BAB 1 : KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA ZAMAN PRASEJARAH Zaman manusia masih belum mengenali tulisan
1. Bandingkan empat Zaman Prasejarah. [ms2] CIRI-CIRI
1. Cara hidup
ZAMAN PALEOLITIK
ZAMAN MESOLITIK
ZAMAN NEOLITIK
-Nomad (berpindah randah) - dalam kelompok keluarga/ berkumpulan -Tepi tasik, -tepi sungai, -dalam gua
-Nomad (berpindah randah) - dalam kelompok keluarga/ berkumpulan -Tepi tasik, -tepi sungai, -dalam gua
- menetap - dalam kelompok besar
3. Pekerjaan
-Memungut hasil hutan, -memburu binatang, -menangkap ikan
-Memungut hasil hutan, -memburu binatang, -menangkap ikan
4. Alatan
-Alatan batu yang mengutamkan fungsi
-Alatan batu yang mengutamkan fungsi
-Bercucuk tanam, -menternak binatang - melebur logam -sistem pertukaran barang dagangan (Barter) - Alatan batu yang dilicinkan -mempunyai pelbagai fungsi - bahan tembikar
2. Tempat tinggal
2. Apakah makna tamadun? [ms4[ Kata Kunci Butiran Bahasa Arab - Perkataan mudun dan madain Madana- tinggi budi bahasa - pembukaan bandar Pandangan - merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah Islam Sarjana Islam i. Syed Naquib al-Attas- tamadunialah pencapaian tahap tatsusila yang tinggi dan kebudayaan yang luhur oleh sesebuah masyarakat
Kata Kunci Bahasa Inggeris
Masyarakat Barat Sarjana Barat
1
ZAMAN LOGAM i. Zaman Gangsa ii. Zaman Besi - menetap - rumah - petempatan besar dan kota pertahanan - berkambang menjadi bandar dan kota - perdagangan maritim
- alatan besi - mencipta perahu dan rumah
Butiran - civilization (Bahasa Greek - civitas) - bermaksud bandar -peradaban - pembangunan lahiriah (hal-hal kebudayaan seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran) i. Gordon Childe - pencapaian lahirian merupakan kayu ukur kemajuan tamadun dalam sesebuah masyarakat ii. Dancy Riberio dan R.A. Buchanan - menolak unsur rohaniah sebaliknya hanya menekankan kepentingan dan pembangunan lahiriah dalam proses perkembangan tamadun iii. Richard Sullivan - mengakui unsur rohaniah sangat penting dalam konsep tamadun
5. Bandingkan proses pembentukan empat tamadun awal manusia. [ms10 - 33] BUTIRAN
LOKASI
KERANGKA MASA
PROSES PEMBENTUKAN
TAMADUN MESOPOTAMIA
TAMADUN MESIR PURBA
TAMADUN INDUS [ms 23] - tamadun terawal di India - terletak di Lembah Sungai Indus - dikenali juga sebagai tamadun Harappa - terletak di bahagian barat laut India
[ms 10] - tamadun terawal dunia Mesopotamia - tanah di antara dua sungai (Sungai Tigris dan Euphrates)
[ms17] - dianggap anugerah Sungai Nil - Sungai Nil berpunca daripada dua anak sungai iaitu Sungai Nil Biru dan sungai Nil Putih
[ms 10] - berkembang daripada petempatan awal Zaman Neolitik - 7 zaman pemerintahan i. Kerjaan Sumeria (3500-2340 SM) ii. Kerajaan Akkad (2371- 2006 SM) iii. Kerajaan Ur (2113-2006 SM) iv. Kerajaan Babylon Awal/Lama (2000 - 1530 SM) v. Kerajaan Kassites (1530 - 1100 SM) vi. Kerajaan Assyria (1100 - 626 SM) vii. Kerajaan Chaldea (626 - 539 SM) - runtuh akibat serangan Parsi
[ms 18] - berkembang daripada petempatan awal Zaman Neolitik - terdapat 4 zaman i. Zaman Awal (3100 - 2200 SM) ii. Zaman Pertengahan (2040 - 1785 SM) iii. Zaman Empayar (1570 - 1085 SM) iv. Zaman Keruntuhan (1085 - 322 SM) - pemerintahannya dikuasai orang asing seperti Libya, Kush, Assyria, Parsi, Yunani dan Rom.
[ms 23] -muncul sekitar tahun 2500 SM dan merosot pada tahun 1800 SM - mengalami kehancuran kerana serangan orang Aryan, serta bencana alam seperti banjir, kemarau dan gempa bumi
[ms 11] - terbentuk 2 bahagian i. BAHAGIAN UTARA BANDAR BAGHDAD - meliputi kawasan pertengahan Sungai Tigris hingga ke utara termasuk kawasan Sungai Zab (Assyria)
[ms 18] - mencapai tahap kebudayaan gangsa pada Zaman Logam - penggunaan alat logam untuk membina sistem perparitan dan pengaliran yang baik untuk pertanian - membina peralatan kawalan banjir dan terusan untuk meningkatkan kesuburan tanah - didirikan petempatan tetap yang berteraskan pertanian - berkembang menjadi
[ms 24] -wujud penduduk nomad di barat laut India - menyara diri dengan memburu dan mengumpul makanan - membentuk petempatan kekal di sepanjang Sungai Indus kerana terdapat sumber air dan tanah subur - peningkatan hasil pertanian membawa
ii. BAHAGIAN SELATAN BANDAR BAGHDAD - meliputi kawasan Sungai Tigris dan Euphrates yang hampir
2
TAMADUN HWANG HO [ms 28] - muncul daripada kesuburan tanah yang terdapat di Hwang Ho / Sungai Kuning - Hwang Ho merupakan sungai kedua terpanjang di China dan terletak di bahagian Utara China - ciri fizikalnya bergunung-ganag dan berpadang pasir menyebabkan tamadun ini bersifat setempat [ms 29] - kemunculannya dapat dikesan daripada jumpaan tengkorak homo sapien (Peking Men - 400,000 SM) - mmebuktikan adanya kehidupan Zaman Paleolitik - Zaman Neolitik muncul sekitar tahun 5000 SM di mana munculnya aktiviti pertanian dan penternakan - Dinasti berja pertama di China diasaskan oleh Dinasti Hsia (2205 - 1766 SM) tetapi tiada bukti - kewujudan Dinasti Shang (1766 - 1050 SM) dibuktikan melalui jumpaan arkeologi - diganti dengan Dinasti Chou (1050 - 256 SM) selepas muncul kebangkitan hamba kerana kezaliman Raja Shang [ms] - berasaskan peranan Hwang Ho yang telah menyuburkan kawasan sekitarnya - menarik penduduk nomad untuk tinggal menetap dan membina petempatan awal iaitu di Tapak Banpo - menjalankan aktiviti pertanian,penternakan binatang, mengumpul hasil hutan dan memburu -perkembangan petempatan awal melahirkan bandar Contoh - Anyang - pusat kerajaan Dinasti Shang
CIRI-CIRI TAMADUN
bercantum (Babylon yang terbahagi kepada Akkad - utara, dan Sumeria-selatan) - pertumbuhan bermula di selatan iaitu Sumer - orang Sumeria telah berhijrah dan membina petempatan - menebus guna tanah dan membina sistem pengairan untuk menjalankan pertanian - kampung berkembang menjadi bandar kepada beberapa buah negara kota seperti Kish, Nippur, Lagash, Uruk, Ur, Eridu, Assur dan Mari [ms 11] i. PETEMPATAN KEKAL NEGARA KOTA - Kawasan utama ialah pusat kota, tembok kota, luar kota dan pelabuhan - kubu pertahanan dan pintu gerbang yang menjadi lambang kekayaan sesebuah kota - di dalam kota terdapat istana, rumah kediaman, rumah ibadat, rumah kedai, dan pasar - jalannya lurus dan lebar - pusat kota ialah rumah ibadat yang menjadi tumpuan masyarakat - setiap kota mempunyai unit politik dan agama yang tersendiri - kewujudan sungai dan tanah pamah memudahkan pengangkutan dengan kapal, pedati dan keldai - jalan laut menghubungkan bandar/ negara kota dengan wilayah disekitarnya - jalan utama ialah antara Sumeria dan kota Mari
perkampungan - gabungan kampung membentuk bandar -gabungan bandar membentuk nome / daerah - nome disatukan dengan salah sebuah bandar menjadi pusat pentabdiran Contoh - Thinis, Memphis dan Thebes
kepada pertambahan penduduk - menyumbang kepada perkembangan bandar Contoh - Mohenjo-Daro dan Harappa Bandar pelabuhan Lothal dan Sutkagen Dor
- banyak kemajuan dibawa seperti perluasan wilayah dan penyebaran budaya - semasa Dinasti Chou, tamadun initersebar hingga ke bahagian selatan Sungai Yangtze
[ms 18] i. PETEMPATAN KEKAL NEGARA KOTA - Firaun Menes menyatukan semua nome menjadi kerajaan - mengasaskan pusat pentadbiran di Thinis - berpindah ke Memphis - berpindah ke Thebes pada kemuncak Zaman pertengahan Bandar penting - Heliopolis, Fayoum dan Abydos - bandar menjadi tempat kediaman firaun, pusat pemerintahan danpentadbiran, pelabuhan, pusat keagamaan dan pusat tumpuan penduduk
[ms 24] i. PETEMPATAN KEKAL - membawa kepada pembentukan bandar terancang - terbahagi 2 bahagian dan dikelilingi tembok a.Pusat pentadbiran dan keagamaan - menempatkan bangunan pentadbiran, temapat mandi awam yang digunakan untuk upacara ritual dan pembersihan dan tempat penyimpanan hasil pertanain
[ms 29] - i. PETEMPATAN KEKAL NEGARA KOTA - di Anyang terdapat istana, kuil, dan pusat pentadbiran - ketua pemerintah (raja), golongan pembesar dan golongan agama tinggal di bandar - lengkap dengan tembok untuk menghalang pencerobohan musuh - dikelilingi oleh perkampungan yang didiami oleh masyarakat petani
ii. ORGANISASI SOSIAL a. Firaun - diketuai oleh firaun yang merupakan raja berkuasa mutlak dan dianggap suci - jawatannya diwarisi turuntemurun - pada zaman kerajaan lama,firaun dianggap tuhan Horus - pada masa dinasti ke-3 dan ke4, firaun digelar Raja Matahari
b. Kawasan Perumahan - susun aturnya sistematik - perancangan bandarnya dibantu oleh kemajuan ilmu geometri dan pembinaan serta sumbangan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba - bandar disusun
3
ii. ORGANISASI SOSIAL a. Raja - paling atas b. Golongan bangsawan, pembesar dan pegawai kerajaan - hanya golongan pembesar yang mampu memiliki tentera dan senjata gangsa maka mereka mampu menundukkan golongan bawahan c. Golongan petani, artisan dan pedagang - petani membentuk sebahgain besar penduduk dan mendiami kawasan di luar bandar - artisan mahir dalam teknologi gangsa
ii. ORGANISASI SOSIAL - 2 golongan i. Golongan pemerintah - raja, ketua pendeta, ketua tentera, orang bangsawan ii. Golongan rakyat a. Rakyat bebas - petani, artisan, pedagang b. Hamba - tawanan perang iii. SISTEM PEMERINTAHAN - berbentuk teokrasi - raja dianggap sebagai tuhan / wakil tuhan dan pemilik negara kota - tidak menyembah raja sebagai tuhan - kecuali semasa Raja Naramsin yang memaksa penduduk Akkad menyembahnya sebagai tuhan - menggelarkan dirinya Raja Empat Penjuru Alam kerana menganggap dirinya terlalu agung setelah berjaya menguasai wilayah yang luas - raja menjadi ketua pentadbir, ketua tentera, dan ketua pendeta - raja menjadi ketua agama yang berkuasa melantik ahli keluarga diraja memegang jawatan di zigurat dan menentukan bentuk pentadbirannya - ziggurat berfungsi sebagai pusat ibadat, pusat perdagangan, dan pusat penyimpanan khazanah negara - raja berkuasa dalam soal tanah, cukai, hasil pertanian dan perniagaan -raja dibantu oleh para pegawai daripada golongan bangsawan dan keluarga diraja
kerana dipercayai firaun adalah anak Tuhan Matahari (Amon-Re) - menjadi ketua pendeta, pemilik tanah, ketua hakim dan ketua pahlawan b. Golongan bangsawan, rahib, tuan tanah dan jurutulis c. Rakyat bebas - petani. pedagang dan artisan d. Hamba iii. SISTEM PEMERINTAHAN - diketuai oleh raja iaitu firaun - dibantu oleh golongan bangsawan untuk menjalankan pentadbiran, menjaga keamanan, mengurus dan mengagihkan penghasilan makanan di dalam negara - terdiridaripada pegawai, penasihat dan gabenor yang mentadbir wilayah yang ditakluki - rahib bertanggungjawab mentadbir hal keagamaan - urusan pentadbiran dibantu oleh jurutulis yang terdiri daripada orang awam yang telah dilantik untuk menulis segala rekod kerajaan Mengiktiraf wanita sebagai pemimpin Contoh - Firaun Hatshepsut - di zamannya penuh pembaharuan seperti pembinaan terusan dan penukaran padang pasir kepada tanag pertanian yang subur iv. PENGKHUSUSAN KERJA - penenunan dan pembauatn barang tembikar dan peralatan
4
berasaskan blok berbentuk segi empat - setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus dan bersambung antara satu sama lain - setiap bandar mempunyai sistem kumbahan yang terancang - bandar dihubungkan dengan sungai sebagai jalan perhubungan ii. ORGANISASI SOSIAL - 2 golongan a. Golongan Atasan - pemerintah daripada kalangan pendeta yang mempunyai kuasa dan pengaruh besar dalam mengawal aktiviti masyarakat terutama keagamaan - pendeta dan pedagang b. Golongan Bawahan - petani yang menjalankan aktiviti pertanian dan menyalurkan sebahagian daripada hasilnya kepad apihak berkuasa - buruh yang menjalankan kerja perburuhan seperti menjaga kebersihan bandar, membina tembok di benteng dan membina terusan - hamba
membuat senjata, perisai dan hiasan pada kereta kuda yang digunakan oleh tentera serta peralatan untuk upacara keagamaan d. Hamba - perhambaan merupakan satu ciri utama dalam Dinasti Shang iii. PENGKHUSUSAN PEKERJAAN - golongan pembesar mempunyai tentera masing-masing - 2 kumpulan tentera a. Tentera berkereta kuda b. Tentera berjalan kaki - golongan petani menjadi tonggak ekonomi dan pentadbiran berperanan memenuhi keperluan golongan atasan - golongan artisan mereka cipta [elbagai barangan tembaga seperti bekas minuman dan makanan, senjata dan barang tembikar - golongan hamba berfungsi sebagai tentera paksaan, membantu kerja perburuhan, dan menjadi korban dalam upacara penyembahan iv. SISTEM PEMERINTAHAN - Dinasti Shang - pemerintahan beraja - pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang lebih muda atau anak lelaki raja - Raja-raja Shang mempunyai kewibawaan politik, ekonomi, sosial dan agama - raja berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran - kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan - Raja-raja Shang tidak perlu mendapat pengesahan politik kerana mereka adalah daripada keturunan pemerintah agama - raja dibantu oleh golongan bangsawan dan pegawai kerajaan - dalam Dinasti Shang, golongan bangsawan mentadbir wilayah di luar pusat pentadbiran - golongan bangsawan berhak mewujudkan
iv. PENGKHUSUSAN KERJA - terdapat lebihan hasil pertanian - petani bertukar menjadi peniaga, pedagang dan artisan - berlaku perdagangan dengan wilayah sekitar dan kawasan di Lembah Indus - hasil pertanian ditukar dengan barangan import iaitu logam, kayukayan, emas dan perak - terdapat pembuat tekstil, barang tembikar, dan alat keperluan harian, tukang rumah serta tentera v. SISTEM TULISAN - bermula dengan tulisan bergambar - berkembang menjadi tulisan berbentuk simbol yang ditulis pada tanah liat - berbentuk pepaku dan dinamakan cuneiform
-eksport utamanya ialah tekstil dan kertas - aktiviti lain ialah perlombongan emas di Nubia - pengangkutan air sangat penting - Sungai Nil yang lebar dan dalam membolehkan kapal menyusuri dan berlabuh dipelabuhan seperti Thebes, Memphis, Fayoum dan Heliopolis. v. AGAMA DAN KEPERCAYAAN a. Politeisme - setiap tuhan dikaitkan dengan unsur alam seperti Re (Tuhan Matahari), Ra-Atum (Tuhan Langit), Amun (Tuhan Angin) b. Percaya kehidupan selepas mati - mayat perlu disimpan dan dijaga dengan teliti - makam mayat mesti dipenuhi dengan peralatan serta kepeluan kehidupan selepas mati - solekan mayat, alat kebesaran dan jumlah barang yang dikebumikan di dalam makam menunjukkan kedudukan / status mayat tersebut
vi. SISTEM TULISAN - dinamakan hieroglif - kombinasi gambar dan simbol yang berdasarkan bunyi - bertujuan mencatatkan rekod aktiviti pertanian, pengutipan cukai, keagamaan dan ritual kepercayaan.
5
iii. PENGKHUSUSAN PEKERJAAN - kegiatan ekonomi seperti perdagangan, pertanian, pertukangan dan pembuatan - aktiviti perdagangan luar dengan Mesopotamia - buktinya penemuan cap mohor buatan masyarakat Lembah Indus di Mesopotamia - hasil dagangan yang penting seperti emas, gading gajah, manik dan hasil pertanian - petani menanam barli, kacang dan sebagainya - artisan terlibat dalam penghasilan logam dan barangan tembikar iv. AGAMA DAN KEPERCAYAAN - dibuktikan dengan penemuan patung dan ukiran yang mempunyai unsur keagamaan Contoh - Patung Protosiva - objek ini duduk bersila dengan stail yoga dengan tiga tanduk di kepalanya yang melambangkan Dewa Brahma, Vishnu dan Siva - dikaitkan dengan agama Hindu - percaya kepada Tuhan Ibu v. SISTEM TULISAN - berbentuk piktograf
sistem pentadbirannya sendiri dalam hal seperti pungutan cukai, pertahanan dan undang-undang - sistem ini diasimilasikan oleh dinasti Chou - Raja-raja Dinasti Chou membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah dan melantik pembesar tempatan di setiap wilayah - pembesar tempatan didikat melalui ikrar taat setia , disamping memberikan hadiah seperti kereta kuda, senjata gangsa, hamba dan binatang - mereka diminta melindungi raja dan memberi bantuan tentera pada masa perang - pembesar tempatan diberi hak sebagai ketua agama untuk menjalankan upacara pengorbanan v. AGAMA DAN KEPERCAYAAN - animisme - politeisme - penyembahan roh nenek moyang - menyembah tuhan syurga (Shang-ti) dan tuhan bumi (Tu) - menyembah sungai, bukit dan gunung - upacara penyembahan melibatkan permaian muzik, tarian dan korban yang diketuai oleh bomoh - jumpaan tulang binatang dan kulit kurakura di Anyang (tulang oracle) - berfungsi meramal sesuatu keadaan - bomoh akan meletakkan tulang di atas unggun api sehingga timbul rekahan - rekahan ini ditafsirkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian vi. SISTEM TULISAN - amalan penilikan tulang oracle membawa kemunculan sistem tulisan awal di China - berbentuk ideogram yang berbentuk simbol - tulisan asal kebanyakan mempunyai gambar seperti kanak-kanak, bulan,
matahari dan sungai - tulisan ini mula berubah kepada bentuk yang lebih kompleks seperti yang terdapat pada hari ini SUMBANGAN
[ms 14] i. KOD UNDANG-UNDANG HAMMURABI - digubal semasa Raja Hammurabi memerintah Babylon - berteraskan hak rakyat terhadap keadilan - hukuman dan denda mestilah setimpal dengan kesalahan tetapi berbeza mengikut susun lais masyarakat - mengandungi 282 undang-undang - dipahat pada tembok dan tiang besar supaya rakyat dapat membacanya - menjadi dasar perundangan - berjaya mengelakkan permasalahan di kalangan masyarakat pelbagai kaum dan di kalangan susun lapis masyarakat - mewujudkan perpaduan dan mengukuhkan sistem organisasi masyarakat -membantu peradaban Mesopotamia bertahan lama (3500 SM-539SM) ii. SISTEM TULISAN - membawa kepada sistem pendidikan yang melahirkan jurutulis - membolehkan urusan pentadbiran dan perniagaan dicatat dan direkodkan - dalam perdagangan, semua urusan jual beli disertakan resit, nota dan surat kredit - melahirkan kesusasteraan Contoh - epik Gilgamesh
[ms 21] i. SENIBINA - piramid - bermula daripada ilham Imhotep iaitu saintis, ahli fizik, arkitek dan penasihat penting Firaun Djoser - memperkenalkan teknik pembinaan bangunan dengan menggunakan batu bata - merupakan pengamal ilmu perubatan dan pengarang buku sains dan sastera - pembinaan piramid menggambarkan kreativiti masyarakat Mesir Purba dalam bidang pembinaan ii. KERTAS - mencipta kertas daripada pokok papyrus - memudahkan penyimpanan dan meninggalkan kebergantungan pada kepingan batu bata untuk menyimpan khazanah negara iii. SISTEM TULISAN - hieroglif - keagungan tamadun Mesir Purba dapat dibaca daripada tulisan yang terpahat dengan begitu cantik, halus dan penuh seni pada makam dan batu
iv. SISTEM PENDIDIKAN - untuk kanak-kanak keluarga atasan - diberi pendidikan sejak umur rendah
6
[ms 27] i. PERANCANGAN BANDAR - bandar Mohenjo-Daro dan Harappa - gabungan kepakaran dari sudut letak bandar dan pengisiannya - memerlukan pemahaman dan kemahiran ilmu geometri, kesenian, matematik dan pembinaan - pemahaman geometri hasil pertembungan dengan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba membolehkan bandarnya disusun berasaskan bentuk segi empat dan jalan raya yang lurus. - meningkatkan mutu bahan binaan dengan membakar batu bata dengan suhu yang tinggi dan tidak hanya bergantung kepada panas matahari - kecemerlangan perancangan bandarnya merupakan gabungan daripada pelbagai pengetahuan dan pencapaian termasuklah geometri, matematik dan teknologi pembakaran batu bata
[ms 32] i. POLITIK - sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching - gelaran raja ditukar kepada maharaja - konsep anak syurga dan mandat dari syurga dikaitkan dengan raja (maharaja) - amalan putaran dinasti diteruskan oleh dinasti-dinasti di China hingga abad ke-20 ii. EKONOMI - pembinaan sistem pengairan - sejak zaman awal dinasti China terutama zaman Shang menitikberatkan pembangunan pertanian - terusan dibina untuk mengairi kawasan pertanian dan mengawal banjir Contoh - Zaman Chin, Shih Huang Ti membina terusan di Szechwan - kemajuan dalam teknologi pembajakan - penciptaan cangkul dan sabit - menggunakan batas untuk penanaman - menggantikan alat pertanian daripada kayu kepada alat besi
iii. SISTEM TULISAN - sistem tulisan digunakan dalam bidang penulisan dan percetakan - tulisan diajar di sekolah-sekolah di China - tulisan ini terus berkembang dengan penggunaannya oleh orang Korea dan Jepun iv. KEPERCAYAAN - pemujaan roh nenek moyang kekal hingga ke hari ini - unsur pemujaan disesuaikan mengikut kesesuaian masa
- hasil kesusasteraan tertua yang mengandungi falsafah dan cara hidup orang Mesopotamia iii. ILMU ASTRONOMI - pencerapan terhadap pergerakan bulan, bintang dan matahari membawa kepada perkembangan ilmu matematik Contoh - mengira perpuluhan, menambah, menolak, mendarab, membahagi, dan punca ganda dua - membawa kepada perkembangan ilmu geometri - membolehkan mengguna jalan laut - mencipta kalendar yang berasaskan sistem solar yang mengandungi 12 bulan dalam satu tahun iv. ILMU PERUBATAN - mendapat perhatian khusus semasa kerajaan Assyria yang mementingkan kesihatan tenteranya - 500 jenis ubat-ubatan termasuk herba dan ramuan perubatan telah dikatalogkan dan disampelkan penggunaannya - cara mengubat penyakit dengan menggunakan ubat-ubatan juga telah dicatatkan sebagai panduan kepada pengamal perubatan v.PENCIPTAAN RODA - digunakan pada kereta kuda untuk tujuan peperangan dan pada masa aman - membolehkan penciptaan kincir air untuk mengalirkan air ke kawasan tandus dan meningkatkan hasil pertanian serta mengawal banjir
- diuruskan oleh rumah ibadat dan diletakkan di bawah pentadbiran kerajaan - bertujuan melahirkan pegawai kerajaan terutamanya jurutulis yang sempurna dan terlatih - diajar ilmu geometri, matematik dan sains untuk melahirkan golongan terlatih yang boleh menguruskan hal ehwal pertanian, pengawalan air Sungai Nil dan pembinaan bangunan dan piramid v. PERUBATAN - melahirkan pengamal perubatan - mendapat status yang tinggi dalam msyarakat - berkhidmat untuk firaun dan masyarakat - proses memumiakan mayat - mahir dalam bidang fizik, kimia, perubatan, pembedahan vi. SALIRAN - pengawalan saliran air Sungai Nil - perkembangan ilmu matematik seperti algebra, geometri, dan astronomi telah digunakan sepenuhnya dalam mengawal banjir Sungai Nil yang berlaku sekali setahun - berjaya mencipta sistem pengairan yang telah menukarkan kawasan padang pasir menjadi kawasan tanah pertanian Contoh - Firaun Senuusret III membina tembok pengairan sepanjang 123 km bagi menebus guna kawasan padang pasir dan membina terusan untuk mengairkan tanah seluas 10,000
7
ii. SIFAT KETERBUKAAN - dapat membuat hubungan dengan tamadun lain iaitu tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba - pengaruh dari luar disesuaikan dengan keadaan dan suasana tempatan
Contoh - unsur korban manusia digantikan dengan unsur makanan, duit kertas dan barangan perhiasan - konsep Yin dan yang serta Feng Hsui juga kekal hingga ke hari ini v. KALENDAR - di zaman Shang, sistem kalendar telah diperkenalkan iaitu terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun - raja menggunakn kalendar untuk menentukan musim menanam dan menuai - amalan menggunakan kalendar diteruskan untuk aktiviti harian seperti upacara perkahwinan, perburuan dan pengkebumian
vi. FALSAFAH PERANG SUN TZU - karyanya The Art of War membicarakan selok-belok perang dan bagaimana menangani musuh - pada hari ini, falsafah ini diaplikasikan sebagai taktik dalam urusan perniagaan
hektar vi. ALAT PENGANGKUTAN - menggunakan kapal layar dan pengangkutan beroda - mampu menguasai jalan darat dan jalan laut - menghubungkan wilayah di India dan di kawasan Laut Mediterranean
vii. KALENDAR - pengetahuan dalam bidang astronomi dan matematik melahirkan kalendar 365 hari berdasarkan 12 bulan dalam setahun
vii. SENI BINA - cara membuat batu bata daripada tanah liat - mencipta arca dan tinag batu Contoh - patung Raja Gudea viii. KEPIMPINAN - kepimpinan berwibawa Raja Sargon - mewujudkan empayar pertama di dunia iaitu kerajaan Akkad - berjaya menakluk dan menyatukan wilayah-wilayah kerajaan Sumeria di selatan Mesopotamia
JAWAPAN BAB 1 1 2 3 4 5
A C C D A
6 7 8 9 10
D B A C D
11 12 13 14 15
A A A A C
16 17 18 19 20
A A D B B
8
Item Struktur Muka surat 30-32 1 Tamadun Hwang Ho muncul kesan daripada kesuburan tanah yang terdapat di Hwang Ho atau Sungai Kuning. (a) Nyatakan maksud ”mandat daripada tuhan” yang menjadi kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho. Percaya bahawa jika raja memerintah dengan adil Kerajaan dan rakyat akan menikmati kemakmuran dan kesejahteraan hidup Pemerintah direstui tuhan [ 1 markah ] (b) Jelaskan sistem pemerintahan Dinasti Shang dalam tamadun Hwang Ho. Berbentuk pemerintahan beraja Pengganti raja ialah anak lelaki raja/saudara lelaki yang lebih muda Raja-raja Shang berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran Percaya kuasa raja adalah mandat daripada Tuhan Raja dibantu oleh golongan bangsawan dan pegawai kerajaan Golongan bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayahnya Golongan bangsawan berhak mewujudkan sistem pentadbiran sendiri Mereka berhak mengutip cukai, pertahanan dan undang-undang Sistem ini diasimilasikan oleh Dinasti Chou apabila mereka mengambilalih pemerintahan Dinasti Shang [ 2 markah ] (c) Sebutkan amalan kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho. Mengamalkan banyak kepercayaan termasuk animisme dan politeisme Menyembah roh nenek moyang Menyembah Tuhan syurga (Shang Ti) dan Tuhan bumi (Tu) Menyembah sungai, bukit dan gunung Upacara penyembahan melibatkan permainan muzik, tarian dan upacara korban Upacara penyembahan ini akan diketuai oleh bomoh Bomoh menggunakan tulang oracle iaitu tulang binatang dan kulit kura- kura untuk meramal sesuatu keadaan Amalan menilik menggunakan tulang oracle membawa kepada kemunculan sistem tulisan awal di China [ 2 markah ] (d)
Senaraikan dua kesan kemahiran teknologi gangsa yang dikuasai oleh Dinasti Shang. Menghasilkan senjata Perisai Hiasan kereta kuda yang digunakan oleh tentera Peralatan upacara keagamaan Menundukkan golongan bawahan iaitu golongan hamba [ 2 markah ]
(e) Nyatakan tiga sumbangan tamadun Hwang Ho kepada tamadun dunia. Sistem pemerintahan monarki Gelaran raja ditukar kepada maharaja Pembinaan sistem pengairan Pembinaan terusan Teknologi pembajakan Penciptaan cangkul / sabit Penggunaan batas tanaman Peralatan pertanian daripada besi Sistem tulisan Sistem percetakan Pemujaan roh nenek moyang Konsep Yin dan Yang dan feng shui Sistem kalendar Pengamalan falsafah perang Sun Tzu
9
[ 3 markah ]
ITEM ESEI 2 Kemunculan tamadun Hwang Ho dapat dikesan daripada jumpaan tengkorak homo sapien yang dikenali sebagai Peking Man. Pembinaan tamadun ini berasaskan peranan Hwang Ho yang telah menyuburkan kawasan sekitarnya. (a) Huraikan ciri-ciri tamadun Hwang Ho. (10 markah) Ciri-ciri tamadun Hwang Ho ialah : Sistem pemerintahan Sistem pemerintahan beraja Pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang muda/anak lelaki raja Raja-raja Shang berkuasa dalam politik, ekonomi, sosial dan agama Berkuasa di kawasan pusat pentadbiran Percaya kuasa raja mandat dari tuhan Tidak perlu mendapat pengesahan politik Raja-raja Shang keturunan pemerintah agama Urusan pentadbiran Bangsawan dan pegawai kerajaan membantu raja Bangsawan membantu raja bagi wilayah luar pusat pentadbiran Bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayah Golongan bangsawan berhak mewujudkan pentadbiran sendiri, memungut cukai pertahanan dan undang-undang Raja Dinasti Chou Membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah Melantik pembesar tempatan di setiap wilayah Mengikat pembesar dengan ikrar taat setia kepada pemerintah Chou Pembesar memberi hadiah kepada pemerintah seperti kereta kuda/senjata gangsa / hamba/binatang Pembesar melindungi raja Memberi bantuan tentera pada masa perang Menjadi ketua agama Menjalankan upacara pengorbanan Sistem Kepercayaan Mengamalkan banyak kepercayaan animisme dan politeisme Mengamalkan penyembahan roh nenek moyang Menyembah tuhan syurga (Shang ti) Menyembah tuhan bumi (Tu) Menyembah sungai, bukit, gunung Upacara penyembahan Melibatkan permainan muzik, tarian Upacara korban diketuai oleh golongan bomoh Jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang Tulang yang ditemui dikenali sebagai tulang oracle Fungsi tulang ini untuk meramal sesuatu keadaan Golongan bomoh yang terlibat dalam upacara penilikan akan meletakkan tulang di unggun api sehingga merekah Rekahan ini ditafsirrkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian [mana-mana 10 x 1 markah = maksima 10 markah] (b) Nyatakan sumbangan tamadun Hwang Ho dari segi politik dan ekonomi. (6 markah) Sumbangan tamadun Hwang Ho dari segi politik dan ekonomi ialah :
Sistem Politik sistem pemerintahan berbentuk monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching. Gelaran raja ditukar kepada maharaja Raja dikaitkan dengan anak syurga dan mandat dari syurga Amalan pemerintahan dinasti diteruskan hingga abad ke 20. Sistem Ekonomi Sistem pengairan diperbaharui dengan membina terusan-terusan untuk mengairi kawasan pertanian Mengelakkan berlakunya banjir. Teknologi pembajakan dan penciptaan cangkul dan sabit Penggunaan batas untuk tujuan penanaman. Menggantikan alat pertanian yang dibuat daripada kayu kepada besi. [mana-mana 6 x 1 markah = maksima 6 markah]
10
(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah amalan dalam tamadun Hwang Ho yang berkekalan sehingga kini. (4 markah) Amalan dalam tamadun Hwang Ho yang berkekalan sehingga kini ialah :
pemujaan roh nenek moyang. Unsur pemujaan diteruskan mengikut kesesuaian masa dengan unsur korban manusia digantikan dengan unsur makanan, duit kertas, dan barang perhiasan Mengamalkan Konsep Yin dan Yang serta Feng Hsui Percaya bahawa alam semesta dan kejadiannya terdiri daripada dua unsur yang saling melengkapi Yin kuasa pasif dan Yang kuasa aktif. Feng Hsui merujuk kepada falsafah Taoisme berlandaskan bagaimana manusia berharmoni dengan alam semesta. Sistem kalendar telah diperkenalkan, iaitu terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun. Kalendar untuk menentukan musim menanam dan musim menuai. kalendar digunakan untuk menjalankan aktiviti harian seperti upacara perkahwinan, perburuan ataupun pengebumian. Pengamalan falsafah perang Sun Tzu, karyanya, The Art of War membicarakan selok-belok perang dan cara menangani musuh telah diulang cetak ke dalam pelbagai bahasa. falsafah tersebut diaplikasikan pula sebagai taktik dalam urusan pemiagaan. [mana-mana 4 x 1 markah = maksima 4 markah]
Muka surat 31-33 3(a) Terangkan sistem pemerintahan dan kepercayaan tamadun Hwang Ho. [ 8 markah ] Sistem pemerintahan F1 - Sistem pemerintahan beraja H1a - Pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang muda/anak lelaki raja F2 - Raja-raja Shang berkuasa dalam politik, ekonomi, sosial dan agama H2a - Berkuasa di kawasan pusat pentadbiran H2b - Percaya kuasa raja mandat dari tuhan H2c - Tidak perlu mendapat pengesahan politik H2d - Raja-raja Shang keturunan pemerintah agama F3 - Urusan pentadbiran H3a - Bangsawan dan pegawai kerajaan membantu raja H3b - Bangsawan membantu raja bagi wilayah luar pusat pentadbiran H3c - Bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayah H3d - Golongan bangsawan berhak mewujudkan pentadbiran sendiri, memungut cukai pertahanan dan undang-undang F4 - Raja Dinasti Chou H4a - Membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah H4b - Melantik pembesar tempatan di setiap wilayah H4c - Mengikat pembesar dengan ikrar taat setia kepada pemerintah Chou H4d - Pembesar memberi hadiah kepada pemerintah seperti kereta kuda/senjata gangsa / hamba/binatang H4e - Pembesar melindungi raja H4f - Memberi bantuan tentera pada masa perang H4g - Menjadi ketua agama H4h - Menjalankan upacara pengorbanan Sistem Kepercayaan F5 - Mengamalkan banyak kepercayaan animisme dan politeisme H5a - Mengamalkan penyembahan roh nenek moyang H5b - Menyembah tuhan syurga (Shang ti) H5c - Menyembah tuhan bumi (Tu) H5d - Menyembah sungai, bukit, gunung F6 - Upacara penyembahan H6a - Melibatkan permainan muzik, tarian H6b - Upacara korban diketuai oleh golongan bomoh F7 - Jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang H7a - Tulang yang ditemui dikenali sebagai tulang oracle H7b - Fungsi tulang ini untuk meramal sesuatu keadaan
11
H7c H7d (b) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9
-
(c) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F13 F14 F15 F16 F17 F18 F19
-
F20 F21 F22 F23
-
Golongan bomoh yang terlibat dalam upacara penilikan akan meletakkan tulang di unggun api sehingga merekah Rekahan ini ditafsirrkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian Nyatakan susun lapis organisasi sosial masyarakat Dinasti Shang [ 4 Markah ] Lapisan paling atas ialah golongan raja dan pembesar Diterajui oleh raja Golongan pembesar memiliki tentera dan senjata gangsa Menggunakan keistimewaan untuk menundukkan golongan bawahan Golongan bawahan ialah golongan petani dan artisan Petani membentuk sebahagian penduduk kawasan luar bandar Artisan mempunyai kemahiran dalam teknologi gangsa Golongan paling bawah ialah hamba Perhambaan merupakan ciri utama Dinasti Shang Terangkan sumbangan tamadun Hwang Ho.[ 8 Markah ] Mempengaruhi sistem pemerintahan China kuno Sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching Gelaran raja ditukar kepada maharaja Konsep anak syurga dan Mandat dari syurga dikaitkan dengan raja Amalan putaran Dinasti diteruskan hingga abad ke 20 Pembinaan sistem pengairan Pembinaan terusan untuk mengelak banjir dan mengairi kawasan pertanian Teknologi pembajaan dan penciptaan cangkul dan sabit Petani menggunakan batas untuk penanaman Petani menggantikan alat pertanian yang dibuat daripada kayu kepada besi Sistem tulisan digunakan dalam penulisan dan percetakan Tulisan juga diajar di sekolah China Tulisan berkembang dan penggunaan oleh orang Korea dan Jepun Sistem kepercayaan melibatkan pemujaan roh nenek moyang kekal sehinggga hari ini Unsur pemujaan dimulakan sejak zaman Shang dan diteruskan mengikut kesesuain masa Konsep Yin dan Yang serta Feng Hsui merupakan kepercayaan masyarakat China Sistem Kalendar diperkenalkan semasa pemerintahan Shang Terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun Raja menggunakan kalendar untuk digunakan bagi menentukan musim menanam dan menuai Menjalankan upacara perkahwinan/perburuan/pengkebumian Pengamalan Falsafah Perang Sun Tzu The Art Or War oleh Sun Tzu Membicarakan selok belok perang dan menangani musuh Pada hari ini falsafah tersebut diaplikasikan sebagai taktik dalam urusan perniagaan
12
BAB 2 :
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
PENINGKATAN TAMADUN
Tamadun Yunani Sem. Greece- Tamadun Yunani berkembang di Semenanjung Greece dan pulau-pulau sekitarnya yang dikelilingi oleh Laut Aegean dan Laut Mediterranean Polis- bermula dengan pembentukan petempatan tamadun manusia yang dikenali sebagai negara kota atau polis Gabungan- negara kota terbentuk hasil gabungan beberapa buah kampung dan bandar Pertanian- setiap negara kota mengandungi sebuah kota yang dikelilingi oleh kawasan pertanian dan di dalam kota terdapat pasar, kubu, kuil dan istana Menonjol- negara kota yang menonjol ialah Athens, Sparta dan Corinth Tersendiri – setiap negara kota memiliki corak pemerintahan dan undang-undang tersendiri dan memiliki beberapa tuhan Bersatu- masyarakat dalam setiap negara kota sentiasa bersatu padu Perang- walaupun begitu, peperangan sering berlaku antara negara kota Tamadun China
1.
Hwang Ho- terletak di Lembag Hwang Ho
2.
Dinasti Chin- bermula dengan Dinasti Chin
3.
Shih Huang Ti- Shih Huang Ti adalah pengasas Dinasti Chin
4.
Empayar- jajahan takluknya luas sehingga membentuk empayar
5.
Vietnam- empayar sangat luas sehingga ke Sungai Merah di Vietnam
6.
Disatukan- jajahan takluk disatukan dibawah pentadbiran pusat.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
LATAR BELAKANG TAMADUN
[ms38]
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Tamadun Rom Bukit Palatine- lahir di kawasan Bukit Palatine Latin- didiami oleh masyarakat Latin Ramolus- lembah ini menjadi penting semasa pemerintahan Romulus, Majlis Perbandaran- diwujudkan majlis perbandaran di setiap bandar Pentadbiran- pentadbirannya tidak diganggu oleh pentadbiran pusat Rom Terancang- pembinaan bandarnya terancang dengan pelbagai kemudahan Pompei- Pompei merupakan Bandar contoh yang mempunyai kemudahan pejabat, perpustakaan, rumah ibadat, kedai, pintu gerbang dan colloseum. Saliran- sistem saliran bawah tanah yang menyalurkan air melalui paip Kegunaan- untuk kegunaan penduduk, perindustrian dan pengangkutan
Tamadun India Aryan- orang Aryan membawa satu budaya dan tahap baru kepada masyarakat Lembah Indus Zaman Vedik- dikenali sebagai Zaman Vedik sempena kelahiran kitab-kitan Veda Hindu- permulaan kehidupan beagama dengan lahirnya agama HIndu Lembah Ganges- perhatian masyarakat beralih ke Lembah Ganges Raja- terdapat golongan pemerintah yang terdiri daripada golongan raja Janapada- terdapat 2 bentuk kerajaan iaitu janapada (kerajaan kecil) dan Mahajanapda- mahajanapada (kerajaan besar) Chandragupta- Chandragupta Maurya menyatukan kerajaan-kerajaan kecil ini Dinasti Maurya- Dinasti Maurya menyatukan seluruh India utara Asoka- kemuncak kegemilangan semasa pemerintahan Asoka.
Modul sejarah t4
13
ASPEK-ASPEK PENINGKATAN TAMADUN
1. PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN [MS42]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Monarki- sistem beraja Dibantu- raja dibantu oleh konsul Peranan Raja- ketua hakim, ketua tentera dan ketua agama Raja dipilih- kuasanya sangat terhad 2. Oligarki- sistem pemerintahan oleh beberapa orang konsul Kuat- lahir golongan aristokrat yang kuat 3. Aristokrasi- pemerintahan oleh golongan aristokrat Rampasan kuasa- oleh golongan yang menuntut hak 4. Tirani/diktator Diktator- golongan kaya atau tentera Ditentang- ditentang oleh golongan aristokrat 5. Demokrasi Dewan- terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis Lelaki- semua warganegara lelaki Athens berpeluang menkadi anggota Dewan Perhimpunan selama 6 bulan - setahun Bersidang- 3 kali sebulan Majlis- mengendalikan keputusan Dewan Dilantik- Dewan melantik ahli Majlis, Majistret dan Juri Kuasa penuh- Dewan mempunyai kuasa penuh terhadap ketiga-tiganya. Sparta- mengamalkan sistem pemerintahan tentera Pertahanan- diberi perhatian penting Anak lelaki- dilatih jadi tentera
TAMADUN ROM 1. Sistem beraja Etruscan- raja-raja berketurunan Etruscan memerintah secara mutlak Patrician- golongan bangsawan yang memberontak dan membentuk sebuah republik 2. Republik-tiada pemerintah berkuasa mutlak Dua konsul- kuasa tertinggi yang dilantik oleh Dewan Senat Dewan Senat- membantu konsul yang terdiri daripada golongan bangsawan Praeotor- pemerintah tentera Dewan Perhimpunan- diwakili oleh semua rakyat Rom Diluluskan- Dewan Perhimpunan meluluskan keputusan Dewan Senat 3. Julius Caesar- mencapai taraf empayar Kuasa- meluaskan kuasa ke Macedonia, Yunani, Syam, Mesir, Perancis, Brittania dan Jerman Empayar- membentuk system pentadbiran berpusat Penyatuan- menyatukan wilayahwilayah kecil Diktator- menamatkan sistem republik dan menjadi diktator Maharaja- menggunakan gelaran maharaja 4. Augustus- diteruskan oeh Augustus Keamanan- Berjaya membawa keamanan dan keagungan Pax Romana- (Keamanan Rom) iaitu zaman kegemilangan 3 Benua- pelbagai bangsa dalam 3 benua iaitu Asia, Afrika dan Eropah.
Modul sejarah t4
TAMADUN INDIA 1. Kerajaan kecil- bersifat kepuakan dan tidak mempunyai raja 2. Kerajaan besar- diketuai oeh raja seperti kerajaa Kashi, Kosala dan Magadha 3. Raja- berkuasa mutlak 4. Ritual- diperkukuh dengan upacara ritual 5. Brahmin- penasihat 6. Ksyatria- pemerintah tertinggi dan dominan 7. Chandragupta- membentuk empayar Maurya 8. Mengubah- mengubah status raja kepada maharaja 9. Empayar Maurya- meiputi kawasan dari Teuk Benggala hingga ke Pergunungan Hindu Kush 10. Pataliputra- ibu kota 11. Asoka- zaman kegemilangan Dinasti Maurya 12. Tamat- kejayaan Asoka menamatkan perang saudara 13.Kalinga- selepas Perang Kalinga, ditekankan kedamaian dan kemajuan sosial 14. Buddha- penaklukan melalui penyebaran agama Buddha 15.Birokrasi- membentuk birokrasi pentadbiran untuk menjalankan pemerintahnnya.
14
TAMADUN CHINA 1. Perluasan kuasa- mengubah sistem pemerintahan feudal kepada pemerintahan berpusat 2. Dinasti Chin- melahirkan empayar semasa Dinasti Chin 3. Konsep-konsep raja ditukar kepada maharaja 4. Birokrasi awam- membentuk sistem pentadbiran atau birokrasi awam yang terdiri daripada pegawai yang dilantik oleh maharaja 5. Hon Kao Tsu- jawatankuasa dalam perkhidmatan awam yang berkuasa melantik rakyat sebagai pegawai 6. Peperiksaan awamdiasaskan pada pencapaian dalam peperiksaan awam 7. Dinasti Han- diwujudkan pada zaman Dinasti Han 8. Shih Huang Ti- tokoh penting
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Dewan Perhimpunan- menggubal undang-undang 2. Republik- kepentingan undang-undang diutarakan oleh Plato dalam bukunya Republic
2. PERUNDANGAN [ms46]
3. Plato- menurut Plato, negara harus diperintah oleh ahli falsafah kerana mereka cekap, terbaik, dan berupaya menggubal undang-undang
TAMADUN ROM 1. Hukum Kanun 12- undang-undang Rom pertama yang dupahat pada kayu (Papan Dua Belas) 2. Maharaja Justinian- bertindak mengumpulkan, menyatukan dan membukukan undang-undang 3. Kod Undang-undang Rommelahirkan Kod Undang-Undang Rom 4. 3 Cabang- undang-undang sivil, undang-undang rakyat dan undangundang natural 5. Prinsip: i. Sama- semua manusia sama disisi undang-undang ii. Bersalah- seseorang tidak bersalah sehingga terbukti bersalah iii. Adil- keadilan terhadap setiap individu iv. Bukti- hukuman berasaskan bukti yang cukup
Modul sejarah t4
TAMADUN INDIA 1. Perundangan- perundangan penting untuk melihat perjalanan kerajaan serta keberkesanan pentadbiran 2. Dharma Sastra- dianggap kitab undang-undang Hindu paling tua 3. Raja- raja menjadi tonggak negara 4. Tanggungjawab- raja dipertanggungjawabkan untuk memelihara kesucian dan kedaulatan undang-undang 5. Kesalahan- segala kesalahan yang dilakukan akan dikenakan tindakan atau denda 6. Brahmin- golongan yang dominan kerana mahir tentang hokum-hakam agama 7. Titah- undang-undang maharaja disampaikan sebagai titah dan perintah diraja 8. Diukir- segala titah itu diukir pada tinag batu yang didirikan di tepi jalan supaya dapat dibaca oleh rakyat 9. Tiang Asoka- tiang ini didirikan pada zaman pemerintahan Asoka i. Bapa- raja atau pemerintah diumpamakan bapa oleh masyarakatnya ii. Larangan- larangan terhadap penyembelihan haiwan walaupun dalam upacara korban 10. Kesejahteraanpemerintahannya adil kerana berpegang kepada konsep kesejahteraan rakyat
15
TAMADUN CHINA 1. 2 Prinsip-hukuman berat dan bercorak kolektif 2. Legalisme- berteraskan falsagah legalisme 3. Han Fei Tzu- digubal dan diperkenalkan oleh Han Fei Tzu 4. Tegas- undang-undang tegas dan kukuh dapat mengawal tingkah laku manusia 5. Belas kasihan- dalam menjalankan undang-undang tidak harus wujud rasa belas kasihan 6. Dipelihara- undang-undang dan penguatkuasaannya harus dipelihara tidak kira dalam apa jua keadaan 7. Membendung- perlu untuk membendung tindakan liar manusia 8. Raja- raja mesti memiliki kuasa yang utuh 9. Bertentangan- undangundang ini bertentangan dengan ajaran Confucius 10. Confucius- menekankan keperluan raja mempunyai pekerti yang baik dan menjaga keharmonian manusia serta masyarakat.
3. PERLUASAN KUASA [ms 48]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Philip II- kerajaan Macedonia dan Yunani telah disatukan 2. Alexander- berjaya meluaskan jajahan takluk ke Parsi, Mesir, Turkistan dan Samarkand 3. Hellenistik- menyebarkan kebudayaan Hellenistik yang menggabungkan kebudayaan Yunani, Parsi dan timur yang lain 4. Tersebar- kebudayaan ini tersebar dari kota-kota utama seperti Syracuse, Iskandariah dan Antioch 5. Berakhir- empayar Yunani berakhir dengan kematian Alexander dan kemunculan Rom.
TAMADUN ROM 1. Augustus- zaman perluasan kuasa Rom berlaku pada zaman pemeintahan Augustus Caesar 2. Warisan- mewajibkan system pemerintahan warisan 3. Empayar Rom- empayar Rom terdiri dari Britain, Sepanyol, kawasan Sungai Rhine. Danube, Laut Hitam, Pergunungan Atlas, Afrika Utara, Macedonia, sebahagian Turki dan Palestin.
Modul sejarah t4
TAMADUN INDIA 1. Chandragupta- bermula perluasan kuasa yang besar dalam Dinasti Maurya 2. Tentera- pasukan tenteranya besar (600 ekor gajah, 1000 orang tentera berkuda, 10,000 orang infantri) 3. Menguasai- menguasai seluruh India Utara, menakluk Punjab, menewaskan Seleceus 4. Bindusara- meluaskan empayar ke Mysore 5. Asoka- mengubah kaedah perluasan kuasa 6. Tidak- tidak menekankan kekuatan ketenteraan sebagai asas untuk mempeluaskan kuasa 7. Lembut- dasar yang lebih lembut dan terbuka 8. Buddha- member penenkanan kepada agama Buddha 9. Takluk- menakluk seluruh India 10. Kalinga- berlaku akibat kemenangan Asoka ke atas Kalanga dalam Perang Kalinga
16
TAMADUN CHINA 1. Dinasti Chin- perluasan kuasa melahirkan empayar pada zaman Dinasti Chin 2. Shih Huang Ti- berjaya menyatukan seluruh kerajaan kecil di China 3. Autokratik- memerintah secara autokratik iaitu tegas dan mutlak 4. Hapus – mengahapuskan kuasa golongan bangsawan dengan melantik gabenor ddan panglima tentera untuk mentadbir 5. Tembok Besar China- bagi mempertahankan empayar China daripada serangan orang gasar i.dibina- oleh Maharaja Shih Huang Ti ii. panjang- 50000 km iii. lebar- 4.5 – 9 m iv. tinggi- 7.5 m v. fungsi- untuk mempertahankan wilayahnya daripada serangan orang Hun (nomad) vi. tenaga- menggunakan 30,000 tenaga kerja
4. PENINGKATAN EKONOMI [ms 50]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Perdagangan- tumpuan kepada aktiviti perdagangan 2. Muka bumi- muka buminya bergunungganang dan tidak sesuai untuk pertanian 3. Jalan laut- peningkatan yang tinggi dalam perdagangan dengan kawasan luar melalui jalan laut 4. Pesisir pantai- pada permulaan perdagangan hanya di pesisir pantai 5. Kurang tanah- akibat kekurangan tanah untuk pertanian, Athens dan Corinth menghadapi masalah kekurangan makanan 6. Makanan luar- terpaksa mendapatkan bahan makanan dari luar 7. Athens- mendapatkan bekalan makanan dari kawasan selatan dan Laut Hitam 8. Pusat- Athens menjadi pusat pengumpulan barang keperluan yang datang dari timur
TAMADUN ROM 1. Cukai- kegiatan perdagangan dikenakan cukai yang menyebabkan kenaikan harga barang 2. Berpindah- kesannya ramai rakyat Yunani berpindah ke tempat-tempat lain seperti Alexandria pada Zaman Graeco-Rom 3. Zaman Graeco-Rom: i. Hellenestik- dikenali juga sebagai Zaman Hellenistik ii. Penyerapan- penyerapan budaya Greek ke dalam masyarakat Rom
Modul sejarah t4
TAMADUN INDIA
TAMADUN CHINA
1. Perdagangan- aktiviti perdagangan sangat pesat 2. Dalaman- perdagangan dalaman antara kawasan-kawasan di dalam wilayah India 3. Luar- perdagangan luar 4. Pusat- pusat perdagangan yang penting seperti Anga, Kalinga dan Karusa 5. Hubungan luar- hubungan perdagangan dengan negara luar seperti dengan Macedonia, Sri Lanka, rantau Asia Tengah dan Asia Tenggara 6. Pelabuhan penting- seperti Tamralipti(timur),Cambay (barat) 7. Sresthin- persatuan perdagangan dan perusahaan 8. Jenis persatuan- persatuan tukang kayu, tukang logam, tukang kulit. 9. Matlamat- mengawal harga, kualiti barangan dan gaji pekerja 10. Undang-undang- digubal untuk mengawal persatuan dan pelaksanaannya diawasi oleh raja. 11. Mata wang- sebagai medium jual beli 12. Emas- pada Zaman Gupta, bentuk mata wang emas (Dinara) digunakan 13. Perusahaan- pengeluaran tekstil, kain kapas dan sutera 14. Sutera- perusahaan membuat sutera berpusat di Bengal dan Benares 15. Tujuan cukai- untuk menyara anggota tentera, pentadbir dan raja 16. Maritim- wujud perdagangan maritim dengan Alam Melayu, Rom dan Sri Lanka.
1. Dinasti Shang- berlaku peningkatan ekonomi 2.Kemajuan- dalam pertanian, perdagangan dalam negeri dan maritim, perusahaan dan pembentukan persatuan perniagaan 3. Dinasti Han: 4.Tenggala- tenggala diperkenalkan untuk membuat batas tanaman 5.Kolar kuda- untuk menarik tenggala kayu, kereta kuda, kereta sorong beroda, dan penyisir tanah 6. Penanaman Bergilir- untuk menjaga kesuburan tanah 7. Teres – kawasan bukit diteres untuk pertanian 8. Pengairan- terusan digunakan untuk memperoleh sumber air dalam pertanian terkawal 9. Banjir- untuk mengawal banjir 10. Logam- perusahaan logam dan tembikar 11. Luar – hasil perusahaan didagangkan ke Alam Melayu, India, Timur Tengah dan Barat 12. Jalan- melalui jalan darat (Jalan Sutera Darat dan jalan laut. 13. Dalam – juga didagangkan di dalam negeri China 14. Persatuan – muncul persatuan perdagangan yang melahirkan kelas pertengahan 15. Perhubungan- perkembangan system perhubungan seperti jalan raya dan jambatan 16. Alat pengangkutan - kereta kuda dan kereta lembu.
17
5. PENINGKATAN SOSIAL i. Pendidikan [ms 53]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Athens- pendidikan bertujuan untuk melahirkan manusia yang seimbang pencapaiannya dari sudut rohani dan jasmani 2. Cemerlang- manusia yang cemerlang ialah manusia yang dapat memenuhi tuntutan mental dan fizikal 3. Kesejahteraan- hanya manusia yang cemerlang yang dianggap dapat memberikan sumbangan kepada kesejahteraan kehidupan manusia 4. Contoh- menitikberatkan pendidikan, sukan, muzik, kesusasteraan, seni berpidato, membaca, menghafal dan menulis 5. Sparta- matlamat pendidikan adalah untuk melahirkan warganegara tentera yang sempurna, gagah dan setia kepada negara kotanya 6. Fizikal- mementingkan latihan fizikal dan 7. Senjata- kemahiran menggunakan senjata 8. Sekolah falsafah- banyak sekolah falsafah berkembang di negara kota seperti Athens, Thebes, Elea dan Miletus 9. Pusat- Athens dikenali sebagai pusat cendekiawan Yunani 10. Sejarawan- seperti Thucydides dan Herodutus 11. Pemikir- dalam bidang sains dan teknologi seperti Thales, Anaximander, Heraclitus dan Anaxagaros
TAMADUN ROM 1. Praktikal- pendidikan amat menekankan aplikasi ilmu yang praktikal dan semangat setia kepada Rom 2. Infrastruktur- menyediakan infrastuktur dan kemudahan awam 3. Yunani- banyak mengambil dan menyerap unsure dairpada Yunani 4. Jurutera- melahirkan jurutera yang dapat membina sistem pengairan, bangunan dan jalan raya 5. Lahir- pusat pendidikan ini juga dapat melahirkan ahli falsafah dan sejarawan yang telah menulis tentang sejarah kegemilangan Rom
Modul sejarah t4
TAMADUN INDIA 1. Zaman Vedik- peningkatan dalam bidang pendidikan bermula pada Zaman Vedik 2. Hindu- mementingkan keagamaan dan berteraskan agama Hindu 3. Lelaki- didomonasi oleh kaum lelaki 4. Wanita- tidak mempunyai ruang untuk menerima pendidikan 5. Kitab veda- pembelajaran kitab-kitab veda 6. Bahasa Sanskrit- medium pengajaran yang penting 7. Hafalan- kaedah yang digunakan untuk mendalami kitab-kitab veda 8. Tumpuan- tumpuan pendididkan ialag agama 9. Kolej Brahman- pendidikan tinggi diberikan di Kolej Brahman 10. Nalanda- university agama Buddha 11. Brahmin- harus menghafal pelbagai buku agama khususnya veda 12. Ilmu sains- harus mempelajari karya saintifik dan falsafah untuk meningkatkan ilmu sains 13. Tujuan- pendidikan bertujuan untuk menambahkan ilmu, mengatasi buta huruf dan mendapatkan jawatan dalam pemerintahan
18
TAMADUN CHINA 1. Matlamat- matlamat utama pendidikan adalah untuk lulus peperiksaan awam kerajaan 2. 3 peringkat: i. rendah-mengenal dan menghafal tulisan ideogram dan 9 buah buku suci tanpa memahami maknanya ii. menengah- karangan dan sastera iii. tinggi-menterjemah buku suci 3. Pentadbiran-pendidikan menjurus kepada kepentingan untuk pentadbiran 4. Peperiksaan Awam China: 3 tahap: i. Hsiu Tai ii. Chun-Jen iii. Chin Shih Setaraf: i. ijazah pertama ii. sarjana iii.doktor falsafah Tempat peperiksaan: i. daerah ii. ibu kota daerah iii. ibu kota empayar yang bertempat di istana iaitu di hadapan maharaja Kelulusan: i. menjadi pegawai kerajaan iii. pendidik Tempoh: i. 3 tahun 2 kali ii. 3 tahun sekali iii. 3 tahun sekali Tertua- sistem peperiksaan tertua di dunia
ii. Falsafah [ms55]
TAMADUN YUNANI 1. Ahli Falsafah- manusia yang menggunakan akal untuk berfikir secara berterusan 2. Persoalan- bagi mencari jawapan yang logik dan rasional terhadap persoalan yang berkaitan dengan kehidupan harian dan alam 3. Herodutus- ahli falsafah dan sejarah terulung Karya – History of Persian Wars Gelaran - Bapa Sejarah 4. Thucydides- Pengasas Sejarah Saintifik Karya- History of the Peloponnesian War Pendekatan- penulisan sejarah yang berteraskan penyelidikan 5. Socrates- Bapa Falsafah Barat Soal jawab- pakar dalam perbincangan melalui kaedah soal jawab Mencari- berusaha mencari unsur-unsur dalam kehidupan dan masyarakat bahagia Tuduh- dituduh merosakkanpemikiran masyarakat dan telah dihukum bunuh dengan cara meminum racun 6. Plato- pengikut Socrates Sedar- menyedarkan masyarakat tentang perkara asas dalam falsafah Socates Persoalan- persoalan tentang manusia dan masyarakat Sempurna- masyaakat yang sempurna merupakan masyarakat yang diperintah oleh ahli falsafah Akademi- mengasaskan akademi falsafah di Athens Republic – sesebuah masyaakat dan negara paling baik diperintah oleh ilmuwan dan ahli falsafah 7. Aristotle- murid Plato dan ahli falsafah yang berpengaruh Mendalami- mendalami bidang sains dan falsafah Penerbitan- hasil penebitannya mengandungi ilmu logik, metafizik, etika, politik, fizik, sains tabii,astronomi, dan geologi Membaiki dunia- falsafahnya ialah untuk membaiki dunia Karya- Politics; cara berfikir yang teratur
TAMADUN ROM 1. Yunani- banyak mengambil falsafah daipada Yunani 2. Stoisisme- diasaskan daripada falsafah stoic atau stoisisme 3. Alam- mengajar bahawa kebahagiaan hidup manusia dan nasib seseorang bergantung pada hubungannya dengan alam 4. Adil – menekankan keadilan, tanggungjawab, keberanian dan peri kemanusiaan 5. Rasional- mengajar manusia untuk berfikir secara rasional 5. Ingin tahu- mengamalkan semangat ingin tahu
Modul sejarah t4
TAMADUN INDIA 1. 2 bentuk- dua bentuk pemikiran yang besar i. bersumberkan kitab veda ii. menolak kitab veda 2. Kitab veda- Rig Veda, Yajur Veda, Sama Veda, Atharva Veda Sumber – Upanishad, Mahabharata, Bhagavad Gita 3. Bukan veda- bersumberkan Carvaka, Jainisme dan Buddhisme
19
TAMADUN CHINA 1. Manusia- penekanan kepada hal berkaitan manusia iaitu hubungan manusia dengan manusia lain 2. Sumber- Kung-fu Tze (Confucius), Lao Tze, Taoisme dan Mo Tzu 3. Mo Tzu- Motze (Mencius) 4. Menolak- menolak beberapa ajaan dalam Confucianisme dan memikirkan caa hendak melahirkan masyarakat dan politik baik 5. Alam sekitar- berpendapat manusia berakhlak baik dan manusia menjadi sebaliknya kerana pengaruh alam sekitar 6. Legalisme- hanya undangundang dapat mewujudkan nilai baik dan k etertiban masyarakat 7. Confucianisme- menekankan keperimanusiaan dan maruah diri Sopan – mengutamakan kesopanan dan k esusilaan Baik – hubungan baiak sesama manusia 9. Taoisme- menegaskan konsep keperluan menjaga keharmonian antara manusia dengan alam dan masyarakat
iii. Sains dan Teknologi [ms 57]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Thales- tokoh matematik Yunani yang mengembangkan ilmu geometri Mesir Purba 2. Pythagoras- memperkenalkan Teorem Pythagoras yang mengembangkan ilmu geometri Mesir Purba dan Babylon Mempelajari- mempelajari matematik Mesir dan Babylon Mengasaskan- mengasaskan gerakan saintifik dan bergelar Pythagorean 3. Hippocrates- Bapa Perubatan Moden- profesion perubatan moden iaitu Sumpah Hippocrates Anatomi- pakar dalam bidang anatomi 4. Archimedes- ahli matematik dan fizik Teori- teori isi padu air dan graviti 5. Ptolemy- tokoh utama dalam bidang astronomi Yunani 6. Sistem angka – herodianic dan ionic 7. Ilmu pelayaran – meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar
TAMADUN ROM 1. Boethius- ahli matematik Kait- mengaitkan matematik dengan muzik, geometri dan astronomi 2. Ilmu pelayaran – meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar 3. Perahu layar – penciptaan perahu layar meningkatkan aktiviti perdagangan laut dan menjadi alat pengangkutan penting dalam peperangan
Modul sejarah t4
TAMADUN INDIA 1. Pengetahuan Vedik- sains dan teknologi ialah cabang pengetahuan vedik 2. Rig Veda- pengetahuan tentang astronomi 3. Zaman Gupta- ilmu matematik berkembang pesat 4. Geometri- mengetahui tentang konsep geometri 5. Sistem nombormemperkenalkan system nombor iaitu angka Brahmin dan Kharosti 6. Yoga- ilmu perubatan berkembang disebabkan kecenderungan masyarakat dalam fisiologi kerana kaitannya dengan yoga 7. Ilmu pelayaran – meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar
20
TAMADUN CHINA 1. Astronomi- ilmu sains negara 2. 2 Kuasa – konsep keseimbangan antara dua kuasa iaitu Yin (kuasa aktif) dan Yang (kuasa pasif) 3. Kertas – penciptaan teknologi membuat kertas Pulpa – campuran bahan mentah seperti rami, buluh dan sayursayuran yang dicincang dan dijadikan pulpa yang diratakan, dituskan dan dikeringkan dalam kepingan yang tipis. 4. Lain – penciptaan tembikar, layar perahun dan kapal
iv. Seni bina [ms59]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Acropolis- pusat pentadbiran dan ibu negeri di Athens Binaan menarik- seperti rumah berhala, teater dan parthenon Tujuan- tujuan keagamaan dan pusat kegiatan
TAMADUN ROM 1. Aqueduct- bekalan air Sumber- sumber bekalan air dari gunung Marcia- aqueduct paling panjang di Marcia Teknologi- berasaskan sistem graviti
2. Parthenon- rumah berhala untuk Dewi Athena Tujuan- untuk mengingati kejayaan membebaskan diri daripada kuasa Persia
2. Colloseum- berbentuk kubah Fungsi – tempat pahlawan bertarung dan sebagai teater
3. Pantheon- binaan berbentuk kubah yang terbesar di dunia Fungsi- tempat memuja dan menyimpan patung dewa dan tempat menjalankan kerja awam
TAMADUN INDIA 1. Stupa Besar- tujuan keagamaan 2. Great Bath- binaan yang sangat baik dan lengkap 3. Kompleks kuil: i. di Gua Ajanta- mempunyai 20 buah kuil ii. di Gua Ellora- mempunyai 28 buah kuil-gua 4. Menara- pelbagai bentuk seperti kon, kubah dan pagoda
Modul sejarah t4
21
TAMADUN CHINA 1. Tembok Besar China- untuk pertahanan sepanjang 1500 batu dari Kansu ke Peking 2. Bandar purba – Changan, Anyang, Peking dan Loyang dengan rekaan yang mempunyai tembok batu 3. Bandar lain – tembok di kawasan bandar dibuat daripada tanah liat dan batu bata 4. Kampung- tembok di kampung dibina daripada tanah lumpur 5. Setiap tembok- terdapat pintu gerbang yang dikelilingi oleh parit yang besar dan menara 5. Kota Larangan- kawasan di dalam tembok menempatkan kediaman maharaja seperti Kota Larangan 6. Istana – mempunyai banyak dewan dan taman 7. Dewan – berfungsi sebagai balai penghadapan, tempat hukuman, keraian dan perjumpaan. 8. Kuil – terdiri daripada beberapa buah bangunan 9. Fungsi – merangkumi tempat tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan 10. Pagoda – berbentuk meninggi sehingga 15 tingkat 11. Bentuk – oktagon atau segi empat sama 12. Lain – pintu gerbang, tembok dan jambatan
v. Bahasa dan Kesusasteraan [ms61]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Bahasa Yunani- digunakan di wilayah dalam Yunani dan kawasan takluk Alexander the Great
TAMADUN ROM 1. Bahasa Latin-digunakan secara meluas semasa pemerintahan empayar Rom
2. Tokoh Sastera: i. Hesiod- penyair dan menulis dua buah buku puisi iaitu Theology dan Works and Days. ii. Homer- menghasilkan dua buah epik iaitu Iliad dan Odyssey
2. Penulis dan penyajak- Cicero dan Virgil
3. Tulisan orang Phoenecia- tulisan yang diwarisi hari ini Vokal- ditamabah huruf vokal
4. Augustus- sastera Rom mencapai zaman kegemilangannya
3. Patriotisme- kesusasteraan Rom bertujuan untuk meningkatkan semangat patriotisme
5. Tulisan Rom- tulisan phoenecia diubahsuai oleh orang Rom Sebar- tersebar ke Barat hingga Asia Tenggara dalam bentuk tulisan rumi
TAMADUN INDIA 1. 2 kelompok: i. Dravidia: Lokasi- selatan India Bahasa- Telegu, Malayalam, Kannada ii. Indo-Arya: Bahasa dasar- bahasa Sanskrit Lahir- bahasa Hindi, Udu, Punjabi, Kasmiri 2. Zaman Vedik- bahasa utamanya ialah bahasa Sanskrit 3. Bentuk sastera- bentuk vedik, epik dan sajak 4. Sastera agama Hindu dan Buddha : i. Mahabharata- menceritakan peperangan antara dua tentera iaitu yang baik dan jahat ii. Ramayana- cerita inkarnasi Dewa Vishnu sebagai Rama dan pergaduhannya dengan raja Sri Lanka yang melarikan isterinya Sita. 5. Bahasa persuratan- bahasa Sanskrit
Modul sejarah t4
22
TAMADUN CHINA 1. 7 dialek- Mandarin, Wu, Hunanis, Kiangsi, Hakka, Kantonis dan Fukien 2. Peningkatan- peningkatan sastera kerana sokongan pihak kerajaan 3. Dinasti Han : Ssu-ma Chien- bidang sastera prosa dengan karyanya Shih Chi cerita- menceritakan sosial, sejarah, kerajaan, pemimpin, dan beberapa aspek ilmu perubatan 4. Dinasti Tang – dalam bidang puisi, muncul tokoh penting iaitu Tu Fu, Li Po dan Po Chu-I 5. Sajak dan cerpen: Terpelajar- seseorang yang terpelajar harus mampu bersajak untuk melahirkan pengetahuan dan pemikirannya
vi. Sistem Sosial [ms62]
CIRI-CIRI
TAMADUN YUNANI 1. Athens- 3 kumpulan: i. Warganegara- mempunyai hak dalam politik negara ii. Bukan warganegara- tiada hak ini iii. Hamba- tiada hak ini
TAMADUN ROM 1. 3 lapisan: i. Warganegara- orang Rom ii. Bukan warganegara- penduduk yang ditakluki iii. Hamba
2. Sparta- 3 kelas sosial i. warganegara Sparta tulen ii. para pekerja, artisan dan pedagang iii. Helot yang mengusahakan tanah dan merupakan golongan majoriti
TAMADUN INDIA 1. 4 kasta utama: i. Brahmin ii. Ksyatria iii. Vaisya iv.Sudra Contoh syarati. seseorang lelaki tidak boleh mengahwini wanita daripada daripada kasta yang berbeza ii. tidak boleh bercampur gaul dengan ahli kasta yang berbeza
TAMADUN CHINA 1. 3 kelas utama: i. Atasan- lapisan pentadbir seperti maharaja, keluarganya, pegawai bangsawan dan sidasida ii. Rakyat bawahan- golongan petani dan artisan iii. Hamba 2. Confucius- 4 kelas i. sarjana- pegawai kerajaan yang bependidikan ii. petani – tulang belakang ekonomi China iii. tukang iv. pedagang 3. Tukar kelas- setiap individu boleh menukar kelasnya kepada kedudukan yang lebih baik menerusi pendidikan
Modul sejarah t4
23
TAMADUN YUNANI
TAMADUN ROM
1. Demokrasi- rakyat terlibat dalam membuat keputusan politik
1. Republik- pemerintahan dikuasai oleh dua orang konsul
2. Rakyat- rakyat terlibat secara langsung dalam pembentukan kerajaan
2. Imbang kuasa- bertujuan untuk mengimbangkan kuasa
3. Malaysia- sistem demokrasi berparlimen dengan 3 komponen utama iaitu Badan Pemerintah, Badan Perundangan dan Badan Kehakiman
3. Dewan Senat- membantu konsul
4. Pembinaan- pantheon
4. Dewan Perhimpunan- membantu Dewan Senat yang diwakili oleh rakyat
5. Ilmu falsafah – oleh Aristotle, Socrates dan Plato
5. Negara- diamalkan di India, Perancis dan Afika Selatan
6. Hasil sastera- IIiad dan Odyssey
6. Demokrasi- mengandungi unsure demokrasi kerana rakyatnya terlibat dalam pemilihan ketua Negara iaitu presiden
7. Sains dan teknologi – Teorem Pythagoras dan Teori Archimedes 8. Sukan Olimpik- diperkenalkan pada zaman Yunani
7. Falsafah - Stoisisme 8. Pembinaan- aqueduct, colloseum
9. Lokasi- diadakan di Olympia
9. Bahasa - Latin
10. Tempoh- empat tahun sekali 11. Tujuan- bertujuan menghormati Tuhan Zeus
SUMBANGAN TAMADUN [ms 63]
TAMADUN CHINA
TAMADUN INDIA
1. Agama- Confucianisme dan Taoisme
1. Agama- Hindu dan Buddha
2. Falsafah- legalisme
2. Hasil sastera- Mahabharata dan Ramayana
3. Pembinaan- Tembok Besar China, candi, pagoda, kuil
3. Bahasa- Sanskrit
4. Teknologi- membuat kertas dan tembikar 5. Rekod sejarah- dalam bentuk ensiklopedia, kisah perjalanan dan maklumat geografi 6. Bahasa- Sanskit 7. Sistem pendidikan- sistem peperiksaan awam
Modul sejarah t4
24
AGAMA HINDU 1.
Hindu- perkataan Hindu merujuk masyarakat yang tinggal di Sunagi Sindhu (Indus) 2. 3 fungsi Tuhan: 3. i. Mencipta (Brahman) 4. ii. Memelihara (Vishnu) 5. iii. Membinasa (Siva) 6. 6 aliran- Saivisme, Vaishnavisme, Saktham, Ganapathyam, Kaumaram dan Saura 7. Saingan- menerima saingan daripada agama Buddha terutama masa pemerintahan Chandragupta Maurya dan Asoka 8. Gemilang- kegemilangan agama Hindu pada masa empayar Gupta 9. Hukum Karma- bersabit dengan kelakuan manusia semasa hidup dan kelahiran semula selepas mati 10. Kelahiran- kelahiran semula bergantung pada Karma 11. Tujuan hidup- untuk mencapai Moksya iaitu kebebasan mutlak 12. Bersatu- akan bersatu dengan Tuhan dan tidak akan lahir lagi ke dunia
AGAMA ISLAM 1. Wahyu- diwahyukan oleh Allah s.w.t. kepada Nabi Muhammad s.a.w. pada 6 Ogos 610M (17 Ramadhan) di Gua Hira‟ 2. Tentangan- oleh orang Quraisy Makkah 3. Jemputan- menerima jemputan untuk berhijrah ke Madinah 4. 2 teras: i. Akidah-keyakinan seluruh jiwa terhadap keesaan Allah ii. Syariah- undang-undang yang terkandung dalam al Quran dan al-Sunnah (hadis) 5. 2 rukun- orang Islam wajib meyakini Rukun Iman dan Rukun Islam
AGAMA KISTIAN 1. Pengasas- Jesus Christ 2. Hari Natal- 25 Disember dianggap tarikh lahir Jesus dan diraikan sebagai Hari Natal 3. Bible- kitab suci yang terdiri daripada Old Testament dan New Testament 4. Constantine- mengiktiraf agama Kristian sebagai satu ajaran yang bebas untuk dipraktikkan oleh masyarakat Rom 5. Dikecualikan- individu yang terlibat dengan perancangan dan kegiatan agama dikecualikan daripada kerja berat 6. Ahad- dikhaskan sebagi hari untuk melakukan aktiviti agama 7. Empayar Kristian- agama Kristian subur pada Zaman Rom
KEMUNCULAN AGAMA DAN AJARAN UTAMA DUNIA CONFUCIANISME 1. Pengasas- Confucius 2. Dewa- ajaran ini dijadikan kepercayaan dan Confucius disembah sebagai salah satu dewa penting 3. Prinsip moral yang tinggii. Ren - perikemanusiaan ii. Li - kesusilaan iii. Xiao – ketaatan kepada ibu bapa 4. Pendidikan- untuk mencapai ketinggian moral, seseorang itu harus mendapat pendidikan
Modul sejarah t4
25
AGAMA BUDDHA 1. 2.
Pengasas- Siddharta Gautama Penentangan- sebagai satu penentangan golongan Ksyatria terhadap dominasi Brahmin dalam soal agama dan kehidupan 3. Kebenaran- system kasta menjadikan masyarakat tidak teratur menyebabkan Gautama Buddha mencari kebenaran 4. Bodhi- menemui kebenaran semasa bertapa di bawah pokok bodhi 5. Sengsara- kebenaran ini dipercayai akan melepaskan diri manusia daripada kesengsaraan 6. 4 Kebenaran Muliai. Dukka (kebenaran) ii. Samudaya (sebab penderitaan) iii. Nirodha (nafsu yang membawa penderitaan ) iv. Marga (cara memadamkan nafsu dan keinginan) 7. 8 Jalan- kepercayaan, tujuan, pertuturan, perbuatan, hidup, usaha, fikiran dan renungan yang betul 8. Gemilang- pada zaman pemerintahan Asoka 9. Negara- berkembang ke luar Negara seperti Tibet, Sri Lanka, Asia Tenggara dan China 10. Pali – menggunakan bahasa Pali dan kitab Tripitaka sebagai kitab suci.
TAOISME 1. Pengasas- Lao Tze 2. Buku- buku Tao Te Ching mengandungi idea falsafah Taoisme 3. Ajaran – Taoisme berbentuk falsafah tetapi menjadi ajaran berbentuk agama 4. Konsep Tao- bermaksud jalan, setiap tindakan ditentukan oleh Tao 5. Wu-wei- tidak mengambil sebarang tindakan 6. Tidak menyetujui- bahawa manusia boleh mengubah sesuatu ke arah kebaikan
1 2 3 4 5
JAWAPAN BAB 2 C 6 B 7 C 8 A 9 B 10
A B B D B
11 12 13 14 15
A C A D C
16 17 18 19 20
B C D D C
ITEM STRUKTUR Muka surat 44-50
1 (a)
Tokoh Tamadun Julius Caesar Rom Asoka India Alexander The Great Yunani Shih Huang Ti China Tokoh-tokoh di atas merupakan pemimpin berwibawa dan kuat yang membawa pembaharuan dalam tamadunnya. Nyatakan perubahan yang dilakukan oleh Julius Caesar. Menjalankan pemerintahan bercorak empayar Meluaskan kuasa ke Macedonia/Yunani/Sham/Mesir/Perancis/ Britania/ beberapa kawasan di Jerman Membentuk pemerintahan berpusat Menyatukan wilayah kecil yang ditaklukinya Menamatkan pemerintahan republik Menguasai angkatan tentera Menguasai Dewan Senat Mengisytiharkan dirinya sebagai diktator Menggunakan gelaran maharaja [ 2 markah ]
(b)
Apakah pembaharuan yang diperkenalkan oleh Asoka dalam dasar perluasan kuasanya? Menekankan kedamaian Menekankan kemajuan sosial Menjalankan penaklukan melalui penyebaran agama Buddha Menjalankan penaklukan tanpa melalui ketenteraan Membentuk pentadbiran bercorak birokrasi [ 2 markah ]
(c)
Senaraikan sumbangan Alexander The Great dalam usaha perluasan kuasa. Meneruskan usaha penyatuan kerajaan Macedonia Meneruskan usaha penyatuan kerajaan Yunani Meluaskan lagi jajahan takluk Yunani Menakluki empayar Parsi / Mesir / Turkistan /Samarkand Menguasai seluruh kawasan Laut Mediterranean Menyebarkan kebudayaan Hellenistik
[ 2 markah ]
(d)
Berikan dua usaha yang dilakukan oleh Shih Huang Ti bagi mengukuhkan empayar Dinasti Chin. Menyatukan kerajaan kecil di China Memerintah secara autokratik/tegas dan mutlak Menghapuskan kuasa golongan bangsawan Melantik gabenor dan panglima tentera untuk mentadbir Membina Tembok Besar China [ 2markah ]
(e)
Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah ciri kepimpinan yang dimiliki oleh tokoh-tokoh tersebut di atas? Berwibawa Berani/gagah Bijak dalam pentadbiran Adil Inovatif/kreatif Mana-mana yang munasabah
Modul sejarah t4
26
[ 2markah ]
Muka surat 53-55 2 Pendidikan membantu meningkatkan tahap intelektual yang membawa kepada peningkatan dalam bidang-bidang lain. (a)
Apakah matlamat pendidikan dalam Negara kota Athens? Bertujuan menghasilkan manusia seimbang dari segi rohani dan jasmani Melahirkan manusia memenuhi tuntutan mental dan fizikal Manusia yang cemerlang dapat memberikan sumbangan kepada kesejahteraan masyarakat Menitik beratkan kemahiran semua aspek seperti pendidikan / muzik / sukan / kesusasteraan/seni berpidato/membaca/menghafal dan menulis [ 2 markah ]
(b)
Mengapakah pendidikan di Negara kota Sparta mementingkan latihan fizikal berbanding dengan kepentingan rohani? Melahirkan warganegara tentera yang sempurna/gagah Melahirkan warganegara yang tentera setia kepada negara kota Mendapatkan kemahiran menggunakan senjata [ 1 markah ]
(c)
Nyatakan tiga ciri sistem pendidikan pada Zaman Vedik. Mementingkan keagamaan Agama Hindu menjadi teras Didominasi oleh kaum lelaki Golongan wanita tidak mempunyai ruang untuk menerima pendidikan Penekanan pembelajaran kepada kitab veda Menggunakan bahasa Sanskrit Kaedah hafalan digunakan untuk mendalami kitab veda
(d)
[ 3 markah ]
Nyatakan kemahiran yang ditekankan dalam sistem pendidikan tamadun China. Mengenal tulisan ideogram Menghafal tulisan ideogram Menghafal sembilan buah buku suci Menulis karangan Mempelajari sastera
(e)
Menterjemah buku suci
[ 2 markah ]
Pada pendapat anda, mengapakah masyarakat tamadun awal memberi tumpuan kepada bidang pendidikan? Melahirkan masyarakat yang setia kepada negara Mengatasi masalah buta huruf Mendapatkan jawatan dalam kerajaan Mana-mana jawapan yang munasabah
[ 2 markah ]
Item Esei Muka surat 40-51 3 Tamadun India mencapai zaman kemuncaknya semasa pemerintahan Maharaja Asoka.
(a)
Jelaskan pembentukan tamadun di atas.[ 6 markah ]
F1 F2
-
F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12
-
Wujud selepas keruntuhan tamadun Indus Kedatangan orang Aryan telah membawa satu budaya dan tahap baru kepada masyarakat Lembah Indus Tahap ini dikenali sebagai zaman Vedik Mengambil nama sempena kelahiran kitab-kitab Veda Permulaan kehidupan beragama bagi masyarakat India Pada masa itulah lahirnya agama Hindu Masyarakat beralih ke Lembah Ganges menggantikan Lembah Indus Pemerintahan beraja diperkenalkan dengan mempunyai dua bentuk kerajaan Janapada atau kerajaan kecil dan Mahajanapada atau kerajaan besar Chandragupta Maurya telah menyatukan kerajaan-kerajaan kecil Seluruh India Utara disatukan membentuk empayar pertama di India Empayar ini dikenali sebagai pemerintahan Dinasti Maurya
Modul sejarah t4
27
(b) F1 F2 H2a H2b H2c H2d H2e H2f H2g H2h F3 H3a F4 H4a H4b H4c H4d H4e
-
(c) F1 H1a H1b H1c H1d H1e
-
H1e C1a C1a F2 H2a H2b H2c H2d C2a F3 H3a H3b H3c H3d C3a C3a C3a F4 H4a H4b C4a C4a C4a F5 H5a H5b H5c H5d C5a C5a
-
Terangkan usaha perluasan kuasa dalam tamadun tersebut.[ 6 markah ] Berlaku semasa pemerintahan Dinasti Maurya Bermula pada zaman pemerintahan Chandragupta Maurya Mempunyai pasukan tentera yan besar Terdapat 600 ekor gajah 1000 orang tentera berkuda 10 000 orang infantri Berjaya menakluki seluruh India setelah mengukuhkan kedudukannya Menakluki Punjab Menewaskan seleceus yang memerintah empayar seleciud Menakluki kawasan India Barat Semasa pemerintahan Bindusara Meluaskan empayar Maurya ke Mysore bahagian selatan India Semasa pemerintahan Asoka Tidak menekankan kekuatan ketenteraan Menekankan dasar yang lebih lembut dan terbuka Memberi penekanan kepada agama Buddha Seluruh India menjadi kawasan takluk India Berlaku selepas kemenangan Asoka dalam Perang Kalinga Huraikan kemajuan bidang ekonominya.[ 8 markah ] Aktiviti perdagangan berkembang pesat Melibatkan perdagangan dalam dan luar wilayah India Pusat perdagangannya ialah Anga, Kalinga dan Karusa Menghasilkan senjata, gading gajah, emas dan mutiara Hubungan perdagangan dengan negara luar Hubungan kerajaan Maurya dengan Macedonia, Sri Lanka, rantau Asia Tengah dan Asia Tenggara Pelabuhan penting menghubungkan India dengan Negara luar Seperti Tampraliti, Ghatansala, Kadura di bahagian timur Broach/Chaul/Kalyan dan Cambay di bahagian barat Di setiap bandar wujud persatuan perdagangan dan perusahaan Penubuhan persatuan tukang kayu/tukang logam dan tukang kulit Matlamat persatuan untuk mengawal harga, kualiti barangan dan gaji pekerja Undang-undang digubal untuk mengawal persatuan Perlaksanaan undang-undang diawasi oleh Raja Persatuan stresthin Mata wang sebagai medium jual beli Zaman Gupta menggunakan mata wang emas Dinasti Gupta dan Maurya telah melaksanakan satu dasar kewangan Dasar ekonomi yang sistematik Aktiviti perdagangan disokong oleh sektor perusahaan Perusahaan seperti pengeluaran tekstil, kain kapas, sutera Perusahaan membuat sutera berpusat di Bengal dan Benares Perusahaan yang berasaskan barangan emas, mutiara dan batu permata Zaman Maurya mengenakan pelbagai jenis cukai Cukai terhadap pelbagai hasil perdagangan Cukai hasil pertanian dan buahan Cukai untuk menyara anggota tentera, para pentadbir dan raja Pentadbir Raja Perdagangan maritime berkembang Antara India dengan alam Melayu Antara India dengan China Pedagang India mendapatkan Perdagangan maritim dengan Rom dan Sri Lanka turut berkembang Hasil seperti rempah / bedak wangi / gading gajah / besi dari Alam Melayu Pedagang India mendapatkan tekstil, tembikar, barang kaca dan minyak wangi dari China
Muka surat 57-68 4 Peningkatan tamadun awal telah menyumbang kepada kemajuan dunia hari ini. (a) Terangkan sumbangan sains dan teknologi tamadun Rom.[ 6 markah ] F1 Ahli matematik Rom
Modul sejarah t4
28
H1a H1b F2 H2a H2b F3 H3a H3c F4 H4a H4b H4c F5 H5a H5b H5c (b) F1 H1a H1b H1c H1d H1e H1f F2 H2a H2b H2c H2d H2e H2f H2g F3 H3a H3b H3c H3d F4 H4a H4b H4c H4d (c) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10
Bothius mengambil asas matematik tamadun Yunani Beliau mengaitkan matematik dengan muzik,geometri dan astronomi Penciptaan perahu layar Meningkatkan aktiviti perdagangan laut Alat pengangkutan penting dalam peperangan dan perluasan kuasa empayar Rom Binaan Pantheon Binaan berbentuk kubah merupakan tempat memuja dan menyimpan patung dewa Tempat menjalankan kerja awam Binaan Colloseum Berbentuk kubah boleh memuatkan 50000 hingga 80000 penonton Tempat pahlawan Rom bertarung Berfungsi sebagai teater Binaan Aqueduct Saliran air melalui saluran bawah tanah dan saluran dalam pintu gerbang Aqueduct yang paling panjang di Marcia iaitu 91 km Teknologi aqueduct berasaskan sistem graviti Terangkan perkembangan seni bina yang terdapat dalam tamadun China.[ 10 markah ] Tembok besar China Dibina sepanjang 1500 batu dari Kansu ke Peking Pembinaan dimulakan oleh maharaja Shih Huang Ti dalam Dinasti Chin Panjangnya 5000 km ,lebar 4.5-9 meter dan tingginya7.5 meter . Bertujuan untuk untuk menghalang serangan orang-orang Hun Semasa Dinasti Ming, tembok tersebut disambung sehingga 6400km panjang Menggunakan tenaga melebihi 30 000 orang Tembok batu Memperlihatkan kemajuan dalam membuat tembok-tembok Di bandar-bandar purba China seperti Changan, Anyang, Peking dan Loyang dibina dengan rekaan yang mempunyai tembok batu Di Bandar lain tembok dibuat daripada tanah liat dan batu bata Di kampung tembok diperbuat dari tanah Lumpur. Setiap tembok mempunyai pintu gerbang Pintu gerbang yang di kelilingi oleh parit besar dan menara Semua ciptaan seni bina tersebut untuk tujuan keselamatan dan menghalang ancaman daripada pihak musuh Kediaman Maharaja Kawasan dalam tembok menempatkan istana Maharaja Sebuah istana yang masih kekal ialah Kota Larangan Kota Larangan mempunyai banyak dewan dan taman Dewan berfungsi sebagai balai penghadapan dan tempat hukuman, keraian dan perjumpaan. Kuil dan pagoda Kuil yang besar terdiri daripada beberapa buah bangunan yang merangkumi tempat tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan Pagoda berbentuk meninggi hingga 15 tingkat Biasanya pagoda mempunyai bentuk oktagon atau segiempat sama Bentuknya tidak tetap bagi semua binaan dan tempat Pada pendapat anda, apakah usaha yang membantu sesuatu tamadun berkembang?[ 4 markah ] Kestabilan politik Sistem pemerintahan yang kuat dan adil Pemimpin berwibawa dan dinamis Manusia mesti bersifat inovatif Sentiasa berusaha membaiki dan meningkatkan kehidupan Hubungan dengan tamadun lain seperti hubungan perdagangan dan diplomatik Perkembangan pemikiran dan kemahiran seperti agama, pendidikan, falsafah, sains dan teknologi Perkembangan ilmu pengetahuan Penjajahan atau penaklukan wilayah Bukti pencapaian masyarakat lampau membantu meningkatkan keinginan meneroka
Modul sejarah t4
29
BAB 3 TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA PENGENALAN 1. Nyatakan nama negara bagi setiap jenis tamadun di bawah. [ms72] Tamadun Awal Tamadun Tamadun Awal Tamadun Awal Manusia Peningkatan di Tanah Besar Asia di Kepulauan Manusia Tenggara Tanah Melayu 1 Mesopotamia 1 Yunani 1 Funan 1 Kedah Tua 2 Mesir Purba 2 Rom 2 Chenla 2 Gangga Negara 3 Indus 3 India 3 Angkor 3 Langkasuka 4 Hwang Ho 4 China 4 Sukhotai 5 Ayuthia
Tamadun Awal di Kepulauan Indonesia 1 Srivijaya 2 Majapahit 3 Singhasari 4 Mataram
2. Nyatakan bukti kemunculan tamadun awal di Asia Tenggara. 1. Sumber dari China- pernah menyatakan tentang kewujudan kerajaan Funan pada pertengahan abad ke-3M Utusan - mencatatkan Kang Tai dan Chu Ying pernah dihantar sebagai utusan China ke Funan Raja – raja Funan bernama Houen-Tien dalam sebutan China atau Kaundinya G. Coedes – sejarawan yang menyatakan Funan ialah kerajaan Melayu yang tertua di Asia Tenggara yang muncul pada abad 1M Champa – juga berpendapat bahawa Champa ialah kerajaan Melayu yang kedua tertua di Asia Tenggara yang dikenali sebagai Lin-Yi. Pada abad ke-7 dikenali sebagai Champa. 2. Data arkeologi – menunjukkan bahawa kewujudan Funan bermula sejak abad ke-3M Bukti – dengan jumpaan seni arca berunsur Hindu dan Buddha yang langgamnya dipengaruhi oleh langgam seni arca Amaravati dari India. 3. Jelaskan bentuk hubungan luar tamadun awal di Asia Tenggara. 1. Hubungan diplomatik – dengan kerajaan China 2. Hubungan kebudayaan – dengan India 3. Hubungan perdagangan – hubungan antara kawasan petempatan awal di Asia Tenggara telah wujud sejak Zaman Logam Bukti - artifak gendang gangsa Dongson yang dihasilkan di Dongson, Vietnam Utara ditemui di Batu Buruk, Besut (Terengganu), Sungai Tembeling (Pahang), Sungai Klang (Selangor), Thailand, Indonesia dan Myanmar. Rom – hubungan perdagangan antara Rom dengan kawasan petempatan Asia Tenggara Bukti – persamaan artifak manik yang dijumpai di Kuala Selinsing (Perak), Kota Tinggi dan Muar (Johor) dan di pantai barat dan selatan Thailand. Pembekal – menjadi pembekal bahan mentah seperti bijih timah untuk diproses menjadi gendang gangsa di Dongson Pelabuhan pembekal – kerana petempatan tersebut berhampiran dengan sungai Bukti arkeologi – jumpaan manik dan tembikar menunjukka bahawa perdagangan maritim di Asia Tenggara berkembang semenjak abad ke-5SM.
BENTUK-BENTUK KERAJAAN AWAL [ms 75] SPM 2008 CIRI-CIRI 1.Kedudukan geografi
2.Sosioekonomi
KERAJAAN AGRARIA [ms75] 1. Kawasan pertanian yang subur seperti di lembah sungai Contoh – kerajaan Dvaravati di Sungai Menam (Thailand) 2. Kawasan pedalaman seperti di kawasan berbukit dan di lereng tanah gunung berapi Contoh – kerajaan Taruma di Tanah Tinggi Dieng (Indonesia) 1. Kegiatan ekonomi berasaskan pertanian, penternakan dan pemungutan hasil hutan dan sungai
Modul sejarah t4
KERAJAAN MARITIM [ms78] 1. Pesisir pantai 2. Lembah sungai 3. Kepulauan Contoh – kerajaan Kedah Tua di Sungai Merbok dan Sungai Muda
1. Menjalankan kegiatan ekonomi berasaskan perdagangan dan kelautan serta berfungsi sebagai pelabuhan
30
2. Tanaman utama ialah padi kerana mendapat bekalan air yang mencukupi untuk padi sawah 3. Padi huma di tanam di kawasan tanah tinggi atau bukit yang kurang mendapat bekalan air dengan dibuat teres dan relung 4. Tanaman sampingan ialah jagung, pisang, keledek dan sayur-sayuran 5. Menghasilkan pelbagai jenis rempah seperti cengkih dan lada hitam 6. Mengumpulkan hasil hutan seperti kayu gaharu 7. Sarang burung dari gua diambil untuk tujuan perdagangan 8. Menangkap ikan di sawah, paya dan sungai 9. Mendapatkan kulit kura-kua 10. Menternak binatang seperti lembu
3. Kemajuan
4. Contoh Kerajaan
1. Lebihan hasil ternakan dan tanaman akan dipasarkan atau dibekalkan untuk memenuhi keperluan penduduk yang tidak terlibat dalam pertanian seperti masyarakat bandar dan penduduk kerajaan maritim 2. Pembinaan sistem pengairan yang baik Contohnya pertanian di Funan dan Angkor disebabkan sistem pengairan yang bersumberkan Sungai Mekong dan Tasik Tonle Sap 3. Raja terlibat dalam pembinaan sistem pengairan dan kerajaan bertanggungjawab secara langsung dalam pengurusannya Contoh – Raja Indravarman I membina sistem pengairan dan barray yang mampu mengairi tanah seluas 12.5 juta ekar. Kesan – hasil padi kawasan ini dapat menampung keperluan beras kerajaan Angkor ANGKOR 1. Kerajaan agraria yang kuat dan agung terletak di Lembah Sungai Mekong 2. Keduduknnya berhampiran dengan Tasik Tonle Sap 3. Airnya dari Sungai Mekong, tanah disekitarnya sangat subur dan mempunyai iklim panas dan lembab sepanjang tahun 4. Ini sesuai untuk pertanian khususnya padi
Modul sejarah t4
2. Pada peringkat awal menjalankan kegiatan menangkap ikan dan memungut hasil laut 3. Petempatan ini berkembang menjadi perkampungan nelayan 4. Menjadi kawasan pengeluar bijih logam seperti emas dan timah 5. Lebihan hasil didagangkan dan menjadi pelabuhan pembekal 6. Pelabuhan pembekal berperanan membekalkan bahan logam tempatan seperti timah, emas dan bekalan makanan kepada pedagang yang singgah Contoh – Jenderam Hilir dan Klang (Selangor) 7. Pelabuhan ini berkembang dan maju mendapat status pelabuhan kerajaan 8. Pelabuhan kerajaan apabila petempatan berkembang menjadi sebuah negeri Contoh – Kedah Tua dan Srivijaya 9. Berkembang menjadi pelabuhan enteport apabila menjalin hubungan dagangan dengan kerajaan besar seperti China dan India 10. Pelabuhan ini memperdagangkan hasil buminya seperti logam dan hasil dan kerajaan lain 11. Penduduknya terdiri daripada orang tempatan, orang laut dan pedagang luar. 12. Bahasa perhubungan ialah bahasa Melayu (lingua franca) 1. Semangat masyarakatnya untuk meneroka dan berdagang dengan masyarakat di luar kawasannya 2. Mereka mampu belayar untuk berdagang ke kawasan yang jauh kerana mempunyai kemahiran membuat perahu dan kapal layar 3. Perahu dibina untuk perdagangan jarak dekat 4. Kapal layar untuk perdagangan jarak jauh 5. Mengetahui kaedah untuk menuju ke sesuatu tempat berpandukan bintang di langit
SRIVIJAYA 1. Kerajaan maritim terulung di Asia Tenggara 2. Memiliki bala tentera laut yang besar dan dianggotai oleh pelbagai golongan rakyat termasuk orang laut 3. Tentera laut berfungsi mengawal perdagangan di Selat Melaka dan mengawal keselamatan kerajaan 4. Pelabuhannya baik dan kedudukannya stategik
31
5. Bergantung kepada sumber ikan air tawar yang banyak diperolehi di Tasik Tonle Sap 6. Tasik juga menjadi punca air utama untuk sawah dan bekalan air minuman 7. Kawasan tasik berupaya menampung keperluan makanan penduduk yang besar jumlahnya
5. Iktibar
1. Pada awalnya bergantung pada sumber alam seperti tanah dan hasil hutan 2. Berkembang membentuk kerajaan yang berdikari dan mempunyai sistem pentadbiran yang teratur 3. Berusaha menguasai alam sekitar seperti membina sistem pengairan agar dapat membaiki taraf hidup 4. Berjaya membina rumah ibadat yang terkenal 5. Kita boleh maju sekiranya mampu memanfaatkan setiap kurniaan Tuhan dengan sebaik-baik mungkin 6. Kita perlu berusaha dan jangan mudah berputus asa
5. Tempat persinggahan kapal yang berdagang di antara India dan China 6. Menurut catatan I TSing, pelabuhan Srivijaya turut dikenali kerana mampu menghasilkan kapal besar KEDAH TUA 1. Terletak di Sungai Mas dari abad ke-5 hingga ke-11M sebelum beralih ke Lembah Bujang dari abad ke-11M hingga ke-13M 2. Menjadi pelabuhan entreport sejak abad ke5M Bukti – jumpaan tembikar China yang dihasilkan pada Zaman Dinasti Tang (7M), Dinasti Song (10M) dan Dinasti Yuan (10M-13M) - jumpaan pelit tembaga dan tembikar dari Timur Tengah (9-10M) -jumpaan pelbagai jenis manik 3. Menganut agama Buddha (5-10M) dan agama Hindu (11M) Bukti –tinggalan candi berunsur Hindu dan Buddha 4. Pelabuhan dan kerajaan yang tertua di pantai barat Semenanjung Tanah Melayu 5. Gunung Jerai menjadi panduan kapal pedagang 6. Kedudukan yang strategik di laluan Selat Melaka yang terlindung daripada tiupan angin monsun 7. Kemudahan menyimpan barang dagangan 8. Kekayaan hasil hutan seperti dammar, rotan dan sumber bumi seperti timah 9. Barang dagangan yang diperoleh dari luar ialah kain kapas, sutera, teh, tembikar, kaca dan manik 1. Generasi sekarang seharusnya mempunyai semangat meneroka 2. Generasi muda harus berani menceburi bidang perdagangan laut 3. Bercita-cita menghidupkan kembali kegiatan dan kegemilangan lampau dalam bidang pelayaran dan perdagangan maritim 4. Memanfaatkan kedudukan negara yang strategik di perairan Nusantara yang menjadi laluan perdagangan antarabangsa 5. Pembinaan, penambahn dan pembaikan kemudahan pelabuhan Kelang dan Tanjung Pelepas boleh membawa keuntungan dan menambah peluang pekerjaan kepada rakyat
4. Apakah kepentingan Tasik Tonle Sap kepada kerajaan Angkor? [ms 77] Kata Kunci Butiran F1 minumMembekalkan sumber air minuman F2 banjirPada musim banjir, limpahan air dari Sungai Mekong akan mengalir ke Tasik Tonle Sap. F3 subur Pada musim kemarau pula kawasan sekitar tasik akan menjadi subur disebabkan mendapan lumpur yang subur F4 proteinMembekalkan sumber protein seperti ikan
Modul sejarah t4
32
F5 pengairanF6 padiF7 beras-
Air dari tasik dapat dialirkan ke kawasan penanaman padi dengan menggunakan terusan dan sistem pengairan Sumber air dari tasik dapat menampung keperluan penanaman padi Menyediakan bekalan beras yang mencukupi untuk penduduk Angkor dan seterusnya mengembangkan peranan kerajaan Angkor
5. Huraikan peranan 3 pelabuhan yang terdapat dalam kerajaan maritim.[ms78-79] Kata Kunci Butiran Pelabuhan Pembekal F1 terawalPelabuhan terawal antara pelbagai jenis pelabuhan F2 logam Peranannya ialah membekalkan bahan logam tempatan H2 contoh seperti timah dan emas F3 makanan – serta bekalan makanan kepada pedagang yang singgah untuk mendapatkannya Pelabuhan Kerajaan F4 asal Asalnya ialah pelabuhan pembekal F5 berkembangMenjadi pelabuhan kerajaan apabila penempatan tersebut berkembang dan manjadi sebuah negeri Pelabuhan Entreport F6 bekalBerperanan membekalkan hasil tempatan dan hasil kawasan takluknya kepada pedagang antarabangsa F7 beliMembeli barangan daripada pedagang antarabangsa F8 edarMengedarkannya kepada pedagang yang datang dari pelabuhan sekitarnya dan kawasan takluknya 6. Pada asasnya kerajaan maritim dan kerajaan agraria adalah saling bergantung dan saling melengkapi antara satu sama lain. Buktikan pernyataan ini. [ms83] Kata Kunci Kerajaan Agraria F1 SailendraF2 berasF3 hasil hutanF4 kayu F5 gajahF6 tukangKerajaan Maritim F7 mewahF8 contoh-
Butiran Kerajaan Sailendra mempunyai penduduk yang ramai hingga dapat membekalkan tenaga kerja yang mencukupi Mempunyai sistem pertanian yang baik hingga dapat membekalkan sumber makanan utama iaitu beras Membekalkan hasil hutan Membekalkan bahan mentah seperti kayu Membekalkan binatang kenderaan seperti gajah Membekalkan tukang kayu dan tukang batu Membekalkan barangan mewah dari negara luar seperti China dan India tembikar, tekstil, gelas dan manik
PENGARUH AGAMA HINDU DAN BUDDHA DALAM KERAJAAN AWAL 1. Nyatakan 4 cara kedatangan pengaruh Hindu dan Buddha ke Asia Tenggara. [ms84] Kata Kunci Butiran F1- Ksyatria Di bawa oleh golongan Ksyatria (tentera) F2- Vaisya Di bawa oleh vaisya (pedagang) F3- Brahmin Di bawa oleh golongan Brahmin (pendeta) F4- Budaya Pengambilan aspek-aspek kebudayaan India yang menarik dan disesuaikan dengan budaya tempatan untuk diamalkan
Modul sejarah t4
33
2. Jelaskan pengaruh Hindu dan Buddha dalam sistem pemerintahan di Asia Tenggara. [ms 85] Kata Kunci Butiran F1 rajaRaja berada di puncak pemerintahan, F2 dibawahDi bawahnya ialah kerabat diraja, pembesar, ahli agama (Brahmin), rakyat dan hamba. F3 mutlakRaja berkuasa mutlak dalam semua aspek pemerintahan yang meliputi pentadbiran, hubungan luar, ketenteraan dan khazanah negara F4 perintahPerintah raja menjadi undang-undang yang wajib dilaksankan F5 derhakaSesiapa yang melanggar perintah bermakna mereka menderhaka dan tidak akan diampunkan F6 adilRaja dikehendaki adil terhadap golongan yang diperintah F7 bayangan Rakyat percaya raja adalah bayangan tuhan F8 dewa-rajaRaja tuhan dipercayai memiliki kesaktian F9 mitosLahir unsur mitos dan lagenda tentanga asal usul raja untuk mempekuat kedudukan dan status raja sebagai pemerintah F10 pertabalanBagi mengukuhkan kedaulatan raja, diwujudkan pelbagai adat istiadat seperti pertabalan raja F11 BrahminUpacara pertabalan dipimpin oleh Brahmin F12 orde kosmos- Raja mendirikan kompleks kota yang melambangkan konsep alam semesta atau orde kosmos
3. Bandingkan sistem pemerintahan kerajaan Angkor dan Srivijaya. [ms86] Kata Kunci Butiran ANGKOR F1-Suryavaman II Raja Suryavarman II yang memerintah Angkor telah membina Angkor Wat F2-Raja dewa Raja dianggap sebagai raja dewa F3-Puncak Kedudukannya adalah di puncak sistem pemerintahan F4-Pembesar Raja dibantu oleh pembesar F5-Daerah Di setiap daerah terdapat pembesar daerah atau gabenor F6-Brahmin Golongan Brahmin memainkan peranan dalam upacara keagamaan F7-Pentadbiran Pada peringkat pentadbiran, raja akan dibantu oleh pegawai tentera dan hakim
F8-Buddha Mahayana F9-Pentadbiran F10-Pusat F11-Parvanda F12-Pegawai lain F13-Hamba F14-Datu F15-Dua F16-Taat setia F17-Angkat sumpah F18-Telaga Batu F19-Batu bersurat
SRIVIJAYA Konsep raja yang mengamalkan agama Buddha Mahayana Di bawah raja terdapat pentadbiran pusat dan daerah Dalam pentadbian pusat terdapat empat kumpulan anak raja iaitu yuvaraja, pratiyuvaraja, raja kumara dan raja putra (anak gundik – tidak layak mengganti raja) Di bawah anak raja terdapat parvanda/ senapati iaitu ketua pentadbiran pusat Di bawahnya terdapat pegawai lain hakim, temenggung dan penghulu Paling bawah ialah hamba raja Daerah pula ditadbir oleh datu yang dilantik oleh raja Datu terbahagi kepada dua iaitu parvanda (berketurunan raja) dan bhupati (orangorang kaya) Wujud amalan berhubung dengan taat setia Setiap orang yang dilantik menjadi datu mesti mengikuti upacara angkat sumpah Dilaksanakan di sebuah tempat suci bernama Telaga Batu di Palembang Ini dibuktikan dengan jumpaan batu bersurat bertarikh 683M dengan ular tedung berkepala tujuh
PENGARUH HINDU DAN BUDDHA DALAM KESENIAN DAN KESUSASTERAAN 1. Apakah maksud monumen? [ms 88] Kata Kunci Butiran F1 bangunan- Binaan atau bangunan F2 batuYang dibuat daripada batu F3 tujuanBertujuan memperingati orang ternama atau peristiwa penting F4 contohBerupa candi iaitu kuil, wat atau stupa, arca dan patung
Modul sejarah t4
34
2. Nyatakan peranan candi. [ms 88] Kata Kunci Butiran F1 agamaMonumen keagamaan bagi agama Hindu dan Buddha F2 ibadatRumah ibadat F3 abuTempat menyimpan abu jenazah raja dan keluarganya F4 patungTempat menyimpan patung dewa utama F5 lambangLambang keagungan pemerintah F6 orde kosmos- Angkor Wat dan candi Borobudur melambangkan orde kosmos 3. Jelaskan fungsi dan struktur candi Angkor Wat. [ms 90] Kata Kunci Butiran F1 Hindu Dibina untuk agama Hindu F2 orde kosmos- Melambangkan orde kosmos F3 pemujaanMempunyai tempat pemujaan di bahagian tengah F4 teresTeres bertingkat empat F5 menaraSetiap sudutnya mempunyai menara F6 tembokBahagian luarnya terdapat tembok yang dibina daripada batu laterit dan batu pasir F7 ukiranTerdapat ukiran yang menggambarkan epik Ramayana dan Mahabharata 4. Jelaskan fungsi dan struktur candi Borobudur. [ms 90] Kata Kunci Butiran F1 Buddha Mewakili agama Buddha Mahayana F2 tiga tingkatTerbahagi kepada tiga tingkat F3 tahap kehidupanSetiap tingkat melambangkan satu tahap kehidupan yang diwakili oleh patung stupa dan patung Buddha F4 ukiran Di tingkat pertama terdapat ukiran cerita kehidupan Gautama Buddha F5 tigaTiga tingkat melambangkan tiga tahap kehidupan iaitu sila, samadhi dan panna F6 PannaPanna iala aspek kebijaksanaan F7 SamadhiSamadhi ialah aspek penumpuan F8 Sila Sila ialah aspek moral F9- 75 tahunDibina dalam masa 75 tahun 5. Jelaskan fungsi dan struktur candi di Lembah Bujang. [ms 92] Kata Kunci Butiran F1 kecilBersaiz kecil F2 HinduDibina untuk agama Hindu F3 dua bahagianTerbahagi kepada dua bahagian utama iaitu vimana dan mandapa F4 vimanaVimana ialah bahagian suci tempat arca keagamaan diletakkan F5 mandapaMandapa ialah bahagian luar candi F6 BuddhaCandi berunsur Buddha memiliki pelan jenis cruciform 6. Huraikan peranan bahasa Sanskrit di Asia Tenggara. [ms 92] Kata Kunci Butiran F1 intelekH1 maklumatC1a KuteiC1b Sungai MasF2 PalembangH2a pemerintahanH2b amaranH2c pahatH2d mahirF3 keagamaanH3a kitabF4 pemerintah-
Meningkatkan pencapaian dalam bidang intelek masyarakat Mengandungi maklumat tentang agama, pemerintahan, raja dan undang-undang Contohnya pada batu bersurat Kutei yang menjelaskan tentang keturunan raja Batu bersurat Sungai Mas (Kedah Tua) berkaitan dengan agama Buddha Sebahagian besar inskripsi di Palembang ditulis dalam bahasa Melayu kuno Tulisannya adalah berkaitan dengan pemerintahan dan amaran raja kepada rakyat dan pembesar agar tidak menderhaka kepada raja sebahagiannya dipahat pada batu pemahatan itu memerlukan kemahiran yang tinggi Bahasa keagamaan Terdapat dalam kitab-kitab berkaitan keagamaan Bahasa berkaitan dengan pemerintah
Modul sejarah t4
35
F5 ilmuF6 bahasa MelayuC6 contohF7 kesusasteraanF8 komuikasiF9 epikH9 mitosF10 puisiC10 contohF11 cerita lisanF12 unsur tempatanC12 contoh-
Bahasa ilmu Banyak perkataan masih kekal tedapat dalam bahasa Melayu dan bahasa lain di Asia Tenggara Contohnya dukkha (duka), manusa (manusia) dan phala (pahala) Dalam bidang kesusasteraan dapat dikesan dalam kitab sastera Hindu, Buddha dan Tamil Berkembang menjadi bahasa ilmu dan komunikasi Kesusasteraan India melalui epik Ramayana dan Mahabharata serta Puranas Menyumbang kepada unsure mitos yang terdapat dalam kesusasteraan kalsik Asia Tenggara Terdapat dalam puisi dan prosa Jawa seperti Nagarakertagama Penceritaan lisan dan teater seperti wayang kulit Daripada Mahabharata lahir naskhah yang diadun dengan unsur tempatan Seperti Hikayat Pendawa Lima
JAWAPAN BAB 3 1 B 6 2 B 7 3 C 8 4 C 9 5 B 10
A A D C D
11 12 13 14 15
B A D A A
16 17 18 19 20
D D C D A
Muka Surat 84 - 87 1 Perubahan sistem pemerintahan dan peningkatan penghasilan karya banyak dipengaruhi oleh agama Hindu dan Buddha. (a) Terangkan cara kedatangan pengaruh kedua-dua agama tersebut. Dibawa golongan Ksyatria atau tentera Dibawa oleh pedagang atau vaisya Dibawa golongan Brahmin atau pendeta Proses pengambilan aspek kebudayaan India yang menarik Disesuaikan dengan budaya tempatan seperti arca dengan ikatan tali kulit harimau [ 2 markah ] (b)
Jelaskan pengaruh Hindu dan Buddha dalam sistem pemerintahan beraja di Asia Tenggara. Gelaran raja mula digunakan Raja di puncak pemerintahan Dibantu oleh kerabat diraja, pembesar, ahli agama, rakyat dan hamba Raja berkuasa mutlak meliputi pentadbiran, hubungan luar, ketenteraan dan khazanah negara Perintah raja menjadi undang-undang yang wajib dilaksanakan Melanggar perintah raja bermakna menderhaka dan tidak akan diampunkan Raja dikehendaki adil terhadap golongan yang diperintah Raja merupakan bayangan Tuhan dan melahirkan konsep dewa-raja Raja Tuhan/Dewa raja turut dipercayai memiliki kesaktian Kedudukan atau status raja dikukuhkan dengan unsur mitos dan lagenda Kedaulatan raja dikukuhkan melalui pelbagai adat istiadat seperti pertabalan raja Raja mendirikan kompleks kota yang melambangkan konsep alam semesta /Konsep orde kosmos Golongan Brahmin memainkan peranan dalam upacara keagamaan Gelaran raja mula digunakan [ 3 markah ]
(c)
Berikan ciri pentadbiran pusat dalam kerajaan Srivijaya. Terdapat 4 kumpulan anak raja iaitu yuvaraja, pratiyuvaraja, raja kumara dan raja putra Anak gundik/raja putra tidak boleh menjadi raja Di bawah raja ada parvanda/senapati iaitu ketua pentadbiran pusat
Modul sejarah t4
36
-
Terdapat pegawai lain seperti hakim, temenggung dan penghulu Hamba raja merupakan golongan paling bawah dalam hierarki pentadbiran [ 2 markah ] (d) Senaraikan dua contoh batu bersurat yang ditemui di Srivijaya. Batu Bersurat Kedukan Bukit Batu Bersurat Talang Tuwo Batu Bersurat Kota Kapur Batu Bersurat Telaga Batu Batu Bersurat Karang Berahi Batu Bersurat Palas Pasemah Batu Bersurat Bawang [ 2 markah ] (e) Pada pendapat anda, apakah kriteria pemilihan seorang datu? Dilantik oleh raja Berketurunan raja / parvanda Orang-orang kaya / bhupati Setiap orang yang dilantik mesti mengikut upacara angkat sumpah di Telaga Batu [ 1 markah ] Muka Surat 88 - 92 2(a) Apakah yang dimaksudkan dengan monumen? Binaan atau bangunan yang dibuat daripada batu Bertujuan memperingati orang ternama Memperingati peristiwa penting Berupa candi/ kuil/ wat/ stupa / arca dan patung [ 2 markah ] (b)
Jelaskan fungsi candi dalam masyarakat di Asia Tenggara. Rumah ibadat Tempat menyimpan abu jenazah raja dan keluarga Tempat simpan patung dewa utama Lambang keagungan seorang pemerintah berdasarkan kehebatan senibinanya Melambangkan kehebatan ahli seni agama Angkor Wat melambangkan orde kosmos [ 3 markah ]
(c)
Namakan tahap kehidupan dalam agama Buddha yang diterapkan dalam pembinaan candi Borobudur. Sila ( moral ) Samadhi ( penumpuan ) Panna ( kebijaksanaan ) [ 1 markah ] Namakan barang warisan yang dijumpai di Lembah Bujang. Tembikar tanah Tembikar China Barangan kaca Manik Patung Agama Hindu dan Buddha Pelbagai jenis binaan dan struktur binaan [ 2 markah ]
(d)
(e)
Berikan dua candi yang terdapat di Lembah Bujang. Candi Estet Sungai Batu Candi Bukit Batu Pahat Candi Kampung Pendiat Candi Bukit Pendiat Candi Permatang Pasir Candi Pangkalan Bujang
Modul sejarah t4
[ 2 markah ]
37
Muka Surat 85 - 90 3 Penerimaan masyarakat peribumi Asia Tenggara terhadap beberapa aspek kebudayaan India khususnya sistem beraja juga didorong oleh faktor perdagangan. (a) Jelaskan peranan raja dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran kerajaan awal di Asia Tenggara.[10 markah ] F1 - Raja sebagai ketua pemerintah F2 - Di bawahnya terdapat kerabat diraja dan pembesar F3 - Di bawahnya ahli agama atau Brahmin, rakyat dan hamba F4 - Raja berkuasa mutlak F5 - Meliputi pentadbiran / Hubungan luar/ Ketenteraan/ Khazanah negara F6 - Perintah raja adalah undang-undang yang wajib dilaksanakan F7 - Sekiranya engkar dianggap menderhaka F8 - Raja dikehendaki adil terhadap golongan yang diperintah F9 - Raja adalah bayangan Tuhan F10 - Rakyat takut menderhaka walaupun raja tidak berlaku adil F11 - Dewa raja memiliki kesaktian F12 - Menggunakan unsur mitos dan lagenda untuk memperkukuhkan kedudukan raja F13 - Raja mendirikan kompleks kota F14 - Melambangkan konsep alam semesta F15 - Dikenali sebagai orde kosmos F16 - Dalam pentadbiran, raja dibantu oleh pembesar F17 - Terdiri daripada pegawai tentera dan hakim F18 - Di daerah terdapat pembesar daerah atau gabenor (b) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10
-
(c) F1 H1a F2 H2a F3 H3a F4 H4a
-
Nyatakan ciri seni bina candi Borobudur.[ 6 markah ] Dibina untuk agama Buddha Mahayana di Jawa Tengah Dibina sembilan tingkat Terdapat pagar langkan dengan relief lukisan Buddha Setiap tingkat melambangkan satu tahap kehidupan Diwakili oleh patung stupa dan patung Buddha Di tingkat pertama terdapat ukiran cerita kehidupan Gautama Buddha Bahagian paling atas dianggap sebagai tertinggi dan melambangkan tahap nirwana Stupa terbahagi kepada tiga tingkat Melambangkan tahap kehidupan iaitu sila, samadhi dan panna Dibina dalam masa 75 tahun Terangkan faktor yang mempengaruhi gaya patung Agama Hindu dan Buddha di Asia Tenggara[ 4 markah ] Elemen India dan elemen tempatan Elemen India dan tempatan didapati menyamai gaya patung di Champa/Dvaravati /Srivijaya/ Sailendra/Angkor/Padang Lawas Gaya India Masa mempengaruhi gaya binaan patung India Pengaruh Amaravati Patung yang dibuat pada abad ke 3 hingga abad ke 5 Masihi mempunyai pengaruh Amaravati Zaman Dinasti Gupta Patung yang dibuat pada abad ke 5 hingga abad ke 7 Masihi mempunyai pengaruh Zaman Dinasti Gupta
Muka Surat 92 - 94 4(a) Huraikan kepentingan bahasa Sanskrit pada zaman kerajaan awal di Asia Tenggara [10 markah ] F1 - Bidang intelek H1a - Bahasa Sanskrit telah meningkatkan pencapaian dalam bidang intelek masyarakat C1a - Contohnya Batu Bersurat di tapak –tapak sejarah awal di Asia Tenggara F2 - Maklumat H2a - Bahasa Sanskrit di Batu Bersurat mengandungi maklumat tentang agama/ pemerintahan /raja / undang-undang
Modul sejarah t4
38
C2a F3 H3a F4 H4a F5 H5a C5a H5b H5c
-
F6 H6a H6b F7 H7a C7a F8 H8a H8b C8a F9 H9a C9a F10 H10a
-
Contohnya Batu Bersurat di Kutei/ Sungai Mas / Palembang Keturunan Batu Bersurat Kutei menjelaskan tentang keturunan raja Ajaran Buddha Batu Bersurat Sg.Mas ( Kedah Tua ) berkaitan dengan ajaran Buddha Kemahiran yang tinggi Pemerintahan dan amaran raja dipahat pada batu dan pemahatan memerlukan kemahiran yang tinggi Contohnya Inskripsi di Palembang ditulis dalam bahasa Melayu Kuno dan dipahat Penulis mempunyai asas yang kukuh dalam bahasa Sanskrit Kemahiran yang tinggi diperlukan agar tulisan dapat dibaca dan batu tidak pecah sewaktu dipahat Arahan dan pemberitahuan Terdapat pada Batu Bersurat yang ditemui di Lembah Bujang dan tempat-tempat lain di Asia Tenggara Arahan dan pemberitahuan ditujukan oleh pemerintah kepada rakyat Bahasa keagamaan Bahasa Sanskrit merupakan bahasa keagamaan Contohnya kitab-kitab berkaitan keagamaan Bahasa berkaitan pemerintah dan ilmu Banyak perkataan bahasa Sanskrit kekal dalam bahasa Melayu dan bahasa lain di Asia Tenggara Sesetengah perkataan mengalami penyesuaian dengan bahasa Melayu yang ada pada hari ini Contohnya seperti dosa/ duka/ manusia / pahala/derhaka/sengsara/rupa/ huruf Bidang kesusasteraan Pengaruh India terhadap Asia Tenggara dapat dikesan melalui peranan Bahasa Sanskrit Contohnya Kitab Sastera Hindu/ Buddha / Tamil Bahasa ilmu dan komunikasi Bahasa Sanskrit berkembang menjadi bahasa ilmu dan komunikasi kerajaan awal di Asia Tenggara
(b)Jelaskan kesan penggunaan bahasa Sanskrit dalam bidang kesusasteraan di Asia Tenggara[ 6 markah ] F1 Pengaruh India melalui peranan bahasa Sanskrit terdapat dalam kitab sastera Hindu/Buddha /Tamil F2 Epik Ramayana dan Mahabharata menyumbang kepada penggunaan unsur mitos F3 Mempengaruhi kesusasteraan klasik F4 Banyak digunakan dalam puisi dan prosa Jawa seperti Nagarakertagama/ Sutasoma/ Arjunwiwaha / Kunjarkarna F5 Masyarakat terdedah kepada cerita dalam epik Ramayana dan Mahabhrata F6 Bahasa Sanskrit digunakan dalam penceritaan lisan F7 Disampaikan melalui teater seperti wayang kulit F8 Mahabharata melahirkan naskhah yang diadun dengan unsur tempatan F9 Menghasilkan Hikayat Pendawa Lima/ Hikayat Pendawa Jaya/ Hikayat Sang Samba F10 - Penulisan Epik Ramayana melahirkan Hikayat Seri Rama (c) F1
-
F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9
-
Nyatakan kesan persahabatan antara kerajaan awal Asia Tenggara dengan kuasa luar.[ 6 markah ] Lahir kebudayaan yang merupakan adunan antara kebudayaan India dengan kebudayaan Asia Tenggara Masyarakat yang inovatif dalam menerajui kehidupan Kerajaan awal dapat mempertahankan kemerdekaannya sehingga kedatangan Barat Mewujudkan sifat inovatif dan reaktif Mereka mempelbagaikan kebudayaan dan kehidupan masyarakat di Tanah Melayu Masyarakat lebih terbuka minda Mempunyai sikap toleransi yang tinggi Memastikan kehidupan yang harmoni di dalam Negara masih dapat dipelihara Pergeseran dan perselisihan yang berlaku tidak berpanjangan dan dapat diatasi dengan bijaksana
Modul sejarah t4
39
BAB 4 KEMUNCULAN TAMADUN ISLAM DAN PERKEMBANGANNYA DI MAKKAH
MASYARAKAT ARAB JAHILIAH [ms 99] 1. Perkataan jahiliah berasal daripada perkataan bahasa Arab, jahala yang bermaksud jahil dan tidak mengetahui atau tidak mempunyai ilmu pengetahuan 2. Jangka masa zaman jahiliah antara runtuhnya Empangan Maarib di Sabak hingga turunnya wahyu Allah kepada Nabi Muhammad s.a.w. 3. Empangan Maarib runtuh disebabkan ; i. berlakunya banjir besar ii. kelalaian pemimpin Sabak untuk membaikinya semula 4. Masyarakat Arab ini digelar masyarakat jahiliah kerana; i. tidak menerima kebenaran ii. tidak mengikut ajaran para nabi dan rasul sebelumnya seperti Nabi Sulaiman, Nabi Ibrahim, Nabi Ismail, Nabi Musa, Nabi Isa dan lain-lain. 5. Zaman Jahiliah dianggap zaman kegelapan kerana; i. tidak menyembah Allah Yang Maha Esa ii. menyembah berhala iii. mempercayai animisme iv. kehidupannya kucar-kacir v. tiada nabi atau rasul dan kitab suci yang boleh dijadikan petunjuk dalam kehidupan vi. akhlak yang rendahseperti bersifat kejam, angkuh dan degil
CIRI-CIRI MASYARAKAT ARAB JAHILIAH [ms100] CIRI-CIRI 1. Dua Golongan 2. Sosial i. Tidak bermoral - mabuk ii. Wanita - harta pusaka - bayi perempuan - maruah - kahwin 3. Ekonomi i. Perniagaan - untung ii. Merompak - wajib -eksploitasi 4. Agama - wathani - animisme - samawi - kepercayaan - Hanif
BUTIRAN Masyarakat Badwi (di kawasan gurun dan pedalaman) dan Hadari (pesisir pantai) Mengamalkan perbuatan tidak bermoral seperti berjudi, berzina dan minum arak Seseorang lelaki yang meminum arak sehingga mabuk menunjukka mereka telah sempuna sebagai lelaki Kedudukan wanita adalah rendah Tidak dapat mewarisi harta pusaka tinggalan ibu bapa mereka Bayi perempuan ditanam hidup-hidup Beranggapan anak perempuan akan menjatuhkan maruah keluarga Seorang lelaki boleh bekahwin dengan beberapa orang wanita sekali gus atau dengan sesiapa yang disukainya Aktiviti perniagaan berasaskan riba dan penindasan Pedagang lebih mementingkan keuntungan dan kekayaan semata-mata Kegiatan merompak dan merampas barangan daipada kafilah menjadi punca mata pencarian Merompak dikatakan sebagai kewajipan yang haus dilakukan oleh setiap individu dalam setiap kabilah Eksploitasi golongan kaya terhadap golongan miskin merupakan amalan biasa Terdapat 4 bentuk kepercayaan agama i. wathani – meyembah berhala ii. animisme – memuja alam seperti pokok iii. samawi – Kristian dan Yahudi iv. kepercayaan – seperti menilik nasib, sihir, dan mempercayai roh orang mati menjadi burung Sebilangan kecil menganut agama Hanif tetapi kian dilupakan
Modul sejarah t4
40
5. Sosial - kabilah - puak - suku - identiti - taasub - syeikh - lambang - syarat -disukai - setuju - matang 6. Kesan negatif - assabiah - peperangan - tuntut bela - geografi - kucar-kacir - sengketa -perang - Perang al-Basus - bunuh - 40 tahun
Mengamalkan sistem kabilah Berasaskan cara hidup berpuak-puak dan berkelompok Dalam sebuah kabilah, ahlinya terdiri daripada suku tertentu dan mereka tinggal dalam satu kawasan Setiap kabilah mempunyai identiti dan peraturannya sendiri Ahli kabilah sangat taasub dan fanatik terhadap kabilah masing-masing Sesuatu kabilah diketuai oleh seorang syeikh Lambang perpaduan kaum mereka Perlantikan syeikh berdasarkan syarat-syarat tertentu Bakal syeikh mesti disukai oleh ahli kabilah Dilantik atas persetujuan ramai Mesti berfikiran matang, gagah, berani dan pandai berpidato Kesannya muncul semangat assabiyah atau semangat kesukuan yang melampau Tercetus peperangan di kalangan masyarakat Sanggup menuntut bela demi mempertahankan maruah diri dan kabilah mereka Sifat ini berkait rapat dengan keadaan geogafi dan suasana tempat tinggal yang panas dan kering-kontang Sifat kesukuan yang menebal menjadikan kehidupan mereka kucar-kacir dan tidak aman Perkara ini sering kali menjadi punca persengketaan Peperangan antara kabilah akan berlaku walaupun atas sebab yang kecil Contohnya Peperangan al-Basus antara Bani Taghlib dan Bani Bakar Disebabkan tindakan seorang ahli Bani Bakar membunuh seorang ahli Bani Taghlib Memakan masa selama 40 tahun
KEHIDUPAN NABI MUHAMMAD S.A.W.SEBELUM DILANTIK MENJADI RASUL [ms102](SPM 2010) Tema Butiran 1.Qusai Berasal daripada keturunan pemimpin Makkah yang terkenal iaitu Qusai bin Kilab 2. Hasyim Keturunan Nabi sering dirujuk kepada Hasyim iaitu moyang baginda 3. MakkahDengan penguasaan terhadap Makkah, Kaabah dan telaga zamzam dapat dikuasai oleh keluarga Nabi 4. BijakKeturunan Nabi memang bijak dalam urusan pentadbiran Makkah 5. MahirMereka juga mahir dalam selok-belok perniagaan 6. BangsaBerketurunan bangsa Quraisy yang sangat dihormati oleh kabilah Arab yang lain 7. Nama penuhNama penuh baginda ialah Muhammad bin Abdullah 8. BapaBapa baginda ialah Abdullah bin Abdul Muttalib 9. IbuIbu baginda, Aminah binti Wahab 10. Tarikh LahirNabi dilahirkan pada 20 April 570M iaitu pada malam Isnin bersamaan 12 Rabiulawal Tahun Gajah 11. Datuk Nabi dilahirkan di rumah datuk baginda Abdul Muttalib 12. Terpuji Telah menamakan baginda Muhammad yang bermmmaksud terpuji 13. Bapa meninggal Bapa baginda telah meninggal dunia ketika Nabi masih dalam kandungan ibunya 14. Halimatus Setelah beberapa hari dilahirkan, Nabi diserahkan kepada Halimatus Sa‟diyah untuk dipelihara dan disusui 15. Ibu meninggal Pada ketika berusia 6 tahun,ibu baginda Aminah binti Wahab pula meninggal dunia 16. DatukBaginda dipelihara oleh dadtuk baginda, Abdul Muttalib 17. Bapa saudaraSelepas Abdul Muttalib meninggal dunia, baginda dipelihara oleh bapa saudara baginda Abu Talib 18. Mengembala Baginda pernah mengembala kambing kepunyaan bapa saudara baginda 19. PerniagaanPengalaman berniaga sejak berusia 12 tahun iaitu dengan mengikut rombongan bapa saudara baginda ke Syam 20. KerasulanKerasulan Nabi telah diramalkan oleh seorang pendeta Nasrani bernama Buhaira semasa rombongan ini singgah di Basrah 21. 20 tahunPada umur 20 tahun, baginda giat berdagang, baginda pernah berdagang secara berseorangan dan berkongsi dengan teman baginda
Modul sejarah t4
41
22. Tetap 23. Khadijah24. Maisarah 25. Keperibadian26. Untung-
27. Kahwin28.Umur
Abu Talib menginginkan baginda mempunyai pekerjaan tetap Abu Talib mencadangkan baginda menjalankan perniagaan Khadijah binti Khuwailid Baginda menguruskan perniagaan bersama-sama Maisarah iaitu hamba Khadijah Kemuliaan budi pekerti, sifat amanah dan kebolehan baginda menjalankan perniagaan telah menarik hati Khadijah untuk teus memberikan modal yang lebih besar Kebijaksanaan dan kelembutan tutur kata serta kepandaian baginda mengambil hati mereka yang berurus niaga menyebabkan perniagaan beroleh keuntungan yang berlipat ganda Ketinggian budi pekerti dan kebijaksanaan Nabi berniaga telah membawa kepada perkahwinan Nabi berumur 25 tahun dan Khadijah berumur 40 tahun
KEPERIBADIAN NABI MUHAMMAD S.A.W. [ms 105] (SPM 2010) Tema 1. 4 sifat terpuji 2. al-Amin 3. Amanah 4. Rasul 5. Kewibawaan 6. Persengketaan 7. Hajar Aswad 8. Hakim 9. Kain serban 10. Wakil 11. Asal 12. Puas hati 13. Ketua keluarga 14. Bantu 15. Anak-anak 16. Sederhana 17. Rendah diri 18. Bergaul 19. Penyayang 20. Pemaaf 21. Bijaksana 22. Perjanjian Hudaibiyah 23. Asing diri 24. Sabar 25. Serah diri 26. Wahyu 27. Pemisah
Butiran Memiliki 4 sifat tepuji iaitu siddiq (berkata benar), amanah (Dipercayai), tabliq (menyampaikan), dan fatanah (bijaksana) Baginda digelar al-Amin kerana perkataan dan perbuatan baginda sentiasa dipercayai dan tidak pernah berbohong Sifat amanah yang dimiliki telah menyebabkan Khadijah menyerahkan modal yang besar kepada baginda untuk diperniagakan Setealah dilantik menjadi rasul, baginda telah menyampaikan ajaran Islam dengan bersungguh-sungguh walalupun menghadapi pelbagai rintangan Kewibawan baginda sebagi tokoh pemimpin yang unggul terbukti sebelum dilantik menjadi rasul Contohnya semasa berumur 35 tahun, baginda pernah menyelesaikan suatu persengketaan di kalangan kabilah Quraisy Peristiwa meletakkan semula Hajar Aswad (batu hitam) ke tempat asalnya iaitu di penjuru timur Kaabah selepas terjatuh semasa banjir melanda Kaabah Nabi dilantik sebagai hakim Nabi meletakkan Hajar Aswad di atas rentangan kain serban Wakil setiap kabilah diminta memegang setiap bahagian tepi kain serban itu Nabi sendiri yang meletakkan Hajar Aswad ke tempat asalnya Tindakan baginda menyebabkan semua kabilah berpuas hati Baginda merupakan k etua keluarga yang patut dicontohi kerana kepimpinannya, sifat pengasih dan bertimbang rasa Baginda seing membantu isterinya memasak, menampal pakaian yang koyak, melayan anak, dan membersihkan rumah Anak-anak diberikan pendidikan agama secukupnya Baginda mengamalkan cara hidup yang sederhana Baginda sentiasa merendah diri Ini terbukti daripada pergaulan baginda dengan semua lapisan masyaakat sama ada yang kaya atau miskin Bersifat penyayang kepada orang tua dan kanak-kanak Bersifat pemaaf seperti mengampun dan membebaskan orang Arab Quraisy yang menyerah dii semasa pembukaan semula kota Makkah Bijaksana dalam menyelesaikan sesuatu masalah Perjanjian Hudaibiyah nampak berat sebelah tetapi baginda menerimanya sebagi satu hikmah untuk menyebarkan Islam seterusnya Baginda mengasingkan diri daripada masyarakat dengan berthahannuth (mengasingkan diri untuk beribadat) di Gua Hirak Walaupun Gua Hirak berada di puncak Bukit Nur, baginda dengan sabar dan tabah mendakinya semata-mata untuk mendapatkan tempat beribadat yang sunyi dan tenang Dengan sepenuh jiwa raga, baginda menyerahkan diri kepada Allah dan memikirkan masalah yang dihadapi oleh kaum Quraisy Makkah Pada 6 Ogos 610M (17 Ramadhan), Allah telah menurunkan wahyu pertama kepada Nabi Muhammad s.a.w. semasa berumur 40 tahun Wahyu ini menjadi tanda pemisah antara Zaman Jahiliah dengan Zaman Islam
Modul sejarah t4
42
KERASULAN NABI MUHAMMAD S.A.W. [ms 107] WAHYU PERTAMA 1. al-Alaq-memerintahkan umat Islam membaca 2. Titik tolak- titik tolak dalam pekembangan masyarakat Arab Jahiliah dan umat Islam 3. Ilmu- melalui pembacaan akan memperolehi ilmu 4. Kajian- menggalakkan kajian tentang sesuatu perkara 5. Tamadun- dengan ilmu, kejayaan akan dicapai dan meningkatkan tamadun sesuatu bangsa
WAHYU KEDUA 1. al- Muddasir- ayat 1-7 2. Isytihar- perisytiharan Nabi Muhammad s.a.w. sebagai Rasulullah atau pesuruh Allah 3. Wajib- mewajibkan baginda menyampaikan ajaran Islam kepada seluruh manusia 4. Rahmat- dianggap sebagi rahmat kepada seluruh alam sejagat 5. Bijaksana- ajaran Islam perlu disampaikan kepada masyarakat Arab dengan bijaksana dan terancang 6. Wahyu –Nabi terus menerus menerima wahyu dan menjalankan seruan kepada oranag Arab Quraisy 7. Akidah- usaha membetulkan akidah masyarakat Arab dengan menanamkan keimanan kepada Allah 8. Tinggalkan- menggesa masyarakat meninggalkan amalan keji
PENYEBARAN ISLAM DI MAKKAH [ms 108] SECARA RAHSIA 1. Peringkat- dilakukan secara berpeingkat-peringkat secara rahsia dan tebuka 2. Tempoh- selama 3 tahun 2. Sasaran- ditujukan kepad ahli keluarga, sahabat rapat,dan kaum kerabat 3. Keluarga- Khadijah binti Khuwailid (isteri), Ali bin Abu Talib (sepupu), Zaid bin Harithah (anak angkat) 4. Sahabat- Abu Bakar as-Siddiq 5. Tokoh Quraisy- Uthman bin Affan, Zubair bin Awam dan al-Arqam bin Abu Arqam 6. al-Arqam- menjadikan rumahnya sebagi pusat kegiatan Islam yang pertama di Makkah 7. Meluas- Nabi telah menyebakan Islam secara meluas 8. Kejayaan besar- kejayaan besar Nabi walaupun bilangan umat Islam masih kecil 9. Pengorbanan- untuk memperkenalkan ajaran baru memerlukan pengorbanan yang besar 10. Sambutan- ketinggian akhlak Nabi dan kejujuran para sahabat menyebabkan dakwah Islamiah peringkat awal mendapat sambutan
SECARA TERBUKA 1. Tempoh- selama 10 tahun 2. Perintah Allah- dilakukan selepas menerima perintah Allah supaya dakwah Islamiah kepada masyarakat Makkah dilakukan secara terangterangan 3. Kaum kerabat- kepada keluarga Abdul Muttalib iaitu kaum kerabat baginda 4. Musyawarah- baginda telah bermusyawarah dengan para sahabat 5. Majlis ceramah- hasilnya baginda mengadakan majlis ceramah di rumah Ali bin Abu Talib untuk menerangkan tentang Islam 6. Abu Lahab- orang yang paling kuat menentang 7. Bukit Safa- dakwah Islamiah secara terbuka kepada orang ramai diadakan di Bukit Safa 8. Ketua pentadbir- dihadiri oleh semua ketua pentadbir kota Makkah 9. Perbahasan- perbahasan hebat berlaku antara Nabi Muhammad s.aw. dengan Abu Lahab yang telah menghina dan mengganggu dakwah Islamiah baginda
REAKSI MASYARAKAT ARAB TERHADAP ISLAM [ms 110] PENERIMAAN TERHADAP ISLAM 1. Awal- ahli keluarga dan sahabat rapat merupakan orang yang paling awal menerima Islam 2. Rahsia- Nabi memilih strategi secara rahsia 3. Baru- kerana Islam masih baru dikenali 4. Sedikit- dan bilangan penganut Islam masih sedikit 5. Elak- ingin mengelakkan penentangan yang memungkinkan asas Islam dihancurkan 6. Bawahan- kebanyakan penganut Islam peingkat awal terdiri daripada golongan bawahan seperti hamba 7. Layanan sama- mereka memeluk Islam kerana tertarik dengan ajaran Islam yang memberikan layanan yang sama kepada semua manusia
Modul sejarah t4
PENENTANGAN TERHADAP ISLAM 1. Dicemuh- Nabi telah dicemu 2. Diganggu- diganggu semasa beribadat 3. Bunuh- ingin membunuh baginda 4. Perbezaan- perbezaan dari segi kepercayaan dan amalan antara orang Arab Quraisy dengan Islam 5. Kepercayaan- ajaran Islam berasaskan kepercayaan kepada Allah Yang Maha Esa 6. Tradisi- orang Arab Quraisy mempercayai dan mengamalkan tradisi turun-temurun iaitu menyembah berhala dan mempercayai animisme 7. Persamaan taraf- ajaran Islam menyarankan prinsip persamaan taraf sesama manusia 8. Bertentangan- prinsip ini bertentangan dengan sistem sosial masyarakat Arab Jahiliah yang
43
8. Yakin- walaupun ada yang diseksa dengan kejam tetapi mereka tetap menerima Islam dengan penuh yakin 9. Bilal bin Rabah- telah dijerut leher dengan tali oleh tuannya 10. Keluarga Yasir- telah dijemur di padang pasir sehingga Yasir dan isterinya mati syahid 11. Amir bin Fuhairah- telah diseksa dengan kejam oleh tuannya sehingga menjadi gila 12. Zunainah- diseksa oleh Abu Lahab sehingga matanya menjadi buta 13. Kemurnian- Islam diterima kerana kemurnian ajarannya 14. Kebijaksanaan- dan kebijaksanaan Nabi Muhammad s.a.w. berdakwah 15. Lemah lembut- baginda berdakwah secara lemah lembut dan berhikmah 16. Tidak memaksa- baginda tidak memaksa orang ramai memeluk Islam tetapi memujuk mereka dengan menggunakan akal 17. Banding- menggunakan pendekatan membandingkan antara nilai akhlak masyarakat Arab Jahiliah dengan nilai akhlak yang disaran oleh Islam 18. al-Quran- membacakan ayat al-Quran untuk menjawab pertanyaan para sahabat 19. Penerangan- disamping memberi penerangan dan menunjukkan teladan yang baik 20. Keimanan- Nabi telah menanamkan keimanan yang kuat kepada pengikutnya 21. Kesabaran- harta bukan menjadi ukuran utama dalam berdakwah tetapi kesabaran yang tinggi 22. Pengorbanan- dan pengorbanan merupakan kunci kejayaan Islam 23. Tertarik- ini memudahkan orang ramai mudah tertarik dengan Islam 24. Peribadi Nabi- mereka juga telah mengenali peribadi Nabi yang terkenal dengan akhlak mulia 25. Kekuatan- kekuatan mental, fizikal dan rohaniah merupakan kunci kejayaan 26. Sifat positif- semua sifat positif Nabi menjadi teladan
mewujudkan perbezaan darjat antara golongan atasan dengan bawahan 9. Persaudaraan- menolak konsep persaudaraan Islam 10. Assabiah- bertentangan dengan konsep assabiah 11. Amalan keji- amalan dan akhlak keji yang menjadi kebiasaan mereka dilarang sama sekali dalam Islam 12. Tanggapan salah- oang Arab Quraisy mempunyai tanggapan yang salah terrrhadap tugas Nabi 13. Tunduk- mereka menganggap jika menerima Islam, mereka terpaksa tunduk kepada kepimpinan Nabi 14. Bersaing- masyaakat Makkah sentiasa bersaing untuk menjadi ketua atau pemerintah Makkah 15. Menggugat- penyebaran Islam menggugat pengaruh dan kedudukan keluarga mereka di Makkah 16. Keturunan- ini adalah kerana Nabi daripada keturunan yang menguasai kepimpinan kota Makkah 17. Berhala- menggugat aktiviti ekonomi orang Arab Quraisy kerana menjejaskan perusahaan mengukir patung berhala 18. Menyembah Allah- Islam mewajibkan umatnya menyembah Allah dan melarang penyembahan berhala 19. Terjejas- perniagaan patung berhala akan terjejas 20. Puisi- penyair Arab Quraisy sering mengejek ajaran Islam melalui puisi mereka 21. Memujuk- memujuk Nabi meninggalkan dakwah Islamiah 22. Tawaran- menawarkan kedudukan, wanita cantik dan harta 23. Menolak- Nabi dengan tegas menolak cubaan untuk merasuah baginda 24. Pemulauan- memulaukan Nabi dan keluarga baginda 25. 3 tahun- berjalan selama tiga tahun sahaja kerana ada orang Quraisy membantu orang Islam 26. Bantuan- golongan Islam yang berkemampuan telah membantu golongan kurang berada 27. Wanita – pengorbanan wanita seperti Khadijah, Aisyah, Ummu Salamah dalam memperjuangkan Islam 28. Meningkat- penentangan semakin meningkat selepas kematian bapa saudara baginda Abu Talib dan isterinya Khadijah
NABI MUHAMMAD S.A.W. MENYELESAIKAN MASALAH CARA 1. Habsyah 2. Taif - sebar - kurang berkesan 3. Madinah - perintah Allah - jemputan - kerajaan Islam - dakwah
BUTIRAN Membenarkan orang Islam berhijran ke Habsyah untuk mendapatkan perlindungan Nabi dan Zaid merancang pergi ke Taif Untuk menyebarkan Islam ke tempat baru Usaha ini kurang berkesan dan tidak dapat mengurangkan tentangan orang Arab Quraisy Nabi memikirkan stategi baru meneruskan penyebaan Islam dengan berhijrah ke Madinah Selepas menerima perintah Allah Memenuhi jemputan suku Aus dan Khazraj Di Madinah, baginda berjaya mendirikan sebuah kerajaan islam yang unggul Meneruskan dakwah Islamiah ke seluruh Semenanjung Tanah Arab
Modul sejarah t4
44
JAWAPAN BAB 4 1 2 3 4 5
D C C A D
6 7 8 9 10
B B B B A
11 12 13 14 15
C A B A A
16 17 18 19 20
C A A A B
ITEM STRUKTUR Muka surat 108-109 1 Wahyu kedua yang diturunkan adalah Surah al- Muddasir, ayat 1-7 (a)
Apakah kepentingan surah di atas terhadap penyebaran Islam? -
(b)
(c)
Pengisytiharan Nabi Muhammad s.a.w sebagai Rasulullah Mewajibkan Nabi Muhammad S.A.W menyampaikan Islam kepada seluruh manusia
[ 2 markah ]
Siapakah golongan yang menerima dakwah Islamiah secara rahsia daripada Nabi Muhammad S.A.W di Kota Makkah? Kaum kerabat Sahabat handai Ahli keluarga
[ 2 markah ]
Namakan tokoh terawal yang memeluk Islam. Ali b Abu Talib Zaid b Harithah Abu Bakar al - Siddiq Khatijah bt Khuwailid
[ 2 markah ]
(d)
Bagaimanakah cara Nabi Muhammad s.a.w menjalankan dakwah secara terbuka kepada keluarga Abdul Muttalib? Bermusyawarah dengan para sahabat Mengadakan majlis ceramah di rumah Ali bin Abu Talib Menerangkan tentang Islam [ 2 markah ]
(e)
Jelaskan dakwah Islamiah secara terbuka kepada orang ramai. Dilakukan di Bukit Safa Dihadiri oleh semua ketua pentadbir / pembesar kota Makkah Ketua pentadbir Bani Abdul Muttalib/Bani Zuhrah/Bani Tamim/ Bani Makhzum/Bani Asad Berlaku perbahasan hebat antara Nabi Muhammad s.a.w dengan Abu Lahab Abu Lahab menghina Nabi Muhammad s.a.w sehingga terganggu dakwah yang disampaikan [ 2 markah ]
Muka surat 110-112 Menerima Reaksi masyarakat Arab terhadap Islam
2 (a)
Menentang
Rajah di atas menunjukkan reaksi masyarakat Arab Quraisy terhadap agama Islam yang disampaikan oleh Nabi Muhammad s.a.w. Dari segi politik, mengapakah mereka menentang ajaran Islam? -
Tanggapan yang salah terhadap nabi
Modul sejarah t4
45
-
Menggugat pengaruh dan kedudukan Terpaksa tunduk kepada kepinpinan Nabi Muhammad Bersaing untuk menjadi ketua kabilah
[ 2 markah ]
(b)
Jelaskan cara penentangan orang Arab Quraisy terhadap Nabi Muhammad s.a.w. Mengejek ajaran Islam melalui puisi Tohmahan dan tuduhan kepada nabi Pemulauan terhadap nabi dan keluarga Pujukan dengan menawarkan kedudukan, wanita cantik dan harta [ 2 markah ]
(c)
Apakah bentuk pemulauan yang dilakukan terhadap keluarga baginda? Tidak menjalankan aktiviti jual beli kepada keluarga Nabi Tidak memberi sebarang pertolongan kepada Nabi Tidak berkahwin dengan ahli keluarga Nabi
[2 markah ]
(d)
Mengapakah ajaran Islam diterima oleh orang ramai? Kemurnian ajarannya Kebijaksanaan nabi berdakwah Nabi berdakwah dengan lemah lembut/berhikmah Tidak memaksa mereka memeluk agama Islam Membaca ayat Al-Quran untuk memjawab pertanyaan para sahabat Menunjukkan teladan yang baik Konsep persamaan taraf Pesaudaraan Islam Keperibadian nabi sebagai al-amin/memiliki sifat-sifat terpuji Memujuk dengan menggunakan akal yang dianugerahi Allah [ 2 markah ]
(e)
Pada pendapat anda, mengapakah Nabi Muhammad s.a.w tidak pernah berputus asa terhadap apa sahaja dugaan dan rintangan yang ditempuhi? Kesabaran Kecekalan Sifat tidak pernah mengalah Memikirkan strategi baru [ 2 markah ]
ITEM ESEI Muka Surat 105-108 3 Nabi Muhammad mendapat gelaran al -Amin kerana perkataan dan perbuatannya (a) F1 F2 F3 F4
-
F5 F6 F7 F8 F9
-
Jelaskan tentang gelaran al-Amin oleh masyarakat Arab Quraisy kepada Nabi Muhamad s.a.w.[ 5 markah ] Perkataan sentiasa dipercayai Perbuatan sentiasa dipercayai Tidak pernah berbohong / berkata benar / siddiq Panggilan al-Amin telah menjadi sebati dalam masyarakat Arab sehingga panggilan Muhammad tidak digunakan Baginda seorang yang amanah / bersifat amanah Khadijah bt Khuwailid menyerahkan baginda modal yang besar untuk diperniagakan Menyampaikan ajaran Islam dengan bersungguh-sungguh setelah menjadi rasul Bijaksana dalam menyelesaikan masalah Menyelesaikan masalah perletakkan hajar aswad
-
Setelah menerima wahyu ke-2, Nabi Muhammad s.a.w menyampaikan ajaran Islam kepada masyarakat Arab di Makkah secara berperingkat.Jelaskan perkembangan penyebaran dakwah Islamiah yang dilakukan oleh Nabi Muhammad s.a.w pada peringkat pertama.[ 10 markah ] Dikenali secara rahsia Berlangsung selama tiga tahun Ditujukan kepada ahli keluarga
(b)
F1 F2 F3
Modul sejarah t4
46
F4 F5 F6 F7 F8
-
F9 F10 F11 F12 F13
-
F14 F15
-
(c) F1 F2 F3
-
F4 F5 F6 F7 F8
-
Sahabat rapat Kaum kerabat Islam masih baru dikenali Mengelakkan penentangan yang boleh menghancurkan asas Islam Mereka yang awal memeluk Islam ialah Khadijah Khuwailid / Ali bin Abu Talib / Zaid bin Harith / Abu Bakar Al-Siddiq Golongan hamba seperti Bilal bin Rabah / Amir Fuhairah / keluarga Yasir / Zunainah Melalui Abu Bakar al-Siddiq, Islam disebar kepada beberapa orang tokoh Quraisy Al-Arqam telah menjadikan rumahnya sebagai pusat kegiatan Islam yang pertama di Makkah Bilangan penganut Islam peringkat awal kecil Merupakan kejayaan besar kepada Nabi Muhammad s.a.w kerana Islam merupakan ajaran baru Kejayaan penyebaran Islam terletak pada ketinggian akhlak nabi Muhammad s.a.w Kejujuran para sahabat Huraikan keperibadian Nabi Muhammad s.a.w sebagai seorang pemimpin yang unggul.[ 5 markah ] Menyelesaikan persengketaan dikalangan kabilah Pengasih dan timbang rasa Walaupun kedudukan baginda tinggi dan dihormati oleh masyarakat tetapi baginda sentiasa rendah diri Menyayangi orang tua dan kanak-kanak Memafkan orang Arab Quraisy yang menyerah diri semasa pembukaan semula kota Makkah Bijak menyelesaikan masalah Mengamalkan cara hidup sederhana Baginda sering memikirkan tentang kehidupan masyarakat disekeliling yang tidak bermoral dan taksub dengan amalan jahiliah
Muka Surat 109-111 4 Dakwah Islamiah di Makkah dilakukan secara berperingkat-peringkat (a) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11
-
(b)
Bagaimanakah cara Nabi Muhammad s.a.w. menyebarkan Islam secara terbuka?[ 6 markah ] Dakwah secara terbuka kepada keluarga Abdul Mutalib Dilakukan setelah turunnya ayat al-quran meminta baginda menyebarkan Islam kepada kaum kerabat Baginda bermesyuarat dengan para sahabat Mengadakan ceramah di rumah Ali B Abu talib Baginda menerangkan tentang Islam Terdapat ahli keluarga yang menerima dan menolak Dakwah secara terbuka kepada orang ramai di Bukit Safa Dihadiri oleh kesemua ketua pentadbir / pembesar kota Makkah Ketua pentadbir Bani Abdul Muttalib/Bani Zuhrah/Bani Tamim/ Bani mahzum/Bani Assad Berlaku perbahasan hebat antara Nabi Muhammad s.a.w dengan Abu Lahab Abu Lahab menghina Nabi Muhammad s.a.w sehingga terganggu dakwah yang disampaikan Jelaskan cara yang digunakan oleh Nabi Muhammad s.a.w sehingga menyebabkan orang ramai mudah tertarik kepada Islam? [ 8 markah ]
F1 F2 F3 F4 F5 F6
-
F7 F8
-
Memberikan layanan yang sama kepada semua manusia Kemurnian ajaran Islam Kebijaksanaan Nabi Muhammad berdakwah Nabi Muhammad s.a.w berdakwah secara lemah lembut dan berhikmah Tidak memaksa orang ramai memeluk Islam memujuk mereka Nabi Muhammad membandingkan antara akhlak Arab jahiliah dengan nilai akhlak yang disaran oleh Islam Nilai akhlak Islam lebih murni dan membawa kesejahteraan hidup Nilai akhlak Jahiliyah tidak bermoral dan menjadikan kehidupan kucar-kacir
Modul sejarah t4
47
F9 F10 F11 F12 F13 F14 F15 F16 F17 F18
-
Nabi memberikan penerangan/menunjuk tauladan yang baik Memujuk dengan menggunakan akal Nabi membacakan ayat al-Quran untuk menjawab pertanyaan para sahabat Kesederhanaan hidup yang diamalkan oleh Nabi Muhammad s.a.w Sikap merendah diri Baginda menanam keimanan yang kuat kepada pengikutnya Kesabaran dan pengorbanan yang tinggi Tidak menggunakan harta dalam berdakwah Keperibadian Nabi Muhammad s.a.w / terkenal sebagai orang yang berakhlak mulia Kata-kata baginda sentiasa dipercayai / tidak pernah berbohong
(c)Pada pendapat anda, apakah sifat yang perlu dimiliki oleh seseorang pemimpin negara?[ 6 markah ] F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11
-
Merendahkan diri walaupun kedudukan yang tinggi Bijaksana dalam menyelesaikan masalah Kewibawaan/Kepimpinan dalam mentadbir negeri Memiliki sifat amanah / melaksanakan amanah Cekap semasa menjalankan tugas sebagai pemimpin Sabar Jujur Adil dalam tindakan Berkaliber Gigih Mana-mana jawapan yang munasabah
Modul sejarah t4
48
BAB 5 KERAJAAN ISLAM DI MADINAH PERJANJIAN AQABAH PERTAMA DAN PERJANJIAN AQABAH KEDUA [ms118] PERJANJIAN AQABAH PERTAMA 1. Peristiwa: 620M- Nabi dikunjungi oleh suku Khazraj di Aqabah dan memeluk Islam 621M- suku Aus dan Khazraj mengunjungi Nabi sekali lagi dan menjalin Perjanjian Aqabah Pertama 2. Isi Perjanjian: Beriman- suku Aus dan Khazraj hendaklah beriman kepada Allah dan Rasul Membantu- berjanji akan membantu perjuangan Nabi Jahiliah- tidak akan melakukan amalan jahiliah
PERJANJIAN AQABAH KEDUA 1. Peristiwa: Mus'ab bin Umair- pendakwah Islam yang dihantar oleh Nabi ke Madinah untuk menyebarkan Islam Dakwah- dakwah Islamiah telah tersebar ke Madinah sebelum kehadiran Nabi dan orang Islam 622M – Perjanjian Aqabah Kedua ditandatangani antara Nabi dengan suku Aus dan Khazraj 2. Isi Perjanjian: Islam- suku Aus dan Khazraj memeluk Islam Taat setia- mengukuhkan taat setia kepada Nabi Menjemput- menjemput Nabi dan orang Islam Makkah berhijrah ke Madinah Tempat tinggal- sukarela menyediakan tempat tinggal Keselamatan- menjamin keselamatan Mempertahankan- kesediaan mempertahankan Islam
HIJRAH [ms 119] 1. Jelaskan peristiwa hijrah Nabi Muhammad s.a.w. ( 3 markah) [ms 119] Kata Kunci Butiran F1 Tarikh• Berlaku pada 1 Rabiulawal bersamaan 12 September 622M F2 Rahsia• Dilakukan secara rahsia & berperingkat-peringkat F3 Berperingkat• Nabi berhijrah bersama-sama dengan Abu Bakar al-Siddiq F4 Sahabat• Berlaku selama 12 hari F5 Masa• Umar al-Khattab berhijrah secara sendiri & secara terbuka kerana sifat F6 Umarberaninya
2. Terangkan Konsep Hijrah. ( 4 markah) [ ms 119] Kata Kunci Butiran F1 Bahasa Arab o Bahasa Arab - berpindah F2 Umum o Umum – perpindahan dari satu tempat ke tempat yang lain F3 Tamadun Islam o Konteks tamadun Islam - perpindahan orang Islam dari kota Makkah ke Madinah - Usaha untuk memperkukuh kedudukan Islam - Strategi baru untuk menyebarkan Islam F4 Lebih luas o Dalam konteks yang lebih luas - perjuangan untuk menegakkan kebenaran dan meninggalkan keburukan dan kejahatan F5 Orientalis Barat - perubahan dalam pelbagai keadaan seperti sikap, cara berfikir dan tingkah laku. o Orientalis Barat – suatu pelarian
Modul sejarah t4
49
3. Jelaskan 4 hujah yang menolak dakwaan Barat yang menyatakan hijrah adalah sebagai pelarian. (2 markah) [ms 120] Kata Kunci Butiran F1 Jemputan • Jemputan orang Arab Madinah (Perjanjian Aqabah Kedua) F2 Sambut • Ketibaan Nabi & orang Islam ke Madinah disambut dengan rela & meriah F3 Tempat tinggal • Orang Islam Makkah diberi tempat tinggal F4 Keselamatan • dan dijamin keselamatan F5 Pemimpin • Nabi dilantik sebagai pemimpin Madinah F6 Diterima • dan diterima semua masyarakat termasuk orang bukan Islam
4. Nyatakan sebab dan tujuan hijrah. (8 markah) [ms121] Kata Kunci Butiran F1 perintah • Faktor Utama - Perintah Allah menerusi wahyu (Surah al-Anfal) F2 bunuh • Niat & pakatan orang Quraisy untuk membunuh Nabi F3 sebar • Meneruskan penyebaran Islam F4 ancaman • Di Makkah, ancaman orang Quraisy menjejaskan aktiviti penyebaran Islam F5 strategi • Strategi untuk mengembangkan Islam F6 aman • Suasana aman di tempat baru akan memudahkan lagi penyampaian dakwah F7 bersatu padu Islamiah F8 jemputan F9 bertelagah • Mewujudkan sebuah masyarakat Islam yang bersatu padu dan sempurna F10 Yahudi • Jemputan penduduk Madinah yang sedang hadapi pelbagai konflik F11 pemimpin • Suku Aus dan Khazraj sering bertelagah • Ekonomi mereka dikuasai oleh orang Yahudi • Memerlukan pemimpin yang berkaliber untuk mengetuai kepimpinan mereka dan mendamaikan masyarakat yang bermusuhan 5. Jelaskan kepentingan hijrah dalam sejarah perkembangan Islam (8 markah) [ms 122] Kata Kunci Butiran F1 aman • Dakwah Islamiah secara aman dan tanpa selindung F2 damai • Mendamaikan penduduk Madinah F3 mempersaudara • Mempersaudarakan Muhajirin dan Ansar F4 menyatupadu • Menyatupadukan penduduk Madinah daripada pelbagai suku, budaya F5 masjid Nabawi dan agama F6 tahun Hijrah • Pembinaan Masjid Nabawi – ibadat, belajar dan berbincang F7 Madinah • Wujud kiraan tahun Hijrah dalam takwim Islam F8 toleransi • Nama Yathrib ditukar kepada Madinah al Munawwarah (Kota Bercahaya) F10 pengorbanan • Sikap toleransi kaum dan tolong-menolong boleh melahirkan masyarakat cemerlang F11 wanita • Hijrah berjaya dengan sokongan dan pengorbanan sahabat Nabi –Abu F12 tabah Bakar al-Siddiq, Ali b. Abu Talib, Abdul Rahman b. Auf F13 kebijaksanaan • Peranan wanita dalam kemajuan negara – Asma’ F14 negara Islam • Ketabahan hati dan kebesaran jiwa Nabi • Kebijaksanaan Nabi mengatur strategi perjuangan • Merangka Piagam Madinah bagi menubuhkan negara Islam Madinah
Modul sejarah t4
50
POLITIK
KEDUDUKAN YAHUDI i.
i. ii.
Keselamatan orang bukan Islam khususnya Yahudi terjamin selagi mereka mematuhi perlembagaan Madinah
Nabi Muhammad s.a.w. pemimpin di Madinah Baginda adalah hakim yang menyelesaikan masalah yang timbul antara orang Islam dengan orang bukan Islam
KANDUNGAN PIAGAM MADINAH [ms 126]
PERTAHANAN i.
Semua anggota masyarakat dikehendaki mempertahankan Madinah daripada ancaman luar
AGAMA
ii.
Kerjasama antara masyarakat Madinah dituntut demi memajukan ekonomi Negara Unsure penipuan dan riba dihapuskan dalam sistem perniagaan
Modul sejarah t4
ii.
Masyarakat Madinah bebas mengamalkan agama masing-masing Mereka bebas mengamalkan adat yang tidak bertentangan dengan Islam
SOSIAL i.
Masyarakat Madinah dianggap sebagai satu ummah ii. Mempunyai tanggungjawab yang sama terhadap Negara iii. Masyarakat Madinah tidak boleh bermusuhan sesama sendiri
EKONOMI i.
i.
PERUNDANGAN i. ii.
Undang-undang Islam diguna pakai secara menyeluruh Peraturan kekeluargaan sesuatu kabilah boleh diamalkan selagi tidak bertentangan dengan Islam
51
6. Jelaskan kepentingan Piagam Madinah. [ms 128] Kata Kunci Butiran F1 model Model kerajaan Islam yang unggul yang boleh dijadikan panduan bagi menjalankan pemerintahan yang berasaskan Islam F2 diterima pakai Dilengkapi perlembagaan yang dapat diterima pakai oleh semua golongan masyarakat F3 lengkap Baginda berjaya mengatur sebuah perlembagaan yang lengkap iaitu merangkumi peraturan dunia dan akhirat F4 tidak dibenarkan Dari segi ekonomi, amalan riba, penipuan, rasuah dan penindasan tidak dibenarkan F5 digalakkan Sifat bertimbang rasa dan amalan bersedekah telah digalakkan F6 keadilan Ekonomi Islam amat mementingkan keadilan dan ketelusan dalam perniagaan F7 ummah Berjaya membentuk masyarakat baru berasaskan ummah, iaitu masyarakat yang hidup bersatu padu dan aman F8 ukhuwah Nilai hidup yang ditanam adalah berasaskan semangat ukhuwah Islamiah F9 keadilan sosial Taraf dan kedudukan rakyat adalah sama di mana konsep keadilan sosial dipaktikkan F10 persamaan Islam menekankan persamaan hak dan persaudaraan Islam F11 perbezaan Tiada lagi perbezaan taraf di kalangan masyarakat F12 sifat positif Sifat positif yang dipraktikkan seperti semangat perpaduan, bantu-membantu dan rela berkorban F13 lengkap Menerusi pembentukan perlembagaan ini, masyarakat Madinah yang terdiri daripada pelbagai keturunan, budaya dan agama dapat mendiami sebuah negara yang mempunyai undang-undang yang lengkap dan sempurna F14 syariah Syariah Islam yang diperkenalkan adalah adil F15 berbeza Cara Nabi mendirikan sebuah kerajaan berbeza daripada cara yang dilakukan oleh pemimpin lain di dunia F16 susun Baginda menyusun perlembagaan negara terlebih dahulu sebelum mengasaskan sebuah kerajaan F17 diikat Masyarakat Madinah telah diikat dahulu dengan perjanjian yang lengkap sebelum bernaung di bawah sebuah pemerintahan F18 Allah Sistem pemerintahan yang meletakkan Allah sebagi kuasa yang tertinggi F19 sistematik Piagam Madinah berjaya menyusun kehidupan masyaakat yang sistematik F20 Yahudi Orang Yahudi tidak boleh menindas kaum Arab yang lain F21 hak Kesemua bangsa ada hak dalam negara Madinah dan mereka harus mematuhi peraturan dan cara hidup yang menjadi panduan masyarakat F22 bertanggungjawab Mereka bertanggungjawab mempertahankan keselamatan negara Madinah daripada serangan luar 7. Terangkan strategi penyebaran Islam oleh Nabi Muhammad s.aw. [ms 129] Kata Kunci Butiran F1 perutusan Menghantar perutusan ke Rom, Rom Timur, Parsi, Mesir, Habsyah dan wilayah di sekitar Semenanjung Tanah Arab F2 tidak memaksa Tidak memaksa mereka memeluk Islam F3 diplomasi Menggunakan diplomasi dan menunjukkan nilai-nilai yang baik F4 pesefahaman Baginda ingin mewujudkan rasa persefahaman dengan wilayah tersebut 8. Nyatakan sebab-sebab perang dibenarkan dalam Islam. [ms 130] Kata Kunci Butiran F1 mempertahankan Bertujuan untuk mempertahankan maruah diri, agama, bangsa dan negara F2 wahyu Boleh dilakukan dengan izin Allah, iaitu selepas wahyu diturunkan oleh Allah F3 diserang Apabila diserang oleh musuh F2 keamanan Untuk mencari keamanan supaya tempat ibadat terjaga F3 menentang Menentang kezaliman dan mempertahankan diri F4 damai Islam menganjurkan perdamaian seandainya musuh inginkan perdamaian maka orang Islam harus memilih perdamaian
Modul sejarah t4
52
9. Sungguhpun peperangan telah berlaku, namun Islam tidak berkembang dengan paksaan tetapi secara sukarela dan toleransi. Buktikan pernyataan ini. [ms 131] Kata Kunci Butiran F1 perang Badar Dalam Perang Badar, pihak Islam beroleh kemenangan F2 ampun Nabi telah mengampunkan tawanan Arab Quraisy F3 bebas Tawanan wanita dan kanak-kanak dibebaskan F4 syarat Tawanan lelaki diberikan syarat untuk membebaskan diri mereka F5 mengajar Mesti mengajar kira-kira 10 orang kanak-kanak Islam membaca dan menulis sehingga pandai, baru dibebaskan F6 dilarang Tentera Islam yang berjuang di medan peperangan dilarang membunuh sesuka hati F7 tumbuhan Malah tumbuh-tumbuhan juga dilarang dimusnahkan F8 orang lemah Tidak boleh membunuh orang yang lemah seperti orang tua, kanak-kanak, wanita, orang sakit F9 serah diri Tidak boleh membunuh orang yang menyerah diri F10 binatang Tidak dibenarkan membunuh binatang ternakan F11 tempat ibadat Dilarang merobohkan tempat ibadat
PERJANJIAN HUDAIBIYAH 10. Isikan peristiwa-peristiwa penting ke arah termetrainya Perjanjian Hudaibiyah. [ms 132] 1. Pada tahun 628M, rombongan orang Islam telah ke Makkah kerana ingin menunaikan umrah
2. Mereka telah disekat di Hudaibiyah. Nabi menghantar Uthman bin Affan ke Makkah untuk menerangkan tujuan kedatangan mereka
3. Orang Islam mendengar khabar angin tentang kematian Uthman telah bersumpah setia (Baiah alRidwan). Orang Arab Quraisy berasa bimbang terhadap kata sepakat orang Islam. Lalu mereka menemui Nabi.
4. Baginda bersedia mengadakan perjanjian dan termetrailah Perjanjian Hudaibiyah antara Nabi Muhammad s.a.w. (Islam) dengan Suhai bin Amru (Quaisy)
11. Mengapakah kota Makkah penting bagi umat Islam? [ms131] i. Terletaknya Kaabah yang menjadi pusat ibadat orang Islam ii. Tempat asal orang Muhajirin iii. Tempat turunnya wahyu pertama 12. Mengapakah Nabi Muhammad s.a.w. memilih Uthman bin Affan sebagai utusan untuk dihantar ke Makkah? [ms132} i. Uthman mempunyai ramai saudara mara di Makkah ii. Uthman merupakan sahabat yang matang dan tua berbanding sahabat lain iii. Sifatnya yang lemah lembut dan bertolak ansur 13. Nyatakan isi kandungan Perjanjian Hudaibiyah. [ms 132] i. Bersetuju untuk mengadakan gencatan senjata selama 10 tahun ii. Kabilah Arab yang lain bebas memihak sama ada kepada orang Islam Madinah atau orang Quraisy Makkah iii. Orang Islam Madinah yang memihak ke Makkah tanpa kebenaran penjaganya tidak perlu dipulangkan iv. Orang Quraisy Makkah yang memihak ke Madinah tanpa kebenaran penjaganya perlu dipulangkan semula v. Umat Islam hanya boleh mengerjakan umrah pada tahun berikutnya (7H).
Modul sejarah t4
53
KEPENTINGAN PERJANJIAN HUDAIBIYAH 11. Nabi Muhammad s.a.w. menerima perjanjian Hudaiyah walaupun tidak dapat diterima oleh para sahabat pada peringkat awalnya keana dianggap berat sebelah. Apakah pengajaran besar yang boleh diperolehi daripada perjanjian tersebut? [ms 133] Kata Kunci Butiran F1 haji Orang Islam berpeluang menunaikan haji pada tahun berikutnya (629M) F2 bebas Memberikan kebebasan kepada orang Islam untuk memasuki Makkah F3 beribadat Boleh beribadat di Kaabah pada bila-bila masa F4 dakwah Tempoh perdamaian dalam perjanjian ini membolehkan Nabi merangka program dakwah Islamiah ke seluruh Semenanjung Tanah Arab secara aman F5 menganut Suku Arab boleh menganut sebarang agama yang mereka sukai tanpa halangan daripada mana-mana pihak F6 meluas Dengan itu Islam dapat berkembang dengan meluas F7 berganda Sesetengah sejarawan mengatakan selepas dua tahun pejanjian ini dimetrai jumlah yang memeluk Islam telah berganda bilangannya F8 aman Menggambarkan bahawa Islam terseba dengan aman F9 jangka panjang Islam akan memperoleh keuntungan dari segi jangka panjang F10 tokoh Quraisy Buktinya pengislaman tokoh panglima Arab Quraisy yang berpengaruh seperti Khalid bin al-Walid, Amru bin al-As dan Uthman bin Talhah F11 ketokohan Melambangkan ketokohan Nabi sebagai pemimpin yang unggul dan dikagumi F12 terburu-buru Sesuatu yang dilakukan oleh baginda tidak terburu-buru tetapi dilihat secara menyeluruh, terperinci dan berwawasan F13 iktiraf Tanda pengiktirafan orang Arab Quraisy tehadap kerajaan Islam di Madinah F14 perintis Perintis ke arah pembukaan semula kota Makkah
PEMBUKAAN SEMULA KOTA MAKKAH 12. Nyatakan sebab-sebab pembukaan semula kota Makkah oleh Nabi Muhammad s.a.w. pada tahun 630M (8H). [ms 134] Kata Kunci Butiran F1 lahir Kota Makkah ialah tempat kelahian Nabi Muhammad s.a.w. dan tempat lahirnya agama Islam F1 melanggar Pihak Arab Quraisy melanggar Perjanjian Hudaibiyah F2 hak Tidak menghomati hak kebebasan yang telah dipersetujui bersama F3 bunuh Mereka telah membunuh beberapa orang Bani Khuza‟ah yang berpihak kepada Islam F4 strategi Strategi jangka panjang bagi meneruskan penyebaran Islam F5 mantap Nabi berpendapat jika Makkah dapat dikuasai, kedudukan kerajaan Islam di Madinah akan menjadi lebih mantap F6 bijak Baginda merancang untuk memasuki kota Makkah secara bijak F7 aman Berpegang pada prinsip aman tanpa kekerasan 13. Nabi Muhammad s.a.w. merancang untuk memasuki kota Makkah secara bijak dan berpegang pada prinsip aman tanpa kekerasan. Bagaimanakah baginda berjaya berbuat demikian? [ms 135] Kata Kunci Butiran F1 empat pasukan Nabi menyediakan 4 pasukan tentera yang terdiri daripada 10,000 orang F2 empat ketua 4 pasukan itu ialah pasukan Khalid bin al-Walid, Abu Ubaidah al-Jarrah, Saad bin Ubadah dan Zubair bin al-Awwam. F3 empat arah Bergerak masuk ke kota Makkah menerusi 4 arah yang berlainan F4 arah Arah utara, selatan, barat dan barat daya F5 mudah Taktik ini memberi kejayaan yang besar kepada tentera Islam untuk membuka semula kota Makkah secara mudah F6 kepung Orang Quraisy telah dikepung dengan rapi
Modul sejarah t4
54
14. Mengapakah pembukaan kota Makkah sangat penting dalam penyebaran agama Islam. [ms 136] Kata Kunci Butiran F6 pengislaman Pengislaman Abu Sufian dan Abbas merupakan faktor penting yang memudahkan kota Makkah dikuasai oleh orang Islam. Orang Aab Quraisy lain turut sama memeluk Islam F7 jaminan Nabi memberi jaminan keselamatan kepada mereka yang terkepung semasa pembukaan kota Makkah F8 perpaduan Setelah berjaya menguasai kota Makkah, baginda telah bertawaf sebanyak 7 kali dan berpidato kepada umat islam dengan membacakan ayat al-Quran yang menekankan kepentingan perpaduan dalam pelbagai bangsa dan agama F8 maaf Nabi tidak membalas dendam terhadap penduduk Makkah yang selam ini memusuhi Islam malah telah memaafkan mereka F1 Kaabah Kaabah tepelihaa daripada unsur-unsur jahiliah F2 hapus Agama menyembah berhala telah dihapuskan dan digantikan dengan Islam F3 mendalami Masyarakat Islam mula mendalami ilmu pengetahuan Islam F4 kota suci Kota Makkah dijadikan kota suci uamat Islam F5 tumpuan Makkah menjadi tumpuan umat islam seluruh dunia untuk melakukan ibadat F6 kukuh Membuktikan negara Islam Madinah kukuh di bawah kepimpinan Nabi Muhammad s.a.w. F7 pembuka jalan Pembuka jalan ke arah penyebaran Islam ke seluruh Tanah Arab F8 aman Dakwah Islamiah telah tersebar secara aman F9 sukarela Masyarakat memeluk Islam secara sukarela, tanpa paksaan daripada mana-mana pihak F10 pusat Mewujudkan sebuah pusat pemerintahan Islam yang kuat F11 Madinah Madinah kekal sebagi pusat pentadbiran Islam F12 Makkah Makkah dijadikan sebagai salah sebuah wilayah Islam F13 wakil Di Makkah, baginda telah melantik wakil bagi menjalankan pemerintahan Islam F14 pesan Sebelum wafat, dalam khutbah haji terakhir, baginda telah berpesan kepada umat Islam bahawa baginda telah meninggalkan pusaka yang tidak akan menjadikan mereka sesat F15 pusaka Pusaka itu ialah al-Quran dan sunnah baginda F15 menyeluruh Pembentukan kerajaan Islam di Madinah melambangkan Islam dapat dipraktikkan dalam kehidupan harian secara menyeluruh SOALAN KBKK: 15. Apakah kunci kejayaan bagi sesebuah tamadun?[ms137]
i. mempunyai sifat sabar ii. harus bijaksana iii. memiliki kemurnian akhlak iv. mengambil kira pepaduan dan keharmonian hidup pelbagai bangsa v. pemimpin yang berwawasan, berjiwa besar dan pemaaf vi. bersikap tidak pernah menyerah kalah vii. cekal menghadapi rintangan dan cabaran viii. menerima musuh sebagai kawan [mana-mana jawapan yang munasabah]
Modul sejarah t4
55
1 2 3 4 5
C B A D B
6 7 8 9 10
D D D A A
JAWAPAN BAB 5 11 D 12 D 13 B 14 A 15 B
16 17 18 19 20
B C C A D
Item Struktur Muka surat 119-121 1 Perjanjian Aqabah telah membawa kepada peristiwa hijrah orang-orang Islam pada 1 Rabiulawal bersamaan 12 September tahun 622 M. (a) Apakah maksud hijrah? Berpindah Perpindahan orang Islam dari kota Makkah ke Madinah Meninggalkan keburukan untuk menegakkan kebenaran Semangat ingin berubah dari segi sikap, tingkahlaku (mana-mana yang munasabah) [ 2 markah ] (b)
Berikan dua bukti untuk menyangkal tafsiran orientalis Barat bahawa hijrah merupakan suatu pelarian. Nabi dan orang Islam dijemput oleh orang Arab Madinah Nabi dan orang Islam disambut dengan rela dan meriah Nabi dan orang Islam diberi tempat tinggal Nabi dan orang Islam dijamin keselamatannya
(c)
[ 3 markah ]
Namakan individu yang membantu Nabi Muhammad s.a.w semasa melakukan hijrah ke Madinah? -
(d)
Nabi Muhammad dilantik sbg pemimpin Madinah
Ali bin Abu Talib Abu Bakar al-Siddiq Abdullah bin Arqat Asma’ binti Abu Bakar Amir bin Fuhair
[ 2 markah ]
Nyatakan faktor yang mendorong berlakunya hijrah ke Madinah. -
Perintah Allah menerusi wahyu Nabi ingin meneruskan penyebaran Islam di Madinah Ancaman org Arab Quraisy Makkah menjejaskan aktiviti penyebaran Islam di Makkah Suasana aman di Madinah memudahkan penyampaian dakwah Islamiah Dijemput oleh masyarakat Arab Madinah yang menghadapi pelbagai konflik Nabi ingin mendamaikan masyarakat Madinah yang sentiasa bermusuhan [ 2 markah ]
KBKK (e) Pada pendapat anda, mengapakah kita perlu melakukan hijrah dalam kehidupan kita? Menegakkan kebenaran Meninggalkan keburukan / kejahatan Mencapai kejayaan Jawapan lain yang sesuai [ 1 markah ]
Modul sejarah t4
56
Muka surat 129-131
Semenanjung Tanah Arab Rom Rom Timur Parsi Mesir Habsyah
2
Islam tidak disebarkan ke kawasan-kawasan di atas melalui peperangan tetapi melalui beberapa strategi yang diatur oleh Nabi Muhammad s.a.w
(a)
Nyatakan dua cara yang digunakan oleh Nabi Muhammad s.a.w untuk menyebarkan Islam. Menghantar perutusan Menyeru memeluk Islam menerusi warkah Tidak memaksa memeluk Islam Menggunakan diplomasi Menunjukkan nilai-nilai yang baik Mewujudkan persefahaman dengan wilayah-wilayah luar [ 2 markah ]
(b)
Nyatakan situasi yang membenarkan peperangan dalam Islam. Mempertahankan diri / apabila diserang Mencari keamanan Menjaga tempat ibadat Menjaga maruah negara Menentang kezaliman Mempertahankan maruah agama Mempertahankan maruah bangsa
[ 2 markah ]
(c)
Namakan dua peperangan yang berlaku di antara orang Islam Madinah dan orang Quraisy Makkah. Perang Badar Perang Uhud Perang Khandak Perang Tabuk [ 2 markah ]
(d)
Berikan dua bukti Islam berkembang secara sukarela dan toleransi. Nabi Muhammad s.a.w mengampunkan tawanan Arab Quraisy dalam peperangan Badar Tentera Islam dilarang membunuh sesuka hati dalam peperangan Peperangan antara orang Islam Madinah dengan pihak Quraisy Makkah adalah untuk mempertahankan maruah agama, bangsa dan negara Islam berkembang meluas selepas Perjanjian Hudaibiyah iaitu semasa dalam tempoh aman [ 2 markah ]
KBKK (e) Pada pendapat anda, mengapakah peperangan pada masa sekarang perlu dielakkan? - Kemusnahan yang berlaku lebih besar - Kedua-dua belah pihak mengalami kerugian / kemusnahan - Peperangan akan melibatkan banyak negara / pihak (mana-mana yang munasabah) [ 2 markah ]
Modul sejarah t4
57
Item Esei Muka surat 134-137 3 Pembukaan semula kota Makkah pada 8 Hijrah bersamaan tahun 622 M. telah membawa kepada kepesatan perkembangan Islam (a) Mengapakah Nabi Muhammad s.a.w membuka semula kota Makkah? [ 6 markah ] F1 Tempat kelahiran Nabi Muhammad s.a.w F2 Tempat lahirnya agama Islam F3 Pihak Arab Quraisy melanggar Perjanjian Hudaibiyah F4 iaitu tidak menghormati hak kebebasan yang dipersetujui bersama F5 dengan membunuh beberapa orang Bani Khuza’ah yg berpihak kpd Islam F6 Sebagai strategi jangka panjang utk meneruskan penyebaran Islam F7 Memantapkan kedudukan kerajaan Islam Madinah
(b)
Apakah faktor kejayaan pembukaan semula kota Makkah?[ 6 markah ]
F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9
(a) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7
-
-
F8 F9 F10 -
Nabi memasuki kota Makkah secara bijak Berpegang kepada prinsip aman tanpa kekerasan Pengislaman bapa saudara Nabi Muhammad s.a.w / al-Abbas Pengislaman ketua Arab Quraisy / Abu Suffian Tektik mengepung kota Makkah Menerusi empat arah berlainan Arah utara, selatan, barat dan barat daya Makkah Nabi member jaminan keselamatan kepada mereka yang terkepung Semangat ketakwaan dan keyakinan tentera Islam
Nyatakan kesan pembukaan semula kota Makkah.[ 8 markah ] Kaabah terpelihara daripada unsur-unsur jahiliah Penyembahan berhala dihapuskan selama-lamanya Digantikan dengan Islam Masyarakat Islam mula mendalami ilmu pengetahuan Islam Kota Makkah dijadikan kota suci umat Islam Menjadi tumpuan umat Islam seluruh dunia untuk mengerjakan ibadat. Membuktikan negara Islam yang dibentuk di Madinah begitu kukuh sehingga dapat membuka kota Makkah Menjadi pembuka jalan bagi penyebaran Islam ke seluruh Tanah Arab Dakwah Islamiah dapat disebarkan secara aman Mewujudkan pemerintahan Islam yang kuat berpusat di Madinah
Muka surat 118-119/127-128 4 Perjanjian Aqabah (a) F1 F2 F3 F4
-
F5 F6 F7
-
F8 F9 F10 -
Hijrah
Piagam Madinah
Apakah isi perjanjian Aqabah Pertama dan Perjanjian Aqabah Kedua [ 7 markah ] Perjanjian Aqabah Pertama Suku Aus dan Khazraj hendaklah beriman kepada Allah dan rasul Mereka berjanji akan membantu perjuangan Nabi Muhammad s.a.w Tidak akan melakukan amalan jahiliyah seperti mencuri, minum arak dan membunuh bayi perempuan Perjanjian Aqabah Kedua Suku Aus dan Khazraj memeluk Islam Mengukuhkan lagi taat setia kepada Nabi Muhammad s.a.w Suku Aus dan Khazraj menjemput Nabi Muhammad s.a.w dan orang Islam di Makkah berhijrah ke Madinah Mereka secara sukarela akan menyediakan tempat tinggal Menjanjikan keselamatan untuk baginda dan orang Islam Makkah Menyatakan kesediaan mempertahankan Islam
Modul sejarah t4
58
(b)
Jelaskan prinsip-prinsip yang terkandung dalam Piagam Madinah. [ 7 markah ]
F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7
-
F8 F9 F10 F11 F12 F13 F14 F15 F16
-
(c)
Nabi Muhammad s.a.w sebagai pemimpin di Madinah/ketua Negara Nabi Muhammad s.a.w sebagai hakim Masyarakat Madinah bebas mengamalkan agama masing-masing Setiap individu mestilah menghormati agama yang dianuti orang lain Nabi Muhammad saw tidak pernah memaksa mereka yang bukan Islam memeluk Islam Masyarakat Madinah bebas mengamalkan adat mereka selagi tidak bertentangan dengan Islam Masyarakat Madinah dianggap sebagai satu ummah dan tidak boleh bermusuhan sesama sendiri Masyarakat Madinah tidak boleh bermusuhan sesama sendiri Undang-undang Islam diguna secara menyeluruh Peraturan kekeluargaan dalam kabilah boleh diamalkan selagi tidak bertentangan dengan Islam Tiada diskriminasi untuk memperolehi peluang ekonomi Masyarakat dituntut bekerjasama Riba dan unsur penipuan dihapuskan dalam sistem perniagaan Mempertahankan Madinah dari ancaman luar Keselamatan orang bukan Islam terjamin selagi mematuhi perlembagaan Mengakui kedudukan orang Yahudi sebagai rakyat Madinah Apakah bukti yang menunjukkan bahawa Nabi Muhammad s.a.w telah berjaya membentuk masyarakat baru berasaskan ummah semasa di Madinah?[ 6 markah ]
F1 F2 F3 F4 F5 F6
-
F7 F8
-
Masyarakat hidup bersatu padu Membentuk masyarakat berasaskan semangat ukhuwah Islamiah Semua rakyat Madinah mempunyai taraf kedudukan yang sama Keadilan sosial diamalkan Semua bangsa mempunyai persamaan hak Rakyat mempunyai tanggung jawab yang sama untuk mempertahankan keselamatan negara daripada serangan musuh Tiada lagi perbezaan taraf di kalangan masyarakat Setiap kaum terikat dengan undang-undang yang digariskan
Modul sejarah t4
59
BAB 6 : PEMBENTUKAN KERAJAAN ISLAM DAN SUMBANGANNYA PENGENALAN 1. Khutbah terakhir Nabi Muhammad s.a.w. pada musim haji tahun ke-10 H mempunyai mesej penting kepada umat Islam. Mengapakah khutbah ini sangat penting kepada umat Islam?[ms 142] Kata Kunci Butiran F1 bersatu padu Gesaan agar umat Islam bersatu padu F2 perdamaian Mencintai perdamaian F3 agama Islam Berpegang pada agama Islam berteraskan al-Quran dan sunnah F4 kekuatan Asas kekuatan umat Islam kemudiannya F5 dugaan Dugaan besar selepas Nabi wafat ialah mendapatkan calon bagi menggantikan baginda sebagai pemimpin kerana baginda tidak pernah menamakan bakal penggantinya F6 kesempatan Muncul golongan yang mengambil kesempatan seperti mengaku dirinya sebagai nabi, enggan membayar zakat dan murtad (golongan al-Riddah)
KONSEP KHALIFAH 2. Apakah maksud khalifah? [ms 143] Kata Kunci Butiran F1 Bahasa Arab Bermaksud pengganti F2 tanggungjawab Pengganti yang melaksanakan tanggungjawab pemerintahan dan pentadbiran kerajaan yang sebelumnya dilakukan oleh Nabi F3 agama Bermaksud tanggungjawab memelihara kemurnian agama Islam yang disampaikan oleh Nabi F4 keharmonian Tanggungjawab mengekalkan keharmonian serta kestabilan umat Islam 3. Nyatakan syarat atau kriteria yang perlu dipenuhi oleh seseorang calon khalifah?[ms 143] Kata Kunci Butiran F1 merdeka Lelaki yang merdeka F2 Islam Beragama Islam F3 pengetahuan Memiliki pengetahuan tentang Islam F4 patuh Mematuhi perintah Allah F5 sanggup Sanggup melaksanakan hokum Allah F6 adil Bersifat adil F7 akhlak Mempunyai akhlak yang baik F8 sihat Tubuh yang sihat dan smpurna F9 cerdas Berfikiran cerdas F10 warak Warak atau taat dan patuh kepada hukum Allah dan menjauhi larangan-Nya F11 pandai Pandai mentadbir kerajaan 3. Nyatakan cara pemilihan Khulafa al- Rasyidin selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w. [ms143] NAMA KHALIFAH
1. Saidina Abu Bakar al-Siddiq 2. Saidina Umar bin al-Khattab 3. Saidina Uthman bin Affan 4. Saidina Ali bin Abu Talib
Modul sejarah t4
CARA PEMILIHAN
Musyawarah atau syura Cadangan satu nama sahaja Pemilihan daripada beberapa orang calon Pencalonan oleh sekelompok masyarakat
60
4. Nyatakan tugas-tugas khalifah dalam agama Islam.[ms 144] Kata Kunci Butiran F1 memelihara Sebagai ketua negara, mesti memelihara kedudukan agama Islam F2 mentadbir Mentadbir mengikut hhukum syariah yang berpandukan al-Quran dan sunah F3 seimbang Menitikberatkan sistem politik, sosial dan ekonomi supaya berlaku keseimbangan antara keperluan rohani dengan jasmani F4 licin Dalam bidang politik, bertanggungjawab memastikan kelicinan pentadbiran negara F5 mempertahan Mempertahankan Negara Islam daripada ancaman musuh F6 melantik Bertanggungjawab melantik F7 melucut dan jika perlu melucutkan jawatan pegawai pentadbiran negara F8 kebajikan Bertanggungjawab menjaga kebajikan rakyat F9 ajaran Allah Menjaga dan meneruskan ajaran Allah yang telah disampaikan melalui Nabi Muhammad s.a.w. F10 perpaduan Mengekalkan perpaduan ummah melalui konsep musyawarah atau syura F11 perundangan Memantapkan system perundangan Islam F12 kewangan Dalam bidang ekonomi, bertanggungjawab menguruskan hal ehwal kewangan F13 perbendaharaan Dan perbendaharaan Negara F14 baitulmal Juga baitulmal F15 pungutan Serta mengatur pungutan kharaj, jizyah dan zakat 5. Apakah yang dimaksudkan dengan istilah-istilah berikut? i. Kharaj – bermaksud cukai hasil tanah yang dikenakan kepada bukan muslim ii. Jizyah – bermaksud cukai yang dikenakan terhadap individu bukan Islam yang berlindung di negara Islam iii. Zakat – ialah pengeluaran sebahagian harta dan tanaman oelh orang Islam iv. Mawali – orang bukan Arab yang memeluk agama Islam. v. Zimmi – golongan bukan Islam yang memilih untuk mengekalkan agama asal mereka tetapi rela hidup di bawah pemerintahan Islam.
Modul sejarah t4
61
SUMBANGAN KHULAFA AL-RASYIDIN ABU BAKAR AL-SIDDIQ [ms144] Politik : 1. perpecahan- berjaya mengatasi masalah perpecahan yang melanda masyrakat Islam selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w. 2. murtad - menghapuskan golongan murtad 3. al-Riddah- menghapuskan gerakan golongan al-Riddah yang enggan membayar zakat 4. kuasa luar- mempertahankan Madinah daripada ancaman kuasa luar iaitu kerajaan Parsi dan Rom Timur 5. licin- berusaha melicinkan pentadbiran kerajaan dengan membahagikan Tanah Arab kepada 10 wilayah 6. Amir – melantik seorang ketua atau amir untuk mentadbir wilayah ini 7. gaji- memperkenalkan bayaran gaji untuk tentera melalui hasil harta rampasan perang Ekonomi : 8. tanah- memperkenalkan undang-undang tanah Sosial : 9. mawali- mempertahankan hak rakyat terutama golongan mawali 10. kumpul- mengumpulkan tulisan al-Quran dan menyimpannya
UMAR BIN AL-KHATTAB [ms146] Politik : 1. dasar- memperkenalkan dasar pentadbiran dan pelantikan pegawai 2. syura- menubuhkan majlis syura yang dianggotai oleh wakil golongan Muhajiran dan Ansar 3. jajahan- membahagikan jajahan takluk Islam kepada beberapa wilayah 4. wali- melantik wali atau gabenor sebagai ketua yang bertindak sebagai pentadbir awam dan pangliam tentera 5. jabatan- menubuhkan beberapa jabatan penting seperti Jabatan Tentera, Jabatan Polis, Jabatan Percukaian dan Jabatan Perbendaharaan 6. katib- setiap jabatan diketuai oleh khatib atau setiausaha 7. kehakiman- JabatanKehakiman dipisahkan daripada jabatan lain untuk mengelakka salah laku oleh hakim 8. gaji tinggi- hakim diberi gaji bulanan yang tinggi iaitu 500 dirham Sosial : 9. al-Quran- mengembangkan pengajaran al-Quran dengan menyediakan tempat pembelajaran di masjid 10. hantar- menghantar guru agama ke pelabagai wilayah untuk mengembangkan pendidikan 11. kalendar- memperkenalkan kalendar Islam dengan menjadikan tahun Hijrah sebagi titik permulaan pengiraan tahun menurut Islam 12. tentera- menyusun sistem ketenteraan dengan membentuk tentera teap dan tentera sukarela 13. tetap – tentera tetap diberikan gaji dan pakaian seragam 14. markas- membina markas tentera di bandar utama 15. kubu- membina kubu pertahanan di sempadan yang mengadap negara musuh Ekonomi ; 16. terusan- membina terusan dan tali air untuk menambahkan lagi hasil pertanian 17. meneroka- rakyat digalakkan meneroka tanah baru untuk pertanian dan mengusahakan tanah terbiar 18. cukai- mempelkenalkan pelbagai jenis cukai
Modul sejarah t4
UTHMAN BIN AFFAN [ms147] Politik : 1. wilayah- bejaya meluaskan wilayah Islam hingga ke Afghanistan, Samarkhand, Cyprus dan Tripoli 2. tentera laut- mengukuhkan pertahan negara dengan membina angkatan tentera laut Islam yang pertama Sosial : 3. selaras bacaanmenyelaraskan bacaan al-Quran dengan mengisytiharkan sebuah al-Quran yang dikenali sebagai Mushaf Uthmani 4. prasarana- membina jalan raya, jambataan dan rumah rehat bagi kemudahan para pengembara Ekonomi : 5. baitulmal- mengukuhkan pernan baitulmal 6. pembangunanmenggunakannya untuk pembangunan negara 7. memperkuat- dan memperkuat angkatan tentera laut Islam seperti membeli peralatan senjata dan kapal 8. jizyah- jizyah dikenakan terhadap penduduk bukan Islam Gelaran: Zur Nurain (mempunyai dua cahaya) kerana pernah mengahwini dua orang puteri Nabi Muhammad s.a.w. selepas salah seorang daripadanya
62
ALI BIN ABU TALIB [ms148] Sosial : 1. hukum – pakar dalam selok belok hukum dan banyak membantu menyelesaikan masalah masyarakat dan undang-unang Islam 2. stabil- berusaha mengekalkan kestabilan dan keharmonian negara 3. Perang Siffinsanggup menghentikan peperangan ini dan memulakan proses rundingan 4. pertahanan- tidak mengabaikan pertahanan negara dengan membina markas tentera di Parsi dan di sempadan Syria Ekonomi : 5. jizyah- kutipan jizyah diteruskan
Gelaran : Penyelamat Umat Islam
19. jizyah- dikenakan terhadap golongan zimmi 20. kharaj- dikenakan berdasarkan jenis tanaman dan kesuburan tanah 21. baitulmal- mendirikan baitulmal untuk mengawal aliran masuk pendapatan negara Gelaran: Amirul Mukminin atau Panglima Agung Mukmin
meninggal dunia.
SOALAN KBKK : 6. Pada pandangan anda, apakah peranan sebenar seorang pemimpin negara yang berwibawa? [ms148]
i. Menitikberatkan kesejahteraan agama, rakyat dan negara ii. Mengukuhkan perpaduan rakyat agar negara menjadi kuat iii. Menjalankan tugas dengan penuh kesedaran dan tanggungjawab iv. Tidak mementingkan diri sendiri v. Tidak mengamalkan kehidupann mewah vi. berjuang untuk mengekalkan pembangunan, kesejahteraan dan kebahagiaan rakyat jelata vii. menjalankan tugas dengan baik [mana-mana jawapan yang munasabah]
Modul sejarah t4
63
KERAJAAN BANI UMAIYAH Sistem Warisan/ Monarki – jawatan ketua pemerintahan kerajaan Islam diwarisi secara turun-temurun PEMBENTUKAN 1. Umaiyah- mengambil sempena nama Bani Umaiyah iaitu Umaiyah bin Abu Shams bin Abdu Manaf 2. Tokoh- tokoh peniaga yang terkenal dan dipandang tinggi oleh masyarakat Arab 3. Tahap I : i. pengasas- Muawiyan bin Abu Sufyan ii. serah kuasa- berikutan penyerahan kuasa oleh Hasan bin ali kepada Muawiyah iii. elak- untuk mengelakkan umat Islam daripada terus berpecah belah iv. tempoh- 661M – 750M v. pusat- Damsyik vi. gelaran- khalifah 4. Tahap II: i. pengasas- Abdul Rahman alDakhil atau Abdul Rahman I ii. pusat- Cordova iii. ibu kota - Andalusia iv. tempoh- 756M – 1031M v. gelaran- amir
SUMBANGAN 1. Pemerintahan dan pentadbiran- 4 sistem: i. khalifah- pelantikan khalifah sebagai ketua pemerintahan menggantikan Nabi Muhammad s.a.w. ii. wazarah- pelantikan wazir untuk mengetuai sistem pentadbiran negara di bahagian kerajaan pusat dan gabenor dilantik mengetuai pentadbiran wilayah iii. urus setia- melantik beberapa orang pegawai utama bahagian – terdapat bahagian surat menyurat, cukai, ketenteraan, polis, dan kehakiman iv. hijabah- seorang pegawai ditugaskan memeriksa orang y ang mahu menemui khalifah, mengawal keselamatan khalifah, dan pemegang amanah 2. 4 jabatan- Jabatan Cukai, Jabatan Surat Menyurat, Jabatan Urusan Am, dan Jabatan Cap Mohor Pemerintah 3. Sistem ketenteraan: i. Diwanul Jundi (Jabatan Ketenteraan) ii. Penubuhan angkatan tentera darat dan tentera laut 4. Sosial: i. ilmu- ilmu pengetahuan semakin maju ii. Basrah- pusat pengajaran dan penyebaran ilmu iii. ilmuwan- Khalil ibn Ahmad(pakar bahasa dan filologi Arab), Sibawayhi (ahli nahu Arab), al-Farazdaq, Jarir, Umar ibn Abi Rabia‟h dan Jamil al-Uzri (sasterawan) iv. Bahasa Arab- bahasa rasmi negara v.tanda bunyi- tanda bunyi atau baris diperkenalkan dalam tulisan al-Quran 5. Ilmu agama- melahirkan tokoh terkenal seperti Urwah bin al-Zubayr dan Ibn Zihat al-Zuhri (hadis), Ibn Jarih (tafsir al-Quran), Hasan al-Basri dan Wasil ibn Ata (usuluddin) 6. Kesihatan: i. hospital- pembinaan hospital pertama di Dansyik oleh Khalifah al-Walid bin Abdul Malik ii. kusta- hospital penyakit kusta dibina oleh Khalifah Umar obn Abdul Aziz 7. Buku rujukan- buku rujukan pelbagai ilmu diterjemahkan dalam bahasa Arab 8. Kimia – perkembangan ilmu dalam bidang kimia dan astronomi turut berkembang 9. Sistem perundangan- hakim menggunakan hukum berdasarkan ijtihad 8. Pendidikan: i. pengajian tinggi- pusat pengajian tinggi di Cordova diasaskan oleh Abdul Rahman III ii. perpustakaan – dibina sebuah perpustakaan yang diasaskan oleh al-Hakam II 9. Pusat penterjemahan- untuk menterjemahkan karya tokoh Yunani ke dalam bahasa Arab di Toledo i. Cordova- pusat kegemilangan ilmu dan menjadi jambatan pengetahuan antara dunia Islam dengan Eropah 10. Senibina – binaan Masjid Cordova (menara, kubah, tiang dan lampu) 11. Baitumal- penubuhan baitulmal mewujudkan sistem kewangan untuk mengimbangkan pendapatan dan perbelanjaan negara i. Sumber- kharaj (cukai tanah), jizyah (cukai perlindungan), zakat,usyur (cukai sebanyak 1/10 daripada hasil pertanian yang diperolehi oleh tuan tanah) dan ghanimah (harta yang dirampas oleh tentera melalui peperangan) 11. Pusat- Cordova menjadi pusat ilmu, pusat kegiatan ekonomi dan pusat perdagangan antarabangsa 12. Sektor pembuatan- barangan tembikar, perhiasan perak dan emas, memproses kulit dan membuat senjata 13. Sektor pertanian- membina sistem saliran untuk menyuburkan dan memajukan hasil pertanian 14. Penyelidikan- untuk mendapatkan benih yang berkualiti supaya hasil pertanian dipertingkatkan
Modul sejarah t4
64
1. Keruntuhan Bani Umaiyah –penentangan berlaku dari dalam dan luar negara atas beberapa sebab; i.Diskriminasi- orang Islam yang bukan keturunan Arab (mawali) seperti bangsa Parsi dan Barbar menganggap mereka telah didiskriminasikan dan telah menyokong dan menyertai gerakan Abbasiyah menentang pemerintahan Bani Umaiyah ii.Abai- para khalifah telah mengabaikan tanggungjawab mereka terhadap rakyat di samping mengabaikan ajaran Islam dan telah menimbulkan kemarahan rakyat iii.Warisan – cara pemilihan khalifah melalui sistem warisan ditentang oleh sebilangan orang Islam seperti golongan Syiah dan Khawarij PEMBENTUKAN 1. Revolusi Abbasiyah- Berjaya menumbangkan Bani Umaiyah pada 750M ditaja- oleh Ali bin Abdullah sulit- bergerak secara sulit terbuka- bermula dari zaman Khalifah Umar Abdul Aziz gerakan berlaku secara terbuka kempen- meneruskan kempen atas nama Ahlul Bait (keluarga Nabi Muhammad s.a.w.) untuk mendapatkan sokongan pusat- pusat operasi di Khurasan, Kufah dan Humaimah keanggotaan- diperkukuh dengan keanggotaan dua orang pahlawan besar iaitu Abu Salmah al-Khallal (Kufah) dan Abu Muslim al-Khurasani (Khurasan) 2. nama- mengambil sempena nama al-Abbas (bapa saudara Nabi Muhammad s.a.w.) sistem warisan- mengamalkan pemerintahan bercorak warisan / monarki (system pemerintahan keturunan raja) pusat- ketika Abu Jaafar al-Mansur memerintah, pusat pemerintahan diubah dari Damsyik ke Baghdad. berakhir- pada tahun 1258M apabila ibu kotanya ditawan oleh tentera Mongol di bawah pimpinan Hulagu Khan
Modul sejarah t4
KERAJAAN BANI ABBASIYAH SUMBANGAN 1. kegemilangan- Zaman Kegemilangan pada masa pemerintahan Khalifah Harun al-Rasyid dan puteranya al-Makmun 2. Baghdad- kota Baghdad menjadi pusat intelektual dan penyebaran ilmu 3. karya asing- perkembangan ilmu berlaku melalui penulisan dan penterjemahan karya asing kedalam bahasa Arab 4. Baitulhikmah- sebuah institusi keilmuan yang diasaskan oleh Khalifah Harun al-Rasyid i. penterjemahan- kegiatan utamanya ialah penterjemahan karya falsafah dan sians terutamanya daripada bahasa Yunani ii. penulisan- dilakukan mengikut tiga tahap a. mencatat segala idea atau percakapan b. mengumpulkan idea yang serupa atau mengumpulkan hadis Nabi Muhammad s.a.w. ke dalam sebuah buku c. mengarang dengan teliti mengikut bahagian dan bab tertentu 5. ulama- penglibatan golongan ulama dalam penulisan yang mula menyusun hadis dan menghasilkan tulisan dalam bidang fikah, tafsir, sejarah dan sebagainya. 6. intelektual- perkembangan intelektual bergantung pada usaha penterjemahan yang dibuat daripada bahasa Sanskrit, Suriani dan Yunani i. pembaharuan- orang Islam menterjemah, mencipta dan membuat pembaharuan dalam karya yang diterjemahkan ke dalam bahasa Arab ii.memelihara- memelihara warisan ilmu daripada lenyap kerana mereka menerima hasil penulisan itu pada masa Eropah dilanda Zaman Gelap 7. penyelidikan- penubuhan dan peranan pusat pengajian tinggi telah mempertingkatkan kegiatan penyelidikan sehingga terdapat hasil kajian sarjana Islam sampai ke Eropah 8. Renaissance- melahirkan zaman pemulihan budaya (Renaissance) 9. Keterbukaan – keterbukaan dan kesediaan masyarkat Islam menimba ilmu daripada pelbagai sumber asing dengan cara menterjemahkan karya tersebut telah memberi banyak faedah kepada golongan Islam sendiri
65
KERAJAAN TURKI UTHMANIYAH [ SPM 2009- ms160]
1. Kejatuhan kerajaan Bani Abbasiyah: i. lemah- pemerintahan khlaifah menjadi lemah ii. kerajaan kecil- membawa kepada kemunculan kerajaan-kerajaan kecil di kawasan Parsi dan Turki iii. Mongol- diserang oleh orang Mongol
PEMBENTUKAN 1. pengasas- Uthaman bin Ertughrul bin Sulaiman Shah dari suku Qayi 2. Amir- amir/ gabenor Saljuk di barat Anatolia 3. Byzantine- berjaya menumpaskan tentera Byzantine (Rom Timur) 4. Ghazi- ramai ghazi/pahlawan tentera dan pemimpin masyarakat bersatu di bawah Uthman memperluas kawasan penaklukannya 5. Anatolia- menakluki kawasan sekitar Anatolia 6. Bursa- dijadikan ibu negeri 7. Orhan I- usaha perluasan kuasa diteruskan oleh anaknya Orhan I 8. menguasai- berjaya menguasai kawasan Marmara dan Pantai Aegean, Ankara dan Gallipoli 9. Murad I & Bayezid I- berjaya menguasai kawasan Balkan selatan dan utara Bulgaria dan lain-lain 10. Mehmed II- menawan Istanbul (Constantinople) dan merupakan zaman pengukuhan dan berlanjutan hingga awal abad ke-20 11. berlaku kemerosotan kuasa kerana : i. lemah- pemimpin yang lemah ii. cukai- keruntuhan sistem pungutan cukai iii. pemberontakan- pemberontakan iv. pertambahan penduduk- pertambahan penduduk yang sangat pesat sehingga sukar dikawal sepenuhnya
Modul sejarah t4
SUMBANGAN 1. 600 tahun- mampu bertahan selama 600 tahun 2. empayar- empayar yang merupakan kesatuan orang Islam di seluruh dunia 3. Istanbul- pusat pentadbiran Dunia Islam 4. Selim I- Berjaya menguasai Makkah 5. pelindung- pelindung kepada umat Islam seluruh dunia 6. Suleiman I- memperkenalkan system perundangan yang mempertahankan dan membela nyawa, harta dan kehormatan setiap individu tanpa mengenal bangsa dan agama yang dikenali sebagai Kanun Suleiman 7. Organisasi- sistem organisasi dan pentadbiran perundangan Islam 8. Kadi & Mufti- jawatan Kadi dan Mufti dijadikan sebahagian organisasi pentadbiran agama Islam 9. Sheikh-ul-Islam- ketua ulama yang mengeluarkan fatwa 10. Istanbul- kota atau pusat pertemuan dalam jalinan perdagngan antara Timur dan Barat serta Dunia Islam dan Dunia Bukan Islam 11. Pelabuhan- meliputi pelabuhan di sepanjang Laut Tengah, Laut Merah, Laut Hindi dan Laut Mediterranean 12. Jalinan – jalinan pelabuhan membentuk Jalinan Perdagangan Dunia Islam yang berpusat di Istanbul 13. Bangsawan- sebelum kedatangan Islam, diamalkan system bangsawan yang berasaskan keturunan 14. Individu- kerajaan Uthmaniyah memperkenalkan sistem yang menggalakkan kecemerlangan individu 15. mobiliti sosial- membawa kepada mobiliti sosial yang lebih luas dalam masyarakat Eropah 16. Perkembangan – dalam pendidikan, kebudayaan, penerbitan dan penterjemahan 17. Madrasah- perkembangan sistem madrasah dalam pendidikan 18. Pendidikan lain- seperti sekolah pengetahuan akademik, sekolah sastera, maktab tentera, maktab teknik dan kolej perubatan 19. Ensiklopedia- bidang penulisan ensiklopedia 20. Perpustakaan- kepentingan perpustakaan 21. Seni bina- seni bina masjid
66
Membina kemudahan seperti sekolah, rumah sakit dan kawasan perdagangan
Pegangan akidah yang kukuh dan akhlak yang tinggi
Penghijrahan orang Turki ke kawasan Balkan dan usaha para pendakwah
Semangat ghazi iaitu semangat kepahlawanan Sistem ketenteraan yang tersusun
Dasar sosial Islam yang berasaskan kecemerlangan individu
Penggunaan peralatan senjata moden seperti meriam besar
Mengiktiraf Gereja Ortodok dan membenarkannya melindungi masyarakat Kristian
Tentera berkuda dan kumpulan infantri yang kuat
FAKTORFAKTOR PENYEBARAN PENYEBARA ISLAM KE EROPAH N ISLAM KE [SPM 2009- ms162] EROPAH
Dasar diplomasi dan toleransi (tidak dipaksa memeluk Islam)
Kumpulan Janissari iaitu kumpulan elit yang sangat terlatih dalam selok belok peperangan
Institusi gereja hampir hancur Institusi gereja tidak lagi menjadi pelindung kepada masyarakat
Modul sejarah t4
Kelemahan dan kejatuhan kerajaan Byzantine
Keadaan politik yang tidak stabil di Eropah akibat peperangan kerajaan-kerajaan kecil
67
Armada laut yang kuat (300 buah kapal masa Suleiman al-Kanuni)
PERTEMBUNGAN TAMADUN ISLAM DENGAN TAMADUN LAIN DI DUNIA CARA PERTEMBUNGAN 1. Perdagangan dan Perniagaan
BUTIRAN -
Perdagangan jarak jauh
-
Contohnya Nabi berniaga hingga ke Syam (Syria)
2. Hubungan Diplomatik
-
Salah satu cara bagi orang Islam mendapatkan pengetahuan tentang cara hidup, cara berfikir dan cara mentadbir daripada tamadun luar
3. Penaklukan dan Ketenteraan
-
Ekspedisi ketenteraan
-
Berlaku interaksi dan asimilasi antara tamadun Islam dengan tamadun lain
-
Contohnya kemasukan Islam ke Sepanyol telah membawa kemunculan kebudayaan baru
-
Bahasa Arab menjadi bahasa utama di Sepanyol
-
Muncul golongan mozarab iaitu orang tempatan yang beragama Kristian tetapi mengamalkan kebudayaan Islam dan berbahasa Arab
4. Kebudayaan
Modul sejarah t4
68
Mempengaruhi kehidupan masyarakat Eropah -mereka memanfaatkan ilmu Islam dan berjaya keluar dari Zaman Gelap dan terus berkembang seperti berlaku Revolusi Perindustrian Kesenian Islam i. Seni bina – Masjid Cordova, Istana Alhambra ii, Kususasteraan –Omar Khayyam Pengembaraan – Ibn Battuta
Keagamaan - Islam membawa nilai akidah iaitu kepercayaan kepada Allah s.w.t. - sistem perundangan berasakan al-Quran dan hadis
Perluasan kawasan penyebaran Islam dan kawasan yang diperintah oleh orang Islam -Melahirkan pelbagai bentuk kerajaan dan masyarakat di dalam Dunia Islam Menguasai sekonomi perdagangan -memastikan keselamatan laluan perdagangan
KESAN PERTEMBUNGAN TAMADUN ISLAM DENGAN TAMADUN LAIN DI DUNIA [ms165]
Bidang pemikiran politik dan undang-undang- alFarabi, al-Miskawayh, alMawardi Ilmu mantik dan falsafah – Ibn Sina, al-Kindi,Ibn Rushd, Imam Ghazali Melahirkan para cendikiawan Islam dalam setiap bidang keilmuan Perubatan – Zakaria al-Razi Matematik dan astronomi – al-Khawarizmi, al-Battani, Abu Ishaq al-Biruji, al-Bitruni
Proses perkembangan penterjemahan -penubuhan perpustakaan (baitulhikmah) - bahan penulisan dapat disimpan dan dikaji oleh cendekiawan Islam
Modul sejarah t4
Proses urbanisasi dan organisasi sosial -penyelarasan undangundang yang saksama -perkembangan kebudayaan dan intelektual Para cendekiawan Islam dan bukan Islam bertukar pendapat -proses pengumpulan maklumat dan teks penulisan para cendekiawan tamadun sebelumnya
69
1 2 3 4 5
A D D B B
6 7 8 9 10
A A B B D
JAWAPAN BAB 6 11 D 12 D 13 D 14 C 15 A
16 17 18 19 20
B C A D B
Item Struktur Muka Surat 147 - 149 1(a) Senaraikan sifat peribadi Saidina Uthman bin Affan. Hartawan Dermawan Lemah lembut Suka bertolak ansur Mempunyai sikap simpati yang tinggi Digelar Zun Nurain (mempunyai dua cahaya) (b)
[ 2 markah ]
Jelaskan peristiwa perlantikan Saidina Uthman bin Affan. Melalui majlis syura Enam orang calon yang layak telah dicadangkan Mesyuarat dipengerusikan Abdul Rahmah bin Auf Saidina Uthman mendapat undi yang sama dengan Saidina Ali Abdul Rahman meninjau pendapat orang ramai Dengan persetujuan ramai dilantik sebagai khalifah ketiga
[ 2 markah ]
(c)
Nyatakan sumbangan khalifah Uthman bin Affan. Meluaskan wilayah Islam hingga ke Afghanistan, Samarkand, Cyprus dan Tripoli Membina angkatan angkatan tentera laut Islam Menyelaraskan bacaan Al-Quran Mengisytiharkan naskah Al-Quran Mushaf Uthmani Membina jalan raya/jambatan/rumah rehat Mengukuhkan peranan Baitulmal untuk membiayai pembangunan Memperkuatkan angkatan tentera laut Membeli peralatan senjata dan kapal Mengekalkan jizyah yang dikenakan kepada penduduk bukan Islam [ 2 markah ]
(d)
Nyatakan sumbangan khalifah Ali bin Abu Talib. Berusaha mengekalkan kestabilan dan keharmonian negara Menghentikan peperangan walaupun hampir mencapai kemenangan Memulakan proses rundingan setelah pihak lawan mengangkat Al-Quran Tidak mengabaikan pemerintahan negara Membina markas tentera di Parsi dan sempadan Syria Kutipan jizyah diteruskan Mengikat perjanjian dengan golongan Zimmi untuk mengenakan jizyah[ 2 markah ]
(e)
Nyatakan tindakan keempat-empat orang khulafa al-Rasyidin sehingga berjaya membentuk kerajaan yang kuat Menjalankan tugas dengan penuh kesedaran Menjalankan tugas dengan penuh tanggungjawab Tidak mementingkan diri Tidak mengamalkan kehidupan mewah Telah berjuang mengekalkan pembangunan, kesejahteraan dan kebahagian rakyat [ 2 markah ]
Modul sejarah t4
70
Item Esei Muka Surat 155 - 158 2 Pada peringkat akhir pemerintahan kerajaan Bani Umaiyah berlaku penentangan dan telah digantikan oleh kerajaan Bani Abbasiyah. (a) Nyatakan sebab berlaku penentangan ke atas kerajaan Bani Abbasiyah[ 6 markah ] F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9
-
(b) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11
Jelaskan pembentukan kerajaan Bani Abbasiyah.[ 6 markah ] -
(c) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F13 F14 F15
Penentangan oleh orang Islam bukan berketurunan Arab/golongan mawali Mereka menganggap didiskriminasi Tidak mendapat jawatan yang dianggap layak oleh mereka Mereka dikenakan kadar cukai yang lebih tinggi daripada yang dikenakan kepada orang Arab Islam Mereka menyertai gerakan Abbasiyah menentang Bani Umaiyah Para khalifah mengabaikan tanggungjawab terhadap rakyat Para khalifah mengabaikan ajaran Islam Pemilihan khalifah secara warisan ditentang oleh sebilangan orang Islam Khasnya golongan Syiah dan khawarij
Diasaskan pada tahun 750 M Pada mulanya ditaja oleh Ali bin Abdullah Bergerak secara sulit pada mulanya Secara terbuka dari zaman Khalifah Umar bin Abdul Aziz Kempen dijalankan atas nama Ahlul Bait (keluarga Nabi Muhammad saw) Menjadikan Khurasan, Kufah dan Humaimah sebagai pusat operasi Diperkukuhkan dengan keanggotaan dua orang pahlawan besar Salamah al-khallal dan Abu Muslim al-Khurasani Mengambil sempena nama al-Abbas Mengamalkan pemerintahan bercorak warisan Mengamalkan sistem monarki/pmerintahan beraja Senaraikan sumbangan kerajaan Bani Abbasiyah dalam bidang pendidikan[ 8 markah ]
-
Kota Baghdad memainkan peranan sebagai pusat intelektual/penyebaran ilmu Di Baghdad telah dibina Baitulhikmah/Institusi keilmuan Penterjemahan karya falsafah dan sains terutamanya daripada bahasa Yunani Kegiatan penulisan dilakukan mengikut tiga tahap Mencatat segala idea atau percakapan Mengumpulkan idea yang serupa / mengumpulkan hadith Mengarang Penglibatan golongan ulama dalam penulisan Ramai ulama mula menyusun hadith dan menghasilkan penulisan Antara ulama terkenal Imam Malik/Ibn Ishaq/Abu Hanifah Terdapat pemisahan antara ilmu tafsir, ilmu sirah dan ilmu hadith Membuat pembaharuan dalam karya yang diterjemahkan ke dalam Bahasa Arab Membuat penambahbaikan terhadap karya tersebut Memuatkan keterangan dan ulasan yang sangat bernilai Memelihara warisan ilmu daripada lenyap kerana pada masa itu Eropah berada dalam Zaman Gelap
Muka Surat 164-169 3(a) Huraikan cara Tamadun Islam bertembung dengan tamadun lain di dunia.[ 8 markah ] F1 H1a H1b H1c F2
-
Perdagangan jarak jauh melalui laut Nabi Muhammad saw pernah berdagang sampai ke Syam (Syria) Penguasaan ke atas Laut Merah/Laut Mediteranean/Teluk Parsi Seawal akhir abad ketujuh orang Islam telah menetap dan berdagang di Canton, China Hubungan diplomatik merupakan salah satu cara orang Islam mendapatkan pengetahuan tentang tamadun lain
Modul sejarah t4
71
H2a F3 H3a H3b
-
F4 H4a H4b H4c
-
F5 H5a -
Kerajaan Bani Umayyah menghantar peneroka ke utara Selat Gibraltar Ekspedisi ketenteraan yang bertujuan untuk meluaskan kawasan dan penyebaran Islam Apabila tentera Islam menguasai Iraq dan Iran tamadun Islam brtembung dengan tamadun Parsi Apabila tentera Islam menawan Mesir tamadun Islam bertembung dengan tamadun Eropah khasnya Rom Pertembungan kebudayaan antara tamadun Islam dengan tamadun lain Kemasukan Islam ke Sepanyol menyebabkan muncul kebudayaan baru Bahasa Arab telah menjadi bahasa utama di Sepanyol Muncul golongan mozarah iaitu golongan yang beragama Kristian tetapi mengamalkan kebudayaan Islam dan berbahasa Arab Pertembungan intelektual berlaku antara ahli fikir Islam dengan bukan Islam Ilmuwan Islam mendalami ilmu dan keilmuan tamadun Eropah
(b) Nyatakan kesan pertembungan tamadun-tamadun tersebut.[ 9 markah ] F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F13 F14
-
F15 F16 F17 F18 F19 F20
-
F21 F22 F23 F24 -
F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7
Islam mengubah sistem kehidupan penganutnya dan mereka yang di bawah takluknya Islam membawa nilai akidah percaya kepada Allah s.w t Islam menyediakan perundangan berdasarkan al Quran dan Hadis Perluasan kawasan dan penyebaran Islam telah melahirkan pelbagai bentuk kerajaan Melahirkan pelbagai bentuk kerajaan dan masyarakat seperti kerajaan Delhi di India Wujud masyarakat Islam yang berkekalan hingga kini di China Orang Islam kuasai ekonomi khasnya perdagangan Pedagang Islam menguasai perdagangan di Asia dan Eropah Istanbul menjadi pusat aktiviti perdagangan Kerajaan Islam pastikan keselamatan laluan perdagangan di kawasan naungannya Islam mempengaruhi proses urbanisasi dan organisasi sosial di Eropah Dari segi organisasi sosial, undang-undang yang saksama diselaraskan Kurikulum pendidikan menekan agama, sains, matematik & teknologi Tatasusila hidup harian orang Islam mempengaruhi hidup harian orang Eropah, peranan ini dimainkan oleh golongan mudejar Cendekiawan Islam dan bukan Islam dapat bertukar pendapat Pengumpulan maklumat dan teks penulisan para cendikiawan terdahulu Hasil kerja orang asing diterjemah oleh cendikiawan Islam Penubuhan perpustakaan (baitulhikmah) di zaman Abbasiyah Melahirkan cendekiawan Islam dalam setiap bidang keilmuan Sumbangan cendekiawan Islam dalam bidang matematik & astronomi telah meningkatkan perkembangan intelektual dunia Cendekiawan Islam hasilkan karya penting dalam undang-undang & pemikiran politik terhadap peradaban dunia Dalam ilmu mantik & falsafah, membawa perkembangan pemikiran usuluddin, falsafah sains, pemikiran kritis & kesedaran agama Sumbangan diberi terhadap dunia kesusasteraan Kesenian Islam khasnya dalam seni bina turut memberi sumbangan dalam perkembangan ketamadunan dunia
(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, nyatakan faktor kelangsungan sesebuah tamadun. [3 markah ] Perpaduan penting untuk penerusan sesuatu ummah Peranan pemerintah penting untuk menentukan jatuh bangunnya sesebuah tamadun Sumbangan golongan cerdik pandai Kesediaan pemerintah menyediakan kemudahan pembelajaran/perpustakaan Kompromi dan toleransi penting dalam sesebuah negara yang pelbagai kaum Menjaga keamanan Kemampuan masyarakat menguasai segala bidang kehidupan
Modul sejarah t4
72
BAB 7: ISLAM DI ASIA TENGGARA KEDATANGAN ISLAM KE ASIA TENGGARA TEORI DAN BUKTI KEDATANGAN ISLAM DARI : (SPM 2010) CIRICIRI Tokoh
Bukti
SEMENANJUNG TANAH ARAB [ms175]
CHINA [ms 177]
INDIA [ms 178]
i. John Crawford ii. Profesor Syed Muhammad Naquib al-Attas Pedagang- Islam berkembang melalui aktiviti pedagang Catatan China- mengatakan orang Arab dan Parsi telah mempunyai pusat perniagaan dan petempatan di Canton dan Amoy sejak tahun 300M Laut- sejak awal lagi pedagang Arab telah menguasai perdagangan laut dari pelabuhan Iskandariah di Mesir hingga ke China Singgah- pedagang Arab yang berdagang ke China telah singgah di pelabuhan utama di Asia Tenggara Menetap – kebanyakan pedagang Arab telah menetap beberapa bulan sebelum meneruskan perjalanan Kampung- sehingga sebahagian besar daripada mereka membina perkampungan di situ Kahwin- terdapat orang Arab di perkampungan ini yang berkahwin dengan wanita tempatan Interaksi-masa menunggu perubahan angin monsun digunakan untuk berbincang serta berinteraksi dengan pedagang tempatan dan Asia Tenggara tentang kepercayaan dan agama Nilai murni- kehidupan serta nilai Islam yang murni yang diperlihatkan oleh para pendakwah serta pedagang Islam ini telah menarik minat orang tempatan utnuk mendalami agama islam Ta Shih- wujud perkampungan Islam bernama Ta Shih di Sumatera Utara pada tahun 650M Penulisan- wujud persamaan antara bahan penulisan dan kesusasteraan Islam di Asia Tenggara dengan yang terdapat di Semenanjung Tanah Arab Jawi- perkataan Arab yang terdapat pada tulisan jawi telah diambil daripada bahasa Arab Adat- adat resam dan kebudayaan orang Melayu banyak dipengaruhi oleh budaya Arab seperti adat menghormati tetamu Muzik – muzik Melayu juga dipengaruhi oleh Arab seperti dabus dan tarian zapin Karya tempatan- kebanyakan karya tempatan menceritakan bahawa pengislaman raja di Asia Tenggara dilakukan oleh syeikh dari Semenanjung Tanah Arab seperti Hikayat RajaRaja Pasai
i. Emanuel Gadinho Eredia ii. S.Q. Fatimi Canton- Eredia memberikan alasan bahawa Khan Fo atau Canton (Guang Zhou) telah menjadi pusat perniagaan terkenal di kalangan peniaga Arab yang beragama Islam sejak abad ke-9M Jalinan- jalinan perdagangan ini membolehkan Islam berkembang di kalangan peniaga Cina di negara China, seterusnya menyebarkan Islam kepada masyarakat Asia Tenggara Pindah- Fatimi pula memberikan bukti bahawa berlaku perpindahan beramai-ramai pedagang Islam yang tinggal di Canton atau Amoy ke Asia Tenggara pada sekitar tahun 876M Batu Bersurat- pendpat ini diperkukuhkan lagi dengan penemuan Batu Bersurat Terangganu Terengganu- di Terengganu telah pun wujud sebuah kerajaan tua yang juga bergantung pada perdagangan Seni bina- persamaan unsur seni bina di China dengan unsur seni bina pada masjid-masjid di Nusantara seperti di Kelantan, Melaka dan Pulau Jawa Bumbung – di Melaka bentuk bumbung masjid yang mempunyai persamaan dengan bentuk bumbung pagoda iaitu bahagian hujung perabung atapnya kelihatan melentik Genting- pengaruh atap genting China Warna – warna merah dan kuning pada kayu kepala pintu dan tingkap masjid Jubin –pada jubin lantai, dinding tangga, dan kolam air di masjid
i. Snouck Hugronje
Modul sejarah t4
73
Gujerat- dari wilayah Gujerat dan Pantai Koromandel sejak abad ke-13M Perdaganganhubungan perdagangan yang begitu lama wujud antara India dan Asia Tenggara membolehkan pedagang India Islam menyebarkan Islam di sini Batu marmar- batu marmar pada batu nisan di perkuburan Malik Ibrahim di Gerisik, Jawa Batu nisan – batu nisan Malik al-Salih di Pasai mempunyai ciri buatan India Budaya- wujud unsur kebudayaan Hindu di Asia Tenggara
Perkahwinan
Perdagangan -
-
-
Disebarkan oleh para pedagang Arab, Cina dan India yang telah lama menjalin perdagangan dengan pelabuhan utama di Asia Tenggara Kemurnian dan tingkah laku pedagang Islam menjadi ikutan penduduk setempat Perkampungan pedagang Islam menjadi pusat perbincangan tentang Islam Mereka juga membawa ulama untuk menyebarkan Islam Hubungan baik pedagang dengan pemerintah tempatan Disebabkan kejujuran dan sifat amanah, ramai yang dianugerahkan jawatan syahbandar
-
-
Melalui perkahwinan siasah iaitu perkahwinan di kalangan kerabat diraja Melalui perkahwinan biasa seperti antara pedagang Islam atau ulama Islam dengan penduduk tempatan Islam tersebar melalui keluarga baru itu dan masyarakat sekelilingnya
Pengislaman Raja dan Golongan Bangsawan -
Kelahiran Kerajaan Islam -
Keistimewaan Islam -
Kemurnian ajaran Islam yang mencakupi semua bidang menarik orang ramai memeluk Islam Konsep tauhid, keadilan, hak indidvidu dan masyarakat, kehidupan harmoni, akhlak mulia, dan bahagia di dunia dan akhirat.
-
CARA-CARA PENYEBARAN ISLAM DI ASIA TENGGARA
-
Peranan Pusat Kebudayaan
-
-
-
-
-
-
Peranan Mubaligh
-
Mubaligh, pendakwah, ulama dan ahli sufi memainkan peranan secara langsung untuk menyebarkan Islam Contoh pendakwah terawal ialah Syeikh Ismail dan Fakir Muhammad Di Melaka terdapat pendakwah seperti Syeikh Abdul Aziz, Maulana Abu Bakar dan Maulana Yusuf Di Melaka pengajaran Islam melalui cara tidak formal dan formal (sistem pondok),di Jawa (pesantren) dan di Acheh (dayah) Ulama menjadi penasihat raja Di Jawa terdapat Wali Songo (Wali Sembilan)
-
-
Modul sejarah t4
Wujud di Perlak, Samudera-Pasai, Riau dan Acheh Bertindak sebagai pusat keilmuan dan pusat penyebaran Islam Terdapat institusi pendidikan dan golongan cerdik pandai Kerajaan Samudera-Pasai pernah menjadi pusat penterjemahan Di Melaka, terdapat beberapa buku kesusasteraan yang dipengaruhi oleh gaya tulisan Arab seperti Hikayat Amir Hamzah Di Acheh terdapat karya Bustanus Salatin Ulama seperti Hamzah al-Fansuri Pelabuhan Johor-Riau ialah pusat emporium yang penting Banyak hasil kesusasteraan seperti Tuhfat al-Nafis
74
Apabila raja di sesebuah negeri memeluk Islam, rakyat akan mengikutnya kerana raja mempunyai pengaruh yang kuat dan rakyat sangat mentaati raja
-
-
-
-
-
Antara kerajaan Islam awal ialah Perlak, Samudera-Pasai, Melaka, Acheh, Demak, Mataram, Sulu dan Mindanao Melaka muncul sebagai pusat penyebaran Islam yang terkenal Tun Perak telah berjaya menakluk kawasan baru dan penduduknya telah memeluk Islam Ulama dihantar untuk mengajar mereka tentang Islam Kerajaan Johor- Riau telah berusaha menawan kembali Melaka daripada Portugis untuk mengelakkan Melaka menjadi pusat penyebaran agama Kristian Pada zaman Sultan Iskandar Muda Mahkota Alam, Acheh menjadi kuasa yang kuat di Asia Tenggara dan digelar Serambi Makkah Raja Pattani, Raja Phaya Tu Nakpa telah menganut Islam dan menukar nama kepada Sultan Mahmud Syah Islam juga bertapak di Brunei menerusi peranannya sebagai pusat perdagangan penting di Borneo Bukti Islam di Champa ialah penemuan batu nisan (1039M)
Pemerintahan dan Pentadbiran -
-
-
Istitusi pemerintahan beraja ditukar kepada institusi kesultanan selepas kedatangan Islam Sultan sebagai ketua negara Mufti sebagai penasihat sultan dalam hal ehwal agama Islam dan pentadbiran negara Pegawai dan petugas seperti kadi, khatib, bilal, pemungut zakat, penyelia baitulmal dan penjaga harta wakaf Dalam Hukum Kanun Melaka, raja-raja Melaka digelar Khalifatul Mukminin (pemimpin orang mukmin) dan Zillulah fil‟Alam (bayangan Allah di dalam alam) Islam dijadikan agama rasmi Unsur Islam pada nama negeri seperti Acheh Darus Salam Nama raja juga menggunakan nama Islam seperti Sultan Mansur Syah Diperkenalkan undang-undang syariah tetapi tidak dapat dijalankan sepenuhnya kerana masih terikat dengan undangundang adat Di Acheh terdapat Kanun Mahkota Alam Muncul semangat jihad sebagai kewajipan untuk menentang penjajah
-
-
-
-
-
-
Sebelum kedatangan Islam, pendidikan hanya untuk golongan bangsawan sahaja Islam mewajibkan setiap orang Islam menuntut ilmu Berlaku perkembangan pendidikan dan muncul institusi pendidikan formal seperti istana, pondok, pesantren, madrasah dan surau Acheh telah menggantikan Melaka sebagai pusat pendidikan Islam selepas Melaka dikuasai Portugis Sistem pendidikan di Acheh dibahagikan kepada tiga iaitu peringkat rendah (rangkang), menengah (muenasah) dan tinggi/universiti (Jamiah Bait alRahman) Acheh digelar Serambi Makkah
PENGARUH ISLAM DI ASIA TENGGARA
Ekonomi -
Bahasa dan Kesusasteraan
Sistem Pendidikan
Institusi ekonomi seperti baitulmal telah diperkenalkan di Acheh oleh Sultan Iskandar Muda Mahkota Alam Baitulmal berfungsi sebagai perbendaharaan negara Hasilnya diperolehi daripada zakat dan sedekah Islam menggalakkan umatnya rajin bekerja, mencari rezeki yang halal dan melarang perbuatan mengemis Islam menggalakkan perdagangan Amalan riba, penindasan dan penipuan dilarang Nilai-nilai murni dalam ekonomi disarankan seperti berjimat cermat dan berusaha bersungguh-sungguh
Kesenian
-
-
Modul sejarah t4
Kesenian Islam seperti seni khat, seni bina, dan seni ukir Pengaruh seni khat seperti pada batu nisan dan ukiran kayu Unsur seni kaligrafi mengambil contoh huruf Arab, ayat al-Quran dan tulisan jawi Pengaruh seni bina Islam dapat dilihat pada masjid, kubah, mimbar, mihrab dan menara azan
75
-
-
-
Pengaruh Islam dalam bidang bahasa dikenal pasti dalam aspek tulisan (tulisan jawi) Istilah bahasa Arab digunakan dalam bahasa Melayu seperti sultan, syukur, berkat dll Lahir sasterwan tempatan seperti Tun Sri Lanang dll Bahasa Melayu menjadi bahasa lingua franca dan bahasa ilmu dan bidang perdagangan Hasil kesusasteraan Melayu dan bentuknya turut terpengaruh dengan gaya dan tatabahasa Arab seperti syair, nazam dll
Cara Hidup -
-
-
-
-
Lahir cara hidup berorientasikan Islam seperti cara berpakaian iaitu bertudung kepala dan bersongkok Islam menjadi „ad-din‟ iaitu satu cara hidup yang lengkap dan menyeluruh Mengubah system social masyarakat yang mempunyai kelas kepada konsep persaudaraan atau persamaan taraf sesame manusia Nilai-nilai akhlak Islam dijadikan panduan Cara hidup orang Melayu seperti gotong-royong dan bersatu padu
1 2 3 4 5
A A D C A
6 7 8 9 10
A D B D A
JAWPAN BAB 7 11 B 12 A 13 A 14 D 15 C
16 17 18 19 20
B B A D C
Item Struktur Muka surat 185 - 187 1 Kedatangan Islam ke Asia Tenggara telah menyebabkan sistem pemerintahan Islam diamalkan. (a) Senaraikan petugas dan pegawai yang diwujudkan dalam pentadbiran Islam. Mufti Kadi Khatib Bilal Pemungut zakat Penyelia Baitulmal Penjaga harta wakaf [ 3 markah ] (b)
(c)
(d)
(e)
Nyatakan kesan penggunaan gelaran sultan. Mengukuhkan kedudukan Kerajaan Islam di Alam Melayu Menjamin kewibawaan raja Kedudukan Sultan setaraf dengan pemerintah Islam lain Memupuk semangat persaudaraan di kalangan umat Islam.
[ 2 markah ]
Nyatakan perkara yang dapat diselesaikan melalui Undang-undang Syariah. Kes jenayah/ Kecurian/ Pembunuhan Urusan pernikahan Perniagaan Pembahagian harta pusaka
[ 2 markah ]
Namakan tokoh ulama yang memaparkan “ semangat jihad “dalam karya mereka. Syeikh Nurudin al-Raniri Abdul Rauf Singkel Syeikh Daud al-Pattani
[ 1 markah ]
Senaraikan implikasi penyebaran semangat jihad di kalangan masyarakat tempatan . Rakyat tempatan bersatu teguh dengan prinsip Islam Menghalau penjajah Menegaskan kewajipan berjihad bagi orang Islam Sesiapa yang tidak berjihad berdosa besar Jihad sebagai usaha menentang musuh Jihad sebagai usaha menentang kemiskinan Jihad sebagai usaha mencapai suatu kehidupan yang sempurna Dapat melindungi kesucian agama Islam [ 2 markah ]
Muka surat 181-184. 2 Acheh berperanan sebagai pusat kebudayaan, pusat keilmuan dan pusat penyebaran Islam yang terkenal di Asia Tenggara. (a) Namakan ulama yang terkenal di Acheh. Hamzah Fansuri Syeikh Nurudin al-Raniri Syeikh Syamsudin al-Sumaterani Abdul Rauf Singkel [2 markah ] (b)
Nyatakan peranan ulama Islam dalam politik dan pentadbiran di Acheh. Menyebarkan Islam Penasihat raja yang memerintah Membantu pentadbiran
Modul sejarah t4
76
-
Mempraktikkan Islam dalam politik dan pentadbiran
[ 2 markah]
(c)
Senaraikan usaha pemerintah Acheh untuk menyekat penyebaran agama Kristian? Menaungi beberapa negeri kecil di Sumatera Utara Menakluki negeri-negeri di Tanah Melayu Menghasilkan karya-karya Islam Menjadikan Acheh kuasa yang kuat dan kukuh Menjadikan Acheh pusat perdagangan yang penting [ 2 markah.]
(d)
Pada pendapat anda, mengapakah Acheh digelar Serambi Makkah? Melahirkan ramai ulama. Tempat belajar ilmu agama Tempat persinggahan dalam perjalanan ke Makkah untuk menunaikan haji
[ 2 markah ]
Namakan hasil karya yang telah dihasilkan oleh ulama Islam di Acheh. Syarabul Asyikin. Asrarul Ariffin. Syair Burung Pingai. Syair Dagang. Syair Burung Pungguk. Syair Sidang Fakir. Syair Perahu. Bustanul Salatin
[ 2 markah ]
(e)
Muka surat 181-184. 3 (a)
Acheh berperanan sebagai pusat kebudayaan, pusat keilmuan dan pusat penyebaran Islam yang terkenal di Asia Tenggara. Namakan ulama yang terkenal di Acheh. Hamzah Fansuri Syeikh Nurudin al-Raniri Syeikh Syamsudin al-Sumaterani Abdul Rauf Singkel [ Mana-mana 2 x1m ]
(b)
Nyatakan peranan ulama Islam dalam politik dan pentadbiran di Acheh. Menyebarkan Islam Penasihat raja yang memerintah Membantu pentadbiran Mempraktikkan Islam dalam politik dan pentadbiran [ Mana-mana 2 x1m ]
(c)
Senaraikan usaha pemerintah Acheh untuk menyekat penyebaran agama Kristian? Menaungi beberapa negeri kecil di Sumatera Utara Menakluki negeri-negeri di Tanah Melayu Menghasilkan karya-karya Islam Menjadikan Acheh kuasa yang kuat dan kukuh Menjadikan Acheh pusat perdagangan yang penting [ Mana-mana 2 x1m ]
(d)
Pada pendapat anda, mengapakah Acheh digelar Serambi Makkah? melahirkan ramai ulama. Tempat belajar ilmu agama Tempat persinggahan dalam perjalanan ke Makkah untuk menunaikan haji [ Mana-mana 2 x1m ]
Modul sejarah t4
77
(e)
Namakan hasil karya yang telah dihasilkan oleh ulama Islam di Acheh. Syarabul Asyikin. Asrarul Ariffin. Syair Burung Pingai. Syair Dagang. Syair Burung Pungguk. Syair Sidang Fakir [ Mana-mana 2 x1m ]
Muka surat 183 - 185, & 188 3(a) Jelaskan pengaruh Islam dalam sistem pentadbiran di Asia Tenggara. [ 8 markah ] Pengaruh Islam dalam sistem pentadbiran di Asia Tenggara ialah : Institusi kesultanan telah diperkenalkan dan diwarisi daripada amalan pemerintah kerajaan Abbasiyah di Baghdad dan kerajaan Turki Uthmaniyah Sultan sebagai ketua negara Mufti dilantik sebagai penasihat sultan dalam hal ehwal agama Islam dan pentadbiran negara Wujud pegawai dan petugas seperti kadi,khatib dan bilal, pemungut zakat,penyelia Baitulmal dan penjaga harta wakaf Gelaran sultan mengukuhkan kedudukan Islam di alam Melayu dan menjamin kewibawaan raja Gelaran khalifatul Mukminin yang bererti pemimpin orang mukmin/gelaran Zilullah fil Alam bermaksud bayangan Allah di muka bumi juga digunakan oleh raja-raja Melaka. Islam dijadikan agama rasmi oleh Kerajaan Islam di Asia Tenggara seperti Melaka, Acheh dan Brunei Unsur Islam juga diserapkan pada nama negeri. Contohnya, Acheh Darul Salam. Nama raja juga menggunakan nama Islam seperti Sultan Mansur Syah. Undang-undang Syariah diperkenalkan . Contohnya ,Undang-undang Syariah dalam Hukum Kanun Melaka. Di Acheh, terdapat Kanun Mahkota Alam yang mempunyai ciri-ciri sebuah perlembagaan Islam. Menggerakkan semangat jihad di kalangan rakyat untuk menentang penjajah. (b) Jelaskan peranan bahasa Melayu dalam kehidupan masyarakat Melayu. Peranan bahasa Melayu dalam kehidupan masyarakat Melayu ialah : Bahasa Melayu telah berkembang menjadi lingua-franca bagi kepulauan Melayu Menjadi bahasa ilmu pengetahuan Digunakan untuk menyampaikan cerita-cerita panji yang ditulis dalam bahasa Jawa Penggunaan bahasa Melayu tidak terhad dalam bidang ilmu tetapi dalam perdagangan Menjadi bahasa istana Menjadi bahasa surat-menyurat Menjadi bahasa perhubungan antara wilayah Menjadi bahasa untuk berdakwah Menjadi bahasa pengajaran dan pembelajaran
[ 5 markah ]
Jelaskan peranan yang dilakukan oleh mubaligh dalam menyebarkan agama Islam di Asia Tenggara . [ 7 markah ] Peranan yang dilakukan oleh mubaligh dalam menyebarkan agama Islam di Asia Tenggara ialah : Menunjukan sifat / keperibadian yang baik dan berakhlak mulia Menjadi contoh, tauladan dan ikutan penduduk tempatan Mengajar secara tidak formal Mengajar Al Quran di surau Melalui contoh dan tauladan yang baik Tingkah laku , perbuatan dan pergaulan yang baik Mengajar secara formal di institusi pendidikan awal Mengajar mengaji Mengajar asas ilmu agama (c)
Modul sejarah t4
78
Mengajar di masjid, surau dan rumah mubaligh Menasihati raja dalam bidang politik dan pentadbiran Membicarakan hukum Islam dengan Sultan dan pembesar negeri Menyampaikan ilmu pengetahuan Islam dan menasihati Sultan Mengajar ilmu agama di pusat pendidikan Mengajar ilmu Fikah / Usuludin / Tasauf / Hadis / tafsir / Bahasa Arab Mengajai di Sekolah pondok / Pesantren / Dayah Mubaligh juga membangkitkan kesedaran kepada masyarakat Kesedaran tentang bekerja dan beramal dalam ertikata Islam sebenar Mengikis sikap malas untuk menghapuskan pengangguran Mengelakan cara hidup mewah dan membazir Peranan / ajaran wali Songo di Pulau Jawa Lahir beberapa ulama tempatan Ulama terkenal seperti Hamzah Al Fansuri / Shamsudin Al Sumaterani / Abdul Rauf Singkel
Modul sejarah t4
79
BAB 8 : PEMBAHARUAN DAN PENGARUH ISLAM DI MALAYSIA SEBELUM KEDATANGAN BARAT
PENGARUH ISLAM TERHADAP POLITIK [ms 196] PENTADBIRAN 1. Sebelum Islam- dipengaruhi tradisi Hindu-Buddha dengan konsep dewa-raja 2. Konsep Islam- istilah sultan, Zilullah fil-alam dan zilullah fil-ardh (bayangan Allah di muka bumi) 3. Gelaran- Khalifatul Mukminin (pemimpin orang mukmin) 4. Nasab- berasaskan nasab keturunan daripada Iskandar Zulkarnain untuk meninggikan kedudukan seseorang raja 5. Pewarisan- institusi kesultanan kekal sebagai institusi berdasarkan pewarisan 6. Raja/Sultan – kuasa tertinggi dalam system pemerintahan dan pentadbiran 7. Adat Perpatih- diamalkan di Negeri Sembilan 8. Tunjang- tunjang kuasa pada Yang Di-Pertuan Besar 9. Dibantu- Sultan dibantu oleh bendahara, laksamana, penghulu bendahari, temenggung dan sebagainya 10. Ulama- menjadi penasihat kepada sultan seperti Makhdum Sayid Abdul Aziz di Melaka 11. Daulat- pengikat antara golongan rakyat dengan pemerintah 12. Tinggi – mengangkat kedudukan raja/sultan ke tahap yang tinggi dan menimbulkan rasa hormat rakyat 13. Adat istiadat- membabitkan cara berpakaian dan jenis pakaian, bahasa dan pengucapan serta tingkah laku 14. Pertabalan- istiadat pertabalan disempurnakan dengan penuh tertib dan mengikut aturan yang ditetapkan
PERUNDANGAN [SPM 2009] (ms 198)
Undang-undang Tidak Bertulis Adat Perpatih musyawarah- asas pentadbiran dan penyelesaian masalah suku- musyawarah dihadiri oleh perwakilan semua suku kahwin- tidak dibenarkan berkahwin dengan suku yang sama lembaga- ketua adat setiap suku pemilihan ketua- ketua di pelabagai peringkat dilantik oleh kumpulan ketua daripada peringkat bawah pengasas- Datuk Perpatih Nan Sebatang matrilineal- nasab keturunan lebih mengutamakan jurai keturunan ibu harta pusaka- anak perempuan diberikan hak mewarisi harta pusaka Adat Temenggung parilineal- lebih mementingkan jurai keturunan bapa harta pusaka- anak lelaki lebih diutamakan daripada anak perempuan iaitu bertepatan dengan hukun faraid dalam Islam kahwin- seseorang individu bebas berkahwin asalkan tidak melanggar hukum Islam pengasas- Datuk Ketumanggungan
Modul sejarah t4
Undang-undang Bertulis Peraturan- peraturan atau hukum dalam sesebuah masyarakat Manu – Hukum Kanun Manu dalam tradisi HinduBuddha yang membezakan jenis hukuman berdasarkan kelas seseorang Islam- selepas kedatangan Islam, undang-undang Islam dijadikan asas undang-undang yang dikuatkuasakan Contoh - Hukum Kanun Melaka, Undang-Undang Laut Melaka Isi kandungan Hukum Kanun Melaka i. Menjelaskan tanggungjawab raja dan pembesar ii. Pantang larang di kalangan anggota masyarakat iii. hukuman terhadap kesalahan jenayah iv. undang-undang keluarga v. permasalahan ibadah vi. jenis-jenis hukuman terhadap kesalahan tertentu Isi kandungan Undang-Undang Laut Melaka i. Seseorang nakhoda (kapten) dalam sesebuah kapal diertikan sebagai imam ii. anak buah kapal sebagai makmum Tersusun – perjalanan masyarakat menjdi tersusun kerana segala aspek perlakuan, tanggungjawab, serta hukuman tentang kesalahan yang dilakukan telah ditentukan Kecuali- secara praktisnya, undang-undang ini mengecualikan diri raja/ sultan daripada sebarang tindakan Tertinggi – hal ini menggambarkan kedudukan raja/ sultan sebagai kuasa tertinggi dalam kerajaan
80
PENGARUH KEDATANGAN ISLAM TERHADAP SOSIOBUDAYA
PENDIDIKAN [ms 201] Dua -Terdapat dua jenis pendidikan iaitu formal dan tidak formal Tidak formal- Pendidikan tidak formal merupakan pendidikan awal atau asuhan dalam keluarga Moral- Penekanan kepada pengajaran nilai-nilai moral Cara - Pembelajaran melalui cara pendengaran, penglihatan dan pemerhatian Lisan- Melalui cerita lisan seperti cerita binatang dan cerita jenaka, pantun, peribahasa dan teka-teki Pantang larang- Mempelajari pantang larang dan adat istiadat melalui pergaulan sosial Formal -Pendidikan formal merupakan pendidkan yang berkaitan dengan keagamaan secara langsung atau melalui perantaraan institusi tertentu Semua – semua golongan mula terlibat dalam pendidikan Tempat – istana, masjid, rumah, surau. madrasah dan pondok Rumah – pendidikan di rumah memberi penekanan kepada pengajian al-Quran Sejarah Melayu – mencatatkan peranan istana sebagi pusat pengajian agama Hikayat – istana juga menjadi tempat menyimpan buku hikayat penting seperti Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhamad Ali Hanafiah Pentadbiran – pendidikan di istana juga melibatkan hal pentadbiran Negara dan sistem politik Pertemuan – masjid dan surau menjadi tempat pertemuan dan perkumpulan masyarakat maka sesuai untuk mengembangkan ilmu Islam Kanak-kanak – di ajar fikah, tajwid, cara dan bacaan dalam sembahyang Dewasa – di ajar di sebelah malam tentang fikah, usuludin, hadis, tasawuf dll Pondok – penekanan kepada ilmu keagamaan dan menyediakan pelajar untuk bertugas sebagai guru agama atau berkhidmat kepada masyarakat Contoh – di Kelantan(Pondok Pulau Condong dan Pondok Kutan),Terengganu (Pondok Pulau Manis) dan Kedah ( Pondok Titi Gajah, Pondok Langgar) Waktu – pengajiannya tidak mempunyai batasan waktu Madrasah – berdasarkan sukatan pelajaran Kelas- dilaksanakan secara kelas Tahap- pendidikannya mengikut tahap iaitu permulaan, pertengahan dan pengkhususan Mudir – di awasi oleh mudir (guru besar) Selia – diselia oleh sebuah lembaga, jawatankuasa kewangan dan sebagainya
Modul sejarah t4
81
BAHASA DAN KESUSASTERAAN [ms 203] Jawi – huruf Arab mudah diterima oleh orang Melayu dan dibuat penyesuaian dengan tulisan Melayu membentuk tulisan jawi Saluran – tulisan jawi menjadi saluran utama untuk pembacaan dan penulisan Istilah – terdapat istilah Melayu daripada bahasa Arab seperti adat, daulat, hakim dan hokum Kesusasteraan – kesusasteraan rakyat disebarkan secara lisan seperti cerita asal usul, cerita binatang (Sang Kancil), cerita jenaka (Pak Kaduk), cerita pengajaran (Batu Belah Batu Bertangkup) Puisi – pantun, teka teki, gurindam dan seloka seperti Syair Dahulu Kala Hikayat – Hikayat Nur Muhammad dan Hikayat Bulan Berbelah Saduran – hikayat saduran bercorak Arab-Parsi seperti Hikayat Abu Nawas
PENGARUH KEDATANGAN ISLAM TERHADAP SOSIOBUDAYA
KESENIAN [ms 205] Bentuk – seperti seni halus, seni tampak, seni persembahan, seni tekstil, busana dan sebagainya Seni bina – masjid yang mempunyai ciri-ciri khas seperti mihrab, mimbar, telaga atau air pancur, dan bumbung yang khusus Contoh – Masjid Kampung Laut di Kelantan Istana – dibina dengan indah dan dilengkapi balairung, tempat persemayaman diraja,balai istiadat dll Ukiran – motif ukiran berubah daripada motif binatang kepada tumbuhan, bungaan dan geometri Epigrafi – seperti batu bersurat dan batu nisan seperti Batu Bersurat Terengganu Khat – seni tulisan dalam Islam atau kaligrafi yang menjadi hiasan di masjid, madrasah, batu nisan, barang tembikar dll Persembahan – seperti tarian, drama, muzik, nyanyian dan wayang kulit Asia Barat – pengaruh Asia Barat seperti tarian dabus di Perak Tarian – tarian Mak Inang di Melaka Nyanyian – nazam atau naban yang berbentuk syair Lain-lain – dalam seni dikir dan ghazal di Johor
Modul sejarah t4
GAYA HIDUP [ms 207] Kepercayaan – perubahan prinsip kepercayaan atau akidah Akhlak- perubahan akhlak di kalangan pemerintah seperti amalan protokol (hijabah) daripada pengaruh Bani Umaiyah Pertabalan – amalab pembacaan cirri digantikan dengan lafaz ikrar oleh sultan dan pembesar yang menyerupai proses baiah dalam Islam Pengganti – apabila sultan mangkat, penggantinya akan dilantik sebelum istiadat pemakaman yang ditiru daripada Bani Umaiyah Hubungan – dalam masyarakat tradisional Melayu, hubungan antara individu dan pertalian keluaraga amat rapat Hormat – ibu bapa dan orang yang lebih tua dihormati Jiran – dianggap sebagai keluarga sendiri Panggilan – pak long, mak long dll Rendah – apabila bercakap dengan orang yang lebih tua mesti menggunakan suara yang rendah Tetamu – dilayan dengan hormat dan dihidangkan makanan dan minuman Salam – orang yang berziarah hendaklah member salam Wajib- tuan rumah pula wajib menjawab salam tersebut Bersalaman – apabila masuk ke rumah hendaklah bersalam-salaman Cium – kanak-kanak dikehendaki mencium tangan orang yang lebih tua Bismillah- dibaca sebelum makan dan minum Majlis – majlis perkahwinan, berkhatan, berkhatam (tamat membaca alQuran) dijalankan secara Islam Perpaduan – dijalankan secara bergotong-royong untuk mengeratkan perpaduan Ibarat – konsep bersatu teguh bercerai roboh dan seiikat seperti sirih, serumpun seperti serai dan sedecing seperti besi.
82
PENGARUH ISLAM TERHADAP EKONOMI [ms208] PERDAGANGAN Dominasi – aktiviti perdagangan didominasi oleh pedagang Islam Perdagangan – sumber rezeki terbesar dan cara pengislaman di Alam Melayu Melaka – menjadi pusat perdagangan yang penting pada abad ke-15 kerana kedudukannya yang strategik Licin – Melaka menyediakan pentadbiran yang licin Laksamana menjaga urusan kelautan Syahbandar - ketua pelabuhan Undang-Undang Laut Melaka – mengandungi tugas nakhoda, jurumudi dan sebagainya Bahasa – terdapat 84 bahasa yang dipertuturkan di Melaka Timbang – sistem timbang dan sukat diperkenalkan menggunakan sistem tahil dan kati Bahara – untuk menimbang lada, buah pala, bunga cengkih dsb.menggunakan dachim/dacing (1 bahara=205 kati) Kaedah – menngunakan dua kaedah iaitu pertukaran barang dan jual beli Johor – menjadi pusat dan tunjang kekuasaan Melayu selepas kejatuhan Melaka kepada Portugis
Modul sejarah t4
MATA WANG Mata wang – sebagai perantaraan nilai barangan memudahkan urusan perdagangan dan jual beli Barter – merupakan alternative kepada system pertukaran barang (barter) Timah – negeri-negeri Melayu menggunkan mata wang daripada timah Melaka – berbentuk bulat dan beratnya satu kati lapan tahil Sultan – nama sultan yang memerintah dan tarikh Islam dicatat Asing – juga menggunakan mata wang asing daripada Pasai, Hormuz dan Cambay Johor- dikenali sebagai wang katun Bentuk – bulat atau segi enam Jawi – tidak mempunyai tarikh tetapi mempunyai tulisan jawi atau Arab Kedah – mata wang timah untuk kegunaan tempatan Bentuk – seekor ayam jantan yang hinggap di atas beberapa cincin Patah – boleh dipatahkan dan digunakan secara berasingan Emas- digunakan meluas di Kedah dan Johor Tertua- mata wang emas Johor yang tertua dikenal pasti bertarikh 1527 iaitu semasa Sultan Alaudin Riayat Shah Kijang – di Kelantan dikenali sebagai kijang kerana terdapat gambar kijang pada muka wang emas tersebut Kupang – di Johor dikenali sebagai kupang dan mengandungi emas seberat 10 grain dan 40 grain Nama- tiap-tiap mata wang emas tertera nama dan pangkat sultan yang memerintah Gelaran – di bahagian belakangnya tertulis gelaran seperti Khalifatul Mukminin Perak – pedagang Eropah menggunakan wang perak Emas - pedagang India, China dan Arab menggunakan mata wang emas PERCUKAIAN Cukai – merupakan bayaran yang dikenakan oleh pihak pemerintah terhadap aktiviti atau barang tertentu Sumber- sumber pendapatan kerajaan dan disalurkan kembali untuk pembangunan negara Melaka – pedagang wajib membayar cukai sebelum urusan perniagaan dijalankan Cukai tetap – atau cukai import iaitu cukai paling asas yang ditetapkan oleh pemerintah i. India, Ceylon, Tanah Arab, Siam, Pegu = 6% ii. Jepun, China =5% iii. Beras dan makanan = tiada cukai Cukai diraja – dikenakan kepada orang asing yang menetap di Melaka i. Kepulauan Melayu = 3% ii. Orang asing lain = 6% Riba – tidak dibenarkan yang terdpat dalam Hukum Kanun Melaka Ceti – dibenarkan memberikan pinjaman wang Zakat – golongan kaya dan berkemampuan mesti membayar zakat Baitulmal- tempat menyimpan kutipan zakat dan menyelenggarakan harta kerajaan
83
1 2 3 4 5
A B B A A
6 7 8 9 10
C A A D B
JAWAPAN BAB 8 11 C 12 A 13 B 14 D 15 B
16 17 18 19 20
D C B A A
Item Struktur Muka Surat 210 1 Kedatangan Islam ke Tanah Melayu telah memberi kesan ke atas penggunaan matawang. (a)
(b)
Berikan dua ciri wang katun diJohor. Berbentuk bulat Berbentuk segi enam Tidak mempunyai tarikh Mempunyai tulisan jawi Mempunyai tulisan Arab
[ 2 markah]
Namakan dua matawang emas Kelantan. Kijang Kupang
[ 2 markah ]
(c)
Nyatakan tiga ciri matawang timah di Kedah yang telah digunakan sejak abad ke-17. Untuk kegunaan tempatan Berbentukseekor ayamjantan yang hinggap di atas beberapa cincin Boleh dipatahkan Boleh digunakan secara berasingan [ 3 markah ]
(d)
Berdasarkan pengetahuan sejarah anda,nyatakan kepentingan penggunaan matawang. Sebagai perantaraan nilai barangan Memudahkan urusan perdagangan Memudahkan urusan jualbeli Alternatif kepada sistem pertukaran barang/barter [3 markah ]
Item Esei Muka Surat 210-211 2 Penggunaan matawang merupakan satu alternatif kepada sistem pertukaran barang yang telah dipraktikkan dalam masyarakat tradisional. (a) Nyatakan perkembangan sistem matawang era pemerintahan kerajaan Melayu tradisional. [ 8 markah ] F1 Umumnya Negeri- Negeri Melayu (NNM) menggunakan matawang yang diperbuat daripada timah F2 NNM juga menggunakan matawang yang diperbuat daripada emas F3 Matawang timah pada zaman Melaka berbentuk bulat/berat satu kati lapan tahil F4 Nama sultan /tarikh Islam dicatat pada matawang tersebut F5 Matawang dari Pasai /Hormuz/Cambay juga digunakan di Melaka /boleh ditukar dengan matawang tempatan F6 Di Johor,terdapat matawang diperbuat daripada bijih timah F7 Dikenali sebagai katun/berbentukbulat/segi enam F8 Kedah mengeluarkan matawang timah sendiri untuk kegunaan tempatan F9 wang timah Kedah berbentuk seekor ayam jantan hinggap di atas beberapa cincin F10 Matawang Kedah boleh dipatahkan/digunakan berasingan F11 Matawang emas digunakan secara meluas di Kedah dan Johor pada abad ke 16 F12 Matawang emas Johor yang tertua dikenalpastibertarikh 1527/pada zaman pemerintahan sultan Alauddin Riayat Shah F13 wang emas Johor digelar kupang F14 Kupang Johor mempunyai emas seberat 10 grain / 40 grain F15 wang emas kelantan dikenali sebagai kijang /terdapat kijang pada mukanya F16 Setiap wang emas tertera nama dan pangkat sultan yang memerintah/yang mengeluarkan matawang tersebut F17 Dibahagian belakang tertulis gelaran sultan /Khalifatul muslimin
Modul sejarah t4
84
F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12
F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F13 F14 F15 F16
(b) Nyatakan sistem percukaian yang dilaksanakan pada zaman Kesultanan Melayu Melaka. [ 5 markah ] - Para pedagang yang berdagang diwajibkan membayar cukai terhadap barang dagangan mereka sebelum urusan perniagaan dilakukan Cukai paling asas ialah cukai tetap/cukai impot Pedagang yang datang dari India / Ceylon/Tanah Arab /Siam/Pegu dikenakan cukaisebanyak 6% daripada jumlah barangan yang dibawa Pedagang dari Jepun/China dikenakan cukai sebanyak 5% Beras dan makanan tidak dikenakan cukai Setelah cukaidibayar,barulah urusan jualbeli dapat dilakukan di bazar-bazar disediakan di sepanjang Sg Melaka Orang asing dari kepulauan Melayu dikenakan cukai diraja sebanyak 3 % Orang asing yang menetap di Melaka dikenakan cukaisebanyak 6 % Amalan riba tidak dibenarkan dalam bidang perniagaan dalam kalangan orang Islam Golongan ceti yang memberikan pinjaman wang diizinkan Orang kaya dan orang berkemampuan dikehendaki membayar zakat Baitulmal berfungsi mengutip /menyimpan zakat /menyelenggara harta kerajaan
(c) Nyatakan perkembangan aktiviti perdagangan di Tanah Melayu sebelum kedatangan Barat. [ 7 markah ] Sejak abad ke 12 hingga abad ke 18 aktiviti perdagangan yang membabitkan Lautan Hindi dan Laut China Selatan dikuasai oleh pedagang Islam Pengaruh perdagangan amat kuat terhadap umat Islam kerana Nabi Muhammad terlibat secara langsung dalam perdagangan Menjelang abad ke 15, Melaka menjadi pusat perdagangan yang strategik iaitu terletak di laluan timur dan barat yang turut melibatkan pedagang Islam Pelabuhan Melaka mempunyai pelabuhanlengkap kepada pedagang asing Jawatan Laksamana diwujudkan untuk membantu menguruskan hal kelautan Syahbandar pula menjadi ketua pelabuhan Undang-undang Laut Melaka digubal dan harus dipatuhi oleh masyarakat UULM membantu menentukan tugas nakhoda, jurumudi Melaka dikunjungi oleh ramai pedagang asing dari seluruh dunia Tidak kurang 84 bahasa dipertuturkan di Melaka Melaka turut memperkenalkan sistem timbang dan sukat spt sistem kati dan tahil Barangan yang ditimbang menggunakan sistem ini ialah emas/perak/bahan wangian batu permata Rempah ratus/lada/buah pala/bunga cengkih/bunga lawang menggunakan sistem bahara Timbangan dilakukan dengan menggunakan sistem dachim(dacing) Dalam urusan perdagangan,dua kaedah yang digunakan ialah tukar barang/jual beli Kejatuhan Melaka kepada Portugis telah mengalih perkembangan perdagangan ke Johor/Kedah/Kelantan /Terengganu
Muka Surat 206 - 207 3 Selain membawa pembaharuan terhadap kesenian,kedatangan Islam ke Tanah Melayu juga membawa kesan terhadap gaya hidup. (a) Sejauh manakah gaya hidup golongan pemerintah dan rakyat jelata di Tanah Melayu dipengaruhi oleh unsur-unsur Islam.[ 10 markah ] F1 Bermula daripada perubahan prinsip kepercayaan/akidah membawa kepada syariah dan akhlak F2 Amalanprotokol /hijabahdi kalangan pemerintah menggambarkan pengaruh Bani Umayyah F3 Kandungan ciri dalam pelantikan/pertabalan raja dibatalkan F4 Diganti dengan lafaz ikrar oleh sultan/pembesar F5 Lafaz ikrar menyerupai baiah dalam Islam F6 Pengganti sultan akan dilantik sebelum pemakaman F7 Ditiru daripada peraturan yang dimulakan oleh khalifah pada zaman Bani Umayyah F8 Dalam masyarakat Melayu unsur Islam dapat dilihat dari segi hubungan antara individu/pertalian kekeluargaan F9 Ibu bapa /orang tua hendaklah dihormati F10 Jiran dianggap sebagai anggota keluarga sendiri F11 Terdapat panggilan tertentu untukorang yang lebih tua F12 Pak long/mak long F13 Orang tua tidakboleh dipanggil dengan namanya
Modul sejarah t4
85
F14 F15 F16 F17 F18 F19 F20 F21 F22 F23
-
(b) F1 F2 F3 F4
-
F5 F6 F7 F8
-
(c) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11
-
F12 F13 F14 F15 F16 F17
-
Apabila bertutur, teman yang lebih muda hendaklah bercakap dengan suara yang rendah Tetamu dilayan dengan hormat Tetamu sering dihidangkan dengan makanan /minuman Orang yang datang berziarah hendaklah memberikan salam Tuan rumah wajib menjawab salam Apabila masuk,tetamu dan tuan rumah akan bersalam-salaman Kanak-kanak dikehendaki mencium tangan orang yang lebih tua ketika bersalam Ungkapan Bismillah mestilah dibaca semasa hendak makan/ minum Majlis perkahwinan/berkhata/majlis tamat baca al Quran/khatam turut dijalankan secara Islam Dijalankan secara gotong-royong/menekankan nilai perpaduan Nyatakan pengaruh Islam dalam seni tulisan.[ 5 markah ] Orang Melayu prihatian terhadap kesenian epigrafi seperti batu bersurat /batu nisan Dikenali sebagai khat/kaligrafi Digunakan sebagai hiasan pada tulisan batu nisan /batu bersurat masjid/ madrasah/barang tembikar/matawang/pakaian Jenis tulisan khat yang digemari oleh orang Melayu adalah jenis kufi dan nasakh Tulisan khat yang terdapat di masjid/madrasah/surau merupakan petikan darpada al Quran surah Yasin/al Fatihah Antara jenis tulisan khat ialah thuluth/diwani/jali/farisi/nasakh/fiq’ah/ijazah Nyatakan pengaruh Islam dalam seni persembahan.[ 5 markah ] Merangkumi tarian/drama/muzik/nyanyian/wayang kulit Dalam banyak keadaan muzik,nyanyian dan tarian disepadukan dalam satu-satu persembahan Kesenian ini tetap diteruskan selepas kedatangan Islam dengan penyesuaian berasaskan agama Pengaruh Asia Barat turut berkembang dalam cabang kesenian Tarian dabus di Perak Tarian dabus memaparkan pengaruh arab yang sangat ketara Tarian dabus mengandungi unsur keagamaan yang dikaitkan dengan kepahlawanan Saidina Ali Tarian mak inang telah ditarikan di istana Melaka pada majlis tertentu Nyanyian yang paling ketara ialah nazam/naban nazam/naban terkenal di Terengganu/Pahang/Melaka nazam/naban berbentuk syair mengisahkan riwayat hidup Nabi Muhammad s.a.w/para nabi Allah/sahabat Di Terengganu,nazam/naban dinyanyikan oleh kaum wanita Dinyanyikan pada majlis perkahwinan/berkhatan/upacara lain bersifat keagamaan Pengaruh Islam juga sangat ketara dalamseni dikir Senikata lagu dalam dikir bercampur baur antara bahasa Melayu dengan bahasa Arab Kesenian ghazal berkembang di Johor Ghazal ialah sejenis puisi arab yang memujikebesaran Islam
Modul sejarah t4
86
BAB 9 : PERKEMBANGAN DI EROPAH PERUBAHAN MASYARAKAT DAN BUDAYA EROPAH 1. Senaraikan tiga peringkat zaman pertengahan [ms215] i. Peringkat awal (476-1050M) ii. Peringkat kemuncak (1050-1300M) iii. Peringkat akhir (1300 – 1450M) - muncul Zaman Renaissance (1350-1600M) - berlaku kegiatan penjelajahan dan penerokaan serta perkembangan ilmu - orang Eropah menyebarkan pengaruh mereka kepada dunia luar - diteruskan semasa zaman Revolusi Perindustrian dan Imperialisme
ZAMAN GELAP DAN CIRI-CIRINYA 2. Zaman Gelap merupakan peringkat awal Zaman Pertengahan. Zaman Peralihan dari Zaman Gelap ke Zaman Renaissance dikenali sebagai Zaman Kemuncak Pertengahan Bandingkan ciri-ciri Zaman Gelap dengan Zaman Kemuncak Pertengahan di Eropah. [ms 215] Zaman Gelap [ms 215] F1 Kemerosotan- mengalami kemerosotan dalam bidang ilmu pengetahuan, perdagangan dan kehidupan perbandaran F2 Pusat- tidak terdapat pentadbiran pusat yang berkesan F3 Mencedok- dunia Eropah telah mencedok banyak ilmu daripada dunia Islam F4 Rom Barat- apabila empayar Rom Barat runtuh, maka kuasa pusat yang mentadbir wilayah-wilayah juga musnah F5 Baron- muncul golongan baron (tuan tanah) F6 Petani- golongan petani terpaksa mencari perlindungan daripada tuan tanah F7 Cukai- sebagai tukaran, petani terpaksa membayar cukai yang tinggi kepada tuan tanah F8 Serah – petani yang tidak berkemampuan terpaksa menyerahkan tanah mereka kepada tuan tanah F9 Hamba- mereka terpaksa menjadi hamba F10 Raja- tuan tanah mendapat perlindungan daripada raja F11 Khidmat- tuan tanah dikehendaki memberikan khidmat atau membayar cukai kepada raja F12 Feudal- jalinan ikatan antara rakyat, tuan tanah dan raja ini membentuk sistem feudal F13 Gereja- Gereja Katolik merupakan institusi yang sangat berkuasa dan memiliki hartanah yang banyak F14 Akhirat – memberi fokus kepada kegiatan amalan agama dan pembelajaran ilmu akhirat sahaja F15 Kongkong- gerja sering dianggap mengongkong kehidupan masyarakat Eropah F16 Perdagangan- kegiatan perdagangan tidak meluas F17 Ganggu – perdagangan sering diganggu oleh orang gasar seperti Viking dan Magyar F18 Islam – perdagangan di Timur Jauh dan kawasan Mediterranean dikuasai oleh orang Islam F19 Pertanian- terpaksa menumpukan kepada kegiatan pertanian F21 Barter- perdagangan barangan pertanian dilakukan secara pertukaran barang (barter) kerana mata wang terhad
Modul sejarah t4
Zaman Kemuncak Pertengahan [ms216] F1 gereja- gereja mula memaminkan peranan sebagai institusi yang universal serta menjadi ejen penyatuan F2 ekonomi- berlaku perubahan ekonomi yang ketara hasil pertambahan penduduk, peningkatan aktiviti pertanian dan kemunculan perdagangan F3 bandar- muncul bandar-bandar seperti venice, Milan dan Florence F4 kelas pertengahan- lahir kelas pertengahan yang terdiri daripada artisan, pedagang dan ahli perbankan F5 status sosial- tidak lagi bergantung kepada pemilikan tanah tetapi kekayaan F6 rakyat- perubahan politik berlaku apabila rakyat mula terlibat dalam kegiatan atau urusan politik F7 parlimen- diwujudkan bagi memenuhi tuntutan rakyat F8 hak- memberikan hak politik kepada rakyat F9 hubungan- menjalinkan hubungan antara rakyat dengan pemerintah
87
ZAMAN RENAISSANCE (1350 - 1600) [SPM 2009] 1. Apakah maksud Renaissance? [ms 217] Kata Kunci Butiran F1 Itali Berasal daripada perkataan Itali, renisciment F2 lahir Bermaksud kelahiran semula F3 ilmu Merujuk kepada penghargaan semula ilmu yang telah dihasilkan oleh cendekiawan dan pejuang seni dalam tamadun Yunani dan Rom 2. Nyatakan ciri-ciri dan kesan Zaman Renaissance. Ciri-ciri [ms 217] F1 berfikir- Penonjolan terhadap keupayaan manusia berfikir untuk menyelesaikan permasalahannya F2 Humanisme- Aliran pemikiran ini dinamakan Humanisme F3 Petrarch- Bapa Humanisme ialah Francesco Petrarch F4 tokoh lain- Tokoh Renaissance lain seperti Niccolo Machiavelli dan Giovanni Bocacio F5 meneroka- kesungguhan manusia meneroka bidang dan kawasan baru F6 inkuiri- di dorong oleh semangat inkuiri atau semangat ingin tahu yang kuat F7 Itali- bermula di Itali dan berkembang ke Eropah Barat F8 bandar- di Itali muncul Bandar-bandar terkenal seperti Venice, Genoa, Florence, Rom dan Milan F9 perdagangan- Bandar ini menjadi pusat perdagangan antarabangsa F10 strategik- kedudukan Itali strategik kerana dikelilingi oleh Laut Mediterranean F11 persimpangan- Itali menjadi persimpangan utama dan pusat perdagangan antarabangsa F12 pelabuhan – Bandar perlabuhannya yang terkenal ialah Venice dan Genoa F13 pertembungan- berlaku pertembungan budaya, bahasa dan agama F14 idea baru- menjadikan Itali pusat perkembangan idea baru F15 pedagang kaya- aktiviti perdagangan membawa kemunculan pedagang kaya F16 mengindahkan- mereka menggunakan kekayaan untuk mengindahkan bandar F17 tumpuan - menjadikannya tumpuan para seniman dan cendekiawan F18 patron- pedagang kaya ini menjadi patron atau penaung kepada pelukis, ahli muzik, saintis dan penulis F19 Medici- antara patron yang terkenal ialah keluarga Medici di Florence F20 Paus- Paus di Rom turut juga menjadi penaung kepada para seniman dan cendekiawan F21 cabar – Paus tidak bersedia menaungi ahli sains dan matematik kerana khuatir akan mencabar pemikiran yang dibawa oleh Gereja katolik F22 empirikal- para saintis menekankan kaedah pemerhatian atau empirical serta penggunaan akal dan logik dalam menerangkan sesuatu fenomena alam F23 tradisional- sebaliknya pihak gereja menekankan penjelasan tradisional F24 Galilei – contohnya dalam kes Galileo Galilei yang menyatakan matahari merupakan pusat alam tetapi gereja menyatakan bumi adalah pusat alam, akibatnya beliau telah dikenakan tahanan rumah F25 seni- gereja member tumpuan kepada seni lukis dan seni ukir sahaja F26 Julius II- contohnya Paus Julius II telah mengupah Leonardo da Vinci, Raphael dan Michelangelo mencantikkan dan menghias gereja dan katedral di Rom dengan ukiran dan lukisan F27 katedral – Katedral St. Peter telah dibina F28 pindah – pusat sni Renaissance berpindah dari Florence ke Rom F29 kumpulan –pada zaman pertengahan, sumbangan individu daripada golongan pelukis dan pengukir ini tidak terserlah kerana mereka bekerja secara berkumpulan F30 bersendirian- keadaan ini berubah apabila mereka bekerja secara bersendirian F31 individualisme- lahir semangat individualisme F32 pendidikan- penekanan kepada keupayaan individu membawa perubahan kepada konsep pendidikan F33 intelektual- pembinaan kemahiran dalam semua aspek intelektual serta fizikal adalah digalakkan di kalangan individu F34 da Vinci – contohnya Leonardo da Vinci terkenal sebagai manusia ideal dan versatil kerana menguasai ilmu seni bina, seni lukis, seni ukir, kejuruteraan, botani, falsafah, geografi, perang dan strategi ketenteraan. Kesan [ms 219] F1 monarki baru- kemunculan monarki baru F2 kekuatan- kekuatan dan kekuasaan diasaskan kepada kerajaan pusat dan kesatuan kebangsaan F3 cukai- diperkukuhkan dengan amalan pembayaran cukai secara langsung kepada kerajaan pusat F4 raja- apabila kuasa raja bertambah kukuh, maka kuasa greja dan golongan bangsawan akan berkurang F5 sara diri- kegiatan ekonomi sara diri kian pupus F6 perdagangan- sistem perdagangan tempatan dan antarabangsa semakin berkembang dan meluas F7 penjelajahan- menimbulkan kegiatan penjelajahan dan penerokaan
Modul sejarah t4
88
F8 bidang- berkembang seiring dengan bidang matematik, geografi , kartografi (teknik melukis peta) dan astronomi F9 objektif- ciri-ciri inkuiri, keobjektifan dan eksperimen merintis kepada perkembangan ilmu sains seperti biologi, fizik, kimia dan perubatan F10 gaya hidup- dari segi sosial, berlaku perubahan dalam pemikiran dan gaya hidup manusia F11 emosi- manusia lebih bersedia menzahirkan emosi mereka melalui muzik, lukisan dan ukiran F12 keyakinan diri- dari segi psikologi, unsur ini berjaya memupuk dan mealahirkan budaya yang menyuburkan keyakinan diri F13 logik- perubahan sikap masyarakat terhadap pendidikan yang menekankan pemikiran logic, saintifik, falsafah dan metafizik F14 tanggungjawab sosial- serta tanggungjawab sosial seseorang terhadap masyarakat F15 keupayaan minda- melahirkan „manusia Renaisssnce‟ yang mempergunakan sepenuhnya keupayaan minda dalam pelbagai bidang ilmu pengetahuan bagi memajukan kehidupan manusia F16 inkuiri- kita harus mempunyai sifat inkuiri F17 berani- berani meneroka perkara dan bidang baru untuk mencapai kejayaan dalam semua jurusan
GERAKAN REFORMATION [ms 220] 1. Apakah maksud Reformation? [ms 220] Kata Kunci Butiran F1 perubahan Berasal daripada perkataan „reform‟ yang bermaksud melaksanakan perubahan atau pembaharuan terhadap sesuatu F2 baru untuk menghasilkan sesuatu yang lebih baik atau membentuk sesuatu yang baru F3 Kristian Mempunyai kaitan dengan agama Kristian 2. Nyatakan ciri-ciri dan kesan Zaman Reformation. [ms221] Ciri-ciri F1 kritikan- kritikan terhadap gereja yang meningkatkan usaha pembangunan keduniaan untuk menjadikan Rom sebagai pusat kekuasaan yang terkuat di bahagian tengah Itali F2 kepincangan- banyak kepincangan, rasuah dan penyelewengan telah berlaku F3 mempersoalkan- ramai ahli masyarakat mula mempersoalkan kedudukan dan amalan Gereja Katolik F4 cara hidup- mereka berpendapat cara hidup yang menjadi amalan golongan penguasa Gereja Katolik tidak selari dengan apa yang dianjurkan dalam kitab Bible F5 bangsawan- mereka dikatakan lebih cenderung mengamalkan gaya hidup para pemerintah dan bangsawan dan tidak mencerminkan kehidupan keagamaan F6 indulgences- terdapat unsur penyelewengan seperti penjualan Indulgences iaitu surat pengampunan dosa F7 mesin cetak- Reformation bermula di Jerman kerana gerakan Renaissance di sini bersifat keagamaan tetapi gerakan di Itali bersifat keduniaan F8 Bible- ini dibantu oleh mesin cetak ciptaan Johann Gutenberg yang membolehkan Bible dihasilkan dengan cepat dan murah F9 Luther- Martin Luther telah menentang amalan Indulgences F10 rohani- Luther percaya manusia harus bergantung kepada kekuatan rohani F11 mencabar- pendirian Luther mencabar kedudukan gereja dan institusi paderi F12 Protestant- pendirian dan ajaran Luther dikenali sebagai mazhab Protestant )mazhab Lutheran) yang bermaksud membantah F13 Calvin – selepas Luther mati, gerakan ini dipimpin oleh John Calvin F14 Conter – ada pihak yang masih mempertahankan kewibawaan Gereja Katolik dan golongan ini mengendalikan Counter Reformation (menahan atau bertindak menentang sesuatu yang baru) Kesan F1 berpecah- dari segi agama, Negara Eropah berpecah dan berperang mengikut mazhab masing-masing F3 perbalahan- perbalahan agama mengakibatkan kemusnahan dan peperangan F4 toleransi- kesan jangka panjang ialah timbul sikap toleransi antara penganut pelbagai mazhab Kristian dari segi mempergiatkan pendidikan dan fahaman mereka F6 dicabar- kuasa gereja telah dicabar secara terbuka F7 bebas- kuasa gereja terhadap kerajaan atau monarki berkurang kerana monarki ingin bebas daripada penguasaan Paus di Rom F8 Raja Henry VIII- contohnya semasa pemerintahan Raja Henry VIII, raja menjadi ketua kerohanian Gereja Protestant Anglican
Modul sejarah t4
89
PENJELAJAHAN DAN PENEROKAAN (SPM 2010) 1. Bagaimanakah orang Eropah berjaya menyelesaikan masalah yang menyekat perkembangan ekonomi mereka? [ms223] Baru – penjelahan dan penerokaan merupakan kegiatan para pelaut Eropah mencari laluan baru di lautan luas bagi membolehkan mereka menuju ke Timur Sains – kejayaan sains dan teknologi pada Zaman Renaissance membantu kegiatan penerokaan dan penjelajahan Eropah Istanbul – sebelum ini, mereka hanya mendapatkan barangan dari Timur di Istanbul Turki – apabila Istanbul ditawan oleh Turki, menyebabkan orang Eropah menghadapi masalah untuk mendapatkan barangan melalui jalan ini Alternatif- mereka berikhtiar mencari laluan alternatif ke Timur Meneroka – ini mendorong mereka meneroka Lautan Atkantik dan berjaya menjadi laluan mereka ke Timur Berani – ini membuktikan mereka berani dan bersikap optimistik
PENEMUAN JALAN LAUT DAN DUNIA BARU 1. Nyatakan sebab-sebab dan kesan penjelajahan terhadap masyarakat setempat.[ms223] (SPM 2010) Sebab-sebab Penjelajahan F1 desakan - desakan ekonomi dan semangat keagamaan F2 barangan- ingin mendapatkan barangan seperti emas, sutera dan rempah rarus dari Timur F3 galakan Raja- Raja Sepanyol dan Raja Portugal memberi galakan F4 Sepanyol – menumpukan penerokaannya ke Amerika Latin dan menjelajah ke Timur F5 Portugal- lebih awal sampai ke Timur dan juga mempunyai kepentingan di Amerka Latin F6 bersaing- kedua-duanya bersaing untuk mendapatkan tanah jajahan F7 Paus- pihak Paus di Rom menggesa kedua-duanya menetapkan kawasan pengaruh masing-masing F8 Tordesillas- Perjanjian Tordesillas ditandatangani F9 Portugal- kawasan ke Timur dari kepulauan Tanjung Verde dan Hindia Barat di Lautan Atlantik dianggap kawasan Portugal F10 Sepanyol- kawasan ke barat dianggap kawasan Sepanyol F11 Columbus- antara pelaut unggul ialah Christopher Columbus dan orang Eropah pertama sampai ke Amerika F12 Magellan- dalam pelayaran ke Timur, pelayar terkenal ialah Ferdinand Magellan tetapi telah di bunuh di sebuah pulau di Filipina F13 rempah- perdagangan rempah ratus dan sutera memberi keuntungan yang besar F14 Kristian- untuk menyebarkan agama Kristian ke seberang laut F15 monarki baru- monarki baru di England, Perancis dan Belanda menggalakkan penjelajahan dan penerokaan ke seberang laut F16 kebanggaan- semangat kebanggaan bangsa mendorong orang Eropah untuk menjelajah dunia di luar Eropah F17 3G- penjelajahan orang Eropah dirumuskan dengan kata-kata ”gold, glory and gospel”. Kesan-kesan Penjelajahan Terhadap Masyarakat Setempat F1 perjanjian- dari segi politik, banyak penguasa tempatan terpaksa membuat perjanjian dengan wakil kuasa Eropah F2 iktiraf- mengiktiraf kekuatan kuasa Eropah F3 berpiagam- wakil kuasa Eropah ini terdiri daripada syarikat berpiagam iaitu Syarikat Hindia Timur Belanda (VOC), Syarikat Hindia Barat Belanda (WIC) dan Syarikat Hindia Timur Inggeris (EIC) F4 pembekal- dari segi ekonomi, daerah di luar Eropah telah nejadi pembekal kepada keperluan masyarakat di Eropah F5 emporium- pusat emporium dunia seperti Goa dan Melaka telah dikuasai oleh Portugal F6 memperkaya- barangan yang dibawa dari Timur telah memperkaya ekonomi dan gaya hidup masyarakat di Eropah F7 jalan pelayaran- jalan pelayaran di Lautan Hindi dan Asia Tenggara telah dikuasai oleh Portugal F8 gaya hidup- dari segi sosial, masyarakat tempatan telah ula terpengaruh dengan gaya hidup orang Eropah F9 Kristian- di banyak daerah, masyarakat peribumi juga menerima agama Kristian yang dibawa oleh mubaligh Kristian F10 Dunia Baru- penjelajahan Sepanyol telah merubah keadaan serta kehidupan di Dunia Baru dan Asia F11 Aztec- di Amerika Tengah dan Selatan, Sepanyol telah berperang dan menakluk Mexico dengan menundukkan tamadun Aztec F12 Inca- menakluk Peru dengan menghapuskan tamadun Inca
Modul sejarah t4
90
F13 baru – penghijrahan beramai-ramai orang Sepanyol ke Amerika Latin telah mewujudkan sebuah masyarakat baru di wilayah tersebut F14 emas- Amerika Latin (Dunia Baru) menjadi tempat untuk mendapatkan emas dan perak F15 gereja – bagi golongan gereja, Dunia Baru dianggap tempat untuk menyebarkan agama Kristian F16 buruh- para pemodal Sepanyol telah mengeksploitasi buruh peribumi untuk bekerja di lombong dan ladang mereka F17 Brazil – Brazil telah dijajah dan dipengaruhi oleh Portugal F18 Filipina – dipengaruhi oleh Sepanyol F19 Melaka dan Goa – diduduki oleh Portugal
Modul sejarah t4
91
REVOLUSI PERTANIAN DAN REVOLUSI PERINDUSTRIAN PERKEMBANGAN BIDANG PERTANIAN 1. Bagaimanakah Revolusi Pertanian dapat mengeluarkan makanan secara besar-besaran? [ ms 227] Kata Kunci Butiran F1 tanah Perubahan dalam sistem penggunaan dan pemilikan tanah F2 kaedah Penggunaan kaedah atau teknik saintifik F3 penanaman Penanaman yang efisien F4 peralatan Penggunaan peralatan baru F5 baja Penggunaan baja F6 pemasaran Kaedah pemasaran produk pertanian secara lebih meluas dan berkesan Kaedah dan Ciptaan Baru dalam Pertanian
Pemilikan Tanah Persendirian 2 sistem – pemilikan tanah persendirian dan pemilikan tanah awam Persendirian – pemilikan tanah persendirian dipunyai oleh golongan kaya Awam- sebenaranya milik perseorangan tetapi dibenarkan untuk kegunaan rakyat biasa Guna – digunakan untuk bercucuk tanam secara kecil-kecilan, memelihara ternakan, memburu binatang dan memancing Pertanian – pemilik tanah awam mahu memanfaatkannya untuk pengeluaran pertanian secara besar-besaran Akta – hampir 500,000 ekar tanah dipagari melalui Akta Pemagaran Tanah Kesannya : i. Tersedia kawasan yang luas untuk penanaman secara besarbesaran (ladang) ii. rakyat biasa yang dahulunya bergantung pada tanah awam untuk menampung kehidupan telah kehilangan punca rezeki Ladang – petani kecil-kecilan ini telah menjadi buruh ladang Kilang – selepas Revolusi Perindustrian, mereka berhijrah ke bandar dan menjadi buruh kilang
Kaedah – kaedah dan ciptaan peralatan membolehkan penanaman dilakukan secara lebih efisien dan produk dihasilkan lebih lumayan Bergilir – penanaman secara bergilir Berterusan - menggunakan sebidang tanah secara berterusan sepanjang tahun Berbeza- menanam jenis tanaman yang berbeza mengikut musim Subur- tanaman yang berbeza menggunakan nutrien tanah yang berbeza maka semua tanaman dapat tumbuh dengan subur Kosong – tiada tanah yang perlu ditinggalkan kosong Baru – tanaman baru turut diperkenalkan seperti turnip dan ubi kentang Tull – peralatan yang dicipta oleh Jethro Tull untuk kegunaan menggali dan menugal
Modul sejarah t4
92
Pertanian Komersial Kuantiti – apabila cara menanam telah direvolusikan maka kuantiti hasil pertanian dapat dipertingkatkan Baja – baja asli mula digunakan secara neluas Subur – menjadikan tanaman lebih subur dan hasil pertanian bertambah Lebihan – peningkatan kuantiti dan kualiti hasil pertanian ini membawa kepada lebihan produk Dagang- lebihan tersebur didagangkan
PERKEMBANGAN BIDANG PERINDUSTRIAN 1. Bagaimanakah Revolusi Pertanian dapat memberi sumbangan kepada pertumbuhan dan perkembangan Revolusi Perindustrian? [ ms 230] Kata Kunci Butiran F1 modal Penyediaan modal F2 melabur Peladang kaya telah melaburkan lebihan modal mereka dalam bidang perindustrian F3 risiko Menggambarkan perubahan sikap dan sanggup menanggung risiko untuk melaburkan modal dalam bidang baru yang belum menjanjikan pulangan F4 makanan Menyediakan bahan makanan untuk menampung permintaan dan keperluan para pekerja kilang yang kian meningkat F5 dana Dana pengimportan makanan dari luar dapat diselamatkan dapat dilaburkan bagi membantu pertumbuhan dan perkembangan industri di dalam negara F6 asas Rekaan dalam bidang sains dan teknologi F7 usahawan Semangat dan kegiatan keusahawanan seperti James Watt dan Boulton yang mencipta enjin berkuasa wap
Peralihan daripada Industri Desa kepada Perkilangan Kecil – sebelum Revolusi Perindustrian, produk atau barangan dihasilkan secara kecilkecilan dengan menggunakan tenaga manusia Mesin – apabila mesin digunakan, pengeluaran barangan dihasilkan secara besar-besaran melebihi paras keperluan Komersial – lebihan produk telah diperdagangkan atau dikomersialkan Maksud revolusi: i.perubahan dalam teknik pengelauran ii. skala pengeluaran yang bertambah besar iii. aktiviti mengkomersialkan barangan yang dihasilkan
Pengkhususan Pengeluaran Modal – pembelian mesin memerlukan modal yang tinggi Khusus – ini menyebabkan pemodal perlu menkhusus dalam satu bidang sahaja seperti tekstil Mahir – majikan dan pekerja kian mahir dalam bidang yang dipilih Pengalaman – dapat menimba pengalaman untuk membaiki prestasi Tingkat - kuantiti dan kualiti barang dapat dipertingkatkan Pasar – apabila kuantiti produk meningkat maka dapat dipasarkan secara meluas di dalam negeri dan luar negara
Modul sejarah t4
Penggunaan Teknologi Manusia – sebelum teknologi baru diperkenalkan, peralatan menggunakan tenaga manusia, bintanag atau air Mesin – apabila mesin digunakan, barangan dapat dikeluarkan dalam kuantiti yang banyak Murah – kos pengeluaran menjadi murah Mudah – barangan murah mudah dipasarkan kepada masyarakat umum termasuk golongan miskin Komersial – barangan ini boleh dikomersialkan pada peringkat antarabangsa Untung – para usahawan boleh mendapat untung yang lumayan Tenaga wap – penghasilan tenaga wap dipermudahkan dengan proses pembakaran arang batu Newcomen – mesin rekaan John Newcomen telah memanfaatkan tenaga wap hasil pembakaran arang batu Pengangkutan – penggunaan kuasa wap amat membantu perkembangan pengangkutan seperti kereta api dan kapal laut Enjin – jentera atau enjin kereta api dan kapal laut menggunakan tenaga wap yang dihasilkan daripada pembakaran arang batu
93
Pertanian Sebagai Punca Ekonomi Komersial – kegiatan pertanian telah dikomersialkan Bijirin- kegiatan utama ialah penanaman bijirin seperti gandum, rye, jagung dsb Eksport – lebihan hasil dieksport Pedagang – ini membolehkan para peladang menjadi pedagang antarabangsa Makanan – Revolusi Pertanian menyediakan makanan yang cukup Buruh – menyediakan tenaga buruh yang banyak untuk perkembangan perindustrian Perindustrian – dengan Revolusi Perindustrian, kegiatan pembuatan dan pengilangan telah menggantikan kegiatan pertanian sebagai bidang utama ekonomi negara Sosial – berlaku perubahan sosial seperti kedudukan tuan tanah telah diganti oleh para pengusaha dan pemilik kilang sebagai tokoh utama dalam masyarakat Kemunculan Golongan Buruh dan Majikan
Peningkatan Perdagangan Antarabangsa Dalam – lebihan hasil tidak dapat dipasarkan semuanya dalam negara Antarabangsa- produk itu diperdagangkan pada peringkat antarabangsa Untung – keuntungan dapat dimaksimumkan Britain – dapat mengendalikan aktiviti perdagangan dengan mudah kerana merupakan negara penjajah dan kuasa maritim yang ulung Dua – perdagangan antarabangsa mencakupi eksport dan import Bahan mentah – memerlukan bahan mentah yang banyak dan berterusan Pengangkutan – sistem pengangkutan dalam negara dan antarabangsa perlu dipertingkatkan dan diperkembangkan Modal – Britain mengeksport modal ke seberang laut untuk kegiatan ekonomi KESAN REVOLUSI PERTANIAN DAN REVOLUSI PERINDUSTRIAN [ms 234]
Buruh – muncul golongan buruh ladang untuk tuan tanah dan buruh kilang untuk mengendalikan mesin Tekstil – kilang yang paling banyak ialah kilang tekstil Layanan – pada peringkat awal, golongan buruh tidak mendapat layanan atau pembelaan yang sewajarnya Sesuai - mereka tidak dapat menyesuaikan diri dengan perubahan sosial dan ekonomi Mesin – penggunaan mesin menyebabkan kemahiran para penenun dan tukang jahit tidak diperlukan Protes – pekerja mahir telah memprotes dan memusnahkan mesin-mesin pemidang yang digunakan dalam pembuatan stoking dan renda Luddite – gerakan ini dinamakan Pergerakan Luddite Akta – terdapat Akta Antipenggabungan yang melarang para pekerja bergabung atau menjalankan sebarang tindakan bagi mendapatkan gaji atau layanan yang lebih baik daripada majikan Eksploit – kanak-kanak bawah 10 tahun dieksploit di kilang tekstil dan di lombong arang batu Masa – masa bekerja juga melebihi 10 jam sehari Bebas – majikan yang terpengaruh dengan ekonomi bebas tidak mahu campur tangan kerajaan Gaji – paras gaji dan amalan perburuhan ditentukan oleh faktor permintaan dan penawaran Kesatuan – pada tahun 1824, Akta Antipenggabungan dimansuhkan dan penubuhan Kesatuan Sekerja diizinkan
Modul sejarah t4
94
Kemajuan Bidang Pengangkutan Domestik – pengangkutan domestik di Britain bergantung kepada kereta kuada dan baj Jalan raya- bagi memudahkan perjalanan darat, sistem jalan raya telah dibaiki Kereta api – dengan rekaan enjin berkuasa wap, gerabak kereta api dapat dipacu dengan lebih laju Banyak - boleh menarik lebih banyak gerabak bagi mengangkut barangan dan pekerja kilang Rel- rel kereta api ditukar daripada kayu kepada besi dan kemudiannya keluli Kapal laut – dikemudikan oleh jentera berkuasa wap
IMPERIALISME BARAT DI ASIA [ms 237] 1. Apakah faktor-faktor yang mendorong kedatangan kuasa-kuasa Barat ke Asia Tenggara dan kesan-kesan yang ditinggalkan oleh penjajah? (10 markah) [ms 237] Faktor-faktor F1 bahan mentah- untuk mendapatkan bahan mentah seperti rempah ratus, emas dan perak F2 pasaran- mendapatkan pasaran bagi hasil pengeluaran industri F3 pengangkutan- berlaku revolusi pengangkutan dengan sistem jalan kereta api dan ciptaan kapal wap F4 perhubungan- memudahkan perhubungan dan mempercepat perjalanan F5 teknologi- negara Eropah mempunyai teknologi yang melebihi negara Asia dan Afrika F6 lumba- Negara Eropah saling berlumba untuk mendapatkan daerah masing-masing di Asia dan Afrika F7 tarif- negara Eropah dan Amerika Syarikat melindungi industri mereka dengan peraturan tarif masingmasing F8 Britain – terpaksa mencari pasaran di Asia dan Afrika kerana barangannya tidak dapat dieksport ke Amerika dan Eropah dengan mudah F9 tamadun- terdapat masyarakat Barat berhasrat untuk menyebarkan pengaruh tamadun dan agama mereka ke seberang laut F10 perlumbaan- wujud perlumbaan di kalangan negara Barat dalam kegiatan menakluk kawasan di luar Eropah F11 status- kuasa Barat menganggap pemilikan tanah jajahan sebagai satu status atau symbol yang menandakan bahawa mereka sudah menjadi sebuah kuasa yang kuat F12 tanggungjawab-menganggap usaha mengembangkan tamadun di luar Eropah sebagai tanggungjawab mereka F13 Inggeris – the white’s man burden F14 Perancis – mission civilisatrice F15 Jerman- tugas menyebarkan budaya F16 Amerika – the blessings of the Anglo-Saxon protection Kesan-kesan POLITIK F1 drastik- sistem pemerintahan dan pentadbiran telah mengalami perubahan yang drastik F2 penasihat- pemerintah tempatan terpaksa menerima penasihat dan pentadbir dari Barat F3 ditukar- perundangan peribumi telah diubahsuai atau ditukar agar menyerupai system Barat F4 saing – persaingan kuasa-kuasa Barat berlaku di Asia F5 Inggeris – campur tangan di Tanah Melayu, Burma, India dan China F6 pecah perintah- Kepulauan Melayu dan Asia telah dipecah perintah oleh Barat iaitu Inggeris (Tanah Melayu), Belanda (Indonesia), Perancis (Indo China) dan Amerika (Filipina) EKONOMI F7 struktur- ekonomi peribumi distrukturkan agar dapat member manfaat kepada ekonomi negara metropolitan F8 komersial- di Tanah Melayu, kegiatan penanaman getah dan perlombongan bijih timah telah dikomersialkan bagi memenuhi keperluan industri di Britain SOSIAL F9 pendidikan Inggeris- sistem pendidikan Inggeris diperkenalkan F10 bandar- terhad di kawasan Bandar F11 asas- dikhususkan untuk memberikan pendidikan asas F12 latih- melatih golongan pentadbir rendahan bagi keperluan pentadbiran British sahaja F13 import buruh- mengimport buruh dari Negara lain untuk menjadi tenaga kerja bagi keperluan ekonomi komersial mereka F14 demografi- membawa peruabahan kepada demografi dan komposisi etnik di banyak Negara yang telah dijajah oleh kuasa Barat SOALAN KBKK Bagaimanakah kuasa Barat dapat membawa Eropah keluar daripada Zaman Gelap? [ms240] i. Semangat inkuiri ii. Sifat kepercayaan diri iii. Keghairahan menjelajah iv. Idea yang imaginatif v. Kegiatan yang inovatif vi. Kegigihan dalam keusahawanan vii. Komitmen yang tinggi [mana-mana jawapan yang munasabah]
Modul sejarah t4
95
JAWAPAN BAB 9 1 2 3 4 5
B D B A A
6 7 8 9 10
A B C D C
11 12 13 14 15
B A D C B
16 17 18 19 20
C D A C D
Muka surat 220-222 Reformation merupakan satu gerakan penting yang berlaku di Eropah Barat pada abad ke-16. 1 (a)
Berikan maksud Reformation. Berasal daripada perkataan reform Bermaksud melaksanakan perubahan / pembaharuan terhadap sesuatu Menghasilkan sesuatu yang lebih baik / membentuk sesuatu yang baru Mempunyai kaitan dengan agama Kristian [ 2 markah ]
(b)
Nyatakan faktor pembentukan zaman Reformation. Pihak gereja meningkatkan usaha pembangunan keduniaan Pihak gereja mahu menjadikan Rom sebagai pusat kekuasaan yang terkuat di tengah Itali Menentang amalan rasuah Banyak kepincangan, rasuah dan penyelewengan berlaku Masyarakat mempersoalkan kedudukan dan amalan gereja katolik Gaya dan cara hidup penguasa gereja Katolik yang tidak selari dengan apa yang terdapat dalam kitab Bible Penguasa gereja Katolik cenderung mengamalkan gaya hidup pemerintah dan golongan bangsawan Gaya hidup penguasa gereja tidak begitu mencerminkan kehidupan keagamaan Amalan penjualan sijil indulgence iaitu surat pengampunan [ 3 markah ]
(c)
Jelaskan kesan gerakan Reformation. Agama Kristian terpecah kepada dua mazhab utama iaitu Katolik dan Protestan Negara Eropah berpecah dan berperang mengikut mazhab masing-masing Dalam jangka masa panjang timbul sikap toleransi antara penganut berbagai mazhab Kristian Mempergiatkan pendidikan dan penyebaran fahaman mereka Kuasa gereja telah dicabar secara terbuka Kuasa gereja terhadap kerajaan atau monarki baru semakin kurang Monarki baru ingin membebaskan diri daripada penguasaan Paus di Rom Raja England ( Raja Henry VIII ) telah membebaskan diri daripada Paus di Rom Baginda mengisytiharkan dirinya sebagai ketua kerohanian Gereja Protestan Anglican[ 3 markah ]
(d)
Namakan tokoh gerakan Reformation yang terlibat dalam kegiatan mencabar kedudukan Gereja dan institusi paderi di Eropah ketika itu. Martin Luther Huldreich Zwingli John Calvin [ 2 markah ]
Muka surat 223-226 2 Pada abad ke-16 berlaku gerakan penjelajahan dan penerokaan orang Eropah. (a) Namakan tokoh Portugal dan Sepanyol yang memainkan peranan penting dalam gerakan penerokaaan dan penjelajahan orang Eropah. Raja Sepanyol-Ratu Isabella Ferdinand Aragon Raja Portugal- Raja Henry Christopher Columbus Ferdinand Magellan Vasco da Gama [ 2 markah ]
Modul sejarah t4
96
(b)
Nyatakan sebab yang membawa kepada gerakan penjelajahan dan penerokaan orang Eropah. Orang Eropah ingin mendapatkan barangan seperti emas, sutera dan rempah ratus dari Timur Sepanyol dan Portugal ingin menyebarkan agama Kristian Kuasa Eropah saling bersaing antara satu sama lain untuk mendapatkan tanah jajahan Kemunculan monarki baru di England, Perancis dan Belanda turut menggalakkan penjelajahan Galakan daripada pemerintah seperti Raja Portugal dan Sepanyol Kesan Perjanjian Tordessilas Perdagangan rempah dan sutera mendatangkan keuntungan yang besar Semangat kebanggaan bangsa Slogan gold,glory and gospel [ 3 markah ]
(c)
Senaraikan syarikat berpiagam yang diwujudkan oleh kuasa-kuasa Eropah yang menjadi wakil di luar Eropah. Syarikat Hindia Timur Belanda (VOC) Syarikat Hindia Barat Belanda (WIC) Syarikat Hindia Timur Inggeris (EIC) [ 1 markah ]
(d)
Namakan dua pengkalan penjajah Inggeris di Asia. Goa Madras Culcutta Pulau Pinang Singapura Melaka Batavia Macao
(e)
[ 2 markah ]
Nyatakan kesan penjelajahan dan penerokaan Barat dari segi ekonomi. Daerah luar Eropah menjadi pembekal kepada keperluan masyarakat Eropah Pusat emporium seperti Goa dan Melaka dunia dikuasai Portugal Barangan dari Timur telah memperkaya ekonomi Eropah Barangan dari Timur mengubah gaya hidup masyarakat di Eropah Jalan perdagangan yang dikuasai orang Islam Arab kini dikuasai oleh Portugal Laluan perdagangan di Lautan Hindi dan Laut China Selatan hingga ke China dan Jepun di kuasai oleh Eropah [ 2 markah ]
ITEM ESEI Muka Surat 215 - 216 3 Ketika Islam dan umatnya mencapai zaman kegemilangan,dunia Eropah mengalami zaman kemerosotan yang dikenali sebagai Zaman Gelap. (a) Apakah ciri Zaman Gelap di Eropah?[ 8 markah ] F1 Kemerosotan dalam bidang ilmu pengetahuan F2 Kehidupan di bandar mengalami kemerosotan F3 - Kemerosotan dalam perdagangan kerana serangan orang Viking dan Magyar F4 Tidak wujud pentadbiran pusat yang kukuh dan berkesan F5 Ekonomi dan kehidupan masyarakat merosot F6 Kehidupan kacau bilau membawa kepada kemunculan golongan baron F7 Petani terpaksa mencari perlindungan daripada tuan tanah F8 Petani terpaksa membayar cukai kepada tuan tanah F9 Petani yang tidak mampu membayar cukai akan menyerahkan tanah kepada tuan tanah dan menjadi hamba F10 Baron mendapat perlindungan daripada raja F11 Baron membayar cukai kepada raja F12 Munculnya sistem feudal F13 Gereja Katolik merupakan institusi yang amat berkuasa F14 Institusi gereja memiliki harta yang banyak F15 Gereja memberikan tumpuan kepada kegiatan amalan agama dan pembelajaran ilmu akhirat sahaja F16 Kehidupan masyarakat Eropah dikongkong oleh gereja F17 Mereka terpaksa menumpukan kegiatan ekonomi kepada sektor pertanian
Modul sejarah t4
97
F18 F19 -
Perniagaan barangan pertanian menerusi sistem tukaran barang Penggunaan mata wang dalam perniagaan pertanian terhad
(b) Nyatakan persamaan masyarakat feudal di Eropah dengan masyarakat Melayu tradisional. [ 5 markah ] F1 F2 F3 F4 F5 F6
-
F7 F8 F9 F10 F11
-
(c) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F13
-
Raja merupakan golongan penaung utama dalam sesebuah negara Wujud golongan pemerintah (raja) dan golongan yang diperintah (rakyat) Raja/ istana memberikan perlindungan kepada tuan tanah ( pembesar) Tuan tanah/ pembesar memberikan perlindungan kepada petani ( rakyat ) Pembesar memberi khidmat kepada raja Tuan tanah boleh mengerahkan petani untuk memberikan khidmat semasa berlaku peperangan ( sistem kerah ) Tuan tanah mengutip cukai melalui sistem serah Terdapat hamba yang memberikan khidmat tenaga kepada golongan tuan tanah Raja memiliki tanah di negeri masing-masing secara mutlak Raja mengurniakan tanah kepada tuan tanah untuk diusahakan Tuan tanah dikehendaki memberikan khidmat kepada raja seperti menyertai pasukan tentera dan membayar cukai.
Jelaskan perubahan yang berlaku pada zaman kemuncak pertengahan[ 7 markah ] Gereja memainkan peranan sebagai institusi yang universal Gereja menjadi ejen penyatuan Berlaku perubahan ekonomi yang ketara Pertambahan penduduk Peningkatan aktiviti pertanian Kemunculan perdagangan Kemunculan bandar seperti Milan,Venice dan Florence Lahir kelas pertengahan yang terdiri daripada artisan, pedagang dan ahli perbankan Status sosial seseorang berasaskan kekayaan Rakyat mula terlibat dalam kegiatan atau urusan politik Parlimen diwujudkan bagi memenuhi tuntutan rakyat Memberikan hak politik kepada rakyat Menjalin hubungan rakyat dengan pemerintah
Muka Surat 225 – 229 4 Penjelajahan dan penerokaan merupakan kegiatan para pelaut Eropah mencari laluan baru di lautan luas bagi membolehkan mereka menuju ke Timur. (a) Apakah kesan penjelajahan orang Eropah terhadap masyarakat setempat.[ 6 markah ] F1 F2 F3 F4
-
F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12
-
F13
-
F14
-
Pemimpin tempatan terpaksa membuat perjanjian dengan kuasa Eropah Pemimpin tempatan terpaksa mengiktiraf kekuatan kuasa Eropah Secara tidak langsung mengiktiraf kekuatan kuasa Eropah Syarikat berpiagam telah berdagang dari Eropah hingga ke Carribean, Amerika Latin, Afrika, India, Asia Tenggara dan Asia Timur Daerah di luar Eropah telah menjadi pembekal kepada keperluan masyarakat Eropah Pusat emporium dunia seperti Goa dan Melaka telah dikuasai oleh Portugal Jalan pelayaran perdagangan di Lautan Hindi dan Asia Tenggara kini dikuasai oleh Portugal Masyarakat tempatan mula terpengaruh dengan gaya hidup orang Eropah Banyak daerah, masyarakat peribumi telah menerima agama Kristian Sepanyol telah berperang dan menakluk Mexico dengan menundukkan tamadun Aztec Sepanyol telah berperang dan menakluk Peru dengan menghapuskan tamadun Inca Penghijrahan beramai-ramai orang Sepanyol ke Amerika Latin telah mewujudkan sebuah masyarakat yang baru di wilayah tersebut Para pemodal Sepanyol telah mengeksploitasi buruh peribumi di Amerika Latin untuk bekerja di lombong dan ladang mereka Terdapat petempatan orang Sepanyol dan orang Portugis secara besar-besaran di Timur
Modul sejarah t4
98
(b) F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F13 F14 F15 F16 F17 F18 F19 F20 F21 F22 F23 F24 F25 F26 F27
Nyatakan sebab berlakunya Revolusi Pertanian di Britain.[ 10 markah ] Penggunaan dan pemilikan tanah persendirian Dua sistem pemilikan tanah Sistem pemilikan tanah persendirian/dipunyai golongan kaya Sistem pemilikan tanah awam/dimiliki orang perseorangan Mengikut adat kebiasaan rakyat biasa diizinkan meggunakan tanah awam Britain menghadapi pertambahan penduduk Hasil pertanian perlu dipertingkatkan Tuan tanah mahu memanfaatkan tanah awam bagi tujuan pengeluaran pertanian secara besarbearan Terdapat usaha tuan tanah untuk memagari tanah awam tersebut Parlimen meluluskan akta pemagaran tanah Kawasan yang lebih luas tersedia bagi penanaman secara besar-besaran/ladang Golongan petani kehilangan punca rezeki/menjadi sebahagian buruh ladang Kaedah dan ciptaan baru dalam pertanian Penanaman dilakukan secara lebih efisyen Produk dihasilkan dengan lebih lumayan Kaedah pertanian secara tanaman bergilir diperkenalkan Tanah dapat digunakan sepanjang tahun dengan jenis tanaman berbeza mengikut musim Kepelbagaian tanaman menyebabkan tanaman dapat tumbuh dengan subur Tanah tidak dibiarkan kosong Tanaman baru diperkenalkan seperti turnip dan ubi kentang Alatan yang dicipta oleh Jethro Tull untuk meggali dan menugal tanah Membolehkan banyak lubang digali secara serentak Penanaman biji benih dapat dilakukan dengan lebih pantas Pemasaran produk pertanian secara lebih meluas dan berkesan Baja asli digunakan secara meluas menyebabkan tanaman lebih subur Hasil pertanian bertambah Lebihan produk dapat diperdagangkan selain untuk keperluan harian -
Muka surat 238 dan KBKK (c) Kegigihan orang Eropah melakukan penjelajahan membawa kejayaan yang besar.Sebagai seorang pelajar, bagaimanakah anda boleh mencotohinya untuk mencapai kejayaan dalam pelajaran?[ 4 markah ] F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9
-
Mempunyai semangat inkuiri Percaya kepada diri sendiri Mempunyai idea yang imaginatif Kegigihan dalam keusahawanan Mempunyai komitmen yang tinggi Berani meneroka / mencuba sesuatu yang baru Mengeksport perubahan yang dibawa ke kawasan seberang laut Meminjam ilmu dari orang lain dan melakukan pengubahsuaian Bijak mencari peluang / ruang untuk memajukan diri (Mana-mana jawapan yang munasabah)
Modul sejarah t4
99
BAB 10 : DASAR BRITISH DAN KESANNYA TERHADAP EKONOMI NEGARA 1. Bandingkan ekonomi tradisional dengan ekonomi dagangan. [ms 244] EKONOMI TRADISIONAL F1 sara diri- sebelum kedatangan British, masyarakat Melayu menjalankan pelbagai aktiviti ekonomi sara diri seperti melombong, bercucuk tanam, memungut hasil hutan,dan menternak binatang F2 skala- pengeluaran di lakukan dalam skala kecil F3 teknologi- menggunakan teknologi yang mudah dengan peralatan asas sahaja seperti tajak, cangkul, tugal dan tenggala F4 modal- modal yang kecil F5 buruh- buruh yang terhad F6 pasaran- pasaran yang kecil F7 lebihan- lebihan pengeluaran digunakan semula oleh keluarga atau kumpulan masyarakat untuk tujuan pertukaran barangan, kenduri-kendara, pembayaran zakat, sedekah atau hadiah F8 simpan- lebihan pengeluaran juga disimpan untuk satu tempoh tertentu F9 padi- ini berlaku dalam aktiviti ekonomi yang bermusim seperti penanaman padi F10 kelangsungan- tujuannya ialah untuk kelangsungan makanan F11 tanaman lain- tanaman lain yang diusahakan seperti ubi, pisang dan kelapa F12 ternak- menternak binatang seperti ayam, itik,lembu dan kerbau F13 perairan- menggunakan sistem pengairan yang mudah berasaskan sumber air dari sungai atau hujan yang bermusim F14 ikan- kaedah penangkapan ikan berbeza-beza mengikut kawasan tangkapan seperti tali kail, bubu F15 tenaga- menggunakan tenaga binatang atau manusia dan bukannya mesin EKONOMI DAGANGAN F1 kegiatan- merujuk kepada kegiatan pertanian atau perlombongan yang melibatkan lebihan pengeluaran untuk tujuan pemasaran F2 skala- pengeluaran dalam skala besar F3 buruh- sumber tenaga buruh yang banyak F4 modal- modal yang besar F5 teknologi- teknologi yang lebih tinggi F6 pemasaran- pemasaran yang lebih luas F7 bijih-masyarakat Melayu telah memasarkan hasil bijih ke China, Jepun dan India F8 alatan – dibina untuk membuat gendang gangsa, alatan senjata dan alatan muzik seperti gong F9 pembesar Melayu- sebelum abad ke-19, lombong bijih timah dimiliki oleh golongan pembesar Melayu F10 mendulang- dikerjakan oelh buruh tempatan melalui kaedah mendulang di kawasan sungai F11 British- kedatangan British dan penguasaan mereka terhadap pelabuhan utama F12 dagangan- mewujudkan satu rangkaian ekonomi dagangan yang berkembang pesat F13 terpinggir- menyebabkan aktiviti ekonomi tradisional terpinggir dan ketinggalan F14 dwiekonomi- mewujudkan bentuk ekonomi duaan (dwiekonomi) yang bermaksud dua bentuk ekonomi secara serentak iaitu ekonomi sara diri dan ekonomi dagangan (komersial) F15 ketidakseimbangan- penumpuan ekonomi di negeri-negeri pantai barat mewujudkan ketidakseimbangan pembangunan dengan negeri-negeri di pantai timur F16 permintaan- wujud permintaan yang besar terhadap bijih timah maka keuntungannya dilaburkan semula untuk meningkatkan industri perlombongan F17 buruh Cina- buruh dari China di bawa masuk untuk sektor perlombongan dan pertanian 2. Huraikan tentang sistem pertanian komersial? [ms247] Eksport- pihak British memberi penekanan terhadap sektor pertanian berasaskan eksport Komersial – pertanian komersial dianggap penyumbang utama kepada sumber pendapatan kerajaan Tanaman – tanaman komersial yang digalakkan oleh British ialah ubi kayu, tebu, lada hitam, gambir, tembakau dan kopi Kangcu – di Johor, semasa pemerintahan Maharaja Abu Bakar, penanaman lada hitam dan gambir diusahakan secara besar-besaran melalui Sistem Kangcu Pemodal – para pemodal Eropah dan China banyak melibatkan diri dalam tanaman komersial Sebab – kerana mempunyai modal, teknologi, konsesi tanah yang luas dan tempoh pajakan yang lama Melayu – masyarakat Melayu masih terikat dengan ekonomi pertanian sara diri British – British memberi tumpuan kepada tanaman kopi dan tembakau China – pemoddal China mengusahakan gambir, lada hitam dan ubi kayu Getah – pada abad ke-20, pemodal British mula mengusahakan getah untuk tujuan eksport
Modul sejarah t4
100
3. Ceritakan tentang perusahaan getah di Tanah Melayu semasa penjajahan British. [ms247] Revolusi - Revolusi Perindustrian membawa permintaan yang tinggi terhadap getah yang digunakan dalam pelbagi industri terutamanya industri kereta Perkenal – bagi memenuhi permintaan ini, British memperkanalkan tanaman getah di Tanah Melayu Komersial – getah mula diperkenalkan sebagai tanaman komersial pada awal abad ke-20 Awal – pada peringkat awal, getah ditanam di halaman kediaman Residen Hugh Low di Kuala Kangsar, perak sebagai tanaman hiasan Ridley- Ridley dilantik sebagai Pengarah Botanical Garden di Singapura Yakin – beliau berusaha meyakinkan para peladang untuk menanam getah dengan mengadakan pameran dan mengagihkan benih getah secara percuma Ibidem – beliau berjaya menemui cara penorehan getah yang sesuai iaitu ibidem atau seperti bentuk tulang ikan kering yang tidak merosakkan pokok Pengguna – perkembangan industri pembuatan barangan pengguna seperti kasut, tayar basikal dan peralatan elektrik telah meningkatkan permintaan getah Tinggi – ini menyebabkan harga getah melambung tinggi Asing – kemasukan modal asing iaitu modal milik pelabur Eropah merupakan faktor utama perkembangan perusahaan getah di Tanah Melayu Syarikat- antara syarikatnya ialah Harrisons and Crosfield, Guthrie dan Sime Darby Ladang baru – kemasukan syarikat dan modal asing ini menyebabkan lebih banyak ladang baru dibuka Dasar – dasar British yang memberikan galakan dan sokongan kepada pemodal asing turut memainkan peranan dalam perluasan kawasan tanaman getah Sewa – British menyediakan kadar sewa tanah dan tarif yang rendah kepada peladang yang ingin mengusahakan tanaman getah Infrastruktur – infrastruktur seperti jalan raya dan jalan kereta api dibina untuk menghubungkan kawasan pertanian komersial dengan pelabuhan dan pusat pentadbiran Komprador – golongan pengusaha ini ibarat komprador kepada British Pekerja asing- British membawa masuk pekerja asing dari selatan India untuk bekerja dengan bayaran gaji yang murah Kurang – tujuannya adalah untuk mengatasi masalah kekurangan tenaga buruh di ladang-ladang getah Merosot – industri getah mengalami kemerosotan semasa zaman kemelesetan ekonomi dunia Jaringan - ini menunjukkan ekonomi Tanah Melayu terikat dan dirangkumkan dalam satu jaringan ekonomi dunia yang lebih besar Stevenson – Rancangan Sekatan Stevenson diperkenalkan bagi menahan kejatuhan harga getah Had- untuk mengehadkan pengeluaran getah oleh negara pengeluar 4. Ceritakan tentang industri perlombongan di Tanah Melayu. [ms 250] Melayu – perlombongan telah lama dijalankan oleh orang Melayu dan telah menjadi kegiatan ekonomi dagangan yang penting Bumi Emas – Tanah Melayu kaya dengan pelbagai hasil galian seperti emas, bijih timah,arang batu, bauksit, antimoni dan bijih besi sehingga digela Suvarnabhumi (Bumi Emas) Timah – perusahaan bijih timah menjadi perhatian British keranan mendatangkankeuntungan yang lumayan berdasarkan permintaan yang tinggi pada peringkat antarbangsa Eropah – ini membawa kepada penglibatan pemodal Eropah dalam bidang perlombongan yang telah pun diusahakan oleh orang Melayu China – penglibatan pengusaha dari China dalam sektor perlombongan bijih timah mulai pertengahan abad ke-19 Pantau – pada peringkat awal, pengusaha China ini dipantau sepenuhnya oleh para pembesar Melayu Menguasai – pembesar Melayu menguasai perlombongan bijih timah Kebenaran – pengusaha dari China mesti terlebih dahulu mendapatkan kebenaran para pembesar Melayu untuk mengusahakan perlombongan Jual – pembesar Melayu pula akan memastikan hasil bijih yang dilombong dijual semula kepada mereka Harga – harga bijih akan ditentukan oleh para pembesar Melayu itu sendiri Eropah – pada awal abad ke-20, industri perlombongan bijih timah mula dikuasai oleh pelombong dari Eropah Modal – pemodal Eropah mampu bersaing dengan pemodal dari China kerana mempunyai modal bagi penggunaan kapal korek yang membolehkan aktiviti perlombongan dilakukan secara besar-besaran Intensif- perusahaan bijih timah berubah daripada intensif buruh kepada intensif modal Enakmen – beberapa enakmen dan undang-undang telah digubal dn diluluskan bagi mewujudkan penguasaan kerajaan kolonial British pada semua peringkat perusahaan melombong bijih timah Pajak – terdapat pembesar Melayu yang mengambil jalan mudah untuk mendapatkan keuntungan dengan memajakkan lombong mereka kepada saudagar China dari Negeri-Negeri Selat kerana mereka tidak mempunyai modal
Modul sejarah t4
101
PENGGUNAAN BURUH LUAR KEMASUKAN BURUH DARI C HINA [MS 253] 1. Sistem Tiket Kredit kheh tau- kheh tau (ketua) akan mengumpulkan bakal imigran ke Tanah Melayu dari kampungkampung di China bayar – ketua ini akan dibayar sejumlah wang bagi setiap imigran yang dibawa sin kheh- bakal-bakal imigran ini dipanggil sin kheh pengawasan- golongan imigran ini diletakkan di bawah pengawasan nakhoda kapal atau agensi buruh yang biasanya telah menerima bayaran daripada bakal majikan perjanjian- sin kheh perlu membuat perjanjian secara lisan atau bertulis untuk menjelaskan hutang mereka dengan cara bekerja dengan majikan berkenaan dalam satu tempoh tertentu tiket- mereka akan dibekalkan dengan tiket yang menunjukkan pelabuhan yang mereka akan tuju serta keterangan sama ada mereka bebas atau berhutang orang tengah- sin kheh ini akan diambil oleh pemborong buruh (orang tengah) yang akan mendapatkan majikan untuk mereka dengan bayaran tertentu pelindung buruh- jawatan pelindung buruh dari China telah diwujudkan di Tanah Melayu untuk mengawasi kemasukan buruh dan imigran dari China undang-undang- beberapa undnag-undang dan tindakan telah diluluskan untuk membaiki sistem pengambilan buruh 2. Sistem Pengambilan Kakitangan hantar pegawai- majikan yang memerlukan buruh akan menghantar pegawainya ke China untuk mendapatkan buruh majikan biayai- segala tambang dan pembelanjaan buruh akan dibiayai oelh majikan mengiringi- pegawai yang dihantar akan bertanggungjawab untuk mengiringi buruh-buruh tersebut sehingga mereka sampai di tempat majikannya 3. Sistem Pengambilan Rumah Kongsi pegawai di China- pengambilan buruh dilakukan oleh pegawai di negara China yang dilantik oleh sesebuah rumah kongsi pegawai biayai- pegawai tersebut akan membiayai segala perbelanjaan buruh-buruh tersebut sehinggalah mereka sampai ke rumah kongsi du Tanah Melayu serah- apabila buruh telah diserahkan, pembawa buruh akan dibayar dengan kadar tertentu seperti yang telah dipersetujui
KEMASUKAN BURUH DARI I NDIA [MS 254] 1. Sistem Buruh Bebas datang sendiri- datang sendiri dengan biaya masing-masing diaturkan- kedatangan mereka diaturkan oleh orang dan kumpulan tertentu kerana kepentingan ekonomi bebas- setelah tiba di Tanah Melayu, mereka bebas memilih tempat dan pekerjaan yang mereka kehendaki 2. Sistem Kontrak majikan biayai- majikan akan membiayai tambang ke Tanah Melayu masa- sebagai balasannya buruh akan bekerja dengan majikan itu untuk jangka masa tertentu (antara 1-3 tahun) bayaran- dengan bayaran paling minimum (9-13 sen sehari) pemerasan- ini menyebabkan sering berlaku pemerasan dan penindasan atau perhambaan secara tidak ketara 3. Sistem Kangani Undang-undang- Sistem Kontrak ditamatkan selepas UndangUndang Tabung Imigresen India dikuatkuasakan Kangani- bermaksud ketua, tandil atau mandur lesen- seseorang kangani yang diberikan kepercayaan oleh majikan akan diberi lesen pulang- kangani akan dihantar pulang ke India untuk mencari tenaga buruh wang pendahuluan- kangani diberi wang pendahuluan untuk membiayai perbelanjaan buruh tersebut pengurus agensi- kangani menjadi seperti pengurus agensi diharamkan- sistem ini diharamkan kerana wujudnya penyelewengan oleh kangani itu sendiri
4. Sarawak - kemasukan imigran China berketurunan Foochow secara berkumpulan dilakukan selepas persetujuan antara ketua Foochow di Sibu dengan Charles Brooke gambir- untuk mengusahakan tanah dan membangunkan sektor pertanian gambir dan lada hitam
Modul sejarah t4
102
2. Galurkan institusi kewangan dan insurans di Tanah Melayu [ms 255)
INTITUSI KEWANGAN F1 mata wang- mula digunakan sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka F2 Melaka- pada masa pemerintahan Sultan Muzaffar Syah, mata wang emas, perak, dan timah dikeluarkan di Melaka untuk melicinkan urusan perdagangan F3 primitif- jenis mata wang primitif yang digunakan di Tanah Melayu seperti dinar emas (Kelantan), wang dan kupang emas (Terengganu), dan jongkong tampang (Pahang). F4 asing- pedagang Eropah telah memperkenalkan mata wang asing F5 Sepanyol- mata wang perak Selangor mampu bertahan selama 300 tahun dan digunakan di NegeriNegeri Melayu dan Negeri-Negeri Selat F6 Lembaga- kerajaan British menubuhkan Lembaga Pesuruhjaya Wang untuk mengeluarkan wang kertas bagi Negeri-Negeri Selat di bawah Ordinan XIII F7 wang kertas- wang kertas Negeri-Negeri Selat mula diperkenalkan pada tahun 1906 F8 perubahan- pihak penjajah membuat beberapa perubahan untuk melicinkan urusan kewangan. F9 bank- ditubuhkan institusi kewangan atau bank F10 pinjaman- bank menyediakan kemudahan pinjaman kepada para pelabur F11 memajukan- system pinjaman telah memajukan dan memesatkan lagi industri getah dan bijih timah F12 kewangan moden- memperkenalkan system kewangan moden yang berorientasikan keuntungan dengan memperkenalkan kadar faedah yang tinggi F13 dana luar- dana dari luar dapat disalurkan terus ke Tanah Melayu dengan lebih mudah dan cepat. F14 ejen pembayar- bank bertindak sebagai ejen pembayar kepada pengeksport dan pengimport yang menjadikan urusan perdagangan antarabangsa bertambah licin. F15 bank pertama- bank pertama di Tanah Melayu ialah Mercantile Bank (1859). F16 bank Eropah- bank Eropah di Tanah Melayu seperti ialah The Chartered Bank, Hong Kong and Shanghai Bank dan Algemene Bank Nederland. F17 mengutamakan- bank Eropah ini mengutamakan pedagang Eropah. F18 komprador- pedagang tempatan hanya boleh mendapatkan perkhidmatan bank Eropah melalui orang tengah atau golongan komprador. F19 bank tempatan- bank tempatan pertama ditubuhkan di Kuala Lumpur iaitu Kwong Yik Bank (1913), diikuti Bank of Malaya di Ipoh dan Ban Hin Lee Bank di Pulau Pinang. F20 bank perdagangan- bank perdagangan juga ditubuhkan di Sarawak seperti Kwong Lee Bank, Sarawak Chinese Banking Corporation Limited dan Ban Chiang Bank. Melayu- bank orang Melayu pertama ialah Malay National Banking Corporation di Kuala Lumpur
INSURANS F1 jenis- antara jenis insurans ialah insurans maritim atau kelautan, kebakaran, harta, perniagaan dan kemalangan, serta nyawa. F2 maritim- insurans maritim untuk melindungi dagangan dan kapal pedagang. F3 kebakaran- insurans kebakaran menjadi penting kerana kebakaran sering berlaku sehingga mendatangkan masalah. F4 insurans asing- pada peringkat awal, syarikat insurans yang ada di Tanah Melayu merupakan cawangan atau wakil syarikat insurans asing yang beribu pejabat di luar negara seperti Syarikat Boustead and Company di Pulau Pinang mewakili Syarikat Royal Insurance Company dari England. F5 insurans tempatan- pada akhir abad ke-19, ditubuhkan syarikat insurans tempatan seperti Straits Insurance Limited di Singapura dan Khean Guab Insurance Limited di Pulau Pinang. F6 undang-undang- undang-undang perkhidmatan syarikat insurans telah dikemaskinikan oleh kerajaan British. F7 diasingkan- pada tahun 1917, insurans nyawa telah diasingkan dengan insurans kebakaran. F8 ordinan- pada tahun 1948, enakmen-enakmen ini digantikan dengan Ordinan Syarikat Insurans Kebakaran dan Ordinan Syarikat Insurans Nyawa.
Modul sejarah t4
103
DASAR BRITISH TERHADAP PERTANIAN
UNDANG-UNDANG BERHUBUNG T ANAH [MS 258] F1 sebelum- sebelum kedatangan British, hal berkaitan dengan pemilikan dan penggunaan tanah tidak menjadi persoalan utama. F2 luas – ini kerana kawasan tanah yang luas dan kepadatan penduduk yang rendah di Tanah Melayu. F3 pembesar Melayu- segala hal yang berkaitan dengan tanah seperti kadar cukai dan aktiviti ekonomi yang mahu dilakukan di atas tanah atau mahu mengusahakan sebidang tanah mesti mendapat kebenaran daripada para pembesar Melayu. F4 ekonomi – tanah merupakan sumber ekonomi dan tunggak utama politik serta mencerminkan kehidupan sosial pembesar Melayu. F5 undang-undang adat- menurut undang-undang adat, sesebuah kawasan tanah itu akan menjadi milik seseorang yang meneroka dan mengerjakan tanah tersebut F6 warisi - tanah itu boleh diwarisi oleh generasi yang terkemudian F5 rekod bertulis- sistem pemilikan tanah di kalangan masyarakat Melayu dikatakan tidak mempunyai rekod dan catatan yang sempurna untuk dijadikan bukti pemilikan terhadapnya F6 sah - rekod bertulis penting bagi menjamin dan mengesahkan hak pemilikan tanah F6 mudah urusan- rekod ini juga memudahkan urusan pentadbiran seperti urusan cukai dan urus niaga terhadap tanah seperti pajakan, sewa beli, penjualan dan pembelian. F7 cagaran – mengikut konsep Barat, tanah boleh dijadikan cagaran bagi mendapatkan modal. F7 undang-undang tanah- berkonsepkan Barat bagi memudahkan kerja pentadbiran tanah dan pembangunan ekonomi F8 bahagi- British telah membahagikan tanah mengikut kegunaan dan nilai komersialnya seperti tanag lading, tanag peribumi dan tanah perlombongan. F9 cukai- kadar cukai yang dikenakan terhadap tanah bergantung kepada jenis tanah yang dimiliki atau diusahakan. F10 Pejabat Tanah- Undang-Undang Tanah menetapkan individu atau syarikat yang berminat untuk mengusakan sesuatu kawasan mesti membuat permohonan di Pejabat Tanah. F11 kebenaran - masyarakat tempatan perlu mendapat kebenaran daripada Pejabat Tanah untuk mengutip hasil hutan seperti nipah, damar dan rotan. F11 Residen- Undang-undang Tanah British memberikan kuasa yang besar kepada Residen negeri untuk menentukan jumlah kawasan konsesi tanah yang akan diberikan kepada para pemodal. F12 sistem ekonomi wang- dasar kerajaan penjajah British membawa kepada perkembangan sistem ekonomi wang dalam kalangan masyarakat Melayu F13 orang tengah- masyarakat Melayu terpaksa bergantung kepada orang tengah untuk meminjam wang F14 jual- ramai orang Melayu terpaksa menjual tanah milik mereka untuk melangsaikan hutang F15 Akta- Akta Tanah Simpanan Melayu (TSM) telah diluluskan oleh Majlis Mesyuarat Persekutuan F16 jamin- ini untuk menjamin kelangsungan masa depan ekonomi, sosial dan politik orang Melayu F17 elak- bertujuan mengelakkan tanah milik orang Melayu berpindah kepada orang asing F18 kuasa- Residen berkuasa mengisytiharkan mana-mana kawasan tanah milik orang Melayu sebagai TSM F18 selamat- ini akan menyelamatkan tanah di kawasan tersebut daripada dijual, dipajakgadai atau ditukar milik kepada orang bukan Melayu F19 lindungi- sebenarnya melindungi kepentingan ekonomi kerajaan penjajah F20 tidak dibenarkan- orang Melayu tidak dibenarkan sama sekali menanam sebarang tanaman komersial di kawasan TSM F21 tidak subur- kebanyakan kawasan TSM juga tidak subur dan tidak sesuai untuk perladangan
Modul sejarah t4
104
D ASAR B RITISH T ERHADAP PEKEBUN KECIL [MS 261] F1 Melayu- kebanyakan pekebun kecil terdiri daripada orang Melayu F2 kekal- British mahu mengekalkan orang Melayu sebagai petani F3 Enakmen- Enakmen Tanah Padi 1917 melarang penanaman getah di kawasan penanaman paadi F4 mengurangkan- ini bertujuan untuk mengurangkan jumlah penyertaan pekebun kecil getah terutamanya orang Melayu F5 premium tinggi- premium untuk permohonan tanah baru untuk tujuan penanaman getah dinaikkan F6 tanah baru- pada tahun 1930-an, pembukaan tanah baru untuk penanaman getah telah dilarang sama sekali F7 kecil-kecilan- pada peringkat awal, penglibatan orang melayu dalam penanaman getah secara kecil-kecilan dan tidak menimbulkan sebarang kebimbangan di kalangan pengusaha Eropah dan kerajaan British F8 kemerosotan- sentimen ini berubah apabila berlaku kemerosotan harga getah di pasaran dunia pada awal tahun 1930-an F9 Sekatan Stevenson- kerajaan British mengamalkan dasar yang memberi perlindungan kepada pemodal dan pengusaha ladang dari Eropah menerusi rancangan Sekatan Stevenson 1922 F10 Had – prinsip asasnya ialah mengehadkan pengeluaran getah oleh negara pengeluar F11 kuota- Rancangan Peraturan Getah Antarabangsa (1934) memberi kuota yang lebih rendah kepada pekebun kecil F12 ancaman- kumpulan pekebun kecil getah telah ditekan kerana mereka dilihat sebagai suatu ancaman kepada pengusaha ladang F13 tidak berminat- rakyat tempatan tidak berminat untuk terus mengerjakan sawah kerana keuntungannya kurang berbanding getah F14 import beras- ini menyebabkan Tanah Melayu bergantung kepada pengimportan beras dari luar negara seperti Thailand, Ind0-China dan Myanmar F15 Jabatan- British menubuhkan Jabatan Parit dan Tali Air (1930) bagi membaiki sistem perparitan dan tali air untuk membantu kegiatan penanaman padi
Modul sejarah t4
105
KESAN-KESAN DASAR EKONOMI
Pembandaran [ms 263] Pembandaran – perubahan daripada pekan kecil/ kampung kepada bandar hasil pertambahan fungsi atau kegiatan ekonomi Lombong – pekan yang berhampiran kawasan perlombongan akan mengalami pertambahan penduduk serta berfungsi sebagai tempat mengumpul hasil lombong Fungsi – fungsi bandar meningkat seperti pusat pentadbiran, perbankan dsb. Bijih – bandar hasil perlombongan bijih timah seperti Kuala Lumpur, Taiping dan Seremban Petroleum – bandar hasil perlombongan petroleum seperti Miri Bandar Baru – Kuala Lumpur, Taiping, Ipoh dan Seremban menyebabkan pusat kehidupan bertumpu di bandar Pusat – pusat perniagaan dan pentadbiran yang dilengkapi kemudahan infrastruktur dan institusi kewangan Cina – menghuni kawasan bandar baru Melayu – kawasan kampung seperti pesisir sungai India – kawasan ladang getah Pengangkutan – bandar baru berkembang kerana perkembangan sistem pengangkutan dan pertanian komersial Kuala Lumpur- kedudukan strategik dan perkembangan jalan raya dan jalan kereta api utama Bandar pelabuhan – seperti pelabuhan Klang, Melaka dan Pulau Pinang kerana industri bijih timah Kuching – pusat pengumpulan dan pengeksportan gambir dan lada hitam Untung- aktiviti pembinaan infrastruktur tertumpu di kawasan yang memberikan keuntungan ekonomi kepada British seperti di pantai barat Tanah Melayu
Pembentukan Masyarakat Berbilang Kaum [ms 264] Faktor kedatangan imigran Cina dan India ke Tanah Melayu; i. i. Kekayaan sumber alam ii. Kemakmuran ekonomi iii. Kestabilan politik iv. iv. Dasar British yang menggalakkan penghijrahan buruh asing untuk keperluan tenaga manusia
i. ii. iii. iv. v. vi. vii.
Kesan; i. Pembentukan masyarakat berbilang kaum ii. Petempatan dan jenis pekerjaan berbeza mengikut kaum iii. Melayu – bertani di luar bandar iv. India – penoreh getah di estet v. Cina – berniaga dan melombong di kawasan bandar vi. Bahasa pertuturan berbeza vii. Tidak terdapat kesepaduan dan interaksi antara kaum viii. Menyulitkan proses perpaduan nasional
Modul sejarah t4
106
Sektor Perkilangan [ms266] Sebelum abad ke-20 – tumpuan ekonomi kepada pengeluaran bahan mentah seperti bijh timah dan getah Import- hamper semua barangan perkilangan diimport Saingan - memberi saingan kepada perkilangan tempatan Syarikat Shum Yip Leong - di Setapak, Selangor dan Tapah, Perak menghasilkan kasut getah untuk dieksport ke China Syarikat Kasut Bata- ditubuhkan di Klang, Selangor Kinta Rubber Works- di Ipoh, Perak menghasilkan barangan berasaskan getah Syarikat United Engineers – mendirikan kilang membina kapal korek, kapal kecil dan mesin memproses getah Nanas- perusahaan mengetin nanas berpusat di Johor menghasilkan nanas dalam tin untuk eksport Asing – kebanyakan kilang dimiliki dan diusahakan oleh pemodal Eropah dan China 1970-an – pihak pemerintah membanyakkan penglibatan orang Melayu dalam sektor perindustrian dan perniagaan untuk mengimbangi kedudukan ekonomi antara kaum
KESAN-KESAN DASAR EKONOMI
Sistem Pendidikan Vernakular [ms 265] Vernakular – sistem pendidikan yang menggunakan bahasa ibunda sebagai bahasa pengantar Perpaduan – tidak mampu memupuk perpaduan kerana murid-murid daripada pelbagai kaum telah dipisahkan Sebelum British – kanak-kanak Melayu mendapat pendidikan di surau, masjid dan sekolah pondok Tumpuan – kepada aspek membaca dan memahami al-Quran, mempelajari bahasa Arab, hukum-hakan agama, kemahiran membaca, menulis dan mengira Selepas Kedatangan British: i. Vernakular Melayu Selat –ditubuhkan di Negeri-Negeri Selat Pertama – sekolah Melayu pertama di Teluk Belanga, Singapura Perak – ditubuhkan di Kuala Kangsar dan Batu Gajah Perempuan – sekolah untuk murid perempuan dibina di Negeri-Negeri Selat Rendah – hanya peringkat sekolah rendah Kurikulum – terbatas dan bersesuaian dengan cita-cita British menjadikan anak Melayu sebagai petani yang lebih baik daripada bapanya MPSI – Maktan Perguruan sultan Idris bertujuan melatih guru sekolah Melayu Lanjutan – institusi lanjutan sekolah rendah KMKK – Kolej Melayu Kuala Kangsar khusus untuk golongan elit ii. Vernakular India Tamil – pendidikan Tamil disediakan oleh British di kawasan Bandar Ladang – pihak pengurusan ladang akan membiayai sekolah Tamil di kawasan ladang Contoh - Sekolah Tamil Vivekananda di Seremban India – sukatan pelajaran, buku dan tenaga pengajar dari India Pengantar – bahasa Tamil sebagai bahasa pengantar iii. Vernakular Cina Saudagar – dibiayai oleh saudagar ddari China Contoh – Sekolah Chung Hwa dan Sekolah Cina Yuk Chai di Kuala Pilah Pengantar – menggunakan dialek masing-masing sebagai bahasa pengantar China – guru, buku dan sukatan pelajaran dari China Enakmen – Enakmen Pendaftaran Sekolah diwartakan untuk menyekat pengaruh komunis iv. Pendidikan Inggeris Mubaligh – pada peringkat awal merupakan usaha mubaligh Kristian dan badan sukarela Elit – dianggap sekolah elit kerana lokasi di bandar dan pelajarnya daripada kalangan orang atasan Kurikulum – berasaskan sistem pendidikan di England Universiti – penubuhan Universiti Malaya di Singapura
Modul sejarah t4
107
KESAN-KESAN DASAR EKONOMI
Sistem Pengangkutan dan Perhubungan i. Jalan Kereta Api Bijih – mempercepatkan pengangkutan bijih timah dari kawasan perlombongan ke pelabuhan untuk dieksport 1885 – jalan kereta api pertama dari Taiping ke Port Weld 1889 – menghubungkan kawasan perlombongan Kuala Lumpur dengan Port Swettenham 1891- menghubungkan Seremban dengan Port Dickson 1895- menghubungkan Ipoh dan Tapah Road dengan Telok Anson 1904 – semua kawasan perlombongan bijih timah di Perak, Selangor dan di Negeri Sembilan telah mempunyai perkhidmatan kereta api. 1918- menghubungkan Seberang perai dengan sempadan siam 1931- menghubungkan Gemas, Pahang dan Kelantan ke sempadan Siam 1923- disambung ke Singapura Getah – menggalakkan pembukaan tanah baru di kawasan pedalaman untuk penanaman getah Keistimewaan – mempercepatkan pengangkutan dan boleh membawa muatan yang banyak ii. Jalan Raya Ganti – menggantikan jalan denai dan kereta lembu untuk mengangkut bijih Berkembang – di kawasan perlombongan bijih timah dan ladang getah 1895- Selangor dan Perak mempunyai rangkaian jalan raya sepanjang 2400km 1902- semakin polular selepas pengenalan kenderaan bermotor 1911- dari Seberang Perai ke Melaka 1911-1928 – menghubungkan Perlis dan Singapura Mudah – jalan raya antara Kuala Lumpur dan Kuantan memudahkan perhubungan pantai barat dan pantai timur iii. Sistem Perhubungan Contoh – telegraf, telefon, perkhidmatan pos, radio dan perkhidmatan udara Cepat – perhubungan antara negeri dan negara luar lebih cekap dan cepat
Modul sejarah t4
Perkhidmatan Kesihatan Keperluan asas yang mendesak kerana ; i. Kemasukan beramai-ramai buruh asing telah menambahkan jumlah penduduk ii. Tempat tinggal dan tempat kerja mempunyai kepadatan yang tinggi dan tidak dapat diurus dengan baik iii. Bekalan air bersih tidak mencukupi iv. Penyakit berjangkit mudah merebak Hospital – British menubuhkan hospital dan pusat kesihatan untuk mengawal wabak penyakit 1898- hospital kerajaan terawal dibina di Taiping dan Kuala Lumpur 1895- terdapat 29 buah pusat perubatan di Perak dan Kuala Lumpur Perak – hospital dibina di Tanjung Malim, Batu Gajah, Gopeng, Kerian dan Kuala Kangsar Pusat kesihatan kecil – 14 buah di Selangor, 2 di Pahang dan 3 di Negeri Sembilan Sabah- beberapa buah hospital dibina di Jesselton (Kota Kinabalu), Sandakan, Beaufort, Kudat dan Tawau Sarawak- perkhidmatan kesihatannya tertumpu di Kuching 1921- pusat perubatan kecil dibina di Sri Aman dan Sibu Hospital Tung Shin – memberi perkhidmatan khusus kepada pekerja lombong bijih timah yang terdiri daripada imigran China Institut Penyelidikan Perubatan – bertanggungjawab mengkaji punca penyakit dan langkah-langkah pencegahan Bandar – menitikberatkan kebersihan ddan kesihatan awam di bandar Sanitary Board – mengawas kebersihan dan kesihatan bandar di Kuala Lumpur Perak – turut ditubuhkan di beberapa bandar di Perak Sanitary Board (1911)- menjaga kebersihan bandar Jabatan Kesihatan – bertanggungjawab daripada aspek kesihatan
108
1 2 3 4 5
D C D D D
6 7 8 9 10
C A C D B
JAWAPAN BAB 10 11 A 12 A 13 A 14 C 15 A
16 17 18 19 20
D C A C D
Item Struktur Muka surat 244 - 246 Masyarakat Melayu
Ekonomi Sara Diri
1 (a)
Rajah di atas merujuk kepada kegiatan ekonomi masyarakat Melayu sebelum kedatangan British. Berikan tiga kegiatan ekonomi masyarakat Melayu. Melombong Bercucuk tanam Memungut hasil hutan Menternak binatang Menangkap ikan [ 3 markah ]
(b)
Apakah yang dilakukan oleh masyarakat Melayu terhadap lebihan pengeluaran mereka? Menukar barangan Kenduri kendara Membayar zakat Sedekah/hadiah Simpanan bermusim [ 3 markah ]
(c)
Berikan contoh peralatan penanaman padi yang digunakan oleh masyarakatMelayu. Tajak Cangkul Tugal Tenggala [ 2 markah ]
(d)
Apakah yang digunakan oleh masyarakat Melayu untuk menggerakkan teknologi pertanian? Tenaga binatang Tenaga manusia [ 1 markah ] Nyatakan satu faktor yang melibatkan pembahagian kerja dalam masyarakat Melayu. Perbezaan jantina Perbezaan umur [ 1 markah ]
(e)
2
-
Masyarakat Melayu telah lama menjalankan sistem ekonomi yang teratur dan mula menggunakan sistem mata wang sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka lagi. (a) Jelaskan dua jenis mata wang primitif yang digunakan di Tanah Melayu. [2 markah] Contohnya mata wang emas, perak dan timah dikeluarkan di Melaka semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Syah di Melaka. Dinar emas yang digunakan di Kelantan dikenali sebagai Kijang. Wang emas dan kupang emas digunakan di Terengganu. Jongkong tampang digunakan di Pahang. Mata wang katun digunakan di Johor. Mata wang timah Kedah berbentuk seekor ayam jantan yang hinggap di atas beberapa cincin.
(c) Nyatakan satu mata wang asing yang diperkenalkan selepas kedatangan pedagang Eropah. [1 markah]
-
Mata wang perak Sepanyol Wang kertas Negeri-Negeri Selat
Modul sejarah t4
109
-
(c) Pembangunan dan kepesatan ekonomi Tanah Melayu telah mendorong pihak penjajah menubuhkan institusi kewangan atau bank. Apakah kemudahan yang disediakan oleh institusi kewangan ini. [2 markah] Bertujuan melicinkan urusan kewangan Institusi kewangan menyediakan kemudahan pinjaman kepada pelabur. Bank memperkenalkan sistem kewangan moden yang berorientasikan keuntungan. Bank memperkenalkan kadar faedah yang tinggi. Dana dari luar dibawa masuk melalui bank. Bank menjadi agen pembayar kepada pengimport dan pengeksport.
(d) Perkembangan ekonomi dalam perdagangan antarabangsa dipertingkatkan hasil perkhidmatan insurans. Nyatakan dua jenis insurans yang disediakan di Tanah Melayu. [2 markah] - Insurans maritims atau kelautan - Insurans kebakaran - Insurans harta - Insurans perniagaan dan kemalangan - Insurans nyawa (e) Pada pendapat anda, mengapakah insurans sangat penting dalam kehidupan kita sekarang? [3 markah] -
Melindungi nyawa Melindungi harta benda Melindungi barang dagangan/ perniagaan Menjamin kesihatan Menjamin pendidikan Menjamin keselamatan [mana-mana jawapan yang munasabah]
Item Esei Muka surat 263 - 266 3 Kesan daripada pentadbiran British tidak terhad kepada aspek pembangunan fizikal malah melibatkan aspek sosial juga. (a)
Jelaskan faktor kemunculan bandar baru di Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah.[ 8 markah ]
Faktor kemunculan bandar baru di Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah ialah : Perkembangan pesat bidang ekonomi menyebabkan berlaku proses pembandaran Tertumpu di kawasan yang kaya dengan sumber alam semulajadi Kawasan ini sering menjadi tumpuan kegiatan ekonomi penjajah Kegiatan perlombongan bijih timah telah menyebabkan kemunculan bandar baru Bandar Taiping, Seremban dan Kuala Lumpur lahir kerana perlombongan Perlombongan petroleum telah menyebabkan perkembangan bandar Miri Terdapat kemudahan perbankan di bandar Peranan sebagai pusat pentadbiran telah mengubah pekan kecil kepada bandar baru Kawasan berhampiran lombong mengalami pertambahan penduduk Berfungsi sebagai pusat pengumpulan hasil lombong Bandar baru turut berfungsi sebagai pusat perniagaan dan pusat pentadbiran Dilengkapi dengan segala kemudahan asas seperti jalan raya, bekalan air bersih, sekolah, pusat kesihatan serta institusi kewangan Perkembangan dalam sistem pengangkutan Gemas dan Kuala Lumpur terletak di persimpangan jalan raya dan jalan kereta api utama di tanah Melayu Kegiatan pertanian komersil seperti getah dan lada hitam Bandar Kuching di Sarawak berkembang pesat kerana aktiviti Pengumpulan dan pengeksportan lada hitam dan gambir sejak tahun 1840 Pelabuhan Klang, Melaka dan Pulau Pinang berkembang sebagai bandar pelabuhan yang maju
Modul sejarah t4
110
(b)
Nyatakan ciri-ciri pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu.[ 4 markah ]
Ciri-ciri pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu ialah : Terbentuk akibat kemasukan imigran dari China dan India Kemasukan mereka digalakkkan oleh pihak British Perkembangan sektor perlombongan dan perladangan getah Wujud perbezaan tempat tinggal dan pekerjaan mengikut kaum Kaum Melayu bekerja sebagai petani dan nelayan di luar bandar Kaum India berkhidmat sebagai buruh ladang di estet-estet Kaum Cina bekerja sebagai pelombong dan berniaga di kawasan bandar Wujud perbezaan bahasa pertuturan di kalangan setiap tahun Perpaduan serta interaksi antara kaum sangat terbatas Perbezaan yang wujud di kalangan masyarakat berbilang kaum di negara ini menyukarkan usaha pembentukan perpaduan nasional (c) Terangkan perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British. [ 8 markah ] Perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British ialah : Pendidikan yang menggunakan bahasa ibunda kaum masing-masing sebagai bahasa pengantar British menubuhkan sekolah vernakular Melayu di Negeri-negeri Selat Sekolah Melayu Teluk Belanga di Singapura merupakan sekolah Melayu pertama dibina oleh British pada tahun 1856 Sekolah Melayu kemudiannya dibina di Seberang Perai, Kuala Kangsar dan Batu Gajah, Perak Sekolah Melayu khusus untuk murid perempuan telah dibina di negeri-negeri Selat pada tahun 1885 Sekolah Melayu yang diwujudkan hanyalah terhad pada peringkat sekolah rendah sahaja Kurikulum yang diperlajari bersesuaian dengan hasrat British untuk menjadikan anak-anak Melayu sebagai petani Maktab Perguruan Sultan Idris, tanjung Malim, Perak ditubuhkan untuk melatih guru-guru sekolah Melayu Menyediakan peluang pendidikan lanjutan kepada anak-anak Melayu British menubuhkan Kolej Melayu Kuala Kangsar pada tahun 1905 Khusus untuk anak-anak golongan elit Melayu Pihak pengurusan ladang bertanggungjawab menubuhkan sekolah Tamil di kawasan ladang / estet getah British turut membangunkan sekolah Tamil di kawasan bandar Sekolah Tamil Vivekananda di Seremban Sistem pendidikan di sekolah Tamil berorientasikan negara India Sekolah Tamil turut menggunakan sukatan pelajaran, buku teks dan guru dari India Bahasa Tamil merupakan bahasa pengantar di sekolah ini Sekolah Cina di Tanah Melayu dibangunkan oleh saudagar dari China Sekolah Chung Hwa dan sekolah Yuk Chai di Kuala Pilah Sekolah Cina menggunakan dialek daerah masing-masing sebagai bahasa pengantar Guru, buku teks dan sukatan pelajaran dibawa dari negara China Kerajaan British mewartakan Enakmen Pendaftaran Sekolah pada tahun 1920 Bertujuan menyekat perkembangan pengaruh komunis di sekolah Cina 4 Kesan daripada pentadbiran British tidak terhad kepada aspek pembangunan fizikal malah melibatkan aspek sosial juga. (a) Terangkan perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British. [ 10 markah ] Perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British ialah : Pendidikan yang menggunakan bahasa ibunda kaum masing-masing sebagai bahasa pengantar British menubuhkan sekolah vernakular Melayu di Negeri-negeri Selat Sekolah Melayu Teluk Belanga di Singapura merupakan sekolah Melayu pertama dibina oleh British pada tahun 1856 Sekolah Melayu kemudiannya dibina di Seberang Perai, Kuala Kangsar dan Batu Gajah, Perak Sekolah Melayu khusus untuk murid perempuan telah dibina di negeri-negeri Selat pada tahun 1885 Sekolah Melayu yang diwujudkan hanyalah terhad pada peringkat sekolah rendah sahaja Kurikulum yang diperlajari bersesuaian dengan hasrat British untuk menjadikan anak-anak Melayu sebagai petani Maktab Perguruan Sultan Idris, tanjung Malim, Perak ditubuhkan untuk melatih guru-guru sekolah Melayu
Modul sejarah t4
111
Menyediakan peluang pendidikan lanjutan kepada anak-anak Melayu British menubuhkan Kolej Melayu Kuala Kangsar pada tahun 1905 Khusus untuk anak-anak golongan elit Melayu Pihak pengurusan ladang bertanggungjawab menubuhkan sekolah Tamil di kawasan ladang / estet getah British turut membangunkan sekolah Tamil di kawasan bandar Sekolah Tamil Vivekananda di Seremban Sistem pendidikan di sekolah Tamil berorientasikan negara India Sekolah Tamil turut menggunakan sukatan pelajaran, buku teks dan guru dari India Bahasa Tamil merupakan bahasa pengantar di sekolah ini Sekolah Cina di Tanah Melayu dibangunkan oleh saudagar dari China Sekolah Chung Hwa dan sekolah Yuk Chai di Kuala Pilah Sekolah Cina menggunakan dialek daerah masing-masing sebagai bahasa pengantar Guru, buku teks dan sukatan pelajaran dibawa dari negara China Kerajaan British mewartakan Enakmen Pendaftaran Sekolah pada tahun 1920 Bertujuan menyekat perkembangan pengaruh komunis di sekolah Cina [mana-mana 10 x 1 markah = maksima 10 markah]
(b) Perkhidmatan kesihatan merupakan salah satu keperluan asas yang mendesak pada zaman penjajahan British. Huraikan kemudahan kesihatan yang telah disediakan oleh British di Tanah Melayu. (6 markah) Kemudahan kesihatan yang telah disediakan oleh British di Tanah Melayu ialah : Menubuhkan hospital dan pusat kesihatan untuk mengawal wabak penyakit Hospital kerajaan terawal dibina di Taiping dan Kuala Lumpur Pusat kesihatan kecil dibina di Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan Hospital turut dibina di Sabah Perkhidmatan perubatan kecil dibina di Sarawak Institut Penyelidikan Perubatan dibina untuk mengkaji punca penyakit dan langkah-langkah pencegahan Ditubuhkan Sanitary Board untuk mengawas kebersihan dan kesihatan bandar Ditubuhkan Jabatan Kesihatan yang bertanggungjawab daripada aspek kesihatan [mana-mana 6 x 1 markah = maksima 6 markah] (c)
Kesan sosial ini mula wujud apabila pihak British membawa masuk buruh asing ke Tanah Melayu. Pada pendapat anda, bagaimakah keadaan ini membawa kepada pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu. [ 4 markah ] Keadaan ini membawa kepada pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu melalui : Terbentuk akibat kemasukan imigran dari China dan India Kemasukan mereka digalakkkan oleh pihak British Perkembangan sektor perlombongan dan perladangan getah Wujud perbezaan tempat tinggal dan pekerjaan mengikut kaum Kaum Melayu bekerja sebagai petani dan nelayan di luar bandar Kaum India berkhidmat sebagai buruh ladang di estet-estet Kaum Cina bekerja sebagai pelombong dan berniaga di kawasan bandar Wujud perbezaan bahasa pertuturan di kalangan setiap tahun Perpaduan serta interaksi antara kaum sangat terbatas Perbezaan yang wujud di kalangan masyarakat berbilang kaum di negara ini menyukarkan usaha pembentukan perpaduan nasional [mana-mana 4 x 1 markah = maksima 4 markah]
Modul sejarah t4
112
