Baat het niet dan schaadt het niet: EMDR bij getraumatiseerde asielzoekers en vluchtelingen
Jackie June ter Heide, Trudy Mooren, Rolf Kleber
Complexe PTSS 1: DESNOS Complex trauma: herhaaldelijk, langdurig, interpersoonlijk geweld
DESNOS: • Veranderingen in affectregulatie • Veranderingen in bewustzijn • Veranderingen in zelfbeeld • Veranderingen in relaties met anderen • Veranderingen in systemen van betekenisgeving • Somatisatie Echter: • 24 Bosnische vluchtelingen in de VS: 0% DESNOS (Weine et al., 1998) • Overlevenden van oorlog/collectief geweld in Algerije, Ethiopië, Gaza: resp. 13%, 2%, 16% DESNOS (De Jong et al., 2005) • Poliklinische vluchtelingen/asielzoekers in Noorwegen: 16% DESNOS (Teodorescu et al., 2012) 1
Complexe PTSS 2: risicofactoren Voorspellers van PTSS: • Marteling 23.6% • Aantal traumatische ervaringen 10.8% • Tijd sinds het conflict 10% • Niveau van politieke terreur 3.5% Voorspellers van depressie: • Aantal traumatische ervaringen 22.0% • Tijd sinds conflict 21.9% • Marteling 11.4% • Verblijfsstatus 5.0% (Steel et al., 2009) 2
Gefaseerde traumabehandeling • Stabilisatie (cognitief/gedragsmatig, lichamelijk, interpersoonlijk, sociaal) • Traumaverwerking (EMDR, NET, TFCGT) • Reïntegratie (maatschappelijk, persoonlijkheid) (Herman, 1992) 3
Het probleem van timing Gelijk verwerken… “A course of trauma-focused psychological treatment should be offered to everyone with chronic PTSD”. (Bisson et al., 2007).
Of eerst stabiliseren… “Probably the second most common error is premature or precipitate engagement in exploratory work, without sufficient attention to the tasks of establishing safety and securing a therapeutic alliance”. (Herman, 1992). 4
Studie • Selectie van 72 proefpersonen in Diemen en Oegstgeest • Random toewijzing • 9 sessies EMDR (3 voorbereidende sessies van 1 uur en 6 EMDR sessies van 1,5 uur) • 12 sessies stabilisatie • Drie keer meten: van tevoren, na afloop en na drie maanden • PTSS (CAPS en HTQ), angst en depressie (HSCL), kwaliteit van leven (WHOQOL). 5
Stabilisatie • Gericht op het “hier-en-nu” • Vermijding van exposure • Gericht op fysieke, cognitief-gedragsmatige, interpersoonlijke of sociale domeinen • Specifieke invulling per discipline/therapeutische stroming • Meest gekozen domeinen: cognitief-gedragsmatig en sociaal • Meest gekozen interventies: coping verbeteren en validering van negatieve emoties 6
Inclusie- en exclusiecriteria Inclusie: • Vluchtelingen en asielzoekers • Vanaf 18 jaar • Met PTSS • Die hulp willen voor hun PTSS Exclusie: • Ernstige depressie (met hoge suïcidaliteit of psychotische kenmerken) • Psychotische stoornis • Middelenafhankelijkheid • Bipolaire stoornis • Cognitieve stoornissen • Gezondheid bedreigende automutilatie of eetstoornis 7
Wachtlijstconditie • • • •
Zelfde inclusie- en exclusiecriteria Voormeting met HTQ-16 en HSCL Minimaal 11 weken op de wachtlijst Geen verandering in medicatie of overbrugging
8
Demografische kenmerken Leeftijd Vrouwen Opleiding Geen/lagere school Middelbare school/beroepsopleiding Universiteit/academie Getrouwd Werk Werkloos/ziektewet Vrijwilligerswerk/school Werkzaam Land van herkomst Irak Afghanistan Voormalig Joegoslavië Overige Midden-Oosterse landen Afrikaanse landen Overig Verblijfsstatus Asielzoeker/illegaal Voor bepaalde tijd Voor onbepaalde tijd/nationaliteit Aantal jaren in Nederland
EMDR (n =36) 43.14 6
Stabilisatie (n =36) 39.78 14
Wachtlijst (n =36) 43.03 15
7 15 14 21
13 15 8 15
11 17 6 25
21 11 4
24 9 3
25 4 6
9 9 3 6 8 1
8 6 5 4 10 3
9 7 10 2 5 3
5 4 27 9.97
8 9 19 8.89
4 5 26 11.83 9
10
EMDR vs stabilisatie vs wachtlijst EMDR HTQ DSM-IV -0.27** HSCL anxiety -0.08 HSCL depression -0.16
Stab Wachtlijst -0.20** -0.03 -0.07 0.08 -0.15 -0.06 11
12
13
EMDR vs stab • WHOQOL
14
Verdere analyses • Asielzoekers knappen meer op van stabilisatie dan van EMDR (volgens de CAPS), maar asielzoekers en vluchtelingen hebben evenveel baat bij EMDR. • Patiënten met en zonder tolk hebben evenveel baat bij EMDR. • Hoe meer de SUD daalt, hoe effectiever de EMDR is. • Voor beide condities: hoe meer sessies proefpersonen afmaken, hoe meer ze opknappen.
15
16
Kortom: • EMDR is minder acceptabel dan stabilisatie • EMDR en stabilisatie zijn even effectief • EMDR is minder effectief dan je zou verwachten • Ook patiënten met tolk en zonder status hebben baat bij EMDR • EMDR is niet onveilig voor patiënten Dus: wat zullen we indiceren? 17
Voor verdere informatie www.centrum45.nl
[email protected] Stichting Centrum ’45 maakt deel uit van Arq, Psychotrauma Expert Group.
18
