Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel5)

http://ibteam.vvkso-ict.com

INFORMATICABEHEER

Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel5)

Ondersteuning Informaticabeheer Marleen Decuyper Ria Van Eysendeyk IB-1004-01 2002

INFORMATICABEHEER

http://ibteam.vvkso-ict.com

Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van het VVKSO.

Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel5)

Ondersteuning Informaticabeheer Marleen Decuyper Ria Van Eysendeyk IB-1004-01 2002 D/2002/7841/036

Inhoud 19

Installatie van toepassingsprogrammatuur ..................................................... 338

19.1 19.1.1 19.1.2 19.1.3 19.1.4 19.1.5 19.1.6 19.1.7 19.1.8 19.2 19.3 19.4 19.5 19.6 19.7 19.8 19.8.1 19.8.2 19.9 19.10

Programma’s installeren ....................................................................................... 338 Keuze van de software ......................................................................................... 338 Het installatieprogramma...................................................................................... 338 Gedeelde bestanden ............................................................................................ 340 “Designed for Windows”-logo ............................................................................... 340 Install-on-demand ................................................................................................. 341 Zelf een installatieprogramma maken................................................................... 342 Installeren van gedownloade programma’s.......................................................... 342 Labo 90: Installatie van toepassingssoftware....................................................... 343 Labo 91: Opstarten van oudere programma’s...................................................... 344 Labo 92: Toevoegen en verwijderen van componenten ...................................... 345 Herstellen van een slecht werkend softwarepakket ............................................. 345 Windows Installer.................................................................................................. 346 Software na Service Pack 1 van Microsoft Windows XP...................................... 346 Labo 93: Verwijderen van geïnstalleerde software............................................... 347 Een softwarepakket upgraden .............................................................................. 349 Labo 94: Upgrades en patches............................................................................. 349 Labo 95: Add-in en add-on ................................................................................... 350 Labo 96: Opstartparameters................................................................................. 351 Labo 97: Initialisatiebestanden ............................................................................. 352

20

Randapparaten installeren................................................................................. 353

20.1 20.1.1 20.1.2 20.1.3 20.1.4 20.1.5 20.2 20.3 20.4 20.5 20.6 20.7 20.7.1 20.7.2 20.7.3 20.8 20.8.1 20.8.2 20.8.3 20.8.4 20.9 20.9.1 20.9.2 20.9.3 20.9.4 20.10

Systeembronnen................................................................................................... 353 Interrupt Request (IRQ) ........................................................................................ 353 I/O adressen ......................................................................................................... 356 DMA ...................................................................................................................... 356 Overzichtstabel ..................................................................................................... 357 Labo 98: Gebruikte systeembronnen bekijken ..................................................... 359 Hardwareklassen .................................................................................................. 361 Plug en Play (PnP)................................................................................................ 361 Handtekeningverificatie ........................................................................................ 363 Labo 99: USB en IEEE 1394-apparaten............................................................... 364 Hardwareconflicten detecteren ............................................................................. 365 Manuele installatie ................................................................................................ 366 Labo 100: ruiters en DIP-schakelaars .................................................................. 367 Systeembronnen instellen .................................................................................... 368 Het werkt nog niet! ................................................................................................ 370 Labo 101: Installatie van een geluidskaart ........................................................... 372 Uitvoeringsstappen ............................................................................................... 372 De geluidskaart is volledig Plug and Play............................................................. 372 De geluidskaart moet manueel geïnstalleerd worden .......................................... 374 De geluidskaart moet een nieuw stuurprogramma krijgen ................................... 375 Meerdere hardwareprofielen instellen .................................................................. 378 Een hardwareprofiel instellen en definiëren ......................................................... 378 De computer opstarten met verschillende hardwareprofielen .............................. 379 Andere hardware instellen per profiel ................................................................... 380 De status van de apparaten controleren .............................................................. 380 Labo 102: Randapparaten installeren .................................................................. 380

21

Communicatie ..................................................................................................... 382

21.1 21.2 21.2.1 21.2.2 21.3 21.3.1 21.3.2 21.4 21.4.1 21.4.2 21.5 21.5.1

Communicatie-interface........................................................................................ 382 Analoge modem.................................................................................................... 382 Werking................................................................................................................. 382 Kenmerken............................................................................................................ 383 ISDN ..................................................................................................................... 386 Werking................................................................................................................. 386 Kenmerken............................................................................................................ 386 ADSL..................................................................................................................... 387 Werking................................................................................................................. 387 Kenmerken............................................................................................................ 388 Kabelmodem......................................................................................................... 389 Werking................................................................................................................. 389

21.5.2 21.6 21.6.1 21.6.2 21.7 21.8 21.9 21.9.1 21.9.2 21.9.3 21.9.4 21.9.5 21.10 21.10.1 21.10.2 21.10.3 21.10.4 21.10.5 21.10.6 21.11 21.11.1 21.11.2 21.11.3 21.11.4

Kenmerken............................................................................................................ 389 Huurlijnen.............................................................................................................. 391 Werking................................................................................................................. 391 Kenmerken............................................................................................................ 391 Providers............................................................................................................... 391 Labo 103: Vergelijking van verbindingen en providers......................................... 392 Labo 104: Domeinnamen ..................................................................................... 393 URL....................................................................................................................... 393 Domeinnaam......................................................................................................... 394 Registreren ........................................................................................................... 395 DNS ...................................................................................................................... 395 DHCP.................................................................................................................... 396 Met Windows XP het Internet op .......................................................................... 396 Nodige informatie.................................................................................................. 396 Labo 105: De Wizard Internet-verbinding voor een modemconnectie ................. 397 Labo 106: Verbinding maken met een ADSL-lijn of via een kabelmodem ........... 401 Labo 107: Een TCP/IP-verbinding configureren................................................... 403 Labo 108: Internetopties instellen......................................................................... 405 Labo 109: IP-adres nakijken ................................................................................. 407 Labo 110: Kwaliteit van de verbinding controleren............................................... 408 Ping....................................................................................................................... 409 Traceroute............................................................................................................. 410 Visual Route.......................................................................................................... 411 Neotrace ............................................................................................................... 412

19

Installatie van toepassingsprogrammatuur

19.1

Programma’s installeren

19.1.1

Keuze van de software

Toepassingssoftware is steeds beschikbaar voor een bepaald besturingssysteem. Sommige toepassingsprogrammatuur bestaat in verschillende versies voor verschillende besturingssystemen. Zo is StarOffice een kantoorpakket dat bepaalde mogelijkheden van MS Office in zich draagt, beschikbaar voor het besturingssysteem Linux, maar er bestaat ook een versie voor MS Windows. Dergelijke grote programma’s moeten geïnstalleerd worden opdat het besturingssysteem er mee kan werken. Bij een dergelijke installatie voor MS Windows wordt in het Register geschreven, in een gekozen map en ook meestal in een deelmap van de systeemmap ..\Windows. Er zijn natuurlijk ook kleinere programma’s die onmiddellijk uitvoerbaar zijn: sommige exe-bestanden, bijvoorbeeld het hulpprogramma Scanner, waarmee de bezetting van een schijf grafisch wordt voorgesteld. Toepassingssoftware heeft evengoed systeemvereisten als een besturingssysteem. Ook deze eisen moet je respecteren.

19.1.2

Het installatieprogramma

De installatie van de meeste grotere programma’s gebeurt vanaf cd-rom. Vele van dergelijke cd-rom’s hebben een Autorun-functie. D.w.z. dat ze automatisch opstarten als je de cd in het station stopt. De installatie wordt dan gestart via een menukeuze. De bronbestanden voor de installatie van een toepassingsprogramma kunnen in verschillende gedaantes vorkomen. Indien je als installatiebestand over één gezipt bestand beschikt, bevat dit dikwijls de installatiebestanden die je moet uitpakken in een bepaalde map. Bij een zelf-extraherend bestand, gebeurt dit automatisch. Het programma dat de installatieprocedure inzet heet meestal Setup.exe of Install.exe. De meeste installaties worden begeleid door een wizard. MS Windows voorziet ook zelf in een wizard. Je start hem via: Start, Instellingen, Configuratiescherm, Software. In het dialoogvenster Software klik je op de knop Nieuwe programma’s toevoegen. Je kiest dan de knop cd-rom of diskette om de wizard te starten. De wizard zoekt zelf naar het installatieprogramma op de cd-rom, dvd of diskette. Als het er geen kan vinden moet de gebruiker er zelf één invoeren, eventueel via Bladeren.

VVKSO

Ondersteuning IB

Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 338

Bij de installatie worden bestanden en mappen overgebracht op de harde schijf. In een Windows-omgeving wordt de map Program Files meestal voorbehouden voor toepassingsprogrammatuur. De installatie schrijft meestal ook in het register en soms in deelmap(pen) van de systeemmap. Vooraleer je de installatie van een pakket of een component aanvat, moet je de installatieprocedure nalezen, die soms voorkomt in een Readme-bestand. Bepaalde systeemvereisten of parameters worden ook opgenomen in zo'n bestand.

Elk installatieprogramma voert de volgende basisoperaties uit:

•

controleert of de minimale vereisten op gebied van hardware en eventueel andere vereiste programma’s voor het uitvoeren van het te installeren programma vervuld zijn;

•

decomprimeert programmabestanden naar een opgegeven gebied;

•

configureert systeembestanden volgens de instructies van de gebruiker;

•

past het register aan;

•

installeert programma-pictogrammen of creëert een speciale programmagroep op het Bureaublad;

•

neemt het nieuwe programma op in het startmenu. Heel wat installatieprogramma’s controleren of er een vorige versie van een programma beschikbaar is op de computer.

De meeste installatieprogramma’s installeren ook een verwijderprogramma waarmee later het volledige programma van de schijf kan verwijderd worden. Voor de installatie van een groot programma wordt tegenwoordig vaak gebruik gemaakt van een RAMdrive. Bij het installeren van een softwarepakket dient regelmatig een map aangemaakt te worden, voor het decomprimeren van de nodige bestanden of voor het plaatsen van de bestanden van het geïnstalleerde softwarepakket. Je krijgt hierover in vele gevallen eerst een vraag zoals hieronder.

VVKSO

Ondersteuning IB


19.1.3

Gedeelde bestanden

Naast bestanden die specifiek zijn voor het geïnstalleerde programma, worden ook bestanden toegevoegd die door meerdere programma’s kunnen gebruikt worden. Zo’n bestanden worden gedeelde bestanden genoemd. Dit kunnen bijvoorbeeld dll-bestanden zijn. DLL is de afkorting van dynamic link library. Zo’n bestand bevat procedures die kunnen opgeroepen worden door de toepassingsprogrammatuur als die uitgevoerd wordt. Verschillende programma’s kunnen gebruik maken van dezelfde gedeelde bestanden. Deze bestanden worden bovendien af en toe geüpdatet. Als je een installatie doet van een programma, kan het dan ook gebeuren dat het installatieprogramma een reeds geïnstalleerd gedeeld bestand wil overschrijven door een oudere versie of een versie die een andere taal ondersteunt. Elk goed installatieprogramma zal je dan verwittigen en je de keuze laten om dat al dan niet te laten gebeuren. Het geniet steeds de voorkeur de recentste versie te behouden en de gewenste taal.

19.1.4

“Designed for Windows”-logo

Er bestaan standaarden voor Windowscompatibele software. Software die hieraan voldoet krijgt het "Designed for Windows"logo. Meer hierover vind je op: http://www.microsoft.com/winlogo/

Dergelijke software voorziet een gebruiksvriendelijk installatieprogramma met o.a. volgende kenmerken:

•

het eigenlijke programma wordt bij voorkeur in de map \Program files geplaatst;

•

de configuratie wordt rechtstreeks in het Register geschreven (geen ini-bestanden);

VVKSO

Ondersteuning IB


•

er wordt een programma voor het verwijderen van de software beschikbaar gesteld;

•

er wordt een snelkoppeling naar de toepassing aangemaakt op het Bureaublad en/of in de Programma’s van Start menu;

•

het programma is getest op gebruiksvriendelijkheid en stabiliteit door VeriTest, een onafhankelijk testlabo.

Na installatie vind je het programma terug in het venster Eigenschappen voor Software van het programma Software van Configuratiescherm.

19.1.5

Install-on-demand

MS-Office XP heeft een Install-on-demand functie. Dit betekent dat je kunt kiezen om een onderdeel slechts te installeren op moment dat het voor de eerste keer gebruikt wordt. Het programma is modulair opgebouwd en je installeert alleen dié onderdelen die je als gebruiker daadwerkelijk nodig hebt. In een boomstructuur duid je aan wat je wilt installeren.

VVKSO

Ondersteuning IB


Bovendien kun je bepalen hoe en wanneer het onderdeel wordt geïnstalleerd. Via Uitvoeren vanaf deze computer installeer je dat onderdeel zodat het kan werken vanaf de computer en de cd-rom bij uitvoering niet meer nodig is.

Bijkomend kun je de keuze maken om bepaalde delen te installeren Bij eerste gebruik. Menukeuzes en snelkoppelingen worden geïnstalleerd, maar nog niet de bijhorende software. Op het moment dat je het onderdeel nodig hebt, klik je op de corresponderende menukeuze of snelkoppeling en de software wordt geïnstalleerd vanaf de cd-rom. Let op: als je kiest voor Wordt geïnstalleerd bij eerste gebruik, moet de nodige ruimte reeds beschikbaar zijn op de harde schijf.

19.1.6

Zelf een installatieprogramma maken

Als je een zelfgemaakt programma voor Windows wilt distribueren, moet je hiervoor een installatieprogramma voorzien en maken. Bij sommige ontwikkelomgevingen is er een Package-wizard voorzien binnen de omgeving. Zo heb je de Package and Deployment Wizard in Microsoft Visual Studio. Er zijn echter ook verschillende onafhankelijke producten op de markt. De firma Wise Solutions stelt een 30-dagen demoversie ter beschikking (85 MB!). http://www.wise.com/

19.1.7

Installeren van gedownloade programma’s

Als je een bestand download van het Internet, kun je kiezen uit twee verschillende mogelijkheden: •

Je start de installatie van op de website waarop het zelfextraherend bestand voorkomt.

•

Je bewaart het installatiebestand eerst op je harde schijf en je start het installatiebestand van daar uit.

Je kunt dit meestal beslissen vanuit een dialoogvenster als volgt:

Het gedownloade bestand is meestal een zelfextraherend of gezipt bestand dat o.a. het installatiebestand bevat.

VVKSO

Ondersteuning IB


19.1.8

Labo 90: Installatie van toepassingssoftware

Zoek de systeemvereisten op van MS Office XP en MS Office 2000. Welke zijn de verschillen? Zoek een kantoorpakket dat kan werken met 32 MB RAM. Zoek op de computer een Readme-bestand dat bij installatiebestanden gevoegd was. Bekijk de inhoud en de verstrekte informatie. In welke submap van Windows staan de meeste dll-bestanden? Bekijk grondig de eigenschappen van een aantal dll-bestanden in deze Windowsdeelmap. Zoek een dll-bestand dat een andere taal ondersteunt dan de taal van het besturingssysteem? Installeer verschillende pakketten, o.a.: •

minstens één groot pakket zoals MS-Office of een gelijkaardig programma;

•

een klein pakket (tool) gedownload van het Internet;

•

een pakket waarbij er verschillende installatieopties zijn, bijvoorbeeld standaard, gebruikerbepaald, … Installeer dit pakket op de verschillende voorziene manieren;

•

een pakket waarvan er reeds een upgrade beschikbaar is, zodat in een latere fase deze upgrade kan uitgevoerd worden.

Om te zien welke bestanden toegevoegd en gewijzigd zijn bij de installatie kun je een tool als Active Register Monitor (shareware, 30 dagen evaluatie) gebruiken. Installeer een kantoorpakket met de voorziening Install-on-demand. Test de werking hiervan uit. Let bij de installatie op volgende zaken: •

Zijn er speciale vereisten waaraan de hardware en/of de software moet voldoen om het programma te kunnen draaien?

•

Hoeveel plaats neemt het geïnstalleerde programma in?

•

Onder welke besturingssystemen kan het programma geïnstalleerd worden?

•

Welke mappen werden er aangemaakt bij de installatie?

•

Is er een verwijderprogramma geïnstalleerd?

•

Is er bij de installatie gebruik gemaakt van een RAMdrive?

•

Is er een ingang aangemaakt in Programma’s van het startmenu? Had je bij de installatie de keuze?

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Is er een pictogram toegevoegd aan het Bureaublad? Had je bij de installatie de keuze?

•

Zijn er gedeelde bestanden geïnstalleerd?

•

Welke keuzes kon je maken tijdens de installatieprocedure? Controleer bij dit alles de werking van de geïnstalleerde pakketten.

19.2

Labo 91: Opstarten van oudere programma’s

Als je een softwarepakket geïnstalleerd hebt, kun je dit normaal gezien opstarten vanuit het Startmenu of via een snelkoppeling op het Bureaublad. In sommige gevallen gaat het echter over een ouder softwareprogramma dat functioneerde onder een vorige versie van Windows, maar nu dienst weigert onder Windows XP. Hiervoor bestaat soms nog een oplossing, door het softwarepakket te laten werken zoals het zou werken onder een vorige versie van Windows. Je neemt de eigenschappen van een snelkoppeling naar het programma, bijvoorbeeld uit het startmenu. Je neemt dan het tabblad Compatibiliteit.

Via dit tabblad kun je het programma laten functioneren zoals het zou werken onder Windows 95 of een latere versie. Je kunt ook bepaalde scherminstellingen veranderen en het aantal tekstservices beperken. Zoek deze opties op bij een goed functionerend programma. Download een tool die volgens de beschrijving enkel werkt onder Windows 95 en met bepaalde scherminstellingen.

VVKSO

Ondersteuning IB


Maak deze tool (indien mogelijk) operationeel onder Windows XP.

19.3

Labo 92: Toevoegen en verwijderen van componenten

Veel grotere pakketten zijn modulair opgebouwd. Je hoeft niet alle modules meteen te installeren. Later blijft het steeds mogelijk nog componenten weer toe te voegen en/of te verwijderen. Hiervoor maak je gebruik van Software in Configuratiescherm. Selecteer de knop Programma’s wijzigen of verwijderen. Vervolgens kies je in het rechterscherm het betrokken pakket en klik je op de knop Wijzigen. Vooraleer je de installatie van een extra component aanvat, moet je de installatieprocedure nalezen, die soms voorkomt in een Readme-bestand. Een wizard zal je helpen om onderdelen toe te voegen en/of te verwijderen.

Voeg een onderdeel toe aan het geïnstalleerde pakket en verwijder een onderdeel. Als je bijvoorbeeld MS-Office XP hebt geïnstalleerd (standaard), voeg dan de wizard Inpakken en wegwezen van MS-Powerpoint XP toe en verwijder het Adresboek van MS Word XP.

19.4

Herstellen van een slecht werkend softwarepakket

Als er bepaalde bestanden of instellingen om zeep zijn van een bepaald softwarepakket, zal het niet meer optimaal functioneren. Je kunt de installatie in sommige gevallen opnieuw in orde laten maken door in Configuratiescherm, Software de optie Programma’s wijzigen of verwijderen te nemen. Je selecteert het overeenkomstige softwarepakket en je kiest de knop wijzigen. In sommige gevallen krijg je dan de optie zoals hierboven.

VVKSO

Ondersteuning IB


Een installatie herstellen geeft geen garantie op succes. In sommige gevallen is het noodzakelijk om het pakket te desinstalleren en dan opnieuw te installeren om een goed functionerend pakket te bekomen.

19.5

Windows Installer

Binnen het besturingssysteem MS Windows zit een voorziening die helpt bij het installeren van softwarepakketten. Dit is de Windows Installer, waarvan je soms de volgende onderstaande melding krijgt.

19.6

Software na Service Pack 1 van Microsoft Windows XP

Bij de installatie van Microsoft Windows XP, worden een aantal softwarepakketten standaard geïnstalleerd, zoals Internet Explorer als browser en Outlook Express als mailtoepassing. Na de installatie van Windows XP Service Pack 1, kun je ook deze onderdelen beter beheren. Je krijgt dan in Software van het Configuratiescherm een extra categorie Programmatoegang en –instellingen waarmee je ook deze software kunt beheren.

VVKSO

Ondersteuning IB


19.7

Labo 93: Verwijderen van geïnstalleerde software

Je verwijdert een geïnstalleerd pakket best niet door de herkenbare mappen te verwijderen in Verkenner. De kans is immers groot dat er bestanden die in andere mappen geplaatst zijn, bijvoorbeeld DLL-bestanden, achterblijven. Bovendien wordt het Register niet aangepast zodat het voor het besturingssysteem lijkt alsof het programma nog altijd geïnstalleerd is. De snelkoppelingen blijven ook in het startmenu staan. Bij de installatie wordt meestal ook een verwijderprogramma (uninstall-program) geïnstalleerd. Dit kun je soms terugvinden in het menu van Start, Programma's in de programmagroep van het te verwijderen pakket. Als je dit gebruikt, zullen de meeste deelprogramma’s en mappen verwijderd worden en zal het register aangepast worden.

Ga na of alle geïnstalleerde software terug te vinden is in de programmalijst in Software in Configuratiescherm. Verwijder enkele van de geïnstalleerde pakketten. Ga daarna met een hulpprogramma na of er nog andere bestanden kunnen verwijderd worden. Soms moet je zelf een beslissing nemen over het al of niet verwijderen van een gedeeld bestand. Het is altijd veiliger het bestand te behouden als je niet zeker weet of het ook door andere programma’s gebruikt wordt.

Als er een verwijderprogramma geïnstalleerd is, vind je het programma ook terug in de programmalijst achter de knop Programma’s wijzigen of verwijderen van Software in Configuratiescherm. Om het pakket te verwijderen selecteer je het programma en je klikt op de knop verwijderen. Het verwijderprogramma start.

VVKSO

Ondersteuning IB


Indien er geen speciaal verwijderprogramma voorzien is, start de Verwijder-wizard die bij Windows is meegeleverd.

Uiteindelijk krijg je de melding dat het softwarepakket verwijderd werd.

In sommige gevallen vind je onderaan het bovenstaande scherm een melding terug dat het besturingssysteem niet alle resten kunnen verwijderen heeft. In sommige gevallen vind je ook een knop met de mogelijkheid om te zien wat niet kon verwijderd worden.

VVKSO

Ondersteuning IB


Op welke plaatsen gaat deze Verwijder-wizard delen verwijderen? Ook als je een programma op deze manier verwijdert, blijven er soms nog bestanden achter op je harde schijf. Via hulpprogramma’s zoals Regclean en andere tools kun je ook deze resten nog verwijderen. In sommige gevallen is de ingreep voor het verwijderen of installeren van een softwarepakket zo drastisch dat er gevraagd wordt om de computer opnieuw op te starten.

Bekijk op een computer waarop Service Pack 1 voor Windows XP geïnstalleerd is, naar de extra categorie Programmatoegang en –instellingen. Probeer de verschillende mogelijkheden hiervan uit.

19.8

Een softwarepakket upgraden

19.8.1

Labo 94: Upgrades en patches

Regelmatig komen er nieuwe versies uit van een softwarepakket. De versies zijn meestal genummerd, bijvoorbeeld versie 4.3.12. Dit versienummer vind je terug als je in het geopend programma de menuoptie Help, Info kiest.

Het eerste nummer duidt op de hoofdversie. Als het volgende nummer niet nul is, betekent dit dat er nog kleine, maar belangrijke wijzigingen (verbeteringen) aan het pakket zijn aangebracht nadat het uitgebracht werd. Het derde nummer bestaat niet altijd, het betreft hier zeer summiere wijzigingen die absoluut geen update vergen. Je kunt als voorbeeld eens nakijken welk versienummer de tekstverwerker heeft die je gebruikt?

VVKSO

Ondersteuning IB


Een softwarepakket upgraden betekent overstappen op een hogere (latere) versie. Een upgradelicentie kost meestal aanzien minder dan het volledige pakket en is in sommige gevallen zelfs gratis. Als je een groot pakket zoals MS-Office upgradet, worden vele instellingen die je maakte in de vorige versie behouden. Daarom biedt upgraden niet altijd een oplossing als het in de vorige versie fout liep! In die gevallen is het beter de vorige versie eerst volledig te verwijderen en dan de nieuwe versie te installeren. Het upgraden en het installeren van een pakket gebeurt op een analoge manier, al heet het programma dat de procedure inzet in dat geval soms Update.exe i.p.v. Setup.exe of Install.exe. Soms zitten er echt fouten in een versie van een pakket, bijvoorbeeld beveiligingsfouten. Dan wordt er meestal niet overgestapt op een nieuwe versie, maar wordt er een patch ter beschikking gesteld. Dit is meestal een exe-bestand dat bij uitvoering automatisch de nodige verbeteringen zal uitvoeren. Een uitgebreidere reeks van verbeteringen wordt service pack genoemd. Onderzoek welke upgrades, patches en/of service pack(s) ter beschikking zijn voor de Internet Explorer die jij gebruikt. Bezoek de website voor het automatisch upgraden van MS Office XP. Activeer de homepagina van Microsoft, www.microsoft.com. Voer in het search-tekstvak patch in en start de zoekactie. Van hieruit zijn er verschillende websites bereikbaar met informatie over patches, o.a. sites met downloads voor de verschillende Officepakketten. Zoek een aantal andere pakketten die ook een automatische update toelaten.

19.8.2

Labo 95: Add-in en add-on

Verder worden er voor de grotere pakketten dikwijls ook add-in’s en add-on’s (invoegtoepassingen) ter beschikking gesteld. Deze voegen functionaliteit toe aan het programma. Als de producent van het oorspronkelijke pakket de invoegtoepassing ter beschikking stelt, spreek je van een add-in. Als het om een andere producent gaat, wordt dit meestal een add-on genoemd.

Bestudeer de update-informatie http://office.microsoft.com/.

beschikbaar

op

de

website

Voor MS-Office XP vind je op de website van Microsoft o.a. de add-in’s Office Sounds en Extended Alert Button. Lees de beschikbare informatie over deze add-in’s om de volgende opdrachten te volbrengen. Wat is de functie van deze add-in? Door welke firma is hij gemaakt? Download de add-in en installeer hem. Bekijk het geïnstalleerde voorbeeld. Zoek een add-on voor het gebruikte kantoorpakket. VVKSO

Ondersteuning IB


Voer een upgrade uit van het geïnstalleerde kantoorpakket. Zoek vooraf uit wat de wijzigingen zijn in het pakket. Controleer deze wijzigingen na de installatie. Maak een onderscheid tussen add-in, add-on, patch, upgrade.

Een andere term die in deze context soms voorkomt is plug-in. Zoek op de website http://www.whatis.com op wat dit betekent. Wat is het verschil en verband met een add-in? Bezoek een website waarvoor je een plug-in nodig hebt. Welke is dit? Waarvoor dient deze? Wanneer wordt een plug-in geïnstalleerd?

19.9

Labo 96: Opstartparameters

Er zijn dikwijls verschillende manieren waarop een softwarepakket kan opstarten. De gewenste manier moet opgegeven worden via een opstartparameter. Je kunt die opstartparameter invoeren als je het programma start via Uitvoeren of soms in het pad van de snelkoppeling in het dialoogvenster Eigenschappen van de snelkoppeling. Voorbeeld Er zijn verschillende mogelijkheden om MS Word te starten. De volgende opties zijn mogelijk:

•

Als je MS Word wilt starten en wil voorkomen dat invoegtoepassingen en algemene sjablonen (inclusief de sjabloon Normal.dot) automatisch worden geladen, typ je: winword.exe /a Deze parameter zorgt er ook voor dat instellingenbestanden niet worden gelezen of gewijzigd.

•

Als je MS Word wilt starten en vervolgens een bepaalde MS Word-invoegtoepassing wilt laden, typ je: winword.exe /d padinvoegtoepassing

•

Als je MS Word wilt starten zonder een AutoExec-macro uit te voeren, typ je: winword.exe /m

•

Als je MS Word wilt starten en vervolgens een bepaalde macro wilt uitvoeren, typ je: winword.exe /m macronaam Deze parameter zorgt er ook voor dat er geen AutoExec-macro’s worden uitgevoerd.

•

Als je MS Word wilt starten zonder een (leeg) document te openen, typ je: winword.exe /n

•

Als je MS Word wilt starten en vervolgens een document als sjabloon wilt openen, typ je: winword.exe /t gevolgd door een spatie en de naam van het document. Controleer de werking.

VVKSO

Ondersteuning IB


Gebruik documentatie (helpbestanden, websites of een naslagboek) over een geinstalleerd pakket om de mogelijke opstartopties te kennen.

19.10

Labo 97: Initialisatiebestanden

De zogenaamde .INI-bestanden zijn initialisatiebestanden voor Windows 3.x en sommige Windows 9x-toepassingen. Hun naam danken ze aan de extensie .INI in de bestandsnaam. In deze .INI-bestanden worden bepaalde systeeminstellingen die betrekking hebben op de geïnstalleerde hardware (printer, grafische kaart, netwerkkaart, enzovoorts of bijvoorbeeld op de individuele inrichting van het Windows 3.x-bureaublad) opgeslagen en bij het starten van Windows 3.x geraadpleegd. De belangrijkste bestanden voor Windows 3.x zijn Win.ini en System.ini. In Windows 9x en later zijn deze bestanden vervangen door het Register. Sommige programma’s leveren nog INI-bestanden voor de compatibiliteit met de oudere Windows-versies. Gebruik de zoekfunctie om de .INI-bestanden op de computer op te sporen. In welke mappen vind je de meeste? Bekijk het bestand system.ini. Welke gegevens bevat het?

VVKSO

Ondersteuning IB


20

Randapparaten installeren

20.1

Systeembronnen

Opdat alles in de computer zou kunnen samenwerken, is er een besturingsmechanisme nodig dat voor een geordend samenspel zorgt van de verschillende hardwarecomponenten. Apparaten en insteekkaarten die aangesloten worden op de hoofdkaart moeten toegang kunnen krijgen tot de processor, tot het geheugen enz. Daartoe moeten ze beschikken over zogenaamde systeembronnen. In zekere zin is alles in de pc een bron: RAM, extern geheugen, … Er zijn echter speciale bronnen in het systeem die gedeeld worden door de verschillende (rand)apparaten. Het gaat hier niet om echt fysische componenten, alhoewel die natuurlijk wel nodig zijn om het zaakje te implementeren, maar om logische componenten die de werking van het systeem bepalen. Men noemt ze systeembronnen: IRQ’s, DMA-poorten en I/O geheugenadressen. Om historische redenen zijn sommige van deze systeembronnen beperkt zodat het moeilijk wordt om nog apparaten toe te voegen aan het systeem zonder het optreden van conflicten. Deze systeembronnen worden meestal automatisch aan het randapparaat toegewezen op het ogenblik van de installatie hiervan. Conflicten moeten dikwijls door gebruiker zelf opgelost worden.

20.1.1

Interrupt Request (IRQ)

De meeste recente computers werken interrupt-driven. Dit betekent dat de computer begint met het uitvoeren van een taak totdat: -

de taak afgewerkt is;

-

een interrupt-signaal opgevangen wordt.

Een interrupt is een signaal dat een besturingssysteem informeert dat een bepaalde gebeurtenis heeft plaatsgegrepen. Als een besturingssysteem een interrupt ontvangt, dan onderneemt het een specifieke actie, meestal onderbreking van een taak zodat de processor eerst de interrupt kan afhandelen. Interrupts kunnen van allerlei bronnen komen. Zo zal elke toetsenbordaanslag een interrupt genereren. Interrupts die van hardwarecomponenten afkomstig zijn, noemt men hardware-interrupts. Interrupts afkomstig van programma’s, noemt men softwareinterrupts. Een pc onderscheidt in het totaal 256 interrupts waaronder 16 hardware-interrrupts. Iedere interrupt is verbonden met een interrupt handler, dit is een routine die de controle krijgt als de interrupt zich voordoet. De complete lijst van interrupts en de corresponderende handlers, de interrupt vector table, wordt bewaard in de eerst 1 kB van het adresseerbare geheugen. Een IRQ (Interrupt Request Line) is een hardware-lijn langs dewelke een apparaat een (hardware-)interrupt kan sturen naar de processor. Meestal zijn er 15 bruikbare interruptlijnen genummerd van IRQ0 tot IRQ15 (IRQ2 is tengevolge van een cascadeschakeling, zie onderstaande figuur, niet bruikbaar en is gelijk aan IRQ9).

VVKSO

Ondersteuning IB


Je denkt soms dat er meer dan 16 interrupts ondersteund worden, maar dan gaat het soms over het nummer van de vectortabel dat vermeld wordt. In sommige gevallen is er echter effectief via de chipset een hardwarematige uitbreiding van het aantal IRQ’s gebeurd. In het verdere verloop van de nota’s wordt er uitgegaan van 15 beschikbare IRQ’s. Vaak treden er meerdere interrupts tegelijk op. De interrupts worden eerst naar de interrupt-controller (een speciale chip) geleid, die ze daarna één voor één doorgeeft aan de microprocessor. Dat gebeurt niet in volgorde van binnenkomst maar met bepaalde prioriteiten.

8

9

10 11 12 13 14 15

Interupt Controller

0

1

22

3

4

5

6

Interupt Controller

7

Processor

Gewoonlijk gebruikt elk apparaat dat op de computer is aangesloten een afzonderlijke IRQ. IRQ's die dubbel gebruikt worden kunnen conflicten veroorzaken bij de coördinatie en besturing van een pc. Ze kunnen de computer zelfs doen vastlopen, waarbij soms bepaalde instellingen in het besturingssysteem beschadigd raken. Sommige interrupts zijn noodzakelijk voor intern gebruik van onontbeerlijke apparatuur (IRQ0, IRQ1, IRQ2, IRQ 8 en IRQ 13), andere worden vrijgegeven en kunnen toegewezen worden aan uitbreidingsapparaten. Afhankelijk van het gebruikte bussysteem zijn er verschillende toewijzingsprincipes: ISA-kaarten moeten steeds een vast IRQ toegewezen krijgen. Wanneer de ISA-kaart slechts het XT gedeelte van het slot gebruikt kan zij bovendien slechts interrupts tot 7 gebruiken. PCI heeft een ander interrupt-toewijzingssyteem. In samenwerking met de PnP BIOS, Chipset en PnP-besturingsssyteem kunnen IRQ’s gedeeld worden. Daartoe is PCI uitgerust met een intern interruptsysteem genummerd #A, #B, #C, #D om verwarring met de klassieke interrupts te vermijden. Deze interrupts worden, bij daadwerkelijk gebruik, doorverwezen naar een klassieke interrupt.

VVKSO

Ondersteuning IB


De volgende tabel bevat een lijst van veel gebruikte configuraties van de 16 IRQadressen die beschikbaar zijn in een pc in volgorde van IRQ-nummer. Ook de bussoort en de prioriteit van het verzoek worden aangegeven. IRQ

Bus?

Prioriteit

Veel gebruikt voor

Anders bruikbaar voor

0

neen

1

Systeemklok

Geen

1

neen

2

toetsenbord

Geen

2

neen(doorgestuurd)

n/a

Geen; cascade voor IRQs 8-15, vervangen door IRQ9.

Modems, erg oude (EGA) beeldschermkaarten, COM3 (derde seriële poort), COM4 (vierde seriële poort)

3

8/16-bit

11

COM2 (tweede seriële poort)

COM4 (vierde seriële poort), modems, geluidskaarten, netwerkkaarten

4

8/16-bit

12

COM1 (eerste seriële poort)

COM3 (derde seriële poort), modems, geluidskaarten, netwerkkaarten

5

8/16-bit

13

geluidskaart

LPT2 (tweede parallelle poort), LPT3 (derde parallelle poort), COM3 (derde seriële poort), COM4 (vierde seriële poort), modems, geluidskaarten, netwerkkaarten, hard disk controller op ouder pc XT

6

8/16-bit

14

Floppy disk controller

Eerste controllerkaart om een tapestreamer te versnellen LPT2 (tweede parallelle poort), COM3 (derde seriële poort), COM4 (vierde seriële poort), modems, geluidskaarten, netwerkkaarten geen

7

8/16-bit

15

LPT1 (eerste parallelle poort)

8

no

3

Real-time clock

9

Enkel 16bit

4

Geluidskaarten, netwerkkaarten, SCSI host adapters, pcI apparaten, doorgestuurde IRQ2 apparaten

10

Enkel 16bit

5

Geluidskaarten, netwerkkaarten, SCSI host adapters, tweede IDE kanaal, vierde IDE kanaal, pcI apparaten

11

Enkel 16bit

6

Geluidskaarten, netwerkkaarten, SCSI host adapters, VGA beeldschermkaart, derde IDE kanaal, vierde IDE kanaal, pcI apparaten

12

Enkel 16bit

7

PS/2 muis

13

geen

8

Floating Point Unit (FPU / NPU / Math Coprocessor)

geen

14

Enkel 16bit

9

Eerste IDE kanaal

SCSI host adapters

15

Enkel 16bit

10

Tweede IDE kanaal

Geluidskaarten, netwerkkaarten, SCSI host adapters, VGA beeldschermkaart, derde IDE kanaal, pcI apparaten

Netwerkkaarten, SCSI host adapters

Wanneer er voor een extra onderdeel of apparaat geen IRQ's meer vrij zijn, betekent dat nog niet dat je dit apparaat niet zal kunnen gebruiken. Windows 95/98/NT/2000/XP VVKSO

Ondersteuning IB


bied je in dit geval de mogelijkheid om verschillende hardwareprofielen te gebruiken. Hierover later meer.

20.1.2

I/O adressen

Input/output-adressen, ook wel I/O-poortadressen genoemd, zijn speciale geheugenplaatsen waar informatie tussen een apparaat en de rest van het systeem rechtstreeks kan uitgewisseld worden. Er zijn 64 536 dergelijke poortadressen beschikbaar, hexadecimaal genummerd van 0000h tot FFFFh. Hoewel de meeste apparaten zelf tot acht poorten gebruiken, is dat meer dan genoeg. Het grootste probleem is er voor te zorgen dat eenzelfde I/O-poort niet door twee verschillende apparaten gebruikt wordt. Voor de geïnteresseerden

Zoek een tabel op Internet die een lijst bevat van veelgebruikte configuraties van I/O-adressen.

20.1.3

DMA

In de meeste gevallen zal een gegeven afkomstig van een invoerapparaat geplaatst moeten worden in het centraal geheugen en een voor een uitvoerapparaat bestemd resultaat gehaald worden uit het centraal geheugen. Vele verkeersstromen hebben dus als oorsprong en bestemming: •

Van een secundair geheugen of invoerapparaat naar het centraal geheugen.

•

Van het centraal geheugen naar het secundair geheugen of een randapparaat.

In deze beide gevallen, waar steeds een trage component (secundair geheugen of randapparaat) is betrokken, is de CPU dus niet nodig. Daarom worden deze verkeersstromen gewoonlijk bestuurd vanuit een I/O-processor, en verlopen ze niet via de CPU, maar rechtstreeks tussen randapparaat (of secundair geheugen) en centraal geheugen. Men spreekt dan van Direct Memory Access (DMA). Direct Memory Access biedt als groot voordeel dat de CPU niet betrokken wordt in dit relatief trage werk en ondertussen kan voort werken aan het snelle werk (berekeningen binnen de CPU en verkeer tussen CPU en het relatief snelle centraal geheugen). Hierbij doet zich wel het probleem voor dat de systeembus tegelijk nodig kan zijn voor het snelverkeer van en naar de CPU en voor de minder frequent voorkomende (want tragere) Direct Memory Access. In dit geval krijgt de slechts sporadisch voorkomende DMA voorrang. De CPU moet gedurende een cyclus wachten tot de systeembus vrij komt. Men noemt dit verschijnsel cycle stealing. DMA wordt gebruikt door snelle communicatieapparaten die met hoge snelheid informatie moeten ontvangen en versturen. Een seriële of parallelle poort zal geen DMA gebruiken, maar bijvoorbeeld een geluidskaart en een SCSI-adapter wel. Apparaten kunnen een DMA kanaal delen als ze niet gelijktijdig gebruikt worden. Een netwerkadapter en een tape-back-upadapter kunnen zo’n kanaal delen, maar als het netwerk functioneert, kan geen tape-back-up gemaakt worden. In de chipset zitten meestal twee DMA-controllers geïntegreerd die in cascade geschakeld worden. Er zijn in totaal 8 DMA-kanalen beschikbaar. Een veel gebruikte verdeling van de kanalen voor 16/32 bit ISA/PCI lees je in de volgende tabel.

VVKSO

Ondersteuning IB


Nr Overdracht Gebruik 0

8 bit

verfrissen DRAM

1

8 bit

vrij (wordt heel veel gebruikt door een geluidskaart - 8bit)

2

8 bit

disketttestationcontroller

3

8 bit

vrij (wordt veel gebruikt door ECP-Enhanced Communication Port) en LPT-transport

4

16 bit

Cascadeschakeling door DMA-controller

5

16 bit

Vrij of geluidskaart (16 bit)

6

16 bit

vrij

7

16 bit

vrij

20.1.4

Overzichtstabel

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de veel gebruikte IRQ, DMA en I/O adressen van courante apparaten op een typische computerconfiguratie. Je hoeft deze tabel niet strikt te volgen (wat vetjes gedrukt is wel), maar hij kan van pas komen bij het oplossen van conflicten. Je kunt aan de hand van deze tabel bepalen waar je nog aanpassingen kan aanbrengen aan je configuratie om het randapparaat aangesloten te krijgen.

Type Apparaat

System

Seriële Poorten

Parallelle Poorten

Invoerapparaten

VVKSO

Apparaat

IRQs

Gereserveerd door het systeem

0, 2, 8, 13

pcI apparaten

9, 10, 11, 12

COM1

4

3F8-3FFh

COM2

3

2F8-2FFh

COM3

2/9, 4, 5, 7

3E8-3EFh

COM4

2/9, 3, 5, 7

2E8-2EFh

LPT1

7

1, 3 (indien ECP)

378-37Fh, 3BC-3BFh

LPT2

5, 7

1, 3 (indien ECP)

278-27Fh, 378-37Fh

LPT3

5

1, 3 (indien ECP)

278-27Fh

toetsenbord controller

1

Ondersteuning IB

DMA Kanalen

I/O Addressen

0, 4

000-0FFh (behalve 060h en 064h) en 100-12Fh en 20C20Dh en 270-277h (hangt af van het gebruikte apparaat)

060h en 064h (gedeeld met de PS/2 muis)


PS/2 muis

060h en 064h (gedeeld met het toetsenbord)

12

Joystick poort

Gegevensopslag

Floppy disk controller

6

Eerste IDE controller

14

1F0-1F7h en 3F6-3F7h

Tweede IDE controller

15, 10

170-177h en 376-377h

Derde IDE controller

11, 12

1E8-1EFh en 3EE-3EFh

Vierde IDE controller

10, 11

168-16Fh en 36E-36Fh

SCSI host adapter

9, 10, 11, 12, 14, 15

1, 3, 5

130-14Fh, 140-15Fh, 22023Fh, 330-34Fh, 340-35Fh

Kaart om een tapestreamer te versnellen

3, 4, 5, 6, 7

1, 2, 3

360h, 370h, 3E0h, 3F0h

Oude pc/XT hard disk controller

5

3

VGA

11, 12

EGA

2/9

Modem

2/9, 3, 4, 5, 7

Geluidskaarten

3, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12

Beeldscherm

Modems

Geluidskaarten

Netwerken

3, 4, 5, Niet-NE2000 7, 9, 10, netwerkkaart 11, 12, 15 NE2000 netwerkkaart

VVKSO

200-207h

Ondersteuning IB

3, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12, 15

2

3F0-3F7h

320-327h 3B0-3BBh en 3C0-3DFh 3C0-3CFh

1, 3 (voice modems)

(gebruikt de COM-poort)

(1, 3) en (5, 6, 7)

(220-22Fh, 240-24Fh, 26026Fh, 280-28Fh) en (300301h, 330-331h) en 38838Bh

1, 3, 5, 6, 7

240-243h, 260-263h, 280283h, 2A0-2A3h, 300-303h, 320-323h, 340-343h, 360363h

1, 3, 5, 6, 7

240-25Fh, 260-27Fh, 28029Fh, 2A0-2BFh, 300-31Fh, 320-33Fh, 340-35Fh, 36037Fh


20.1.5

Labo 98: Gebruikte systeembronnen bekijken

Je kunt de instellingen van de apparaten en de gebruikte systeembronnen nakijken in Apparaatbeheer. Dit dialoogvenster vraag je op via de eigenschappen van Deze Computer en dan kies je de knop Apparaatbeheer.

Bekijk de systeembronnen van jouw computer. Je neemt hiervoor de optie Beeld, Bronnen op type of Bronnen op verbinding.

Je kunt daar de vier verschillende systeembronnen opvragen, bijvoorbeeld ook de DMAbronnen.

VVKSO

Ondersteuning IB


Maak hiervan een archiefversie zodat je deze steeds ter beschikking hebt als je nieuwe kaarten dient in te bouwen. Ga hiervoor op zoek naar een Hulpprogramma. Je vindt in de bovenstaande schermafdrukken alle beschikbare informatie terug. Hetzelfde resultaat kan je bekomen via het hulpprogramma Systeeminfo uit Bureauaccessoires.

Ook hier bestaat de mogelijkheid om te bekijken welke bronnen gedeeld worden of eventueel conflicten geven.

Vergelijk de beschikbare gegevens in beide weergaven.

VVKSO

Ondersteuning IB


20.2

Hardwareklassen

Om alle randapparaten te kunnen installeren en te beheren deelt Windows deze en de bussen op in hardwareklassen. Class Installers zijn verantwoordelijk voor het toevoegen, verwijderen of configureren van de randapparaten in de verschillende hardwareklassen. Telkens wanneer het systeem start wordt de configuratie opgebouwd in het RAMgeheugen in een boomstructuur: de hardwareboom. Iedere tak vertegenwoordigt een randapparaat-knooppunt gekenmerkt door een unieke identificatiecode, de lijst van vereiste bronnen, de lijst van toegewezen bronnen en een aanwijzig of het al dan niet om een bus gaat. Indien het om een bus gaat zijn er verdere vertakkingen. Het is die hardwareboom die voor het grootste gedeelte zichtbaar wordt in Apparaatbeheer. Er wordt een indeling in twee vormen gegeven: per hardwareklasse (Apparaten op type) en Apparaten per verbinding.

Op deze manier kun je nakijken welke apparaatklassen voorkomen op jouw computerssyteem? Je maakt hiervan beter een afdruk voor je nieuwe kaarten inbouwt.

20.3

Plug en Play (PnP)

Randapparaten kunnen op twee manieren geïnstalleerd worden: -

je laat het besturingssysteem zelf alles regelen (Plug and Play-installatie);

-

je installeert manueel (manuele installatie).

Vanzelfsprekend zijn er veel tussenvormen mogelijk! Zo kun je bijvoorbeeld een reeds geconfigureerd apparaat een nieuw stuurprogramma meegeven. De bedoeling van PnP is dat hardware en software er samen voor zorgen dat apparaten automatisch herkend, geconfigureerd en gebruiksklaar gemaakt worden. Randapparaten krijgen automatisch een gepast stuurprogramma en systeembronnen toegewezen.

VVKSO

Ondersteuning IB


Een volledig PnP bestaat uit 4 componenten. PnP systeemhardware

chipset, systeembus enz. moeten PnP ondersteunen. Ze spelen gedurende het opstartproces een sleutelrol en detecteren welke apparaten Plug and Play zijn.

PnP BIOS

De BIOS-routines moeten informatie vergaren over welke systeembronnen ieder apparaat nodig heeft. Het BIOS moet in staat zijn om de apparaten te gebruiken die essentieel zijn voor het opstarten van het systeem, zoals een schermkaart en een schijfcontroller. Het slaat deze informatie op in het ECSD (Extended System Configuration Data). De ESCD bewaart de informatie over de installatieconfiguratie en de laatste werkende configuratie (Last Working Configuration of LWC van geïnstalleerde apparaten). Hierdoor kan het besturingssysteem er voor zorgen dat de toegekende systeembronnen dezelfde zijn telkens de computer opgestart wordt (Updating ECSD…). Via de ECSD wordt de informatie doorgegeven aan het besturingssyteem.

PnP-besturingssyteem

Het besturingssysteem, in dit geval Windows XP, moet kunnen communiceren met het BIOS. Het gebruikt de informatie uit het BIOS om de stuurprogramma's te configureren en de apparaten correct te laten functioneren. Windows leest de informatie uit de ECSD om te controleren of de hardware werd veranderd. Windows kan na bijvoorbeeld manuele toewijzing van systeembronnen door de gebruiker de informatie in de ECSD aanpassen zodat het BIOS bij de volgende start weet krijgt van de veranderingen. Dit alles gebeurt door de Configuration Manager van het besturingssysteem.

PnP-apparaten

PnP-apparaten moeten op vraag van het BIOS of het besturingssyteem in staat zijn om zich te identificeren en de aangeboden systeembronnen te accepteren.

ISA-kaarten zijn nooit volledig PnP, PCI-kaarten meestal wel. Wat bij PCI meestal volledig feilloos verloopt is bij ISA niet vanzelfsprekend. AGP kun je in verband met PnP zien als een uitbreiding van PCI en de behandeling is analoog. Dit betekent dat de installatie van een AGP-apparaat volledig analoog verloopt als een PCI-apparaat en ook even eenvoudig. Van het BIOS heb je in een vorig hoofdstuk reeds de specificaties opgezocht. Je bent er beter zeker van dat het BIOS dat jij gebruikt PnP ondersteunt. Je vindt in heel wat teksten ook de term UPnP (Universal Plug and Play) terug. Dit is de standaard waarbij Internet en netwerkprotocollen gebruikt worden om knooppunten, zoals computers, randapparaten, draadloze apparaten gewoon in het netwerk te brengen, met als resultaat dat ze allemaal van elkaars aanwezigheid op de hoogte zijn. Bij het gebruik van UPnP zal dit nieuwe knooppunt vanzelf geconfigureerd worden, een IP-adres krijgen en een protocol gebruiken om zichzelf kenbaar te maken op het netwerk.

VVKSO

Ondersteuning IB


20.4

Handtekeningverificatie

Zoals in een vorig hoofdstuk van deze notities reeds besproken bestaat er een logo dat voorkomt op software die getest en goed bevonden werd voor gebruik met en onder Windows XP. Hetzelfde bestaat ook voor de hardware die bruikbaar is onder Microsoft Windows XP. Als de hardware getest is en dit logo draagt, is het zo dat deze hardware een stuurprogrammahandtekening meegekregen heeft die door Microsoft goedgekeurd werd.

Via de knop Handtekeningverificatie kun je instellen of hardware die niet de juiste handtekening meegekregen heeft toch nog kan geïnstalleerd worden. Wanneer je een niet ondertekend stuurprogramma probeert te installeren, verschijnt er (naargelang de instellingen in de vensters hierboven) meestal een waarschuwing.

VVKSO

Ondersteuning IB


Je vindt heel wat extra informatie door de klikken op de link Meer informatie over deze tests in het venster Opties voor stuurprogrammahandtekening.

20.5

Labo 99: USB en IEEE 1394-apparaten

USB is de modernste en gemakkelijkste manier om externe apparaten op jouw computer aan te sluiten. Over het algemeen sluit je het apparaat gewoon aan op een USBpoort terwijl de computer aan staat en alles komt automatisch in orde. Dit geldt uiteraard enkel voor apparaten waarvan de stuurprogramma’s ondersteund worden door Windows XP en indien de hardware van de computer dit ondersteunt. Meestal is het zo dat je na het inpluggen van het apparaat achtereenvolgens de onderstaande meldingen krijgt. Als resultaat is het zo dat het apparaat bruikbaar is en dat de nodige stuurprogramma’s geïnstalleerd zijn.

VVKSO

Ondersteuning IB


Krijg je niet automatisch de bovenstaande meldingen, dan kun je ook proberen met de wizard voor nieuwe hardware te laten werken. Geeft dit ook geen resultaat, dan is de behandeling van dit USB-apparaat zoals de andere iets moeilijker te installeren apparaten en moet er manueel een stuurprogramma geïnstalleerd worden. Neem een USB-apparaat in gebruik. Bestudeer de vermelding van het apparaat in Apparaatbeheer. De desinstallatie van een USB-apparaat gebeurt meestal bij het verwijderen van de koppeling met de computer. Ook hiervan krijg je opnieuw een melding. Verwijder de koppeling van het USB-apparaat met de computer en bekijk de beschikbaarheid in Apparaatbeheer. De installatie van apparaten voor Firewire en USB is volledig gelijklopend.

20.6

Hardwareconflicten detecteren

In Apparaatbeheer wordt niet-functionele hardware als volgt weergegeven met kleine pictogrammen: •

Uitgeschakeld apparaat: dit apparaat kan werken, maar is op dit moment uitgeschakeld. Dit wordt aangegeven met een rode X.

•

Onbekend apparaat: dit is een hardwareapparaat dat niet wordt herkend door Windows XP en daardoor niet kan gebruikt worden. Dit wordt aangegeven door een geel vraagteken.

•

Probleemapparaat: dit is een geïnstalleerd apparaat dat wel herkend is, maar het werkt niet juist. Dit wordt gekenmerkt door een uitroepteken. Bij dit apparaat krijg je in het tabblad Stuurprogramma meestal de mogelijkheid om het Stuurprogramma opnieuw installeren door het klikken op een knop.

VVKSO

Ondersteuning IB


De hardwareproblemen die niet oplosbaar zijn, beperken zich onder Windows XP meestal tot oudere apparaten. Voor nieuwe en recente apparaten die het logo dragen, is het besturingssysteem meestal krachtig genoeg om de hardware naast elkaar zonder conflicten geïnstalleerd te krijgen. De zwaardere conflicten met hardware zijn: computer start niet meer op, je krijgt een zwart of blauw scherm, je computer maakt een piepend geluid, …

Hier houden we het op eerder eenvoudige problemen. Je hebt een apparaat ingebouwd, Plug and Play of manueel, maar het werkt niet correct. Indien de problemen afkomstig zijn van een hardwareconflict, dan vind je in Apparaatbeheer een rood kruis of een geel uitroepteken bij dit apparaat. Je kunt de hardwareconflicten die zich voordoen nakijken in het tabblad Bronnen van de Eigenschappen van het apparaat. Hierboven zie je een voorbeeld van een conflict bij een geluidskaart. Dergelijke conflicten doen zich frequent voor indien een nieuw apparaat bijvoorbeeld enkel een IRQ ondersteunt onder de 10, en die IRQ's zijn allemaal bezet. Als je nog IRQ's over hebt boven de 10, bijvoorbeeld IRQ 12, dan moet je een andere kaart over zetten naar IRQ 12 . De lage IRQ is dan vrij voor het nieuwe apparaat.

20.7

Manuele installatie

Apparaten die niet PnP zijn, moeten manueel geconfigureerd worden. De waarden van de systeembronnen worden ingesteld door: -

ofwel door ruiters op de uitbreidingskaart;

-

ofwel door DIP-schakelaars;

-

ofwel softwarematig door het installatieprogramma van de fabrikant;

-

of door een combinatie hiervan.

Stuurprogramma's zijn software die de koppeling verzorgen tussen een apparaat (bijvoorbeeld een geluidskaart) en het besturingssysteem (in ons geval Windows XP). Veel van deze stuurprogramma's worden voorzien in het besturingssysteem.

VVKSO

Ondersteuning IB


Indien je een eerder exotisch apparaat wenst aan te sluiten op je computer, moet je wellicht het stuurprogramma zelf installeren. Het wordt meestal meegeleverd door de leverancier van het apparaat. Indien dit niet zo is, kun je op Internet een schat aan informatie terugvinden.

20.7.1

Labo 100: ruiters en DIP-schakelaars

Ruiters Sommige insteekkaarten werken met ruiters. Instellingen van ruiters vertellen aan de computer hoe de kaart geconfigureerd werd, bijvoorbeeld voor welke IRQ. Een ruiter (jumper of shunt) is een kleine metalen clip in een plastieken behuizing. Deze wordt over twee metalen pinnetjes geschoven om deze te verbinden. Een ruiter aanbrengen heeft hetzelfde effect als een schakelaar aanzetten. Een groep ruiters die samen voorkomen noemt men ook soms een ruiterblok of jumperblock. De ruiters op een uitbreidingskaart hebben meestal de benaming J1, J2 en zo verder. In de documentatie van de kaart vind je gewoonlijk informatie terug van hoe je de ruiters dient te plaatsen om bepaalde instellingen te verwezenlijken. Indien deze niet bijgeleverd wordt biedt de website van de hardwareleverancier dikwijls een uitkomst.

Bezoek de website http://hardwarehell.com/ voor meer informatie over alles wat werken met ruiters betreft.

Op de bovenstaande figuren vind je een aantal ruiterinstellingen voor gebruik van een bepaalde modem voor twee verschillende besturingssystemen.

Op de website http://www.thetechpage.com/ vind je een massa informatie over ruiters op schijven.

Een groot deel van de conflicten ontstaat door het verkeerd plaatsen van een ruiter of verkeerde interpretatie van de nummering van de pinnetjes. Zoek de specificaties van een insteekkaart die met jumpers werkt. Zoek de plaatsing van de ruiters op voor het gebruikte besturingssysteem. Breng binnen je favorieten een aantal verwijzingen aan naar websites met veel instellingen voor veel gebruikte apparaten. Breng dit onder in een afzonderlijke map.

VVKSO

Ondersteuning IB


DIP-schakelaars DIP-schakelaars zijn een reeks van hele kleine schakelaars ingebouwd in een omhulsel in de vorm van een chip. Ze komen voor op oudere kaarten. DIPschakelaars hebben steeds twee standen (aan/uit). Deze worden meestal door numerieke waarden voorgesteld (1/0).

Een welbepaalde stand van de schakelaars komt overeen met welbepaalde instellingen. Kijk na of in het labo of computerklas nog hoofdkaarten of insteekkaarten of eventueel printers beschikbaar zijn die gebruik maken van DIP-schakelaars. Zoek de specificaties en instellingen hiervan op. Installatieprogramma Indien je het hardwareonderdeel softwarematig moet configureren, dan moet je het bijgeleverde softwareprogramma draaien. Dit is vaak een MS-DOS-programma dat je in DOS-modus moet uitvoeren en niet vanuit een DOS-venster. Voor je een apparaat manueel installeert moet je voldoende informatie vergaren. Je moet op de hoogte zijn van de bronnen die door de fabrikant aangeraden worden, welke alternatieven er eventueel zijn, en welke bronnen er op jouw computer nog beschikbaar zijn. Dan kun je de instellingen maken met een van bovenstaande hulpmiddelen.

20.7.2

Systeembronnen instellen

Opdat het besturingssysteem op een correcte manier gegevens zou kunnen uitwisselen met manueel geconfigureerde hardwarecomponenten moet dit ook ingesteld worden. De apparaatstuurprogramma's moeten immers hun informatie ontvangen via de instellingen van de systeembronnen. De hardwarematige instellingen en de instellingen in het besturingssysteem moeten in principe met elkaar overeenstemmen. Je kunt via de eigenschappen van het apparaat proberen om andere systeembronnen in te stellen. Je doet dit door: •

Bij de eigenschappen van dit apparaat het vinkje bij Automatische instellingen gebruiken weg te halen. Dit is zeker niet bij elk apparaat te realiseren. Bij sommige apparaten, zal je deze instelling niet kunnen wijzigen.

•

Klik op de knop Instelling wijzigen.

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Je moet meestal een andere basisconfiguratie kiezen in de vervolgkeuzelijst Instelling gebaseerd op. In sommige gevallen krijg je ook hier de melding dat je niet kunt wijzigen.

•

Kies in de keuzelijst de systeembron die je manueel wil instellen en klik op de knop Instelling wijzigen. Voor elke systeembron krijg je een ander dialoogvenster waarin je de mogelijke instellingen kan wijzigen. Bevestig je keuze door een knop op de OK-knop.

Indien je een bepaalde instelling voor een systeembron kiest die reeds gebruikt wordt, zal Windows je daar op attent maken. VVKSO

Ondersteuning IB


•

Je moet de computer opnieuw opstarten om de nieuwe instellingen in werking te zetten.

Je ingreep is succesvol indien je na het opstarten van de computer geen conflicten vindt voor dit apparaat en indien je geen nieuwe conflicten veroorzaakt hebt.

20.7.3

Het werkt nog niet!

Indien je geen conflicten terugvindt in Apparaatbeheer, is het nog altijd mogelijk dat sommige hardware-onderdelen niet correct functioneren. Dit kan een van de volgende oorzaken hebben. •

De stuurprogramma's bevatten fouten of het is niet de meest recente versie voor het gebruikte besturingssysteem.

•

Je hebt een nieuwe versie van het stuurprogramma geïnstalleerd, maar het oude was een betere versie.

•

Het geïnstalleerde stuurprogramma is niet het juiste voor het apparaat.

•

De kaart kan slecht ingeplugd zijn en zo onvoldoende contact geven.

Naast het installeren van een ander stuurprogramma kun je nog een ander uitproberen. •

Volg de probleemoplosser die het besturingssysteem voorziet. Je bereikt deze via de knop Probleem oplossen …

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Steek de kaart eventueel in een ander slot. Soms is het de volgorde van inbouwen die een slecht functioneren veroorzaakt. Het gebruikte slot kan ook defect zijn.

•

Problemen met componenten die op de hoofdkaart zitten, kan je soms oplossen door de BIOS-defaults te laden.

•

Geluidskaarten of andere insteekkaarten hebben meestal meerdere systeembronnen nodig omdat ze eigenlijk meerdere apparaten in zich dragen. Niet gebruikte delen kan je beter desinstalleren. Dit levert soms systeembronnnen op, of lost conflicten op.

•

Er kunnen nog niet-gedetecteerde conflicten zijn. Je moet echt heel systematisch te werk gaan. Je herbegint vanaf een computersituatie die wel werkt en je doorloopt heel de verschillende stappen van de installatie. Elke aanpassing moet je controleren. Slechts op deze manier kan je de fout opsporen.

•

Als het om een poortinstelling gaat, kun je proberen om de instellingen aan te passen in verband met het gebruik van interrupts. Je vindt deze op een afzonderlijk tabblad Poortinstellingen.

•

Eens luid HELP roepen!? Misschien komen de kaboutertjes wel!

VVKSO

Ondersteuning IB


20.8

Labo 101: Installatie van een geluidskaart

Als voorbeeld zullen we een geluidskaart installeren, en de verschillende mogelijke configuraties bekijken. Alles wat hieronder beschreven wordt, is in principe ook toepasbaar voor een ander apparaat. opgave De computer moet uitgebreid worden met een geluidskaart om multimediatoepassingen mogelijk te maken. Een geluidskaart eist echter veel systeembronnen op en kan daardoor moeilijkheden veroorzaken bij configuratie. Beschikbare materialen: een geluidskaart, het verbindingskabeltje tussen de Cd-rom en de geluidskaart, de documentatie, een koptelefoon, de software om dit apparaat te installeren.

20.8.1

Uitvoeringsstappen

•

Vroegere installaties of herconfiguraties kunnen het installatieproces verstoren. In dit geval roep je via de F8-toets het opstartmenu op om in Veilige-modus te starten.

•

Via Apparaatbeheer controleer je op dubbele apparaten en verwijdert deze zoveel mogelijk. Dubbele vermeldingen bij systeemapparaten zijn mogelijk, hier verander je veiligheidshalve niets aan de instellingen. Een normale opstart zal de teveel verwijderde apparaten terug activeren.

•

Indien er reeds een geluidskaart in de computer gezeten heeft, moet je de stuurprogramma's van de vorige kaart verwijderen.

•

Het is aan te raden een overzicht op te stellen van de gebruikte en vrije IRQ’s. Het PnP-systeem kan soms moeilijkheden ondervinden bij het herschikken en tot gevolg hebben dat het systeem blijft hangen.

•

Noteer eveneens de IRQ bezetting bij het opstarten. Stop het boot-proces van de pc onmiddellijk met de Pause/Break-toets wanneer de PCI device listing verschijnt en vergelijk met de genoteerde instellingen.

•

Bouw de geluidskaart in.

20.8.2

De geluidskaart is volledig Plug and Play

Indien je kaart PnP is, kan je de kaart inpluggen in je pc en het toestel daarna gewoon opstarten. In de meeste gevallen herkent Windows XP deze kaart en zal zelf voorstellen doen voor de installatie van de benodigde stuurprogramma's. Je kunt er ook voor kiezen om zelf nieuwe hardware toe te voegen via Configuratiescherm, Hardware in de klassieke weergave.

VVKSO

Ondersteuning IB


In feite wordt op deze manier dezelfde wizard opgestart. Deze methode is nuttig als je bijvoorbeeld via Apparaatbeheer het apparaat hebt ‘verwijderd’. Hieronder vind je het startscherm van de wizard.

Het besturingssysteem detecteert de kaart of het apparaat en geeft een voorstel zoals:

In het bovenstaande voorbeeld installeert het besturingssysteem automatisch de benodigde stuurprogramma's, omdat die beschikbaar zijn op de harde schijf van de computer in de juiste map. Dit is de ideale situatie, maar het kan ook dat er tussenschermen verschijnen zoals de volgende, waarbij je dient te kiezen waar deze stuurprogramma's kunnen gevonden worden.

VVKSO

Ondersteuning IB


Indien tijdens deze installatie de juiste bestanden niet op de juiste plaats gevonden worden kan je in het dialoogvenster Bezig met kopiëren van bestanden onderaan via de keuzelijst het juiste pad opgeven. Na het plaatsen van de juiste cd-rom in de cd-romlezer zal Windows XP de juiste stuurprogramma's kopiëren naar de harde schijf. Om de installatie af te ronden moet de computer meestal herstart worden. Kijk in Apparaatbeheer of het nieuwe apparaat of insteekkaart voorkomt, zonder conflict. Indien tijdens de installatie wordt gemeld dat er geen stuurprogramma werd gevonden, betekent dit meestal dat het informatiebestand (met de extensie *.inf) voor de besturing van de installatie niet werd gevonden. Je moet zelf aangeven waar het programma zich bevindt.

20.8.3

De geluidskaart moet manueel geïnstalleerd worden

•

Voor de kaart ingebouwd wordt, moeten de ruiters van de kaart ingesteld worden op de juiste configuratie voor gebruik binnen dit besturingssysteem.

•

Voor de kaart ingebouwd en geconfigureerd wordt moet je nagaan of deze manueel moet geconfigureerd worden door het uitvoeren van een programma meegeleverd door de fabrikant.

•

Voor de kaart ingebouwd wordt moeten de instellingen van de systeembronnen nagekeken worden en de systeembronnen voor de kaart eventueel gereserveerd worden. Een geluidskaart heeft een IRQ, I/O en DMA nodig.

ISA-geluidskaarten worden meestal niet herkend. Je moet dan het stuurprogramma voor de kaart manueel installeren. •

Je start de wizard Wizard hardware toevoegen.

•

Start de hardwareherkenning via de knop Volgende.

•

Beantwoord de vraag in één van de volgende schermen over de automatische herkenning dat je deze zelf uit de lijst gaat selecteren en klik daarna op de knop Volgende.

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Selecteer in het volgende tabblad als hardwaretype het te installeren type. In dit geval is dit Besturing voor geluid, video en spelletjes.

Selecteer in het volgende dialoogvenster het type geluidskaart waarover je beschikt als die er tussen staat, en druk dan op diskette.

Vanaf dit punt vervalt de werkwijze in deze van vorige paragraaf.

20.8.4

De geluidskaart moet een nieuw stuurprogramma krijgen

Het gebeurt dat er een fout zit in het stuurprogramma van een apparaat of dat de fabrikant een nieuwere en/of betere versie op de markt brengt dan bijvoorbeeld het stuurprogramma voorzien in Windows. Je kunt het stuurprogramma rechtstreeks bijwerken op de volgende manier: •

In het dialoogvenster Apparaatbeheer te bereiken vanuit het Systeem in het configuratiescherm open je de gebruikte hardwareklasse.

•

Je kiest de eigenschappen van het betreffende apparaat, en je kiest het tabblad Stuurprogramma.

•

Onderaan vind je vier knoppen: de bovenste is om de details van het stuurprogramma te bekijken, en de tweede is om het stuurprogramma bij te werken.

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Bij het klikken op de knop om de details te bekijken, krijg je een lijst van alle bestanden die het reeds geïnstalleerde stuurprogramma uitmaken.

•

Om het stuurprogramma bij te werken klik je op de overeenkomstige knop. Er wordt een wizard opgestart voor het verwerken van de updates van de hardware.

•

Je antwoordt gepast op de vraag of Windows zelf naar een recenter stuurprogramma moet zoeken. Het beste is om dit automatisch te laten verlopen, maar het kan ook zijn dat het besturingssysteem deze niet automatisch vindt.

•

In het volgende venster geef je de juiste zoekopties op.

•

Je duidt de juiste plaats van het stuurprogramma aan na een klik op de knop Bladeren, na keuze van de juiste hardwareklasse.

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Indien het vernieuwde stuurprogramma correct werd geïnstalleerd, krijg je de onderstaande melding.

•

Indien na het herstarten van de computer kan het zijn dat het apparaat niet correct functioneert. Je kunt dan nog steeds de twee onderste knoppen gebruiken op het tabblad Stuurprogramma van het eigenschappenvenster van dit apparaat. Je krijgt dan een aangepaste boodschap voor je de gewenste bewerking kunt uitvoeren.

VVKSO

Ondersteuning IB


20.9

Meerdere hardwareprofielen instellen

Problemen met IRQ's, DMA-kanalen en I/O-adressen kan je niet steeds omzeilen. Er ontstaan vaak problemen indien in alle slots uitbreidingskaarten steken en je de bronnen moet verdelen. Andere problemen zijn onoplosbaar, bijvoorbeeld indien twee apparaten sowieso dezelfde systeembronnen nodig hebben. In Windows XP heb je de gelegenheid om meerdere hardwareprofielen naast elkaar te definiëren en per sessie te bepalen welk profiel actief moet zijn. Hierdoor bepaal je welke hardwarebronnen die sessie beschikbaar moeten zijn. Werken met verschillende hardwareprofielen is nuttig in de volgende gevallen.

Je kan de hardwarecomponenten die conflicten veroorzaken naast elkaar gebruiken in afzonderlijke profielen.

Door verschillende hardwarecomponenten te verwijderen in een bepaald profiel, kun je bijvoorbeeld de hoeveelheid beschikbaar werkgeheugen verhogen.

20.9.1

Een hardwareprofiel instellen en definiëren

Om een hardwareprofiel in te stellen, ga je als volgt te werk. •

Je kiest Configuratiescherm, Systeem en activeert het tabblad Hardware. Je kiest dan de knop Hardwareprofielen.

•

Je markeert een profiel dat als basis moet dienen, en je klikt vervolgens op de knop Kopiëren. Nadat je een naam hebt opgegeven voor het hardwareprofiel, klik je op OK.

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Er wordt een kopie gemaakt van de originele instellingen onder de nieuwe naam. Je vindt beide profielen terug in het dialoogvenster Hardwareprofielen.

•

Om de hardwareprofielen in te stellen moet je de computer herstarten.

20.9.2

De computer opstarten met verschillende hardwareprofielen

Indien je verschillende hardwareprofielen ingesteld hebt, verschijnt tijdens het opstarten een bootmenu als het onderstaande, met de keuze uit de beschikbare hardwareprofielen.

VVKSO

Ondersteuning IB


De keuze die je hier maakt is het hardwareprofiel dat binnen de Windows-sessie die je nu opent actief zal zijn.

20.9.3 •

Andere hardware instellen per profiel

Als je een bepaald apparaat uit een profielbestand wilt verwijderen, selecteer je dat apparaat in het dialoogvenster Apparaatbeheer, en klikt op de knop Verwijderen of Uitschakelen. In het dialoogvenster om dit verwijderen te bevestigen, kun je via speciale opties vastleggen of je het apparaat uit één of uit alle profielen wenst weg te laten.

Niet elk apparaat kan uitgeschakeld worden. Je kunt bijvoorbeeld niet de harde schijf van de computer uitschakelen, want dan zou deze onmiddellijk ophouden met werken. Via de optie Nieuwe Hardware uit het configuratiescherm kan je nu nieuwe hardware toevoegen of laten detecteren voor het hardwareprofiel dat je tijdens de systeemstart geactiveerd hebt.

20.9.4

De status van de apparaten controleren

Je controleert de status van de apparaten in Apparaatbeheer. Nu moet je echter nog extra nakijken of deze component kan gebruikt worden binnen het hardwareprofiel dat actief is in deze Windows-sessie. Op het tabblad Algemeen van de Eigenschappen van de component vind je een groepsvak Apparaatgebruik indien deze component via een hardwareprofiel kan geactiveerd worden.

20.10

Labo 102: Randapparaten installeren

Probeer de werking van hardwareprofielen uit.

VVKSO

Ondersteuning IB


Maak een eigen schema van de opeenvolgende stappen die je moet doorlopen bij het aansluiten van een nieuw apparaat. Je maakt dit best heel gestructureerd! Voeg in het schema een beslissingsschema in, met de verschillen tussen de manuele en automatische installatie. Dit een schema zal je nog veel gebruiken. Denk er aan om het regelmatig te actualiseren door je opgedane ervaring. Bouw één of meerdere insteekkaarten in. Maak een scanner operationeel bij een computer. Beschrijf je ervaringen uitvoerig voor verder gebruik. Je moet er in een bedrijfssituatie voor zorgen dat je notities ook voor anderen leesbaar en bruikbaar zijn. Houd daar nu ook terdege rekening mee! Bekijk de configuraties van meerdere computersystemen en kijk na of je deze met je nieuwe kennis niet zou kunnen optimaliseren. Je ervaringen meedelen aan anderen en gebruik maken van de ervaringen van anderen is essentieel om een goed werkend systeem als beheerder van computers te maken. Op het Internet zijn er tal van nieuwsgroepen waarin deze ervaringen meegedeeld worden en waar je vragen kan lanceren.

Zoek er zo een aantal op, en maak hiervan een referentielijst.

Een heel goede portaalsite is http://www.tomshardware.com.

Bezoek deze site en probeer er je weg in te vinden. Maak een goede referentielijst voor het materiaal dat je ter beschikking hebt in de labosituatie. Bij problemen moet je weten welke component voor problemen zorgt, waar je de recentste stuurprogramma's kunt vinden, en waar je met je problemen terecht kan.

VVKSO

Ondersteuning IB


21

Communicatie

21.1

Communicatie-interface

Als computers in een beperkte omgeving met elkaar verbonden zijn, spreek je van een lokaal netwerk of LAN (Local Area Network). Verschillende LAN’s die over grotere afstanden met elkaar verbonden zijn, noem je een WAN (Wide Area Network). Het Internet is het grootste computernetwerk ter wereld. Duizenden lokale netwerken van bedrijven, onderwijsinstellingen, regeringsinstellingen, allerlei organisaties en particulieren zijn met elkaar verbonden. Miljoenen mensen gebruiken het Internet dagelijks voor elektronische post, om informatie te zoeken, om handel te drijven enz. Een WAN impliceert datatransport over grote afstanden. In sommige gevallen zijn de afzonderlijke netwerken onderling verbonden met glasvezelkabels om grote hoeveelheden datatransport tegen hoge snelheden te waarborgen. Meestal gebeurt de datacommunicatie echter over gewone telecommunicatielijnen. De verbinding kan vast zijn of een kiesverbinding. Bij een vaste verbinding ligt de verbinding altijd open en is er dus permanent contact tussen de diverse netwerken. Bij een kiesverbinding moet er eerst ingebeld worden. Toegang tot het Internet kan tegenwoordig ook via de TV-kabel. De verschillende technieken om een snel en betrouwbaar datatransport te garanderen, blijven evolueren om nog hogere snelheden te halen. De transmissiesnelheid is de snelheid waarmee de gegevens getransporteerd worden. Ze wordt bepaald door het gebruikte medium (glasvezel, kabel, telefoonlijn, draadloos, …) en door de gebruikte techniek om de gegevens te coderen. Je drukt ze uit in bits per seconde (bit/s of bps).

21.2

Analoge modem

http://www.56k.com/ http://www.modemhelp.com/

21.2.1

Werking

Een telefoonlijn is gemaakt om geluid door te sturen. Geluiden worden als analoge (golf)signalen over de lijn gestuurd. Computerdata zijn echter digitaal. Een modem vormt deze digitale gegevens om in een analoog signaal (moduleren) en verzendt ze via de telefoonlijn. Bij ontvangst vormt een andere modem de analoge signalen weer om in digitale gegevens (demoduleren).

De computer communiceert met de modem door middel van een communicatieprogramma. De computer stuurt digitale informatie naar de eigen modem. Deze gaat na wat de computer vraagt. De modem kan in feite worden beschouwd als een gespecialiseerde computer. Hij controleert de gegevens op fouten en comprimeert ze eventueel zodat ze minder ruimte innemen en sneller verzonden kunnen worden. VVKSO

Ondersteuning IB


Wanneer de modem de opdracht krijgt gegevens te verzenden, worden die gegevens omgezet in elektromagnetische signalen met behulp van een modulator. Het signaal wordt dan via de lijnuitgang naar de telefoonlijn getransporteerd. De lijnuitgang heeft een bepaalde interface of koppeling die de modem beschermt tegen de spanning van de telefoonlijn. Aan de andere kant van de lijn staat ook een modem die op haar beurt het binnengekomen signaal verwerkt, met hulp van de processor en de demodulator. Elke communicatie verloopt in verschillende fasen.

•

Computer 1 beveelt aan zijn modem om het telefoonnummer van een andere modem te kiezen en een verbinding te proberen maken.

•

De modem van computer 2 ontvangt het signaal en antwoordt.

•

De zogenaamde handshake stelt beide modems op elkaar af: beide modems starten een uitwisselingsprogramma van technische gegevens en stellen zich dan op elkaar in. De snelheid van de modem, capaciteit van de lijn of het protocol zijn slechts enkele van de technische gegevens die worden uitgewisseld.

•

Wanneer beide modems op elkaar zijn afgesteld, zijn de twee computers met elkaar verbonden, er ligt als het ware een seriële lijn tussen beide computers. Zij kunnen nu gegevens uitwisselen.

•

Het communicatieproces kan door elk van de computers en modems worden afgesloten.

Protocol Iedereen die communiceert met behulp van de computer, gebruikt mogelijk een andere combinatie van hardware en software. Om ervoor te zorgen dat communicatie desondanks mogelijk is, wordt er gewerkt met protocollen. Een protocol wordt gevormd door een aantal afspraken voor de communicatie tussen computers. Willen twee computers met elkaar kunnen communiceren, dan moeten ze gebruik maken van hetzelfde protocol. In een protocol zitten afspraken rond overdrachtssnelheid, gegevenscompressie, foutcorrectie enz. Protocollen voor bestandsoverdracht specificeren hoe bestanden van de ene naar de andere computer verzonden moeten worden. Xmodem en Kermit zijn twee bekende bestandsoverdrachtsprotocollen. Ze leggen vast hoe een bestand opgedeeld wordt in pakketjes om te versturen, met welke gegevens elk pakketje begint en eindigt, het aantal bits dat een pakketje gegevens bevat enz.

21.2.2

Kenmerken

Modems onderscheiden zich van elkaar door de volgende kenmerken. •

bps: snelheid waarmee de gegevens verstuurd en ontvangen worden. De nieuwste analoge modems werken tegen een maximale transmissiesnelheid van 56 000 bps of 56 kbps.

•

stem/data: sommige modems hebben een schakelaar om te schakelen tussen stem en data-modus. In data-modus werkt de modem zoals een gewone modem. In stem-modus werkt hij als een telefoontoestel. Dergelijke modems zijn voorzien van een luidsprekertje en een microfoon.

•

auto-answer: een auto-answer modem maakt het de computer mogelijk om oproepen te ontvangen gedurende je afwezigheid.

VVKSO

Ondersteuning IB


•

data compressie: de transmissiesnelheid wordt dikwijls nog verhoogd door het toepassen van compressietechnieken. De snelheid van het transport blijft even groot, maar door de compressie worden per tijdseenheid meer gegevens doorgestuurd. Zender en ontvanger moeten dezelfde compressietechniek gebruiken.

•

flash memory: sommige modems bevatten flash memory in de plaats van conventionele ROM. Dit betekent dat communicatieprotocollen kunnen geüpdatet worden indien nodig.

•

Fax voorziening: de meeste modems zijn faxmodems, dit betekent dat ze faxen kunnen verzenden en ontvangen.

Voor sommige modemkenmerken bestaan standaarden. Het gaat hier vooral om snelheid, compressie en foutencontrole. Code

Betekenis

V.22

overdrachtsnelheid 1 200 bps

V.22bis


V.32


V.32bis


V.32terbo

overdrachtsnelheid van maximaal 19 200 bps

V.Fast of V.34


V.34bis


V.90

overdrachtsnelheid van maximaal 56Kb, maar deze norm is asymmetrisch

Er bestaan zowel interne (een kaart in de pc) als externe (een kleine doos die je via de seriële poort met de pc verbindt) modems.

VVKSO

Ondersteuning IB


Voor- en nadelen van de interne modem Voordelen

• • •

Hij neemt geen ruimte op het bureau. Hij neemt geen aansluiting aan de achterkant van de computer in beslag (geen vrije seriële poort noodzakelijk). Hij is goedkoper, want het is nauwelijks een printplaat.

Nadelen

• • • •

Er is geen indicatie van de activiteiten van de modem. Hij is gevoeliger voor elektronische schade, bijvoorbeeld door blikseminslag (net als alle andere computeronderdelen). Hij is moeilijker te installeren (want de computer moet geopend worden, iets waar niet iedereen zich bij op zijn gemak voelt). Hij neemt ruimte in binnen de computer (er moet een uitbreidingspositie vrij zijn).

Voor- en nadelen van de externe modem Voordelen

• • • • •

De lampjes geven de werking van de modem aan. Hij is beter beschermd tegen elektronische schade. Hij is eenvoudiger te installeren (je hoeft alleen maar met wat kabels te worstelen). Er hoeft geen uitbreidingspositie binnen in de computer vrij te zijn. Je kunt hem bij verschillende computers gebruiken.

Nadelen

• • •

Je hebt kabels nodig om hem aan te sluiten. Hij neemt ruimte in op je bureau. Hij is wat duurder door de kast, de lampjes en de voeding.

Een van de voordelen van een externe modem is dat je de werking kan volgen via LED’s. De mogelijke LED’s en hun betekenis worden hierna weergegeven. TST

interne modemtest bij opstarten, nadien zal het knipperen bij foutcorrectie

MR (of PWR)

Modem is klaar (Ready) voor gebruik

TR (of DTR)

de modem ontvangt signaal van de computer (Terminal Ready) en is klaar

SD (of TD)

Send of Transmit Data

RD

ontvangen (Read) van Data

OH

OffHook: geeft aan dat de lijn in gebruik is genomen door de modem

CD (of DCD)

Data Carrier Detect: de andere modem wordt herkend, de verbinding wordt gemaakt of aangehouden

AA

Auto Answer: als dit lampje brandt zal bij een binnenkomend belsignaal de modem opnemen

HS

de modem werkt op de hoogste snelheid die de modem aankan

VVKSO

Ondersteuning IB


21.3

ISDN http://www.telecomwereld.nl/techniek.htm

21.3.1

Werking

ISDN is de afkorting van Integrated Services Digital Network. Bij een ISDN-aansluiting spreekt men niet meer van gewone (telefoon)netlijnen maar van communicatiekanalen en signaleringskanalen. De communicatiekanalen (B-kanalen) dienen voor het transport van informatie, de signaleringskanalen (D-kanalen) dienen ter ondersteuning van dit transport. Een inkomend gesprek wordt over het signaleringskanaal aangekondigd, het gesprek zelf wordt over het communicatiekanaal gevoerd. ISDN biedt de integratie van alle huidige vormen van communicatie. Het communicatiekanaal kun je op vele manieren benutten, bijvoorbeeld voor spraak, tekst, data en beeld. ISDN komt in twee vormen: ISDN-2 en ISDN-30. Het getal geeft het aantal communicatiekanalen aan. Met ISDN-2 heb je de beschikking over 2 communicatiekanalen en met ISDN-30 heb je 30 communicatiekanalen. Het aantal communicatiekanalen geeft aan hoeveel randapparaten er tegelijkertijd kunnen worden gebruikt. Een ISDN-2 aansluiting biedt dus dezelfde capaciteit als twee analoge netlijnen (maar lang niet dezelfde functionaliteit!). Er wordt zowel bij ISDN-2 als bij ISDN-30 maar één signaleringskanaal gebruikt. Bij ISDN-2 is dat signaleringskanaal 16 kbps, bij ISDN-30 is dat 64 kbps. De B-kanalen zijn altijd 64 kbps. Hieronder kun je schematisch de verschillen tussen ISDN-2 en ISDN-30 zien.

ISDN-2: 2 B-kanalen van 64 kbps. 1 D-kanaal van 16 kbps.

21.3.2

ISDN-30: 30 B-kanalen van 64 kbps. 1 D-kanaal van 64 kbps.

Kenmerken

Bij ISDN-2 beschikt men in feite over dezelfde capaciteit als bij 2 analoge netlijnen. Deze 2 lijnen (kanalen) kunnen gelijktijdig en onafhankelijk van elkaar worden gebruikt. Terwijl je over het eerste communicatie-kanaal een fax stuurt kun je over het tweede communicatie-kanaal een telefoongesprek voeren. Ook voor Internet gebruik je één communicatie-kanaal, het tweede communicatie-kanaal is dan vrij voor inkomende telefoongesprekken of kan gebruikt worden om zelf een gesprek te voeren. Een ander belangrijk punt is dat de gebruiker geen zicht heeft op de kanalen B1 en B2. Als één van deze B-kanaal in gebruik is neemt de ISDN-apparatuur automatisch het andere kanaal. De twee communicatiekanalen kunnen ook gecombineerd worden tot één kanaal van 128 kbps. De gegevens worden dan evenredig over de beide B-kanalen verdeeld. Het

VVKSO

Ondersteuning IB


delen van de data over 2 kanalen noemt men load-sharing. Bij gelijktijdig gebruik van 2 B-kanalen betaal je ook voor 2 openstaande verbindingen. ISDN-30 biedt de klant maar liefst 30 communicatiekanalen. ISDN-30 wordt dan ook gebruikt om een snelle dataverbinding op te bouwen voor grote computersystemen, om bedrijfstelefooncentrales op het telefoon-netwerk aan te sluiten of om verbindingen te leggen tussen meerdere bedrijfstelefooncentrales. Je sluit een pc aan op een ISDN-lijn via een ISDN-adapter of een ISDN-modem. Men spreekt van een adapter indien deze in de computer geplugd wordt, dus een insteekkaart is. Een adapter wordt hardwarematig door de computer als een netwerkkaart gezien en behandeld. Een modem (steeds extern) wordt steeds aangesloten via een seriële poort. De term modem is hier verkeerd gekozen, aangezien er helemaal geen conversie analoog/digitaal nodig is. De juiste benaming is een Terminal Adapter (TA). Bij de hardware hoort natuurlijk aangepaste software om de verbinding tot stand te brengen en de data door te sturen.

Alle voor- en nadelen die beschreven werden voor een inwendige of uitwendige analoge modem gelden ook voor een ISDN-modem of -adapter. Toch is het in dit geval zo dat de inwendige versie de voorkeur geniet aangezien de seriële poort de snelheid van de terminal adapter niet kan halen. Een adapter overschrijdt met een compressie van 2:1 ruimschoots de maximale snelheid van 232 kbps van een hogesnelheids-COM-poort. Dit betekent in de praktijk dat er slechts 115 000 bps in plaats van 128 000 bps kunnen gebruikt worden.

21.4

ADSL

http://www.adsl.com/adsl_tutorial.html http://www.adsl-online.net http://www.adsl-bc.org/ http://adsl.start.be/

21.4.1

Werking

Een modernere techniek waarbij het datatransport eveneens via de telefoonlijn verloopt, is ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line). Om een gesprek te voeren via de telefoonlijn worden lage frequenties (tussen 0 KHz en 4 KHz) gebruikt. ADSL maakt gebruik van de hoge frequenties (tussen 4 KHz en 2,2 MHz) voor het digitale transport van data. Je kan dus tezelfdertijd dezelfde lijn gebruiken voor een gesprek en voor datatransmissie.

VVKSO

Ondersteuning IB


De transmissiesnelheden in beide richtingen zijn verschillend: tot 9 Mbps downstream (naar de gebruiker) en tot 640 Kbps upstream (van de gebruiker naar de server), vandaar de term asymmetric.

21.4.2

Kenmerken

Voor ADSL heb je een speciale ADSL-modem nodig. Als je vandaag in België ADSL gebruikt voor een verbinding met het Internet, heb je geen telefoonkosten per sessie. Je betaalt een maandelijks abonnement aan Belgacom en neemt een speciaal ADSL-abonnement bij de provider. Je kunt wel bij een pak Belgische Internet-providers terecht met een ADSL-verbinding. Ook Belgacom (Turboline) biedt mogelijkheden voor ADSL.

VVKSO

Ondersteuning IB


21.5

Kabelmodem

http://www.telenet.be http://www.kabelmodem.nl http://www.cable-modem.net/ http://www.cablemodemhelp.com/

21.5.1

Werking

Een kabelmodem is een toestel dat toegang verleent tot het Internet via de TV-kabel. Dit is steeds een extern toestel dat aangesloten wordt met een netwerkkabel op een netwerkkaart in jouw computer. Het is immers zo dat de signalen die nodig zijn om de TV-beelden te versturen, niet de gehele bandbreedte van de kabel die gebruikt wordt voor deze technologie in beslag nemen. Het kan zijn dat de firma in sommige buurten enkel coaxkabel gebruikt. In andere regio’s wordt er glasvezelkabel gebruikt tot aan een bepaald verdeelpunt, en daarna verdeeld met coaxiale kabel. Elk televisiesignaal dat over de kabel gestuurd wordt, gebruikt één toegekend 6 MHzkanaal op de kabel. Per uitgestuurde televisiezender wordt één televisiesignaal gebruikt. Bij elke abonnee komen alle televisiezenders binnen en de televisie-installatie ter plaatse bepaalt welk signaal op dat moment bekeken wordt. Het uitsturen gebeurt aan de hand van een broadcast. Dit betekent dat iedereen kan gebruik maken van dezelfde signalen en dat deze niet per abonnee dienen opgestuurd worden.

De bandbreedte van deze kabel is veel groter dan het aantal uitgestuurde televisiesignalen, waardoor de overgebleven ruimte kan gebruikt worden voor Internetverkeer. •

Het downstream-verkeer (gegevens van het Internet naar een bepaalde computer van een eindgebruiker) gebruikt één (of meerdere gekoppelde) nog vrij 6 MHzkanaal. De gebruikte apparaten zorgen er immers voor dat het signaal er identiek uitziet als een televisiesignaal.

•

Het upstream-verkeer (van de individuele gebruiker naar Internet toe) vraagt nog minder bandbreedte, enkel een 2MHz-kanaal aangezien de meeste gebruikers veel meer downloaden dan uploaden.

21.5.2

Kenmerken

Doordat de signalen voor dataverkeer op dezelfde kabel geplaatst worden als de televisiesignalen heb je hiervoor twee soorten apparaten nodig:

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Bij de eindgebruiker heb je een kabelmodem nodig.

•

Bij de provider is een CMTS (Cable Modem Termination System) nodig. Dit apparaat neemt de verschillende signalen van meerdere eindgebruikers in ontvangst. Het zet ook elk signaal om in een verstaanbaar signaal voor netwerkverkeer en geeft dit signaal door aan een router. Als een CMTS een signaal ontvangt voor een bepaalde kabelmodem, zet deze CMTS het signaal om in een vorm die te ontvangen is door een bepaalde kabelmodem.

De apparaten zijn zo ontworpen en geconfigureerd dat kabelmodems signalen kunnen doorgeven aan en ontvangen van CMTS-apparaten. Kabelmodems zijn zo geconfigureerd dat ze onderling niet in staat zijn om signalen uit te wisselen en aan elkaar door te geven. Via de kabel kunnen theoretisch heel hoge snelheden bereikt worden. Kabelmodems gebruiken echter slechts een deel van deze bandbreedte aangezien ook de televisie- en telefoniesignalen over deze kabel verstuurd worden. Met de kabelmodems die nu op de markt zijn, kan je een snelheid halen van 400 Kbps (upstream) en 30 Mbps (downstream). Je haalt echter zelden deze vermelde maximumsnelheden. Jouw snelheid is afhankelijk van heel wat factoren, waaronder: -

Aantal gekoppelde 6 MHz-kanalen die gebruikt worden voor Internetverkeer,

-

Aantal gebruikers op het gedeelde Internetkanaal,

-

belasting van het providernetwerk,

-

plaats van jouw knooppunt in het netwerk,

-

de snelheid van Internet,

-

of de informatie beschikbaar is op de server van jouw provider.

VVKSO

Ondersteuning IB


21.6

Huurlijnen

http://www.belnet.be/about/connexion_nl.htm http://www.belgacom.be/

21.6.1

Werking

Een huurlijn is een vaste verbinding tussen twee locaties. Bedrijven die vestigingen hebben op verschillende plaatsen en die permanente netwerkverbindingen willen openhouden, kiezen vaak voor een vaste verbinding of huurlijn (leased line). De verbinding kan niet door derden worden gebruikt, zoals wel het geval is bij een kieslijn.

21.6.2

Kenmerken

Voordelen van een leased line ten opzichte van een kieslijn zijn de snelle opbouw van de verbinding, de beschikbaarheid (nooit in gesprek) en de lage kosten bij intensief gebruik. In principe zijn er twee soorten huurlijnen. •

Een analoge huurlijn is eigenlijk gewoon een ouderwetse telefoonlijn met koperdraadjes, alleen dan zonder kiestoon en met een iets betere kwaliteit.

•

Een digitale huurlijn is vergelijkbaar met ISDN (al wordt er gebruik gemaakt van andere technieken). De data zijn van het beginpunt tot het eindpunt helemaal digitaal.

Een digitale huurlijn heeft ook een basiscapaciteit van 64 kbps, maar kunnen net zoals ISDN aan kanaalbundeling doen. De capaciteit kan in stappen van 64 opgedreven tot 512 kbps. Ook 2 Mbps huurlijn en zelfs 34 en 140 Mbps zijn mogelijk, maar de kosten zijn navenant. Voor een huurlijn wordt een vast bedrag per maand aangerekend onafhankelijk van de hoeveelheid trafiek. Bovendien gaat het om een lijn voor privé-gebruik en dus zijn betrouwbaarheid en discretie optimaal. Wat zijn volgens Belgacom nog andere troeven van een huurlijn?

21.7

Providers

http://providers.digibel.be/index.html

VVKSO

Ondersteuning IB


De toegang tot het Internet wordt verzekerd door een provider. Een Internet Service Provider (ISP) heeft een uitgebreid computersysteem dat via speciale lijnen constant in verbinding staat met het Internet. Maak je gebruik van een gewone analoge lijn, dan bel je naar de provider bij wie je een abonnement hebt, liefst via een inbelpunt (POP = Point of Presence) in je eigen telefoonzone. Je betaalt je provider per maand of per jaar, of per tijdseenheid. Er zijn ook heel wat providers die gratis toegang verlenen. De provider biedt een doorgang naar het Internet. Een dienst die je steeds van de provider krijgt, is het gebruik van de DNSservers van de provider. Een provider kan verschillende diensten leveren die beschikbaar zijn op het Internet.

eigen diensten: www, ftp, irc, mail

Internet

modem

gebruiker provider

• Op het World Wide Web vind je een ontzettend groot aanbod aan informatie. Voor het raadplegen van de informatie gebruik je een speciaal programma, nl. een webbrowser zoals Netscape of Microsoft Internet Explorer. • Via FTP (File Transfer Protocol) kan je software naar je eigen computer downloaden of naar een andere computer versturen. • Met IRC (Internet Relay Chat) kan je via het toetsenbord ’gesprekken’ voeren met andere internetgebruikers. • Via E-mail (elektronische post) stuur je berichten naar andere internetgebruikers, eventueel samen met computerbestanden. • In nieuwsgroepen (newsgroups) kan je berichten posten en reageren op berichten van anderen. • Als de provider ruimte ter beschikking stelt waarop je je eigen website kan publiceren, dan doet hij web hosting. Onder andere volgende providers bieden Internettoegang aan in Vlaanderen: -

Skynet-Belgacom

-

Planet Internet

-

Telenet

-

Tiscalinet

Niet alle providers bieden dezelfde diensten aan, of zijn even interessant in jouw regio.

21.8

Labo 103: Vergelijking van verbindingen en providers Bij welke Belgische Internet-providers kun je terecht met een ADSL-verbinding?

VVKSO

Ondersteuning IB


Welke mogelijkheden biedt Belgacom (Turboline) voor ADSL? Hoeveel kost een Internet-aansluiting via de kabel ongeveer? Welke communicatie-interface wordt bij jou in de klas gebruikt? Waarom werd hiervoor gekozen?

Wat zijn volgens Belgacom de troeven van een huurlijn? Maak een vergelijking tussen de verschillende communicatie-interfaces wat snelheid, performantie en bandbreedte betreft. Zoek een overzicht van de diensten die door de verschillende providers aangeboden worden op het Internet. Welke verschillende testen zijn er beschikbaar? Welke provider komt er volgens jouw criteria als beste uit de test? Welke communicatie-interfaces ondersteunen deze providers? Maak een vergelijking van diensten en kostprijs.

21.9

Labo 104: Domeinnamen

http://www.dns.be

21.9.1

URL

Als je in de Internet-browser bepaalde informatie wilt bekijken, dan typ je in het adrestekstvak een symbolisch adres in: een Uniform Resource Locator (of URL). Het is een uitdrukking die een locatie van een informatiebron op Internet aangeeft en aanduidt hoe die informatiebron opgehaald moet worden. Voorbeelden http://www.vsko.be/vvkso/index.htm ftp://bond.edu.au/pub/Minerva/msql/faq.txt De eerste URL geeft aan dat het bestand index.htm uit de map vvkso\ van de server met domeinnaam www.vsko.be moet opgeladen worden in de browser met het http-protocol. De tweede URL geeft aan dat het bestand faq.txt uit de map pub\Minerva\msql van de server met domeinnaam bond.edu.au moet gedownload worden met het ftp-protocol. Je herkent hierin enigszins de structuur van een mappenlijst op een harde schijf. In beperkt mate is het daar ook mee te vergelijken. Als je in een URL van de vorm http:// geen bestandsnaam opgeeft, wordt automatisch het bestand met de naam index.htm of default.htm opgehaald. Dit is de standaardwaarde die ingesteld werd door de beheerder van de webserver. Als je een website maakt, is het verstandig de hoofdpagina deze naam te geven. VVKSO

Ondersteuning IB


21.9.2

Domeinnaam

Meestal wordt zoals hierboven in plaats van het IP-adres de corresponderende domeinnaam (domain name) gebruikt. Een IP-adres is voor computers wel duidelijk, maar voor mensen minder gemakkelijk om te onthouden. Daarom hebben de meeste hosts (servers die vast verbonden zijn met het Internet) naast hun vast IP-adres ook een alfanumerieke naam die hiermee correspondeert. Een domeinnaam bestaat meestal uit 3 delen, bijvoorbeeld www.microsoft.com, www.vsko.be. Amerikaanse hosts hebben een naam die meestal eindigt op een drieletterige code zoals .gov of .org. Dit laatste deel is nog uit de begintijd van Internet, waarin werd geprobeerd het groeiende aantal hosts onder te verdelen in kleinere groepen: de toplevel-domeinen (TLD). Buiten de VS wordt een ander systeem gehanteerd, namelijk landcodes. Omdat je veel van deze Amerikaanse codes tegenkomt volgt hier een beschrijving: .arpa - de allereerste adressen van het ARPA-net, de voorloper van Internet, .com

- commercïele site,

.edu

- educatieve instelling,

.gov

- regeringssite,

.mil

- militaire instelling,

.net

- netwerkinstelling, meestal sites die zich bezighouden met Internet,

.org

- andere organisaties (non-profit).

De moderne naamgeving voor domeinen is meer internationaal georiënteerd. Zo kunnen we in een oogopslag zien waar bijvoorbeeld een e-mail bericht vandaan komt. Het laatste deel van een internationaal domein bestaat uit twee letters. Voor België is dat .be.

Op http://www.iana.org/cctld/cctld-whois.htm vind je een lijst van alle landen die een TLD hebben.

Het middelste deel van de naam is meestal de naam van de organisatie en het eerste deel is dikwijls een aanduiding van de Internetdienst waaronder het domein opereert, bijvoorbeeld www of ftp. Je kan zo met een beetje geluk zelf het adres (domeinnaam) van een firma of organisatie vinden.

VVKSO

Ondersteuning IB


Probeer enkele domeinnamen van automerken of andere firma’s en controleer of ze bestaan.

21.9.3

Registreren

Domeinnamen moeten gekoppeld worden aan IP-adressen, ze moeten dus even uniek zijn als een IP-adres. Als een organisatie een bepaalde domeinnaam wilt gebruiken, moet zij deze kopen en laten registreren. Niemand anders kan deze naam dan nog opeisen. InterNIC is de organisatie die zich bezighoudt met registratie van IP-adressen en domeinnamen. Voor België kan men terecht bij de vzw DNS, site www.dns.be

Hoeveel kost het om een domeinnaam te laten registreren?

Waar heb je de mogelijkheid om een gratis domeinnaam aan te vragen? Wat is het verschil met een betalende domeinnaam?

De groei van het aantal domeinnamen http://www.dns.be/nl/AboutUs/statistics.htm.

21.9.4

in

België

kun

je

bekijken

op

DNS

Om een verbinding te maken met een server wordt zijn domeinnaam gebruikt door de eindgebruiker in plaats van het IP-adres, waardoor de server effectief bereikbaar is. Er is dan een systeem nodig dat domeinnamen in IP-adressen omzet: het Domain Name System (DNS). DNS-Servers zetten domeinnamen om in IP-adressen. De eindgebruiker maakt meestal gebruik van de DNS-server(s) van zijn provider.

Met DOS-programma ping.exe (standaard voorzien in het besturingssysteem) kun je nagaan of je contact krijgt met een bepaald adres. Het IP-adres van de correspondent wordt hierbij weergegeven. Voer aan de DOS-prompt een ping uit naar de website van de VRT met het volgende commando: Ping www.vrt .be Het weergegeven IP-adres is 195.0.110.48. Dit is het IP-adres van de computer die de website van de VRT bevat. Het onderstaande commando zal hetzelfde resultaat geven. Ping 195.0.110.48 Probeer in de browser om de website te bereiken door gebruik te maken van dit IP-nummer. VVKSO

Ondersteuning IB


21.9.5

DHCP

DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) is een protocol waarmee het toekennen van IP-adressen geautomatiseerd wordt. Ieder toestel dat aansluit op het Internet moet een uniek IP-adres krijgen, zonder DHCP moet dit adres manueel ingevoerd worden. In het begin van elke Internetsessie krijg je via DHCP een (dynamisch) IP-adres toegekend. Als je een directe verbinding hebt met het Internet, kun je het IP-adres dat je toebedeeld is opzoeken met ipconfig.exe (via Start, Uitvoeren). Maak een verbinding met het Internet en bekijk het IP-adres dat je kreeg op het netwerkapparaat dat rechtstreeks met Internet verbonden is. Van welke klasse is het? Bekijk dit IP-adres gedurende een aantal dagen of weken. Bij heel wat providers kan je hierin een patroon ontdekken.

21.10

Met Windows XP het Internet op

Windows XP beschikt standaard over een prima set gereedschappen om communicatie met en over het Internet in orde te maken. Dat is immers één van de belangrijke veranderingen in Windows XP in vergelijking met de vorige versies van het Windowsbesturingssysteem. Eén van deze voorzieningen is een wizard om een nieuwe Internetverbinding te maken of een bestaande verbinding te wijzigen.

21.10.1

Nodige informatie

Vooraleer je de wizard opstart, verzamel je beter de onderstaande informatie die moet ingevuld worden: •

Het inbelnummer van de provider of de manier dat er een verbinding met de provider dient gemaakt te worden.

•

De gebruikersnaam en het wachtwoord voor de verbinding met de provider. Deze gegevens krijg je als je een overeenkomst afgesloten hebt met een provider. Deze gegevens komen soms voor op een cd-rom of in een brief.

•

De typen en de namen of IP-adressen van de servers die de inkomende en uitgaande post afhandelen. De server voor inkomende post is de zogenaamde POP3-server. De server voor uitgaande mail is een SMTP-server. Deze gegevens worden ook door de provider verstrekt en je eigen e-mailadres indien je ineens je mailinstellingen wenst in orde te maken Indien je met meerdere e-mailadressen werkt, dan kan de POP3-server verschillen, maar de SMTP-server dient steeds deze te zijn van de provider waarmee je een overeenkomst hebt.

•

De naam van de nieuwsserver van de provider.

•

In sommige gevallen de IP-nummers van de DNS-servers van de provider.

VVKSO

Ondersteuning IB


21.10.2

Labo 105: De Wizard Internet-verbinding voor een modemconnectie

Als je een verbinding met het Internet maakt via een correct geïnstalleerde modem en een telefoonlijn, dan ga je als volgt te werk. De modem is (als het goed is) bij de installatie van Windows gedetecteerd en geïnstalleerd. Om dit na te kijken neem je in het Configuratiescherm de categorie Printers en andere hardware, Telefoon- en modemopties en het tabblad Modems. Hierop staan de geïnstalleerde modems vermeld. Is het tabblad nog leeg, of staat de juiste modem niet vermeld, klik dan op Toevoegen. Hierdoor wordt de wizard voor het installeren van nieuwe hardware opgestart, zoals reeds beschreven in een vorig hoofdstuk.

Zorg er voor dat de modem die zal gebruikt worden voor het maken van de Internetverbinding correct geïnstalleerd werd en juist functioneert. Start nu de wizard voor het maken van een goede Internetverbinding op vanuit het Configuratiescherm door de keuze van de categorie Netwerk- en Internetverbindingen. Daar kies je de eerste optie Een Internetverbinding instellen of wijzigen. Daar je een nieuwe verbinding wenst in te stellen, klik je in het onderstaande dialoogvenster op de knop Instellingen om de wizard op te starten.

VVKSO

Ondersteuning IB


Een andere manier om de wizard voor een nieuwe verbinding te openen is via Start, Mijn netwerklocaties, Netwerkverbindingen weergeven in het gedeelte Netwerklocaties en vervolgens Een nieuwe verbinding maken. In het tweede scherm van de wizard moet je de zogenaamde locatiegegevens invullen.

Werden deze gegevens reeds ingesteld, dan blijft dit tweede scherm achterwege. Je kunt later nog steeds deze gegevens aanpassen via het tabblad Kiesregels van het dialoogvenster Telefoon- en modemopties. Je kiest daar dan de knop Bewerken als je de instellingen wil aanpassen.

Zorg er voor dat de juiste locatiegegevens ingevuld werden. In de wizard verschijnt dan het onderstaande venster.

VVKSO

Ondersteuning IB


Kies in dit dialoogvenster de bovenste optie. In Windows XP wordt de Wizard Nieuwe verbinding gebruikt voor alle typen netwerkverbindingen, dus zowel voor bijvoorbeeld Internetverbindingen, infraroodverbindingen, kleine netwerken voor thuis en nog veel meer. In de voorgaande versies van Windows waren deze taken over verschillende wizards verdeeld. In het volgende scherm moet je de keuze maken of je een Internetverbinding wilt maken via een lijst van porviders (die met Microsoft een contract hebben afgesloten om in deze lijst te worden opgenomen, een eigen internetverbinding in te stellen of via een cd-rom van de provider. Je kiest hier voor het handmatig instellen.

In het volgende scherm kies je voor het Verbinding maken via een inbelmodem.

VVKSO

Ondersteuning IB


Geef in de volgende schermen achtereenvolgens de naam van de provider, het inbelnummer, de gebruikersnaam en het wachtwoord in.

Eens dit ingesteld werd, is de wizard voltooid. Op het Bureaublad verschijnt een snelkoppeling indien je dit gevraagd hebt, en het menu Start wordt uitgebreid met de optie Verbinding maken waarin ook de zojuist aangemaakte Internetverbinding aanwezig is.

VVKSO

Ondersteuning IB


Windows XP heeft nu voldoende informatie om nu en in de toekomst contact te kunnen leggen met het Internet. Je moet echter zelf aangeven wanneer er contact wordt gelegd. Je neemt de optie Verbinding maken als je wenst gebruik te maken van het Internet via de ingestelde verbinding. Automatisch begint de modem te bellen naar het vermelde telefoonnummer. Vervolgens krijg je een aantal schermen en uiteindelijk zie je onderaan het scherm dat je verbinding in orde is.

21.10.3

Labo 106: Verbinding maken met een ADSL-lijn of via een kabelmodem

Je kunt een pc op twee manieren verbinden met het Internet via een ADSL-lijn: •

Door gebruik te maken van DHCP waarbij de computer voortdurend on line is. Hierbij wordt door de DHCP-server van de provider een IP-adres toegewezen aan de computer.

•

PPPoE (PPP over Ethernet) waarbij je je iedere keer dient aan te melden als je gebruik maakt van de Internetverbinding. Ook hierbij wordt er een IP-adres toegekend aan de verbinding, wat je kunt behouden totdat je de verbinding verbreekt. Welke methode wordt gebruikt, hangt af van de gekozen ISP.

Als je via de kabel verbinding wenst te maken met het Internet, heb je een kabelmodem nodig. Deze modem moet worden aangesloten op een netwerkkaart of via een USB-poort. Zowel bij ADSL als kabelverbinding met Internet, wordt deze installatie meestal gedaan door de provider of is de procedure uitgebreid beschreven op de website of in een handleiding.

VVKSO

Ondersteuning IB


Zoek een procedure van configuratie voor toegang via kabelmodem op. Welke zijn de verschillen bij de installatie via analoge modem? Zoek een procedure van configuratie voor toegang via ADSL-lijn op. Welke zijn de verschillen bij de installatie via analoge modem? Om dit op jouw computer uit te voeren, doorloop je de Wizard Nieuw verbinding (zonder de installatie van de modem na te kijken) tot aan het onderstaande dialoogvenster. Je kiest daarbij één van twee onderste opties, naargelang wat van toepassing is voor jouw provider.

In dit geval is er gekozen voor de onderste verbinding. Kies je echter voor de tweede optie, dan verloopt alles analoog als aan de installatie en het gebruik van de modem. Je krijgt nu reeds de melding dat de wizard voltooid is en dat de verbinding bruikbaar is. Doordat bij de installatie van Windows XP steeds een goede netwerkverbinding dient aanwezig te zijn, is dit inderdaad voldoende. Werkt op dit moment je netwerkverbinding niet naar behoren, dan krijg je daar een melding van.

VVKSO

Ondersteuning IB


21.10.4

Labo 107: Een TCP/IP-verbinding configureren

Het is ook mogelijk dat je het TCP/IP-protocol moet configureren voor een Internetverbinding. Klik daartoe dubbel op de verbinding in het venster Netwerkverbindingen dat je kunt bereiken via het startmenu of het Configuratiescherm.

Klik vervolgens op de knop Eigenschappen, en je komt terecht in het scherm Eigenschappen van de LAN-verbinding. Vervolgens kies je voor het onderdeel Internet-protocol(TCP/IP) en je klikt op de knop om de Eigenschappen hiervan in te stellen.

In het tabblad Algemeen kun je twee dingen instellen.

VVKSO

Het IP-adres Ondersteuning IB


•

De meeste providers wensen dat er dynamisch een IP-adres toegekend wordt aan een computer of een netwerkapparaat dat met het Internet verbonden is. In dit geval zal een DHCP-server van de provider een IP-adres leasen (toekennen voor tijdelijk gebruik) aan jouw computer die met het Internet verbonden is.

•

Tot enige jaren geleden beschikten de providers over evenveel IP-adressen voor Internetgebruik als klanten. Op dat moment kon het nog zijn dat je van de provider een statisch IP-adres kreeg voor een gewone gebruikerscomputer. Statische IPadressen worden nu nog gebruikt voor bijvoorbeeld webservers die op het Internet steeds onder hetzelfde IP-adres dienen herkend te worden.

In het dialoogvenster kies je het bovenste keuzerondje als je dynamisch wenst een IPadres laten toekennen. Als je een vast IP-adres laat instellen, dan moet je ook een subnetmasker ingeven (zie verder) en een standaard-gateway. Als je een verbinding maakt tussen twee verschillende netwerken (bijvoorbeeld tussen een lokaal netwerk en het Internet) moet je aan elke computer uit het lokale netwerk een verbinding naar het andere netwerk meegeven, dit is de standaard-gateway. Bij een Internetverbinding van een LAN is dit meestal een Internetrouter. In de onderstaande figuur kan elke clientcomputer slechts het Internet bereiken indien deze als standaardgateway het IP-adres van de router heeft.

VVKSO

Ondersteuning IB


Kies je er voor om de IP-adressen DHCP te laten toewijzen en is er op het gebruikte netwerk geen DHCP-server beschikbaar, dan zal de computer geen IPadres hebben en dus ook geen gebruik kunnen maken van het Internet.

DNS-servers

Als je gebruik maakt van de diensten van een ISP, mag je ook gebruik maken van de DNS-servers van die provider om een vertaling te laten doen tussen de domeinnaam en het IP-adres. •

Als het IP-adres aan de computer dynamisch toegekend werd, kan een provider er ook voor kiezen om samen met een IP-adres ook de te gebruiken DNS-servers door te geven. Je kiest in dat geval voor Automatisch toewijzen van DNS-servers.

•

Je kunt de IP-nummers van de te gebruiken DNS-servers ook intikken. De te kiezen instelling hangt af van de gebruikte verbinding en provider. Maak de instellingen van jouw computer in orde voor de gebruikte Internetverbinding.

21.10.5

Labo 108: Internetopties instellen

Je denkt misschien dat alle eigenschappen van een verbinding in het eigenschappenvenster van deze verbinding verschijnen, maar dat is niet het geval. Je kunt nog een aantal instellingen ingeven via de categorie Netwerk- en Internetverbindingen van het Configuratiescherm. Je neemt daar de optie Internetopties en je krijgt het onderstaande dialoogvenster. De meeste instellingen in het dialoogvenster Eigenschappen voor Internet houden verband met je webbrowser in plaats van met de Internetverbinding. Je kunt wel nog een aantal instellingen aanpassen via het tabblad Verbindingen.

VVKSO

Ondersteuning IB


In sommige gevallen is het zo dat je computer deel uitmaakt van een lokaal netwerk waarop een gemeenschappelijke Internetverbinding voorzien is. Je kunt in dit geval je computer instellen om gebruik te maken van deze verbinding om gebruik te maken van het Internet. Klik je daar de knop LAN-instellingen om nog een aantal instellingen van je verbinding te kunnen aanpassen. Is er op een computer geen inbelverbinding voorzien, dan zal automatisch gebruik gemaakt worden van de LAN-verbinding om Internet te bereiken. Als je wenst dat de computer een inbelverbinding maakt zodra je Microsoft Explorer of een mailpakket opent, dan zorg je er voor dat deze verbinding ingesteld is als standaardverbinding. Je selecteert daartoe de juiste Internetverbinding in het dialoogvenster Eigenschappen voor Internet en je klikt op de knop Standaardverbinding.

Je kunt via dit dialoogvenster ook op een gemakkelijke manier een verbinding toevoegen. Je klikt daartoe op de knop Toevoegen en je beantwoordt de vragen in de verschillende schermen.

VVKSO

Ondersteuning IB


Je selecteert eerst het type verbinding en daarna geef je de specificaties van die verbinding in. In het derde scherm geef je een naam aan de verbinding. De verbinding wordt nu aangemaakt en je krijgt na een scherm waarin je de specifieke eigenschappen van deze verbinding kunt instellen.

Maak de instellingen van jouw computer in orde voor de gebruikte Internetverbinding. Zorg er voor dat de juiste verbinding automatisch opgestart wordt.

21.10.6

Labo 109: IP-adres nakijken

Je kunt het IP-adres dat toegewezen werd aan de Internetverbinding van een computer op verschillende manieren nakijken onder Windows XP. •

Door te dubbelkikken op het pictogram voor een inbelverbinding of door de eigenschappen te vragen van de verbinding in het venster Netwerk- en inbel-verbindingen, kan je de status van de verbinding weergeven. Om nog meer gegevens te bekomen, klik je in het statusvenster op de knop Details.

VVKSO

Ondersteuning IB


•

Het programma ipconfig kun je starten in een MS-DOS-venster. C:\>ipconfig Windows IP-configuratie Ethernet-adapter LAN-verbinding: Verbindingsspec. DNS-achtervoegsel: pandora.be IP-adres. . . . . . . . . . . . . : 192.168.0.102 Subnetmasker. . . . . . . . . . . : 255.255.255.0 Standaardgateway. . . . . . . . . : 192.168.0.1

Je kunt ook nog meer details opvragen door de parameter /all mee te geven. C:\>ipconfig /all Windows IP-configuratie Host-naam . . . . . . . . . . . .: vvkso-ib-xp5 Primair DNS-achtervoegsel. . . . .: Knooppunttype: . . . . . . . . . .: onbekend IP-routering ingeschakeld. . . . .: nee WINS-proxy ingeschakeld . . . . . : nee Ethernet-adapter LAN-verbinding: Verbindingsspec. DNS-achtervoegsel: pandora.be Beschrijving . . . . . . . . . . .:Realtek RTL8139 Family PCI Fast Ethernet NIC Fysiek adres. . . . . . . . . . . : 00-40-F4-01-C4-67 DHCP ingeshakeld. . . . . . . . . : ja Autom. configuratie ingeschakeld. : ja IP-adres. . . . . . . . . . . . . : 192.168.0.102 Subnetmasker. . . . . . . . . . . : 255.255.255.0 Standaardgateway. . . . . . . . . : 192.168.0.1 DHCP-server . . . . . . . . . . . : 192.168.0.1 DNS-servers . . . . . . . . . . . :

195.130.132.20 195.130.132.18

Lease verkregen . . . . . . . . . : zondag 29 december 2002 20:30:05 Lease verlopen . . . . . . . . . : maandag 30 december 2002 20:30:05

Bekijk de instellingen van de gebruikte netwerken inbelverbindingen.

21.11

Labo 110: Kwaliteit van de verbinding controleren

Wat belangrijk is bij het gebruik van het Internet is:

•

de snelheid waarmee een verbinding werkt;

•

de bereikbaarheid van de doelserver;

•

gegevens te weten komen over de doelserver;

VVKSO

Ondersteuning IB


•

de gevolgde route naar de server;

•

eventuele problemen op de weg (route) naar deze server.

In het besturingssysteem zijn reeds een aantal programma’s ingebouwd voor het bekijken van de bereikbaarheid van een andere computer, in het bijzonder een webserver.

21.11.1

Ping

Het woord Ping is een letterwoord voor Packet Internet or Inter-Netword Gropher. Het woord is ook afkomstig van een sonar zoekmethode van een duikboot. Je zendt een korte geluidsstoot uit, en je wacht tot de echo - een ping-geluid - terugkomt. Ping is een Internet-programma dat geleverd wordt met het besturingssysteem Windows, maar dat zijn oorsprong in de UNIX-wereld kent. Ping is van oorsprong een UNIX-commando dat geïmplementeerd wordt in een PC-besturingssysteem, maar niet steeds alle mogelijkheden in zich draagt. Ping kan gebruikt worden om:

•

Na te gaan of een bepaald Internetadres bestaat en antwoorden kan ontvangen. Indien een gebruiker niet kan "pingen" naar een Internetadres zal deze gebruiker zeker geen FTP-protocol kunnen gebruiken om bestanden naar deze gebruiker te sturen.

•

Na te gaan hoe lang het duurt om een antwoord te krijgen van een bepaalde computer.

•

Het IP-adres van een computer te bepalen.

Ping gebruikt de ICMP-echo functie. Ping heeft onder Windows XP een aantal opties mogelijk: C:\>ping /? Syntaxis: ping [-t] [-a] [-n aantal] [-l grootte] [-f] [-i TTL] [-v TOS] [-r aantal] [-s aantal] [[-j host-lijst] | [-k host-lijst]] [-w time-out] bestemmingsnaam Opties: -t

De opgegeven host pingen totdat het pingen wordt afgebroken. Typ CTRL-Break om de statistieken te zien en door te gaan. Typ CTRL-C om te stoppen.

-a

Adressen tot host-namen omzetten.

-n aantal

Aantal te verzenden echo-aanvragen.

-l grootte

Grootte van de verzendbuffer.

-f

Vlag met het kenmerk Niet fragmenteren instellen.

-i TTL

Time to live (tijd).

-v TOS

Servicetype.

-r aantal

Route opslaan voor aantal hops.

-s aantal

Tijd weergeven voor aantal hops.

-j host-lijst Niet-strikte bronroute langs lijst met hosts.

VVKSO

Ondersteuning IB


-k host-lijst Strikte bronroute langs lijst met hosts. -w time-out Time-out in milliseconden voor ieder antwoord.

Voorbeeld C:\>ping www.planetinternet.be Pingen naar www.planetinternet.be [195.121.244.204] met 32 byte gegevens: Antwoord van 195.121.244.204: bytes=32 tijd=27 ms TTL=245 Antwoord van 195.121.244.204: bytes=32 tijd=97 ms TTL=245 Antwoord van 195.121.244.204: bytes=32 tijd=30 ms TTL=245 Antwoord van 195.121.244.204: bytes=32 tijd=26 ms TTL=245 Ping-statistieken voor 195.121.244.204: Pakketten: verzonden = 4, ontvangen = 4, verloren = 0 (0% verlies). De gemiddelde tijd voor het uitvoeren van één bewerking in milliseconden: Minimum = 26ms, Maximum = 97ms, Gemiddelde = 45ms

Bij sommige servers is deze functie uitgeschakeld om veiligheidsredenen. Doe de ping-opdracht naar een aantal gekende websites en domeinen. De opdracht ping kun je ook gebruiken om te controleren of de DNS-servers werken. Stel dat je kunt pingen naar een IP-nummer, maar niet naar een naam, dan is het zo dat de DNS-servers niet correct ingesteld zijn, of niet werken.

21.11.2

Traceroute

Traceroute is een hulpprogramma dat de weg geeft dat een pakket volgt om een bepaalde computer te bereiken. Het noteert elke gateway-computer op een knooppunt tussen jouw computer en het doel. Het noteert ook de tijd dat het duurt om elk tussenliggend knooppunt te bereiken. Traceroute is handig om snelheidsproblemen op te lossen, en om een beter inzicht te krijgen in de werking van Internet. Traceroute is opnieuw van oorsprong een UNIX-commando, maar komt in de meeste operatingsystemen voor als een deel van het TCP/IP-pakket. Voorbeeld C:\>tracert www.planetinternet.be Bezig met het traceren van de route naar www.planetinternet.be [195.121.244.204] via maximaal 30 hops: 1

86 ms

17 ms

78 ms D5E00801.kabel.telenet.be [213.224.8.1]

2

21 ms

16 ms

14 ms 10.32.42.65

3

25 ms

19 ms

19 ms 10.31.1.81

4

22 ms

166 ms

35 ms D5E0FD81.kabel.telenet.be [213.224.253.129]

5

20 ms

12 ms

14 ms IBASSE01-SRP5-0.telenet-ops.be [213.224.126.9]

6

36 ms

9 ms

11 ms 213.224.126.170

7 8 VVKSO

* 22 ms

Ondersteuning IB

* 13 ms

*

Time-out bij opdracht.

10 ms 194.53.172.95 Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 410

9

*

31 ms

10

29 ms

17 ms

11

25 ms

20 ms

21 ms iawxsrt-m6-bb14.wxs.nl [195.121.0.65] *

iawxsrt-pbw-bb13b.wxs.nl [195.121.0.114]

17 ms content52.wxs.nl [195.121.244.204]

De trace is voltooid.

Doe de tracert-opdracht naar een aantal gekende websites en domeinen.

21.11.3

Visual Route

Het ingebouwde commando tracert geeft heel wat informatie, maar het is niet grafisch voorgesteld en geeft niet alle informatie door die beschikbaar is. Je kunt ook gebruik maken van een website om een trace te laten doen naar een bepaalde server. Deze vertrekt dan van een server van Visual Route. Je kunt wel nog de locatie kiezen van de vertrekkende server. Surf naar de website http://www.visualroute.com. Kies in de linkerkolom de optie Live Demo en vervolgens de locatie van de startserver Visual Route in het rechtervenster. Geef in het invoervak naar Enter Host/URL het domein in waar je een tracert wenst naar te doen. Je krijgt een overzicht van de gevolgde weg naar deze server.

Je ziet er onder een grafische weergave van de gevolgde weg. Je kunt ook inzoomen door te klikken op de kaart zodat je een kleinere zone bekomt.

VVKSO

Ondersteuning IB


Als je in de lijst klikt op een naam of een IP-adres krijg je daarover meer informatie.

Bekijk een aantal gevolgde routes naar servers vanuit deze website. Vergelijk de routes vanuit een aantal verschillende servers van Visual Route naar dezelfde domeinen. Vergelijk de route gevolgd vanuit jouw computer met die vanuit een server van Visual Route.

21.11.4

Neotrace

Je kunt ook gebruik maken van een softwareprogramma dat je installeert op je computer en een grafische vorm van een route naar een server geeft. Er bestaan heel wat alternatieven daarvoor, maar één van de mogelijkheden is het pakket Neotrace. Je hebt met dit pakket bovendien de mogelijkheid om de tussenligende stations op de route na te kijken en te evalueren. Er is ook de mogelijkheid om bepaalde routines te bekijken en uit te voeren op de doelserver. Download een evaluatieversie van dit softwarepakket en installeer het op jouw computer. Vul de juiste geografische gegevens in voor jouw verbinding.

VVKSO

Ondersteuning IB


Traceer de verbinding www.yahoo.com. Bekijk de beschikbare informatie op de schermen Map View, ListView en Node View. Probeer nog een aantal verbindingen uit? Welke is de traagste component in deze verbinding? Op welke naam is deze geregistreerd? Kun je deze component omzeilen in de route naar de gevraagde server? Test de rechtstreekse bereikbaarheid van deze server uit. Als je webservers bezoekt over de gehele wereld, wat is een veel gevolgde route? Hoe zou deze bepaald worden? Welke opties kun je instellen via het menu Opties? Test de opties uit voor het traceren van een mailserver. Test de mogelijkheden uit van de externe toepassingen op een server. Welk besturingssysteem gebruikt de webserver van Microsoft? Van het Vaticaan? Sinds wanneer? VVKSO

Ondersteuning IB


Bekijk dit nog voor een aantal andere servers. Welke statistieken heb je soms ook ter beschikking? Waar staat de server van yahoo-mail? Kun je een gedetailleerd plan vinden?

VVKSO

Ondersteuning IB


Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel5)

Recommend Documents