Axim quianis pel inctametur

Axim quianis pel inctametur

Jaarverslag 2014

1

Inhoudsopgave 1. Voorwoord

3

2. Bestuursverslag

4

3. Collectie 

10

4. Publiek

15

5. Educatie

19

6. Culturele activiteiten

23

7. Commerciële activiteiten

26

8. Personeel en organisatie

27

9. Gebouwen en terreinen

29

10. Jaarrekening

30

11. Samenwerkingsverbanden

32 

Bijlagen

2

I Prestatieafspraken

34

II  Organogram en medewerkers

35

III Overzicht bezoekers

37

IV Samenstelling Raad van Toezicht

38

V  Partners en sponsoren

39

VI Activiteitenkalender 2014

41

1. Voorwoord Axim quianis pel inctametur Ridders van Holland Musea zijn verhalenvertellers. Aan de hand van onze collectie vertellen we over toen, duiden we het nu en proberen we iets over morgen te zeggen. In de tentoonstelling Ridders van Holland van harnas tot lintjesregen vertelden we afgelopen jaar het verhaal van de eerste middeleeuwse ridders, via verschillende historische ridderordes als Sint-Anthonis, het Gulden Vlies en Sint-Michael, naar het huidige decoratiestelsel: de ordes van Oranje Nassau, de Nederlandse leeuw en de militaire Willemsorde. De jaarlijkse ‘lintjesregen’ van de gemeente Muiden vond dit jaar plaats in de Ridderzaal van het Muiderslot. Het was indrukwekkend om te horen wat deze moderne ridders hebben bijgedragen aan de maatschappij en prachtig om te zien hoe deze eer hun zeer werd gegund door de aanwezigen. Het beginsel van de ridderordes is: gewenst gedrag belonen. En ook in onze tijd gelden daarbij nog steeds de zes historische ridderwaarden: Studium/IJver, Honor/Eer, Fortitudo/Kracht, Nobilitas/Edelheid, Valor/Moed en Prudentia/Wijsheid. Deze waarden geven we ook mee aan de vele kinderen die het Muiderslot bezoeken. Ze zijn zich bewust van deze waarden als ze tot ridder worden geslagen en de riddermedaille krijgen, een getrouwe kopie van het ridderzegel van graaf Floris V. Zo verbinden we verleden en heden en laten we tegelijkertijd zien dat we als museum ook een maatschappelijke waarde hebben. Het is van belang dat we helder tonen waar we als museum voor staan, welke collectie we laten zien en welk verhaal we vertellen. Dat verhaal begint voor het Muiderslot in de middeleeuwen, in 1285 om precies te zijn, met de bouwheer van het Muiderslot: de Hollandse graaf Floris V. We willen dit verhaal van Floris V verdiepen en verbreden en het Muiderslot positioneren als het museum dat de rol, invloed en structuur van de adel in het middeleeuwse Europa over het voetlicht brengt. Een permanente museale presentatie over het Hollandse Gravenhuis op het middeleeuwse, Europese strijdtoneel. Aan de hand van het Hollandse Gravenhuis laten we zien hoe Europa in de middeleeuwen georganiseerd was. Hoe werkte het leenherenstelsel en hoe konden keizers, koningen, hertogen en graven hun machtsposities versterken? En wat zien we daar van terug in het Europa van nu met een groeiende aandacht voor nationale en regionale identiteiten? Dit is een relevant verhaal voor bezoekers uit binnen- en buitenland. We hebben het unieke kasteel, de historische plek en de collectie om dit verhaal te vertellen en aanschouwelijk te maken. En we kunnen daarbij rekenen op vele betrokken en bevlogen medewerkers, vrijwilligers en externe partners die dit deel van de vaderlandse geschiedenis op het Muiderslot echt tot leven weten te wekken. Elke dag weer. Daarvoor verdienen ook zij een lintje! drs. Bert Boer directeur Stichting Rijksmuseum Muiderslot

3

2. Bestuursverslag Halverwege de beleidsperiode: waar staan we?

In het beleidsplan ‘Geschiedenis in het echt’ heeft de Stichting Rijksmuseum Muiderslot voor de periode 2013-2016 een aantal doelen geformuleerd: verbinding tussen historie en publiek, museale verdieping, cultureel ondernemerschap, beheersbare bezoekersgroei (voor collectie en gebouw) en een financieel gezonde organisatie. Deze doelen willen we als museum bereiken door te werken met onder andere themajaren, tentoonstellingen en jaarlijkse activiteitenkalenders. In het plan is een meer museale koers uitgezet voor het Muiderslot: van een ingericht historisch huis naar een meer actief museum met een vaste collectie en wisseltentoonstellingen in een uniek gebouw op een bijzondere historische plek. Volgens de Raad voor Cultuur heeft het Muiderslot met het beleidsplan een helder, voldoende ambitieus en realistisch plan ingediend. Wel maakte de Raad zich zorgen over de financiële positie van het museum. Door een aantal verliesgevende jaren was het weerstandsvermogen van het Muiderslot onvoldoende. We zijn nu halverwege de beleidsperiode 2013-2016. Het gaat goed. Het is prettig om te constateren dat onze keuze om te gaan werken met themajaren, objecttentoonstellingen en een jaarlijkse activiteitenkalender structureel meer bezoekers oplevert. We hebben stevig ingezet op het aantrekken van meer bezoekers aan de ene kant en het realiseren van kostenbesparingen aan de andere kant. Dat heeft ertoe geleid dat de financiële positie weer op orde is. Tentoonstelling Ridders van Holland

4

Axim quianis pel inctametur

Tentoonstelling Ridders van Holland Inmiddels hebben we drie tentoonstellingen georganiseerd. We hebben geleerd dat het inrichten van goede tentoonstellingen veel tijd, energie en geld kost. Maar de opbrengsten maken het zeker de moeite waard. De tentoonstellingen hebben veel positieve mediaaandacht opgeleverd. We hebben meer bezoekers ontvangen in het normaal rustige voor- en na seizoen en hen meer kennis en verdieping geboden. Onze medewerkers hebben meer kennis over de collectie opgedaan. Daarnaast merken we dat de positionering ‘Amsterdam Castle Muiderslot’ voor de groeiende groep buitenlandse verblijfstoeristen in Amsterdam goed werkt. Kwam in 2010 ongeveer 10% van de bezoekers uit het buitenland, in 2014 was dat gestegen tot 21%. We denken dat dit percentage de komende jaren alleen maar zal toenemen. De ambitieuze doelstelling is 33% in 2020. Gezien onze ambitie moeten we als museum goed kijken of het aanbod en de positionering nog actueel zijn. De verhalen over de Hollandse Gouden Eeuw, het water als vriend en vijand en de middeleeuwse geschiedenis spreken een breed publiek uit binnen- en buitenland aan. De presentatie van de middeleeuwse Toren- en Ridderroute vraagt aandacht. In deze routes maken bezoekers kennis met het kasteel, de wapencollectie en het verhaal over de Hollandse graaf Floris V. Sinds de grote verbouwing in 2006 hebben meer dan een miljoen mensen deze routes doorlopen. De routes zijn aan vernieuwing toe en daarom werken we aan de opzet van een nieuwe Gravenroute, die we willen realiseren in de periode 2017-2020. Een permanente museale presentatie over het Hollandse Gravenhuis op het middeleeuwse, Europese strijdtoneel. Met meer accent op de collectie en de positionering van het Muiderslot als museum dat de rol, invloed en structuur van de adel in een middeleeuws Europa over het voetlicht brengt.

5

Extern hebben twee grote projecten in de directe omgeving invloed op het Muiderslot. Allereerst is dat de gemeentelijke herindeling. Vanaf 1 januari 2016 gaan de Gooise gemeenten Naarden, Muiden (nu 6.261 inwoners) en Bussum samen in de nieuwe gemeente Gooise Meren (56.195 inwoners). Het Muiderslot is het meest aansprekende museum binnen de nieuwe gemeente. Dit biedt kansen voor de lokale achterban en voor educatieve projecten. Ook is dit het moment om opnieuw de voor een museum zeer ongebruikelijke gemeentelijke vermakelijkhedenretributie aan de kaak te stellen Na hun ridderslag ontvangen (van iedere aan de kassa betalende bezoeker moet kinderen de originele riddermedaille het Muiderslot € 0,75 afdragen aan de gemeente van Floris V Muiden). Het tweede project is de grootschalige aanpak van het verkeerstraject Schiphol-Amsterdam-Almere (gereed in 2020). De A1 wordt in beide richtingen verbreed van drie naar vijf rijstroken en gaat bij Muiden via een aquaduct onder de Vecht door. In Muiden komt een nieuwe lokale brug om de verkeersproblemen rondom de sluis op te lossen. Daarnaast werkt de gemeente aan de herprofilering van de vesting Muiden en de verbetering van de wandelroutes, verkeersstromen en parkeerfaciliteiten. De eerstvolgende jaren hebben bezoekers van het Muiderslot last van al deze werkzaamheden. Daarna zullen bereikbaarheid en parkeermogelijkheden sterk verbeterd zijn. Op hoofdlijnen loopt het goed. Het slot, de collectie, vesting, tuinen en museale thema’s zijn op orde. We realiseren prachtige bezoekersaantallen en de financiën zijn gezond. Voor de komende twee jaren zien we drie belangrijke aandachtspunten: 1. Het educatieve bezoek loopt achter op de prestatienorm. Veel andere musea merken ook een terugloop in schoolbezoek. We zien dat musea elkaar in deze teruglopende markt steeds heftiger beconcurreren om hun schoolbezoek te verhogen. Dat is niet de oplossing. We zijn blij dat de Museumvereniging de educatieve waarde van musea onderschrijft en ervoor gekozen heeft om van 2015 het jaar van museumeducatie te maken. We moeten als musea gezamenlijk optrekken en onze educatieve waarde beter inzetten in het onderwijs. Niet alleen als een leuk jaarlijks uitje maar als structureel onderdeel van het lesprogramma. 2. De kostenbesparingen hebben een grote druk gelegd op het personeel. Nu het weerstandsvermogen van het museum op orde is gaan we weer werken met nulbegrotingen. Maar om de kwalitatieve ambities van het museum te realiseren hebben we meer mensen en middelen nodig. Daarvoor gaan we enerzijds binnen onze succesvolle vrijwilligersstructuur meer vrijwilligers inzetten. Anderzijds proberen we de inkomsten uit bezoekers, vrienden, subsidies en fondsen te verhogen, zodat we kunnen investeren in de kwaliteit van met name educatie, collectie en presentatie.

6

3. De vernieuwing van de middeleeuwse route in de beleidsperiode 2017-2020. Van Floris V, graaf van Holland, naar het Hollandse Gravenhuis in een Europees perspectief. Axim quianis Een presentatie pel inctametur met meer museale objecten die past bij het gebouw en aansluit bij de verwachtingen van binnen- en buitenlandse bezoekers. Hiervoor is in 2014 de eerste aanzet gegeven. In 2015 verschijnt het bidbook met onze plannen en ambities. Dit boek is de onderlegger voor gesprekken met bedrijven, fondsen en de overheid (middelen), andere musea, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en particulieren (collectie), het Rijksvastgoedbedrijf en monumentenzorg (gebouw) en andere kastelen in binnen- en buitenland (samenwerking).

Exploitatieresultaat en financiële positie

Het museum sluit 2014 af met een positief resultaat van € 71.439,- De totale inkomsten (baten) waren € 1.795.584,-, waarvan € 469.050,- rijkssubsidie en € 1.277.039,- eigen inkomsten. Daarmee komt de verhouding tussen eigen inkomsten en structurele subsidie uit op 283%. Dat is ruimschoots boven het gemiddelde van 93,7% van de BIS rijksgesubsidieerde musea in 2013 (bron: rapport Cultuur in Beeld 2014). De subsidiebijdrage per bezoeker voor het Rijksmuseum Muiderslot is € 3,68, ruim onder het gemiddelde van € 20,- voor de BIS musea in 2013 (bron: rapport Cultuur in Beeld 2014). Het resultaat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen. Een bedrag van € 18.697,- gaat naar het Bestemmingsfonds OCW 2013-2016. Daarnaast wordt een donatie gedaan van € 50.000,- aan de bestemmingsreserve voor de te ontwikkelen middeleeuwse Gravenroute. Het restant van de bestemmingsreserve OCW 2009-2012 is in overleg met het ministerie gebruikt als financiële bijdrage aan de collectieverwerving in 2014. Hiervan zijn de benodigde restauraties gefinancierd van een aantal objecten die we hebben overgenomen van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) voor de middeleeuwse presentatie. Met een vrije reserve van € 547.771,- voldoet het vermogen van de Stichting Rijksmuseum Muiderslot weer aan de norm van de voormalige vereniging van rijksmusea, namelijk een keer de loonkosten van de medewerkers in vaste dienst. Bij het beheer van het vermogen werkt de Stichting Rijksmuseum Muiderslot volgens een treasury statuut. Uitgangspunt is dat het museum geen of weinig risico wenst te lopen en dat het uitzetten en aantrekken van gelden gebeurt op basis van wet- en regelgeving. Het Muiderslot maakt gebruik van depositosparen bij betrouwbare Nederlandse banken, zoals de Rabobank en de ASN bank. De maximale looptijd van een uitzetting op een depositorekening is een jaar, waarbij rekening wordt gehouden met de kredietwaardigheid. De afgelopen drie jaar heeft geen uitzetting plaatsgevonden omdat het rendement niet hoger was dan dat van de reguliere spaarrekening. Ridderportret van Rutger Hauer

7

De koers die is uitgezet in het meerjaren beleidsplan 2013-2016 ‘Geschiedenis in het echt’ heeft het afgelopen jaar geresulteerd in een verhoging van het bezoekersaantal en een gezonde financiële positie. Het weerstandsvermogen van het museum is op orde. In 2015 zetten we de ingezette koers voort en gaan we werken met een nulbegroting. Om het aantal bezoekers beheersbaar te laten groeien gaan we in 2015 uit van 130.000 bezoekers. Mede op advies van de Erfgoedinspectie reserveren we extra middelen voor collectiezaken. Daarnaast reserveren we middelen voor een aantal fysieke en digitale museale presentaties.

Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht kwam in 2014 vier keer bij elkaar. Naast de reguliere agendapunten als de jaarrekening, kwartaalrapportages en begrotingen behandelde de Raad ook de in het nieuwe meerjarenplan opgenomen objecttentoonstellingen. De Raad is van mening dat deze tentoonstellingen zowel tot museale verdieping als extra bezoekers leiden en daarom een goede aanvulling zijn op de activiteiten van het Muiderslot. Daarnaast volgt de Raad de ontwikkelingen rondom de voorgenomen verzelfstandiging van het museale vastgoed en de nieuwe Erfgoedwet. De Raad van Toezicht onderschrijft en gebruikt de negen principes van de in 2013 verschenen nieuwe Governance Code Cultuur. In 2014 heeft de Raad de jaarlijkse zelfevaluatie gehouden met de Governance Code Cultuur als leidraad. De leden vulden vooraf een vragenlijst in en spraken vervolgens over de samenstelling van de Raad, de zittingstermijnen, bestuurdersaansprakelijkheid en de accountant. De Raad van Toezicht was eind 2014 als volgt samengesteld: drs. Henk Hagoort (voorzitter) drs. Annemarie den Dekker prof. dr. Peter Hoppenbrouwers Bob Tolud, penningmeester drs. mr. Eppo van Nispen tot Sevenaer drs. Helen Schretlen De heer Bob Tolud is vanuit de Raad van Toezicht vertrouwenspersoon voor de medewerkers en vrijwilligers. De heren Ferry Jongbloed en Maarten Prak hebben de Raad in 2014 op eigen verzoek verlaten. Zij zijn opgevolgd door mevrouw Helen Schretlen en de heer Peter Hoppenbrouwers.

Beschermheer

Zijne Hoogheid Floris Prins van Oranje-Nassau, van Vollenhoven is als beschermheer van het Muiderslot en als lid van het dagelijks bestuur van het Amicorum Comitia Muydae nauw betrokken bij het museum.

8

Axim quianis pel inctametur

Zo voel je je echt even Floris V!

9

3. Collectie De collectie vormt in directe relatie met het gebouw het hart van het museum. Het is onze taak om, in opdracht van de rijksoverheid, deze bijzondere objecten te bewaren en te beheren voor volgende generaties. En om de museale collectie toegankelijk te maken voor het publiek en zo het verhaal over toen, nu en morgen te laten leven. Dat kan zowel fysiek in het museum als digitaal via de website.

Registratie en verwerving

De collectie bestaat uit objecten in eigen bezit van de Stichting Rijksmuseum Muiderslot (de M-nummers), oud bezit van de Stichting de Commissie voor de inwendige restauratie van het Muiderslot (de C-nummers) en objecten in bruikleen van onder andere het Rijksmuseum, Amsterdam Museum en het Nationaal Militair Museum (de B-nummers). De rijkscollectie in het Muiderslot bestaat voor een groot deel uit objecten uit de Gouden Eeuw. Het museum heeft een actuele collectienota 2013-2016. De museumregistratie is ondergebracht in het Adlib Museum Standaard programma. De registratiegraad is 100%. Voor de inrichting van het nieuwe Nationaal Militair Museum heeft het voormalige Legermuseum een van zijn permanente bruiklenen teruggehaald (een tweehandszwaard uit het einde van de 16e eeuw, inventarisatienr. B1984-004). Vooruitlopend op de nieuwe middeleeuwse Gravenroute heeft het Muiderslot het afgelopen jaar 164 objecten met rijkscollectienummers overgenomen van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en 11 objecten in langdurig bruikleen gekregen. Topstuk is het 15e-eeuwse houten heiligenbeeld van Florianus, de naamheilige van Graaf Floris V. De totale collectie van het Muiderslot groeit in 2014 van 1355 naar 1529 objecten.

Een overzicht van de samenstelling van de collectie en de verblijfplaatsen 2014

Objecten in collectie

In %

Objecten in kasteel

Objecten in depots

Objecten in bruikleen

B-nummers

149

9,7 %

149

C-nummers

373

24,4 %

142

231

M-nummers

1007

64,2 %

455

541

11

Totaal

1529

 

746

772

11

% van totaal

100%

100%

48,8%

50,5%

0,7%

(B = bruikleen/C = collectie Stichting de Commissie/M = Muiderslot/Rijkscollectie)

Samenwerking

We onderhouden langdurige samenwerkingsverbanden met musea en instellingen in binnen- en buitenland. Deze goede relaties helpen ons ook bij het verwerven van tijdelijke bruiklenen voor onze schatkamertentoonstellingen.

10

Inspectie

In juni heeft de Erfgoedinspectie een periodieke fysieke locatie-inspectie inclusief object-

Axim steekproef quianis uitgevoerd pel (de inctametur vorige inspectie was in 2007). De inspectie is onderdeel van het

meerjarig onderzoek naar beheer en behoud van de rijkscollectie in het kader van de beheersovereenkomsten met de verzelfstandigde rijksmusea. De bevindingen van de inspecteurs zijn over het algemeen positief. De basisregistratie, het collectiebeleidsplan en de capaciteit (menskracht en financiën) zijn op orde. De inspecteurs hebben in hun rapport De staat van de rijkscollectie Rijksmuseum Muiderslot een aantal aanbevelingen gedaan en enkele verbeterpunten gesignaleerd, met name in het vastleggen van procedures voor collectiebeheerstaken. Daarnaast bevelen ze aan om een voor de collectie adequaat lichtplan te maken en de beschreven veiligheidsprocedures in de praktijk te toetsen. We volgen de aanbevelingen en verbeterpunten uit het rapport op. De procedurebeschrijvingen pakken we in 2015 op in samenwerking met het Zuiderzeemuseum. Het lichtplan nemen we mee in de upgrade van de Gouden Eeuw gidsroute en het werkvertrek van P.C. Hooft als onderdeel van het themajaar van 2015 ‘Schrijvershuis P.C. Hooft’. Om de veiligheidsprocedures te toetsen hebben we in 2015 een collectie ontruimingsoefening gepland.

Uitbreiding voorzieningen

Voor tentoonstellingen is een vitrine op maat gemaakt in de doorgang naar het gemak van de Oostertorenkamer. De vitrine is voorzien van een regulerende bodem geschikt voor de plaatsing van prosorb cassettes. Daarnaast is geïnvesteerd in het verlichtings- en beveiligingssysteem in alle tentoonstellingsruimten. Tot slot is de entree van de Overloop vanaf de Oostertoren voorzien van een glazen deur ter verbetering van de conditionele omstandigheden in deze ruimte.

Passieve en actieve conservering

Een keer per kwartaal inspecteert Helicon Conservation Support de condities waaronder de vaste collectie wordt gepresenteerd. In het verleden is hierbij schimmel geconstateerd in het Torendepot op zolder. De mechanische oppervlaktereiniging en luchtbehandeling bleken niet voldoende om dit probleem op te lossen. Daarom is dit deel van de opgeslagen collectie in 2014 verhuisd naar het door Helicon professioneel beheerde depot in Zoeterwoude. Sporen die wijzen op een mogelijke aantasting van objecten door tapijtkever (slaapkamer Oostertoren) en houtworm (werkvertrek Hooft) worden nader onderzocht. Verder is gewerkt aan een koppeling van de verslaglegging van de conditiecontrole per object aan de collectieregistratie in Adlib. Actieve conservering van objecten is incidenteel nodig. In het verslagjaar heeft restaurator Iskander Breebaart een tiental kleine schades aan meubelen behandeld.

Tentoonstellingen

Het organiseren van een tentoonstelling kost veel tijd, inspanning en geld. En dat voor een relatief korte periode. Dat hebben we ervaren bij het organiseren van de twee schatkamertentoonstellingen in 2013. In 2014 hebben we daarom besloten één omvangrijke tentoonstelling te organiseren met een langere programmering, meer bruiklenen en een heldere aansluiting op de bestaande presentaties en routes.

11

Ridders van Holland – Van harnas tot lintjesregen 23 april – 6 juli 2014 Een bijzondere schatkamertentoonstelling over de geschiedenis van de Hollandse ridderorden, de betekenis van het fenomeen ridderschap en het verband tussen adellijk en modern ridderschap. De Hollandse orden kennen vandaag de dag duizenden ridders. Maar wie zijn die ridders van nu? Wat hebben zij met Holland, de riddermores en Oranje? De tentoonstelling liet een blauwdruk van die nieuwe ridders van Holland zien, met foto, onderscheiding en toelichting op het moderne ridderschap. De ridders werden gepresenteerd in lijn met de middeleeuwse gravenportretten. Het tentoonstellingsconcept en de uitwerking van Ridders van Holland is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Kanselarij der Nederlandse Orden, het Museum van de Kanselarij der Nederlandse Orden in Paleis het Loo en Simon van Gijn – Museum aan Huis in Dordrecht.

Expertteam

Voor de tentoonstellingen in het Muiderslot is een vast format bedacht. Bij de conceptontwikkeling en de inhoudelijke uitwerking vragen we steeds drie experts van buiten. Zij komen bij voorkeur uit een Ridderportret van André Kuipers niet direct voor de hand liggend vakgebied. Uitgangspunt is dat de bijdragen van de experts zowel verdieping bieden als een nieuwe, frisse blik werpen op het onderwerp of thema van de tentoonstelling. Het expertteam van Ridders van Holland bestaat uit: • dr. George Sanders, conservator van de collectie ridderorden en onderscheidingen van het Museum van de Kanselarij der Nederlandse Orden en de verzameling Oranjepenningen • dr. Arie van Steensel, als onderzoeker en docent verbonden aan het Departement Geschiedenis van de Universiteit Utrecht • drs. Tessa Henkes, bachelorstudent geschiedenis aan de Universiteit Utrecht Dr. Conrad Gietman, wetenschappelijk medewerker van de Hoge Raad van Adel, en drs. Chris de Bruyn, conservator Huis van Gijn, traden op als adviseurs.

12

Concept en uitwerking

De kleuren van de nationale lintjes vormden de leidraad voor de toegepaste tentoonstel-

Axim lingskleuren. quianis De vele pelkostbare inctametur en kwetsbare objecten waren geplaatst in kleine glazen

schatkistvitrines op een tafelonderstel. De baldakijnen boven de vitrines en de knielbankjes ervoor vormden een speelse knipoog naar de traditionele ridderslag. Dankzij het genereuze aanbod van de bruikleengevers was Ridders van Holland in alle opzichten een heuse schatkamertentoonstelling. Zo mochten we onze bezoekers unieke schatten tonen: het gouden ordeketen en halssieraad van de Orde van het Gulden Vlies van wijlen koning Willem II, het authentieke middeleeuwse wapenboek van de Orde van Sint Anthonius uit de stedelijke collectie van Mons (België) en een beeldschoon middeleeuws getijdenboek met een vergulde illuminatie van de heilige uit de collectie van de Koninklijke Bibliotheek.

Lintjesregen Muiden

Ter gelegenheid van de tentoonstelling vond de eerste lintjesregen van Muiden onder koning Willem-Alexander plaats in de Ridderzaal van het Muiderslot. De nieuwe ridders hebben hun handtekening gezet in het museale gastenboek van het museum. Na afloop van de ‘ridderslag’ zijn de kersverse ridders geportretteerd en nog dezelfde dag zijn hun groepsportret en het gastenboek toegevoegd aan de tentoonstellingspresentatie.

Onderzoek en publicatie

Bij de tentoonstelling is een digitale en gedrukte tentoonstellingscatalogus verschenen, als vierde deel in de reeks Muiderslot katernen. Het e-katern De nieuwe ridders na de plechtigheid in de Ridderzaal wordt gratis aangeboden via de website van het Muiderslot. Het van het Muiderslot. bevat een algemene introductie van het onderwerp in relatie tot de canon van het Muiderslot en een toelichting op de maatschappelijke relevantie van de gekozen thematiek, expertbijdragen en de objectcatalogus. Voorin de gedrukte catalogus is een mogelijkheid geschapen om een eigen ridder voor te dragen of toe te voegen aan de blauwdruk van nieuwe ridders van Holland. Op de bijgeleverde boekenlegger vindt de lezer de ridderversierselen ter decoratie van het eigen ridderportret.

13

Respons en waardering

In beginsel programmeren we tentoonstellingen in de dalurenperiode in het voor- en naseizoen. Vanwege de actualiteit van het onderwerp in combinatie met de lintjesregen eind april is de tentoonstelling Ridders van Holland geprogrammeerd van eind april tot begin juli. Tijdens de tentoonstellingsperiode bezochten 36.568 bezoekers het Muiderslot. 237 personen hebben deelgenomen aan de doorlopende bezoekersenquête van Museana. Ruim de helft had geen weet van de tentoonstelling (54%) en 46% van de respondenten heeft daadwerkelijk de tentoonstelling bezocht. Ruim 80% waardeerde de tentoonstelling als goed tot zeer goed. Bezoekers gaven de tentoonstelling gemiddeld het cijfer 7,7.

Partners

De tentoonstelling is tot stand gekomen met de medewerking van vele personen en instellingen: Beeldbank Noord-Hollands Archief, Bibliotheek van de Universiteit van de Staat van Bergen in Mons, Centraal Bureau voor Genealogie, Dordrechts Museum/Simon van Gijn – Museum aan huis, Huis Doorn, Hoge Raad van Adel, Johanniter Orde in Nederland, Kanselarij der Nederlandse Orden, Kasteel Duivenvoorde, Kasteel Heeswijk, Kasteel-Museum Sypesteyn, Koninklijke Bibliotheek Den Haag, Koninklijk Huisarchief Den Haag, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap/Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Museum van de Kanselarij der Nederlandse Orden, Regionaal Archief Dordrecht, Regionaal Archief Leiden, Rijksmuseum Amsterdam, Sint Janskerk Gouda, Soevereine Orde van St. Jacob in Holland, The British Library en diverse particuliere bruikleengevers. De tentoonstelling kon worden gerealiseerd dankzij de financiële bijdragen van de Stichting de Commissie voor de Inwendige Restauratie van het Muiderslot, het Amicorum Comitia Muydea, het VSBfonds en het Cultuurfonds.

14

4. Publiek Met een uitgebreide en gevarieerde activiteitenkalender heeft het Muiderslot een breed publiek binnenlandse bezoekers weten te trekken. Goed gekozen activiteiten blijken vaak een mooie reden voor een (herhaal)bezoek aan het museum. De stijgende lijn in het aantal buitenlandse bezoekers aan het Muiderslot heeft in 2014 doorgezet. Een mooi bijkomend effect van de activiteiten is dat deze veel extra media-aandacht voor het museum genereren. In de begroting voor 2014 was een doelstelling van 125.000 bezoekers opgenomen. Uiteindelijk bezochten 127.593 bezoekers het museum. Meer dan was begroot en ook ruim boven de door het ministerie vastgestelde prestatie-eis (124.300). Het complete overzicht van de bezoekers is opgenomen in bijlage III.

Overzicht bezoekers “Geschiedenis in het echt” (Beleidsplan 2013-2016)

“Laat je veroveren” (Beleidsplan 2009-2012) 2009

2010

2011

2012

2013

2014

Betalend

90.327

78.846

76.620

69.030

73.770

76.916

Museumkaart

19.562

19.918

23.775

32.050

36.752

43.011

9.395

11.394

8.165

11.700

7.341

7.666

119.284

110.158

108.560

112.780

135.180

127.593

5.872

7.364

5.587

4.764

3.495

4.372

125.156

117.522

114.147

117.544

138.675

131.965

Gratis (*) Totaalmuseumbezoek Podium/ontvangsten Totaal bezoek

(*) Gratis: Vriendenpas, Muiderpas, Tuinpas, Acties, Actie Sponsor Bingo Loterij 2009 & 2010

Binnenlandse bezoekers

Op 23 april opende de tentoonstelling Ridders van Holland - Van harnas tot lintjesregen. De tentoonstelling leek op een aantal punten zodanig onderdeel van het kasteel, dat een deel van de bezoekers deze niet altijd als een aparte tentoonstelling heeft ervaren. Ruim 80% van de ondervraagde bezoekers van de tentoonstelling waardeerden deze met het predicaat goed tot zeer goed (met een gemiddeld cijfer 7,7). 2014 stond in het teken van het themajaar Europees Topkasteel. Dit thema sluit naadloos aan bij onze bestaande samenwerking met een aantal topkastelen. Op initiatief van het Muiderslot werkt een groep van tien Nederlandse en twee Vlaamse kastelen onder de naam Topkastelen aan gezamenlijke publieksacties, waaronder de jaarlijkse Kastelen zomertour. Dit jaar kwamen daar een prijzenvoucher actie met de BankGiro Loterij en een bijzondere museumactie met supermarktketen Lidl bij. Mevrouw Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, verrichtte op 2 juni de feestelijke aftrap van deze actie op het Muiderslot. Daarbij waren de voltallige directie van Lidl, groep 6 van de Jozefschool uit Muiden en de deelnemende kastelen aanwezig.

15

Minister Jet Bussemaker en groep 6 van de Jozefschool uit Muiden bij de feestelijke start van de museumactie met supermarktketen Lidl. In tegenstelling tot 2013 hebben we dit jaar minder gewerkt met kortingsacties. Dat verklaart ten dele het iets lagere aantal binnenlandse bezoekers ten opzichte van 2013. Het aantal bezoekers met een Museumkaart is verder toegenomen. Dit is in lijn met de landelijke groei van dit instrument (eind 2014 hadden ruim 1,1 miljoen Nederlanders de Museumkaart). Uit bezoekersonderzoek dat we lieten uitvoeren door onderzoeksbureau Beerda blijkt dat de verblijfsduur dit jaar weer is gestegen naar gemiddeld 183 minuten. Bezoekers vinden het Muiderslot verder zeer geschikt om met kinderen te bezoeken. Zij waarderen het totale bezoek met het cijfer 8,3.

Buitenlandse bezoekers

Na een daling in 2013, vermoedelijk als gevolg van de heropening van het Rijksmuseum Amsterdam en de viering van 400 jaar grachtengordel, is in 2014 de stijgende lijn in het aantal buitenlandse bezoeken aan het Muiderslot terug. De stad Amsterdam is in samenwerking met Amsterdam Marketing in 2014 verder op zoek gegaan naar mogelijkheden de stad te ontlasten. Het Muiderslot wordt samen met Amsterdam Beach Zandvoort, De Keukenhof en de Zaanse Schans als parels aan de kroon van Amsterdam gepresenteerd. In veel kranten en media is hier aandacht aan besteed. De invoering van de IAmsterdam Card is een succes gebleken. Het bijwonen van de bijeenkomsten van het MOAM bij (Marketing Overleg Amsterdamse

16

Mooie waardering van het publiek

Musea) blijkt de banden te versterken. Het aantal bezoekers met een Holland Pass is gestegen. Ook het aantal rechtstreekse boekingen van groepen vanuit het buitenland liet een Axim stijgingquianis zien. Onzepel gidsen inctametur gaven meer Engelse, Duitse en Franse rondleidingen.

Digitaal Muiderslot

Naast een fysiek museum heeft het Muiderslot ook een plek op internet. Het aantal bezoekers van de website is in 2014 gestegen naar 283.211. We zien dat de website een steeds belangrijker medium is. Een derde van de bezoekers van de website bekijkt deze op smartphone of tablet. Ook het aantal buitenlandse websitebezoekers is toegenomen. Op de website kunnen bezoekers via de virtuele museumtour het museum en de kernobjecten bekijken. In 2015 gaan we de website optimaliseren en beter geschikt maken voor mobiel gebruik. Ook op social media is het Muiderslot actief. We hebben 3.356 volgers op Twitter. 1.744 Facebookvrienden volgen het Muiderslot, een stijging ten opzichte van 2013. We zetten onze Facebookpagina steeds vaker in om evenementen en podiumactiviteiten te promoten. Daarnaast versturen we een digitale nieuwsbrief naar een groeiend bestand van iets meer dan 2.000 geïnteresseerden.

Het Muiderslot in de media

Het slot was regelmatig in de publiciteit. RTV Noord-Holland zond live interviews met medewerkers van het Muiderslot uit en vermeldde activiteiten in de uitzendingen. In 2013 hebben bezoekers van de tentoonstelling Oog in Oog met de Muiderkring hun stem uitgebracht om een nieuwe Muiderkring samen te stellen. In februari 2014 was de uitslag bekend en is de fotoassemblage van de nieuwe Muiderkring gepresenteerd. De Telegraaf besteedde hier uitgebreid aandacht aan.

Met de kindervoorstelling Ridder Florian onthult Frank Groothof de nieuwste aanwinst van de collectie.

17

Kranten als de Gooi- en Eemlander, Haarlems Dagblad en het Vechtjournaal hebben de opening van de tentoonstelling Ridders van Holland opgenomen. Het Algemeen Dagblad nam een aantal portretten van geridderde bekende Nederlanders uit de tentoonstelling op. De Telegraaf en RTV NH interviewden ons hoofd collectie en presentatie Yvonne Molenaar. Naar aanleiding van het uitreiken van de lintjes zoomden de media in op de nieuwe ridders. In het blad De Personeelsmanager stond een interview met ons hoofd personeel en organisatie Iris van Staveren over het personeelsbeleid van vrijwilligers. In de zomer nam Het Parool de door het Muiderslot ontwikkelde fietsroute op. Via de langste fietsbrug van Nederland en het Diemerpark verlaten de fietsers Amsterdam om via het platteland, met veel groen, schapen en water, naar Muiden te fietsen. Onderweg genieten ze van het biologisch eten in park Frankendael, fietsen ze langs het Entrepotdok en ontbreekt natuurlijk een molen niet. De route is zowel in het Nederlands als Engels te downloaden via onze website. In samenwerking met Libelle hebben we een kortingsactie voor de herfstvakantie opgezet. De kindervoorstelling Ridder Florian door Frank Groothof zorgde voor veel publiciteit. Na de voorstelling heeft hij in de Floriskamer het beeld van zijn middeleeuwse evenbeeld onthuld. Een aantal kranten publiceerde hiervan de foto. Het 15e-eeuwse beeld is het eerste object in een reeks authentieke objecten, die het Muiderslot de komende jaren hoopt te verwerven. Foto’s van het paard van Sinterklaas en het slot in kerstsfeer werden opgenomen door de regionale week- en dagbladen. Ook het tv-programma Koffietijd besteedde uitgebreid aandacht aan het Winterfeest.

Leerlingen leiden bezoekers rond, verkleed als kinderen van Hooft, Tesselschade en Huygens

18

5. Educatie

Axim quianis pel inctametur

Het Muiderslot scoort traditioneel hoog op educatief bezoek. In het afgelopen jaar ontving het museum 14.519 kinderen in schoolverband. Dat is 11,4% van het totale bezoek, een hoog percentage vergeleken met het gemiddelde percentage voor musea van 6,9% (Museana 2012). Het lukt ons echter niet de in het beleidsplan opgenomen groeiambitie waar te maken en de met OCW afgesproken prestatie-eis van 19.125 schoolkinderen te halen. Sterker nog: sinds 2009 neemt het schoolbezoek af. Ondanks het feit dat de waardering van scholen in evaluaties onverminderd goed tot zeer goed is. De kwaliteit van de educatie is blijkbaar in orde.

Overzicht educatief bezoek “Geschiedenis in het echt” (Beleidsplan 2013-2016)

“Laat je veroveren” (Beleidsplan 2009-2012) 2009

2010

2011

2012

2013

2014

119.284

110.538

108.560

112.780

135.180

127.593

BO bezoek

19.022

16.049

14.244

10.795

12.589

12.286

VO bezoek

2.041

1.892

2.493

1.652

2.615

2.233

21.063

17.941

16.737

12.447

15.204

14.519

Totaal bezoek

Educatie totaal

In 2013 hebben we groei weten te realiseren door forse extra marketinginspanningen (mailing aan scholen, advertenties, nieuwsbrieven, acties, kortingen en de Muiderslot medaille als extra incentive). De in 2013 ingezette groei zette in 2014 niet door. Het aantal bezoekers in schoolverband lag in 2014 iets onder dat van 2013. Daarom hebben we een analyse van het schoolbezoek aan het Muiderslot laten uitvoeren. De belangrijkste oorzaken voor de terugloop van het educatieve bezoek zijn: • Scholen hebben minder buitenschoolse activiteiten zoals museumbezoek door bezuinigingen en tijdgebrek. • Een aantal grote musea in Amsterdam trekt meer bezoekers na een grote verbouwingsen vernieuwingsslag. • Er is stevige concurrentie van Amsterdamse musea die scholen gratis toegang aanbieden (betaald door de gemeente Amsterdam) en de musea aan het Museumplein die gratis busvervoer aanbieden (gefinancierd door onder andere de Turing Foundation, de BankGiro Loterij en de gemeente Amsterdam). • Het aantal basisschoolleerlingen neemt af, de komende 10 jaar met naar schatting 7%. We moeten concluderen dat de door het museum met het ministerie afgesproken eisen niet haalbaar zijn. Dit is in de voortgangsgesprekken met zowel het ministerie als de Raad voor Cultuur besproken. Maar dat betekent zeker niet dat we nu stil zitten. Op basis van de analyse hebben we een plan van aanpak gemaakt voor de korte termijn (schooljaar 2015-2016) en de langere termijn (beleidsperiode 2016 – 2019).

19

Vanaf 2014 konden scholen hun bezoektijd reserveren. Dit voorkomt (te) grote drukte in het kasteel omdat het bezoek meer gespreid is. Uit de evaluatie bleek dat scholen dit een verbetering vinden. Onze groep gemotiveerde en deskundige educatievrijwilligers (magisters) is uitgebreid. De magisters ontvangen scholen, geven museumlessen en assisteren bij educatieve activiteiten. In het najaar zijn we gestart met een aanvullend toneelaanbod voor scholen. Hiervoor was veel belangstelling. Daarnaast startten we met een proef met abonnementen voor scholen uit de buurt. Vanaf 2014 biedt Veerdienst Amsterdam bootvervoer voor scholen aan tussen Amsterdam en Almere en het Muiderslot. In het voorjaar hielden wij een kortingsactie om het bootvervoer extra onder de aandacht te brengen. Dit leverde een aantal schoolbezoeken op met ruim 500 leerlingen. Daarnaast nemen we deel aan het nieuwe educatie-overleg binnen het Overleg Amsterdamse Musea. En werken we samen met het nieuwe projectbureau Stichting Collage in Almere, dat in opdracht van de gemeente Almere bemiddelt tussen scholen en instellingen in kunst- en cultuuronderwijs. We sluiten met ons educatieve programma nog beter aan op de vensters uit de canon, de kerndoelen en de lesprogramma’s van de scholen.

Basisschoolleerlingen bij De wraak van Floris in de Ridderzaal

20

Projecten en activiteiten uit het educatieve aanbod

Axim Projecten quianis basisonderwijs pel inctametur Juniorgidsen Een jaarlijks project met leerlingen van groep 8 van de Jozefschool en de P.C Hooftschool uit Muiden, de Oranje Nassauschool uit Muiderberg en de Kors Breijerschool uit Weesp. De leerlingen leidden tijdens de meivakantie in historische kostuums als gids bezoekers rond in de Gouden Eeuw route. Zij speelden een rol als de kinderen van Hooft, Tesselschade en Huygens. Hun verhaal sloot aan bij het themajaar Het Muiderslot als Europees topkasteel. Zij gaven 128 rondleidingen aan bijna 7.000 bezoekers. De Juniorgidsen zijn een begrip: alle kinderen, hun ouders en de leerkrachten van groep 8 zijn erbij betrokken. Het project werd begeleid door o.a. rondleider en ex-Juniorgids Merel Molenaar en een stagiair van de Reinwardt Academie, Jessie Bertolai. Het raadsel van Floris de Vijfde Een project rond Floris V voor groep 5-6 en 7-8 dat erfgoededucatie en kunsteducatie combineert in de vorm van beeldende kunst en een podiumactiviteit. De door leerlingen van de Kors Breijerschool uit Weesp gemaakte middeleeuwse portretten zijn in de zomer tentoongesteld in het kasteel. Het project is een samenwerking met het centrum voor cultuureducatie Globe in Hilversum en een deel ervan is opgenomen in een lesprogramma van Stichting Omgevingseducatie voor Hilversumse scholen. Kinderboekenweek Ridderfeest op het Muiderslot. In oktober boden we een Kinderboekenweekprogramma aan met een verhalenwedstrijd. Het programma bestond uit een bezoek aan het kasteel, spelletjes, voorleessessie en de prijsuitreiking in de Ridderzaal. Het programma werd zeer gewaardeerd. De Wraak van Floris. Scholen die het Muiderslot dit jaar bezochten boden we een gratis voorstelling van dit meespeeltheater aan in de Ridderzaal. Leerlingen speelden zelf een actieve rol in dit bloedstollende avontuur dat een verrassende kijk bood in de middeleeuwse geschiedenis van Nederland. De voorstelling was een groot succes: er kwamen 21 scholen met in totaal 1.185 leerlingen. Docentenmiddag Met een presentatie van ons educatieve programma en rondleiding.

Projecten voortgezet onderwijs Kasteeljuweel Kijk mee met PC, ons jaarlijkse poëzieproject in samenwerking met de School der Poëzie. Er deden 350 scholieren mee van vijf scholen uit de regio en Amsterdam. Onder begeleiding van een docent van de School der Poëzie en rondleider Sietske Dudink schreven zij een gedicht, geïnspireerd op leven en werk van P.C. Hooft. Daarna volgde een wedstrijd, o.a. via Facebook Muiderslot. Zo’n vijftig leerlingen droegen hun gedicht voor tijdens de feestelijke finale op vrijdag 20 juni in de Ridderzaal van het Muiderslot. Dichter en jurylid Ellen Deckwitz liet ook een paar van haar gedichten horen.

21

Leerlingen van 4 VWO tijdens de rederijkersrondleiding

Rederijkersrondleiding Een interactieve rondleiding met tableau vivant in de Ridderzaal als fotomoment. De rondleiding gaat in op P.C. Hooft als lid van de rederijkerskamer De Eglentier in Amsterdam. Op verzoek van een aantal scholen maakten we deze rondleiding, in het kader van de lessen historische letterkunde. In 2015 nemen we deze rondleiding in ons reguliere programma op. Digitaal lespakket ‘Ridders van Holland’ Voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs met een lesbrief en opdrachtenbladen. Docentenmiddag Met een presentatie van ons educatieve programma, preview van de tentoonstelling en rondleiding.

22

6. Culturele activiteiten Ook in 2014 heeft het Muiderslot zich gepresenteerd als cultureel podium. Daarnaast organiseerden we het hele jaar culturele evenementen, die veel bezoekers trokken.

Muiderslot als cultureel podium

Het Muiderslot biedt een podium voor verschillende cultuuruitingen. In 2014 vonden 22 concerten, voorstellingen en lezingen plaats in de Ridderzaal en de kazemat. 2093 mensen bezochten het slot buiten de reguliere openingstijden om een van deze culturele evenementen bij te wonen: • Salon der Versen speelde op 15 maart een speciale Muiderkringeditie van zijn voorstelling in de Ridderzaal (60 bezoekers). • Op 16 maart speelde Theater Stuiter in de Ridderzaal Gek op Goud, een bewerking van P.C. Hoofts Warenar voor kinderen (39 bezoekers). • Stichting Kasteelconcerten organiseerde op 10 mei een klassiek concert in de Ridderzaal (92 bezoekers). • Organisatie Oude Muziek gaf twee concerten: virginalist Kenneth Weis op 21 mei en Frank Groothof met Ridder Forian op 16 november (147 bezoekers). • Op 19 en 20 mei speelden The Festival Players Macbeth van Shakespeare (77 bezoekers) met vooraf een lezing door de Vrije Academie. • In juni verzorgde de Vrije Academie de lezing Floris V, macho of mecenas bij de tentoonstelling Ridders van Holland door Hans Luiten. • The International Holland Music Sessions organiseerde vijf concerten met jonge, talentvolle musici (255 bezoekers). • Tijdens hun internationale kastelentour deed The American Drama Groupe Europe het Muiderslot aan met een bewerking van Shakespeare’s Romeo & Juliet (82 bezoekers) • De Akademie Muzikaal Talent gaf op 21 september een concert in de Ridderzaal (100 bezoekers) Mary de Bruijn van Kook-Kunst maakte een 17e-eeuwse zwanenpastei

23

•

•

De vertelvoorstelling Ridder Willen en de troon van Karel de Grote is in de herfstvakantie 37 keer gespeeld in de kazemat. De voorstelling is door onze medewerker podiumontwikkeling gemaakt en op 6 dagen afwisselend gespeeld door Imre Bésanger, Erik Goetjaer en stagiair Annemijn Sluijs (1063 bezoekers). Op 17 december organiseerde de Stichting The English Theatre twee opvoeringen van Charles Dickens’ Christmas Carol in de Ridderzaal als solo performance door de Britse acteur Ashley Ramsden, (178 bezoekers).

Podiumontwikkeling

In het Beleidsplan 2013-2016 is de doelstelling opgenomen om voor meer afwisseling in het culturele aanbod te zorgen en een podium te bieden aan jong talent. De podiumontwikkeling heeft in 2014 een gevarieerde invulling gekregen met een aantal goedbezochte theatrale activiteiten tijdens de reguliere openingstijden van het slot: • In het paasweekend van 20 en 21 april werd het traditionele eieren zoeken begeleid door een theatrale act van Graaf Floris V, zijn vrouw Beatrice en een Heraut te stokpaard die de kinderen aanspoorden te zoeken naar het Gouden Valkenei van Floris. Deze act werd gespeeld in samenwerking met stagiaires van het ROC Flevoland (2571 bezoekers). • Op 2e pinksterdag, de Dag van het Kasteel, liep een middeleeuwse marskramer over het terrein. Een theateract door Annemijn Sluis, stagiair van ROC Amsterdam, die aansloot bij het thema van de Dag van het Kasteel: Leven op stand. • Voor de zomervakantie is in samenwerking met theatermaker Marius Bruijn de meespeelvoorstelling Het Lot van Floris ontwikkeld. Een historische anekdote over de poging van Floris V om in 1289 koning van Schotland te worden was omgewerkt naar een voorstelling van 20 minuten, waarin het publiek gevraagd werd actief te participeren. Deze voorstellingen werden van 8 juli t/m 21 augustus iedere dinsdag en donderdag driemaal daags op Het publiek speelde enthousiast mee met de voorstelling Lot van Floris op het slotplein

24

•

•

•

het slotplein gespeeld. Stagiaires Jael Bax en Jaimy Slingerhandt (ROC Flevoland), Annemijn Sluis (ROC Amsterdam) en Ilse Ossendorp (Vrijwilliger Muiderslot) werkten aan deze voorstellingen mee. In totaal bezochten 9.125 mensen het slot tijdens deze dagen. Dat zijn 2.148 bezoekers meer dan in 2012 (toen er nog geen zomervoorstelling was) op deze dagen. Voor het Griezelweekend op 25 en 26 oktober is in samenwerking met het leerbedrijf Onstage van de opleiding Kunst en Cultuur van het ROC Flevoland een theatrale griezelroute gerealiseerd in de torenroute en een middeleeuwse griezelmarkt op het slotplein. Zo’n 60 studenten hebben hieraan deelgenomen (1.454 bezoekers). Van 3 tot en met 11 november is een educatievoorstelling van 45 minuten opgevoerd voor basisschoolleerlingen in de Ridderzaal. De Wraak van Floris gaat over de veldtocht van Floris V tegen de Westfriezen, om de moord op zijn vader Roomskoning Willem II te wreken. Dit meespeeltheater is in samenwerking met theatermaker Marius Bruijn en musicus Tom Haage ontwikkeld. Naast de makers speelden acteurs Huug van Tienhoven, Nieke Vermeulen en Desiree Kerkdijk mee (1.185 scholieren en begeleiders). Op 29 en 30 november werd de torenroute van het kasteel voor het sinterklaasweekend omgetoverd tot woning van de goedheiligman. Hiervoor is samengewerkt met de manege Any-Dale uit Muiderberg, Circus Cristal uit Amsterdam, de Zingende Pieten uit Amsterdam en vele vrijwilligers als hulppiet. Veerdienst Amsterdam voer als pakjesboot heen en weer tussen IJburg en de Muiderslotsteiger (1.897 bezoekers).

Evenementen en culturele activiteiten

Het hele jaar door organiseerde het Muiderslot evenementen en culturele activiteiten, die in totaal 20.549 bezoekers trokken: • In de voorjaarsvakantie hadden kinderen, die verkleed als ridder of jonkvrouw kwamen, gratis toegang. • In het paasweekend zochten kinderen naar het Gouden Valkenei van Floris V, begeleid door een theatrale act (2.571 bezoekers). • Zwaard en Steen verzorgde in het pinksterweekend een groot middeleeuws kampement in de boomgaard met middeleeuws activiteiten en de theateract Leven op stand in het kader van De dag van het Kasteel. • Hemelvaartsdag was de drukste dag van het jaar met onder andere een ridder stormbaan. • Op 21 juni was er weer een Midzomeravond picknick, opgeluisterd door drie koren uit Muiden en Muiderberg. • Onder deskundige leiding van Circus Kristal waren bezoekers zelf circusartiest als afsluiting van de zomervakantie. • De traditionele pruimentijd werd gevierd met een proeverij van de oogst uit de boomgaard; onze Warmoezeniers leidden bezoekers rond door de Warmoeshof en de tuinen. • Op 29 en 30 november logeerde Sinterklaas in het kasteel (1.897 bezoekers). • In de kerstvakantie stond het kasteel in het teken van de geschiedenis van de kerstboom in Europa. • Tijdens het Midwinterfeest kwam het kasteel tot leven met middeleeuwse activiteiten. • Elke eerste zondag van de maand trainden de Ridders van de Orde der Noorderwind op het Muiderslot.

25

7. Commerciële activiteiten Locatieverhuur

Het Muiderslot heeft primair een museumfunctie. Daarom kan locatieverhuur alleen buiten de openingstijden plaatsvinden. Tijdens deze (meestal) zakelijke bijeenkomsten wordt de link gelegd met de historie, de collectie en de kernthema’s van het Muiderslot. Onze ervaring is dat ook zakelijke bezoekers dit zien als een belangrijke meerwaarde van de locatie. In het kasteel wordt de Ridderzaal verhuurd aan de top van de markt voor bijeenkomsten tot 100 personen. Kleinere groepen kunnen terecht in de Taveerne en de Kazemat. Grotere groepen maken gebruik van de binnenplaats (met een flexibele overkapping van 260 m2), de middeleeuwse routes en de tuinen. Het Waterschildpaviljoen is geschikt voor bijeenkomsten tot 75 personen en biedt aan kleinere ondernemers uit de regio een mooie locatie met zicht op het kasteel. De Ridderzaal en de Slotkapel worden ook verhuurd voor huwelijken. De locatie is in 2014 verhuurd voor: • 56 besloten dag- en avondontvangsten in het kasteel, met in totaal 3.031 gasten • 1 huwelijksvoltrekking in de Bisschopskamer, in totaal 5 gasten

Muiderslot in de regio

We stelden het Muiderslot een aantal keren per jaar kosteloos ter beschikking voor regionale activiteiten: • 25 april: de uitreiking van de lintjes door de gemeente Muiden in de Ridderzaal • 14 juni: Muiden Open, het jaarlijkse golftoernooi van de Rotary • 5 juli: de Zuiderzeevaart, een ontvangst voor terminale patiëntjes, een actie van de Rotary • 12 juli: Pink Moon Run, een evenement voor borstkankerbestrijding, waarbij het slotplein start- en eindpunt is • 5 september: de Muiderslotloop, een 10 kilometer prestatieloop georganiseerd door de Muidense IJsclub • 1 en 2 november: gebruik van de steiger voor de roeisloepenrace Muiden-PampusMuiden • 7 december: uitzwaaien Sinterklaas, Comité Openbare Feesten van de gemeente Muiden • 16 december: kerstborrel van de gemeente Muiden

Muiderslot als film- en fotolocatie

Ook in 2014 kregen we regelmatig aanvragen om het Muiderslot als film- en fotolocatie te mogen gebruiken. De volgende opnames zijn gemaakt in het Muiderslot: • 28 april, 5 en 6 mei: opnames voor de derde bioscoopfilm van de Club van Sinterklaas: ‘De Club van Sinterklaas & Het Pratende Paard’ • 16 - 17 juni: tv-opnames van de Club van Sinterklaas voor ‘Sint TV’ • 20 oktober: tv-opnames voor RTL Telekids ‘Post voor Sint’ • 25 oktober: opnames videoclip ‘Danspiet Club van Sinterklaas’ • 4 december: tv-opnames voor de BankGiro Loterij

26

8. Personeel en organisatie Personele inzet

Het Muiderslot is een seizoenbedrijf met wisselende bezoekersaantallen. Om daar goed op in te kunnen spelen is het een uitdaging om op het juiste moment voldoende uren beschikbaar te hebben, met name in het primaire proces. Een deel van die uren moet flexibel in te vullen zijn om pieken te kunnen opvangen. In het personeelsplan wordt uitgegaan van een ideale verhouding tussen vaste en flexibele uren: tweederde vast (66%) en eenderde (33%) flexibel. Het percentage vaste uren daalde van 68% in 2013 naar 61% in 2014, vooral als gevolg van de inhuur van extra flexibele uren door het hoge ziekteverzuim, zowel in het primaire proces (zoals rondleidingen en kassa) als in de back office (marketing, communicatie en events). Dankzij de goede bezoekcijfers was dit financieel mogelijk. Als gevolg van de nieuwe flexwetgeving bieden we sinds 2014 standaard maximaal tweemaal een contract voor één jaar/seizoen aan, mogelijk na een half jaar winterstop gevolgd door nog eens een contract voor twee jaar/seizoenen. We zijn hier duidelijk over om verkeerde verwachtingen bij nieuwe medewerkers te voorkomen.

Ontwikkeling personele inzet 2011

2012

2013

2014

2016

Pers.

Fte.

Pers.

Fte.

Pers.

Fte.

Pers.

Fte.

Pers.

Fte.

Vast

16

11,9

14

10,8

14

10,5

14

10,2

13

9,3

Flexibel

13

4,1

17

3,9

18

4,9

21

6,4

18

6,6

Subtotaal

29

16

31

14,7

32

15,4

35

16,6

31

15,9

Vrijwilligers

65

4

70

4,5

80

5,1

83

5,3

81

5

Totaal

94

20

101

19,2

112

20,5

118

21,9

112

20,9

De mobiliteit in de vaste uren bleef beperkt tot het vertrek van onze automatiseringsmedewerker (30 vaste uren). Besloten is om systeembeheer uit te besteden en intern een contactpersoon in te werken. Door dit vertrek is de vergrijzing in de vaste uren toegenomen. Binnen de flexuren waren er enkele verschuivingen. Dit jaar vertrokken een rondleider, een kassamedewerker en de fondsenwerver. Deze laatste functie was een proef die geen vervolg krijgt. We namen drie routiers en twee dagverantwoordelijken aan. Er zijn (ook) jongere collega’s binnengehaald om een evenwichtig samengesteld personeelsbestand te behouden.

Ziekteverzuim

Het Muiderslot is aangesloten bij De Bedrijfsarts in Almere. In 2014 werd deze organisatie ingeschakeld voor de begeleiding van drie medewerkers met langdurig verzuim (langer dan 4 weken). In een kleine organisatie als de onze wordt het ziekteverzuimpercentage sterk beïnvloed door langdurige arbeidsongeschiktheid. In 2013 was één keer sprake van langdurig verzuim, dat 54% van het totale aantal verzuimuren vormde. Het verzuimpercentage was toen 3,2%. In 2014 was drie keer sprake van langdurig verzuim, wat 74% van het totale verzuim vormde. Het verzuimpercentage van 8,1% was het hoogste van de afgelopen 10 jaar.

27

Stagiairs

Ons beleid is om zoveel mogelijk langdurige stages aan te bieden met een goede begeleiding. Dit jaar hebben we 12 stagiairs ingezet. Bij de afdeling educatie zijn zes stagiairs ingezet voor de begeleiding van juniorgidsen, een onderzoek bij scholen en de realisatie van podiumvoorstellingen en tijdelijke tentoonstellingen. Daarnaast hebben zes stagiairs van de Universiteit voor Humanistiek een onderzoek gedaan naar de motivatie van vrijwilligers. De stage-uren zijn niet verwerkt in de tabel.

Vrijwilligers

Het is mooi dat we mogen rekenen op een grote groep enthousiaste en betrokken vrijwilligers die de vaste medewerkers op vele gebieden ondersteunen. De afgelopen jaren hebben we meer vrijwilligers aan het museum kunnen binden. De vrijwilligersstructuur kreeg in 2014 verder vorm en de groep werd uitgebreid met 2 Schatbewaarders, die helpen bij het beheer van de collectie en de inrichting van tentoonstellingen. Er zijn nu 7 vrijwilligersgroepen: 22 Muzen (bloemversieringen), 28 Warmoezeniers (tuinen), 26 Gastwaerders (winkel), 15 Podiumghesellen (ontvangst bezoek bij voorstellingen), 3 Gildenaeren (klussen), 6 Magisters (educatie) en 2 Schatbewaarders (collectie). In totaal waren 83 vrijwilligers actief, van wie 18 een vrijwillige dubbelfunctie vervullen. Vier personen combineren een betaalde functie met vrijwilligerswerk. Uitgaande van een geschatte gemiddelde inzet van 4 uur per week in 7 maanden van het jaar, betekent dat een extra inzet van 5,3 fte (30 weken x 4 uur = 120 x 83 vrijwilligers = 9960 uur/1872).  Een groep studenten van de Universiteit voor Humanistiek uit Utrecht startte als stage-opdracht een onderzoek naar de motivaties van vrijwilligers, met name bij de Magisters (educatievrijwilligers). We hopen met de uitkomsten nog beter aan te kunnen sluiten bij de wensen en motivatie van vrijwilligers en zo misschien ook een jongere doelgroep te interesseren. In september vond het jaarlijkse uitstapje met vrijwilligers plaats. Met een bus vol enthousiaste mensen ging de reis via het Airborne museum en kasteel Doorwerth naar kasteel Roosendael. Onze vrijwilligers poseren tijdens hun jaarlijkse uitje voor Kasteel RoosendaeL

28

9. Gebouwen en terreinen Axim Voor bezoekers quianis is het pelgebouw inctametur een belangrijk onderdeel van de museale collectie. In 2013 hebben we een inspectie laten uitvoeren en een helder en inzichtelijk instandhoudingplan 2013-2034 opgesteld. Het gebouw verkeert in goede staat, maar op een aantal gebieden (hout en schilderwerk) is sprake van achterstallig onderhoud. Het plan geeft het Muiderslot en de Rijksgebouwendienst planmatig grip op het onderhoud van het rijksmonument. Een aanpak die door het combineren van werkzaamheden in bouwdelen aanzienlijke kostenbesparingen oplevert. Op basis van dit plan en in overleg met het Rijksvastgoedbedrijf is in 2014 een aantal acute onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Daarnaast is volgens de planmatige onderhoudsaanpak groot onderhoud aan de Oostertoren uitgevoerd: stenen en voegen, houtwerk, dakbedekking en schilderwerk.

Het Muiderslot volgt de ontwikkelingen van de rijksoverheid om, bij het streven naar een compacte rijksdienst en een focus op kerntaken, een deel van het vastgoed in rijkseigendom af te stoten. Het Muiderslot stond in eerste instantie op een lijst met af te stoten MEF-gebouwen. Na een gesprek van het Muiderslot en Kasteel Loevestein met OCW en de Rijksgebouwendienst hebben vijf gebouwen (Muiderslot, Loevestein, Huis Doorn, Gevangenpoort en Soestdijk) een aparte status ‘nader te beschouwen’ gekregen. De directeuren-generaal van de ministeries van OCW en Financiën en de waarnemend algemeen directeur van de Rijksgebouwendienst hebben afgesproken voor deze vijf MEF-gebouwen geen onomkeerbare stappen te zetten die de start van een vernieuwd museaal bestel zouden kunnen belemmeren. Verder heeft de minister van OCW aan de Tweede Kamer laten weten dat zij in het traject rond de 17 rijksmusea kiest voor de optie: eigendom bij het rijk, verantwoordelijkheid voor onderhoud bij de musea. In deze optie zullen minimaal vijf musea de uitvoering laten verrichten door de Rijksgebouwendienst. Hoe dit verder vorm zal gaan krijgen en hoe de vier rijksmusea in een MEF-gebouw hier op aan zullen sluiten zal in de loop van 2015 duidelijk worden. In 2014 zijn verschillende werkzaamheden uitgevoerd aan de gebouwen en terreinen: • Afronding van de schilderwerkzaamheden aan de poorttoren • Preventieve ongediertebestrijding in het kasteel • Aanpassingen van diverse installaties volgens de eisen van de certificering • Aanpassingen aan het gebouw beheer systeem • Vervanging van de brandmeldinstallatie en alle melders in het kasteel • Vervanging van de brandmeldinstallatie in het Poortgebouw • Werkzaamheden aan de Oostertoren in het kader van het instandhoudingsplan: voegwerk, vernieuwen van kozijnen en schilderwerk • Vervanging van vier lantaarnpalen en schilderen van de andere 12 • Bestratingwerkzaamheden op het terrein • Installatie van een camerasysteem in de expositieruimtes • Plaatsing van extra verlichting in de expositieruimtes • Plaatsing van een afsluitbare deur in de expositieruimtes • Aanpassingen aan de aanlegsteiger en onderhoudswerkzaamheden • Vernieuwing van de beschoeiing van de slotgracht • Aanpassing van het kanonnenbastion: aanleg drainage, plaatsing van de valkenierstent en aanbrengen van grind • Aanleg drainage op het steigerpad • Plaatsing van een Werkhuys op het terrein als werkplaats voor de Gildenaeren • Plaatsing van extra ventilatieroosters in het kassagebouw

29

10. Jaarrekening BALANS ACTIVA

2014

2013

1 Materiële vaste activa

1.155.708

1.248.487

Totale vaste activa

1.155.708

1.248.487

2 Voorraden

58.036

49.245

3 Vorderingen

178.857

180.069

4 Liquide middelen

703.920

529.662

Totale Vlottende Activa

940.813

758.976

2.096.521

2.007.463

2014

2013

5 Algemene reserve

547.806

522.571

5 Bestemmingsreserve

250.000

222.458

45.543

26.881

Totaal eigen vermogen

843.349

771.910

6 Totale voorzieningen

0

5.099

7 Totale langlopende schulden

925.806

984.604

8 Totale kortlopende schulden

327.366

245.850

2.096.521

2.007.463

TOTALE ACTIVA PASSIVA

5 Bestemmingsfonds OCW

TOTALE PASSIVA

30

Categoriale exploitatierekening

Axim quianis pel inctametur BATEN

2014

*Begroting

2013

1.139.899

988.602

1.141.823

11. Sponsorinkomsten

0

25.000

16.000

12. Overige inkomsten

55.517

101.500

77.162

13. Indirecte opbrengsten

81.623

155.000

73.052

1.277.039

1.270.102

1.308.037

Onderdeel huren

100.028

92.495

98.618

Onderdeel exploitatiebijdrage

369.022

389.899

367.669

5.000

0

6.000

Bijdragen uit private middelen

44.495

30.000

46.050

Totale Subsidies/Bijdragen

518.545

512.444

518.337

1.795.584

1.782.546

1.826.374

2.014

Begroting

2.013

918.772

944.750

852.140

(523)

0

(710)

82.638

130.000

94.464

103.679

103.000

101.188

8.013

10.000

1.789

19. Overige Lasten

609.695

611.246

672.363

TOTALE LASTEN

1.722.274

1.798.996

1.721.234

73.310

-16.500

105.140

-1.871

5.000

838

71.439

-11.500

105.978

10. Publieksinkomsten

Totale Opbrengsten 14. Subsidie OCW CuNo

15. Subsidie gemeente 16. Overige subsidies en bijdragen

TOTALE BATEN LASTEN 17. Salarislasten 17. Vrijval prepensioen 18. Afschrijvingen Huur Aankopen

Saldo uit gewone bedrijfsvoering Saldo rentebaten /- lasten EXPLOITATIERESULTAAT

*De begroting heeft betrekking op de beleidsperiode 2013-2016 zoals opgenomen in het beleidsplan ‘Geschiedenis in het echt’. De bedragen zijn een gemiddelde van 2013 en 2016 overeenkomstig het beleidsplan 2013-2016 zoals het Ministerie van OCW vereist. Daarnaast werkt het Muiderslot met een jaarlijks vastgestelde werkbegroting.

31

11. Samenwerkingsverbanden Ook in 2014 werkten we op verschillende gebieden met andere organisaties samen.

Culturele instellingen

In samenwerking met verschillende culturele instellingen gaven we invulling aan podiumactiviteiten en culturele evenementen op het slot buiten de openingstijden van het museum. In 2014 organiseerden we theater- en meespeelvoorstellingen die een direct verband legden met de rijke historie van het Muiderslot en zijn beroemde bewoners. Verschillende theatergezelschappen werkten mee aan deze voorstellingen, zoals Theater Stuiter, Salon der Versen, Zwaard en Steen, theatermaker Marius Bruijn, Onstage en de Orde der Noorderwind. Het Muiderslot blijkt ook een geschikte locatie te zijn voor bekende theaterstukken uit de wereldliteratuur. The Festival Players Theatre Company uit Engeland verzorgt elk jaar een stuk van Shakespeare, dit jaar was dat Macbeth. Daarnaast deed het Muiderslot dit jaar voor de eerste keer mee aan de Castle Tour van The American Drama Group Europe, die de voostelling Romeo and Juliet speelde op 49 kastelen in 11 verschillende landen. De Vrije Academie gaf een lezing in het kader van de tijdelijke tentoonstellingen. Naast theater was er ook muziek. The International Holland Music Sessions gaf vijf concerten met jonge, talentvolle musici. Organisatie Oude Muziek verzorgde twee concerten.

Scholen en andere educatieve instellingen

Het Muiderslot organiseert vele educatieve activiteiten en werkt daarbij intensief samen met scholen voor basis- en voortgezet onderwijs, zodat de activiteiten op het slot en de lespakketten goed aansluiten bij de lesstof op de scholen. Samen met theater- en educatieve organisaties als de School der Poëzie, Zwaard en Steen, Globe, Circus Kristal en stagiaires van de theateropleiding van ROC Flevoland en ROC Amsterdam kunnen de leerlingen de vaderlandse geschiedenis ook echt beleven op het Muiderslot.

Collectie en bruikleen

We onderhouden langdurige samenwerkingsverbanden met verschillende culturele instellingen en musea. Met het Rijksmuseum Amsterdam delen we een deel van de collectie en het museumdepot. Ook met het Amsterdam Museum, Kasteel Zypendaal en Kasteel Groenveld werken we samen. Verder willen we het verhaal over de rol en invloed van de middeleeuwse Hollandse adel nadrukkelijker presenteren en onze (rijks)collectie op dit gebied vergroten. Om de collectie uit te breiden zijn goede samenwerkingsverbanden belangrijk, zoals met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE), het Nationaal Militair Museum en De Nederlandse Bank, die de muntencollectie van het eind 2013 gesloten Geldmuseum in beheer heeft genomen.

Andere samenwerkingsverbanden

Het Muiderslot maakt deel uit van de Stelling van Amsterdam (Unesco Werelderfgoed) en de Hollandse Waterlinie. Op het gebied van marketing en het aantrekken van buitenlandse bezoekers werken we intensief samen met organisaties als Amsterdam Marketing, IAmsterdam, het Overleg Amsterdamse Musea, het Marketing Overleg Amsterdamse Musea en zijn we lid van De Gouden

32

Sleutels, de netwerkorganisatie van conciërges van de belangrijkste Hotels in Nederland. Het Muiderslot Axim quianis positioneert pel inctametur zich hierbij als Amsterdam Castle Muiderslot. De samenwerking met de gemeente Muiden is van belang, onder andere voor de parkeervoorzieningen. In de regio werken we samen met een aantal partijen onder de noemer Fortenland. Deelnemers zijn o.a. het Vestingmuseum in Naarden, Fort Werk IV in Bussum, Fort Uitermeer in Weesp, Forteiland Pampus en het Muizenfort in Muiden. Fortenland ligt op het snijpunt tussen de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam.

Samenwerking met andere kastelen

Landelijk werd de jaarlijkse actie met de Topkastelen uitgebreid van zeven naar twaalf partijen. In Nederland deden mee: Slot Loevestein, Kasteel de Haar, Huis Bergh, Slot Amerongen, Kasteel Doorwerth, Kasteel Hoensbroek, Kasteel Heeswijk, De Menkemaborg, Kasteel Duivenvoorde en het Muiderslot. In het kader van het themajaar 2014 Muiderslot – Europees Topkasteel deden ook twee Vlaamse kastelen mee: Kasteel van Gaasbeek en Kasteel Gravensteen uit Gent. In 2015 zal de samenwerking verder groeien naar 15 kastelen. In totaal kent Nederland circa 30 geregistreerde kasteelmusea. Het is onze ambitie om kennisuitwisseling op gebied van collectie, educatie, organisatie, evenementen en onderhoud te stimuleren. Dit doen we door een trekkende rol te vervullen in de samenwerking Topkastelen (12 Nederlandse kasteelmusea) en het Kasteel Managers Overleg (KMO) met 14 Nederlandse kastelen. Het is onze ambitie om in 2015 een bijeenkomst te organiseren voor alle 30 geregistreerde kasteelmusea. Daarnaast is het Muiderslot actief betrokken bij de in 2014 opgerichte Stichting Kastelen, Landgoederen en Buitenplaatsen (SKBL), een digitaal portaal voor Nederlandse kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen met informatie over bezoekers- en gebruiksmogelijkheden van Nederlandse kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Daarnaast is SKBL een landelijk platform dat zich inspant voor het behoud en een gezond beheer van dit fraaie cultuurgroene erfgoed.

Sponsoren

De relaties met sponsoren zijn voor het Muiderslot van groot belang. In bijlage V zijn de verschillende sponsorrelaties die de Stichting Rijksmuseum Muiderslot onderhoudt opgenomen.

33

Bijlage I Prestatieafspraken

Huidig boekjaar

Activiteitenplan

Vorig boekjaar

2014

2013 - 2016

2013

Totaal aantal bezoeken per jaar

131.965

124.300

135.180

Waarvan betalend

76.916

-

73.770

Primair onderwijs

12.286

16.875

12.589

Voortgezet onderwijs

2.233

2.250

2.615

Registratiegraad

100%

100%

100%

Collectieplan

100%

100%

100%

Veiligheidsplan

100%

100%

100%

Verplichte prestatieafspraken 1.

2.

3.

34

Bezoeken scholen

Eigen prestatie afspraken Podium cultureel

1.336

848

Ontvangsten commercieel

3.036

2.647

Totaal

4.372

3.495

Bijlage II Organogram en medewerkers

Axim quianis pel inctametur

Raad  van  Toezicht  

Directeur  -­‐bestuurder  

       

 Officium   Adjunct-­‐directeur  

         -­‐  Personeel  &  Organisa(e        -­‐  Secretariaat  en  kassa        -­‐  Vrijwilligersbeleid        -­‐  Automa(sering  &  ICT        -­‐  Financiële  administra(e        -­‐  Museumwinkel                -­‐  Vrijwilligers  Gastwaerders            

   

P    

 Collec7e   Presenta7e   Educa7e  

Marke7ng   Communica7e     Events      

       -­‐  Collec(ebeheer                -­‐  Vrijwilligers  Schatbewaarders          -­‐  Tentoonstellingen        -­‐  Presenta(es                -­‐  Vrijwilligers  Muzen        -­‐  Educa(e                -­‐  Vrijwilligers  Magisters      

     -­‐  Sales        -­‐  Communica(e        -­‐  Fondsenwerving        -­‐  Ac(viteitenprogramma        -­‐  Cultureel  podium                -­‐  Vrijwilligers  Podiumghesellen        -­‐  Coördina(e  Rondleiders  &  Rou(ers    

   

Slotbewaarder   Beheer   Onderhoud      

         -­‐  Custos/Major  Domus                (huismeester/onderhoud)                -­‐  Vrijwilligers  Gildenaeren      -­‐  Hortulanus  (tuinen)                -­‐  Vrijwilligers  Warmoezeniers        -­‐  Coördina(e  dagverantwoordelijken        -­‐  Loca(everhuur        -­‐  Commerciële  evenementen        -­‐  Taveerne/Catering  Vineyard            

   

Directeur/bestuurder  Bert Boer   Beheer-, collectie- en wetenschapsfuncties Monique Hellemons (Evenementen), Imre Bésanger (Podium), Henk Boers (Tuinen), Irene van Elten (Financiën), Corry Gorter- Meessen (Marketing, communicatie), Ron van Luijnen (Financiën), Carlijn van de Meulenhof *(Fondsenwerving), Roeland van der Mijn (Gebouwen & terrein, sales) Yvonne Molenaar (Presentatie), Ida Schuurman (Educatie), Iris van Staveren (P&O), Martien Tibbertsma* (Automatisering), Saskia Wakker (Kassa, secretariaat en sales), Rick van Wegen (Conservator), Jolanda Widman (Secretariaat).

35

 Publieksfuncties  Ad van Doren (Dagverantwoordelijke), Sietske Dudink (Rondleidingen), Erik Goetjaer (Rondleidingen), Sanne Heldens (Secretariaat), Hans van den Heuvel (Routes), Thomas Kloosterman (Dagverantwoordelijke), Vera Kuijpers (Dagverantwoordelijke), Merel Moolenaar (Rondleidingen), Annelies van Musschenbroek (Rondleidingen), Robert Nelissen (Routes), Skye Officier (Kassa), Barbara Oudejans (Secretariaat), Maurice Sauer (Dagverantwoordelijke), Pedro Stubert (Dagverantwoordelijke), Constance Swen (Kassa), Mariëtte Verlee (Rondleidingen), Gilles Vismans* (Kassa), Rob de Vries, Ankie van der Wel (Rondleidingen). Alle medewerkers vervullen ook andere werkzaamheden dan hun hoofdtaken. Stages (12) D. Albers*(educatie/onderzoek schoolbezoek) J. Bax*(podium/voorstellingen), J.Bertolai* (educatie/begeleiding juniorgidsen), T. Henkes* (presentatie/tijdelijke tentoonstelling), J. Slingerland* en A. Sluis *(podium/voorstellingen), N. Bot, B. van Boxtel, S. de Cuba, I. Fleuren, I. Klaver, D. Scholten (p&o/onderzoek vrijwilligers). Magisters (6) Annemarie Heijnis, Hans van den Heuvel, Ellen van Leeuwen, Harm Petersen, Saskia Stibbe, Rob de Vries Gildenaeren (3) John van den Aardweg, Dolf van Elten, Chris Vines Podiumghesellen (15 ) Annemarie Heijnis, Hans van den Heuvel, Thecla van der Maat, Lida Muhl, Ilse Ossendorp, Irene Roos, Duut Schreiber, Tonnie Seegers, Pedro Stubert, Mia van de Velde-van Giessen, Joke Verhoeven, Erica Verzi, Marjan Visser, Marjoke Volkers, Karin van Wee Muzen(22) Marian van Baardwijk, Ingrid Doberitz, Betty van Geest, Marry Hasenaar*, Fets Huitema, Ietje Jansen, Elsbeth Kars, Janneke Knijn, Omi van Kooten, Wilma Kruithof, Ank Kuiper, Marianne Nieuwenhuijs, Corrie v.d.Pouw, Mieke Pulles, Henriëtte Schreuder,  Carola Slockers, Anneke Thijsse, Tineke v.d. Vegt, Jans Vines (coördinator), Elly de Vries, Bep van Vugt, Ineke Wouters. Warmoezeniers(28) Hans Barendse, Rolanda Boudery, Jan den Braber, Paul Datema, Tilly Diemer, Tess van Dongen,  Ank Duijn-Heijdra, Nannette de Freese, Germa Gotjé-van Bruggen, Gerda van de Hoef, Margreet Hooghoudt, Elsbeth Kars, Liskje van Ketel-Hospes, Dick de Lange*, René Verhoeff, Anneke Lutgendorff, Aaltje Mounoury, Joyce Newman, Roel Pleizier, Leo Portengen, Marjory van Rinkhuijzen,  Henriette Schreuder-van Swaay, Klaas Siewertsen, Harm Verbeek, Noor Westrik, Marlies van der Weyden, Willem Wierstra, Jacqueline van Woensel. Gastwaerders(25) Wim Battem (coördinator), Dick Bogaard, Joke van Breemen (inkoop), Carry Dorland-Theewis, Irene van Elten (voorraadbeheer), Gerda Hageman, Omi van Kooten, Thecla van der Maat, Inge Meester*, Lida Muhl, Joke Neijmeijer, Sofiya Raychinova*, Irene Roos, Duut Schreiber, Tonnie Seegers, Anke Slim, Carola Slocker (inkoop), Myrna Tap-Wesselink, Mia v.d. Velde-van Giessen, Joke Verhoeven, Erica Verzi, Jans Vines (rooster), Marjan Visser, Marjoke Volkers, Carrie van der Voort. Schatbewaarders (2) Pedro Stubert, Dick de Lange. *) in de loop van 2014 vertrokken.

36

Bijlage III Overzicht bezoekers Axim quianis pel inctametur  Bezoekersgroepen 2009

2010

2011

2012

2013

2014

Volwassenen

47.820

42.105

41.963

41.381

41.735

45.742

Kinderen

19.622

16.855

15.655

13.158

14.903

15.004

622

822

776

720

610

595

Kinderpartijtje

1.200

1.123

1.489

1.324

1.318

1.056

Schoolbezoek basisschool

19.022

16.049

14.244

10.795

12.589

12.286

2.041

1.892 

2.493

1.652

2.615

2.233

90.327

78.846

76.620

69.030

73.770

76.916

Gratis (acties)

5.422

5.882

5.738

8.661

7.341

7.649

Vriendenpas/ sponsorvouchers

2.825

1.455

2.427

3.039

2.480

551

Sponsor Bingo Loterij/ BGL

1.148

4.057

0

16.298

923

19.562

19.918

0

0

MK volwassenen

21.636

25.547

30.576

MK junior

10.414

11.205

12.435

-1.461

-1.457

CJP

Schoolbezoek voortgezet onderwijs Subtotaal betalend

Museumkaart 

23.775

Correctie educatie (MK. gratis) Subtotaal

28.957

31.312

31.940

43.750

61.410

50.677

Totaal bezoekers via kassa

119.284

110.158

108.560

112.780

135.180

127.593

5.872

7.364

5.587

4.764

3.495

4.372

125.156

117.522

114.147

117.544

138.675

131.965

Podiumbezoek en ontvangsten Totaal bezoek

37

Bezoekers per kwartaal statistiek Jan

4.593

Apr

15.079

Juli

15.453

Okt

11.848

Feb

6.752

Mei

15.301

Aug

19.736

Nov

6.257

Mrt

5.654

Juni

14.144

Sep

8.626

Dec

4.150

Totaal

16.999

44.524

43.815

22.255

Groepen bezoekers statistiek

Betalend Gratis/acties/Museumkaart Podium/ontvangsten

2012

2013

2014

69.030

73.770

76.889

43.750

61.410

50.704

4.764

3.495

4.372

Bijlage IV Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht was eind 2014 als volgt samengesteld: Naam

Functie

Periode

Termijn

Expertise

Werk

drs. Henk Hagoort

Voorz.

1/10-12/15

2e

Bestuur Media Geschiedenis

Voorzitter Raad van Bestuur Nederlandse Publieke Omroep

drs. Annemarie den Dekker

Lid

7/12-6/15

1e

Collectie Museumbeleid

Teamleider conservatorenstaf Amsterdam Museum

prof. dr. Peter Hoppenbrouwers

Lid

9/14-8/17

1e

Geschiedenis Middeleeuwen

Hoogleraar geschiedenis Universiteit Leiden

Bob Tolud (*)

Lid/ Pen

4/08-3/17

3e

Ondernemerschap Financiën

Oud-directeur Philips Duphar

drs. mr. Eppo van Nispen tot Sevenaer

Lid

1/13-12/15

1e

Schrijvershuis Promotie en evenementen

Directeur Stichting CPNB

drs. Helen Schretlen

Lid/ Afgv.

11/14-10/17

1

Collectie Stichting de Commissie

Kunsthistorica Oud-onderzoeker museale verwervingen sinds 1933

Vacature

Lid

-

-

Bouwkunde

-

e

Bijlage V Partners en sponsoren 38

Bijlage V Partners en sponsoren Axim Drie stichtingen quianiszijn pel nauw inctametur verbonden met de Stichting Rijksmuseum Muiderslot: Stichting

de Commissie, de Vriendenstichting en de Muiderkring. Daarnaast heeft een aantal sponsoren zich aan het Muiderslot verbonden.

Stichting de Commissie 

Vier jaar na de oprichting van de Stichting Rijksmuseum Muiderslot is in 1882 de Stichting de Commissie voor de Inwendige Restauratie van het Muiderslot opgericht. Oorspronkelijk doel van deze Stichting is de inwendige restauratie en verfraaiing van het Muiderslot. De financiële reserve van de Stichting (ca. € 300.000,00) maakt geen onderdeel uit van de reserve van het Muiderslot. Mocht de continuïteit van het Muiderslot gevaar lopen, dan kan het een beroep doen op deze Stichting. Bestuur Mevrouw H. Schretlen voorzitter De heer J. van den Berg van Saparoea penningmeester Mevrouw A. Hellegers secretaris De heer P.F.J. Jongbloed lid  

Vriendenstichting

In 2009 werd de Vriendenstichting van het Muiderslot opgericht. Hoewel de Vriendenstichting een onafhankelijke positie inneemt, is haar doelstelling een afgeleide van die van het museum waaraan zij steun verleent, namelijk ‘Het verlenen van morele, financiële, materiële of organisatorische steun’. Het gaat het Muiderslot niet alleen om de inkomsten voor het instandhouden van het culturele erfgoed te verhogen, maar meer om de relatie met de bezoekers te intensiveren. Met dit doel is de particuliere vriendengroep opgericht. Daarnaast is een zakelijke vriendengroep opgezet. Deze richt zich op het werven van zakelijke relaties, die zich door het lidmaatschap van het Amicorum Comitia Muydae aan het Muiderslot willen verbinden. Het Amicorum Comitia Muydae heeft een dagelijks bestuur en twee leden op roulerende basis. Het bestuur is in 2014 als volgt samengesteld: Bert Boer, Kees Stroomer (Tempo Team), prins Floris van Oranje Nassau, van Vollenhoven als vaste ambassadeur van het slot en Honoré Verbeet (EFBQ). Overkoepelend bestuur De heer B. Boer, De heer E. Lücke De heer D. Fröger,

voorzitter penningmeester 

Muiderkring

Op 15 maart 1954 werd de oprichtingsakte van de Muiderkring ondertekend in de Ridderzaal van het Muiderslot. De Muiderkring komt twee keer per jaar ’s avonds bijeen in de Ridderzaal. Op deze avonden wordt gedeclameerd, gemusiceerd en gediscussieerd zoals dat ook in de 17e eeuw moet zijn gebeurd. Aansluitend is er een diner. De Muiderkring bestaat uit zeven afdelingen van ieder zeven personen. De afdelingen zijn: letterkunde, geschiedkundige wetenschappen, dramatische kunsten, muziek en musicologie,

39

beeldende kunsten, het vrije beroep en de overheid. Voor benoeming tot lid van een afdeling komen uitsluitend personen in aanmerking, die hun sporen op hun vakgebied hebben verdiend. De Muiderkring is voor de Stichting Rijksmuseum Muiderslot een invloedrijk gezelschap dat een nauwe betrokkenheid met het museum heeft. Bestuur De heer jhr. mr. Alexander Beelaerts van Blokland Mevrouw drs. Klari Simonet De heer jhr. drs. Pieter Hooft De heer drs. Frits Duparc De heer Jan van der Kooi Mevrouw Erika Waardenburg De heer mr. Geurt Gaarlandt De heer drs. Bert Boer

voorzitter secretaris penningmeester bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid

Sponsoring

Met de flinke bezuinigingen waarop het kabinet Rutte heeft ingezet neemt het belang van particuliere fondsenwervers toe. De Goede Doelen Loterijen (Nationale Postcode Loterij, BankGiro Loterij en VriendenLoterij) werven jaarlijks 375 miljoen euro voor goede doelen. Dat is meer dan een miljoen euro per dag. Hun steun is meerjarig en de bijdragen zijn vrij te besteden.  De drie loterijen hebben als missie het steunen van goede doelen die werken aan: • een rechtvaardige en groene wereld: Nationale Postcode Loterij • cultuur en behoud van cultureel erfgoed: BankGiro Loterij • verbetering van welzijn en gezondheid in Nederland: Vriendenloterij Maandelijks spelen miljoenen huishoudens in Nederland met deze loterijen mee. Met de helft van hun lot dragen ze bij aan een betere wereld. De kansspelwetgeving staat ook in het kabinet Rutte op de agenda. Het kabinet kijkt naar de inrichting van de loterijmarkt, de manier waarop vergunningen worden verleend en de instelling van een kansspelautoriteit. Het Muiderslot hoopt dat de eventuele wijzigingen in de kansspelmarkt de BankGiro Loterij voldoende ruimte laat om de succesvolle fondsenwerving op dit niveau voort te zetten. Zonder deze loterij zou bijvoorbeeld het Waterschild niet gerealiseerd zijn. De sponsoren van het Muiderslot zijn: Amicorum Comitia Muydae ANWB Fonds BankGiro Loterij M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting M.V.J.I.B. Michiels van Kessenich Mulckhuyse bv Rabobank Provincie Noord-Holland Stichting de Commissie sinds 1881 Vineyard VolkerWessels VSBfonds

40

Bijlage VI Activiteitenkalender 2014 Axim quianis pel inctametur

ACTIVITEITENKALENDER jan - dec 2014

Za. 21 dec. - zo. Winterfeest op het Muiderslot 5 jan. De geschiedenis van de kerstboom

Thema 2014: Het Muiderslot - Europees topkasteel

Zo. 20 Zoek Floris’ Gouden Valkenei apr. - ma. Vind het gouden valkenei en word één 21 apr. dag kinderdirecteur van het kasteel

Za. 28 Midwinterfeest dec. - zo. Help de ridders de winter door 29 dec. Een middeleeuws kasteel komt tot leven

RIDDERS VAN HOLLAND

Za. 15 Ridders en Jonkvrouwen welkom feb. - zo. Kinderen verkleed als ridder of 2 mrt. jonkvrouw gratis toegang in de voorjaarsvakantie Mrt.

Muiderslot colleges in de Ridderzaal

Za. 15 mrt.

Salon der Verzen

Zo. 16 mrt.

Gek op Goud

TENTOONSTELLING Van harnas tot lintjesregen

Studiedagen voor volwassenen door de Vrije Academie Poëzievoorstelling Kindertheater

RIDDERTRAININGEN

Ontmoet echte ridders: openbare training Orde der Noorderwind (elke 1e zondag van de maand)

Do. 29 mei

Hemelvaartsdag Buitenactiviteiten

Zo. 1 jun. - zo. Kastelen Zomertour 31 aug. Zo. 8 jun. ma. 9 jun.

Middeleeuws kampement

Waan je in de middeleeuwen met de ridders van Zwaard en Steen

Wo. 23 apr. - zo. Ridders van Holland 6 jul. Schatkamertentoonstelling Za. 26 apr. ma. 5 mei

Kinderen aan de macht

Meivakantie met juniorgidsen in de Gouden Eeuw route

Ma. 9 jun.

Landelijke dag van het kasteel

Za. 10 mei

Concert Stichting Kasteelconcerten

Za. 14 jun.

15e Muider Open Golftoernooi

Top ensemble uit Parijs

Ma. 19 Shakespeare op het Muiderslot mei - di. The Festival Players Theatre Company 20 mei speelt Macbeth Wo. 21 mei

Concert Stichting Oude Muziek

Za. 21 juni

Engelse virginalisten

Afslag vanaf de vestingwallen, door Rotary Weesp-Vechtstreek Noord

Midsummerpicknick

Neem je eigen picknickmand mee en zet je mooiste hoed op Weersafhankelijk

Voor de actuele kalender, meer info en reserveringen kijk op: www.muiderslot.nl Za. 5 Floris en de Steen van het Lot jul. - zo. - Kom kijken of speel mee in de 24 aug. spannende voorstelling op het slotplein Elke dinsdag en donderdag Za. 12 jul. Wo. 16, 23, 30 jul.

Steun de strijd tegen borstkanker 8 km. loop vanaf het slotplein

Internationaal concerttalent in de Ridderzaal

The International Holland Music Sessions

Internationaal concerttalent in de

Sep. Vr. 5 sep.

Beleef de Gouden Eeuw van P.C. Hooft. Dagelijkse rondleidingen (circa 30 min.) Familierondleidingen op woensdag

Pink Moon Run & Walk

Wo. 6, 13 aug. Ridderzaal The International Holland Music Sessions Za. 16 aug. - Zomercircus zo. 17 Doe mee en word zelf circusartiest aug. Zo. 31 aug.

RONDLEIDINGEN MET GIDS

Okt.

Maand van de geschiedenis Vriend en vijand

Nov.

Muiderslot colleges in de Ridderzaal Studiedagen voor volwassenen door de Vrije Academie

Za. 29 Sinterklaasweekend nov. - zo. Bezoek de Sint en zijn pieten in het 30 nov. echte kasteel van Sinterklaas Za. 20 dec. - zo. Winterfeest op het Muiderslot 4 jan.

Pruimentijd

Pruimen proeven en rondleidingen door de tuinen

Romeo and Juliet

The American Drama Group Europe

Muiderslotloop

Loopevenement Muiden (10 km) Start vanaf het slotplein Okt.

Concert Stichting Oude Muziek

Za. 11 okt. - zo. Herfstvakantie 26 okt. Opa’s en oma’s gratis

Z0. 12 Spannend familietheater in de okt. - zo herfstvakantie

26 okt. Een bloedstollende theatrale speurtocht langs Europese topkastelen (zo, di, do)

Za. 25 okt. - zo. Griezelkasteel 26 okt. Ontdek de griezelroute van het kasteel

DE VALKENIER

Laat je meevoeren in de wereld van de valkerij! 1 apr. t/m 31 okt. 6 dagen per week (di. t/m zo.) Vliegshows op wo. & za. Rijksmuseum Muiderslot Herengracht 1 1398 AA Muiden

41

Rijksmuseum Muiderslot Herengracht 1 1398 AA Muiden T 0294 - 25 62 62 E [email protected] www.muiderslot.nl Ontwerp: Endeloos Grafisch Ontwerp