Behoeften KIEM leden en potentiële leden

Behoeften KIEM leden en potentiële leden Testen van de geformuleerde visies op de vakbond van de toekomst aan de huidige behoeften van leden en potentiële leden

Tussenraportage fase II onderzoek FNV KIEM in Beweging Versie 1.0 – vertrouwelijk – niet verspreiden 28 maart 2014

Voorwoord •  • 

• 

• 

• 

Voor u ligt de conceptversie van het tussenrapport “Toekomstvisie FNV KIEM”. In dit rapport staan de behoeften van leden en potentiële leden centraal en scherpen we de drie bestaande visies van de drie bestaande teams; grafische sector, de creatieve industrie en UGO (uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden) aan. Dit rapport is gebaseerd op enquêtes naar de behoeften van leden en potentiële leden. Daarnaast zijn er voor de noodzakelijke verdieping verschillende droomledenpanels geweest en zijn diverse experts en potentiële leden geïnterviewd. Dit rapport is vooral gericht op het verder in kaart brengen van de doelgroepen en de behoeften. Verder kijken we naar de contouren van de ideale vakbond van de toekomst vanuit de ogen van leden en potentiële leden. In een volgende fase zullen we ons richten op de verder invulling van de vakbond van de toekomst.

02-04-14

2

Inhoudsopgave •  •  •  •  •  • 

•  •  •  • 

Achtergrond en aanleiding Doelstelling fase II Een veranderde wereld: omvang en samenstelling van de doelgroep KIEM leden nader bekeken Verschillen tussen KIEM leden Potentiële leden nader bekeken –  Resultaten van de enquête –  Kwalitatieve informatie potentiele leden Verschillen tussen KIEM leden en potentiële leden Testen van visies Conclusie Fase II: de contouren van de vakbond ontstaan Vervolgstappen

02-04-14

VERTROUWELIJK

3

ACHTERGROND EN AANLEIDING

Achtergrond en aanleiding • 

FNV KIEM staat voor een moeilijke beslissing. FNV KIEM moet in de komende periode onomkeerbaar besluiten hoe ze zichzelf gaat verhouden tot de vakbeweging. Gaat zij op in het ongedeelde deel van de FNV of blijft zij zelfstandig binnen de FNV?

• 

Een eventueel besluit hierover is historisch en lastig. Dit besluit is historisch omdat het een definitieve beslissing is. Het besluit is lastig omdat het vraagstuk vele verschillende belangen en zienswijzen kent. Daarom is het cruciaal dat FNV KIEM in gezamenlijkheid een traject ingaat waarin de besluitvorming over de toekomstige structuur van de bond goed wordt voorbereid, zodat het te nemen besluit gedragen en gedegen is.

• 

Een verstandig besluit over de toekomstige structuur van de bond kan alleen genomen worden o.b.v. een gedragen visie op de toekomst van de bond en hoe zij optimaal haar leden en potentiële leden ondersteunt. Een structuur is immers ondersteunend en nooit leidend.

02-04-14

VERTROUWELIJK

5

Een vergrijzend ledenbestand van FNV KIEM Aantal leden per leeftijd

1000

±8300 leden ouder dan 65 ±8100 leden tussen 55-65 jaar

900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

16 22 27 32 37 42 47 52 57 62 67 72 77 82 87 92 97 102

Leeftijd

02-04-14

VERTROUWELIJK

6

Bij ongewijzigd beleid zal ledenaantal verder dalen door vergrijzing en krimp grafische sector NU

45000 40000 35000

Uitkeringsgerechtigden

30000

Gepensioneerden

25000

Grafisch

20000

Creatief Zakelijke Diensten

15000

Media & entertainment Kunsten

10000 5000 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

KIEM bestaat in 2025 vooral bestaat uit gepensioneerden, uitkeringsgerechtigden aan de ene kant en kunstenaars aan de andere kant. De legitimiteit van de vakbond staat daarmee onder druk. 02-04-14

VERTROUWELIJK

7

DOELSTELLING FASE II

Doelstelling Fase II Het aanscherpen van de visieschets van de drie sectoren (grafische sector, creatieve industrie en UGO) door het uitzoeken van ontbrekende gegevens en toetsen van open vragen rondom de behoeften van leden en potentiële leden. Dit geeft meer zicht op de doelgroepen, hun behoeften en de contouren van de ideale vakbond in de toekomst en hoe deze waarde kan toevoegen aan leden en potentiele leden.

02-04-14

VERTROUWELIJK

9

Aanpak fase 2 Medio januari Formuleren dilemma’s & openstaande vragen

Bepalen Plan van Aanpak per sector

FASE 2B: TOETSEN Januari – Februari (5-6 weken) 1. Data-analyse (CBS, GOC, et cetera) 2. Enquêtes leden 3. Enquêtes niet-leden 4. Bezoeken voorbeeldorganisaties

FASE 2C: UITWERKEN Maart Bepalen behoeften leden en potentiële leden Bepalen contouren vakbond van de toekomst

Tussenrapportage visie

FASE 2A: AANSCHERPEN

5. Interviews experts en (potentiële) leden 20/03 6. Droomleden panel (eind feb)

NU

02-04-14

10

Aanpak fase 2 zes toetsingsinstrumenten

Data & informatie analyse

02-04-14

Enquête Leden

Enquête Niet leden

Bezoeken voorbeeld organisaties

Interviews experts en (potentiële) leden

Toetsing door Droomleden Panel

11

DE VERANDERENDE WERELD

De grafische sector vindt zichzelf opnieuw uit en wordt digitaal en 3D • 

•  •  • 

• 

Er is een steeds groter aandeel van zzp-ers in de creatieve sector; het aandeel zzp-ers in de creatieve industrie is gestegen van ongeveer 15% van de banen naar ongeveer 30% nu. De grafische sector krimpt hard en zal in de komende jaren hard blijven krimpen; het aantal banen zal dalen tot onder de 10.000. Tegelijkertijd vindt de grafische sector zich opnieuw uit. Er zijn nieuwe vormen (o.a. sign, 3D, digitaal) waardoor de sector in belang groeit. In deze digitaal transformatie bestaat de grafische sector in toenemende mate uit ontwerpers en IT-ers en steeds minder uit drukkers en ondersteunende staf (o.a. logistiek, administratie). Een groot deel van de banen van morgen bestaat nog niet. Wel kun je aan de opleidingen (MBO/HBO) zien welke beroepen groot worden (o.a. gaming/3D).

02-04-14

13

Een snel krimpende en veranderende grafische sector SBI 1811 18121 18122 18123 18125 18129 1813 1814 1820 7410

Sector Drukkerij Dagbladen Drukkerij Boeken Drukkerij Tijdschriften Drukkerij Reclame Drukkerij Formulieren Drukkerij Overig Prepress Grafische afwerking Repro opg. Media Subtotaal* Ontwerp & vormgeven Totaal

Banen 5548 4073 3888 6255 1654 21596 4937 5764 2078 55793 3624 59417

1996 Bedrijven zzp 119 20 239 50 85 18 1002 345 74 14 2437 630 761 329 647 282 226 130 5590 1818 2123 1655 7713 3473

Omvang 47 17 46 6 22 9 6 9 9 10 2 8

Banen 2563 2233 2526 4671 1164 12964 3043 3547 1321 34032 11440 45472

2010 Bedrijven zzp 74 10 178 51 63 20 566 206 58 13 1714 497 657 406 459 223 377 288 4146 1714 8044 7063 12190 8777

Omvang 35 13 40 8 20 8 5 8 4 8 1 4

* In 2013 waren er nog 3555 bedrijven en 1710 zzp-ers en de werkgelegenheid tot onder de 23.000

Steeds minder banen, steeds minder bedrijven, steeds meer kleinere bedrijven en een steeds grote aandeel van zzp-ers (bij ontwerpers en vormgeving). Aantal zzp-ers bij drukkerijen blijft minimaal 02-04-14

14

10000

8000

6000

4000

2000

02-04-14 18000

16000

14000

12000

Fotografie Beoefening van Producenten van podiumkunst podiumkunst

televisiefilms)

Dienstverlening voor uitvoerende kunst Schrijven en overige scheppende Productie van filmskunst (geen

Public relationsbureaus Ingenieurs en architecten Reclamebureaus Industrieel ontwerp en vormgeving

Persagentschappen

Aantal zzp-ers in creatieve industrie in laatste 15 jaar met bijna 75.000 toegenomen

0

-2000

-4000

Groei zelfstandigen in alle creatieve sectoren

15

De grafische sector transformeert zich naar een digitale sector waarbij ontwerpen centraal staat • 

Het is de verwachting dat de werkgelegenheid in de grafische sector in de komende jaren fors blijft dalen tot onder de 10.000 banen. Net zoals de stencil machine verdween zullen veel huidige technieken worden vervangen. •  Vooral uitvoerende werkzaamheden worden steeds meer geautomatiseerd. De sector transformeert zichzelf naar een sector gebaseerd op creatieve vaardigheden en digitale vaardigheden; ontwerpers en DTP-ers zullen overblijven. •  De papieren industrie wordt steeds meer een digitale industrie met nieuwe beroepen die daar bij horen; de grafisch ontwerper blijft, maar de drukker wordt vervangen door beroepen met futuristische namen als content logistic manager. 02-04-14

Bron: interviews experts, GOC data

16

In de beroepen van morgen (2020) is de digitale transformatie van de sector zichtbaar Conceptmanager 3D-print vormgever Data journalist

Datavisualisatie vormgever

Webcare medewerker

Community manager Interactive marketeer

Content engineer Content logistics manager

Content logistics engineer

Bron: 2020 begint morgen, GOC (2013)

02-04-14

17

Lastig om grafische sector en creatieve industrie of zzp-ers en werknemers strikt te scheiden Grafische sector

•  Snijder •  Boekbinder

illustr atie

•  Grafisch technicus

•  Drukker

f

•  Kleine uitgevers & drukkers

•  Operator •  Mecanicien

Beide

Sector

•  Controller

•  DTP

•  Account •  Logistiek manager medewerker •  Admin. medewerker

•  Grafisch ontwerper / vormgever

•  Klantenservice

•  Toneelmeester

•  Web developer •  IT / programmeur

•  Orkestmusicus

Creatieve industrie

•  Bibliothecaris •  Bioscoopmanager

•  Gaming

•  App developer

•  Choreograaf •  Videotechniek •  Regisseur TV, Toneel, Film •  Architect •  Toneeltechniek

Vooral werknemers

•  Illustrator

Beide

•  Fotograaf

•  Animator •  Muzikant

•  Cameraman •  Acteur •  Artiest •  Beeldend kunstenaar

Vooral Zelfstandigen

Type Dienstverband Er zijn geen duidelijke breuklijnen, terwijl uitersten weinig gemeen hebben 02-04-14

18

Vaste medewerkers & zzp-ers nemen toe in de toegepaste digitale creatieve beroepen Grafische sector

•  Snijder •  Boekbinder

•  Grafisch technicus

•  Drukker •  Operator

•  Kleine uitgevers & drukkers

•  Mecanicien

Beide

Sector

•  Controller

•  DTP

•  Account •  Klantenservice •  Logistiek manager medewerker •  Admin. medewerker

Creatieve industrie

•  Toneelmeester

•  Grafisch ontwerper / vormgever •  Web developer •  IT / programmeur

•  Orkestmusicus

•  Bibliothecaris •  Bioscoopmanager

Vooral werknemers

•  Gaming

•  App developer

•  Choreograaf •  Videotechniek •  Regisseur TV, Toneel, Film •  Architect •  Toneeltechniek

Beide

Type Dienstverband = Trad. grafisch 02-04-14

=Kantoor

•  Illustrator

= Creatieve Mdw

•  Fotograaf

•  Animator •  Muzikant

•  Cameraman •  Acteur •  Artiest •  Beeldend kunstenaar

Vooral Zelfstandigen = Groeisector

= Trad. Kunsten 19

KIEM LEDEN NADER BEKEKEN

De enquête is grotendeels representatief •  •  •  • 

• 

Er zijn 1598 respondenten. De leeftijd van het gemiddelde lid is 56,8 jaar. De gemiddelde leeftijd van de respondent is 55,7 jaar. Het gemiddelde lid is een man (73%), onder de respondenten is dat iets hoger (75%). Een groot percentage van de KIEM leden is gepensioneerd (24%) of heeft een uitkering (10%). In onze enquête zijn deze percentages 25% en 12%. Van de werkende leden werkt 42% in de grafische sector en 58% in de creatieve industrie. In de enquête werkt echter 55% in de grafische sector en 45% in de creatieve industrie. De grafische sector is dus licht oververtegenwoordigd in de enquête.

02-04-14

VERTROUWELIJK

21

KIEM leden nader bekeken •  Leeftijd, geslacht en dienstverband •  Sectoren, beroepen en inkomen •  Lidmaatschap van KIEM •  Actieve inzet voor KIEM •  Producten en diensten van KIEM •  Hoogte van het lidmaatschap •  Vakbond van de toekomst

02-04-14

VERTROUWELIJK

22

Leden: een sterk vergrijzende populatie 40%

37%

Percentage van populatie

35% 30% 25%

25%

22%

20% 15%

12%

10% 4%

5% 0% 0% jonger dan 25 jaar

26 - 35 jaar

36 - 45 jaar

46 - 55 jaar

56 - 65 jaar

66 jaar en ouder

Leeftijd

60% van de leden is 56 jaar of ouder! 02-04-14

VERTROUWELIJK

23

Mannen domineren ledenbestand

25%

75%

Man

Vrouw

In de creatieve industrie zijn er juist meer vrouwen dan mannen onder de leden!! 02-04-14

VERTROUWELIJK

24

ZZP werkrelatie is de tweede norm in de nieuwe creatieve industrie 100% 90% 80%

32%

8%

7%

12%

15%

9% 13%

70% 60% 50%

14%

33%

46%

9%

48%

40% 30% 20% 10%

41% 26%

36%

0% Grafimedia Vast Contract

Kunst & Cultuur Tijdelijk Contract

Uitzendkracht

Media & Entertainment ZZP

Werkzoekend

18% Creatief Zakelijke Diensten Gepensioneerd

Grafisch vooral gedomineerd door vaste dienstverband, kunst & cultuur en creatieve zakelijk diensten door zzp-ers en Media & Entertainment is gevarieerd 02-04-14

VERTROUWELIJK

25

40% van de zzp-leden hebben ook een andere inkomstenbron (o.a. vast dienstverband) 100% 90% 80% 70%

Geen

60%

Pensioen

60% 95%

50%

zzp

40%

Uitzendkracht

30%

13%

20%

7%

10%

Uitkering

Tijdelijk contract Vast

15%

0% zzp 02-04-14

vast VERTROUWELIJK

26


02-04-14

VERTROUWELIJK

27

Veel leden zijn werkzaam (geweest) in de grafische sector Grafimedia 1% 0% 1% 2%

0%

Uitgeverijen

10%

Beeldende kunst

3%

Klassieke Muziek

3%

42%

Kunsteducatie Theater

3%

Dans

2%

Media & Entertainment Podia

6%

Pop Audiovisueel / Crewbelangen

1%

Bioscopen

6%

Gaming Design

7% 3%

11% 8%

Mode Architectuur Reclame

02-04-14

VERTROUWELIJK

28

Beroepen van leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

29

Beroepen van werkende leden

Noot: excl. pensioen of werkzoekend.

02-04-14

VERTROUWELIJK

30

Hoogste inkomens in de grafische sector € 32000

€ 30000

€ 28000

€ 26000

€ 24000

€ 22000

€ 20000 Grafimedia

Kunst & Cultuur

Media & Entertainment

Creatieve Zakelijke Diensten

Laagste inkomens bij Kunst & Cultuur en Creatieve Zakelijk Diensten 02-04-14

VERTROUWELIJK

31

Laagste inkomens bij zelfstandigen € 38000 € 36000 € 34000 € 32000 € 30000 € 28000 € 26000 € 24000 € 22000 € 20000

02-04-14

VERTROUWELIJK

32

Hoogte inkomen wordt vooral bepaald door aard van het dienstverband • 

De hoogte van het inkomen van leden wordt grotendeels bepaald door het dienstverband en in mindere mate door de sector waar men werkzaam is: 1.  Leden met een vast dienstverband hebben een inkomen dat 14.000 euro per jaar hoger is dan zzp-ers en uitkeringsgerechtigden. 2.  Leden met een pensioen hebben een inkomen dat 2.500 euro per jaar hoger is dan zzp-ers en uitkeringsgerechtigden. 3.  Leden in de sector Kunst & Cultuur hebben een inkomen dat 4.750 euro per jaar lager is dan leden uit de andere sectoren.

02-04-14

VERTROUWELIJK

33


02-04-14

VERTROUWELIJK

34

Leden in de grafische sector zijn trouwe leden 100% 90% 80% 50%

42%

44%

70% 60%

Langer dan 10 jaar

80%

4 tot 10 jaar

50%

20%

40% 30%

11%

20% 10% 0%

22%

20%

2 tot 4 jaar 1 tot 2 jaar

21%

13%

Korter dan 1 jaar

9%

9%

8%

5% 2% 4%

7%

10%

10%

13%

Grafimedia

Kunst & Cultuur



Twee derde van de nieuwe leden komt NIET uit de grafische sector 02-04-14

VERTROUWELIJK

35

Leden vinden naam “FNV KIEM” neutraal Zeer aansprekend

Aansprekend

Neutraal

Niet aansprekend

Geheel niet aansprekend

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Een op de vier personen vindt de naam “aansprekend” of “zeer aansprekend”, een op de drie personen vindt de naam “niet aansprekend” of “geheel niet aansprekend” 02-04-14

VERTROUWELIJK

36

Leden dichten KIEM positieve kenmerken toe

Al worden de termen onzichtbaar, oubollig , traag en ouderwets ook veel genoemd 02-04-14

VERTROUWELIJK

37


02-04-14

VERTROUWELIJK

38

Speelt u een actieve rol in de vakbond? 100% 7% 12%

81%

Percentage van leden

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 15-25

25-35

Ja Nu niet, maar wel in het verleden Nee

Ja

35-45 45-55 Leeftijd

55-65

Nu niet, maar wel in het verleden

65+

Nee

Vooral 45+ ers spelen een actieve rol in de vakbond of hebben deze gehad 02-04-14

VERTROUWELIJK

39

Bereidheid om actief lid te worden in Media & Entertainment en de Creatieve Diensten 100% 90% 80% 70% 60%

66%

58%

61%

37%

30%

77%

50% 40% 30% 20% 10% 0%

31% 21% 3%

3%

5%

9%

Grafimedia

Kunst & Cultuur



Ja

02-04-14

Misschien, onder de juiste condities

VERTROUWELIJK

Nee

40

Maar daar moet wel een pakket aan maatregelen tegenover staan 100% 90% 80%

22%

50%

20% 10%

Niets 13%

18%

18% 16%

Toegang tot netwerk

19%

16%

Bijeenkomsten met andere actieve leden

15%

13%

Financiële bijdrage

20%

22%

15% 11% 12% 12%

16% 7%

Kaderopleiding 16%

20%

Beroepsgerelateerde opleidingen

0%

Grafimedia

02-04-14

T-shirt van FNV KIEM

14%

9%

40% 30%

16%

35%

70% 60%

18%

Kunst & Cultuur



VERTROUWELIJK

41

Kenmerken van actieve leden •  • 

•  •  •  • 

Actieve leden zijn idealistischer dan normale leden, ze vinden politieke lobby belangrijker en ze willen graag anderen ontmoeten. Actieve leden zijn ouder; gemiddeld 58 jaar i.p.v. 55 jaar en hebben veel vaker een pensioen (35% i.p.v. 24%). Er zijn weinig jongeren en 40-ers onder de actieve leden. Actieve leden zijn vaker mannen; 16% is vrouw, 26% bij de normale leden. Actieve leden hebben een hoger inkomen; 32.400 euro i.p.v. 28.200 euro. Actieve leden zijn positiever over alle diensten van FNV KIEM en vinden dat FNV KIEM nog meer moet investeren in dienstverlening Markant; normale leden vinden een website om al hun arbeidsvoorwaarden te beheren nog belangrijker dan actieve leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

42


02-04-14

VERTROUWELIJK

43

Leden zijn lid voor de collectieve onderhandelingen Ik ben lid voor de kortingen Ik ben lid voor de informatievoorziening Ik ben lid om anderen te ontmoeten Ik ben lid, omdat ik de idealen van FNV KIEM onderschrijf Ik ben lid voor de individuele diensten (zoals juridische hulp en belastingservice) Ik ben lid vanwege de collectieve onderhandelingen (cao’s en sociaal plannen) Ik ben lid vanwege de politieke lobby 1,50

2,0

2,50

3,0

3,50

4,0

Gevolgd door individuele diensten en het onderschrijven van idealen 02-04-14

VERTROUWELIJK

44

Niet tevreden met politieke lobby, zichtbaarheid en collectieve onderhandelingen Het wij-gevoel van FNV KIEM De bereikbaarheid van FNV KIEM De aan mij gerichte communicatie van FNV KIEM De effectieve politieke lobby van FNV KIEM De zichtbaarheid van FNV KIEM De kwaliteit van de individuele diensten De kwaliteit van het afgesloten sociaal plan De kwaliteit van de afgesloten cao 2

3

4

Ontevreden Niet tevreden/niet ontevreden Tevreden Creatieve Zakelijke Diensten Media & Entertainment Kunst & Cultuur Grafimedia

Maar wel enige waardering voor bereikbaarheid, individuele diensten en communicatie 02-04-14

VERTROUWELIJK

45

Individuele diensten worden in de praktijk zeer beperkt afgenomen Helpdesk

Loopbaanadvies en coaching

Nooit Belastingadvies

Zelden Regelmatig

Trainingen

Vaak Zeer vaak

Persoonlijk advies werk & inkomen

Juridische hulp 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Een beperkte groep neemt wel alle diensten af en trekt daarmee grote wissel op vakbond 02-04-14

VERTROUWELIJK

46

Bestaande leden willen meer politieke lobby voor pensioen en werk (voor jong en oud)

Waarbij kunstenaars meer waardering willen voor Kunst en Cultuur

02-04-14

VERTROUWELIJK

47


02-04-14

VERTROUWELIJK

48

Leden vinden contributie vaak “te hoog” en nooit “te laag” 0%

1%

3%

38%

58%

Veel te laag

02-04-14

Te laag

Precies goed

VERTROUWELIJK

Te hoog

Veel te hoog

49

Leden zijn bereid om tussen de 7,50 en 12,50 euro per maand te betalen 80 Punt van marginale goedkoopheid (MGP): waar te goedkoop kruist met duur

70 60 50

Punt van marginale duurheid (MDP): waar goedkoop kruist met te duur

Goedkoop Duur

40

Te Goedkoop 30

Te Duur

20 10 0 0

5

7,5

10

12,5

15

17,5

20

25

27,5

30

Gebaseerd op marginale Van Westendorp analyse 02-04-14

VERTROUWELIJK

50


02-04-14

VERTROUWELIJK

51

Vakbond van de toekomst is volgens de leden sociaal en betrouwbaar

Maar ook modern, machtig, midden in de samenleving en inspirerend 02-04-14

VERTROUWELIJK

52

VERSCHILLEN TUSSEN KIEM LEDEN

Verschillen tussen KIEM leden In deze sectie hebben we gekeken in hoeverre er verschillen bestaan tussen de leden van FNV KIEM: •  Verschillen o.b.v. groepen •  Verschillen o.b.v. verwantschap •  Verschillen o.b.v. leeftijd en geslacht •  Verschillen tussen bestaande leden en nieuwe leden •  Verschillen o.b.v. data analyse

02-04-14

VERTROUWELIJK

54

We onderscheiden vier verschillende groepen ‘werkenden’ onder de leden Werknemer

Groep I: Grafische Werknemers (41%)

Groep II: Creatieve Werknemers (28%)

Zelfstandige

Groep IV: Grafische Zelfstandigen (9%)

Groep III: Creatieve Zelfstandigen (22%)

Grafische sector

Creatieve ind.*

* Creatieve industrie is hier gedefinieerd als Kunst & Cultuur, Media & Entertainment & Creatief Zakelijke Dienstverlening excl. de grafische sector. 02-04-14

VERTROUWELIJK

55

Op het eerste gezicht duidelijke verschillen tussen de vier onderscheiden groepen Inkomen

Geslacht

Grafische sector

11% vrouw

42% vrouw

Zelfstandige

Zelfstandige

€21.100

€25.400

Werknemer

Werknemer

€36.750

€37.200

36% vrouw

53% vrouw

Creatieve ind.*

Grafische sector

Leeftijd

Bereid actieve rol

Werknemer

52 jaar

50 jaar

Werknemer

Zelfstandige

52 jaar

51 jaar

Zelfstandige

Grafische sector

Creatieve ind.*

Creatieve ind.*

26% wil actief bijdragen




Grafische sector

Creatieve ind.*

Vooral grote verschillen in inkomen tussen zelfstandigen en vast dienstverband 02-04-14

VERTROUWELIJK

56

Grotere verschillen in motivaties tussen zelfstandigen dan tussen sectoren Ik ben lid voor de kortingen Ik ben lid voor de informatievoorziening Ik ben lid om anderen te ontmoeten Grafische zelfstandige

Ik ben lid, omdat ik de idealen van FNV KIEM onderschrijf

Creatieve zelfstandige Creatieve werknemer

Ik ben lid voor de individuele diensten (zoals juridische hulp en belastingservice) Ik ben lid vanwege de collectieve onderhandelingen (cao’s en sociaal plannen)

Grafische werknemer

Ik ben lid vanwege de politieke lobby 1,5

02-04-14

2,

2,5

VERTROUWELIJK

3,

3,5

4,

4,5

57

Verschillen tussen KIEM leden In deze sectie hebben we gekeken in hoeverre er verschillen bestaan tussen de leden van FNV KIEM: •  Verschillen o.b.v. groepen •  Verschillen o.b.v. verwantschap •  Verschillen o.b.v. leeftijd en geslacht •  Verschillen tussen bestaande leden en nieuwe leden •  Verschillen o.b.v. data analyse •  Conclusies verschillen tussen leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

58

Ouderen in de grafische sector voelen zich vooral gepensioneerd

Voelt zich verwant met

Is werkzaam (geweest in) Grafische sector

Kunst & Cultuur



Grafische sector

66%

1%

5%

22%

Creatieve industrie

3%

85%

72%

60%

Uitkeringsgerechtigde

10%

9%

12%

12%

Gepensioneerden

21%

5%

11%

6%

De helft van de grafische vormgevers voelen zich verwant met de grafische sector, de andere helft met de creatieve industrie 02-04-14

VERTROUWELIJK

59

Geen grote verschillen in motivaties tussen verschillende verwantschappen Ik ben lid voor de kortingen Ik ben lid voor de informatievoorziening Ik ben lid om anderen te ontmoeten Gepensioneerden

Ik ben lid, omdat ik de idealen van FNV KIEM onderschrijf

Uitkeringsgerechtigden Creatieve industrie

Ik ben lid voor de individuele diensten (zoals juridische hulp en

Grafische sector

Ik ben lid vanwege de collectieve onderhandelingen (cao’s en sociaal Ik ben lid vanwege de politieke lobby 1,5 02-04-14

2,

2,5

3,

VERTROUWELIJK

3,5

4,

4,5 60

Leden die verwant zijn aan de grafische sector willen meer collectieve onderhandelingen Meer inzet voor bedrijfsspecifieke regelingen die niet onder de cao vallen Meer inzet voor cao-onderhandelingen en sociaal plan Uitgebreide belastingservice Voor actieve leden een additionele verzekering voor het eventueel wegvallen van het inkomen Digitale website die helpt keuzes te maken tussen arbeidsvoorwaarden Maatwerkopleidingen voor actieve leden Sectorale opleidingen Online community Netwerkdagen en Grafimedia dagen Een helpdesk die beter (ook 's avonds) bereikbaar is 2,00

02-04-14

2,50

VERTROUWELIJK

3,00

3,50

4,00

4,50

61

Leden die verwant zijn aan de creatieve industrie willen meer politieke lobby Kracht van de politieke lobby (o.a. voor het recht op collectief onderhandelen) Contractenservice Toegang bieden tot informatie over internationale ontwikkelingen Beroepsspecifieke opleidingen Masterclasses / TEDx- achtige creatieve bijeenkomsten Offline community voor het ontmoeten van vakbroeders en delen van kennis Online community van vakbroeders voor het uitwisselen van informatie Goedkope ateliers en werkruimte voor creatieven (o.a. techshop) Inloopkantoor in Amsterdam Centrum op een voor creatieven centrale en aanlokkelijke plek Helpdesk die 24/7 bereikbaar is 2,00

02-04-14

2,50

VERTROUWELIJK

3,00

3,50

4,00

4,50

62

Gepensioneerden willen politieke lobby en persoonlijk advies over hun pensioen Banenbeurzen Lobbyactiviteiten voor waardevol pensioen Uitgebreid loopbaanadvies/re-integratie traject Advies over pensioen Stageplekken met EVC (eigen verworven competenties certificaat ) Vacaturebank voor vrijwilligerswerk Lokale bijeenkomsten Regionale bijeenkomsten Contacten met andere uitkeringsgerechtigden/ gepensioneerden Één loket, waar je al je vragen kwijt kunt over pensioen/ uitkering 0,00

02-04-14

0,50

1,00

VERTROUWELIJK

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

63

Uitkeringsgerechtigden willen één loket voor persoonlijk advies Banenbeurzen Lobbyactiviteiten voor waardevol pensioen Uitgebreid loopbaanadvies/re-integratie traject Advies over pensioen Stageplekken met EVC (eigen verworven competenties certificaat ) Vacaturebank voor vrijwilligerswerk Lokale bijeenkomsten Regionale bijeenkomsten Contacten met andere uitkeringsgerechtigden/ gepensioneerden Één loket, waar je al je vragen kwijt kunt over pensioen/uitkering 2,00

02-04-14

2,50

VERTROUWELIJK

3,00

3,50

4,00

4,50

64


02-04-14

VERTROUWELIJK

65

Verschillen tussen vrouwelijke leden en mannelijke leden •  • 

• 

• 

Vrouwelijke leden hebben een lager inkomen (23.900 euro) dan mannen (30.800 euro). Vrouwelijke leden hebben zelden een actieve rol vervult bij de bond (4% van de vrouwen tegen 7% van de mannen), maar hebben juist een grotere bereidheid dit te doen (30% van de mannen is bereid tegen 47,5% van de vrouwen). Vrouwelijke leden vinden de volgende zaken belangrijker dan mannen; politieke lobby, kwaliteit individuele diensten en informatie. Mannen vinden collectieve onderhandelingen en een netwerk belangrijker. Vrouwen maken meer gebruik van de diensten, m.u.v. de belastingservice, die wordt meer door mannen gebruikt.

02-04-14

VERTROUWELIJK

66

Verschillen tussen jongere leden en oudere leden • 

• 

• 

• 

Jongeren (< 45 jaar) hebben een licht (30.000) hoger inkomen dan ouderen (28.200). Jongere leden zijn minder lid voor de idealen of de collectieve onderhandelingen. Jongere leden maken veel beperkter gebruik van de diensten zoals juridisch advies, trainingen, persoonlijk advies of de helpdesk. Jongere leden uit de creatieve industrie willen goede basisservice (contractenservice), sterke politieke lobby en inspiratie (masterclasses, en internationale trends).

02-04-14

FIGUUR: Behoeften Jongeren Creatieve Industrie

POLITIEKE LOBBY

WEL

MASTER CLASSES

HELPDESK GOEDKOPE ATELIERS

VERTROUWELIJK

CONTRACTEN SERVICE

INTERNATIONALE TRENDS

NIET ONLINE COMMUNITY

INLOOP KANTOOR OFFLINE NETWERK

67


02-04-14

VERTROUWELIJK

68

Kenmerken van de nieuwe leden (< 2 jaar lid) • 

•  •  •  • 

Twee derde (67%) van de nieuwe leden komt niet uit de grafische sector, maar uit de sectoren kunst & cultuur, media & entertainment en creatieve zakelijke dienstverlening. Gemiddelde leeftijd van nieuwe leden is 45 jaar (gemiddelde leeftijd KIEM-leden is 56 jaar). Nieuwe leden willen vaker actieve rol vervullen bij de bond (3,2% zeker; 35% onder juiste voorwaarden). Van nieuwe leden is 43% vrouw (gemiddelde KIEM-leden 25%). Slechts 15% van de leden vindt FNV KIEM een aansprekende naam, 32% vindt de naam geheel niet aanspreken.

02-04-14

VERTROUWELIJK

69

Verschillen tussen KIEM leden In deze sectie hebben we gekeken in hoeverre er verschillen bestaan tussen de leden van FNV KIEM: •  Verschillen o.b.v. groepen •  Verschillen o.b.v. verwantschap •  Verschillen o.b.v. leeftijd en geslacht •  Verschillen tussen bestaande leden en nieuwe leden •  Verschillen o.b.v. data analyse •  Conclusie verschillen tussen leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

70

Verschillen tussen leden • 

Je kunt op twee manieren de verschillen in behoeften analyseren:

• 

1.  Top down; door het onderscheiden van verschillende groepen en te kijken in hoeverre hun behoeften verschillen 2.  Bottom-Up; door m.b.v. statistische analyses te kijken of er clusters van leden bestaan met min of meer dezelfde behoeften en te kijken welke kenmerken deze groepen hebben. In de volgende analyse is gekozen voor een bottom-up analyse.

Top down

Bottom up

02-04-14

VERTROUWELIJK

71

Er lijken 5 type leden te bestaan 1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

De idealist (12,5%); de werknemer, zelfstandige of gepensioneerde die hartstochtelijk gelooft in de idealen van de vakbond. Deze idealist is bijna 60 jaar en waardeert alle producten van de bond; de collectieve onderhandelingen, de individuele diensten, de informatievoorziening en de lobby. De sociale medewerker (25%); de medewerker in vaste dienst in de grafische sector of de kunsten die de cao, de lobby en de politieke idealen belangrijk vindt. De creatieve zelfstandige (15%); de relatief jonge zelfstandige uit de kunsten of de media die vooral goede individuele diensten en informatievoorziening belangrijk vindt samen met een krachtige politieke lobby. De calculerende burger (35%); de medewerker uit de grafische sector en/of gepensioneerde die de lobby onbelangrijk vindt, maar er zit voor de cao en de kwaliteit van individuele diensten en informatievoorziening. De twijfelaar (12,5%); de zelfstandige of medewerker die niet meer goed weet waarom die lid is en de diensten niet hoog heeft zitten.

02-04-14

VERTROUWELIJK

72

Verschillen tussen KIEM leden In deze sectie hebben we gekeken in hoeverre er verschillen bestaan tussen de leden van FNV KIEM: •  Verschillen o.b.v. groepen •  Verschillen o.b.v. verwantschap •  Verschillen o.b.v. leeftijd en geslacht •  Verschillen tussen bestaande leden en nieuwe leden •  Verschillen o.b.v. data analyse •  Conclusie verschillen tussen leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

73

Conclusies enquête onder leden (1) In toenemende mate zijn leden zzp-ers die niet uit de grafische sector komen •  FNV KIEM wordt gekenmerkt door een sterk vergrijzende populatie (60% ouder dan 56 jaar), gedomineerd door mannen (75%) uit de grafische sector met een vaste baan of een pensioen. •  Leden buiten de grafische sector zijn in meerderheid zzp-er (40%), maar het vaste dienstverband (30%) blijft belangrijk, met name in de media & entertainment •  Veel zzp-ers zijn zogenaamde hybride ondernemers; 40% heeft ook een andere inkomensbron; vaak een vast dienstverband ernaast •  Zzp-ers hebben fors lagere inkomsten dan leden met een vast dienstverband, maar ook dan leden met pensioen of uitkering •  Nieuwe leden (0 -2 jaar lid) zijn jonger komen uit de sectoren kunst & cultuur, media & entertainment en creatieve zakelijke dienstverlening en veel nieuwe leden zijn vrouw ( 43%)

02-04-14

VERTROUWELIJK

74

Conclusies enquête onder leden (2) Leden zijn over het redelijk positief over FNV KIEM al vinden ze de contributie hoog en de zichtbaarheid laag •  • 

•  •  • 

• 

Leden, vooral die uit de grafische sector, zijn trouwe leden. Leden dichten KIEM veel positieve kenmerken toe: betrokken, betrouwbaar en sociaal, al wordt KIEM door leden ook geassocieerd met onzichtbaar, oubollig, traag en ouderwets. Werknemers zijn lid voor de collectieve onderhandelingen, zzp-ers voor de individuele diensten en de politiek lobby. Leden vinden de naam FNV KIEM neutraal. Leden hebben waardering voor de bereikbaarheid, de communicatie en de kwaliteit van de individuele dienstverlening. Ze zijn niet tevreden over zichtbaarheid en politieke lobby. Leden vinden de huidige contributie aan de hoge kant; ze zijn bereid om tussen de 7,50 en 12,50 euro per maand te betalen voor de geboden diensten.

02-04-14

VERTROUWELIJK

75

Conclusies enquête onder leden (3) Leden zijn zeer bereid om, tegen de juiste voorwaarden, een actieve rol te gaan spelen in de vakbond •  Op dit moment spelen vooral mannelijke 55+-ers uit de grafische sector een actieve rol in de vakbond. •  Maar vooral vrouwelijke leden en leden in de Media & Entertainment (45%) en de Creatieve Diensten (39%) willen zich actief inzetten. Deze groepen worden echter zeer beperkt aangesproken. •  Deze groepen verwachten wel een pakket aan maatregelen zoals een platform, een financiële vergoeding en opleidingen. •  Vooral nieuwe leden (d.w.z. 0-2 jaar lid) zijn bereid om zich actief in te zetten voor de bond (38% van de nieuwe leden).

02-04-14

VERTROUWELIJK

76

Conclusies enquête onder leden (4) Leden vinden dat ideale vakbond van de toekomst bestaande waarden als betrouwbaar en sociaal verbindt met waarden als modern, machtig, midden in de samenleving en inspirerend. •  Leden vinden dat de vakbond van de toekomst vasthoud aan bestaande kenmerken als betrouwbaar & sociaal, maar deze kenmerken versterkt met waarden als modern, machtig, midden in de samenleving en inspirerend. •  Deze ideale vakbond kent voor de verschillende doelgroepen een iets andere invulling –  De grafische sector verwacht krachtige cao-onderhandelingen en goede individuele diensten (o.a. arbeidsrecht). –  De creatieve industrie verwacht een krachtige politieke lobby en goede individuele diensten (o.a. contractenservice). –  De gepensioneerden willen lobbyactiviteiten voor waardevol pensioen en een loket waar je al je vragen kwijt kunt over pensioen. –  De uitkeringsgerechtigden willen ook één loket waar je al je vragen kwijt kunt over ‘de uitkering.

02-04-14

VERTROUWELIJK

77

Conclusies enquête onder leden (5) Geen scherpe scheidslijnen tussen de FNV KIEM leden •  Er zijn grote verschillen in motivaties en behoeften tussen de traditionele grafische medewerkers en de traditionele kunstenaar. Zo is de traditionele grafische medewerker in loondienst en de kunstenaar zzp-er met allebei andere diensten. •  Maar er zijn steeds meer beroepen die zowel in loondienst en als zelfstandige worden uitgevoerd; de scherpe scheidslijn tussen zzp en werknemer verdwijnt; er zijn steeds meer hybride medewerkers onder leden (40% van de zzp-ers). •  Ook is het onderscheid tussen creatieve industrie en grafische sector lastig te maken. Vaste medewerkers zijn er in beide sectoren en grafisch ontwerpers, het groeiende beroep in de grafische sector, voelen zich zowel verwant met de grafische sector als de creatieve. •  Verschillen in leden gaan verder dan alleen verschillen tussen sector (creatieve industrie vs. grafische sector) en dienstverband (zzp-ers vs. werknemers). Persoonlijke idealen en houding t.o.v. een vakbond bepalen ook voor een belangrijk deel de behoeften en de verwachtingen t.a.v. de vakbond. 02-04-14

VERTROUWELIJK

78

Conclusies enquête onder leden (6) Er kwamen ook enkele opmerkelijke zaken uit de enquête •  Een beperkte groep neemt wel alle diensten af en trekt daarmee een relatief grote wissel op de vakbond. •  Jongere leden maken veel minder gebruik van de diensten, vooral van de trainingen en de helpdesk. •  Veel oudere leden geven zelf aan: mijn tijd is geweest laat de vakbond zich nu inzetten voor jonge leden en laat die ook beslissen en meepraten.

02-04-14

VERTROUWELIJK

79

POTENTIËLE LEDEN

Resultaten enquête potentiële leden

De enquête is representatief • 

• 

De enquête is verspreid via sociale media en niet via directe email contact. Dit verklaart de relatief lage aantallen respondenten in vergelijking met de enquête onder leden. 329 respondenten uit de creatieve industrie: –  De gemiddelde leeftijd van deze respondenten is 40 jaar –  36% van deze respondenten is vrouw –  Het gemiddelde inkomen van deze respondenten is 24.000 euro

02-04-14

VERTROUWELIJK

82

Potentiële leden nader bekeken •  Leeftijd, geslacht en dienstverband •  Sectoren en beroepen •  Aantrekkelijkheid lidmaatschap van KIEM •  Actieve inzet •  Producten en diensten van KIEM •  Hoogte van het lidmaatschap •  Vakbond van de toekomst •  Groepen potentiële leden •  Conclusies enquête potentiële leden 02-04-14

VERTROUWELIJK

83

Potentiële leden zijn in grote meerderheid zelfstandig 2% 7% 19% Vaste medewerker Tijdelijk contract Uitzendkrcaht

11%

Zelfstandige/freelancer Gepensioneerd

2%

Uitkering

59%

Een op de vijf potentiële leden is in vaste dienst 02-04-14

VERTROUWELIJK

84

Potentiële leden combineren verschillende dienstverbanden; ze zijn zzp-er én medewerker! 100% 90% 80% 70% 60%

62% 74%

zzp

40%

Uitzendkracht

30%

Tijdelijk contract 31%

20%

0%

Pensioen Uitkering

50%

10%

Geen

9% 10%

7%

zzp

vast

Vast

Vooral leden in vaste dienst hebben er ook nog een zzp-relatie erbij 02-04-14

VERTROUWELIJK

85


VERTROUWELIJK

86

Potentiële leden komen uit alle geledingen van de creatieve industrie Grafimedia 8,8% 0,5%

Uitgeverijen 10,7%

Beeldende kunst

3,1%

4,8%

Klassieke Muziek Kunsteducatie Theater

12,6%

Dans

14,1%

Media & Entertainment Podia

0,0% 1,7%

1,9%

6,0%

Audiovisueel / Crewbelangen 8,8%

5,3% 16,7%

Design Mode

1,0%

02-04-14

Bioscopen Gaming

2,6% 1,4%

Pop

VERTROUWELIJK

Architectuur

87

Potentiële leden zijn er in alle soorten creatieve beroepen; van Animator tot Web Developer

02-04-14

VERTROUWELIJK

88


VERTROUWELIJK

89

De bekendheid van FNV KIEM bij potentiële leden is beperkt

Ja, ik ken het van naam 41%

41%

Ja, ik ken iemand die lid is bij FNV KI Ja, ik ben lid geweest Nee

6%

02-04-14

12%

VERTROUWELIJK

90

Potentiële leden zijn niet (nog) niet verenigd in een beroeps of vakvereniging 1%

1% 0%

AbvaKabo

0% 0% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 1% 2% 3%

Aob 1% 1%

BBK BNS stripmakers CMHF vereniging leraren schoolmuziek CNV media FNV Zelfstandigen GBK KVLO Logeion Platform BK ZZP Nederland ACT – Belangenvereniging voor acteurs BNO – Bond Nederlandse Ontwerpers FNV Bondgenoten

86%

NVJ – Nederlandse Vereniging voor Journ Niet

Slechts 1 op de 7 potentiële leden is al verenigd 02-04-14

VERTROUWELIJK

91

De naam “FNV KIEM” spreekt minder dan 20% van de potentiële leden aan Zeer aansprekend

Aansprekend

Neutraal

Niet aansprekend

Geheel niet aansprekend 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

Wat wel aansprak was de associatie met kiemen (plantaardig); o.a. het ontplooien van talent 02-04-14

VERTROUWELIJK

92

Potentiële leden vinden KIEM ouderwets, bureaucratisch & intern gericht

Maar KIEM wordt ook geassocieerd met positieve kenmerken zoals sociaal & betrouwbaar 02-04-14

VERTROUWELIJK

93

Desondanks is twee derde van de potentiële leden in beginsel bereid om lid te worden 13%

37% Ja Misschien Nee

51%

02-04-14

VERTROUWELIJK

94

Waarom wil je misschien toch lid worden? Politieke lobby voor de kunsten is erg belangrijk Als het bedrag voor lidmaatschap omlaag gaat Zelfstandigen zijn nu niet vertegenwoordigd

Mijn financiële situatie fluctueert

Het goed is om er niet alleen voor te staan

Het zeer nuttig kan zijn

Onze industrie heeft nog geen vakbond.

Politieke lobby belangrijk is

Omdat BNO vrij duur is

Ik weet het nog niet

De diensten die aangeboden worden aantrekkelijk zijn Omdat ik het belang zie van collectieve actie Als er een andere wind gaat waaien

Ik weet er nog weinig van

Met name omdat advies elders duur is Eerst duidelijk willen weten wat de bond mij biedt 02-04-14

VERTROUWELIJK

95

Potentiële leden hebben verschillende redenen om nu geen lid te worden van de vakbond 13% Al lid van andere organisatie

21%

Aanbod sluit niet voldoende aan 11% Ik sluit me liever niet aan bij de vakbond Ik heb de financiële middelen niet

15%

13%

De baten wegen niet op tegen de kosten Overig

27%

De belangrijkste reden is simpelweg een gebrek aan inkomsten. 02-04-14

VERTROUWELIJK

96


VERTROUWELIJK

97

Potentiële leden bereid om zich actief in te zetten voor de vakbond 100% 90%

29%

39%

43%

57%

53%

2%

4%

4%

Kunst & Cultuur



80% 70% 60% 50% 40%

69%

30% 20% 10% 0%

Ja

02-04-14

Misschien, onder de juiste condities

VERTROUWELIJK

Nee

98

Maar daar moet wel een aantrekkelijk pakket aan maatregelen tegenover staan Niets T-shirt van FNV KIEM Toegang tot netwerk Bijeenkomsten met andere actieve leden Financiële bijdrage Opleidingondernemersvaardigheden Opleiding persoonlijke vaardigheden Beroepsgerelateerde opleidingen 0%

2%

4%

6%

8%

10% 12% 14% 16% 18% 20%

Een passende financiële bijdrage hoort daar bij 02-04-14

VERTROUWELIJK

99


VERTROUWELIJK

100

Potentiële vinden individuele diensten, lobby en collectieve onderhandeling belangrijk De betrouwbare individuele diensten (juridische hulp en belastingadvies) De kracht van de politieke lobby De sterke collectieve onderhandelingen (o.a. cao en sociaal plan) De goede informatievoorziening De kans om gelijkgestemden te ontmoeten De persoonlijke identificatie met de sociale idealen van de vakbond De aanwezigheid van belangrijke ambassadeurs uit mijn vakgebied bij de vakbond De goede opleidingen Het aantrekkelijke kortingsprogramma 8,

7,

6,

5,

4,

3,

2,

1,

,

Prioriteit van 1..9 (1 = hoogste belang)

Idealen van de vakbond, opleidingen en korting zijn allemaal bijzaak 02-04-14

VERTROUWELIJK

101

Een creatieve vakbond moet zich druk maken over de positie van kunst en zelfstandigen

02-04-14

VERTROUWELIJK

102


VERTROUWELIJK

103

De potentiële leden vinden het tarief te hoog

9% 26% Precies goed Te hoog Veel te hoog

65%

02-04-14

VERTROUWELIJK

104

Potentiële leden zijn bereid om tussen de 8,50 en 12,50 euro per maand te betalen 70 Punt van marginale goedkoopheid (MGP): waar te goedkoop kruist met duur

60 50

Punt van marginale duurheid (MDP): waar goedkoop kruist met te duur Goedkoop

40

Duur Te Goedkoop

30

Te Duur 20 10 0 5

7,5

10

12,5

15

17,5

20

22,5

25

27,5

30

Gebaseerd op marginale Van Westendorp analyse 02-04-14

VERTROUWELIJK

105


VERTROUWELIJK

106

Behalve sociaal en betrouwbaar is de vakbond van de toekomst ook modern, krachtig, dynamisch, inspirerend en zichtbaar

02-04-14

VERTROUWELIJK

107

Naam Creatieve Industrie aansprekender dan FNV KIEM voor potentiële leden 1% 5%

15% FNV KIEM 11%

KIEM FNV Creatieve Industrie

35%

Vakbond Creatieve Industrie FNV Grafimedia Vakbond Grafimedia 33%

Door verschillende potentiële leden werd ook “FNV Creatieven” of “De Creatieven” genoemd 02-04-14

VERTROUWELIJK

108


VERTROUWELIJK

109

Verschillen tussen potentiële leden • 

Je kunt op twee manieren de verschillen in behoeften analyseren:

• 

1.  Top down; door het onderscheiden van verschillende groepen en te kijken in hoeverre hun behoeften verschillen. 2.  Bottom-up; door m.b.v. statistische analyses te kijken of er clusters van leden bestaan met min of meer dezelfde behoeften en te kijken welke kenmerken deze groepen hebben. In de volgende analyse is gekozen voor een bottom-up analyse.

Top down

Bottom up

02-04-14

VERTROUWELIJK

110

Er lijken 2 typen potentiële leden te bestaan 1. 

Het gedreven potentiële lid (60%); zzp-ers (2/3) en werknemers (1/3) die gaan voor politieke lobby, individuele diensten en collectieve onderhandelingen.

2. 

Het calculerende potentiële lid (40%); zzp-ers (4/5) en werknemers (1/5) die gaan voor goede informatievoorziening, goede individuele diensten en het netwerken.

02-04-14

VERTROUWELIJK

111


VERTROUWELIJK

112

Conclusies enquête potentiele leden •  •  •  •  •  •  • 

De bekendheid van FNV KIEM is beperkt (41% kent het niet, 41% alleen van naam) en de naam FNV KIEM is niet aansprekend. Potentiële leden vinden KIEM ouderwets, bureaucratisch & intern gericht. Al worden ook positieve associaties als betrouwbaar en sociaal genoemd. Maar liefst 86% van de potentiele leden is nog niet verenigd terwijl 64% van de potentiele leden in beginsel bereid is om lid te gaan worden. Bijna 2 op de 3 leden is bereid een actieve rol te spelen in de vakbond mits daar een aantrekkelijk pakket aan maatregelen tegenover staat. Potentiële leden vinden individuele diensten, politieke lobby en collectieve onderhandeling allemaal belangrijk. De positie van Kunst en Cultuur in Nederland en de positie van zelfstandigen zijn de twee belangrijkste lobbythema’s. De vakbond van de toekomst, draagt de naam Creatieve Industrie/Creatieven in zich en is behalve sociaal en betrouwbaar ook modern, krachtig, dynamisch, inspirerend en zichtbaar.

02-04-14

VERTROUWELIJK

113

Kwalitatieve informatie potentiele leden

Kwalitatieve informatie geeft verdieping aan het onderzoek door interactie met leden Interviews koplopers

Droomledenpanel

Enquête potentiële leden Enquête leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

115

Kwalitatieve informatie potentiele leden •  Interviews koplopers in groeisectoren •  Resultaten Grafimediabeurs •  Interviews droomleden grafische sector •  Droomledenpanel creatieve industrie •  Droomledenpanel UGO •  Conclusies kwalitatieve informatie potentiele leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

116

Interview koplopers • 

• 

We hebben koplopers (d.w.z. leidende figuren) in de volgende creatieve sector geïnterviewd: –  App sector –  Gaming sector –  3D sector –  Pop & Dance sector. We hebben met deze koplopers de volgende onderwerpen besproken –  Ontwikkelingen in de sector –  Behoefte van werkenden in de sector –  De potentiële rol van de vakbond –  De mogelijkheden voor groei in deze sector.

02-04-14

VERTROUWELIJK

117

App Sector

Inspiratie/kanalen

Adriaan van Eck AppFixers

02-04-14

VERTROUWELIJK

118

Ontwikkelingen Appsector •  • 

• 

Sector die zich bezig houdt met de ontwikkeling van applicaties voor smartphones en tablets. Er zijn geen concrete cijfers bekend van het aantal dat in Nederland werkzaam is in de app sector. Volgens een recent onderzoek van de Europese Commissie (2014) zijn er in de EU 1,8 miljoen mensen werkzaam in de app sector en zal dit in 2018 uitgroeien naar 4,8 miljoen. De sector bestaat uit een gevarieerde beroepen. Ongeveer de helft houdt zich bezig met het ontwikkelen van apps, de andere helft houdt zich bezig met projectmatige of marketing werkzaamheden.

Bron: http://ec.europa.eu/news/science/140218_nl.htm 02-04-14

VERTROUWELIJK

119

Behoefte zelfstandige ondernemers app sector FNV KIEM moet zich volgens Adriaan van Eck vooral richten op de zelfstandige ondernemers binnen de app sector. Zij hebben behoefte aan: •  Een betrouwbare partner, die diensten aanbiedt zoals hulp bij administratie, belasting, AOV verzekering, coaching en loopbaanbegeleiding. •  Een netwerk, om andere mensen te ontmoeten, zodat zelfstandig ondernemers elkaar kunnen adviseren. •  FNV KIEM werkplekken voor zelfstandig ondernemers inclusief snel internet. •  Het bieden van flexibiliteit in de kosten van het lidmaatschap. •  Zichtbare Inzet voor politieke thema’s zoals de ontwikkeling van de innovatieve sector en open data.

02-04-14

VERTROUWELIJK

120

Gamesector

Inspiratie/kanalen

Riem Halawni Guerilla Games

Mathijs Diercx Control Magazine

02-04-14

VERTROUWELIJK

121

Gamesector •  • 

• 

330 Bedrijven en zzp-ers: waarvan 275 studio’s, de rest producent/ uitgever (35) distributie (10), technologie (10), dienstverlener (25). Beroepsgroep zit met name in Amsterdam (73 bedrijven) en Utrecht (58 bedrijven). In mindere mate Rotterdam, Hilversum (Spil, 300 man) en Den Haag, Eindhoven. In Nederland zo’n 3.000 banen; geen grote sector, maar wel een strek groeiende en inspirerende sector. Game producent Game producent / Uitgever Uitgever Distributeur Technologie Leverancier Dienstverlener

02-04-14

VERTROUWELIJK Bron Games Monitor 2012

53% 12% 13% 7% 11% 4% 122

Gamesector •  •  • 

•  •  • 

Flink groeiende sector. De sector verandert nog steeds heel snel. “Free to Play” is nu voor een groot deel van de markt het business model. Bestaat uit behoorlijk van elkaar verschillende groepen: 1) console developers 2) online developers 3) app developers; daarbinnen ook weer onderscheid in a) artistieken en b) techneuten. Het veld kenmerkt zich verder nog door een paar grote bedrijven en daarnaast vele kleine bedrijven. Snel wisselende hybride bedrijven met wisselende rollen. Internationaal georiënteerde sector.

02-04-14

VERTROUWELIJK

123

Behoefte werknemers & zzp-ers in de gamesector • 

•  •  •  • 

Er is vooral behoefte aan ondersteuning bij studenten en kleine bedrijfjes/ startups: •  Het bieden van kennis (over contracten, samenwerken, wisselend dienstverband, VAR, auteursrecht etc.) •  Ondersteuning en ontwikkeling bij groei en professionalisering van sector en bedrijven. Richt je op studenten/academies. Opvoeden en bewust maken van zakelijk uitdagingen. Volgens Mathijs Dierckx moet je het geen “Vakbond” noemen. Die naam en imago zal niet werken. Een ‘Vereniging van Gamemakers’ o.i.d. Er is wel behoefte aan een stevige stem in Den Haag namens de sector. Belangrijk is het snelle verschil/dynamiek in de positie van de mensen en die van de bedrijfjes (faillissementen, verhuizingen, starters, groeiers). 02-04-14

VERTROUWELIJK

124

3D Sector

Inspiratie/kanalen

Edwin van Bolsscher Re-lion &3D hype

02-04-14

VERTROUWELIJK

125

3D sector • 

•  • 

Markt: 208 ondernemingen (114 animatiestudio’s, 91 freelancers, 3 agentschappen). Een klein aantal (cross mediaal en breed actief) grotere en veelal kleintjes (16% werkt bij een studio groter dan 15 man). 64% freelancer/zzp-er. Tussen 618 – 1302 werknemers. Artistieke animatiefilm is geen significante groeisector. Nieuwe aanwas zal te koste gaan van bestaand werk. De toegepaste animatie in de vorm van reclame of postproductie is wel een potentiële groeisector.

02-04-14

Bron ‘Aansluiting beroep en opleiding in de animatie’, Andersson Elffers Felix, 2010 VERTROUWELIJK

126

Behoefte 3D sector •  • 

• 

• 

• 

Belangenbehartiging voor de sector kan zeer interessant zijn met name voor zzp-ers en verhouding zzp/werknemers. Richt je op de opleidingen. Op dit moment studeren in de sector meer mensen af dan dat er banen zijn. FNV KIEM moet met opleidingen in gesprek gaan over deze ontwikkeling. Studenten en net-afgestudeerden hebben behoefte aan advies over hun carrière en waar ze met hun specialisatie aan de slag kunnen of advies hoe ze kunnen starten als zelfstandig ondernemer. Zelfstandig ondernemers in de sector hebben behoefte aan zakelijke ondersteuning, zoals juridische hulp, boekhoudkundige belasting advies, handboek voor goede bedrijfsvoering. Zorg ervoor dat je vertrouwen wekt bij de 3D artist en dat je dichtbij de mensen staat die het vak beheersen. Digital Artists is een kleine groep, dus één misser en de groep weet het.

02-04-14

VERTROUWELIJK

127

Pop Industrie

Inspiratie/kanalen

Tjeerd Bomhof Liedjes schrijver

02-04-14

VERTROUWELIJK

128

Pop & Dance industrie •  •  •  • 

Pop en Dance industrie valt net zoals gaming, mode en architectuur onder de topsectorbeleid van het kabinet. Volgens het CBS waren in 2007 13.000 mensen werkzaam in de Pop en Dance industrie. Muzikanten zien hun inkomsten uit rechten en cd-verkoop dalen en verkennen online mogelijkheden. Naast deze grote groep ‘uitvoerende’ musici is er een kleinere groep (10 procent) die zich producer, componist, singer-songwriter of in sommige gevallen arrangeur noemt, en een nog kleinere groep die zich muziek- docent noemt (4 procent) of een ander beroep vermeldt dat iets met muziek te maken heeft (5 procent, van manager tot geluidstechnicus en werken in een muziekwinkel).

Bron: GOC; CBS en rapport ‘Pop wat levert het op’ Teunis IJdens Saskia von der Fuhr Joris de Rooij 02-04-14

VERTROUWELIJK

129

Behoefte zzp-ers in de pop industrie • 

•  •  • 

•  •  • 

Ontwikkeling bijhouden/duiden/de grote lijnen van (maatschappelijke) ontwikkelingen voor zover relevant voor de beroepsgroep en hoe daarmee om te gaan. Inzage in de nieuwe wereld: Spotify: hoe zit het precies met de verdiensten. Sterke politieke lobby. Contractenservice: het uithandelen van contracten voor leden. Eventueel tegen betaling, maar dan moet het ook echt zo goed zijn als een goede advocaat. Pensioenvoorziening. Tools voor administratie, planning, optreden en samenwerking. Communicatie moet geheel online plaatsvinden.

02-04-14

VERTROUWELIJK

130


02-04-14

VERTROUWELIJK

131

Resultaten Grafimediabeurs •  • 

• 

• 

60 mini-enquêtes ingeleverd. Opvallend is dat er grote verschillen waren in de mini-enquêtes door leden en niet leden; de 11 leden zijn relatief oud (52-73 jaar) en de 49 niet-leden zijn jong (18-41). Op de vraag waarom ze geen lid zijn antwoorden 23 respondenten dat ze nog nooit van FNV KIEM gehoord hebben (allemaal jonge mensen), 5 respondenten (allemaal zzp-ers) denken dat FNV KIEM niet voor zzpers is, 5 respondenten zijn lid van een andere bond. De anderen hebben geen reden opgegeven. Opvallend is dat er vooral veel behoefte is aan informatie en ondersteuning bij de respondenten.

02-04-14

VERTROUWELIJK

132


02-04-14

VERTROUWELIJK

133

Interviews droomleden grafische sector •  •  •  • 

02-04-14

Anouk – zelfstandig grafisch ontwerper – 32 jaar Sander – zelfstandig grafisch vormgever – 25 jaar Zacheria – zelfstandig grafisch vormgever – 25 jaar Hans – projectmanager IT – 48 jaar

134

Met welke sector voelt de grafische ontwerper zich verwant? • 

• 

• 

Volgens de droomleden kan er geen onderscheid gemaakt worden gemaakt tussen grafici en creatieveling. Alles wordt tegenwoordig op de computer gemaakt. Vanuit de inhoud van hun vak vinden droomleden dat ze meer overeenkomsten hebben met creatieveling, dan met grafici. Hun werk associëren ze liever met creativiteit, dan met het werk van een graficus (het in elkaar zette van een folder) of een journalist (het schrijven van een stuk). Het netwerk van de droomleden bestaat ook vaak uit andere creatieven.

02-04-14

135

Is de propositie van de grafische sector interessant voor zzp-ers? • 

• 

• 

De propositie van de grafische sector is volgens de droomleden vooral gericht op grote bedrijven en het afsluiten van een cao. De droomleden geven aan dat ze niet wisten dat FNV KIEM zich ook voor zelfstandigen inzet. De droomleden die geinterviewd zijn, zijn allen zzp-ers in de grafische sector. Ze hebben vooral behoefte aan ondersteunende diensten voor zelfstandig ondernemers. Diensten en producten die de droomleden noemen zijn: –  –  –  –  –  – 

02-04-14

goede juridische ondersteuning, incl. de garantie van een dure advocaat; het aanbieden van standaardcontracten; all-inn verzekeringspakket; informatie en advies over alternatieve verzekeringsvormen, flexibiliteit kosten lidmaatschap; carrière coach. 136

Voor welke politieke thema’s moet FNV KIEM zich inzetten? •  • 

• 

De droomleden geven aan dat FNV KIEM zich meer moet inzetten voor de zelfstandige ondernemer. Bescherming van het werk van de zelfstandige ondernemer is belangrijk. Nu zien ze bijvoorbeeld dat veel instanties werk waar zij hun brood mee verdienen, gratis aanbieden. Bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel biedt diensten aan voor het maken van websites aan. Overige genoemde thema’s zijn behoud van de zelfstandigenaftrek, het afsluiten van pensioenen voor zelfstandigen, bijdrage kinderopvang en het verbeteren van de rechtspositie van wanbetalers.

02-04-14

137


02-04-14

138

Droomledenpanel creatieve industrie Edwin Lead Technical 3D Artist 12 jaar werkzaam in vaste dienst en zzp-er

Boukje (arts) journalist 5 jaar werkzaam ZZP-er

02-04-14

VERTROUWELIJK

Johan Illustrator & Grafisch design 3 jaar werkzaam zzp-er

Michael Animation director 20 jaar werkzaam Vaste dienst en zzp-er

139

De ideale vakbond voor de creatieve industrie... •  •  •  •  •  • 

Staat duidelijk voor de groepen die zij vertegenwoordigt. Heeft vakspecifieke kennis en expertise van actualiteiten van de beroepen/sectoren (nationaal/internationaal). Is een club waarvan anderen (al vanaf academie) zeggen dat je erbij moet zitten, als je je vak serieus neemt. Pakt maatschappelijke signalen op, duidt deze en adviseert en faciliteert naar aanleiding daarvan. Is een plek zijn waarvan mensen weten dat ze daar terecht kunnen met vragen en informatie. Is digitaal en maakt gebruik van bestaande websites om hun doelgroep te bereiken (sociale media, instagram, tumbler etc.).

02-04-14

VERTROUWELIJK

140

Voor de ideale vakbond is een sterke en zichtbare lobby het allerbelangrijkste •  •  •  •  •  •  • 

Formuleer twee of een paar grote thema’s voor de inzet van lobby. Focus en blijf gefocust. Een vuist kunnen maken en resultaten boeken: zowel in Den Haag (CBB) als in rechtszaken (IBB: geef voorbeelden van behaalde successen). Werk een traject uit over hoe je het resultaat wilt bereiken. Maak ‘de strijd’ zichtbaar: communiceer en neem mensen daarin stapvoor-stap mee. Laat zien dat FNV KIEM de (enige) speler is die zich dit lot aantrekken en er echt voor gaan om daarin verbetering te brengen. Weet wat er in de sector leeft en maak geen fouten.

02-04-14

VERTROUWELIJK

141

Diensten/producten van de ideale vakbond Laat je visie op de sector zien, en zorg dat je diensten daarbij aansluiten. Het belangrijkste product is de lobby. Overige diensten/producten: •  Gilde: meester-leerling (op zakelijke aspecten, beheersing van software bijvoorbeeld is een concurrentiedingetje). •  Richtlijnen voor opdrachtgevers. •  Per type werk indicatie/advies over tarieven. •  Boekhoud advies/belastingen. •  Database met info (starters, bedrijfskundig (specifiek voor mijn beroep), mensen). •  Actuele standaardcontracten & algemene voorwaarden.

02-04-14

VERTROUWELIJK

142

Tips voor de communicatie vanuit de vakbond •  •  •  •  •  •  • 

De FNV straalt garantie uit – gebruik dit. De Creatieve Sector heeft wantrouwen tegen grote, geldverslindende organisaties/glossy folders. FNV KIEM moet authentiek zijn, creatieven uit de sector zijn er allergisch voor als men hun iets probeert te ‘verkopen’. Houdt het klein, dichtbij de beroepsgroepen, weet wat er leeft. Laat zien wie erachter zitten, wie werken er voor de vakbond? (liefst mensen die de sector kennen). Maak de rekensom waarom mensen lid moeten worden en de waarde van het lidmaatschap. Communiceer resultaten en geef voorbeelden van behaalde successen.

02-04-14

VERTROUWELIJK

143

Kwalitatieve informatie potentiële leden •  Interviews koplopers in groeisectoren •  Resultaten Grafimediabeurs •  Interviews droomleden grafische sector •  Droomledenpanel creatieve industrie •  Droomledenpanel UGO •  Conclusies kwalitatieve informatie potentiele leden

02-04-14

VERTROUWELIJK

144

Droomledenpanel UGO

Mark

02-04-14

Hylke

Jacqueline

VERTROUWELIJKDaria

145

De ideale vakbond voor senioren Het belangrijkste is dat de vakbond zich inzet voor belangenbehartiging voor senioren •  Actiegerichte bond met educatie, informatie, lokaal actiever en zichtbaarder. •  Verbonden willen zijn door samen te zijn, solidariteit.

02-04-14

VERTROUWELIJK

146

Producten en diensten voor senioren •  •  •  •  • 

Lokaal kantoor waar ze met specifieke vragen terecht kunnen zoals wmo, belastingen, mantelzorg. Activerende contactpersoon vanuit de werkorganisatie. Kruisbestuiving tussen verschillende leeftijdsgroepen. Mogelijkheid tot het delen van expertise met werkenden en uitkeringsgerechtigden. Vermaak zoals reizen, excursies, etc.

02-04-14

VERTROUWELIJK

147

De ideale vakbond voor uitkeringsgerechtigden •  •  •  •  • 

De vakbond is een plek waar waardering en respect is voor eigen leden in uitkeringssituatie. De vakbond draagt een positief imago uit voor uitkeringsgerechtigden en neemt duidelijke standpunten in in communicatie naar buiten toe. Binnen de vakbond is schijn zzp-schap bespreekbaar. De vakbond werkt samen met andere creatieve groepen uitkeringsgerechtigden om informatie te delen en te inspireren. De vakbond werkt samen Internationaal samen met andere vakbonden.

02-04-14

VERTROUWELIJK

148

Producten en diensten voor uitkeringsgerechtigden •  •  •  •  •  • 

Cursussen en opleidingsmogelijkheden. Juridische ondersteuning voor alle uitkeringsgerechtigden. Lokale ondersteuning zowel collectief als individuele begeleiding. Lokale activiteiten zoals lotgenoten contacten, netwerken, ook via vakgroepen en sectoren, regioteams en afdelingenwerk. Officiële vrijwilligerscontracten voor werk binnen de FNV. Lid kan zelf kiezen welke informatie hij/zij wilt ontvangen van sector en of vakgroep en bieden.

02-04-14

VERTROUWELIJK

149

Kwalitatieve informatie potentiele leden •  Interviews koplopers in groeisectoren •  Resultaten Grafimediabeurs •  Interviews droomleden grafische sector •  Droomledenpanel creatieve industrie •  Droomledenpanel UGO •  Conclusies kwalitatieve informatie

02-04-14

VERTROUWELIJK

150

Conclusies kwalitatieve informatie droomleden & koplopers (1) Het allerbelangrijkste product van de creatieve vakbond van de toekomst is belangenbehartiging voor zzp-ers. •  Er zijn geen grote verschillen te zien tussen de behoefte van potentiele leden vanuit de groeisectoren, grafische sector en creatieve industrie. •  FNV KIEM moet zich vooral richten op jonge mensen en starters; net afgestudeerde of net zelfstandige ondernemers hebben de meeste behoefte aan ondersteuning. •  Belangenbehartiging voor zzp-ers is dan ook de meest aanggegeven behoefte van potentiele leden. •  Sommige groeisectoren geven aan dat er nog geen belangenbehartiger is voor hun beroep, maar dat ze hier wel behoefte aan hebben.

02-04-14

VERTROUWELIJK

151

Conclusies kwalitatieve informatie droomleden & koplopers (2) Droomleden geven aan behoefte te hebben aan diverse ondersteunende producten/diensten voor de zzp-er. •  De producten/diensten die je aanbiedt moeten in lijn zijn met de belangenbehartiging en de visie op de verschillende groeisectoren. •  Producten en diensten die de vakbond aanbiedt moeten gericht zijn op ondernemen (belastingservice, boekhouden etc) en niet op het vak (maken van websites, DTP cursus etc). •  Er is behoefte aan een betrouwbare partner, die diensten aanbiedt zoals hulp bij administratie, belasting, AOV verzekering coaching en loopbaanbegeleiding.

02-04-14

VERTROUWELIJK

152

Conclusies kwalitatieve informatie droomleden & koplopers (3) Het is belangrijk dat bij FNV KIEM vakspecifieke kennis en expertise in huis is van de verschillende beroepen/sectoren (nationaal/internationaal). •  Het is belangrijk dat bij FNV KIEM vakspecifieke kennis en expertise in huis is van de verschillende beroepen/sectoren (nationaal/internationaal). •  De resultaten van de belangenbehartiging en actualiteiten moeten vertaald worden naar wat dit betekent voor de specifieke doelgroepen. •  De individuele diensten moeten wel aan de specifieke kenmerken van de doelgroep voldoen. •  Potentiële leden willen zien wie er werken voor de vakbond? Dit moeten medewerkers zijn die de sector van binnenuit kennen.

02-04-14

VERTROUWELIJK

153

Conclusies kwalitatieve informatie potentiele leden •  • 

• 

De ideale vakbond is digitaal en maakt gebruik van bestaande websites om hun doelgroep te bereiken. Dit moet gedaan worden vanuit één centrale website, waar de belangrijkste informatie te vinden is over FNV KIEM. NOOT: UGO en gepensioneerden zijn natuurlijk een ander verhaal!

02-04-14

VERTROUWELIJK

154

LEDEN vs. POTENTIËLE LEDEN

Verschillen leden en potentiële leden (1) • 

• 

• 

•  • 

Uit de twee enquêtes, de interviews en de dromledenpanels komen grote, significante en belangrijke verschillen tussen de behoeften van leden en potentiële leden. Deze verschillen worden grotendeels veroorzaakt doordat veel leden gepensioneerd zijn dan wel een vaste betrekking hebben in de grafische sector terwijl potentiële leden veelal jong zijn en als zzp-er of (hybride) vaste medewerker werken in een van de toegepaste groeiende creatieve sectoren (media & entertainment, creatieve zakelijke dienstverlening). Deze verschillen zijn vooral tussen de oude generatie en de jonge generatie. De verschillen tussen nieuwe leden (minder dan 2 jaar lid) en potentiële leden zijn veel beperkter; ook nieuwe leden komen uit deze nieuwe sectoren en werken veelal als zzp-er. Ook zijn er veel meer vrouwen bij de potentiële leden. De potentiële leden komen uit alle mogelijke creatieve beroepen; de leden in hoofdzaak uit de traditionele kunsten of de traditionele grafische sector. Zowel bij leden als bij potentiële leden zien we veel hybride ondernemers en zien we het onderscheid tussen zzp-ers en vaste medewerkers rap verdwijnen.

02-04-14

VERTROUWELIJK

156


• 

•  •  • 

In hoofdlijnen willen zowel leden als niet-leden een transformatie naar een veel modernere bond, die inspireert, dynamisch en zichtbaar is en midden in de samenleving staat. Tegelijkertijd vinden zowel leden als niet-leden, dat de sterke punten van de bond; “sociaal” en “betrouwbaar” behouden moeten worden. Potentiële leden willen veel vaker actief worden voor de vakbond dan bestaande leden (nieuwe leden willen ook actief worden). In tegenstelling tot bestaande leden verwachten potentiële leden dan wel een pakket van maatregelen. Potentiële leden kennen FNV KIEM niet; onbekend maakt onbemind. Zowel leden als potentiële leden vinden voor de huidige diensten een maximum contributie van € 12,50 per maand (150 euro per jaar) billijk. Een mogelijke oplossing is om dezelfde diensten veel goedkoper te bieden door veel meer online te werken dan nu gedaan wordt voor m.n. de nieuwe leden en de potentiële leden. Voor potentiële leden is digitale communicatie de norm; websites met digitale tools zijn belangrijk.

02-04-14

VERTROUWELIJK

157


• 

•  • 

Waar leden de bond overwegend positief bezien met een focus op de kernwaarden sociaal en betrouwbaar, zien potentiële leden naast deze positieve aspecten ook een ouderwetse, oubollige, intern gerichte en logge, krachteloze bond die, zeer belangrijk, hun wereld niet kent. In tegenstelling tot leden, willen potentiële leden dat de vakbond zich veel meer richt op een krachtige politieke lobby en op praktische individuele diensten zoals contractenservice. Potentiële leden verwachten lobby rond de positie van kunst & cultuur en meer opkomen voor zelfstandigen. Potentiële leden geven aan dat de communicatie veel sterker moet worden gericht op de specifieke doelgroep en dat daar bestaande, digitale, kanalen voor gebruikt moeten worden.

02-04-14

VERTROUWELIJK

158

De behoeften van de doelgroepen verschillen Doelgroep

Reden voor lidmaatschap

Vinden dat de vakbond moet investeren in

Werknemers

Collectieve dienstverlening

Meer collectieve onderhandeling

Zelfstandigen

Individuele dienstverlening

Kracht van de politieke lobby

Gepensioneerden

Historie

Lobbyactiviteiten pensioen Een loket voor pensioenvragen (helpdesk)

Uitkeringsgerechtigden

Historie

Één loket waar je al je uitkeringsvragen kwijt kunt

Potentiele leden & jonge bestaande leden (jonger dan 40 jaar)

•  Betrouwbare individuele dienstverlening •  De kracht van een zichtbare politieke lobby •  Specifieke gerichte informatievoorziening

VERTROUWELIJK

159

TESTEN VAN VISIES

Vragen Grafische Sector V: Welke sectoren en beroepen horen onder de grafische sector? A: Eigenlijk alleen de grafische sector zelf; d.w.z. drukkerijen, een snel krimpende sector. Daarnaast zijn er een aantal aanverwante sectoren zoals verpakkingen. V: Met welke sector voelt deze grafische ontwerper zich zelf mee verwant? A: Ongeveer de helft met de grafische sector, de andere helft met de creatieve industrie. Indien een grafisch ontwerper breder georiënteerd is (bijv. op websites) dan voelt deze zich verwant met de creatieve industrie. V: Hoe en hoe snel ontwikkeld de grafische sector? Welke beroepen blijven bestaan en welke vallen weg? A: Werkgelegenheid valt voor groot deel weg in komende 10 jaren. Nieuwe, digitale en creatieve -soms nog niet bestaande- beroepen komen op in deze sector, maar het uitvoerend werk wordt in toenemende mate weg geautomatiseerd. V: Wat is het percentage flexwerkers en zzp-ers in de sector? A: Beperkt, er zijn wel wat uitzendkrachten en tijdelijke contracten in de sector maar nauwelijks zzp-ers. Wel bestaan de sectoren die leveren aan de grafische sector (zoals grafisch ontwerpers en ICT-ers) voor een belangrijk deel uit zzp-ers. 02-04-14

VERTROUWELIJK

161

Vragen Grafische Sector V: Wat is de precieze propositie voor kaderleden? A: Weten we niet, maar duidelijk is dat de jonge generatie een pakket van maatregelen verwacht. V: Is de collectieve propositie dezelfde voor alle werkenden of krijgen leden een uitzonderingspositie? A: Niet beantwoord.

02-04-14

VERTROUWELIJK

162

Vragen Creatieve Industrie V: Wat zijn precies de doelgroepen (beroepen en sectoren) van FNV CREATIEF en wat is de verwachte ontwikkeling (groei/krimp) van die doelgroepen? A: FNV Creatief kiest voor alle doelgroepen in de creatieve sector, maar zal zich meer da nu gaan richten op de ‘digitale kunsten’ zoals app design, web design, AV, gaming, 3D printing, datajournalistiek, community management, et cetera. V: Hoeveel van deze doelgroep is in loondienst en hoeveel is ondernemer? A: In creatieve zakelijke diensten en kunst en cultuur is grofweg 2/3 ondernemer en 1/3 in loondienst. In de media en entertainment is dit 50/50%. V: Kiest FNV KIEM voor exclusiviteit? A: Nee. Dit hebben we niet onderzocht. Al is het wel goed om je als vakbond op professionals te richten.

02-04-14

VERTROUWELIJK

163

Vragen Creatieve Industrie V: Is het aanbieden van kortingen aantrekkelijk voor leden? En om wat voor kortingen gaat het (algemene of beroeps gerelateerde)? A: Nee, leden vinden dit niet interessant. Al kunnen er soms uitzonderingen zijn. Stel je kunt een AOV aanbieden die 20% goedkoper is dan de markt. V: Is de propositie interessant voor potentiële leden (ook in groeisectoren?) A: Ja, maar er moet wel gewerkt worden aan zichtbaarheid, politieke lobby en de communicatie moet op de doelgroep worden afgestemd. Dit vergt een sterk netwerk. V: Hoe trek je jongeren aan? A: Door een attractieve propositie voor leidende jongeren in dit veld en die te betalen en de mogelijkheid te geven inspirerende dingen te doen. V: Levert de afkorting FNV in de naam FNV CREATIEF een voordeel of nadeel (negatief imago) op, of biedt een andere naam meer kansen? A: De toevoeging FNV lijkt enige waarde te hebben omdat dit macht, betrouwbaarheid en sociale waarden communiceert. De beste naam lijkt FNV Creatieven te zijn of anders “De Creatieven” (powered by FNV). 02-04-14

VERTROUWELIJK

164

Vragen UGO V: Wat zijn de echte behoeften van uitkeringsgerechtigden en ouderen? A: Ouderen verwachten vooral lobby voor waardevast pensioen en lobby voor werk voor ouderen en voor jongeren. Daarnaast willen ze een bereikbare helpdesk voor al hun pensioenvragen. Uitkeringsgerechtigden verwachten vooral een bereikbare helpdesk voor al hun uitkeringsvragen. Beiden verwachten wel relevante informatie en communicatie V: Wat is de propositie voor uitkeringsgerechtigden en ouderen? A: Op dit moment is die nog afwezig. Maar goede gerichte communicatie, een bereikbare helpdesk met goede hulp en politieke lobby i.s.m. FNV In Beweging is voldoende. V: Wat is de wens van de UGO leden waarbij willen ze horen, welke sector of sectoren en met welke diensten? A: Gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden uit de grafische sector willen bij de gepensioneerden resp. uitkeringsgerechtigden horen (zeker na een paar jaar). Gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden uit de kunsten willen bij de kunsten blijven horen. 02-04-14

VERTROUWELIJK

165

Vragen UGO V: Wat betaal je voor een lidmaatschap bij concurrenten de ANBO/KBO? A: ANBO: 37,30 euro per jaar, KBO: 25 euro per jaar V: Wat zijn de kosten verbonden aan deze propositie en welke waarde hechten leden en potentiële leden aan deze producten en diensten? A: Zie vorige slide V: Zijn er nieuwe beloningsmodellen nodig om voldoende inkomsten te verwerven? A: Nee…de gevraagde diensten zijn beperkt en niet duur.

02-04-14

VERTROUWELIJK

166

ANBO ANBO lidmaatschap € 37,30 per jaar. Het partnerlid betaalt € 33,80 per jaar. Ledenaantal:180.000 Toegevoegde waarde /producten/ diensten •  •  •  •  •  •  •  • 

Fikse korting bij zeventien zorgverzekeraars Belasting-invulservice Hulp bij invullen huur- en zorgtoeslagformulieren Gratis acht keer per jaar het ANBO Magazine Het ANBO Energiecollectief Leuk en zinvol vrijwilligerswerk met opleidingen via de ANBO Academie Korting op reizen, uitstapjes en artikelen Nieuwe mensen ontmoeten en deelnemen aan activiteiten

02-04-14

VERTROUWELIJK

167

UNIE KBO KBO lidmaatschap: 25 euro per jaar Ledenaantal 188.640 Toegevoegde waarde/ producten/ diensten: •  •  •  •  •  •  •  •  •  • 

10 Keer per jaar gratis magazine Gratis (juridisch)advies Gebruik maken van ouderenadvisering Gratis hulp bij uw belastingaangifte Een voor senioren samengestelde collectieve zorgverzekering van Zilveren Kruis Achmea, FBTO-verzekeringen Deelnemen aan lokale activiteiten bij uw lokale KBO-afdeling Belangenbehartiging op landelijk niveau, met een sterke lobby in Den Haag Korting op uw rijbewijskeuring Deelname aan het KBO-panel Deelname aan de loterij VERTROUWELIJK

168

NBvON NBvON € 25,- per jaar en € 20,- voor een tweede lid op hetzelfde adres. Ledenaantal: onbekend Toegevoegde waarde/producten/diensten •  •  •  •  • 

Hulp bij de belastingaangifte inkomstenbelasting Kortingen op energierekening Kortingen op de premie van uw ziektekostenverzekering Aandacht voor een plezierige leefomgeving Meedoen aan de talloze activiteiten: reisjes, bingo’s, dansavonden, sport en spel.

VERTROUWELIJK

169

De contouren van de ideale vakbond van de toekomst

02-04-14

170

De ideale vakbond van de toekomst

02-04-14

VERTROUWELIJK

171

Een aantrekkelijke en grote, groeiende mediagenieke doelgroep wacht op een vakbond Een enorme kans: 86% van de 300.000 potentiele leden is nog niet verenigd terwijl 64% van de potentiele leden in beginsel bereid is om lid te worden. De potentiële omvang van FNV KIEM (nieuw) is 150.000 leden. •  Eis 1: Blijf een vakbond voor zowel werknemers als zzp-ers. –  Sommige creatieve beroepen worden alleen uitgevoerd door zzp-ers. –  Aantal zzp-ers in de creatieve sector is de afgelopen 15 jaar met ongeveer 75.000 zzp-ers toegenomen en zal de komende jaren blijven stijgen (ook in de grafische sector). –  Mensen wisselen steeds meer van dienstverband van zzp-er, naar vaste dienst, naar zzp-er en zijn dit steeds vaker gelijktijdig. –  30% van de leden en potentiele leden hebben hybride dienstverband (zijn zowel zelfstandig ondernemer als in vast dienstverband) 02-04-14

VERTROUWELIJK

172

Die een relevante propositie voor haar bestaande leden blijft bieden • 

Eis 2: Waarborg de diensten die belangrijk zijn voor de huidige leden; wees sociaal en betrouwbaar –  Sterke collectieve onderhandelingen voor werknemers. –  Grote bereikbaarheid (een loket) voor pensioenvragen, pensioenlobby en gerichte communicatie voor gepensioneerden. –  Grote bereikbaarheid (een loket) voor uitkeringsvragen voor uitkeringsgerechtigden.

02-04-14

VERTROUWELIJK

173

En een veel modernere & inspirerende propositie naar nieuwe leden ontwikkeld • 

Eis 3: investeer in verbeterde diensten voor jonge creatieven; wordt modern, inspirerend en dynamisch –  Meer inzet op politieke lobby – vergroot ook de zichtbaarheid en herkenbaarheid van FNV KIEM. Het is gratis reclame; –  Blijf individuele dienstverlening (zoals juridische dienstverlening en contractservice) aanbieden – deze dienstverlening moet wel meer worden afgestemd op de verschillende specifieke groeisectoren. –  Zorg voor binding met vakspecifieke informatie, kennis en expertise van de trends (nationaal/internationaal). –  Gaat zich meer inzetten met lobbyactiviteiten met de focus op zelfstandigheid. Maakt de resultaten zichtbaar vertaald deze naar de verschillende doelgroepen en neemt hun stap voor stap mee.

02-04-14

VERTROUWELIJK

174

Deze bond staat midden in de samenleving door een sterk actief netwerk per beroepsgroep • 

Eis 4: bouw een netwerk van actieve, productieve leden; sta midden in de samenleving –  Actief netwerk op te zetten van vrijwilligers – 60% van de potentiele (jonge) leden wil zich actief inzetten onder de juiste voorwaarden. –  Ontwikkel een aantrekkelijk voorwaardenpakket van actieve leden. –  Geef actieve leden veel verantwoordelijkheden en laat het onderscheid tussen werkorganisatie en actieve leden vervagen. –  Zet het carrièrepad van actieve leden op zoals communities dit ook hebben voor vrijwilligers. –  Maak actief gebruik van specifieke zzp-ers om (betaald) activiteiten uit te voeren binnen de groeisectoren en nieuwe producten en diensten ontwikkelen. –  Besef dat je actieve leden niet over een kam kunt scheren; ze hebben diverse competenties te bieden en kunnen niet altijd inzetten; soms hebben zzp-ers betaalde opdrachten;

02-04-14

VERTROUWELIJK

175

waarbij individuele diensten voornamelijk digitaal geleverd worden • 

Eis 5: Lever zo veel mogelijk diensten digitaal; lever veel (ook voor de kleine beurs) –  Niet alleen communicatie vindt veel meer digitaal plaats, maar ook de helpdesk is veel digitaler en wordt er veel mobiel (via apps) gecommuniceerd met leden. –  De vakbond levert veel digitale tools aan om te ondersteunen met vragen over arbeidsvoorwaarden, contracten, etc. –  De vakbond doet dit niet zelf maar laat dit uitvoeren door haar actieve leden. –  Door de digitale propositie kunnen de kosten fors naar beneden, wordt de bekendheid sterk vergroot en wordt de dienstverlening enorm verbeterd. –  Uitzondering wordt alleen gemaakt voor complexe belangrijke vragen en wellicht voor groepen ouderen.

02-04-14

VERTROUWELIJK

176

En leden en potentiële leden zich aangesproken voelen door gerichte communicatie • 

Eis 6: Zorg voor specifieke kleuring in je communicatie naar verschillende doelgroepen door inzet actieve leden; wees relevant –  Communicatie vindt veel meer digitaal plaats. –  Blijf de brede groep creatieven aanspreken, maar zorg voor kleuring in je individuele dienstverlening en communicatie om aansprekend te zijn voor de verschillende groepen. –  Communiceer vanuit een vindbare digitale plek, de boodschap wordt echter op verschillende bestaande websites (zoals sociale media, instagram, tumbler etc.) verspreid onder de juiste doelgroep. –  Dit doet FNV KIEM niet zelf, maar wordt gedaan door actieve leden die de doelgroep kennen en de juiste kleuring weten te geven aan de communicatie.

02-04-14

VERTROUWELIJK

177

Voorbeeld: bericht op de website van 3D hype

02-04-14

VERTROUWELIJK

178

De contouren van de creatieve vakbond van de toekomst • 

Indicatief

Grafisch Media

Beeldend

Reclame

Theater

• 

Bewaken merknaam Individuele diensten 3D

Coördinatie lobby

Orkesten

Collectieve ond.

• 

Uitvoering Pop & Dance

Design

App & Mobile

02-04-14

Film

Audio& Video

VERTROUWELIJK

• 

De vakbond van de toekomst heeft een celstructuur met veel taken en verantwoordelijkheden bij de actieve leden. Alleen het hoognodige wordt centraal gedaan. Motto: “wat decentraal kan, wordt decentraal gedaan.” Taak van een cel is om de vertaling te maken van vakbond naar het netwerk van jonge, inspirerende leden. Een cel kan alleen worden opgezet of er kan worden samengewerkt met bestaande partijen. 179

De contouren van de creatieve vakbond van de toekomst; traditioneel & modern! •  • 

•  • 

• 

In essentie stelt dit rapport voor om de vakbond opnieuw uit te vinden. Daarbij staan “traditionele” vakbondswaarden als sociaal en betrouwbaarheid centraal, maar worden deze oude waarden gecombineerd met nieuwe waarden als modern & inspirerend. De “oude” vakbond moet natuurlijk wel passend gemaakt worden voor een creatieve, digitale wereld. Een sterke identificatie tussen leden en werkorganisatie en een activistische grondhouding is van groot belang; politieke lobby is ook gratis reclame. De enorme uitdaging om de vakbond opnieuw aan de man te brengen bij een nieuw publiek lijkt heel erg op de uitdaging van de eerste bond; de typografenbond. Het opzetten van een bond vergt doeners & denkers en een sterk netwerk van actieve leden dat moet worden opgebouwd. Dit alles voor een doelgroep die niet altijd direct het belang ziet van lidmaatschap/collectieve actie. VERTROUWELIJK

Vervolgstappen

02-04-14

181

Vervolgstappen • 

• 

• 

•  • 

In de afgelopen fase lag de nadruk op het onderzoeken van de verschillende doelgroepen, de behoeften van de doelgroep en de karakteristieken van de propositie. In de volgende fase (Fase 3) gaan we deze buitenkant vertalen naar de organisatie; welke eisen stelt de doelgroep aan het functioneren van de vakbond; hoe ziet de organisatie van de winnende vakbond eruit? Bij deze vertaling naar de organisatie zullen we ingaan op activiteiten die nodig zijn om de ideale vakbond te zijn en welke mensen en middelen daarvoor nodig zijn. We zullen bijv. kijken hoe de relatie moet zijn tussen leden, actieve leden en de werkorganisatie. Ook kijken we naar de mogelijkheid van samenwerking met andere partijen; wanneer is dit een aantrekkelijke optie is voor FNV KIEM? Daarnaast zullen we een transitieplan opleveren en een business case; hoeveel kost het neerzetten van de ideale vakbond en wat levert het op? De antwoorden op de vragen zullen we vinden door op bezoek te gaan bij voorbeeldorganisaties (o.a. Amnesty International, Wakker Dier, AOb) en door diverse experts te interviewen.

02-04-14

182

Group #:

In de volgende fase ligt de nadruk op de organisatie, de transformatie en de centjes Activiteiten

Relaties Producten en Diensten

Partners Mensen en middelen

Kanalen

Opbrengsten

Kosten

Fase II: behoeften doelgroep 02-04-14

Leden

VERTROUWELIJK

Fase III: organisatie & transitie

183

Behoeften KIEM leden en potentiële leden

Recommend Documents