
6
…de consument is weer aan zet Export vertelt niet het hele verhaal. De Europese Unie drijft voor 40% op export, de rest van de wereld zit
beduidend lager met de Verenigde Staten bijvoorbeeld op 10%; Consumentenvertrouwen in de diverse landen moet dan ook in een opwaartse trend blijven wil de
economische groei dit jaar niet teleurstellen.
Het effect van de daling van energieprijzen is voor consumenten wereldwijd een prikkel om meer te gaan besteden. Hoewel goedkope olie ook voor een aantal landen en sectoren problematisch is, is het per saldo voor de meeste consumenten en ondernemingen een positief gegeven.
Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
7
Ontkoppeling monetair beleid,.. Inflatie zal dit jaar oplopen als grondstoffenprijzen niet verder dalen. De inflatie in de VS gecorrigeerd voor invloed van energieprijzen ligt al boven de 3%; De lange rentes zullen zowel in de VS als in Europa oplopen; De kans bestaat dat de centrale banken slechts langzaam de korte rentes durven te verhogen en daarmee te laat zijn om inflatie te beteugelen.
Als de rente fors oploopt, wordt de houdbaarheid van schuldenposities van landen weer belangrijk; Europa en Japan blijven nog flink monetair verruimen, de economische groei blijft echter zeer beperkt;
Genoeg landen in de wereld hebben een overheidsschuldenpositie die hoger is dan het BBP, zoals Japan, Griekenland, Italië, Portugal, Ierland en België. Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
8
…waarbij schuldenposities weer aandacht krijgen Schuldenposities moeten dan ook nog steeds verder afgebouwd worden; De trend in de meeste landen is juist dat de overheidsschulden weer oplopen; De Verenigde Staten hebben op dit moment de beste fundamenten om te groeien; Let wel, economische groei is geen garantie voor stijgende beurzen. Uiteindelijk komen we dan weer uit bij de gestage daling van de productiviteitsgroei in de wereld; Lage productiviteitsgroei geeft de potentiele groei weer in de wereld, een groei die voor een lange periode beperkt zal zijn;
Te hoge schuldenposities leiden in de toekomst plaatselijk tot onhoudbare situaties. Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
9
Ook geopolitiek blijven er aandachtspunten bestaan In november zijn er verkiezingen in de Verenigde Staten met grote tegenstellingen tussen Democraten en Republikeinen; Vluchtelingenstroom zet de politiek onder druk. Dit is het meest zichtbaar in Europa, waar grenzen gesloten worden. Ook een naderende ‘Brexit’ kan de politieke instabiliteit van Europa verder blootleggen. Politiek toneel in Europa blijft continu veranderen; Populistische partijen blijven hun stempel drukken op het politieke landschap. Oostenrijk en Portugal kiezen een nieuwe president. In Duitsland zijn er enkel regionale verkiezingen; Meer richtinggevend kan de situatie in Azië alsmede de ontwikkelingen in het Midden-Oosten worden.
Beleggingsthema’s 2016
12 januari 2016
10
Samengevat…. Wereldwijde economische groei in 2016 verbetert naar verwachting tot een niveau van 3,6%; Hogere lonen en beperkte inflatie zullen per saldo leiden tot hogere consumentenbestedingen in de VS; Houdbaarheid van de groei in China blijft onzeker, maar wij verwachten geen ‘harde landing’; De lange rente in de Verenigde Staten zal langzaam
US dollar zal verder aansterken tegenover de euro en valuta’s van opkomende markten; Duurdere dollar kan ervoor zorgen dat de toch al problematische dollarschulden van opkomende markten een groter probleem worden; Grondstoffen zullen niet veel verder meer dalen; De vluchtelingenstroom, maar ook de
verder oplopen. De lange rente in Europa zal in beginsel
‘brandhaarden’ in het Midden-Oosten en nu ook in
dan mee oplopen;
Azië blijven de financiële markten parten spelen;
West Europa en Japan groeien economisch met
We zijn benieuwd welke dagen dit jaar het verschil
respectievelijk 1,7% en 1% in 2016. In Europa zijn we
maken. De start is volatiel, maar in de eerste dagen
voorzichtig optimistisch dat de groei door de goedkope
van 2015 zagen we een vergelijkbare beweging,
euro en lagere energieprijzen meevalt;
weet u het nog?
Disclaimer: Dit document heeft uitsluitend tot doel algemene informatie te verstrekken over financiële markten, economie en de visie die Efidenz Capital Management B.V. hierop heeft. De inhoud is nadrukkelijk niet bedoeld om adviezen te geven over financiële instrumenten of beleggingsbeslissingen in welke vorm dan ook. Het gebruik maken van informatie in onze publicaties geschiedt volledig op eigen risico. De inhoud van deze publicatie kan ieder moment in de toekomst en zonder expliciete vermelding of aankondiging gewijzigd worden. Efidenz Capital Management B.V. heeft dit document met de grootst mogelijke nauwkeurigheid opgesteld, maar aan de inhoud kunnen geen rechten of plichten ontleend worden.
11
