BANEN DIE VERSCHIJN N BAS VAN DE HATERD

BANEN DIE VERSCHIJN N

BAS VAN DE HATERD

inhoudsopgave Inleiding...............................................................................................................................3 #1

Baan die verdwijnt:

Telemarketeer...................................................................4

#1

Baan die verschijnt:

City Farmer..........................................................................8

#2

Baan die verdwijnt:

Accountant..........................................................................11

#2


Identiteitsauditor..............................................................14

#3

Baan die verdwijnt:

Data Entry Typist............................................................17

#3


Reparateur..........................................................................20

#4

Baan die verdwijnt:

Chauffeur & Koerier..........................................................24

#4


City Miner..........................................................................28

#5

Baan die verdwijnt:

Juridisch assistent & Juridisch secretaresse..............32

#5


Data-architect....................................................................36

#6

Baan die verdwijnt:

Assurantie-adviseur.........................................................39

#6


Metallurg............................................................................42

#7

Baan die verdwijnt:

Makelaar.............................................................................46

#7


Energienetwerk manager...............................................49

#8

Baan die verdwijnt:

Winkelpersoneel...............................................................53

#8


(Personal) Trainer.............................................................57

#9

Baan die verdwijnt:

Belastingcontroleur & belastingconsulent.................60

#9


DNA-adviseur.....................................................................64

#10

Baan die verdwijnt:

Productiemedewerker.....................................................67

#10


3D-designer........................................................................71

design & opmaak: hermanplag.nl

Inleiding De wereld verandert snel. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. Het internet biedt mogelijkheden om werk dat digitaal gedaan kan worden over de hele wereld te laten uitvoeren. 3D printers zorgen ervoor dat we productie juist weer dicht bij huis kunnen brengen zonder meerkosten. ICT blijkt ook meer te kunnen dan we verwacht hadden. Google heeft al een zelfrijdende auto op de weg en IBM won met Watson de quiz Jeopardy , waar hele subtiele kennis van taal voor nodig is.

In een studie vanuit de universiteit van Oxford in Engeland is berekend dat ongeveer 40% van alle banen in Amerika de komende 20 jaar op de tocht staan. Dit is niet enkel laaggeschoolde arbeid. Ook de duur betaalde, hoog opgeleide professional moet er in veel gevallen aan geloven. De banen die vervangen zullen worden zitten in alle geledingen, van hoog tot laag opgeleid en van goed tot slecht betaald.

Er zullen echter ook veel nieuwe banen bijkomen. Zo werken inmiddels 1,8 miljoen Europeanen aan de applicaties die we op mobiele telefoons hebben. Allemaal banen die pas sinds de introductie van de iPhone in 2007 zijn ontstaan. De verwachting van de Europese Commissie is, zo stelt men in het rapport Sizing the EU App Economy, dat dit zal groeien naar 5 miljoen mensen in 2018.

In dit boek zullen 10 banen omschreven worden die hoog scoren in het onderzoek van de universiteit van Oxford: The Future of Employment, als het gaat om de kans dat ze verdwijnen. Tevens zijn er 10 banen beschreven die op basis van de huidige technologisch en sociaal-maatschappelijke trends kunnen gaan ontstaan. Het streven is om een divers beeld te geven van de nieuwe situatie.

Ik wens u veel inspiratie toe met het lezen van dit boek. Bas van de haterd 3

#1 TELEMARKETEER FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

De telemarketeer heeft als baan het verkopen of aanprijzen van goederen, diensten of denkbeelden via een telefoongesprek. Er zijn twee soorten telemarketing: inbound en outbound. Bij inbound telemarketing ligt het initiatief bij de potentiële klant. Bij outbound telemarketing neemt de telemarketeer het initiatief. Ook is er een onderscheid te maken tussen leadgeneratie en sales. Waar het bij leadgeneratie vooral gaat om het inwinnen van gegevens over de klant, daar wordt er bij sales aangestuurd op een directe verkoop.

4

FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

TELEMARKETEER

99%

kans dat dit beroep over 20 jaar niet meer bestaat volgens Oxford onderzoek.

Technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op dit beroep: o

Mobiele telefonie

o

Taaltechnologie

o

Big Data

o

Social Media

Maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op dit beroep: o

Wetgeving

o

Mondigheid van consumenten

5

Waarom verdwijnt de telemarketeer? Er zijn een aantal technologische ontwikkelingen die het beroep van telemarketeer bedreigen. Door de opkomst van de mobiele telefoon is het veel moeilijker geworden om aan de juiste telefoonnummers te komen voor outbound telemarketing. Dat probleem is verder versterkt door wetgeving, ook wel bekend als het “bel me niet”-register.

Daarnaast is social media een belangrijke factor bij het uitsterven van dit beroep. Dit komt doordat social media, middels vergelijkingssites, transparantie bieden die de consument verandert in een ́prosument ́, een professionele en goed geïnformeerde consument. Het succes van telemarketing was in veel gevallen afhankelijk van de overtuigingskracht van de verkoper, in combinatie met de (gepercipieerde) kennisvoorsprong. Doordat consumenten nu gemakkelijk, soms al tijdens het gesprek, producten of diensten kunnen vergelijken en reviews kunnen opvragen is de machtsbalans verschoven naar de consument. Dit, in combinatie met de veranderde ethos op het gebied van communicatie, maakt het beroep er niet gemakkelijker op. Eind 20e eeuw was het een uitzondering als iemand de verbinding zomaar verbrak, momenteel is het eerder een uitzondering als dit niet meteen gebeurt.

Een andere reden waarom social media een belangrijke rol speelt bij het verdwijnen van deze baan is veranderend communicatiegedrag. Consumenten gebruiken de mobiele

telefoon

nog

wel,

maar

steeds

minder

om

te

bellen.

Veel

communicatie gaat via allerlei applicaties (Whatsapp, Telegram) of netwerksites (Facebook). Consumenten verwachten ook van organisaties dat ze via deze middelen met hen kunnen communiceren. Omdat veel van deze communicatie in tekst gaat in het gemakkelijker om dit te automatiseren.

6

Twee andere belangrijke technologische ontwikkelingen zijn de opkomst van taaltechnologie en Big Data. De taaltechnologie is inmiddels zo ver dat Watson, een supercomputer van IBM, één van de meest uitdagende spelprogramma’s op de Amerikaanse televisie, Jeopardy, heeft gewonnen. Watson bleek dus perfect in staat om alle subtiliteiten uit vragen te halen en de juiste antwoorden te geven. Omdat er zoveel data beschikbaar zijn , is Watson ook beter in staat om het juiste antwoord te vinden. Het verwerken van enorme hoeveelheden data kan een computer immers altijd sneller dan een mens. De combinatie van deze twee factoren, een computer die net zo goed in staat is vragen te begrijpen als een mens, in combinatie met grote hoeveelheden beschikbare data, maakt de mens de zwakste schakel in de dienstverlening. Daarnaast is deze technologie universeel toepasbaar, dus zowel in spraak als in tekst op social media. En dat 24 uur per dag, zonder wachttijd.

7

#1 CITY FARMER NIEUW BEROEP:

De city farmer is een boer die zijn groente en fruit verbouwt binnen de stadsgrenzen. Dat kan zijn in parken, maar ook in flats, kantoorgebouwen of op de vele platte daken die moderne woningen kennen. De city farmer is hier, net als de gewone boer, fulltime mee bezig. De city farmer beheert één grote of meerdere kleinere locaties. De city farmer kan een zelfstandige zijn of in dienst van bijvoorbeeld een gemeente om de daken van het gemeentehuis, de bibliotheek en verschillende buurtcentra te beheren. Ook kan de city farmer voor een aantal jaar een leegstaand kantoor- of flatgebouw beheren voor de vastgoedmaatschappij in plaats leegstand of anti-kraak bewoning.

De city farmer gebruikt moderne technieken op het gebied van water en licht, speciaal uitgevonden voor landbouw binnen de stadsgrenzen, om groenten te laten groeien. Door ideale omstandigheden te creëren zal de oogst elke keer optimaal zijn. Ook zijn er mogelijkheden om, door middel van deze technieken en het feit dat een deel indoor plaatsvindt, meerdere oogsten per jaar te realiseren. Met een afzetmarkt van lokale supermarkten, groentewinkels en restaurants op fietsafstand kan er veel geld bespaard worden op distributie.

8

NIEUW BEROEP:

CITY FARMER

L A AG TOT

benodigd opleidingsniveau

H OOG Technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op dit beroep: o

OLED en andere lichttechnologie

o

Groende dakbedekkingstechnologie

o

Watermanagement-technologie


Het nieuwe werken

o

Grotere milieutechnische bewustwording

o

Biologische en gezonde voeding

9

Waarom verschijnt de city farmer? Elke beweging kent een evenredige tegenbeweging. De verstedelijking geeft mensen een verlangen naar het platteland. De mondialisering geeft een verlangen naar lokale producten. Een steeds groter wordende groep mensen vindt het vreemd dat we tomaten uit Spanje importeren terwijl we onze eigen tomaten naar Duitsland exporteren. Dat we de aardbeien uit onze kassen exporteren naar Engeland en aardbeien uit Portugal importeren. Ook is ons vertrouwen in de eigen voedselcontrole, terecht of niet, hoger dan ons vertrouwen in welk ander land dan ook.

Al sinds enige jaren is het technisch mogelijk, en financieel aantrekkelijk, om groene daken aan te leggen. De dakbedekking kan zo worden aangepast dat begroeiing mogelijk is. Door deze vorm van dakbedekking is het dus mogelijk om op platte daken tuinen aan te leggen, waaronder groentetuinen.

De ontwikkelingen op het gebied van water en licht zijn ook al vele jaren op een niveau dat het verbouwen van groenten indoor heel goed mogelijk maakt. Dit is een soort doorontwikkeling van de aloude kasbouw. Doordat er steeds meer zelfstandigen komen en bedrijven die overgaan op ‘het nieuwe werken’ steeds minder kantoorruimte nodig hebben, ontstaat er een enorme leegstand aan kantoorpanden. Deze panden kunnen, met de aangepaste technologie op het gebied van water- en lichtmanagement, als verticale boerderijen gaan fungeren.

De stadsboer zal in meerdere gedaanten zichtbaar zijn. Het kunnen zelfstandigen zijn, zoals de meeste gewone boeren nu, die panden kopen of huren om hierin met moderne technieken landbouw te beoefenen. Het kunnen ook boeren zijn die met minder moderne technieken op de daken van verschillende gebouwen hun gewassen verbouwen. Dit kan als zelfstandige, waarbij ze de daken leasen van bijvoorbeeld woningbouwcoöperaties en ziekenhuizen, of als werknemer van de gemeente die dit voor gemeentelijke panden beheert.

10

#2 ACCOUNTANT FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

Een

accountant

is

iemand

die

beroepsmatig

jaarrekeningen

controleert,

jaarrekeningen opmaakt of financiële administraties voert. Voor dit beroep is een speciale opleiding nodig. In veel landen is het, net als in Nederland en België, een wettelijk beschermde titel. De controlefunctie van de accountant wordt ook wel de auditfunctie genoemd. Een auditor kan ook intern werkzaam zijn voor een organisatie. Zijn taak is dan om intern controle te houden op de cijfers en procedures zodat de externe accountant / auditor geen onregelmatigheden aantreft.

11


ACCOUNTANT

94%



Big Data

o

Social Media


Toenemende aversie van hoge financiële beloningen

o

Vertrouwen

o

Tolerantie van fouten

12

Waarom verdwijnt de accountant? Accountants zijn zeer hoog opgeleide kennisprofessionals met een zeer riante beloning. Juist dit laatste draagt sterk bij aan het verdwijnen van dit beroep. De kosten voor accountancy en controle zijn namelijk hoog en dat maakt de wens naar automatisering bij hun klanten des te groter. Tevens biedt de mogelijkheid tot grote kostenbesparingen altijd kansen voor nieuwe ondernemers om in het vakgebied actief te worden.

Twee belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen die zullen bijdragen aan het verdwijnen van dit beroep zijn het gebrek aan vertrouwen in combinatie met de steeds verder dalende tolerantie voor het maken van fouten. Mede door de opkomst van social media en de eenvoud om te publiceren komen er steeds meer schandalen aan het licht. Door zoekmachines zoals Google blijven deze ook langer in het (digitale) geheugen van mensen hangen. Accountants leven bij de gratie van het vertrouwen van mensen dat hun controles kloppen. Als het vertrouwen in de gehele beroepsgroep onder een ‘tipping point’ daalt kan dit grote gevolgen hebben voor de hele beroepsgroep.

De belangrijkste technologische ontwikkeling is de opkomst van Big Data. De grote hoeveelheden data die beschikbaar zijn, kunnen steeds beter worden geanalyseerd. Nu al maken accountants veel gebruik van software voor analyses, maar de vraag is wat de accountant straks nog toevoegt aan deze analyses. Computers zijn veel beter in staat om kleine discrepanties op te merken in verschillende databases. Ook kunnen computers op basis van patroonherkenning mogelijke fouten makkelijker opsporen. Omdat het allemaal om cijfers gaat en er bij de accounting en auditingfunctie geen sociale of empathische vaardigheden nodig zijn, is dit beroep redelijk makkelijk te automatiseren.

13

#2 DE IDENTITEITSAUDITOR NIEUW BEROEP:

De identiteitsauditor werkt voor instellingen waar iemands online identiteit en reputatie van belang is. De identiteitsauditor zal vaststellen of iemand daadwerkelijk is wie hij zegt te zijn en wat de (online) reputatie van deze persoon is. De identiteitsauditor zal van een potentiële klant of relatie vaststellen welke reputatie op verschillende andere platforms deze persoon reeds heeft.

De identiteitsauditor zal tevens onderzoeken of claims van identiteitsfraude valide zijn en hier naar handelen.

Organisaties waar deze functie zal voorkomen zullen een grote variëteit kennen. Te denken valt aan financiële instellingen, maar ook digitale werkplatforms zoals Elance en Innocentive, sharing communities zoals airBnB en Uber, crowdfunding platforms zoals Kickstarter en waarschijnlijk ook bij veel verschillende overheidsinstellingen.

14

NIEUW BEROEP:

DE IDENTITEITSAUDITOR

L A AG TOT



Internet

o

Big Data


De deeleconomie

o

De reputatie-economie

15

Waarom ontstaat de identiteitsauditor? De online identiteit van individuen wordt steeds belangrijker. Het gaat niet enkel meer om het identificeren, maar ook om de reputatie die aan de online identiteit vast zit. Iemand met een goede reputatie kan hogere bedragen vragen op werkplatforms dan iemand zonder deze reputatie. Iemand die regelmatig een huis kapot heeft achtergelaten nadat hij het via airBnB gehuurd heeft zal niet snel opnieuw toegelaten worden terwijl iemand die altijd alles keurig opruimt mogelijk korting kan krijgen op de schoonmaakkosten.

In een wereld waar een online identiteit geld waard is, ligt fraude op de loer. Er zijn altijd mensen die via slimme trucs snel geld willen verdienen. Identiteitsfraude zal een hele gebruikelijke manier van diefstal worden, net zoals nu winkeldiefstal of fietsendiefstal is. Om de reputaties van de platforms te waarborgen zullen deze partijen mensen in dienst nemen die controleren of iemand is wie hij zegt dat hij is.

Een tweede aspect van identiteitsfraude is niet zozeer het stelen van andermans identiteit, maar het proberen om een slechte reputatie te verzwijgen. Er zijn veel oplichters in de wereld die van het ene naar het andere platform gaan om zo elke keer op nul te kunnen beginnen om hun slechte praktijken opnieuw toe te passen. Om deze personen bij de poort al buiten te houden zullen de identiteitauditors op zoek gaan naar de reputatie van nieuwe leden bij andere platforms. Dit om de kern van hun klanten, die wel goedwillend is, te beschermen.

Alles van waarde heeft een aantrekkingskracht op mensen met minder goede bedoelingen. Des te meer waarde de online identiteit en reputatie dus heeft, des te aantrekkelijker het wordt om hier fraude mee te plegen. Aangezien in de toekomst de waarde van de online reputatie zal toenemen, zal ook de fraude met online identiteiten toenemen. Des te meer fraude ergens mee gepleegd wordt, des te belangrijker het wordt voor organisaties om zich tegen deze fraude te wapenen.

16

#3 DATA ENTRY TYPIST FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

Een data entry typist voert data in een database in. Dit kan door middel van een toetsenbord, scanner of datarecorder. De data kunnen afkomstig zijn van papier, geluidsdragers of bijvoorbeeld websites. De data entry typist moet vooral erg accuraat zijn en lange tijd kunnen focussen op repeterend werk. De data entry typist is vaak een lokaal beroep, waarbij kennis van de lokale taal belangrijk is. Het overtypen van handgeschreven teksten of het uittypen van gedicteerde teksten is praktisch onmogelijk indien men de taal niet machtig is.

17


DATA ENTRY TYPIST

99%



Taaltechnologie

o

Mobiel internet

o

Big Data

o

Sensortechnologie


Opkomst van de Prosument

o

Customer Self Service

18

Waarom verdwijnt de data entry typist? De primaire bedreiging voor de data entry typist komt vanuit de technologische hoek. Zo geeft mobiel internet bijvoorbeeld controleurs de mogelijkheid om informatie die ze ‘in het veld’ zien direct via een tablet in het systeem in te voeren. De tijd waarin gegevens op papier genoteerd werden om vervolgens op kantoor in een systeem ingevoerd te worden ligt achter ons.

Het internet heeft ook gezorgd voor een maatschappelijke ontwikkeling van ‘customer self service’. Consumenten doen steeds meer zelf en vinden dat vaak zelfs prettig, aangezien het hen controle geeft. Het aantal fout ingevoerde namen in databases neemt sterk af sinds bestellingen en sollicitaties online door de persoon zelf ingevoerd worden.

Een derde technologische bedreiging op het gebied van taaltechnologie ligt op het gebied van herkenning. De software om teksten, zeker getypte teksten, uit te lezen is inmiddels dermate goed dat de meeste data die van papier komen zonder veel moeite kunnen worden gescand. De ontwikkelingen om gesproken teksten automatisch in gestructureerde en geschreven teksten om te zetten wordt ook steeds beter.

Tot slot neemt de noodzaak voor datacollectie af, omdat er steeds meer informatie vrijkomt van sensoren. Onderzoek naar reisgedrag bijvoorbeeld, dat vroeger via papieren enquêtes ging, kan nu worden vastgelegd via mobiele telefoons, navigatiesystemen en de OV Chipkaart. Alle sensoren leiden tot een stroom aan data die veel uitgebreider en vaak ook veel rijker is dan de analoge data die data entry typisten invoeren.

19

#3 DE REPARATEUR NIEUW BEROEP:

Reparateur is een beroep dat op zich al heel lang bestaat. Juweliers, horlogemakers, fietsenmakers, garages en sinds enkele jaren ook reparateurs van mobiele telefoons. Ze repareren allemaal spullen die kapot zijn, van auto’s en fietsen tot horloges, kettinkjes en mobiele telefoons. Het is dus geen nieuw beroep, maar een beroep dat een grote groei zal kennen.

De reparateur gaat zijn comeback maken in veel sectoren waar deze nu niet meer zo gebruikelijk is. Het repareren van spullen die kapot zijn, inclusief elektronica, zal weer de standaard worden.

20

NIEUW BEROEP:

DE REPARATEUR

L A AG TOT


M ID DE L Technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op dit beroep: o

3D printer

o

Internet



o

Duurzaamheid

21

Waarom is de reparateur een groeifunctie? De populariteit van de “repair cafés” is enorm. Er zijn er al honderden in Nederland. Plekken waar eens per maand een aantal reparateurs, van fietsenmakers tot goudsmeden en van elektriciens tot meubelmakers samenkomen en, tegen de kostprijs van het materiaal en een vergoeding op basis van waardebepaling achteraf, spullen repareren. Veel mensen vinden weggooien zonde, maar reparatie is vaak duurder dan een nieuw product. De drang naar duurzaamheid zal de reparatie-economie in de kaart spelen.

De reparatie-economie is extreem gekrompen de afgelopen decennia. Het repareren van een wasmachine is nagenoeg altijd even duur als het kopen van een nieuwe wasmachine. Veel producten zijn ook niet te repareren, omdat leveranciers geen reserve-onderdelen maken.

Veel producten die nog niet te repareren zijn, hebben te maken met elektronische componenten. Deze zijn ofwel niet verkrijgbaar omdat de leverancier ze niet (meer) levert, ofwel allemaal geïntegreerd op een ‘moederbord’, waarmee het dus onmogelijk is om te weten wat nu precies kapot is. Een deel van deze problemen zullen in de toekomst opgelost worden middels 3D printing. Nu al is er bij Shapeways een hele reeks aan reserve-onderdelen te koop, ontworpen door mensen die verstand van 3D ontwerp hebben en een kapot product hadden dat ze wilden maken. Er hoeft maar 1 keer iemand het onderdeel te ontwerpen en het online te zetten, waarnahet toegankelijk is voor iedereen. Het enige dat dan nodig is, is een reparateur die ook weet hoe het onderdeel in het product gemonteerd moet worden.

22

Doordat producenten ook

geen monopolie meer hebben op reserve-onderdelen

kunnen deze veel goedkoper geleverd worden, waardoor reparatie betaalbaar wordt. Natuurlijk zal arbeidsloon een rol blijven spelen, maar de balans zal voor veel producten doorslaan naar reparatie boven vervanging.

De reparateur kan, gewapend met 3D-printtechnologie die hem de juiste onderdelen kan bezorgen voor een acceptabele prijs en gesteund door de maatschappelijke trend van milieubewustzijn en duurzaam met grondstoffen omgaan, een comeback maken in het komende decennia.

23

#4 CHAUFFEUR & KOERIER FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

Een chauffeur is iemand die met een gemotoriseerd voertuig mensen of goederen van de ene naar de andere plaats vervoert. Vaak gaat de term chauffeur vooraf door de aanduiding van het type voertuig, bijvoorbeeld buschauffeur, vrachtwagenchauffeur of taxichauffeur. Een koerier is iemand die pakketjes van de ene naar de andere plaats vervoert en deze aflevert bij de desbetreffende persoon. In beide gevallen gaat het primair om de besturing van een gemotoriseerd voertuig.

24


CHAUFFEUR & KOERIER

67%

kans dat dit beroep over 20 jaar niet meer bestaat volgens

94%

sen de

TOT

Oxford onderzoek: afhankelijk van het type chauffeur tus-

6 7 % (regionale buschauffeur) en 9 4 % (koeriers).


Zelfrijdende auto’s

o

Drones

o

Mobiel internet

o

Sensortechnologie


Drang naar veiligheid en controle

o

E-Commerce

25

Waarom verdwijnen de chauffeur en koerier? De ontwikkelingen op het gebied van sensortechnologie zijn veel sneller gegaan dan begin deze eeuw verwacht was. In 2005 was de verwachting nog dat auto’s met elkaar zouden gaan communiceren en in treintjes zouden rijden op snelwegen. De verwachtingen waren destijds dat geheel autonome voertuigen nog decennia op zich zouden laten wachten. In 2011 lanceerde Google een aangepaste Toyota Prius die geheel zelfstandig rijdt.

De ontwikkeling van geheel autonome voertuigen is zo snel gegaan door de enorme vlucht die sensortechnologie heeft genomen, in combinatie met de exponentiële stijging van dataverwerkingscapaciteit. In normale mensentaal: er zijn nu sensoren die kunnen waarnemen wat mensen waarnemen en de rekenkracht van computers kan dat snel genoeg omzetten om er naar te handelen.

Een tweede ontwikkeling op dit gebied is het ontstaan van drones. Zelfstandig vliegende mini-helikopters. Het woord “drone” heeft een negatieve connotatie omdat ze veel worden ingezet door het leger en veiligheidsdiensten. Drones kunnen mensen doodschieten en drones kunnen mensen bespioneren. Drones kunnen echter ook, sneller en efficiënter, pakjes bezorgen. Bijvoorbeeld medicijnen in een gebied

getroffen door een aardbeving waar geen wegen meer zijn. Drones

worden door verschillende NGO’s ingezet om in onherbergzame gebieden voedsel en medische hulpmiddelen te bezorgen.

26

De bezorging en het vervoer van goederen, maar ook van mensen, zal worden overgenomen door zelfrijdende auto’s en drones. De opkomst van E-Commerce, het online kopen van producten, zal dit proces versnellen. Bezorgkosten en -tijden zijn vaak nog een bottleneck en een reden om naar een winkel te gaan. Drones en zelfrijdende auto’s kunnen zowel de kosten als de benodigde tijd verlagen. Veel van de bezorgkosten bij vervoer zijn immers loonkosten van de chauffeur, die niet nodig is bij een drone of een zelfrijdende auto. Omdat deze machines geen rusttijden kennen en veel efficiënter ingezet kunnen worden zullen de bezorgtijden ook sterk verlaagd worden.

Ook in het personenvervoer zal de chauffeur verdwijnen. Hoewel daar naar verwachting iets meer tijd over heen zal gaan. Immers vliegt elk vliegtuig grotendeels op de automatische piloot, maar voor de veiligheid zit er ook een menselijke piloot en copiloot aan boord. Hetzelfde geldt voor veel trams, waar een machinist technisch gezien weinig te doen heeft.

De technologie van zelfrijdende auto’s en drones zal de chauffeur en de koerier vervangen. Robots zonder loonkosten zijn op de langere termijn financieel gunstiger, waardoor bedrijven met autonome voertuigen de concurrentiestrijd zullen winnen.

27

#4 DE CITY MINER NIEUW BEROEP:

De city miner haalt waardevolle materialen, primair metalen, uit afgedankte elektronica.

In de afgedankte elektronica zit veel goud en andere waardevolle materialen. Zo zitten er veel zeldzame aardmetalen, in totaal zo’n 17 chemische elementen, in die kunnen worden hergebruikt. Deze metalen worden veel gebruikt in de productie van harde schijven, mobiele telefoons en ook auto’s.

City Miner is een nieuw beroep dat, in tegenstelling tot b.v. de reparateur, niet probeert om een bestaand product te repareren, maar probeert de herbruikbare materialen te ‘delven’uit definitief afgeschreven technologische producten. Het gaat dus om het recyclen van de grondstoffen van afgedankte producten.

28

NIEUW BEROEP:

DE CITY MINER

L A AG TOT


M ID DE L Technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op dit beroep: o

3D printer


Grotere sociaal-maatschappelijke bewustwording

o


o

Financiële vergoeding

29

Waarom ontstaat de city miner? Afgedankte elektronica bevatten veel waardevolle materialen die hergebruikt kunnen worden. Volgens sommige berekeningen zit er meer goud in de printplaten van onze Tv’s, computers en telefoons dan in alle goudmijnen van de wereld. Ook zitten ze vol met zeldzame aardmetalen. Hoewel de naam anders doet vermoeden zijn zeldzame aardmetalen niet echt zeldzaam. Het zeldzaam slaat niet op de totale hoeveelheid die in de aarde zit, maar het feit dat ze altijd in kleine concentraties vindbaar zijn. Daarom is het relatief duur om ze uit de grond te halen. Een aantal van deze mineralen zijn onmisbaar in de huidige economie, omdat ze noodzakelijk zijn in de productie van (mobiele) communicatietoepassingen of in de energiesector. Hoewel de VS een groot deel van de wereldproductie in handen hebben, is China inmiddels met afstand de belangrijkste producent en worden deze materialen ook, vaak onder erbarmelijke omstandigheden, in Afrika uit de grond gehaald. De relatief hoge kosten voor het uit de grond halen van deze materialen maakt de business case voor het recyclen gunstig.

Momenteel worden veel afgedankte mobiele telefoons naar Afrika verscheept om daar gesloopt te worden, de metalen worden eruit verwijderd en vervolgens weer naar China verstuurd om daar in nieuwe mobiele telefoons verwerkt te worden. Het delven van deze grondstoffen uit afgedankte elektronica gebeurt doorgaans onder erbarmelijke

omstandigheden

zonder

enige

milieutechnische

voorwaarden.

Deze grondstoffen worden vervolgens weer naar Azië getransporteerd om aldaar verwerkt te worden tot nieuwe elektronica. De slechte sociale en milieutechnische omstandigheden

waaronder

deze

elektronica

worden

ontmanteld

zullen

maatschappelijk steeds minder geaccepteerd worden in het Westen. Gecombineerd met het eerder genoemde vervoer en de mogelijk hogere lasten die daarop gaan komen zal het interessanter zijn om dit dicht bij huis te doen.

30

Hierbij speelt ook de ontwikkeling van 3D printers een rol. Hoewel het nog enkele generaties van 3D printers zal duren, is het volgens experts niet onmogelijk dat binnen 20 jaar ook printplaten en andere elektronische onderdelen geprint kunnen worden. In dat geval zijn de materialen, zoals zeldzame aardmetalen, nodig in eigen land. De logica en kostenvoordelen om oude producten naar Afrika te versturen endaar te ontmantelen om de grondstoffen weer terug te halen neemt dan nog verder af.

City Miner is een beroep dat op korte termijn reeds kan ontstaan, zeker wanneer de overheid hier een stimulerende rol in speelt. Het is een beroep dat uitgevoerd kan worden door mensen met een lagere of middelbare opleiding. Mogelijk kunnen hier zelfs arbeidsgehandicapten, zoals autisten, voor ingezet worden.

31

#5 JURIDISCH ASSISTENT & FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

JURIDISCH SECRETARESSE De juridisch assistent of juridisch secretaresse is een typische functie die enkel voorkomt op advocatenkantoren. De juridisch assistent, in het Engels “paralegal”, is verantwoordelijk voor het uitzoeken van bijvoorbeeld jurisprudentie en andere juridische informatie. Hoewel de juridisch assistent geen universitaire juridische opleiding heeft genoten die benodigd is voor het vak van advocaat, is een bepaalde mate van juridische kennis onontbeerlijk. De juridisch secretaresse fungeert soms als een juridisch assistent, maar heeft doorgaans iets minder juridische kennis en iets meer officemanagement taken. Zo zal een juridisch secretaresse doorgaans meer taken vervullen die te maken hebben met het bijhouden van de dossiers en het goed archiveren ervan In sommige landen is juridisch assistent een beschermd beroep, net als advocaat, en moeten beoefenaars diploma’s behalen en hun kennis bijhouden. Ook zijn er landen waar een juridisch assistent zelfstandig kan opereren. In andere landen moet een juridisch-assistent altijd onder supervisie staan van een advocaat.

32


JURIDISCH ASSISTENT & JURIDISCH SECRETARESSE

9 4%

kans dat dit beroep over 20 jaar niet meer bestaat

TOT

volgens Oxford onderzoek:

98%

98% (legal secretaries).

94% (paralegals) en


Big Data

o

Taaltechnologie



o

Tolerantie voor fouten

33

Waarom verdwijnen de Juridisch Assistent & Juridisch Secretaresse De voortschrijdende technologie op het gebied van data analyses en algoritmes maken de functies van juridisch-assistent en juridisch-secretaresse overbodig. Computers zijn beter in staat om grote hoeveelheden data te analyseren dan mensen. Het grote probleem bij jurisprudentie was altijd de gebruikte terminologie. Immers zijn de documenten geschreven tekst waarmee een rechter zijn uitspraak beargumenteert. Het interpreteren van tekst is iets waar computers steeds beter in worden. Watson van IBM won Jeopardy (zie ook de functie Telemarketeer) en bewees daarmee uitstekend in staat te zijn om subtiliteiten uit teksten te kunnen analyseren en te interpreteren.

Door deze taaltechnologie zijn computers in staat de werkzaamheden van juridisch assistenten beter uit te voeren dan mensen, omdat computers veel meer informatie kunnen verwerken. Er is momenteel reeds een systeem op de (Amerikaanse) markt dat in staat is de algemene tendensen uit de gerechtelijke uitspraken te halen en de resultaten grafisch weer te geven. Dit systeem verwerkte 570.000 documenten in twee dagen tijd. Meer dan enig team van juridisch assistenten ooit zou kunnen doen.

De primaire reden voor het vervangen van deze functies is de toegenomen kwaliteit van het werk wanneer systemen dit overnemen. Computers en algoritmes zijn eenvoudigweg in staat het werk beter te doen dan mensen, omdat ze in staat zijn meer data te analyseren. De secundaire reden zijn de kosten. Juridische beroepen staan bekend om hun hoge vergoedingen. Hoewel de vergoeding van de juridisch secretaresse of juridisch medewerker veel lager is dan die van een advocaat, zijn deze in vergelijking met gewone secretaresses of assistenten in andere werkvelden nog steeds hoog te noemen. De kosten voor dergelijke systemen zullen, zeker wanneer deze verder ontwikkeld zijn, ook een rol spelen.

34

Het is mogelijk dat deze systemen ook bepaalde werkzaamheden van juristen of advocaten gaan vervangen. Zo zijn er reeds ontwikkelingen gaande met systemen die volwaardige juridische documenten opstellen op basis van input van de klant. Ook voor patentjuristen voorspellen de onderzoekers van Oxford een donkere toekomst, omdat hun primaire werk bestaat uit onderzoek naar de vraag of er al een vergelijkbaar patent is. Met goede automatisering is het indienen van een patentaanvraag goed te doen door de aanvrager zelf. Mits het onderzoek naar vergelijkbare patenten goed gedaan is, iets dat computers dus kunnen overnemen.

De functie van advocaat heeft volgens het Oxford onderzoek voorlopig een hele kleine kans om te verdwijnen, namelijk 3,5%. Dit komt omdat een advocaat niet zozeer kennis, maar creatieve en sociale intelligentie gebruikt om waarde toe te voegen. Dit is veel moeilijker te automatiseren dan het onderzoek van de juridisch-assistenten.

35

#5 DATA-ARCHITECT NIEUW BEROEP:

De data-architect structureert de datavergaring op zo’n manier dat organisaties ook op lange termijn de informatie aan databases kunnen onttrekken die gewenst is. Net als een gewone architect een pand ontwerpt zodat het er goed uit ziet, maar vooral ook praktisch en veilig is, zal een data architect een structuur ontwerpen waarin de data kunnen worden opgeslagen en geanalyseerd.

De data-architect ontwikkelt tevens de algoritmes die de data analyseren en daarnaast zorgt hij voor zelflerende systemen die discrepanties in de data opmerken en onder de aandacht van de gebruikers brengen. Big Data gaan namelijk uit van meerdere, onafhankelijke, ongerelateerde en vaak ongestructureerde databronnen die gecombineerd worden en tot nieuwe inzichten leiden. De data-architect zorgt voor algoritmes die de eigen databronnen combineren met externe bronnen die mogelijk heel anders gestructureerd zijn dan de interne databronnen.

Data-architecten zullen in allerlei organisaties ontstaan. In de financiële wereld zullen ze transacties monitoren. Accountants zullen vervangen kunnen worden door de algoritmes die data-architecten schrijven. In de marketing zullen websites zich volautomatisch aanpassen op het gedrag van klanten op basis van de algoritmes en bij de overheid zullen ze terroristen en fraudeurs opsporen.

36

NIEUW BEROEP:

DATA-ARCHITECT

HOOG



Big Data

o

Internet of things

o

Internet

o

Mobiel internet

o

Sensoren


Privacy

37

Waarom ontstaat de data-architect? De hoeveelheid data die momenteel geproduceerd wordt is enorm. Social Media als Facebook en Twitter geven een ongekende inzage in de levens van miljarden mensen. Per uur komt er meer video op YouTube dan alle TV kanalen in de wereld in jaren produceerden. Mobiele telefoons, GPS navigatie systemen en de vele andere sensoren produceren nog eens een veelvoud aan data de komende jaren. Veel van deze data zijn ongestructureerd en / of in handen van derden.

Al deze verzamelde data herbergen een schat aan informatie. Niet voor niets wordt in verschillende media al gezegd dat data het nieuwe geld zijn. Data voor de 21e eeuw zijn wat olie voor de 20e eeuw was, de belangrijkste katalysator waarop de economische groei gebaseerd zal zijn. Een oude reclamewijsheid was dat 50% van je advertentiebudget weggegooid geld was, je wist alleen niet welke 50%. Nu alles geanalyseerd kan worden blijkt die 50% misschien wel 80%, en nu we wel weten welke 80% dat is, gooien we deze niet meer weg.

De mogelijkheden tot het vergroten van efficiency op alle niveaus is enorm, mits de juiste data op de juiste manier geanalyseerd en geïnterpreteerd kunnen worden. Om dat goed onder de knie te krijgen, zal veel tijd en onderzoek nodig zijn. Er zullen ook veel fouten gemaakt worden en een datacrisis, vergelijkbaar met de financiële crisis in 2008, zal de komende twee decennia op de loer liggen. Toch is de pot met goud aan het einde van deze regenboog niet te versmaden en veel organisaties zullen investeren in betere analyses van data, zowel eigen data als open data als data van derden.

De data-architect zal voor de eigen data zorgen dat deze zo zijn opgeslagen dat ze, voor zover mogelijk, veilig zijn en analyseerbaar. Met betrekking tot de open databronnen en de ingekochte bronnen van derden zal de data architect algoritmes opzetten om vanuit al deze bronnen goede analyses te maken. Deze analyses kunnen worden ingezet bij het nemen van besluiten of kunnen leiden tot het volautomatisch aanpassen van activiteiten van een organisatie, zoals de presentatie van een website naar een (potentiële) klant.

38

#6 DE ASSURANTIE-ADVISEUR FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

De assurantie-adviseur, ook wel verzekeringstussenpersoon, verzekeringsagent of financieel adviseur genoemd, adviseert en verkoopt financiële producten, veelal verzekeringen, aan particulieren of bedrijven. Dit gebeurde tot 1 januari 2013 doorgaans op provisiebasis, wat inhield dat de tussenpersoon betaald werd door de verzekeringsmaatschappij voor elke polis die verkocht werd. De provisie verschilde per maatschappij waardoor de onafhankelijkheid van de tussenpersoon soms in het geding kwam. Immers is de verzekering met de hoogste provisie, die dus het interessantste is voor de tussenpersoon, niet altijd de beste verzekering voor de verzekeringsnemer. Vanaf 1 januari 2013 is er een provisieverbod in Nederland en moeten de verzekeringsnemers de tussenpersoon direct betalen. Dit heeft, als het goed is, tot gevolg dat tussenpersonen weer echte adviseurs worden op het gebied van financiële diensten.

De assurantie-adviseur is het eerste aanspreekpunt voor een particulier of bedrijf met vragen over de dekking van verzekeringen, claims, pensioenen en allerhande financiële aangelegenheden. Een goede assurantie-adviseur adviseert ook proactief wanneer deze op de hoogte is van nieuwe ontwikkelingen.

39


DE ASSURANTIE-ADVISEUR

92%



Big Data

o

Taaltechnologie

o

Internet



o

Vertrouwen

40

Waarom verdwijnen de Assurantie-adviseur? De steeds geavanceerder wordende taaltechnologie in combinatie met Big Data is één van de belangrijkste bedreigingen voor dit beroep. Net zoals bij de telemarketeer is de combinatie van deze twee technieken in staat om het werk beter te doen dan enig mens het ooit kan. Watson van IBM, de computer die het meest geavanceerde taalspel Jeopardy won, is in staat om heel veel zinnen te interpreteren en meteen daar naar te handelen. Denk aan een vakantieganger die tweet over het maken van een duik. Een proactieve reactie van een assurantie-adviseur is dan om te controleren of de reisverzekering wel onderwaterschade dekt en hierover te adviseren. Het is echter onmenselijk om voor alle cliënten dit in real time bij te houden en een paar uur vertraging kan al problemen veroorzaken. Computers hebben hier geen problemen mee en kunnen real time de polisvoorwaarden scannen en een reactie geven. Computers kunnen derhalve gewoon betere dienstverlening bieden dan mensen.

Het is voor mensen onmogelijk om alle polissen te kennen of zelfs maar te raadplegen. Een computer heeft hier geen problemen mee. Er is op dit moment al technologische ondersteuning voor de assurantie-adviseurs, maar vanwege het beperkte bevattingsvermogen van mensen is dit relatief gestandaardiseerd. Net zoals vergelijkingssites als Independer en Zorgkiezer de polisvoorwaarden versimpelen, omdat de consument het anders niet kan behappen. Goede technologie is in staat meer te analyseren en duidelijkere feedback te geven dan menselijke adviezen.

Een tweede element waarom deze functie gaat verdwijnen is de opkomst van het internet. De tussenpersoon is zijn kennisvoorsprong in veel gevallen kwijt en steeds meer mensen zijn gewend om alles via het internet te kopen, zo ook hun verzekeringen. De mogelijkheden om zelf te vergelijken via vergelijkingssites, een nieuw technologisch soort tussenpersonen, wordt massaal aangegrepen.

Tot slot is er nog het probleem met het vertrouwen. Woekerpolis affaires, waarbij veel van deze polissen door tussenpersonen zijn geadviseerd, mede vanwege de hoge provisies, hebben het vertrouwen in de sector geen goed gedaan. Ondanks het provisieverbod is er nog steeds een groot wantrouwen ten opzichte van dit beroep en het is maar de vraag of dat ooit hersteld wordt.

41

#6 METALLURG NIEUW BEROEP:

De functietitel metallurg is afgeleid van metallurgie, de studie naar materialen en dan met name metalen. De metallurg bedenkt, ontwikkelt en produceert nieuwe materialen die geschikt zijn voor nieuwe productietechnieken.

Er zullen verschillende stromingen binnen de metallurgie ontstaan. Sommige geïnspireerd door plastics, anderen geïnspireerd door metalen en weer anderen zullen hun inspiratie halen uit de biologie. Deze stromingen zullen zichzelf ongetwijfeld andere namen geven en zichzelf als hele andere vakgebieden zien, maar in de basis doen ze hetzelfde: nieuwe materialen bedenken en produceren.

42

NIEUW BEROEP:

METALLURG

HOOG



3D printer

o

Ruimtevaart

o

Nanotechnologie


Bio Hacking

43

Waarom ontstaat de Metallurg? De komende twee decennia is er een ongekende vraag naar nieuwe materialen. De reden hiervoor ligt primair bij de 3D printer. Momenteel worden materialen gebruikt, zoals diverse soorten plastic, die niet gemaakt zijn om via de 3D print technologie gebruikt te worden. Ze functioneren, maar niet optimaal. Met name de plastics die gebruikt worden bij de extrusion printers hebben de nodige nadelen als het gaat om de stevigheid van het geprinte object. Omdat 3D printen nog in de kinderschoenen staat, wordt gebruikt gemaakt van bestaande materialen. In de nabije toekomst zullen er materialen ontwikkeld worden die specifiek voor deze productietechniek bedacht zijn.

De ontwikkeling van de commerciële ruimtevaart, die momenteel ook een sterke groei doormaakt, zal bijdragen aan de groei van het aantal nieuwe materialen. De reden hiervoor is tweeledig. Ten eerste is er vraag naar nieuwe lichtgewicht materialen voor de ruimtevaart. De tweede reden is echter dat het niet ondenkbaar is dat de ruimtevaart met nieuwe stoffen terug zal komen, bijvoorbeeld van mijnbouwmissies op asteroïden of de maan, die de inzet van nieuwe materialen mogelijk maken.

Een bijzondere groep binnen de metallurgen zullen de “biohackers” zijn. Deze ontwikkeling heeft met name in de VS inmiddels enige tractie gekregen en her en der ontstaan momenteel biohacking-laboratoria. Dit zijn laboratoria waar mensen kunnen experimenteren met niet gevaarlijke biologische materialen. Ook steeds meer gerenommeerde wetenschappers halen hun inspiratie uit de natuur en kijken hoe biologisch materiaal, zoals virussen en bacteriën, materialen kunnen versterken of verbeteren.

44

De nanotechnologie zal ook een belangrijke invloed hebben op de nieuwe materialen die gaan ontstaan. Materialen met bijzondere eigenschappen zijn niet ondenkbaar als we iets op nanoschaal kunnen aanpassen. Denk hierbij aan zelfhelend asfalt of plastic dat op basis van de omgevingswarmte haar eigen temperatuur weer kan aanpassen.

De komende twee decennia zullen we een veelvoud aan nieuwe materialen zien ontstaan. Van allerlei vormen van plastic en harsen tot nieuwe metalen en met biologisch materiaal versterkte materialen. De toepassingen zullen zeer breed zijn, van medisch tot de ruimtevaart.

45

#7 MAKELAAR FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

De makelaar brengt vraag en aanbod op de vastgoedmarkt samen. De vergoeding van de makelaar is doorgaans een percentage van de uiteindelijk bedongen verkoopprijs. De makelaar wordt doorgaans ingehuurd door de verkopende partij, maar soms ook door de aankopende partij. Het betreft bij de vastgoedmakelaars doorgaans eenmalige transacties. De verkoop van een huis of bedrijfspand of het verhuren van een pand zijn geen doorlopende activiteiten. De titel makelaar is sinds 2001 vrijgegeven, iedereen mag zich sindsdien makelaar noemen. Wel zijn er nog examens die succesvol moeten worden afgelegd om als makelaar bij de verschillende brancheverenigingenen ingeschreven te mogen worden.

46


MAKELAAR

86%


97%

agent) en

TOT


86% (real estate sales

97% (real estate broker).


Internet

o

Big Data


Mondigheid van consument

o

Vertrouwen

47

Waarom verdwijnt de makelaar? Internet en Big Data zijn de belangrijkste reden waarom de functie van makelaar zal verdwijnen. Internet maakt zaken transparant en transparantie in een markt met relatief weinig toevoegde waarde is dodelijk voor de bestaande tussenpersonen. Funda, opgezet door de Nederlandse Vereniging van Makelaars, heeft al veel makelaars de das om gedaan. Dit initiatief maakte het makkelijker voor de makelaars, maar haalde daarmee ook één van de belangrijkste redenen voor het inschakelen van een makelaar weg: het vinden van potentiële kopers.

Veel makelaars zitten al in zwaar weer en de komende twintig jaar zal hun markt er niet veel beter op worden. De ontwikkelingen op het gebied van Big Data zullen meer mogelijkheden creëren om kopers en verkopers bij elkaar te brengen. Slimme algoritmes kunnen bijvoorbeeld op basis van reisgedrag, voorkeuren en woonwensen in de toekomst voor een heel gezin de meest ideale locatie in kaart brengen en een bericht sturen wanneer er daar een woning die voldoet aan de wensen vrij komt.

De mondigheid van consumenten speelt ook een grotere rol. De makelaar is niet meer de expert op het gebied van het verkopen van huizen, waardoor een deel van de toegevoegde waarde wegvalt. Het rondleiden van potentiële kopers in een huis kan de verkoper zelf ook is de mening van steeds meer huizenverkopers.

Tot slot is het vertrouwen, als gevolg van

de financiële crisis, ook een sterk

afgenomen. De ingestorte huizenmarkt heeft veel mensen problemen opgeleverd met de verkoop van hun huis. Terecht of niet, dit heeft het vertrouwen in de makelaars geen goed gedaan.

48

#7 DE ENERGIENETWERK NIEUW BEROEP:

MANAGER

Een energienetwerk manager helpt lokale en regionale energienetwerken met de administratieve afhandeling en het optimaliseren van het rendement. De energienetwerk manager is een expert op het gebied van energienetwerken. Hij heeft voldoende technische kennis om de kleinschalige, lokale netwerken bij te staan bij hun technische keuzes en is voldoende business-minded om namens deze netwerken te onderhandelen met grote energieleveranciers en netwerkbedrijven.

De energienetwerk manager is onafhankelijk en wordt ingehuurd en betaald door verschillende lokale coöperaties. Deze coöperaties variëren van de samenwerkende energieopwekkende brandweerkazernes in een regio tot de wijkvereniging van daken met zonnepanelen. De energienetwerk manager kan een zelfstandige zijn of in dienst van een, vaak kleinschalig, bureau dat zich specialiseert op dienstverlening aan lokale energiecoöperaties.

49

NIEUW BEROEP:

DE ENERGIENETWERK MANAGER

M ID DE L TOT



Zonnepanelen

o

Windmolens

o

Decentrale energienetwerken / Microgrids


Decentralisatie

o

Regionalisering

50

Waarom ontstaat De Energienetwerk Manager? Steeds meer lokale energiecoöperaties en zogenaamde “microgrids” ontstaan in Nederland. Zo ontstaan er lokale coöperaties van een woonwijk met zonnepanelen op hun dak of een woningbouwvereniging met zonnepanelen en enkele windmolens die de opgewekte energie initieel aan de bewoners verkoopt. Al deze lokale initiatieven leiden tot microgrids, kleine netwerken binnen het netwerk, waarop eerst onderling stroom wordt uitgewisseld en verrekend. Indien er nog steeds meer energie wordt opgewekt dan verbruikt kan ervoor gekozen worden deze terug te leveren aan het net of deze direct aan een bepaalde klant te leveren.

Deze ontwikkeling naar meer decentrale energieopwekking is de reden voor het ontstaan van de functie van de energienetwerk manager. Woonwijken met zonnepanelen op het dak wisselen onderling stroom uit via zogenaamde microgrids. Wanneer de één meer opwekt dan hij verbruikt en de ander meer verbruikt dan hij opwekt, zal hier een verrekening voor plaatsvinden. Deze verrekening zal door een derde partij gedaan worden uit oogpunt van onafhankelijkheid en betrouwbaarheid.

Vanuit deze administratieve functie zullen energienetwerk managers meer activiteiten gaan ontplooien. Zo zal er binnen deze microgrids behoefte zijn aan technische kennis. Wat zijn de beste zonnepanelen? Welke meters helpen ons het beste om in kaart te brengen wie hoeveel van het zelf opgewekte deel van de stroom verbruikt? Daarover en over veel meer van deze vragen zal de energienetwerk manager gaan adviseren.

51

Er zullen ook onderhandelingen moeten plaatsvinden met de grote energienetwerken en de energiemaatschappijen. De prijs voor stroom die teruggegeven wordt aan het net kan door het bundelen van verkopers hoger komen te liggen dan wanneer elke microgrid dit zelf doet. Ook kan een energienetwerk manager mogelijk deals sluiten met enkele grote afnemers namens een reeks van deze microgrids, waardoor deze een rol van “energie-broker” gaat spelen en de grote energieleveranciers buitenspel zet.

De energienetwerk manager is een logisch gevolg van de decentralisatie van de energieopwekking. Het zijn de centrale spinnen in het web die de decentrale opwekking rendabel maken.

52

#8 WINKELPERSONEEL FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

Winkelpersoneel verkoopt producten direct aan de consument via het retailkanaal. Dit kan gaan om kleding, schoenen, auto’s of bijvoorbeeld elektronica. Winkelpersoneel heeft afhankelijk van het product een zuiver faciliterende of ook een informatieve functie. Hoe technologisch gecompliceerder het product is, des te meer informatie het winkelpersoneel kan bieden aan de consument.

53


WINKELPERSONEEL

92%



Internet

o

Mobiel internet

o

Drones


Vertrouwen

o

E-Commerce

54

Waarom verdwijnt het winkelpersoneel? De cijfers met betrekking tot internetverkoop stijgen al jaren. In vijf jaar tijd, tussen 2007 en 2012, is de verkoop in omzet ruimschoots verdubbeld. De helft van alle Nederlanders koopt jaarlijks online producten. Deze verschuiving zal zich blijven voortzetten, zeker omdat door de druk van online-verkoop steeds meer fysieke winkels hun deuren moeten sluiten.

De opkomst van mobiel internet zal hier ook een rol in spelen. In Amerika is het al heel normaal om in een winkel een product te scannen en een prijsvergelijking te doen. Veel online winkels zijn goedkoper en met één klink kan het product besteld worden.

Het vertrouwen in veel winkelpersoneel neemt ook af, terwijl het vertrouwen in onafhankelijke recensies van andere gebruikers toeneemt. Die onafhankelijke recensies zijn weer online te vinden, waardoor het net zo eenvoudig is om online een product te bestellen.

De ontwikkeling van drones zal deze trend verder versterken (zie ook de functie chauffeur / koerier). Drones maken levering van de producten op dezelfde dag mogelijk. Een van de redenen waarom mensen momenteel nog vaak zelf inkopen gaan doen is de wens het meteen, of tenminste dezelfde dag, in huis te hebben. Wanneer webwinkels dit kunnen bieden zal ook deze reden voor offline winkelen vervallen.

55

Deze ontwikkeling zal zich niet in een paar jaar voltrekken, aangezien winkelen voor veel mensen nog steeds een ervaring is. Hoe deze ervaring, welke ongetwijfeld zal blijven bestaat, er in de toekomst uitziet is ongewis. In Apple stores in de VS is het bijvoorbeeld al heel gebruikelijk om met je mobiel het product te bestellen als je binnenloopt het daar meteen aangereikt te krijgen, af te rekenen en mee te nemen. Het is zeer waarschijnlijk dat er ook meer en meer virtuele elementen aan fysieke winkels worden toegevoegd. Misschien dat er in de toekomst direct betaald moet worden voor een winkelervaring via een entreeprijs zoals bij een pretpark of per uur.

Winkelpersoneel zal verdwijnen omdat de gewone winkel niet opgewassen is tegen de webwinkel, welke een hogere service kan leveren tegen een lagere prijs. Daarmee zal dus ook het winkelpersoneel verdwijnen.

56

#8 DE (PERSONAL) TRAINER NIEUW BEROEP:

De (personal) trainer bestaat momenteel al, dus geheel nieuw is de functie niet. Met name in de Verenigde Staten is dit beroep erg populair, maar ook in Europa zien we het steeds meer. De functie van fitness coach, zowel groepstrainer als personal trainer, zal de komende twee decennia enkel toenemen, alle technologische vooruitgang ten spijt.

De personal trainer zal vooral werken voor de echte upper class. Deze zal, meer nog dan een inhoudelijke rol, ook een motiverende rol spelen om mensen met hele drukke levens te laten sporten. De personal trainer stelt persoonlijke trainingsschema’s op basis van persoonlijke doelen op. Hij of zij zal vervolgens persoonlijk zorgen dat de trainee ook daadwerkelijk gaat trainen en zich aan deze schema’s houdt.

De groepsinstructeur zal in steeds weer nieuwe gedaantes opduiken, waarbij er elke vijf tot zeven jaar een nieuwe trend ontstaat in fitnessland. Deze ontwikkeling is al jaren aan de gang, waarbij Aerobics werd vervangen door Steps, dat weer werd vervangen door Thai Bo, dat nu weer vervangen is door Zumba. Na verloop van tijd is de grote groep weer toe aan iets nieuws en zal er een nieuwe vorm van groepssporten zijn intrede doen. De fitness trainer zal dus steeds een nieuwe naam krijgen, afhankelijk van de nieuwste trend in fitnessland, maar niet als zodanig fundamenteel veranderen van werkzaamheden.

57

NIEUW BEROEP:

DE (PERSONAL) TRAINER

L A AG TOT


M ID DE L


Video

o

Communicatie technologie


Automatisering van werk

o

Gezondere levensstijl

58

Waarom is de (personal) trainer een groeifunctie? Twee van de tien belangrijkste nieuwe functies in de VS tussen 2008 en 2013 hadden betrekking op fitness coaching. De zumba-instructeur en beachbody-coach stonden beide in de top 10 die LinkedIn in 2013 publiceerde. Deze trend zal de komende decennia doorzetten, met name vanwege het feit dat steeds minder van onze werkzaamheden fysieke inspanningen vergen. De behoefte aan sporten is namelijk evenredig aan de fysieke gemakzucht waarmee we veel van onze werkzaamheden doen. We harken immers de tuin niet meer aan, maar gebruiken een bladblazer.

Voor motivatie hebben we een trainer nodig. Hier zal een driedeling ontstaan in de maatschappij. De budgetsportscholen zullen vooral inzetten op video trainers, mogelijk hier en daar ondersteunt met een live-verbinding van een trainer die meerdere groepen tegelijk begeleidt. Een andere grote groep zal groepslessen prefereren en op een bepaalde tijd in de sportschool meedoen aan de nieuwste trend op sportgebied. Een andere groep, de financieel meer welvarende klasse, zal met personal trainers werken.

De personal trainer zal meer een motiverende rol hebben dan een inhoudelijke rol om fit te worden. Natuurlijk moet dat laatste kloppen, maar meer nog moet deze persoon letterlijk de sporter aan de deur ophalen zodat deze daadwerkelijk gaat sporten. De drukke levens van veel mensen zijn hier debet aan. De personal trainer is meer een stok achter de deur dan dat deze daadwerkelijk nodig is voor zijn of haar inhoudelijke kennis. De personal trainer zal deze steeds groter groeiende groep bijstaan bij hun wens fit te blijven en hen adviseren en vooral ook motiveren met betrekking tot sport, voeding en gezondheid.

59

#9 DE BELASTINGCONTROLEUR FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

& BELASTINGCONSULENT

De belastingcontroleur controleert bedrijven of particulieren op de juistheid van hun belastingaangifte. De belastingcontroleur is in dienst van de Belastingdienst en controleert of een aangifte zowel qua inkomsten als qua aftrekposten overeenkomstig is met de fiscale wetgeving.

De belastingconsulent is zelfstandig of in dienst van een financieel advies- of accountantskantoor en assisteert particulieren met hun belastingaangifte. De assistentie kan zich toeleggen op het adviseren rondom aftrekposten tot het geheel indienen van de aangifte inclusief de communicatie met de belastingdienst. De belastingconsulent wordt betaald door de particulier. De functie belastingconsulent is niet beschermd, iedereen mag in theorie deze functie uitoefenen.

60


DE BELASTINGCONTROLEUR & BELASTINGCONSULENT

93%


99%

controleur) en

TOT


93% (belasting-

99% (belastingconsulent).


Internet

o

Big Data



o

Nieuwe fiscale wetgeving

o

Internationalisering

61

Waarom verdwijnt De Belastingcontroleur & Belastingconsulent? De belastingcontroleur en -consulent zijn twee verschillende functies, waar ook verschillende trends en ontwikkelingen op van invloed zijn. Een aantal ontwikkelingen zijn op beide van toepassing. De technologische ontwikkelingen op het gebied van internet en vooral Big Data, het combineren van verschillende databronnen en het analyseren daarvan door computers, heeft op beide functies een belangrijk effect. In een steeds internationaler opererende wereld, ook voor individuen, heeft de Belastingdienst steeds minder zicht op financiële stromen. Geld dat is verdiend in het buitenland is in het huidige fiscale en financiële klimaat nog relatief makkelijk te verbergen. Met steeds meer particulieren die geld over de hele wereld verdienen, door middel van verkopen via Ebay, iTunes, Shapeways, Amazon, Elance en vele andere platforms is het huidige fiscale regime dat per land geldt uiteindelijk niet meer houdbaar. De vraag naar transparantie van geldstromen zal toenemen en via Big Data analyses zal hier de controle op uitgevoerd gaan worden.

Deels ingegeven door de internationalisering en globalisering, deels ingegeven door een nieuw sociaal beleid, zal de fiscale wetgeving in de komende decennia ernstig veranderen. Er zal een grotere internationale afstemming komen in bijvoorbeeld BTW en inkomstenbelasting. Daarnaast is het ook niet ondenkbaar dat landen zullen gaan werken met een basisinkomen, vlaktaks en / of belasting op onttrokken waarde. Deze verschillende nieuwe vormen van belasting zullen grote gevolgen hebben voor de eenvoud van het belastingsysteem. Een basisinkomen zonder tegenprestaties, aftrekposten en een vlaktaks maakt de functie van belastingcontroleur nagenoeg overbodig. Big Data zouden kunnen bijdragen aan de controle op de totale inkomsten. Enkel voor geschillen zouden er nog mensen aan te pas komen, die dan eerder in de juridische dan de controlesector zullen zitten.

62

Indien de hierboven omschreven ontwikkelingen zich de komende twee decennia ontvouwen is ook de behoefte aan een belastingconsulent verdwenen. Immers is dit een beroep dat bestaat bij een zo gecompliceerd mogelijk systeem. Daarnaast is het werk van de belastingconsulent te automatiseren, het zijn immers allemaal vast omlijnde regels. Wanneer de webtechnologie verder ontwikkeld is, kan een programma automatisch op basis van toegang tot je bankrekening(en) en een goede classificatie van de verschillende geldstromen tot een belastingaangifte komen. Mogelijk dat de Belastingdienst dit in de toekomst zelf doet, waardoor ook de controlefunctie volledig geautomatiseerd is.

63

#9 DE DNA-ADVISEUR NIEUW BEROEP:

De DNA-adviseur adviseert mensen over de uitkomsten van hun DNA-onderzoek. Op basis van de onderzoeksresultaten helpt de DNA-adviseur om gezondheidsrisico’s in kaart te brengen en geeft tips over veranderingen in voeding en levensstijl. Al deze adviezen zijn gebaseerd op basis van de resultaten van een DNA-onderzoek, waarbij de genetische code van de individu in kaart is gebracht, met daarbij alle genetische afwijkingen en mogelijke erfelijke ziekten/aandoeningen.

De DNA-adviseur kan bij de advisering over voeding en levensstijl, indien voorhanden, gebruik maken van de data die het individu over zichzelf heeft verzameld via Quantified Self toepassingen. Dit betreft gegevens als gemiddelde hartslag, bloeddruk, gewicht en vetpercentage gekoppeld aan het aantal dagelijks gelopen meters, de sportactiviteiten en de ingenomen voeding.

64

NIEUW BEROEP:

DE DNA-ADVISEUR

HOOG



DNA sequencing (“genomic sequencing”)

o

Wearable technologies

o

Mobiel internet


Quantified Self toepassingen

o

Gezondere levensstijl

65

Waarom ontstaat de dna-adviseur? De DNA-adviseur ontstaat primair omdat de kosten voor DNA-onderzoek dalen naar een punt waarop het voor iedereen betaalbaar is. Het doen van een DNAonderzoek om erachter te komen waar je voorouders vandaan kwamen, kostte bij het inmiddels verboden 23andMe nog slechts 99 dollar. Het in kaart brengen van DNA, met alle mogelijke erfelijke aandoeningen en genetische afwijkingen zal binnen hele korte termijn voor iedereen betaalbaar zijn. Op basis van deze informatie kan preventief gewerkt worden aan het voorkomen van ziektes. Iemand van wie uit het DNA blijkt dat hij/zij aanleg heeft voor huidkanker kan minder in de zon zitten. Iemand die mogelijke hartproblemen heeft kan middels voldoende beweging en het laag houden van de bloeddruk proberen preventief een hartaanval te voorkomen.

De huidige medische wetenschap gaat bijna altijd uit van enkele metingen. Een patiënt komt bij de dokter, deze meet de bloeddruk, het gewicht en nog een paar elementen en trekt zijn conclusie. Bij Quantified Self leggen mensen op dagelijkse basis heel veel gegevens vast over zichzelf. Hun gewicht, hun bloeddruk, het aantal stappen dat ze op een dag zetten, hun sportactiviteiten en precies wat ze elke dag eten en drinken. Op basis van deze informatie ontstaat er een veel uitgebreider beeld van de persoon. Ook is het mogelijk correlaties te maken tussen bepaald voedsel en bepaalde reacties van het lichaam. Mobiel internet en wearable technologies, denk aan armbandjes die de hartslag meten, weegschalen die gewicht direct doorgeven aan een applicatie en slaapmeters die bijhouden hoeveel en hoe diep iemand slaapt, spelen hier een grote rol in.

Het lezen en interpreteren van resultaten van DNA-onderzoek is reeds een vak apart. Dit zal echter in de basis worden aangeboden door onderzoeksinstituut die de DNA test uitvoert. Hier vervolgens echter acties aan koppelen, mogelijk gecombineerd met reeds aanwezige informatie over de levensstijl van de persoon vanuit Quantified Self, zal een vakgebied op zich worden.

66

#10 DE PRODUCTIEMEDEWERKER FUNCTIE DIE VERDWIJNT:

De productiemedewerker komt in veel varianten voor en het exacte werk is sterk afhankelijk van de branche en sector. De productiemedewerker waar dit hoofdstuk primair betrekking op heeft, is de eenvoudige, veelal laag- of ongeschoolde

werknemer in de fabriekshal. Middelbaar en hoger geschoolde

productiemedewerker, bijvoorbeeld in de auto- of vliegtuigindustrie, zal echter ook beïnvloed worden door de ontwikkelingen omschreven in dit hoofdstuk.

De productiemedewerker is betrokken bij één of meerdere productieprocessen om tot het eindproduct te komen. Het gaat hier nadrukkelijk niet om het ontwerp, de verkoop of de service, maar om het daadwerkelijk van grondstof tot eindproduct komen van een fysiek product.

67


DE PRODUCTIEMEDEWERKER

92%



3D Printer

o

Robotisering


Millieuvervuiling

o

Fairtrade

o

Prosument

o

Individualisering

68

Waarom verdwijnt de productiemedewerker? Er

zijn

twee

belangrijke

technologische

ontwikkelingen

van

invloed

op

productiewerk. De eerste is de opkomst van 3D Printers. Deze technologie staat nog relatief in de kinderschoenen, maar zal een nieuwe industriële revolutie ontketenen. Door 3D-printers is het mogelijk om een veelheid van verbruiksgoederen te printen. Uiteindelijk zullen naar verwachting alle kleinere goederen geprint worden, van bekers tot schoenen. De huidige technologie kent nog een beperking qua materialen en snelheid. De snelheden gaan reeds met sprongen vooruit, maar alle huidige materialen zijn niet specifiek voor 3D printers ontwikkeld. In de nabije toekomst zullen er materialen specifiek voor 3D printers ontwikkeld worden (zie ook de nieuwe functie van metallurg), wat uiteindelijk veel van de huidige beperkingen zal wegnemen. Voor kleine goederen zullen 3D printers nagenoeg de hele productie overnemen. Deze printers zullen deels thuis staan, zoals 2D printers nu ook, deels bij commerciële bedrijven, zoals de copyshops nu ook hun rol vervullen bij specifieke printvormen en mogelijk ook in coöperatieve vorm in buurten of woongemeenschappen.

De tweede belangrijke technologische ontwikkeling is die van robotisering. Dit heeft vooral impact op grotere productiegoederen, zoals auto’s en vliegtuigen. Deze kunnen niet als geheel uit een 3D-printer komen, maar moeten worden gemonteerd. De onderdelen van deze producten zullen, voor zover dat nu nog niet het geval is, wel uit 3D-printers komen. De assemblage van deze producten zal voor een groot deel door robots worden overgenomen. De ontwikkeling op het gebied van robotisering is inmiddels op een niveau dat deze in de buurt komt van mensen qua flexibiliteit. Daar waar vroeger een robotarm één beweging kon maken, kan deze nu makkelijk geherprogrammeerd worden en bieden robots de flexibiliteit die mensen in een productieproces nu nog toevoegen.

69

Maatschappelijk gezien zullen de technologische ontwikkelingen van met name 3D- printers versterkt worden door de wens om milieuvervuiling verder terug te dringen en fair-trade toe te passen. Het verschepen van producten middels grote containerschepen is een van de meest milieuvervuilende processen ter wereld. Lokaal printen via 3D-printers dringt deze vervuiling sterk terug. Ook de maatschappelijke ophef over slechte werkomstandigheden van fabrieksarbeiders in China, Bangladesh en de Filippijnen zal ook een rol spelen bij het lokaal produceren.

Tot slot biedt de technologie de mogelijkheid om de individualisering van de maatschappij ook in producten vorm te geven. Door de beschikbaarheid van 3Dprinting zijn

‘one-size-fits-all’- producten niet meer nodig. De kosten per prod-

uct zijn namelijk gelijk, ongeacht of het één of één miljoen producten zijn. De technologische mogelijkheden geven consumenten de mogelijkheid om ‘prosument’ te worden, producerende consument. Niet dat iedereen zelf in staat is, of de wens heeft, om zijn eigen design te maken. Maar de mogelijkheden om producten aan te passen op persoonlijke wensen, kleine details aan te passen of exact passend te maken in de omgeving, zullen van grote invloed zijn op productie. Schoenmaten behoren tot het verleden, want schoenen kunnen op maat gescand worden en het (bestaande) model wordt aangepast aan de vorm van de voet.

70

#10 3D-DESIGNER NIEUW BEROEP:

De 3D-designer ontwerpt driedimensionale objecten, zoals de 2D-designer advertenties, logo’s en huisstijlen ontwerpt. De 3D-designer maakt ontwerpen van producten, in eigen beheer of voor derden, die middels 3D-printers geproduceerd kunnen worden.

De 3D-designer die voor eigen rekening en risico ontwerpt maakt bijvoorbeeld kunst, juwelen of kleding en biedt deze aan op sites als Shapeways, waar de koper het eindproduct kan bestellen van het materiaal naar keuze.

De 3D-designer die in opdracht werkt, maakt ontwerpen voor klanten. Dit kunnen bedrijven, overheden of particulieren zijn. Mogelijk kan een 3D-ontwerper een specifieke bril maken, een uniek paar schoenen of een douche met bepaalde afmetingen.

71

NIEUW BEROEP:

3D-DESIGNER

M ID DE L TOT



3D-Printing


Mondigheid van consumenten

o

Fairtrade bewustzijn

o

Milieubewustzijn

72

Waarom ontstaat de 3D-designer? De 3D-designer is een logisch gevolg van de opkomst van de 3D-printer. Daar waar 3Dprinten productie toegankelijk maakt voor het grote publiek, blijft het maken van een ontwerp een vak apart. Net als bij applicaties op een telefoon kunnen veel mensen ze gebruiken, maar niet veel mensen ze maken. Hetzelfde geldt voor het goed ontwerpen van een 3D-object.

Tevens biedt de opkomst van de 3D-printen veel mensen de mogelijkheid hun dromen waar te maken. Nu al verdienen honderden mensen hun brood door hun 3Dontwerpen via Shapeways aan te bieden en een marge te krijgen op elk verkocht product. Vooral voor veel kunstenaars komt de mogelijkheid om geld te verdienen met hun kunst binnen handbereik. Doordat de productie van hun kunstvoorwerpen geen grote investeringen meer kost, kunnen ze deze onbeperkt, of in gelimiteerde oplage, aanbieden aan het grote publiek.

De individualisering van producten zal ook een rol spelen. Daar waar de maatschappij steeds individueler is geworden, zijn de meeste producten nog steeds in standaardmaten verkrijgbaar. Denk aan schoenen en kleding, die vaak niet ideaal past, maar ook producten in en om het huis. Doordat 3D-printing geen grote meerkosten meebrengt voor individualisering van het product, zullen we steeds meer (kleine) aanpassingen krijgen tot zelfs geheel nieuwe producten. Omdat het ontwerpen van deze producten een vak is dat de meeste mensen niet beheersen, zal men 3D-designers inhuren om het gewenste product te laten ontwerpen.

73

74

Achterflap Volgens de Universiteit van Oxford verdwijnt de komende 20 jaar ongeveer 40% van alle banen. Nu is het verdwijnen van banen en het ontstaan van nieuwe banen iets van alle tijden. In de haven van Rotterdam zijn geen sjouwers meer, maar kraanmachinisten. De mannen met een klembord die de goederen controleerden zijn vervangen door RFID chips en ook hebben we al in geen jaren meer een encyclopedieverkoper aan de deur gehad. De afgelopen vijf jaar zijn er echter ook miljoenen banen bijgekomen doordat we apps op telefoons hebben. Ook de hoeveelheid data die we produceren, die geanalyseerd moet worden, levert miljoenen banen op.

Het unieke aan de huidige ontwikkelingen is echter de omvang en het soort banen dat verdwijnt. Het soort banen behelst namelijk ook hoog opgeleide kenniswerkers, zoals accountants, makelaars en juridische functies. De omvang is ook enorm, want het feit dat 40% van alle banen in 20 jaar tijd gaat verdwijnen is nog nooit eerder vertoond.

Dit boek is geen uitputtend document met alle banen die verdwijnen en verschijnen, maar heeft als doel een beeld te schetsen van een aantal banen die op de tocht komen te staan, de ontwikkelingen die daaraan ten grondslag liggen en wat daarvoor in de plaats gaat komen. Het is deels een vertaling van het academische onderzoek van Oxford naar de praktijk van alledag. Daarnaast biedt dit boek inzicht in de kansen die ontstaan door dezelfde ontwikkelingen die de banen laten verdwijnen.

75

BANEN DIE VERSCHIJN N BAS VAN DE HATERD

Recommend Documents