Technische Analyse Het stappenplan
Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 9 oktober 2015
Agenda Geschiedenis technische analyse Wat is technische analyse? Het stappenplan Gemiddelden
Visie 2015 - 2016 Enkele aandelen technisch bekeken Afsluiting
2
Hoe is technische analyse ontstaan •
Charles Dow wordt gezien als de grondlegger van
technische analyse •
Amerikaanse journalist en mede-oprichter van Dow Jones Company en Wall Street Journal
•
Bedacht de Dow Jones Industrials in 1896 om bewegingen beter te analyseren van 12 grote
bedrijven •
Enige bedrijf dat nu nog aanwezig is, is General Electric (sinds 1896)
•
Dow Theorie, trends in Industrials- en Transportindex moeten elkaar bevestigen anders kan er sprake zijn van een trendomkeer
3
1. Wat is technische analyse Technische analyse bestudeert grafieken oftewel: beleggersgedrag Behalve fundamentele verwachtingen en cijfers is er dus ook ruimte voor emotie, sentiment, (ver)koopgedrag Uitgangspunten bij TA: • Koersen worden bepaald door vraag en aanbod • Koersen bewegen in trends • Koerspatronen in grafieken herhalen zichzelf (geschiedenis) • De markt verdisconteert alles (geruchten, nieuws, cijfers, etc.)
Gebruik technische analyse als timing koersdoelen/stoplossniveaus
4
Het stappenplan
5
•
Stap 1: De trend
•
Stap 2: Omkeerpatronen
•
Stap 3: Candlesticks
Het stappenplan: De trend Drie mogelijkheden: 1. Stijgende trend 2. Dalende trend 3. Zijwaartse trend • •
Verschillende trends volgen elkaar continue op Startpunt is de lange trend (week/maand) en dan inzoomen naar kortere trends (dag/uur)
Stijgende trend wordt gekenmerkt door: hogere bodems Dalende trend wordt gekenmerkt door: lagere toppen
6
De lange trend in de AEX
Bron: Metastock 11, ING Investment Office 7
Trendbreuk China
Bron: Metastock 11 8
Trends en emotie
Bron: Metastock 11 9
Het stappenplan: Omkeerpatronen ‘Dit keer is alles anders’ : beleggersgedrag verandert nooit
10
•
Door ongewijzigd beleggersgedrag ontstaan steeds dezelfde patronen (koop en verkoopgedrag)
•
Patronen die vaak voorkomen zijn: – Hoofd-schouderformaties – W-formaties – Wig-formaties – Dubbele toppen, dubbele bodems
IBEX: omgekeerd Hoofd-schouderpatroon
11
Het vlagpatroon: S&P 500 vaak als correctiepatroon
12
Dalende wig: Intesa Sanpaolo
13
Intesa Sanpaolo: stijgende driehoek
14
Island reversal in de SOX
15
Welk patroon ziet u hier?
16
Antwoord…. Heineken…2 patronen
17
Hoe is het Heineken daarna vergaan?
18
Het stappenplan: Candlesticks
19
•
Opening en slotkoers zijn ‘body’
•
Hoog en laag zijn ‘shadows’
•
Als opening hoger ligt dan slot is de body rood
•
Als slot hoger ligt dan opening is de body wit
•
Meer omkeerpatronen zijn door candlesticks te herkennen
Candlesticks •
Bullish Engulfing:
•
Hammer:
•
Bearish Engulfing:
20
S&P 500: candlesticks
21
Technische indicatoren: gemiddelden •
Gemiddelden. Gebruik van 200-daags en 50-daags gemiddelde. Hiermee
wordt de filterde langetermijnrichting duidelijk.
•
Gemiddelden zijn vaak belangrijke steun/weerstandniveaus.
•
Crossings tussen 50-daags en 200-daags gemiddelde belangrijk voor
langetermijnsignalen.
•
‘Golden cross’ duidelijk langetermijnkoopsignaal. Doordat correcties
vaak snel en heftig zijn, is een ‘dead cross’ minder betrouwbaar.
•
22
Let op afstand tussen koers en 200-daags. Momenteel zeer groot.
DAX: 200 daags gemiddelde
23
Visie 2015 - 2016 Stijgende trends in meeste aandelenmarkten zijn intact:
•
AEX: Doel blijft 510 binnen paar maanden. 564 in 2016? Wel correcties
•
S&P 500: 1e LT richtpunt 2.150 behaald. Verhoogd naar 2.350 tot 2.500.
•
Overshoot (neerwaarts) 10-jaars rente voorbij. Doorbraak en veel opwaartse potentie. 1e doel bij 0,90% behaald, vanaf recente bodem 0,15%. Na hogere bodem op naar 1,20% tot 1,50%
•
Interessant 2016: Zuid-Europa, Turkije, China, wachten op draai in
mijnbouw. Financials blijven aantrekkelijk
24
AEX: Correctie 20% ten einde…..op naar 500 - 510
25
STOXX Europe 600: eenduidig Europees beeld
26
SOX: stijgende driehoek na 200 punten correctie
27
Griekenland: op punt van uitbreken
28
Turkije: all-inclusive trend
29
China: mag er…..wat bij
30
Olie: minder diesel maar hogere prijzen…..
31
Philips: let’s make things better
32
Unilever: bewegen binnen de grenzen
33
ASML: leading in technology
34
BMW: liever een BMW dan……
35
Alcoa: de eerste draai bij metals
36
Afsluiting Ik wil u bedanken voor uw aandacht!
Dagelijkse columns op www.iex.nl en op www.ingsprinters.nl
@basheijink
Wilt u meer weten over beleggen bij ING? www.ing.nl/beleggen
Wilt u de technische analyse per email ontvangen?
[email protected]
37
Disclaimer en disclosure Be lang rijk e inform a tie De waard e van uw b e le g g ing e n kan fluctue re n. In he t ve rle d e n b e haald e re sultate n b ie d e n g e e n g arantie voor d e toe komst. U kunt uw inle g (g e d e e lte lijk) ve rlie ze n. Er is g e e n re ke ning g e houd e n me t d e koste n van b e le g g e n, zoals e e n se rvice fe e . De ze koste n m oe te n in mind e ring word e n g e b racht op he t re nd e me nt.
Dis c los ure De ze te chnische analyse is op g e ste ld d oor Bas He ijink, te chnisch analist van he t ING Inve stme nt Office e n is uitg e b racht d oor ING Bank N.V. Zijn b e loning is nie t afhanke lijk van sp e cifie ke ob se rvatie s of stand p unte n in d e ze p ub licatie . Eve nmin houd t hij b e le g g ing sp ositie s aan in d e g e noe md e financië le instrume nte n.
Dis c laim e r De ze p ub licatie is op g e ste ld name ns ING Bank N.V., g e ve stig d te Amste rd am e n sle chts b e d oe ld te r informatie . ING Bank N.V. is ond e rd e e l van ING Groe p N.V. De ze p ub licatie b e vat b e le g g ing saanb e ve ling e n maar g e e n b e le g g ing sad vie s noch e e n aanb ie d ing of uitnod ig ing tot koop of ve rkoop van e nig financie e l instrume nt. ING Bank N.V. b e tre kt haar informatie van b e trouwb aar g e achte b ronne n e n he e ft alle mog e lijk zorg b e tracht om e r voor te zorg e n d at te n tijd e van d e p ub licatie d e informatie waarop zij haar visie in d e ze p ub licatie he e ft g e b ase e rd nie t onjuist of misle id e nd is. ING Bank N.V. g e e ft g e e n g arantie d at d e d oor haar g e b ruikte informatie accuraat of comp le e t is. De informatie in d e z e p ub licatie kan g e wijzig d word e n zond e r e nig e vorm van aankond ig ing . Aute ursre cht e n re chte n te r b e sche rming van g e g e ve nsb e stand e n zijn van toe p assing op d e ze p ub licatie . Ove rne ming van g e g e ve ns uit d e ze p ub licatie is toe g e staan, mits d e b ron word t ve rme ld . ING Bank N.V. is statutair g e ve stig d te Amste rd am, hand e lsre g iste r nr. 33031431 Amste rd am e n staat ond e r toe zicht van De Ne d e rland sche Bank (DNB) e n d e Autorite it Financië le Markte n AFM). He t b e tre ft hie r e e n b e le g g ing saanb e ve ling op b asis van te chnisch e analyse , d ie e e n autonome analyse me thod e is. De b e le g g ing saanb e ve ling op b asis van te chnische analyse kan afwijke n van d e ove rig e b e le g g ing saanb e ve ling e n ve rstre kt d oor ING Bank N.V.
38
