DIFERENCÍAS Bezetting : Sopraan (coloratuur) : fluit/altfluit/piccolo, klarinet/basklarinet, gitaar, piano, percussie (1 speler), viool, altviool, cello Percussion Ensemble : 1 triangle, 1 splash cymbal, 1 crash cymbal, 1 chinese cymbal / cymbals all medium and suspended, 1 windgong, 1 small gong, 1 chinese operagong (medium), 1 tamtam, 6 templeblocks (6 different sizes), maracas, claves, crotales : standard : c’’-c’’’ (notated), vibraphone : standard: starting from f, marimba : standard: starting from A, 1 conga (medium), 1 bongo (medium), 1 snare drum, 1 bass drum Tekst : 7 gedichten van Federico García Lorca Spaans Duur : 16’
Creatie : Eeklo, 24 oktober 2001, concert in het kader van het Festival van Vlaanderen-Historische Steden, door Champ d’Action onder leiding van Jaan Bossier. Sopraan : Rolande Van der Paal Compositieopdracht : Champ d’Action, op initiatief van Klimop, ambulant therapeutisch centrum voor kinderen in Eeklo. Audio : Captatie van de creatie door VRT / Klara. Producer : Guido Defever, muziekregisseur : Michel Hoedemaekers; uitgezonden door Klara op 7 maart 2002 Cd-uitgave verschenen als bijlage bij het aan muziek en architectuur gewijde februari-maartnummer van A+, tweemaandelijks tijdschrift voor architectuur, stedenbouw, design en beeldende kunst. Live opname van 24 oktober 2001 Champ d’Action o.l.v. Jaan Bossier. Sopraan : Rolande Van der Paal. Werk van Pousseur, Xenakis, Vermote, Giraud, Roels en Verstockt. Productie : C.I.A.U.D.-I.C.A.S.D/Klara, A+ 174/1/2002 Deel 1, 2, 4 en 5 verschenen als muzikale bijlage bij ‘Guide to Contemporary Music in Flanders, second Edition (2008), uitgave Muziekcentrum Vlaanderen Achtergrondartikels : Programma FvV Eeklo, 24/10/01 (……) De opening van het nieuwe gebouw Klimop gebeurt met een speciaal concert, rond het thema Architectuur en Muziek. Daarvoor zijn verschillende redenen. Enerzijds houdt architect Stephane Beel van muziek : voor een overzichtstentoonstelling over zijn werk in de Singel enkele jaren geleden, koos hij het strijkkwartet “Black Angels” van George Crumb als live uitgevoerde muziek tijdens de vernissage. Dus kon ook deze gelegenheid niet zonder speciaal concert voorbijgaan. Anderzijds voelen directie en personeel van Klimop sinds de eerste plannen van de nieuwbouw dat al hun intenties voor een optimale werking binnen het gebouw niet alleen architectonisch maar ook creatief-muzisch zijn, gezien de functies van het gebouw. Tenslotte zijn er ook componisten in Vlaanderen die op zoek zijn naar een mogelijke symbiose van verschillende kunstdisciplines. In dit geval gaat het niet alleen om muziek en architectuur, maar ook om muziek en ruimte, klank van muziek en klank van verbale tekst, ruimte als diaprojectie en video, enz.
Directie en personeel van Klimop vertelden hun verhaal, hun werkwijze met kinderen en hun creatieve therapieën aan drie componisten : Petra Vermote, Hans Roels en Serge Verstockt. Die componisten gingen praten met architect Beel en bezochten met hem de bouwwerf op verschillende momenten. Het resultaat is een uniek concert met drie creaties van Vlaamse componisten rondom het thema Muziek en Architectuur, met als uitvoerders het ensemble Champ d’Action o.l.v. Jaan Bossier, uitgebreid met live electronics, en met als vocale soliste Rolande Van der Paal. (……) Directie en personeel van Klimop, Eeklo
Artikel Yves Knockaert, Muziek en Woord - maart 2002 Petra Vermote Diferencias, voor zangstem en ensemble "Diferencias" is een suite van zeven liederen op gedichten van Lorca. "Diferencias" heeft normaal de betekenis van variatiereeks. Muzikaal betekent dat meestal een thema, gevolgd door een reeks variaties. Maar in dit geval is er geen (muzikaal) thema. De zeven gedichten die Vermote bij Federico Garcia Lorca gekozen heeft, vormen voor haar een suite of cyclus. En omdat doorheen de thematiek van de zeven gedichten een rode draad loopt, kan je spreken van een soort "diferencias", variaties op eenzelfde thema. Verder is het begrip "suite" voor Lorca zelf niet onbelangrijk. Ook hij ordent zijn gedichten in suites, als een reeks thematisch aan elkaar verwante, korte gedichten, geconstrueerd in analogie met de muzikale suites van de 17de en 18de eeuw. Lorca dacht er zelfs aan een bundel de titel "El libro de diferencias" te noemen, een rechtstreekse verwijzing naar de muzikale variaties of diferencias van 16e eeuwse componisten voor vihuela als Cabezon, Mudarra, Milan." Lorca maakt veel gebruik van woorden zoals "echo", van woorden die verwijzen naar resonerende klankruimtes, en dat fenomeen, samen met de oppositie tussen open en gesloten heeft Vermote in de architectuur van Stephane Beel teruggevonden. "Echo" is terugkaatsing aan de ene kant en voortzetting (tot in de eeuwigheid) aan de andere kant. In die zin verbindt Vermote ook de openheid en de geslotenheid van Beels architectuur met haar muziek. Wat de therapeutische functie van Klimop betreft, is de centrale plaats van het kind duidelijk door de keuze van verschillende gedichten uit Lorca¹s bundel "Kinderliedjes". Open- en geslotenheid van de ruimte wordt dan vertaald in "openheid" en "geborgenheid" van de mens in de ruimte. Beide begrippen zijn verbonden met elkaar. Een openheid kan wijzen op een oneindigheid, die echter juist door te grote openheid, angstwekkend kan zijn, maar het oneindige moet men leren als positief ervaren. Geslotenheid aan de andere kant kan bescherming bieden, maar dat mag geen afscherming zijn van de buitenwereld. Geslotenheid als geborgenheid is dan weer positief. Die oneindige openheid zit in het slotnummer "Wereld", de geborgenheid is te vinden in "Het stomme kind" (nr. 5). Zo zijn ook andere termen in de gedichten geïnterpreteerd. In "Schelp" komt de geslotenheid van de schelp en de oneindigheid van de zee voor. Nog in "Schelp" gebruikt Lorca het begrip "hart" dat als orgaan een "gesloten" betekenis heeft, maar als "menselijk" hart heel open moet zijn. Zo hebben vele begrippen twee luiken of betekenissen. De muziek is door Vermote niet uitbeeldend of descriptief tegenover de tekst opgevat. Een "stilte" als term in de tekst, kan muzikaal heel ander klinken dan "stil", vanuit de dubbele betekenis, die aan elk begrip vast hangt. Muzikaal zijn er heel veel verbanden gelegd tussen de verschillende liederen. Soms is dat doordat opeenvolgende liederen een "verbindingsnoot" hebben of een verbindend muzikaal element. Maar er zijn ook verbanden over
de nummers heen, door de inhoud van de gedichten gesuggereerd. Vooral terugkerende begrippen die met klankfenomenen te maken hebben, zijn muzikaal op een opvallende en herkenbare manier belicht. De onderliggende geheel in de ganse compositie is verzekerd door de bestendige aanwezigheid van het grote kwintakkoord (c-e-gis), met zijn heel specifieke klankkleur, zeker als het in afwisseling met klassieke akkoorden gebruikt wordt. Diferencias (2001), hoewel muzikaal in ruime mate verwant aan Tsjizj (2000) en met nagenoeg dezelfde bezetting, ademt inhoudelijk een volledig tegengestelde sfeer uit als het werk op tekst van de Russische dichter Charms. Yves Knockaert
Muziek en Woord, maart 2002 19.30, Podium Klankverschuiving: raakvlak tussen Muziek en Architectuur. Het nieuwe gebouw Klimop in Eeklo werd in oktober 2001 ingehuldigd met een concert rond het thema Architectuur en Muziek. Een uniek concert met drie creaties van Vlaamse componisten door het Ensemble Champ d’Action. Speciaal is ook de samenwerking met het architectuurtijdschrift A+, dat het februarinummer van 2002 zonet gewijd heeft aan het thema Muziek en Architectuur, met als extra bijlage de cd-opname die Klara van dit concert realiseerde. Gast in de studio : Sven Sterken, architect en medewerker aan het IRCAM in Parijs. Tekst : I. C a n c i o n c i l l a S e vi l l a n a
I. S e vi l l a a n s l i e d je L o rc a
K in d e rlie d je s
A M A N E C IA
D a g e ra a d
e n e l n a ra n je l.
in d e s in a a s g a a rd .
A b e jit a s d e o ro
G o u d e n b ijt je s
b u s c a b a n la m ie l.
z o c h t e n d e h o n in g .
D o n d e e s t a ra
W a a r z u lle n z e
la m ie l ?
d e h o n in g v in d e n ?
E s t a in la flo r a z u l,
In d e b la u w e b lo e m ,
Is a b e l.
K a t rijn .
E n la flo r,
In d e b lo e m
d e l ro m e ro a q u e l.
v a n g in d s e ro z e m a rijn .
(S illit a d e o ro
(G o u d e n s t o e lt je
p a ra e l m o ro .
v o o r d e M o o r.
S illa d e o ro p e l
S t o e l v a n k la t e rg o u d
p a ra s u m u je r.)
v o o r z ijn v ro u w .)
A m a n e c ia
D a g e ra a d
e n e l n a ra n je l.
in d e s in a a s g a a rd .
II Eco del reloj
II. Echo van de klok Lorca Suites/Het woud van de klokken
Me sente
Ik ging zitten
en un claro del tiempo.
op een open plek in de tijd.
Era un remanso de silencio,
Het was een stil water van stilte,
de un blanco
van een witte
silencio.
stilte.
Anillo formidable,
Fantastische ring
donde los luceros
waar de sterren
chocaban con los doce flotantes
botsten op de twaalf dobberende
numeros negros.
zwarte cijfers.
III El g r ito
III. D e k r e e t Lo rc a
Ge d ic h t v a n d e C a n te Jo n d o / Ge d ic h t v a n d e zig e u n e r-S ig u iriy a
La e lip s e d e u n g rito
D e e llip s v a n e e n kre e t
v a d e m o n te
s la a t v a n b e rg
a m o n te .
n a a r b e rg .
D e s d e lo s o liv o s
Va n u it d e o lijfg a a rd e n
s e ra u n a rc o iris n e g ro
w o rd t h ij e e n zw a rte re g e n b o o g
s o b re la n o c h e a zu l.
o v e r d e b la u w e n a c h t.
Ay !
A ch!
C o m o u n a rc o d e v io la
A ls d e s trijks to k v a n e e n a ltv io o l
e l g rito h a h e c h o v ib ra r
b ra c h t d e kre e t d e la n g e s n a re n
la rg a s c u e rd a s d e l v ie n to .
v a n d e w in d a a n h e t trille n .
A y!
A ch!
(La s g e n te s d e la s c u e v a s
(D e h o lb e w o n e rs ko m e n
a s o m a n s u s v e lo n e s .)
m e t h u n la m p e n n a a r b u ite n .)
Ay !
A ch!
IV C a n c i o n c i l l a de l pr i m e r de s e o
IV . K l e i n l i e dje va n h e t e e r s te ve r l a n g e n L o rc a L ie d je s / L ie fd e
E N la m a n a n a v e rd e , q u e ria s e r c o ra zo n . C o ra zo n .
In d e g ro e n e o c h t e n d w ild e ik e e n h a rt zijn . E e n h a rt .
Y e n la t a rd e m a d u ra q u e ria s e r ru is e n o r. R u is e n o r!
E n in d e rijp e a v o n d w ild e ik e e n n a c h t e g a a l zijn . E e n n a c h t e g a a l.
(A lm a , p o n t e c o lo r n a ra n ja . A lm a , p o n t e c o lo r d e a m o r.)
(Z ie l, w o rd ro o d a ls s in a a s . Z ie l, h u l je in lie fd e k le u r.)
E n la m a n a n a v iv a , y o q u e ria s e r y o . C o ra zo n .
In d e fe lle o c h t e n d w ild e ik ik ze lf zijn . E e n h a rt .
Y e n la t a rd e c a id a q u e ria s e r m i v o z. R u is e n o r.
E n in d e g e v a lle n a v o n d w ild e ik m ijn s t e m zijn . E e n n a c h t e g a a l.
A lm a , p o n t e c o lo r n a ra n ja ! A lm a , p o n t e c o lo r d e a m o r!
Z ie l, w o rd ro o d a ls s in a a s ! Z ie l, h u l je in lie fd e k le u r!
V El nino mudo
V. Het stomme kind Lorca
Liedjes/Achter de wereld
EL nino buscaba su voz.
Het kind zoekt zijn stem.
(La tenia el rey de los grillos.)
(De krekelkoning had die afgepakt.)
En una gota de agua
In een waterdruppel
buscaba su voz el nino.
zocht het kind zijn stem.
No la quiero para hablar;
Ik wil die niet om te spreken;
me hare con ella un anillo
ik maak er een ring mee
que llevara mi silencio
die mijn stilte rond haar
en su dedo pequenito
pink zal dragen.
En una gota de agua
In een waterdruppel
buscaba su voz el nino.
zocht het kind zijn stem.
( La voz cautiva, a lo lejos,
(In de verte trok de gevangen
se ponia un traje de grillo.)
stem een krekelpak aan.)
VI Caracola
VI. Schelp Lorca
Liedjes/Kinderliedjes
MEhan traido una caracola.
Ze hebben mij een schelp gebracht.
Dentro la canta
Binnenin zingt
un mar de mapa.
een landkaartzee.
Mi corazon
Mijn hart
se llena de agua
loopt vol water
con pececillos
met visjes
de sombra y plata.
van schaduwen zilver.
Me han traido una caracola.
Ze hebben mij een schelp gebracht.
VII Mundo
VII. Wereld Lorca
Suites/ Andere gedichten van het boek van de 'Suites'/Landen
Angulo eterno,
Eeuwige hoek,
la tierra y el cielo.
de aarde en de hemel.
(Con bisectriz
Met de wind als hoekdeellijn.
de viento.) Angulo inmenso,
Immense hoek,
el camino del derecho.
de rechte weg.
(Con bisectriz
Met het verlangen als hoekdeellijn
de deseo.) Las paralelas se encuentran
De parallellen ontmoeten elkaar
En el beso.
in de kus.
Oh corazon
O hart
sin eco !
zonder echo!
En to empieza y acaba
In jou begint en eindigt
El universo.
het universum.
