B
U
L
L
E
T
I
N
V R I E N D E N VAN HET DOMEIN
Nick Ervinck Olnetop 2012
20 jaar Nummer 27, Februari 2014
Nieuwjaarsbijeenkomst 20 januari In zijn Nieuwjaarstoespraak refereerde voorzitter Henk Hollemans meerdere malen aan het getal 13, een ongeluksgetal dat ons nieuwe jaar ‘siert’. Peter Fransman, directeur van Het Domein, had in zijn welkomstwoord geen boodschap aan het getal 13. Hij keek al terug op een sprankelende opening van de tentoonstelling van het werk van Mark Dion en keek uit naar de komende tentoonstellingen. Bovendien, 2013 brengt voor Het Domein de tijd een stap dichter bij realisatie van de vestiging in de Ligne: het nieuwe multifunctionele complex in Sittard, dat naar verwachting zijn deuren in 2016 opent en waar de afdeling hedendaagse kunst van het museum deel van uit zal gaan maken. Peter Fransman benadrukte dat de medewerkers van Het Domein zich gesteund voelen door de grote Vriendengroep.De muzikale intermezzo’s maakten dat de bijeenkomst meer was dan alleen maar toespraken en een jaaroverzicht. Zangeres Linda Zijlmakers, begeleid door Louis van Gool op het keyboard, bracht in het Venloos dialect een nostalgische en romantische klankkleur aan. Het applaus was welgemeend en welverdiend. Het jaaroverzicht werd een boeiende interactie tussen Henk Hollemans (presentatie), Theo Bekema (PowerPoint) en Wilmien Coumans (ploppende champagnekurken), om daarmee ongewild uit te drukken wat de Vrienden in beweging houdt: Kunst, samen op pad met culinaire afsluitingen. Voor 2013 werd een bezoek aan de Biënnale in Venetië als cultuurkraker aangekondigd!
Afscheid voorzitter Henk Hollemans Beste Vrienden, 20 jaar geleden was ik mede betrokken bij de oprichting van een vriendenstichting van museum Het Domein. Dit jaar neem ik afscheid. En als ik terugkijk en nog eens door de archieven van Bulletins en foto’s blader, komt er een niet aflatende stroom vrolijke en gevarieerde activiteiten voorbij. Velen van u waren daar zeer regelmatig bij. En dat getuigt van betrokkenheid en interesse in het grote aanbod van inleidingen, rondleidingen, excursies en reizen die we hebben aangeboden. Ik heb dat al die jaren met bijzonder veel plezier gedaan. Het bedenken, organiseren en begeleiden, samen op stap in de kunstwereld is voor mij altijd een mooie hobby geweest. Ik dank u allen voor al die mooie tijd samen en wens u nog vele gezonde jaren, zowel in en met de kunst als in Het Domein en alle mooie kunstactiviteiten die we zeker nog kunnen verwachten. De scheidende voorzitter Henk Hollemans werd tijdens zijn afscheidsreceptie, op 2 februari 2014, benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Burgemeester Sjra Cox speldt hem de versierselen op.
2
Fundatie Zwolle zondag 1 december Het enorme “ei” op het dak van het klassieke gebouw is een markant herkenningspunt. In het “ei” is een expositie van Antilliaanse kunstenaars te zien. Het “ei” is een verrassend lichte en ruimtelijke expositie ruimte met een fraai panorama op de binnenstad van Zwolle. Deze expositie in het kader van 200 jaar Koninkrijk laat een mooi beeld zien. Met een glimlach loop je er doorheen, ondanks de kunstige stekelige haag van Herman van Bergen waarmee hij de disharmonie tot uitdrukking brengt, die volgens hem ook op de eilanden heerst. Het “ei” verlaat je richting permanente expositie via een mooi ontworpen rondgang. Op de derde verdieping gaat de ‘Koninkrijks expositie’ nog even verder en zien wij hoe de onderlinge politieke relatie in een hanengevecht verwoord wordt door twee krakelende bekende politici. De permanente expositie kent een verscheiden karakter, waarin o.a. werken van Karel Appel te zien zijn. Na een smakelijke broodjeslunch wordt de reis voortgezet naar Heino. De Kasteeltuin kent een mooie wandelroute langs diverse sculpturen van verschillende kunstenaars. Ondanks het wat mindere weer was het heerlijke dwalen langs de verschillende werken om dan aan te komen in het Kasteel Het Nijenhuis. Het kasteel is een aaneenschakeling van kamers en vertrekken waarin moderne en ‘oude’ kunst te zien is. Zeer bijzonder zijn de twee glazen tafels van Jan de Fabre. In het indigo blauwige glazen tafelblad zijn de woorden VER en ZET uitgespaard en schemeren de handpalmen (van de kunstenaar?) door. De (eet?)tafels zijn voorzien van acht glazen stoelen die het beeld tot een geheel maken. Aanschuiven aan deze dis zit er echter niet in! De dag wordt afgesloten met een tapas diner in een heuse wigwamtent.Verrassend en heel smakelijk. Als er nu Vrienden zijn die denken: jammer, dat heb ik aan mijn neus voorbij laten gaan, dan denk ik dat ons reisgezelschap van achttien Vrienden dat volmondig zal beamen.
Broodje Kunst 6 maart
Maar liefst 50 Vrienden hadden zich ingeschreven voor een rondleiding door de tentoonstelling “Mijnmeringen” en “Macabre Treasury”. Geen van hen had achteraf spijt ervan om een deel van een zeldzaam zonnige dag in maart doorgebracht te hebben in het Museum Het Domein. Conservators Kitty Jansen en Roel Arkesteijn gaven boeiende inleidingen voor een aandachtig luisterend publiek. “Mijnmeringen” is een tentoonstelling over de historie van het Mauritspark te Geleen. Het park staat op de nominatie gesloopt te worden. De licht nostalgische naam van de tentoonstelling werd misschien het meest geïllustreerd toen Kitty Jansen memoreerde dat de studenten van nu, die het onderzoek voor de tentoonstelling hebben verricht, zich geen voorstelling konden maken van de toen vanzelfsprekende standsverschillen tussen beambten en mijnwerkers.
-
“Macabre Treasury” was een rondleiding door ‘Wunderkammers’ en de wijze waarop mensen de natuur waarnemen en ermee omspringen. Opzetten en tentoonstellen in musea, als vuilnisbelt gebruiken voor het afval en met weinig inzicht ‘bespuiten’ en ‘bejagen’, dat is een overheersend thema in het werk van Mark Dion, aldus Roel Arkesteijn.
3
Blessé 27 maart In de T-zone van het Museum branden een paar kaarsen. Ruim 40 Vrienden en genodigden wachten op het begin van het project Blessé. Dat is in het kader van Kultuurkaffee. Kunstenares Angelique Cremers heeft een performancegemaakt rond Vrouwenbesnijdenis. In strakke teksten geeft Angelique huiveringwekkende getallen en omstandigheden over het onderwerp.
Na de pauze spreekt Henk Hollemans met Angelique over het doel van het project (bewustwording rond vrouwenbesnijdenis), en of dat haalbaar is gebleken. Ook hoe bij haar de fascinatie en betrokkenheid is ontstaan voor dit onderwerp. Over het creatieve proces en de worstelingen. Ze kocht een opblaaspop in een sekswinkel; plakte de mond en vagina af en ketende de pop in haar atelier. Iedere keer weer een schokkende confrontatie en motivatie om door te gaan. Met vele anderen maakte ze het boek Kutstreek. Daarin staat het hele project omschreven. De schetsen, de dagboekfragmenten, de eindresultaten. De opbrengst van het boek is volledig bestemd voor projecten van Oxfam Novib. Een reactie na afloop:”Heftig, maar heel bijzonder en nog steeds nodig, dat we er bij stil staan”.
4
Ruhrgebiet 18 mei Perikelen met het betalen van de entreekaartjes en de lunch via Internet, en wellicht een wat ambitieus programma daargelaten, konden de vrienden terugkijken op een geslaagde dag. ‘s Morgens werd allereerst een bezoek gebracht aan een tentoonstelling over het werk van Cornelia Funke. Wijd en zijd bekend van haar kinderboeken met aansprekende illustraties. Daarna was de Gasometer aan de beurt waar Christo met zijn Big Air Package de bezoeker onderdompelde in een opblaasbaar plastic omhulsel. De bezoeker waant zich verloren in de beleving van ruimte, grootte en vorm. De onderdompeling in de London Pictures van Gilbert & George in de Küppersmühle te Duisburg was er niet minder om. Een overweldigende hoeveelheid plakkaten in tabloid formaat maakte de slordige schreeuwerigheid van het moderne stadsleven voelbaar. Bovendien bood het bezoek aan de Küppersmühle weer eens de gelegenheid zich te laven aan het werk van moderne kunstenaars als Kiefer en Baselitz. Een korte stadswandeling en een bezoek aan Cubus Kunsthalle sloten de dag af.
5
Magritte 22 juni Het bezoek aan de tentoonstelling van de Belgische schilder Magritte was voor velen van ons een verrassing. Hij is een van de belangrijkste surrealisten van de twintigste eeuw. Het surrealisme is een kunststroming die het absurde terug brengttot realistische, herkenbare vormen. Na de lunch hoefden we niet ver te lopen naar het mooie Art Nouveau gebouw op de Hofberg waar het muziekinstrumentenmuseum is gehuisvest. Ieder kon met een audiogids de muziekinstrumenten van over de hele wereld zien en beluisteren. Een schot in de roos! Na de borrel reden we in een comfortabele bus terug naar huis met een gastvrouw aan boord die ons voorzag van koffie, thee en alcoholische versnaperingen. Een mooie dag met echte Vrienden.
Kunstfietstoer 2 juni Allereerst: de zon scheen en het regende niet.Vertrek vanaf het Domein met prachtige zand en bloemtapijten op de straat. Niet voor ons, maar voor de processie. Half tien vertrek. Na 5 minuten de eerste stop: oorzaak, een lekke band. Wat nu? Mevrouw besloot om met de auto naar Geulle te gaan en dan met een geleende fiets verder. Met de wind in de rug fietsten we via Limbricht, Guttecoven, Berg aan de Maas, Urmond naar Geulle. Onderweg nog een paar keer gestopt vanwege processies. Met het pontje de Maas over. Toen naar museum Nostalgia. Een zeer enthousiaste eigenaar gaf tekst en uitleg – deels zingend – over de vele, vooral landbouwvoorwerpen die hij in de loop der jaren verzameld had, waaronder diverse tractoren. Hij was nog lang niet uitverteld, maar de lunch wachtte. Na de lunch, op een zonnig terras, verder naar het atelier van Jeanny Lenssen in Uikhoven. Iedereen was onder de indruk van het pauwenblauwe atelier wat ze aan haar carré-boerderijtje heeft laten bouwen. Een indrukwekkend bouwsel. Jeanny vertelde aan een stuk over haar levensloop, haar manier van werken en haar ideeën. De kringloopwinkel is een belangrijke leverancier voor haar kunstwerken. Alles kan ze gebruiken en ze ziet overal wat in. Felle kleuren en humoristische accenten bepalen haar kunstwerken. En bij ieder kunstwerk zat wel een,soms heel persoonlijk, verhaal. Toen weer terug naar Sittard met de wind pal tegen. Pffff! Alles bij elkaar ongeveer 60 km. gefietst.
6
Broodje Kunst 9 juli Eugenio Dittborn en Frans van de Laar. In een tijd waarin sms’en, whatsappen en skypen de geëigende middelen zijn om alle hoeken van de wereld te bereiken, zijn we bijna vergeten dat nog niet eens zo heel lang geleden luchtpost de manier was om snel (vonden we toen) je boodschap naar verre oorden te sturen. De Chileense kunstenaar Eugenio Dittborn maakte vanaf 1983 gebruik van de luchtpost om zijn kunstwerken te versturen, de zogeheten Airmail – Paintings. In speciale enveloppen verstuurde hij zijn opgevouwen schilderijen per luchtpost over de hele wereld. Zo was het voor hem mogelijk om ten tijde van de dictatuur van Pinochet alle bureaucratie te omzeilen en toch bekend te worden in de internationale kunstwereld. Als ondergrond voor zijn schilderijen gebruikt hij papier, niet geweven doek of katoendoek. Hij combineert persoonlijke verhalen met andere onderwerpen die hij haalt uit Chileense kranten, antropologische boeken, tekeningen en portretten van Chileense psychiatrische patiënten. Hij speelt met de combinatie van de verhalen, soms met macabere humor. Peter Fransman deed de rondleiding over Eugenio Dittborn. Na de koffie en de broodjes, gaf Kitty tekst en uitleg over de kunstenaar Frans van de Laar, in zijn tijd populair maar nu in de vergetelheid geraakt. Hij kreeg een klassieke opleiding in de beeldhouwkunst, maar legde zich ook toe op het schilderen. Zijn beelden “de kus” en “de denker” lijken geïnspireerd op het werk van Rodin.Van de Laar noemt zijn denker echter “de schoenlapper”. Zo voegt hij vaak humoristische details toe aan zijn werken.Veel van zijn beelden komen uit particulier bezit maar op de begraafplaats aan de Tongerseweg in Maastricht zijn nog veel grafmonumenten van zijn hand te zien
7
Tongeren 23 augustus Het was de bedoeling om met een volle bus naar Tongeren te reizen om in het Gallo Romeins museum de tentoonstelling over de Etrusken te bezoeken. Helaas was er te weinig belangstelling. Enkele leden waren er al op eigen gelegenheid geweest. Toen is besloten om met vier leden die zich hadden opgegeven toch naar de tentoonstelling te gaan in één auto. Zeer de moeite waard. Wegens succes is de tentoonstelling nog verlengd tot 11 november.Via een audio-toer werden we langs vele interessante objecten geleid. Mooi dat er nog zoveel is bewaard gebleven en dat van de periode 750 – 550 voor Christus. Sieraden, beeldjes, potten, urnen. Voorbeeld van een slavenschip etc. Na op het gezellige Marktplein een pintje te hebben gedronken, togen we naar het Begijnhof. Een sfeervol stukje Tongeren dat onder bescherming staat van de UNESCO.Voldaan reden we rond 19u weer Sittard in.
Venetië 13-18 oktober De Biënnale van Venetië geldt al meer dan een eeuw als één van de meest prestigieuze culturele happenings ter wereld op het terrein van kunst, architectuur, cinema, dans, muziek en theater. De jonge veelbelovende Italiaanse curator Massimilio Gioni had als centraal thema voor deze Biënnale gekozen: “Il Palazzo Enciclopedico”.Voeg hier nog bij het majestueuze San Marcoplein, de barokke koepelkerk Santa Maria Della Salute, het gotische Dogenpaleis en de Brug der Zuchten, redenen te over om onmiddellijk je reiskoffer in te pakken. Dat hadden 67 Vrienden van het Domein dan ook gedaan. Zij allen wensten het bewijs van de uitspraak “Venetië is Romantiek” met eigen ogen te aanschouwen.
8
Venetië zondag 13 oktober Piazza San Marco. Met wat wiebelige benen staat de groep bij San Zaccaria niet ver van het San Marcoplein op de kade. Een overstelpende massa toeristen en dagjesmensen geven het idee dat er net een popfestival is afgelopen. De groep wordt moeizaam bij elkaar gehouden. Iedereen lijkt op iedereen, iedereen is actief gericht op de mooie gebouwen en iedereen is druk met foto’s maken. Overal mensen, camera’s, gondels. De groep stroomt mee met de massa en de reisleider zucht alsof hij zelf de brug over moet. Op het San Marco-plein staan onafzienbare rijen voor de Campanille en de kerk. Iedereen wil alles gezien en alles op de foto hebben. De toeristische honger is groot en de groep verdwaalt in de massa. Uitleg gaat verloren, verstaanbaarheid verdwijnt, cultuur en historie maken plaats voor onherkenbaarheid in toeristisch tumult. Ook op de hoogwaterloopplanken is er geen overzicht meer. De groep is verdwenen, opgelost. San Marco heeft het zo gewild.
Venetië dinsdag 15 oktober Arsenale. De slotact van de middag was een bezoek aan de inzendingen van de onafhankelijke Chinese kunstenaars. De ruimte – zeer symbolisch gehuisvest aan het moeilijk bereikbare uiteinde van de Arsenale – zinderde van de Chinese dynamiek. Een grote diversiteit aan kunstwerken en kunstvormen explodeert in je gezicht als argeloze bezoeker.Voor mijn verslag heb ik een fragment van het werk van de Chinese kunstenaar Wang gekozen. Twee betrekkelijk jonge mensen lijken te worden weggehouden van het geweld en de waanzin achter hun rug. De wereld achter hun verkeert blijkbaar in een voortdurende barensnood van wreedheid en verderf. Wie nog eens kijkt ziet in het drietal een koningspaar met kind dat zich afwendt van de werkelijkheid en zijn heil ergens anders zoekt.
Venetië maandag 14 oktober San Rocco. Ik heb al veel oude kunst gezien en denk er soms op uitgekeken te zijn, moderne kunst raakt mij meer, maar dit was indrukwekkend. En handige spiegels om naar het plafond te kijken: heeft Leonardo dat uitgevonden? Grandioos, nooit eerder gezien. Ik dacht even dat iedereen met een tablet rondliep.
9
Venetië woensdag 16 oktober
Giardini. België, met kunstenares Berlinde de Bruyckere. In een halfverduisterde ruimte ligt een gigantische omgevallen boom met lappen verbonden. Zij geeft daarbij een tekst met de verschillende betekenissen van het woord kreupel(hout). Sarah Sze vertegenwoordigt Amerika en laat een miniatuurwereld zien van onze consumptiemaatschappij. Met heel veel knip, plak en knutselwerk maakt ze van heel veel voorwerpen en materialen, zoals draden, plantjes, schroeven en nog veel meer, verbluffende installaties.
het goudstof vertaald in het stof van Mammon (Geld / Munten) dat via een vide over vrouwelijke bezoekers werd uitgestrooid. Gelukkig hadden de dames een doorzichtige paraplu als voorbehoedsmiddel en konden zo via sociale media onmiddellijk melden of de orgie succesvol was. Mensen, dit beeld van dames die dit toch wel intieme gebeuren van elkaar op camera vastlegden zal mij altijd bijblijven. Ook het beeld dat de kunstenaar dit oude gebeuren in dit massamedium vertaalde is, vind ik: briljant!
China. The unseen Chinese Independent art…”. variërend van mooie portretten en foto’s tot installaties(deels maatschappijkritische)en Anton Piekachtige taferelen. Eén tekst uit “ (If you are looking for Hell, ask the artist where it is. If you don’t find the artist, then you are already in Hell.) Rusland. Kunstenaar Vadim Zakharov’s het Griekse verhaal Danaë in moderne setting vertaald, Zeus wil “het” met Danaë, doen die hem afwijst. De kunstenaar heeft
10
Venetië donderdag 17 oktober San Marco. De wereld beroemde mozaïeken, waarin door de bouwgeschiedenis nogal wat tijdsverschillen zichtbaar zijn, stammen rechtstreeks uit het naburige Ravenna. De vier levensgrote paarden zijn kopieën (Artur Spronken). De originelen zijn uit de Romeinse Keizertijd en staan in het museum. Een hoekfragment in hoog reliëf bij het noordelijk portaal, toont een viertal krijgers en is zeer waarschijnlijk afkomstig van een burcht die afgebroken is om plaats te maken voor de S. Marco, Byzantijns rond 750 n-Chr. Ondanks het keiharde materiaal, graniet of dioriet, zeer gedetailleerd versierd en de figuren hebben duidelijk een nog Romeinse outfit.
Broodje Kunst dinsdag 10 december
Broodje Kunst voerde ons deze decembermaand naar een bijna nieuw uitgevonden Amerikaans landschap en bood verder een verfrissende blik op onze eigen stad. Centraal stond een nieuwe interpretatie van onze leefomgeving waarbij de Kunst een leidende rol pakt. Een kunstenares die zich buiten degebaande paden beweegt en experimenteert vanuit Minimal Art. Kunst die haar ivoren toren verlaat en verruilt voor het landschap. Het landschap dat haar waardigheid terugkrijgt door inmenging van die kunstenares Patricia Johanson (The World as a Work of Art). Kunstbeleving die weer terug in de handen van onze kinderen komt. Kinderen die onder leiding van de Engelse fotografen Andy Brydon en Andrew Brooks hun bijzondere plekken kiezen en fotograferen in onze eigen gemeente Sittard-Geleen-Born. Tijdens de rondleiding werd door de twee conservatoren Roel Arkesteijn en Kitty Jansen toelichting gegeven op de bijzondere interpretatie van de kunstenaars. Zeer de moeite waard om deze expositie tot 26-01-14 nog eens rustig door te lopen, en zelf misschien ideeën op te doen voor een nieuwe en betekenisvolle groenstructuur. Net een maatje te groot voor de achtertuin, maar bijvoorbeeld op Provinciaal niveau zeer bruikbaar. Een goed verzorgde lunch bood gelegenheid om met elkaar impressies uit te wisselen of gewoon gezellig en cultureel verantwoord bij te praten.
Het Dogenpaleis. Immense schitterende binnenplaats. Waarschijnlijk waren de bezoekers van de doge hier al zo onder de indruk van alle pracht en praal, dat de doge elke onderhandeling met een voorsprong begon. Ik meen ineens mijn vrouw te horen zeggen: “Schat, doe jij even de binnenplaats, dan ga ik effe naar de winkel”. Elke zaal één groot kunstwerk. We leren, dat een Raad van Tien La Serenissima, De Republiek, bestuurde, dat de doge ceremonieel staatshoofd was, dat er veel haat en nijd was en dat dat leidde tot talrijke slachtoffers. In de politiek is weinig veranderd. Die slachtoffers waren niet te benijden. Zo blijkt al snel, als we via de brug der zuchten in de gevangenis komen. Lees de complete verslaglegging op www.vriendenvanhetdomein.nl
11
Hedendaagse kunst Brandon Ballengée Seasons in Hell 16.02.2014 - 29.06.2014 Gratis rondleidingen conservator bij
Seasons in Hell zo 09.03.2014 zo 06.04.2014 zo 04.05.2014
15.00 uur 15.00 uur 12.00 uur
Fieldtrips Brandon Ballengée zo 11.05.2014 zo 18.05.2014 zo 25.05.2014
11.00 uur 11.00 uur 11.00 uur
MuseumWeekend 05.04.2014 en 06.04.2014
Stedelijke historie Educatief project rondom het jubileum van de Marotte 12x11 jaar 15.01.2014 - 01.03.2014
ManuFacta Weefwerken van Annie Schreurs en handwerken uit de eigen collectie 09.03.2014 - 09.06.2014
Vriend zijn van Museum Het Domein
Workshops bij ManuFacta
Als Vriend: bezoekt u het gehele jaar gratis Museum Het Domein, ontvangt u uitnodigingen voor alle openingen, ontvangt u een gratis bulletin met daarin achtergrondinformatie over exposities en excursies, U krijgt gratis rondleidingen of lezingen bij exposities, U ontvangt korting op extra georganiseerde activiteiten zoals excursies (één keer per jaar naar het buitenland), Er is 25% korting op catalogi en artikelen uitgegeven door Museum Het Domein. Bovendien bezoekt u de Stadsgalerij in Heerlen en de musea in Roermond gratis en krijgt u 50% korting op de entreeprijs van het Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen. In het filmhuis krijgt u € 2,00 korting op vertoon van uw Vriendenpas. Lidmaatschap: individueel € 23,00 gezin € 40,00
Annie Schreurs Roelie Schouten Sandra Nohlmans (Wollstreet) €5,00
• • • • • • •
Terug naar de bandkeramiek Now Odyssee project RMO Leiden 21.06.2014 - 16.11.2014
De heiligen: Barbara, Catharina, Anna Start Mijnjaar 2015 04.12.2014
MUSEUM HET DOMEIN Openingstijden: di t/m zo: 11.00 - 17.00 uur WWW.HETDOMEIN.NL
• •
GRATIS entree iedere eerste zondag van de maand
Vrienden Programma 2014 onder voorbehoud maart Hundertwasser in Houthem april België (Museum M Leuven?) juni Fietstocht regio eind juni Quadriënnale Düsseldorf september Louvre Lens (Frankrijk)
Als u belangstelling heeft kunt u zich via de website aanmelden of d.m.v. de aanmeldingskaart in het museum. Begunstiger CATO Catering
Broodjes Kunst en meer. U ontvangt per mail of per post van elke activiteit een uitnodiging. Alle informatie vindt u ook op de website:
www.vriendenvanhetdomein.nl
12
Redactie: Henk Hollemans
zo 06.04.2014 zo 04.05.2014 zo 01.06.2014 14.30 uur
