bulletin
najaar 2012
De kracht van ActiVite
Verbeteren van de medische zorg in de woonservicecentra door het MOVIT-project
Extra personeel en scholing voor de langdurige zorg
pagina 2
pagina 4
pagina 7
Eigen kracht Uit een fusie van de Stichtingen ZorgKompas, Woonzorgcentra LAS en Thuiszorg Groot Rijnland ontstond op 1 januari 2008 de Stichting ActiVite. In 2013 vieren wij dus ons eerste lustrum, waarbij we de decennialange geschiedenis van de drie rechtsvoorgangers zeker zullen behouden. In deze editie van het ActiVite Bulletin blikken wij terug op de afgelopen vijf jaar en informeren we u over de actuele ontwikkelingen bij ActiVite. De rode draad in het denken en handelen van ActiVite is ‘eigen kracht’. Zoals wij de cliënt ondersteunen om zelf keuzes te maken waar het gaat om wonen, welzijn en zorg, zo faciliteren wij onze medewerkers om als zelfstandige professionals de zorgen dienstverlening te realiseren. En zo is ActiVite steeds in staat om de eigen koers te varen in turbulente tijden en om verantwoorde zorg te leveren vanuit ons fundament van gezonde bedrijfsvoering. In dit ActiVite Bulletin vindt u daarvan diverse voorbeelden.
ActiVite stimuleert familieparticipatie
In dit nummer o.a.:
Sterker met familie
Oog en oor voor medicatieveiligheid
ActiVite stimuleert familieleden om een actieve rol te blijven spelen in het leven van hun familielid wanneer deze in één van onze woonservicecentra komt wonen. Alle bewoners vinden het fijn als familieleden betrokken blijven bij hun leven. Ook op bewoners met dementie heeft het een positief effect, ondanks dat ze de familie misschien niet goed meer herkennen. Zeker in de kleinschalige woonvorm waar deze mensen wonen, kan de familie op geheel natuurlijke wijze een rol spelen bij verschillende activiteiten. Deze betrokkenheid kan zich op verschillende manieren uiten; meehelpen met koken, een spelletje doen of een wandeling maken met een groep bewoners. Ook bewoners die
geen of weinig bezoek krijgen, profiteren van de aanwezigheid van familieleden. Bewoners kunnen, door de ondersteuning van hun familie, de zorg en vrijwilligers, een volwaardig bestaan hebben waarin ze alles wat ze nog zelf kunnen, ook zelf blijven doen. Dit omdat er op die manier voldoende handen zijn om de bewoner daarin te begeleiden. Bij de intake wordt al aangegeven hoe belangrijk de aanwezigheid van familie is in het dagelijks leven van de bewoners en worden de verschil-
Deze familieparticipatie is één van de speerpunten van 2013. Er wordt dan onder andere gekeken naar informatiemomenten voor familie waar diverse onderwerpen, zoals het ziektebeeld en het omgaan met iemand met dementie, aan bod komen.
Wijkverpleegkundige groot succes Een aantal jaren geleden gingen in Leiden meerdere verpleegkundigen van ActiVite als Zichtbare schakel aan de slag. De verpleegkundige terug naar de wijk in de rol zoals deze bedoeld is; zij heeft een spilfunctie in de wijk en is de verbinding tussen de wijkbewoners en alle aanwezige producten en diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. En met succes. Ook in 2013 continueert ActiVite de Zichtbare schakel. pagina 5
Elke cliënt kan veilig thuis blijven
Redactie-adres Postbus 149 2350 AC Leiderdorp T (071) 516 14 15 E
[email protected] I www.activite.nl
lende participatiemogelijkheden uiteen gezet. Hierdoor wordt de familie gestimuleerd om een bijdrage te leveren. Naast het sociale aspect is het ook belangrijk dat de familie optreedt als vertegenwoordiger van een bewoner met dementie. De medewerkers worden getraind in het enthousiasmeren van familieleden om actief deel te blijven nemen aan het leven van de bewoner(s).
ActiVite ondersteunt de cliënt bij het toedienen van medicijnen en streeft ernaar dat dit op een zo veilig mogelijke manier gebeurt. ActiVite heeft hiertoe een medicatiebeleid opgesteld met als doel onnodige medicatiefouten te voorkomen. Ook zijn er afspraken gemaakt met het Apotheek Zorgbureau. pagina 3
Familieleden blijven actief betrokken bij het leven van de bewoner(s).
Het specialistenteam van ActiVite zorgt voor hoogwaardige zorg bij mensen thuis. Het team zet specifieke zorg van het ziekenhuis voort in de thuissituatie of vervangt opname in het ziekenhuis. De verpleegkundigen van het specialistenteam hebben naast hun HBOopleiding op niveau 5, allemaal hun eigen specialisatie. Van oncologie tot neurologie en van IC-verpleegkundige tot SEH. Het team is van alle markten thuis en heeft als doel ervoor te zorgen dat elke cliënt veilig thuis kan blijven. pagina 6
2
ActiVite bulletin
Raad van Bestuur blikt terug op 5 jaar ActiVite
De kracht van ActiVite ActiVite viert in 2013 het vijfjarig jubileum. Het thema is ‘Eigen kracht’. De Raad van Bestuursleden Lita Berkhout en Andries Paats lichten die keuze toe in het perspectief van verleden en toekomst. “We zijn er trots op het integrale zorgpakket te bieden in de regio.” Wat is de eigen kracht van ActiVite? Berkhout: “Allereerst leveren we kwalitatief verantwoorde en doeltreffende zorg aan onze cliënten. Ten tweede weten we medewerkers te binden en te boeien. Dat doen we door bijvoorbeeld veel verschillende opleidings- en doorstroommogelijkheden te bieden. Zo slagen we erin de problematiek op de arbeidsmarkt de baas te blijven. De activiteiten voor cliënten en medewerkers moe-
gemeenten het totale zorgpakket te mogen leveren: intra-, trans- en extramuraal. Dankzij de fusie bijna vijf jaar geleden hebben we woonservicecentra met groepswoningen voor psychogeriatrie, doen we thuiszorg en bieden we Hulp bij het Huishouden. Maar we hebben ook mantelzorg- en vrijwilligersondersteuning en welzijnsdiensten. De verbinding van intramuraal en extramuraal in de regio leidt niet alleen tot meer expertise voor de cliënt en meer kan-
‘Ik had me als bestuurder
duidelijk te maken dat zelfredzaamheid en de eigen regie voeren het leven leuker maakt. Ga niet uit van je beperkingen, maar van je mogelijkheden. Wat kan je nog wel? Maak als cliënt je eigen keuzes. Dat menen we oprecht, dit is niet ingegeven door bezuinigingen.”
Wat waren de hoogtepunten in de afgelopen vijf jaar? Berkhout: “Je bent geneigd nieuwe initiatieven uit te lichten, maar daardoor zou je het belangrijkste hoogtepunt vergeten: continue kwaliteit van zorgverlening, en dat aan steeds meer cliënten en bewoners. Elke dag leveren onze medewerkers zorg die aansluit bij de behoeften van onze cliënten in al die buurten, wijken en woonservicecentra. Onze core business staat als een huis. Verder is het best bijzonder dat wij nog steeds Hulp bij het Huishouden bieden, onder de vlag van Actief Plus. Veel organisaties in onze sector doen dat niet meer.”
van een thuiszorgorganisatie
nooit zozeer gerealiseerd dat Lita Berkhout
een intramurale setting een
heel eigen kleine gemeenschap is met zijn eigen karakteristieken.’ ten in evenwicht zijn met onze derde karakteristiek: oog hebben voor de nieuwe kaders die ontstaan als gevolg van bezuinigingen, zoals bij de AWBZ. Die dwingen je extra goed na te denken over de keuzes die je maakt, over wat je wel en niet doet als organisatie. ActiVite verkeert in de gelukkige omstandigheid in veel
Lita Berkhout
sen voor de medewerker. Het brede pakket vergroot ook onze financiële armslag. Daardoor kunnen we gemakkelijker ontwikkelingen in de AWBZ-sector opvangen.” Paats: “De woorden ‘eigen kracht’ hebben ook betrekking op onze zorgvisie. Wij proberen aan cliënten
Continue kwaliteit van zorgverlening staat voorop.
Paats: “We hebben veel gerealiseerd. Denk aan de woonservicecentra AgnesStaete, De Ommedijk en Hof van Alkemade. Denk ook aan wijkservicecentrum De Lepelaar in Leiden, restaurants in woonservicecentra en aan vijf Ontmoetingscentra Dementie die de taak van mantelzorgers en familie van mensen met dementie verlichten.”
2007: Opening van het nieuwe hoofdkantoor aan de Simon Smitweg in Leiderdorp.
Berkhout: “Verder is ActiVite één van de initiatiefnemers van het Transmuraal Netwerk Zuid-Holland Noord, dat eind 2012 van start gaat. Er zijn in de regio al veel goede zorgketens en samenwerkingscombinaties, bijvoorbeeld voor diabetes en dementie. Nu is het tijd om die te borgen en nieuwe inhoudelijke ketens te gaan maken. Ziekenhuizen, huisartsen en andere professionals, zoals onze medewerkers, moeten nóg nauwer met elkaar kijken naar de kwaliteit van
De vezorgende trekt steunkousen aan.
ketenzorg ten behoeve van de cliënt.” Paats: “Een dieptepunt was de schietpartij in Alphen aan den Rijn. Die heeft veel impact gehad op cliënten en medewerkers. Menigeen woont of werkt in de buurt van winkelcentrum Ridderhof en was daar op het bewuste moment. Van een andere orde zijn de vertraagde bouwprojecten. Het heeft te maken met de recessie, bezwaarprocedures
3
ActiVite bulletin
AWBZ als markt is gelabeld en je in de wereld zit van bijvoorbeeld de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Meestal komen we goed uit deze trajecten. Toch is het op deze manier een schizofrene wereld en een rare markt. Eerst ga je de concurrentie aan en probeer je de aanbesteding te winnen. Daarna moet je proberen zo goed mogelijk samen te werken met onder andere partijen die de aanbesteding hebben verloren, omdat je gezamenlijk de beste zorgkwaliteit aan de cliënt wilt leveren. Op dat moment ben je weer veel meer een maatschappelijk betrokken organisatie.”
Wat zijn belangrijke thema’s voor nu en de komende jaren? Paats: “ActiVite zal onveranderd middenin de maatschappij staan. Maar de bezuinigingen dwingen ons keuzes te maken. Het is een sterk punt van onze organisatie dat we kunnen anticiperen, dat we een verandering niet zien als een gevaar maar als een kans.”
2012: Wethouder mevrouw Lambrechts opent met een laatste schilderstreek op het wapen van Voorhout het nieuwe Ontmoetingscentrum Dementie in Voorhout.
‘Als bestuurder van van omwonenden en aangescherpte financiële regelgeving voor woningcorporaties. Ondertussen dreigen onze bewoners soms in een verouderd huis te moeten leven. Van het oorspronkelijke plan blijft dan niets meer over.”
Wat hebben jullie de laatste vijf jaar zien veranderen in de sector? Berkhout: “Dat de zorg verloopt via Europese aanbestedingen, omdat de
Berkhout: “Zo stuurt de overheid aan op minder woonservicecentra. Er gaat een scheiding tussen wonen en zorg ontstaan. Wij denken nu al na over vervanging van een traditioneel woonservicecentrum door een servicecomplex waar cliënten eventuele noodzakelijke diensten krijgen. Je kunt daar fijn zelfstandig wonen, maar maakt desgewenst bijvoorbeeld gebruik van alarmering of je doet mee aan gezamenlijke dagactiviteiten om eenzaamheid tegen te gaan.”
woonservicecentra was ik verbaasd over de Andries Paats
individuele zelfstandig-
heid en creativiteit van thuiszorgmedewerkers. Elke dag gaan ze weer op pad, ook bij sneeuw en spekgladde wegen.’
Andries Paats Thuis in wonen, welzijn en zorg.
Oog en oor voor medicatieveiligheid Vrijwel alle cliënten in de thuiszorg en woonservice centra van ActiVite gebruiken geneesmiddelen, soms voor meerdere (chronische) aandoeningen. ActiVite ondersteunt de cliënt, indien hij dat vraagt, bij het toedienen van medicijnen en streeft ernaar dat dit op een zo veilig mogelijke manier gebeurt. ActiVite heeft hiertoe een medicatie beleid opgesteld met als doel onnodige medicatiefouten te voorkomen, structureel te leren van medicatiefouten en daar waar het kan verbeteracties in te zetten. Bij het verstrekken en toedienen van medicatie zijn meerdere partijen betrokken. Het is van groot belang dat alle partijen goed samenwerken en zich bewust zijn van hun eigen verantwoordelijkheid hierin. In dit kader heeft ActiVite in april 2011 een samenwerkingsovereenkomst gesloten met het Apotheek Zorgbureau (AZB). Het AZB is een initiatief van 80 apotheken uit het gebied Midden Holland en Rijnland. In deze overeenkomst zijn de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van beide partijen duidelijk vastgelegd met betrekking tot de farmaceutische zorg voor hun cliënten. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat de apotheek de regie heeft en verantwoordelijk is voor het ver-
strekken van de juiste medicijnen aan de cliënt met een bijbehorend medicatieoverzicht en een toedienlijst.
kan opnemen met de voorschrijver, vaak de huisarts, en zij samen kijken naar een oplossing voor de cliënt.
recente medicatie toedienlijst meegegeven met de cliënt. De apotheek blijft ook dan de regisseur.
Medewerkers van ActiVite zijn verantwoordelijk voor het signaleren van problemen en afwijkingen bij het innemen en bestellen van medicijnen. Zij komen immers regelmatig, zo niet dagelijks, bij de cliënten en zien, vaak als eerste, wanneer er iets mis gaat in het medicijngebruik. Zij voeren bij alle cliënten die in zorg zijn de risicosignalering medicatieveiligheid uit en nemen indien nodig op basis van signalen actie. Deze acties worden vastgelegd in het zorgleefplan. Zij informeren de apotheek hierover telefonisch, waarna deze weer contact
De ondersteuning bij de medicatie door de medewerker van ActiVite wordt volgens protocol uitgevoerd en volgens de opgestelde instructie afgetekend. Bij tussentijdse wijzigingen in de medicatie vraagt de huisarts aan de apotheek om de medicatie aan te passen. De apotheek haalt dan de oude medicijnen (of baxters) op, of de cliënt levert ze zelf in, en voorziet de cliënt van nieuwe medicijnen en een nieuwe toedienlijst. Ook dit is vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst. Bij overdracht naar een andere zorgaanbieder wordt de meest
De cliënt zelf is verantwoordelijk voor het geven van de juiste informatie over het gebruik van (zelfzorg) medicatie en het aanwezig zijn van een actueel medicatieoverzicht. Daarnaast dient de cliënt zelf te zorgen voor opslag en beheer van de medicatie en het tijdig bijbestellen. Op deze manier zijn de verantwoordelijkheden voor iedereen duidelijk en bewaakt ActiVite samen met de apotheek en de huisarts de medicatieveiligheid van haar cliënten zo optimaal mogelijk.
4
ActiVite bulletin
‘Betere zorg begint met goede samenwerking’
Verbeteren van de medische zorg in de woonservicec Bewoners van woonservicecentra worden steeds ouder en daarmee kwetsbaarder. De zorgvraag neemt in complexiteit toe. Een belangrijke vraag is dan ook: hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze ouderen de beste kwaliteit van leven en zorg krijgen? Het project MOVIT zoekt naar het antwoord. “Ouderen die problemen hebben op meerdere fronten, hebben baat bij een behandeling vanuit verschillende disciplines. Het klassieke zorgaanbod is met de complexere zorgvraag tekort gaan schieten. Vroeger werd gewacht tot er daadwerkelijk een probleem was en de behandeling werd vervolgens vaak ziektegericht ingestoken. Dat kan nu echt niet meer, er moet proactief en functiegericht gewerkt worden”, vertelt Tony Poot, huisarts en projectleider MOVIT en werkzaam in het LUMC bij de afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde. “Precies”, zegt Ineke Bakker, specialist ouderengeneeskunde bij Rijnland Zorggroep. “We moeten gezamenlijk naar het totaalplaatje kijken.”
en dat levert direct effect. Zo zijn wij rondom bepaalde bewoners een overleg gestart met huisarts en apotheker. Inhoudelijk erg waardevol. In sommige gevallen zijn we bijvoorbeeld met bepaalde medicatie gestopt, een effect dat de cliënt natuurlijk direct merkt.” Of de cliënt verder al concrete veranderingen heeft kunnen waarnemen, betwijfelt Poot: “Een goede tussenstap is het zorgen dat de zorgverleners het naar hun zin hebben. Betere zorg begint met goede samenwerking en het waarderen van elkaars deskundigheid.”
MOVIT als platform
Pieter de Jong
Snelle resultaten Vandaar dat MOVIT per woonservicecentrum een lokale werkgroep is gestart bestaande uit een verzorgende, teammanager, apotheker, huisartsen(-groep) en specialist ouderengeneeskunde (verpleeghuisarts). “Zo kan iedereen vanuit zijn eigen expertise stappen in de richting van het ideaalbeeld aangeven”, legt Poot uit. “Een belangrijk pluspunt vinden wij dat iedere groep zijn eigen focus mag bepalen.”
‘De thema’s variëren sterk per woonservicecentrum: van medicatieoverdracht en wondbehandeling tot afstemming en communicatie.’ Tony Poot
“We sturen bewust op snelle resultaten, concrete thema’s die binnen 6 tot 12 maanden resultaten kunnen geven. Maar de thema’s variëren sterk per woonservicecentrum. Van medicatieoverdracht en wondbehandeling tot afstemming en communicatie. En concrete resultaten zijn er te over, zoals een wondbox met standaardassortiment aan hulpmiddelen of een diabetesspreekuur. De grootste winst is echter de onderlinge communicatie.”
Ineke Bakker
Goede samenwerking Bakker: “Het is een lang gekoesterde wens om dit soort samenwerking te krijgen. Er was eigenlijk nooit een moment dat de verschillende behandelaars elkaar ontmoetten. Nu wel
De verzorgende pakt de medicatie.
Pieter de Jong, directeur intramurale dienstverlening bij ActiVite, is het roerend met de MOVIT-projectleider eens. “De groep die het meeste baat heeft bij MOVIT zijn de verzorgenden. Fouten in de medicatie bijvoorbeeld komen het eerst bij hen terecht, zij moeten het oplossen. Binnen ActiVite is hiervoor medicatiebeleid opgesteld. Zodat de medewerker weet hoe hiermee om te gaan. Verbetering in de samenwerking wordt dus met name door hen gevoeld. MOVIT is het platform waar dingen als verantwoordelijkheid in de keten van medicatieverstrekking bespreekbaar gemaakt kunnen worden. Vandaar dat wij ook teammanagers in de werkgroepen laten participeren en zij zijn tot nu toe heel lovend over de betrokkenheid waarmee onderwerpen worden aangedragen. We zijn nu hard bezig het proces van medicatieveiligheid te beschrijven. Maar het geldt voor veel meer processen dat het van belang is dat ze in beeld komen.” Bakker kan dit beamen: “Er is werk zat, veel processen kunnen een stuk efficiënter. Het gaat erom het goed te
5
ActiVite bulletin
entra door het MOVIT-project organiseren zodat ook de cliënt een verbetering van de zorg ervaart.”
Effecten meten MOVIT heeft tot nu toe waardevolle resultaten geboekt. De mix van disciplines aan tafel wordt door iedereen positief ervaren. Maar hoe worden de effecten op lange termijn nu eigenlijk gemeten? Poot: “We
doen daar uitgebreid onderzoek naar. Zo zijn naast de bewoners ook alle hulpverleners geïnterviewd voor een basismeting, en een tweede meting volgt binnenkort. Verder werken we nauw samen met Zorg en Zekerheid.” “Eén van de angsten vooraf was namelijk dat het project zou leiden tot een hogere zorgconsumptie. Uit
MOVIT in het kort Het project MOVIT is in 2009 gestart in het kader van het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) en wordt vormgegeven vanuit de Academische Werkplaats Ouderenzorg Noordelijk Zuid-Holland. Het doel is het garanderen én verbeteren van de medische zorg in woonservicecentra. Om dit te bewerkstelligen heeft het projectteam alle woonservicecentra, huisartsen en apothekers in de regio benaderd om mee te doen. ActiVite ondersteunt het project van harte en neemt deel met 7 woonservicecentra.
de eerste cijfers tot nu toe blijkt echter dat dit niet het geval is, er is bij de zorgverzekeraar geen kostenverhogend effect te zien”, vertelt Poot enthousiast. In mei 2013 stopt officieel het MOVIT-project, maar de werkgroepen gaan door en de verwachting is dat ook de positieve resultaten zich voort zullen zetten.
Wijkverpleegkundige groot succes In het kader van het ZonMw project Zichtbare schakel gingen een aantal jaren geleden in Leiden meerdere verpleegkundigen van ActiVite aan de slag als Zichtbare schakel in de wijken Slaaghwijk, Noorderkwartier, De Kooi en het Morsdistrict. De wijkverpleegkundige terug naar de wijk in de rol zoals deze bedoeld is; zij heeft een spilfunctie in de wijk en is de verbinding tussen de wijkbewoners en alle aanwezige producten en diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Ze ondersteunt de wijkbewoners om gezamenlijk een oplossing voor hun (ondersteunings)vraag te vinden. En met succes: ondertussen is de Zichtbare schakel niet meer weg te denken uit de wijk. Yvonne Rongen werkt als Zichtbare schakel in de wijk De Mors in Leiden: “De zorgvraag in deze wijk is hoog. Ik heb nauw contact met de huisartsen, spreek ze vaak dagelijks en schuif aan bij hun overleggen. Op hun verzoek ga ik langs bij cliënten en kijk ik wat er nodig is. Dit varieert sterk en is daardoor elke keer weer een uitdaging. Soms gaat het om zeer complexe situaties. Mensen hebben bijvoorbeeld last van zware depressies en verwaarlozen zichzelf, het gevaar van eenzaamheid is dan ook aanwezig. Dan ga ik, op verzoek van de huisarts, langs en probeer ik een band op te bouwen, zodat mensen je gaan vertrouwen en ze gericht geholpen kunnen worden. We zoeken samen naar een oplossing, kijken wat en hoe ze dingen zelf kunnen oppakken, welke buurt- of welzijnsactiviteiten er in de wijk zijn en ik overleg, indien nodig, met de apotheek, koppel terug naar de huisarts of ik verwijs door naar andere zorgverleners.
Zichtbare schakel Yvonne Rongen aan het werk in De Mors.
Eigen kracht Natuurlijk belt de huisarts mij niet alleen voor de complexe situaties, maar ook als er acute zorg nodig is, of als iemand uit het ziekenhuis gekomen is en het gaat toch niet goed.
‘Ik heb een korte lijn met de wijkverpleegkundige zowel in onze overlegmomenten op de
praktijk als bij patiënten thuis. Dit levert voor de patiënten een duidelijke kwaliteitsverbetering op en zorgt ervoor dat de zorg sneller wordt ingezet. Verder zorgt de samenwerking ervoor dat het ook minder tijd kost om de goede zorg te regelen en het levert minder papierwerk op.’ Ferdinand Oppenhuizen, huisarts in Leiden
Ik ga ook langs mensen als mijn collega’s van de zorgteams het niet vertrouwen en een signaal geven. Uitgangspunt is altijd dat ik uitga van de eigen kracht van de cliënt. Mijn taak is de situatie goed in te schatten. Ik zet de gewenste hulp op
poten en trek me dan terug. Vaak houd ik wel contact met de mensen, dat vinden ze ook fijn. Maar het verschilt per cliënt hoe vaak ik nog terug ga.”
Netwerkoverleg “Als Zichtbare schakel neem ik ook deel aan de netwerkoverleggen binnen de wijk waarbij de verschillende wijkorganen aanwezig zijn, zoals de politie, GGD, GGZ, maatschappelijk
werk en de wijkbeheerder. Op deze manier heb ik korte lijnen met alle betrokken partijen in de wijk en kennen zij ook mijn gezicht, dat werkt erg fijn. Als ik bijvoorbeeld van bewoners van de verschillende flats hoor dat er ’s avonds problemen op de galerijen zijn en dat mensen zich onveilig voelen, dan neem ik contact op met de wijkbeheerder en die bespreekt de situatie met de politie.”
Subsidie Eind 2012 loopt de landelijke subsidie voor de Zichtbare schakel af. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft financiële middelen aan gemeenten ter beschikking gesteld om de lopende projecten rondom de wijkverpleegkundigen als Zichtbare schakels uit dit programma te borgen. Eind november heeft de gemeente Leiden laten weten dat zij de intentie heeft de middelen ook aan ActiVite toe te kennen zodat in 2013 continuering en uitbreiding van de Zichtbare schakelprojecten kan plaatsvinden.
6
ActiVite bulletin
‘Elke cliënt kan veilig thuis blijven’ “Het mooie van ons werk in de thuiszorg is dat mensen thuis kunnen blijven, waar ze eerst naar het ziekenhuis zouden moeten. Of dat ze juist eerder uit het zieken huis naar huis kunnen!” Aan het woord is Bernadette Togni, verpleegkundige van het specialistenteam van ActiVite. In het hele werkgebied zorgt zij met haar collega-verpleegkundigen voor hoogwaardige zorg bij mensen thuis. Togni: “Door ons kan eigenlijk elke cliënt met een pomp, bijvoorbeeld een medicijnpomp of een catheter, ook gewoon thuis verpleegd worden.” Haar collega Maya Brouwer vult aan: “Thuis draait alles nog meer om de persoon en diens naasten, meer dan in het ziekenhuis mogelijk is. Er zijn heel veel aanpassingen mogelijk, dat is de kracht van een thuiszorgteam.”
alistenteam hebben, naast hun HBOopleiding op niveau 5, allemaal hun eigen specialisatie. Van oncologie tot neurologie en van IC-verpleegkundige tot SEH, het team is van alle markten thuis. Geen situatie is hetzelfde en dit vereist dat de verpleegkundigen flexibel zijn. Door de eigen kennis onderling te delen in het team, is ieders deskundigheid op hoog niveau.
Deskundigheid
Meerwaarde
De verpleegkundigen van het speci-
“We kunnen echt een brug vormen
Het specialistenteam van ActiVite is actief in het tussengebied tussen ziekenhuiszorg (specialistisch) en zorg thuis (generalistisch). Het team zet specifieke zorg van het ziekenhuis voort in de thuissituatie of vervangt opname in het ziekenhuis. Het streven is om de zorg over te dragen aan de lokaal werkende wijkverpleegkundigen. Behalve voor palliatieve sedatie zijn de verpleegkundigen van het specialistenteam bevoegd voor het uitvoeren van o.a. infusietherapie, toedienen , parentale pijnbestrijding en voeding, transfusies, sondevoeding en maaghevelen, nierfunctievervangende therapie, ascitespuncties en catheterisaties.
tussen de thuiszorg en de huisarts of specialist”, aldus Togni. “Artsen, maar ook patiënten, weten vaak niet wat thuis allemaal kan. Voor palliatieve sedatie weet men ons inmiddels wel te vinden, maar we doen veel meer.” Brouwer: “Denk aan bijvoorbeeld een simpel antibioticuminfuus, maar ook buikvliesspoeling of chemokuren. We houden de verantwoordelijke arts uiteraard volledig op de hoogte van wat wij bij de cliënt doen. We merken dat artsen dit erg op prijs stellen en al snel de meerwaarde van ons team zien.”
Kracht “Daarnaast worden we intern ook betrokken bij het opleidingsprogramma van ActiVite”, vertelt Brouwer. “En we dragen ook in de dagelijkse praktijk onze kennis over aan de reguliere wijkverpleging.” Togni: “Het mooie van de thuiszorg? Dat vind ik toch wel dat je bij iemand thuis komt die bij wijze spreken met een hele batterij aan pompen in het lichaam uit het ziekenhuis komt. Vaak weet men dan niet precies wat ze moeten doen. Het geeft mij een goed gevoel als ik na een uur wegga en de cliënt het gevoel heeft dat hij veilig thuis is. Dat is toch wel onze kracht!”
Het specialsitenteam van ActiVite.
Zoals het er nu naar uitziet gaat in 2014 de begeleiding over van de AWBZ naar de Wmo. Hierop vooruitlopend heeft ActiVite een visie ontwikkeld voor de manier waarop mensen die in een situatie terechtgekomen zijn waarin zij zelf geen grip meer hebben op hun leven, zo ondersteund kunnen worden dat zij dat weer terug krijgen. Mensen kunnen door een diversiteit aan oorzaken in zo’n situatie belanden; echtscheiding, werkloosheid, opvoedproblemen, verslaving en rouw zijn voorbeelden van omstandigheden die ertoe leiden dat het leven even niet meer lukt. ActiVite kan op dit gebied zelf diverse vormen van begeleiding aanbieden, maar vooral de samenwerking met andere ketenpartners zorgt ervoor dat er een duurzaam stelsel van professionele begeleiding kan worden ingezet voor de verschillende doelgroepen en problemen. De zelfregie en keuzevrijheid van de cliënt staan voor ActiVite voorop. De begeleiding is tijdelijk en preventief van aard en wordt zo opgezet dat het zo goed mogelijk aansluit op de mogelijkheden die passen bij de individuele situatie van de cliënt. Maatwerk dus. De integrale, directe, concrete en professionele inbreng van ActiVite zorgt ervoor dat de cliënt zelf bepaalt hoe zijn of haar zelfregie het beste kan worden vergroot en hersteld, en ook zelf bepaalt welke keuze uit het totale zorgaanbod daar het best bij aansluit. Het gaat niet alleen om ondersteuning door professionals, maar juist ook om de (directe) sociale omgeving, die bij het proces betrokken wordt. Informele zorg wordt ingezet waar mogelijk en professionele zorg alleen als het noodzakelijk is. Deze manier kan ervoor zorgen dat professionele hulp op termijn niet meer nodig is.
Vormen van begeleiding
Begeleiding als totaalpakket Dagbesteding senioren Voor ouderen die door lichamelijke ongemakken weinig de deur uitkomen en een steuntje in de rug nodig hebben.
Dagverzorging Voor ouderen die ondersteuning nodig hebben om het thuis zelfstandig te redden. Zij hebben matig tot zware beperkingen, weinig contacten en ondernemen nauwelijks nog activiteiten.
Ontmoetingscentrum Dementie Voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het Ontmoetingscentrum biedt een totaalpakket van zorg met als doel de deelnemers langer thuis te laten wonen. Ook de ondersteuning aan mantelzorgers speelt een belangrijke rol.
Thuisbegeleiding Ondersteuning en begeleiding voor mensen met (psycho)sociale problemen die geen grip meer hebben op hun leven. Met als doel het vergroten van de zelfredzaamheid van deze mensen in samenwerking met
hun (directe) sociale omgeving en indien nodig andere hulp- en welzijnsorganisaties, zodat zij de regie weer terug krijgen.
Mantelzorgondersteuning Mantelzorgconsulenten kunnen mantelzorgers op verschillende manieren ondersteuning bieden, bijvoorbeeld door het organiseren van bijeenkomsten en cursussen, het geven van uitleg en advies over de vormen van vervangende zorg en de diverse vrijwilligersdiensten.
ActiVite bulletin
7
Extra personeel en scholing voor de langdurige zorg De woonservicecentra van ActiVite hebben voor 2012 en 2013 extra geld ontvangen om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Met deze financiering kon extra personeel worden aangenomen en bestaand personeel worden geschoold. Dankzij dit ‘convenant langdurige zorg’ heeft ActiVite in 2012 meer dan 17 fte extra medewerkers kunnen aanstellen en al het intramurale personeel kunnen laten bijscholen. Zowel nieuwe medewerkers als medewerkers die al in dienst zijn, krijgen diverse opleidingen aangeboden, afgestemd op hun functie. Zo krijgt een servicemedewerker training op het gebied van klantgerichtheid en gespreksvaardigheden. Een verpleegkundige wordt getraind op onder andere de eigen regie en zelfredzaamheid van de cliënt, vraag- en belevingsgericht werken en coachingsvaardigheden en een verzorgende krijgt extra kennis over fysieke belasting, valpreventie en medicatieveiligheid.
Nieuwe functies Dit jaar zijn verpleegkundigen en servicemedewerkers gestart in onze acht woonservicecentra. De toenemende zorgbehoefte van de bewoners en het verbeteren van de kwaliteit van de zorgverlening waren de aanleiding voor het inzetten van de verpleegkundigen. Zij vervullen een belangrijke rol bij het coachen van de collega zorgverleners. Hierbij wordt gedacht aan begeleiding bij de uitvoering van een wondbehandelplan, bijdragen aan preventie en voorlichting en advisering bij complex gedrag van cliënten. Kortom, de verpleegkundige fungeert als coördinerende en coachende spil in het team.
Servicemedewerker Uit een onafhankelijk cliënttevredenheidsonderzoek bleek dat bewoners soms meer behoefte hadden aan persoonlijke aandacht en begeleiding.
Marjan van Egmond en mevrouw Gerritse.
Daarom heeft ActiVite servicemedewerkers aangesteld. Zij géven die extra aandacht. Van samen een boodschapje doen of een wandeling maken tot het introduceren van nieuwe bewoners en helpen bij de aanvraag van een ID-kaart. De servicemedewerkers zijn er voor bewo-
ners, familie en mantelzorgers. Ze bieden extra gastvrijheid en veiligheid aan de bewoners en hun bezoekers. Een vriendelijk gezicht bij de voordeur maar tegelijkertijd iemand die in de gaten houdt wie er het pand binnenkomt. “Wij bieden ondersteuning, maar hebben ook een
signalerende functie. Zien wij achteruitgang of een veranderende hulpvraag bij een bewoner, dan spelen we dit door naar de verzorging. Een belangrijke functie met een grote inbreng dus”, vertelt Marjan van Egmond, servicemedewerker bij woonservicecentrum Rijnzate.
Orthopedische patiënt optimaal begeleid “De patiënt staat centraal, ons doel is om hem of haar zo goed mogelijk te begeleiden van thuis tot thuis.” Aan het woord is Natasja Bovee, manager zorggroep in het Rijnland Ziekenhuis in Leiderdorp. In het kader van het Herstelzorg programma dat valt onder het Nationaal Programma Ouderenzorg werken ActiVite, de Rijnland Zorggroep, huisartsen en diverse fysiotherapeuten samen. Momenteel werken zij aan een te ontwikkelen zorgpad gericht op kwetsbare patiënten van 70 jaar en ouder die een orthopedische operatie ondergaan in het Rijnland Ziekenhuis, ook wel het POTT (Peri – Operatief: van Thuis tot Thuis) project genoemd. Het doel van het Herstelzorgprogamma, waaronder POTT valt, is het verlies van zelfredzaamheid bij kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname te minimaliseren en het herstel na ziekenhuisopname te versnellen en te verbeteren. Het Rijnland Ziekenhuis in Leiderdorp voert per jaar ongeveer 900 totale heup- en knievervangingen uit en opereert daarnaast ongeveer 225 patiënten met een gebroken heup.
Ketenzorg Bovee vervolgt: “In de keten die de patiënt doorloopt van thuis tot thuis willen we de patiënt slechts één keer volledig en duidelijk informeren. We willen proactief naar de patiënt kunnen handelen en wat we vooraf kun-
vervolgtraject thuis en bij de fysiotherapeut is duidelijk. Door de invoering van het nieuwe zorgpad verwachten we dit te bereiken.” Liesbeth Leurs, projectleider bij ActiVite en voorzitter van de werkgroep, vult aan: “We hebben in de
werkgroep eerst het huidige traject beschreven dat de patiënt doorloopt voordat hij een orthopedische heupof knieingreep krijgt. Daarna hebben we gezamenlijk afgesproken hoe we het traject voor en na ziekenhuisopname beter op elkaar kunnen afstemmen tussen de verschillende
nen organiseren ook vooraf doen. Daardoor kunnen we beter en sneller anticiperen en op die manier onze kwaliteit naar de patiënt toe verbeteren. Er komen veel patiënten bij de afdeling orthopedie waarbij het vaak gaat om kwetsbare ouderen. Op het moment dat iemand door de huisarts verwezen wordt voor bijvoorbeeld een heupoperatie, dan gaat het nieuwe zorgpad in werking. Voor alle betrokkenen professionals is duidelijk wat de patiënt allemaal te wachten staat voor, tijdens en na het ziekenhuisbezoek, en daarmee kunnen we de juiste verwachtingen geven aan de patiënt. De patiënt weet wat hem te wachten staat en hoe lang het gaat duren, ook het
Natasja Bovee, manager zorggroep in het Rijnland Ziekenhuis en projectleider Liesbeth Leurs.
organisaties. We doen dit door de juiste informatie eerder in het proces aan de juiste personen te leveren.”
Rapid Recovery Bovee: “Binnen ons ziekenhuis loopt ook het Rapid Recovery Project, waarbij we door aanpassingen in de protocollen in staat zijn om patiënten zich sneller beter te laten voelen. Ook hier is het belangrijk dat de patiënt vooraf heel goed weet hoe alles zal verlopen. Hele goede voorlichting is dus nodig. Voor goed herstel is zo snel mogelijk in beweging komen na de operaties het beste. En dat maken we met bijvoorbeeld extra fysiotherapie mogelijk. Er zijn prachtige voorbeelden van mensen in London die op de dag van de operatie alweer lopen. Rapid Recovery en Ketenzorg vullen elkaar dus uitstekend aan.” Beiden realiseren zich dat ze er nog niet zijn en dat er inspanningen nodig zijn om ervoor te zorgen dat iedereen in de keten helemaal op dezelfde manier zal werken. Leurs: “Het nieuwe zorgpad zal niet exclusief zijn, maar we verwachten een manier van werken te introduceren waar op meer plekken mee gewerkt gaat worden.”
8
ActiVite bulletin
Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Nieuw zorgcluster in centrum Leiden
In januari opent in het centrum van Leiden op de hoek van de Oosterkerkstraat en de Herengracht een grootschalig eerstelijns zorgcluster. Het zorgcluster verschijnt in het voormalige kantoor van het UWV. Er komen onder andere 4 huisartsenpraktijken, een apotheek, een bloedprik-punt, een orthopedisch fysiotherapeutisch centrum en een Centrum voor Jeugd en Gezin. Ook ActiVite zal een steunpunt openen in dit grote zorgcluster. Dit steunpunt zal de uitvalsbasis zijn voor het wijkteam en de coördinerend verpleegkundige. Door korte lijnen met de aanwezige huisartsen en de apotheek zal het wijkteam in staat zijn nieuwe zorg snel in te zetten en bij vragen over bestaande zorg snel de situatie te beoordelen, terug te koppelen en samen te zoeken naar de beste oplossing.
ActiVite wederom HKZgecertificeerd! Begin november werd ActiVite geaudit in het kader van HKZ VVT 2010/ISO 9001. Een team van drie onafhankelijke auditoren van de certificerende organisatie Det Norske Veritas (DNV) heeft tijdens deze dagen gesprekken gevoerd met vele medewerkers, teammanagers, managers/directeuren en de Raad van Bestuur. Doel ervan was om te onderzoeken of ActiVite voldoet aan normen van cliënt- en verbeteringsgerichtheid. Dit betekent dat ActiVite nastreeft: goede zorg verlenen, tevreden cliënten, een prettige en veilige werkomgeving voor medewerkers en voldoende productie.
Woonservicecentrum Rietveld De verwachting is dat het aantal mensen met dementie in de samenleving de komende jaren zal toenemen. ActiVite wil hierop inspringen door speciaal voor deze groep huisvesting te realiseren. Uit onderzoek blijkt dat mensen met dementie snel vereenzamen en gaan dwalen. Kleinschalige woonvormen lijken dit tegen te gaan. Zo is het plan ontstaan om in Alphen aan den Rijn alle bestaande kleinschalige groepswoningen van ActiVite samen te voegen. Deze nieuwe woonvoorziening krijgt de naam ‘Rietveld’ en zal in de wijk Kerk en Zanen gebouwd gaan worden.
In de plannen zoals ze er nu liggen, wordt Rietveld gebouwd in de vorm van een hof. De woningen liggen aan de buitenzijde van het hof, aan de binnenzijde komt een tuin. In deze grote binnentuin wordt maximale bewegingsvrijheid gecreëerd voor de bewoners. Er komen diverse leefgebieden met een dorps, een stads en een landelijk karakter. Ook komen er in Rietveld diverse faciliteiten, zoals een kapper, fysiotherapeut, winkel, restaurant, etc.
ActiVite groeit in Amstelland en de Meerlanden Begin 2011 startte ActiVite met het leveren van Hulp bij het Huishouden in de gemeente Amstelveen. Inmiddels is daar ook Verzorging en Verpleging bijgekomen. Daarnaast wordt er ook Verzorging en Verpleging geleverd in Haarlemmermeer, Uithoorn, Aalsmeer en Ouder-Amstel. Het integrale team werkt met coördinerend verpleegkundigen die de benodigde zorg inventariseren. De wensen van de client staan daarbij altijd voorop.
De auditoren hebben in hun rapport aangegeven dat ActiVite geen punten heeft die we echt direct moeten verbeteren. Zij waren onder de indruk van het enthousiasme en de deskundigheid van velen bij ActiVite.
Mantelzorg Oegstgeest
Zij benoemden als sterke punten: - het zorgleefplan, de risico-inventarisatie & de zorgvuldige implementatie van het geheel; - de aandacht voor veiligheid op het gebied van cliënt, medewerker en gebouwen; - de uitwerking en uitvoering van het medicatiebeleid; - het lage ziekteverzuim in de organisatie; - verpleegkundigen als coach/ ondersteuner intramuraal & het inzetten van de coördinerend verpleegkundige; - en inwerkprogramma's.
Eind 2011 startte de gemeente Oegstgeest een aanbestedingsprocedure voor de uitvoering van de lokale mantelzorgondersteuning. Omdat er in Leiden al vele jaren een goede samenwerking is tussen ActiVite en Stichting Radius werd besloten hier samen op in te schrijven. Op deze manier werd de, al bestaande, verankering van Radius in de gemeenschap van Oegstgeest en de expertise van Bureau Informele Zorg van ActiVite op het gebied van mantelzorgondersteuning, gebundeld. De opdracht werd met ingang van 1 januari 2012 aan Radius gegund, waarbij Bureau Informele Zorg van ActiVite als onderaannemer optreedt. De inzet is in eerste instantie de informatie- en adviesfunctie voor mantelzorgers in Oegstgeest zo goed mogelijk te organiseren. Het streven voor de langere termijn is mantelzorgondersteuning meer onderdeel te maken van de reguliere zorg- en hulpverlening.
Het behalen van het HKZ-certificaat en het leveren van kwalitatieve zorg is een gezamenlijk doel dat we wederom hebben gehaald.
Rietveld is een afgesloten woonvorm, maar biedt aan deze groep bewoners maximale vrijheid. De toegang/uitgang van het complex wordt bewaakt. In de groepswoningen is gedurende de dag altijd een verzorgende aanwezig. In de nacht is een aantal medewerkers verantwoordelijk voor het gehele complex. In Rietveld komen ongeveer negentien groepswoningen voor elk 8 bewoners. Iedere groepswoning beschikt over een huiskamer van circa 60m2, daarnaast heeft iedere bewoner een slaapkamer van 16-20 m2.
ActiVite start met project Palliatief Zorgpakket Het ministerie van VWS heeft ActiVite geselecteerd om met het project ‘Palliatief Zorgpakket’ deel te nemen aan het experiment regelarme instellingen. ActiVite start hiermee vanaf februari 2013. Doel van het experiment is het leveren van palliatieve zorg op maat, op basis van de wensen en behoeften van terminale cliënten. De zorg wordt geleverd vanuit een vast team van professionals en vrijwilligers waarbij de samenwerking wordt gebruikt en versterkt met het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Holland Noord en regionale hospices. Door inzet van vrijwilligers, verzorgenden en verpleegkundigen wil ActiVite de wens van de cliënten en diens familie volgen en desgewenst in de laatste intensieve fase 24 uur zorg en ondersteuning per dag bieden. ActiVite hoopt dat cliënten dit ervaren als een verbetering van kwaliteit van leven in deze laatste fase.
