AWBZ-zorg 2014: Verpleging en Verzorging. Menzis Zorgkantoor, Inkoop Langdurige zorg. Sectoraal inkoopplan AWBZ 2014 V&V

AWBZ-zorg 2014: Verpleging en Verzorging

Menzis Zorgkantoor, Inkoop Langdurige zorg Menzis

Sectoraal inkoopplan AWBZ 2014 V&V

Sectoraal inkoopplan 2014 Menzis Arnhem Groningen Twente

Verpleging en Verzorging

Menzis


2

Samenvatting In de brief Herziening langdurige zorg: naar een waardevolle toekomst zijn diverse maatregelen genoemd om de groei van de uitgaven in de AWBZ-zorg te verlagen.

Voor de verpleging en verzorging worden in dit kader de volgende maatregelen genoemd: 1.

De meest kwetsbare mensen krijgen recht op passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving in een nieuwe kern-AWBZ. Mensen moeten langer zelfstandig wonen hierdoor zijn gemeenten en de zorgverzekeraars

verantwoordelijk voor de hulp thuis. De ZZP’s VV 1-3 worden niet meer geïndiceerd en voor ZZP 4 komt er deels een 2. 3.

nieuwe omschrijving. De huidige klanten in een AWBZ instelling behouden hun rechten.

Per 1-1-2015 vervallen de extramurale AWBZ-functies begeleiding, kortdurend verblijf en het bijbehorende vervoer

maar ook persoonlijke verzorging. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de ondersteuning van deze mensen. Per 1-1-2015 vervallen de functies behandeling en verpleging. De zorgverzekeraar wordt verantwoordelijk voor het inkopen van deze zorg.

De klant heeft ook in 2014 recht op langdurige AWBZ-zorg als dat nodig is. Elk zorgkantoor krijgt van de overheid een be-

paald geldbedrag om de AWBZ-zorg voor alle inwoners van de regio voldoende zorg in te kopen. Menzis koopt AWBZ-zorg in voor de regio’s Arnhem, Groningen en Twente.

De zorg die Menzis inkoopt, moet aan een aantal eisen voldoen. De zorg moet: • van goede kwaliteit zijn;

• doelmatig zijn: we kopen niet meer zorg in dan nodig is en we kopen geen dure zorg in als het ook goedkoper kan; • goed verspreid zijn over de regio, zodat de zorg altijd dichtbij is.

Menzis visie voor 2014:

“Wij willen in 2014 belangenbehartiger zijn voor onze klanten. Een belangenbehartiger die zich onderscheidt in aandacht voor kwaliteit van de zorg, binnen de beschikbare middelen en mogelijkheden. Kostenbeheersing is noodzakelijk om ook in de toekomst zorg te kunnen garanderen.

Op basis van deze missie en visie hebben Menzis Zorgkantoren uitgangspunten voor de inkoop van AWBZ-zorg geformuleerd:

• Het versterken van de positie van de klant.

• Keuzemogelijkheid en diversiteit in wonen.

• Verbeteren van kwaliteit in de zorg en bevorderen van innovatie. • Bestendigen van solidariteit/financiële houdbaarheid.

• Verminderen van bureaucratie door kwaliteit en eenvoud van de uitvoering. Bij het verder uitwerken van deze uitgangspunten gaat Menzis uit van ontwikkelingen in de zorg waarover iedereen het eens is:

• De klant moet zelf de regie kunnen voeren.

• De zorgaanbieder moet ingaan op de vraag van de klant.

• Er moet rekening gehouden worden met alle aspecten waar de klant ondersteuning bij nodig heeft. • Ook de hulp en oplossingen in de eigen omgeving moeten een rol spelen. • Voorkómen is beter dan genezen.

• Wanneer mogelijk moet de zorg in de eigen omgeving geboden worden.

• Er moet effectief gewerkt worden en het geld moet goed besteed worden.

Menzis


3

Versterken van de positie van de klant Vanuit klantperspectief

• Menzis vindt het belangrijk dat de klant zelf kan kiezen hoe hij wil leven. Ook als er zorg nodig is door een kwetsbare

gezondheid. Het antwoord op de zorgvraag kan ook gezocht worden buiten de zorgverlening. Het streven is dat de klant, samen met een partner of mantelzorger, zo zelfstandig mogelijk invulling geeft aan zijn leven.

• De zorg moet zo georganiseerd zijn dat de zorgvraag en de eigen regie van de klant het uitgangspunt is. In het zorg

plan maken de klant en de zorgaanbieder afspraken over een concrete invulling van de door de zorgaanbieder te

met de mantelzorger of naastbetrokkene.

verlenen zorg, gebaseerd op de geïndiceerde zorg. In het zorg(leef)plan is vastgelegd welke afspraken er zijn gemaakt

• Om het welbevinden van klanten te bevorderen willen wij een beperking in het aantal hulpverleners bij één klant. • Om overbelasting van de mantelzorger te voorkomen wil Menzis aan deze doelgroep de mogelijkheid bieden om

tijdelijk de partner in een intramurale instelling te plaatsen. Dit kan alleen bij de grotere instellingen.

bij elkaar kunnen blijven wonen indien één of beide intensieve zorg nodig heeft. Menzis verwacht dat instellingen

• De meeste ouderen die moeten verhuizen, hebben de voorkeur voor kleinschalige woonvoorzieningen waar echtparen

voor echtparen ook de mogelijkheid kunnen bieden om in een intramurale setting te worden opgenomen.

Vanuit zorgaanbiederperspectief

• De zorgaanbieder dient minimaal een keer per jaar met de klant te bespreken of de zorg nog steeds naar wens is.

In het zorg(leef)plan wordt tevens opgenomen of en wanneer de zorg wordt afgebouwd om daarmee de zelfred-

opgevraagd worden door Menzis.

zaamheid van klanten te bevorderen. De afspraken hierover worden schriftelijk vastgelegd en kunnen, zo nodig,

• De zorgaanbieder dient de centrale cliëntenraad en lokale cliëntenraden zowel inhoudelijk als secretarieel voldoende

te ondersteunen bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Wanneer daar behoefte aan is, kan er rechtstreeks contact plaatsvinden tussen cliëntenraden en Menzis.

• De zorgaanbieder dient een actueel beleid te hebben, mede door de centrale cliëntenraad vastgesteld, over de wijze

waarop en de mate waarin de centrale en lokale cliëntenraden betrokken worden bij het doorlopen van alle stappen van de kwaliteitscyclus.

• De zorgaanbieder vraagt altijd advies aan de cliëntenraad van de organisatorische eenheid waarop het klanttevreden

heidsonderzoek van toepassing is over haar inzichten en voorkeuren met betrekking tot de noodzakelijke kwaliteits verbeteringen.

• De zorgaanbieder dient de aanvullende producten of diensten waar de klant een vergoeding voor moet betalen goed,

eenvoudig te vinden en helder uitgelegd op zijn website te vermelden. De zorgaanbieder mag voor individuele klanten met een indicatie voor vervoer geen aanvullende bijdrage gaan vragen.

• De zorgaanbieder dient bij elke klant een maximum aantal verschillende zorgverleners, afhankelijk van het aantal

zorgmomenten per week, in te zetten.

Keuzemogelijkheid en diversiteit in wonen Vanuit klantperspectief

• Menzis vindt het erg belangrijk dat klanten toegang hebben tot goede, veilige en doelmatige zorg op basis van

bewezen effectieve behandelmethoden. De resultaten moeten door de instellingen gepubliceerd worden in

Die gegevens moeten voor iedereen namelijk zichtbaar zijn.

jaardocumenten en op hun eigen website en aangeleverd worden op de website “zorg voor kwaliteit”.

• De zorginstellingen moeten goed luisteren naar de wensen van alle klanten. Veel klanten willen zorg krijgen in hun

eigen omgeving en in hun eigen gemeente. Dat wil Menzis ook graag mogelijk maken. Pas als het echt niet in het eigen gezin of in een eigen woning kan, dan is er een woonplek bij een zorginstelling beschikbaar.

• Vanuit de klant bezien is er een samenhangend pakket van zorg beschikbaar. Dit betekent niet dat er voor elke klant

één pakket van zorg wordt ingekocht bij één aanbieder die verantwoordelijk is voor het regelen van alle zorg die de klant nodig heeft, maar het betekent vooral dat het zorgaanbod op elkaar aansluit en elkaar aanvult.

Menzis


4


• Er worden in 2014 meerdere zorgaanbieders in een bepaalde gemeente, stad of buurt gecontracteerd, maar met de

meeste van die partijen wordt een beperkte volume-afspraak gemaakt. Door minimaal drie zorgaanbieders te contracteren die een onbeperkte volume-afspraak krijgen, blijft er altijd een keuzemogelijkheid, maar geen keuzevrijheid.

• De zorgaanbieder vervult in het wijkteam de rol van coördinator en vast aanspreekpunt. Voor een keten en/of netwerk

ligt er de taak om het gezamenlijke aanbod transparant aan de klant over te brengen.

van onderaannemers. Wel moet de zorgaanbieder in de offerte aangeven met welke derden zij afspraken heeft ge-

• Vanwege het specifieke karakter van Intensieve kindzorg zal Menzis geen tariefskorting doorberekenen voor de inzet

maakt en voldoen aan de eisen voor het gebruik van onderaannemers.

• Omzetting van verzorgingshuiscapaciteit naar verpleeghuiscapaciteit is budgetneutraal mogelijk als er behoefte be-

staat aan extra verpleeghuiscapaciteit in een bepaalde gemeente. Afspraken die in het verleden gemaakt zijn over

gelding meer, tenzij met de bouwactiviteiten al is begonnen. Afbouw van verpleeghuiscapaciteit is mogelijk.

uitbreiding van verpleeghuiscapaciteit of omzetting van verzorgings- naar verpleeghuiscapaciteit hebben geen Het Zorgkantoor zal verzorgingshuizen financieel niet compenseren voor verhoging van de zorgzwaartemix en voor de gevolgen van leegstand, maar wel voor extramuralisering van capaciteit.

Verbeteren van kwaliteit in de zorg en bevorderen van innovatie Vanuit klantperspectief

• Veel klanten hebben niet alleen met een zorginstelling te maken, maar ook met zorg van de huisarts en met voorzie-

ningen vanuit de gemeente. Daarom verwacht Menzis dat zorgaanbieders samenwerken met die andere partijen. Deze zaken moeten ook in het zorgplan beschreven worden.

• Voor 2014 gaat Menzis Ketenzorg Dementie continueren.

• Om de zorg te kunnen blijven verbeteren wordt gebruik gemaakt van meetinstrumenten, zoals de CQ-index. Vanuit zorgaanbiederperspectief

• Zorgaanbieders dienen hun medewerkers te stimuleren om zich te laten registreren bij het Kwaliteitsregister V&VN.

Door meer bevoegd personeel in te zetten kunnen zorgaanbieders de kwaliteit van de geleverde zorg verbeteren

• De GVK-aanbieder dient in de regio waar hij GVK-aanbieder is geworden mee te doen aan de Ketenzorg Dementie

Bestendigen van solidariteit en financiële houdbaarheid Vanuit klantperspectief

• Preventie en welzijn zijn van invloed op de noodzakelijke omvang en inperking van de langdurige ouderenzorg.

Integrale benadering moet er toe leiden dat klanten gebruik kunnen maken van de juiste en effectieve zorg en daarmee binnen de langdurige zorg een geschikt en gepast gebruik kunnen maken van benodigde zorg.

• Daarom wil Menzis dat klanten met een zwaardere zorgvraag (ZZP-5 en hoger) verblijven in een verpleeghuis.

Klanten met een lichtere zorgvraag (ZZP-4) kunnen terecht in een verzorgingshuis. Dit geldt vanaf 2014 voor alle nieuwe klanten.


• Het betaalbaar houden van het zorgaanbod vraagt om goede samenwerking tussen financiers van zorgvormen. • Het Geld Volgt Klant-beginsel (GVK) wordt met een beperkt aantal aanbieders per regio afgesproken.

Verminderen van bureaucratie door kwaliteit en eenvoud van de uitvoering Vanuit klantperspectief

• Zorgaanbieders klagen vaak over de vele formulieren, documenten en alles wat ze moeten bijhouden. Soms is dat niet

te vermijden, omdat we zeker willen weten dat mensen de zorg krijgen waarop ze recht hebben. Maar we willen wel

Menzis


5

meer afspraken maken op basis van vertrouwen. Waardoor we met wat minder papierwerk uit kunnen.

met minder regels kunt werken.

• Er is in het land een aantal zorgaanbieders dat aan een Experiment Regelarme Instellingen meedoet om te kijken of je


• Om de bureaucratie te verminderen volstaat dit jaar een bestuursverklaring. Hierin geven de zorgaanbieders aan

dat zij aan de gevraagde eisen voldoen.

Instellingen: Allerzorg, Buurtzorg, de Hoven, Opella, Stichting Icare en Stichting Vilente.

• Binnen de sector V&V nemen meerdere zorgaanbieders binnen de Menzisregio’s deel aan het Experiment Regelarme

Menzis


6

Inhoudsopgave sectoraal inkoopplan Verpleging en Verzorging 2014 Inleiding

8

Hoofdstuk 1. Algemeen Inkoopbeleid 2014 Menzis AWBZ

9

1.1.

Inleiding

1.3.

Inkoopdoelen Menzis 2014

11

1.3.2 Keuzemogelijkheid en diversiteit in wonen

13

1.2.

Missie en visie Menzis Zorgverzekeraar 1.3.1 Het versterken van de positie van de klant

9 9

11

1.3.3 Verbeteren van kwaliteit in de zorg en bevorderen van innovatie

14

1.3.5 Verminderen van bureaucratie

15

1.3.4 Bestendigen van solidariteit en financiële houdbaarheid

15

Hoofdstuk 2. Omgevingsanalyse

16

2.2. Kwalitatieve analyse

16

2.1.

Omschrijving doelgroep

2.2.1. Demografische ontwikkelingen

2.2.3. Sociaal- maatschappelijke ontwikkelingen

16

2.2.2. Economische en politieke ontwikkelingen

2.3. Kwantitatieve analyse

17

21

22

24

2.3.1. De intramurale zorgvraag

2.3.4. Wachtlijsten

30

2.3.6. Het extramurale zorgaanbod

32

24

2.3.2. Het intramurale zorgaanbod

25

2.3.5. De extramurale zorgvraag

31

Hoofdstuk 3. Signalen uit de markt

33

3.2. Keuzevrijheid en diversiteit van wonen

33

3.1.

Versterken positie van de klant

33

3.3. Verbeteren van kwaliteit van zorg en bevorderen van innovatie

35

3.5. Verminderen bureaucratie

35

3.4. Bestendigen financiële houdbaarheid

Hoofdstuk 4. Inkoopdoelen Menzis

35

36

4.1. Versterken positie klant

36

4.3. Verbeteren kwaliteit van zorg en bevorderen innovatie

41

4.2. Keuzemogelijkheid en diversiteit van wonen

38

4.4. Bestendigen financiële houdbaarheid

42

Bijlagen

43

Lijst van afkortingen

60

4.5. Verminderen van bureaucratie

Menzis


42

7

Inleiding Voor u ligt het sectorplan Verpleging en Verzorging, dat is opgesteld ten behoeve van de inkoop van AWBZ-gefinancierde

zorg door de Menzis Zorgkantoren (verder: Menzis) voor het jaar 2014. Bij het opstellen ervan is uitgegaan van de missie en visie van Menzis en de afspraken die zorgverzekeraars binnen Zorgverzekeraars Nederland (ZN) hebben gemaakt. De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is een volksverzekering voor naturazorg.

Artikel 6 van de AWBZ bepaalt dat de zorgverzekeraar ervoor zorg draagt dat de bij hem ingeschreven verzekerden hun aanspraken op zorg tot gelding kunnen brengen.

Menzis Zorgverzekeraar heeft een concessie voor uitvoering van de AWBZ voor alle AWBZ-verzekerden in de regio’s Arnhem, Groningen en Twente.

Menzis zorgt ervoor dat in de regio’s Arnhem, Groningen en Twente voldoende en kwalitatief goede zorg wordt ingekocht. Ook streeft zij ernaar dat er geen wachttijden ontstaan boven de treeknormen en dat de ingekochte zorg effectief is en

aansluit op de voorkeuren van klanten. Daarbij houdt Menzis rekening met een doelmatige uitvoering van de zorg binnen de beschikbare contracteerruimte. In dat kader sluit Menzis in de regio’s Arnhem, Groningen en Twente overeenkomsten met zorgaanbieders die de vereiste zorg kunnen leveren. In de overeenkomsten zijn onder meer de aard, omvang en de prijs van de zorg geregeld.

Menzis voert een objectief, transparant en non-discriminatoir inkoopbeleid. Dit betekent dat alle zorgaanbieders gelijke kansen hebben en dat hun voorstellen op vooraf duidelijk aangegeven wijze worden beoordeeld1.

In dit document wordt de Zorg In Natura (ZIN) beschreven. AWBZ-zorg kan ook verzilverd worden op basis van een Persoonsgebonden budget; hiervoor gelden andere criteria/regels. Geld Volgt Klant-beginsel (extramurale sector)

Menzis heeft in 2013 ervoor gekozen om voor de extramurale sector Verpleging en Verzorging het Geld Volgt Klant-be-

ginsel (GVK) met een beperkt aantal aanbieders per regio af te spreken. Met een beperkt aantal aanbieders per subregio

wordt een overeenkomst gesloten, waarbij het GVK-beginsel van toepassing is. Deze rangorde bepaalt niet alleen met wie Menzis het GVK afspreekt in 2013 en 2014, maar ook hoeveel volume/budget er wordt afgesproken (het omzetplafond). Hiermee verwacht Menzis - ook op termijn - aan haar wettelijke zorgplicht te kunnen blijven voldoen. Inhoud

Hoofdstuk 1 beschrijft het algemeen inkoopbeleid. De volgende hoofdstukken zijn specifiek gericht op de sector Verpleging en Verzorging in de Menzisregio’s Arnhem, Groningen en Twente. De beschreven bevindingen en inkoopdoelen zijn rich-

tinggevend voor het inkoopbeleid in 2014. Daar waar in dit sectorplan een cijfermatige onderbouwing wordt gebruikt, is uitgegaan van de meest recent beschikbare cijfers op het moment van schrijven.

Daar waar in dit document gesproken wordt over klant kan ook diens vertegenwoordiger gelezen worden. Menzis gebruikt bij de zorginkoop, binnen de weten regelgeving met betrekking tot de AWBZ, de kaders gesteld door het beleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Zorginkoopgids AWBZ 2014 en de beleidsregels van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Dit sectorplan is opgesteld onder voorbehoud van wijzigend beleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

1 Voor de contractering van zelfstandigen zonder personeel (zzp-ers) worden afzonderlijke eisen en voorwaarden opgesteld en gepubliceerd. De contractering van zzp-ers vormt een apart traject binnen het inkoopproces 2014. Menzis


8

Hoofdstuk 1. Algemeen Inkoopbeleid 2014 Menzis AWBZ 1.1 Inleiding De houdbaarheid van de langdurige zorg staat volop ter discussie. Er is brede overeenstemming dat systeemingrepen noodzakelijk zijn. Het kabinet stelt in het regeerakkoord daartoe maatregelen voor die in belangrijke mate vanaf 2015

geëffectueerd gaan worden, maar deels ook al in 2014. De rol van zorgverzekeraars als financiers van de langdurige zorg is niet voor alle sectoren vanzelfsprekend. Op het moment van schrijven geldt slechts dat is voorzien dat de langdurige GGZ en de verpleging onder het regime van de Zorgverzekeringswet (Zvw) worden gebracht, waarmee zorgverzekeraars ver-

antwoordelijk worden voor de bekostiging ervan. De gemeenten worden verantwoordelijk voor een belangrijk deel van de extramurale zorg (begeleiding en persoonlijke verzorging).

Zorgverzekeraars opteerden voor uitvoering van een integrale ouderenzorg, ook door middel van overheveling naar de

Zvw. Voordelen daarvan lijken evident. Vooralsnog echter lijkt de zorgverzekeraars die rol niet gegund. Een groot deel van de intramurale ouderenzorg wordt ondergebracht in een kern-AWBZ, evenals een belangrijk deel van de intramurale gehandicaptenzorg. Zorgverzekeraars worden verantwoordelijk voor de uitvoering ervan, maar in welke constructie is nog niet volledig duidelijk.

Binnen deze context stelt Menzis het inkoopbeleid 2014 op. Duidelijk is dat 2014 een transitiejaar wordt, onduidelijk is nog in welke richting de transitie precies vorm krijgt.

Menzis is van mening dat wie de zorg uiteindelijk ook financiert het eindplaatje hetzelfde moet zijn: een aanbod dat aansluit bij de behoefte van mensen zolang mogelijk zelf, of met ondersteuning van hun naasten, de regie te blijven voeren op hun leven.

Met dat in het achterhoofd is dit inkoopbeleid 2014 opgesteld.

1.2 Missie en visie Menzis Zorgverzekeraar Voor de uitvoering van haar opdracht hanteert Menzis de missie:

“Wij garanderen de beschikbaarheid van kwalitatief goede en betaalbare zorg om zo het welzijn van de klanten te bevorderen.” Om deze missie te bereiken heeft Menzis als visie:

“Wij willen in 2014 belangenbehartiger zijn voor onze klanten. Een belangenbehartiger die zich onderscheidt in aandacht

voor kwaliteit van zorg, binnen de beschikbare middelen en mogelijkheden. Kostenbeheersing is noodzakelijk om ook in de toekomst bestendigheid van zorg te garanderen.”

Om de missie en visie van Menzis te kunnen waarmaken is het noodzakelijk dat de zogenaamde zorgpiramide wordt omgekeerd.

Menzis


9

Visie op betaalbare zorg voor de klant Tweede lijn

Tweede lijn (Geïntegreerde) eerste lijn/AWBZ

(Geïntegreerde) eerste lijn/AWBZ

Nulde lijn

Nulde lijn

Zelfmanagement (e-Health & preventie)

Figuur 1. Uitgangspunt is ‘zorg op maat’.

Zorg wordt daarbij op het juiste moment en met de juiste inzet geleverd.

Als fysieke, verstandelijke en/of psychische beperkingen zodanig zijn dat de omgeving geen opvang meer kan bieden,

komt zorg in beeld. Zorg en ondersteuning worden zoveel mogelijk binnen de woonomgeving van de klant aangeboden.

Zelf- en samenredzaamheid worden gestimuleerd, professionele zorg wordt integraal georganiseerd en geleverd en zoveel mogelijk in de thuissituatie ingezet. Focus ligt op kwaliteit van leven, welzijn en behoud van eigen regie/participatie van klanten/burgers.

Menzis kiest daarbij voor een transitie naar organisatie van de zorg binnen regionale wijkstructuren. In samenhang met

welzijn en andere (cure of care) aanbieders zijn totaaloplossingen beschikbaar voor die klanten die op zorg of ondersteuning zijn aangewezen. De zorg wordt dichtbij de klant geleverd waar dat mogelijk is, maar waar dat noodzakelijk is uit

oogpunt van kwaliteit of doelmatigheid is zorg op meer afstand beschikbaar. Zo zijn ondersteuning bij zelfzorg en man-

telzorg, verzorging en verpleging, dagbesteding en begeleiding in de directe woonomgeving beschikbaar. Zorg voor ouderen en verstandelijk gehandicapten met complexe problematiek wordt regionaal georganiseerd en lokaal aangeboden in de vorm van ketenzorg.

Op basis van deze missie en visie hebben Menzis Zorgkantoren uitgangspunten voor de inkoop van AWBZ-zorg geformuleerd:

• Het versterken van de positie van de klant.

• Keuzemogelijkheid en diversiteit in wonen.

• Verbeteren van kwaliteit in de zorg en bevorderen van innovatie. • Bestendigen van solidariteit/financiële houdbaarheid.

• Verminderen van bureaucratie door kwaliteit en eenvoud van de uitvoering. In de uitwerking van de Menzis inkoopdoelen zijn de uitgangspunten meegenomen zoals die beschreven zijn in de landelijke inkoopgids van ZN (Zorginkoopgids AWBZ 2014), te weten: • Eigen regie en vraaggericht werken. • Integrale benadering.

• Zelf- en samenredzaamheid. • Preventie.

• Zorg in de eigen omgeving.

• Beter resultaat per bestede euro.

• Innovatie die zorg voor de klant verbetert.

Menzis


10

1.3 Inkoopdoelen Menzis 2014 1.3.1 Het versterken van de positie van de klant Voor mensen is het belangrijk dat zij zelf kunnen kiezen hoe zij leven, wonen en participeren, ook als zij door een kwets-

bare gezondheid, geestelijke-, fysieke- of andere beperkingen daarbij gehinderd worden. Menzis vindt dat de zorg zo georganiseerd moet zijn dat de vraag van de klant het uitgangspunt is en dat het aanbod daarop aanpasbaar is. Dat betekent dat Menzis van aanbieders verwacht dat zij vraaggestuurd werken vanuit de hulpvraag van de klant. Het antwoord op de vraag van de klant kan daarbij ook gezocht worden buiten gecontracteerde zorgverlening. Zorgaanbieders zullen daartoe moeten samenwerken met andere partijen, zoals aanbieders van wonen en welzijn.

Dat zorgaanbieders AWBZ zoveel mogelijk samenwerken met zorgaanbieders in de 1e en 2e lijn is voor Menzis vanzelfsprekend. Idealiter ziet Menzis een samenhangend zorgen dienstverleningsaanbod tot stand komen op wijkniveau. Ketensamenwerking, continuïteit van zorg, goede welzijnsvoorzieningen en integrale klantondersteuning zijn begrippen die daarbij horen.

De focus van zorgen dienstverlening zal erop gericht moeten zijn dat klanten zolang mogelijk zelf regie blijven voeren

over hun eigen leven. Daarbij hoort dat de zelf- en samenredzaamheid van de klant centraal staat; zorgen dienstverle-

ning is een aanvulling daarop. Adagium is dat zorg extramuraal wordt aangeboden waar het kan en alleen intramuraal

waar het moet. In toenemende mate geldt dat zorg en ondersteuning niet meer als vanzelfsprekend op basis van AWBZ-

verzekerde zorg beschikbaar zijn. Hulp zal de klant zelf moeten regelen, hij zal zich ervoor moeten (bij)verzekeren of hij zal zich voor ondersteuning tot de gemeente moeten wenden.

Hulp en/of zorg moet erop zijn gericht het welzijn van de individuele klant te behouden of te bevorderen en dit proces te ondersteunen.

Dit vertaalt zich onder meer in de wijze waarop klanten invloed uit kunnen oefenen op de zorgen dienstverlening zelf, maar ook op het voor- en natraject daarvan. Daarbij moet voorop staan dat de klant over juiste en volledige informatie beschikt m.b.t. de door hem gewenste zorgen dienstverlening.

Menzis vindt dat de invloed van de klant tot zijn recht moet komen: • in de relatie tussen individuele klant en zorgaanbieder;

• op het niveau van collectieve klantenvertegenwoordiging; • via (regionale) klantenorganisaties.

De relatie tussen individuele klant en zorgaanbieder

Het instrument bij uitstek om de afspraken tussen de zorgaanbieder en klant vast te leggen en om de invloed van de klant tot zijn recht te laten komen op het leven is het zorg(leef)plan, onderdeel van het klantdossier. Menzis vindt dat op een voor de klant begrijpelijke wijze in het zorgplan schriftelijk moet worden vastgelegd (in samenspraak tussen zorgaan-

bieder, klant en eventueel naastbetrokkenen), wat de wensen en doelen zijn van de klant. Deze wensen richten zich op de zorg, de dienstverlening en het welzijn en welbevinden van de klant, waarbij rekening wordt gehouden met de waarden en normen van de klant. De zorgaanbieder dient zo vaak als professioneel noodzakelijk is, maar minimaal één keer per

jaar met de klant te bespreken of de zorg nog steeds naar wens is, of afgesproken resultaten worden behaald, of de afspraken voldoende worden nageleefd en of ze moeten worden aangepast. Dit kan ook het afbouwen van zorg betekenen.

De zorgaanbieder houdt wensen van haar doelgroep, huidige en toekomstige klanten, voor ogen om de zorgproducten en diensten daarop in te richten en verder te ontwikkelen. Naastbetrokkenen

Naastbetrokkenen (familie, vrienden, mantelzorgers en andere mogelijke belangenbehartigers) zijn erg belangrijk voor de klant. De zorgaanbieder zal dan ook aandacht moeten besteden aan de wens van de klant of, en op welke wijze, naasten Menzis


11

betrokken kunnen worden bij zorgen dienstverlening.

Klanten en, indien nodig, mantelzorgers dienen vanaf het begin betrokken te zijn bij de opzet, monitoring en evaluatie

van de hulp. Mantelzorgers spelen in het leven van de klant een belangrijke rol. Zorgaanbieders hebben met hun rol rekening te houden en bieden waar nodig ondersteuning. De klantenvertegenwoordiging

Een zorginstelling is gebaat bij een goed functionerende klantenvertegenwoordiging. Menzis vindt dat de klant zoveel mogelijk invloed uit moet kunnen oefenen op zijn directe leefomstandigheden. Dat betekent dat waar collectieve be-

langenbehartiging wordt georganiseerd, daarin ook klanten een rol moeten spelen, zeker als het gaat om zaken die hen direct raken.

Om de klantenvertegenwoordiging in staat te stellen haar taak naar behoren te vervullen, zijn samenwerkingsafspraken nodig tussen de klantenvertegenwoordiging en de zorgverlener. Daarbij is een juiste en volledige aanlevering van de benodigde informatie door de zorgaanbieder belangrijk. (Secretariële) ondersteuning is gewenst en ook moeten de leden periodiek cursussen en/of trainingen kunnen volgen. Regionale- en landelijke klantenorganisaties

Menzis voert periodiek overleg met vertegenwoordigende klantenorganisaties. In die overleggen wordt ondermeer gesproken over de wijze waarop de positie van klanten kan worden versterkt. De adviezen en zorgen van de organisaties worden door Menzis betrokken bij het (inkoop)beleid of krijgen een vervolg in de contacten met zorginstellingen.

Menzis heeft een convenant gesloten met de Zorgbelangen in de regio’s Arnhem, Groningen en Twente. Het doel van de

samenwerking is om enerzijds de klantwens inzichtelijk te krijgen, anderzijds om gezamenlijke projecten uit te voeren die de klantwaarde verhogen. De resultaten van activiteiten kunnen input zijn voor het inkoopbeleid . Klantinformatie

Door middel van onder andere de juiste informatie kunnen klanten beter hun te maken keuzes overwegen. In de informatieverstrekking over de mogelijkheden die klanten hebben bij het kiezen voor een zorgaanbieder, spelen informatiebron-

nen als www.kiesbeter.nl en de Menzis-Zorgatlas een belangrijke rol. Naast de informatievoorziening via hun eigen websites dienen zorgaanbieders dan ook mee te werken aan informatieverstrekking via deze kanalen.

Klanten dienen door zorgaanbieders goed geïnformeerd te worden over hun rechten en plichten (inclusief eventuele bijbetalingen voor aanvullende diensten).

Menzis


12

1.3.2 Keuzemogelijkheid en diversiteit in wonen Menzis is van mening dat de toenemende vergrijzing, de extramuralisering en de wens van mensen om zo lang mogelijk

zelfstandig te blijven wonen met behoud van regie over hun eigen leven en de kwaliteit daarvan, om een samenhangende organisatie vraagt van wonen, zorg en welzijn.

Om de kosten voor de AWBZ-zorg te kunnen beperken zal Menzis in 2014 verdere stappen zetten naar een veranderde zorginkoop, met name in de sector Verpleging en Verzorging. In samenhang met welzijn zal zoveel mogelijk worden gezocht

naar een totaaloplossing voor de klant, waarbij zijn eigen netwerk en de zelfredzaamheid van de klant uitgangspunt zijn.

Afspraken over inzet van hulp worden gemaakt in samenspraak met de klant, de mantelzorger en waar nodig of wenselijk een externe belangenbehartiger.

Menzis vindt dat de zorg zoveel mogelijk extramuraal georganiseerd moet worden, maar intramuraal als dat echt nodig

is. Hierbij is samenwerking met andere organisaties/hulpverleners rondom de klant (in wijk, dorp of stad) onontbeerlijk. Menzis selecteert zorgverleners die in staat zijn maatwerk te bieden; maatwerk in de zin van het organiseren van integrale zorg dichtbij en wijkgericht, in kleinschalige teams die zorg bieden waar die nodig is, ongeacht de indicatie.

Menzis stuurt op selectie van aanbieders die effectief samenwerken over de domeinen heen en die samenwerking intensiveren. Menzis voorziet bijzondere relaties met deze aanbieders met mogelijk meerjarige contracten.

Inkoop van zorg zal in de toekomst plaatsvinden op basis van tevreden klanten en medewerkers, een hogere zelfredzaamheid van klanten en beheersing van de totale zorgkosten, inclusief Wmo en Zorgverzekeringswet (Zvw). Keuzemogelijkheid

Menzis heeft de inspanningsverplichting om - binnen de aan haar toegekende financiële contracteerruimte - voldoende

zorg in te kopen van voldoende kwaliteit. Menzis vindt het belangrijk dat de toegankelijkheid en kwaliteit van voorzieningen die van direct belang zijn voor de leefbaarheid en sociale samenhang in dorpen en in krimpgebieden zoveel mogelijk intact blijven en dat als daarbij knelpunten ontstaan naar werkbare oplossingen wordt gezocht. Dit betekent dat er niet alleen aandacht moet zijn voor de eigen verantwoordelijkheid van mensen, maar dat er ook aandacht moet zijn voor de sociale (woon)omgeving.

Om de langdurige zorg betaalbaar te houden in verband met de toekomstige vergrijzing, een stijgende zorgvraag en een krappe arbeidsmarkt, zal de zorg doelmatig ingekocht moeten worden. Hierdoor kan de mogelijkheid van keuze voor de klant in sommige gevallen beperkt zijn. Diversiteit in wonen

De gemeenten hebben de regierol op het terrein van wonen, welzijn en in mindere mate zorg. Menzis neemt met de (centrum)gemeenten in haar werkgebied contact op over de wijze waarop zij hun regierol vormgeven en de mogelijkheden tot samenwerking. Voor Menzis is de bevordering van zelfredzaamheid en het voeren van de eigen regie door de klant daarbij het belangrijkste thema. Scheiden wonen en zorg

In het regeerakkoord wordt gesproken over de invoering van scheiden wonen en zorg. Dit betekent dat de klant verant-

woordelijk is voor zijn eigen woonlasten en dat deze niet meer uit de AWBZ worden betaald. De klant betaalt dan alleen nog een eigen bijdrage voor de gemaakte zorgkosten.

Voor de zorgaanbieder die ook huisvesting levert, betekent dit dat investeringsbeslissingen afhankelijk worden van de

verwachte bezetting. Dit zal tot gevolg hebben dat de aanbieder meer dan nu de woonwens van de klant in beeld moet hebben. Dit zal leiden tot een grotere diversiteit in wonen en dus tot een grotere keuzevrijheid van de klant.

Menzis vindt dat niet hoeft te worden gewacht tot landelijke regelgeving tot wijziging in woon/zorgconcepten dwingt. De aanspraak op verblijf en de plek waar zorg wordt geboden, zijn niet altijd onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met

dat uitgangspunt voor ogen zal Menzis sturen op optimale bezetting van beschikbare verblijfscapaciteit, waarbij centraal staat dat zorgaanspraken op grond van zorgzwaartepakketten (ZZP’s) ook verzilverd kunnen worden in vormen van ex-

tramurale zorg of Volledig Pakketten Thuis (VPT’s). Daarbij zet Menzis in op aansluiting van de aanwezige capaciteit op de zorgbehoefte in de verschillende (sub)regio’s. Dat kan betekenen dat capaciteit verschoven moet worden tussen regio’s. Soms betekent dit uitbreiding van capaciteit, maar ook krimp van capaciteit behoort tot de mogelijkheden.

Menzis


13

1.3.3 Verbeteren van kwaliteit in de zorg en bevorderen van innovatie Verbeteren van kwaliteit

Menzis heeft de inspanningsverplichting om – binnen de aan haar toegekende financiële contracteerruimte – voldoende

zorg in te kopen van voldoende kwaliteit. Menzis heeft gegevens over de kwaliteit van zorg nodig voor de inkoop van zorg. Voor Menzis is het dan ook van groot belang dat de informatie over kwaliteit vergelijkbaar is.

In recente jaren is er voor elke care sector (V&V, GZ en GGZ) een eigen kwaliteitskader ontwikkeld. Dat kader berust op

zowel zelfrapportage door de instelling (zorginhoudelijke indicatoren), als klantwaarderingsonderzoek op basis van een landelijk gevalideerd instrument (klantgebonden indicatoren).

Menzis verwacht van zorgaanbieders dat geleverde kwaliteitsinformatie wordt gebruikt ter verbetering van de zorg. Menzis richt zich bij de kwaliteit op:

• Professioneel inhoudelijke kwaliteit: zorg moet voldoen aan de professionele standaard, is veilig en effectief en

wordt integraal geleverd.

deze is toegankelijk.

• Klantgerichtheid: de zorg is toegesneden op de wensen van de klant. De klant krijgt alle aandacht, informatie en • Doelmatigheid: de prijs/kwaliteitverhouding van de zorg, gegeven de beperkte beschikbaarheid van middelen. Innovatie

Innovatie is belangrijk om in te spelen op de toekomstige druk op de arbeidsmarkt wat betreft het leveren van kwalitatief geschoold personeel. Daarbij komt dat door bezuinigingen van het rijk de AWBZ-budgetten onder druk komen te staan. Innovatie biedt ruimte voor ontwikkeling van nieuwe, slimme oplossingen voor betere zorg.

Menzis is van mening dat het in deze markt de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieders is om te vernieuwen, daar waar mogelijk in afstemming met klantenorganisaties. Investeren in nieuwe ontwikkelingen doen zorginstellingen in principe zelf. Indien succesvol verdient dit zichzelf later terug in termen van verhoging van de klantwaarde.

Er zijn landelijke fondsen beschikbaar (onder andere ZonMw, het Innovatiefonds Zorgverzekeraars of via beleidsregels van de NZa) met als doel het bevorderen van innovatie. Zorgaanbieders kunnen daar, waar nodig, gebruik van maken. Integrale benadering

Zorg is gericht op kwaliteit van leven en is verweven met een breder dienstverleningsconcept waarin – aansluitend op de

behoeften van de klant – wonen, werk, dagbesteding, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning en mobiliteit betrokken zijn. Bij het aanbod van zorg zijn veel verschillende partijen betrokken. Vooral chronisch zieken en mensen met een meervoudige hulpvraag komen knel te zitten tussen de verschillende regelingen en instanties waar zij een beroep op kunnen doen.

Menzis is van mening dat de zorginkoop dusdanig ingericht moet zijn dat zorg zoveel mogelijk integraal aangeboden

wordt, over de schotten van de AWBZ, Wmo en Zvw heen, waardoor samenhang in zorg en daarmee de kwaliteit voor de klanten toeneemt en tevens de transactiekosten geminimaliseerd worden.

Proactieve en preventieve zorg versterken de positie van de klant zodat de klant langer thuis kan blijven wonen zonder beroep te hoeven doen op al te veel zorg.

Van zorgaanbieders wordt verwacht dat zij in samenhang met bijvoorbeeld huisarts en welzijn effectiever inzetten op het thema preventie.

Een ander instrument om integrale benadering te bevorderen is het opstarten van ketenzorg en/of netwerken met als

doel het aanbieden van geïntegreerde zorg door aanbieders (bijvoorbeeld voor klanten met dementie of CVA of klanten

die palliatieve zorg nodig hebben). Onder geïntegreerde zorg verstaat Menzis dat zorgaanbieders onderling afstemmen wie (welke organisatie) welk deel van de zorg levert (zorginhoudelijk), in welke volgorde en op welk moment (proces) en dit vervolgens ook met elkaar evalueren en waar mogelijk weer verbeteren.

Aansluiting op de eerstelijnszorg vormt mede onderdeel van geïntegreerde zorg, waar dit vanuit het klantperspectief

nadrukkelijk gewenst is. Voor de klant is met name het zorginhoudelijke proces relevant. Voor een keten en/of netwerk ligt er de taak om het gezamenlijke aanbod transparant aan de klant over te brengen. De directe communicatie met de klant over de mogelijkheden binnen een keten en/of netwerk (een helder zorgaanbod) is dus van evident belang. Menzis


14

1.3.4 Bestendigen van solidariteit en financiële houdbaarheid Beter resultaat per bestede euro

Kwalitatief goede zorg betekent ook voldoende en doelmatige zorg. Een stijgende zorgvraag en zorgzwaarteontwikkeling waardoor de zorgkosten per klant hoger worden, zorgt voor druk op de financiële houdbaarheid van het zorgstelsel. Dit betekent dat uit iedere beschikbare euro zoveel mogelijk waarde voor de klant moet worden gehaald. Dit kan enerzijds

door het bevorderen van zelf- en samenredzaamheid, een integrale benadering en scheiden van wonen en zorg, zoals in

voorgaande paragrafen is omschreven. Daarnaast moet de zorg ook zo efficiënt mogelijk worden geleverd. Dat betekent

bijvoorbeeld: administratieve lasten beperken, geen onnodige handelingen verrichten en geen dubbele werkzaamheden uitvoeren.

Doordat de financiële grenzen (de regionale contracteerruimtes) steeds meer worden bereikt kan het Geld Volgt Klantbeginsel steeds moeilijker door Menzis worden waargemaakt. Het GVK-beginsel mag geen financiële prikkel zijn voor zorgaanbieders om zoveel mogelijk zorg te leveren, als dit vanuit zorginhoudelijk oogpunt niet echt nodig is.

Menzis wil toegroeien naar een overzichtelijk, voldoende verschillend maar integraal aanbod van voorzieningen in een

geografische eenheid (dorp/wijk). Daarvoor worden aanbieders gecontracteerd die strategische partner zijn voor klant, zorgverzekeraar en gemeenten. Aanbieders die in staat zijn om problemen van klanten op te lossen op doelmatige en

kwalitatief goede wijze. Aanbieders die in staat zijn binnen hun budget keuzes te maken voor andere manieren van zorg-

verlening en/of goedkopere zorg of voorzorg. Aanbieders die de klant ondersteunen om zelf de regie te blijven voeren over zijn leven in zijn eigen leefomgeving.

1.3.5 Verminderen van bureaucratie Menzis Zorgkantoren kopen AWBZ-zorg in die gepaard gaat met veel weten regelgeving. Het inkoopproces van inschrijvers geschiedt op transparante, non-discriminatoire en objectieve wijze.

Daarbij is verantwoording nodig waarbij inschrijvers op adequate wijze met elkaar vergeleken kunnen worden. Daarnaast worden waar mogelijk administratieve vereisten zodanig toegepast dat geen onnodige gegevens worden opgevraagd of er kans is op onbedoeld onjuiste aanlevering van gegevens.

Menzis gaat in de relatie met de zorgaanbieder uit van het principe ‘high trust, high penalty’ en maakt zoveel mogelijk

gebruik van reeds beschikbare informatie. Bij gerede twijfel, of in geval van (steekproefsgewijze) controle, kan Menzis aanvullende informatie opvragen.

In het kader van het Experiment Regelarme Instellingen heeft VWS instellingen geselecteerd die zijn gestart met het ‘regelarm werken’. Ook in de Menzisregio’s zijn daarbij diverse zorgaanbieders betrokken.

Menzis participeert in enkele van deze experimenten. ‘Best practices’ op het gebied van vermindering administratieve

lasten en verlagen regeldruk bij andere projecten, worden actief gevolgd door Menzis. Daarbij vindt Menzis het belangrijk dat regels gebruikt worden in relatie tot de resultaten die ze moeten opleveren: kostenbeheersing, klantwaarde en kwaliteitverbetering.

Menzis


15

Hoofdstuk 2. Omgevingsanalyse In dit hoofdstuk wordt kort ingegaan op de landelijke ontwikkelingen en trends waar zowel Menzis als de zorgaanbieders en klanten mee te maken hebben of krijgen.

2.1 Omschrijving doelgroep De zorg voor ouderen bestaat niet alleen uit zorg die valt onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) maar ook uit zorg die onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) valt. Ouderen Beperkingen en aandoeningen als gevolg van ouderdom kunnen iedereen raken. Daarnaast komt de zorgafhankelijkheid pas vaak na vele jaren, waardoor men zich op de zorgbehoefte heeft kunnen voorbereiden.

Bovendien heeft men altijd zelf de (financiële) verantwoordelijkheid voor zijn of haar leven gedragen en blijft de zelfredzaamheid en het vermogen om de regie over het eigen leven te voeren ook in de ouderdomsfase nog (lange tijd) aanwe-

zig. Daarnaast hebben mensen de behoefte om zolang dat mogelijk is, zelf of met hun naasten de regie te blijven voeren op hun leven2.

Zowel in het regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ als in het SERadvies3 wordt gesproken over een nieuwe verdeling van verant-

woordelijkheden met betrekking tot de ouderenzorg en om herinrichting van de langdurige zorg. Hierbij dienen ouderen met een zware zorgvraag te worden onderscheiden van ouderen met een lichte zorgvraag.

In het algemeen gaat een lichte zorgvraag gepaard met relatief lage kosten en behoud van eigen regie omdat de klanten

zelf deze zorg kunnen financieren. Ouderen blijken in deze samenleving steeds vitaler te zijn en hebben pas op latere leef-

tijd zorg nodig. Deze zorgvraag is echter dan wel hoger. Toch zal door de demografische ontwikkeling de vraag naar zorg de komende jaren alleen maar stijgen.

Iedere zorgverzekeraar staat nu voor de vraag: hoe kunnen we ervoor zorgen dat iedereen die dat nodig heeft, voldoende zorg krijgt? Daarvoor zijn geld, mensen en tijd nodig maar aan alle drie is gebrek, zeker nu de overheid zich gedwongen ziet te bezuinigen.

In dit sectorplan worden de bevindingen met betrekking tot de zorg voor ouderen in de Menzisregio’s weergegeven. De bevindingen zullen richtinggevend zijn voor het beleid en de daaruit volgende inkoop van zorg.

2.2 Kwalitatieve analyse In deze paragraaf wordt een kwalitatieve marktanalyse beschreven. De belangrijkste ontwikkelingen in de Verpleging en

Verzorging worden hier geschetst. Aan bod komen onder andere demografische ontwikkelingen, economische en politieke ontwikkelingen en sociaal maatschappelijke ontwikkelingen.

2 Rvz: Bouwstenen voor een toekomstbestendige zorg voor ouderen 2012 3 SERadvies 12/06: Naar een kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg Menzis


16

2.2.1 Demografische ontwikkelingen In de toekomst komen er veel meer ouderen in absolute zin. Ook zullen zij relatief een groter aandeel van de bevolking

vormen. Zo zal het aantal 65-plussers volgens de raming van het CBS (2010) van 2,4 miljoen (16% van de bevolking) in 2010, toenemen naar 4,6 miljoen (25% van de bevolking) in 2050. Niet alleen het aantal en aandeel ouderen stijgen, maar ook

de levensverwachting. Zo raamt het CBS (2010) dat tussen nu en 2050 de levens-verwachting van 65-jarige mannen met 3,5 jaar toeneemt en die van vrouwen met 2,8 jaar4.

In 2012 waren er in Nederland circa 16,7 miljoen inwoners. Hiervan was 23,2 % jonger dan 20 jaar en 16,2 % was 65 jaar of

ouder. De prognose is dat er in 2020 circa 17,2 miljoen inwoners zullen zijn en dat er dan 21,9% jongeren en 19,8% inwoners 65 jaar en ouder zullen zijn. In de verdere toekomst is de verwachting dat het aantal jongeren landelijk relatief iets afneemt en het aantal inwoners van 65 jaar en ouder toeneemt tot 23,8% in 20305.

In onderstaande figuur is de leeftijdsopbouw van de inwoners in de regio’s Arnhem, Groningen en Twente voor 2012 weergegeven. Het percentage inwoners van 65 jaar of ouder ligt in de Menzisregio’s iets hoger dan het landelijk gemiddelde.

100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00%

65 jaar en ouder 20 tot 65 jaar

50,00%

Tot 20 jaar

40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%

Arnhem

Groningen

Twente

Figuur 2: Leeftijdsopbouw inwoners Menzisregio’s 2012 Leeftijd

Landelijk

Arnhem

Groningen

Twente

23.2%

23.8%

21.8%

24.2%

60.6%

59.3%

61.6%

58.9%

65 jaar en ouder

16.2%

16.9%

16.6%

16.9%

Totaal

100%

100%

100%

100%

Tot 20 jaar 20 tot 65 jaar

Tabel 1: Leeftijdsopbouw inwoners Menzisregio’s 2012 Het gevolg van deze demografische ontwikkelingen is dat de bevolking als geheel weliswaar voorlopig nog groeit, maar

dat het aantal mensen dat in potentie beschikbaar is voor de arbeidsmarkt krimpt. Oorzaak is het bereiken van de AOW-

gerechtigde leeftijd door de babyboomgeneratie. Niet alleen de bevolking vergrijst, maar ook de beroepsbevolking wordt

steeds ouder. Ouderen participeren minder dan gemiddeld op de arbeidsmarkt. De vergrijzing zorgt er daardoor voor dat de omvang van de beroepsbevolking neerwaarts wordt beïnvloed.6

4 Raad voor de Volksgezondheid & zorg: Redzaam ouder, 2012 5 CBS Statline 6 UWV arbeidsmarktprognoseonderzoek 2012-2013 met een doorkijkje naar 2017, pagina 16 ev. Menzis


17

Landelijke ontwikkeling In de sector Verpleging en Verzorging groeit de zorgvraag ten gevolge van de vergrijzing. Steeds meer mensen worden

ook zeer oud. Dat maakt dat ook de behoefte aan thuiszorg en de zorg in een verpleeg- of verzorgingshuis groter wordt.

Voor het ministerie van VWS heeft het SCP7 de toekomstige ontwikkelingen in de sector Verpleging en Verzorging tot 2030 in kaart gebracht in het kader van het Programma Langdurige Zorg. Evenals in voorgaande rapportages blijkt dat het

gebruik van verpleging en verzorging naar verwachting zal toenemen, maar minder snel dan op grond van de vergrijzing te verwachten is. Zo bedraagt de groei van het aantal 65-plussers meer dan 2% per jaar en die van het aantal 80-plussers

zelfs 2,5% per jaar. Het zorggebruik zal waarschijnlijk minder hard stijgen omdat mensen steeds langer in goede gezond-

heid verkeren. Ook mensen uit de hogere opleidings- en inkomensklassen vragen relatief weinig zorg. In de AWBZ heeft de ontwikkeling van de zorgvraag niet alleen te maken met demografische gegevens en arbeidsmarktprognoses maar ook met de ontwikkelingen van bepaalde ziektebeelden. Meer ouderen met chronische ziekten

Naarmate men ouder wordt, neemt zowel de kans op het hebben van een chronische ziekte als de kans op het krijgen van een, in beginsel, niet-chronische ziekte zoals bepaalde infectieziekten, toe. Een andere veel voorkomende, zeer ernstige,

degeneratieve aandoening is dementie, met name de ziekte van Alzheimer. Vooral dit ziektebeeld heeft een grote impact op de ontwikkeling van de zorgvraag binnen de AWBZ.

Ruim een kwart van de mensen heeft één of meer chronische ziekten. Veel chronisch zieken hebben meer dan één chronische aandoening. Tot ongeveer 55 jaar is multimorbiditeit nog relatief zeldzaam, maar onder ouderen komt het veel-

vuldig voor. Zo heeft bijna één op de drie 75-plussers meer dan één chronische ziekte. Mensen met een chronische ziekte

gebruiken veel en langdurig zorg: ze bezoeken regelmatig de huisarts of medisch specialist, ze gebruiken veel geneesmiddelen en maken geregeld gebruik van bijvoorbeeld paramedische zorg, thuiszorg of hulpmiddelen. De zorg voor mensen met een chronische ziekte vraagt dus om een systematische aanpak en een goede organisatie van de zorg. Dit geldt des te sterker voor mensen met multimorbiditeit. Zij hebben gemiddeld genomen te maken met nog meer verschillende

zorgverleners. Een goede informatieuitwisseling en coördinatie van de zorg is hierbij van belang. Mensen met multimor-

biditeit lopen daarom de kans zorg te ontvangen van minder goede kwaliteit. In het ‘Deltaplan Ouderenzorg’ van Actiz, de ‘Agenda voor de zorg’ en het SER ontwerpadvies word ook ingezet op afstemming en coördinatie van welzijn en zorg. Ontwikkelingen in Menzis Zorgkantoorregio’s Arnhem

Uit de bevolkingsprognose Provincie Gelderland 2012 blijkt dat de komende jaren, als gevolg van vergrijzing en het ouder worden van de babyboom generatie, het aantal sterftes gaan toenemen (zij het minder hard dan eerder voorspeld werd)

en rond 2028 zullen er in Gelderland meer mensen overlijden dan dat er geboren worden. Rond 2019 is voor het eerst 1 op de 5 Gelderlanders 65 jaar of ouder. In de Stedendriehoek en de Achterhoek, de meest vergrijsde regio’s van Gelderland, wordt dit punt al in de loop van 2014 bereikt. FoodValley8 bereikt dit punt als laatste in ongeveer 2025. Krimp

Niet alleen de leeftijdsopbouw van de bevolking gaat veranderen. De omvang van de

bevolking zal tevens wijzigen. Ook de Provincie Gelderland zal te maken gaan krijgen met

het fenomeen bevolkingskrimp. Bijlage 1 geeft weer welke gemeenten in 2020 qua bevolking al gekrompen zullen zijn ten opzichte van 2010. Dit zijn vooral de gemeenten die in het oostelijke deel van Gelderland liggen, met name in de Achter-

hoek. Wat ook goed te zien is, is dat krimp en vergrijzing vaak samengaan. In slechts een enkele gemeente waar sprake is

van groei, komt het percentage 65-plussers boven de 25% uit. Andersom geldt niet voor elke gemeente waar sprake is van krimp dat vergrijzing ook een sterke rol speelt. In 2030 hebben de ontwikkelingen zich doorgezet.

7 SCP-publicatie 2012/5, VeVeRa-IV. Actualisatie en aanpassing ramingsmodel verpleging en verzorging 2009 – 2030. Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau, januari 2012, ISBN 978 90 377 0594 2 8 De gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen,Scherpenzeel,Veenendaal, Wageningen Menzis


18

Er is nu ook vaak sprake van vergrijzing in gemeenten waar de bevolking nog groeit. FoodValley is de enige regio waar

de vergrijzing nog niet boven de 25% uitkomt. De groeiende gemeenten nemen af in aantal en het aantal krimpende ge-

meenten neemt toe. Daarnaast neemt de procentuele afname van de bevolking toe. In 2020 is er in geen enkele gemeente sprake van krimp groter dan 5%. In 2030 is er een aantal gemeenten waar dit wel het geval zal zijn en één gemeente (Rozendaal) waar het aantal inwoners naar verwachting meer dan 10% gekrompen zal zijn. Groningen

De bevolkingsdaling is in de provincie Groningen duidelijk merkbaar. Er zijn drie gebieden waar krimp merkbaar en zichtbaar is. Dit zijn: Noordoost-Groningen/ Eemsdelta, Oost-Groningen en gemeente De Marne 9.

Zowel voor verpleging als verzorging scoort de provincie Groningen hoger dan elders in Nederland. Van het aantal

80-plussers in de provincie Groningen ontvangt 23,4% verpleging en 26,1% verzorging10. In de provincie Groningen is de

sociaal economische status (SES) van de bevolking gemiddeld lager dan in de rest van Nederland. Tevens blijkt het gemiddeld besteedbaar inkomen in de krimpregio’s lager dan in niet krimp regio’s11.

Dit heeft negatieve invloed op zowel de financiële positie van ouderen als op de omvang van de zorgvraag, die hoger is

bij een lage SES. Terwijl de financiële eigen bijdrage van deze mensen beperkt is. Arbeidsongeschiktheid en beperkte maatschappelijke participatie kunnen vanwege minder gunstige financiële, fysieke en sociale omstandigheden ook raakvlakken hebben met een lage SES.

In oktober 2011 heeft Menzis haar visie op het toekomstige zorglandschap weergegeven in het document ‘visie op het

toekomstige zorglandschap’. Onder druk van de toenemende en op termijn onbetaalbare zorgkosten zal in de spreiding

van het aanbod van behandelingen en zorg grondige herziening komen. Hoogcomplexe, laagvolume behandelingen zullen meer geconcentreerd worden, laagcomplexe en hoogvolume behandelingen zullen decentraal worden aangeboden (huisartsen en anderhalve lijn).

In deze visie wordt een geïntegreerd anderhalvelijnscentrum gestimuleerd, om te zorgen dat de klant dichtbij huis terecht kan en de drempel naar het ziekenhuis wordt verhoogd. Waar mogelijk kunnen in deze centra eenvoudige operaties worden uitgevoerd. De AWBZ wil aansluiten bij deze ontwikkelingen. Twente

Uit het Themarapport wonen “Van kwantiteit naar kwaliteit, de effecten van krimp in Overijssel12” blijkt dat in deze pro-

vincie vanaf 2035 echte krimp in de zin van teruglopende bevolkingsaantallen zal plaatsvinden. In de jaren daar naartoe

zal in de gehele provincie de bevolkingssamenstelling sterk veranderen en in bepaalde gebieden zal de bevolkingsafname al eerder intreden.

In het landelijke hart van Overijssel en delen van Twente neemt het aantal inwoners in veel gemeenten af in de periode

2010-2030. Er zijn geen regio’s in Overijssel die te vergelijken zijn met echte krimpgebieden zoals Noordoost-Groningen,

Parkstad Limburg. In Overijssel zal van een dergelijke afname structureel geen sprake zijn, maar er zijn al kernen en buurten waar wel krimp optreedt. Binnen Overijssel groeit het aantal huishoudens in de regio rondom Zwolle sterker dan

elders in de provincie. In het oosten is de groei minder sterk, maar er blijft sprake van een toename van het aantal huishoudens. In Twente zal de bevolkingskrimp waarschijnlijk eerder zichtbaar worden dan in de rest van de provincie. Een

aandachtspunt voor de regio Twente lijkt vooral de economische structuur te zijn. De werkloosheid in de regio is relatief hoog en uit recent woningmarktonderzoek blijkt werk een belangrijke vertrekreden te zijn.

9 Provincie Groningen: Kijk op krimp, voortgangsrapportage december 2012 10 Facts en figures krimpregio Noord- en Oost Groningen, mei 2012 11 Facts en figures krimpregio Noord- en Oost Groningen, mei 2012 12 Rigo 2011: Themarapport wonen “Van kwantiteit naar kwaliteit, de effecten van krimp in Overijssel” Menzis


19

Demografische ontwikkelingen en de woningvoorraad in Menzisregio’s

De demografische ontwikkelingen zorgen er vooral voor dat er andere eisen gesteld worden

aan de woningvoorraad. Door het toenemende aantal ouderen neemt het belang van de toe- en doorgankelijkheid van

woningen toe. Deze ontwikkeling is van belang voor de nieuwbouw, maar zorgt vooral ook voor een aanpassingsbehoefte van de bestaande voorraad. Onder invloed van de vergrijzing zal de behoefte aan andere woonvoorzieningen bijvoor-

beeld appartementen, woon-zorgcomplexen of serviceflats de komende jaren relatief sterk toenemen. Het is evenwel nog zoeken naar de juiste kwaliteit (en prijs) van deze appartementen, want het gaat om een nieuwe, kritische doelgroep.

Bij kwaliteit gaat het dan niet alleen om de woning, maar ook om de woonomgeving en de aanwezige voorzieningen en diensten. Wanneer gemeenten en zorgaanbieders met elkaar in gesprek gaan is het mogelijk om de gevolgen van extramuralisering goed op elkaar af te stemmen.

Zeker voor de landelijke gemeenten geldt dat regionaal afstemmen van het voorraadbeleid van belang is. Een net iets

ander beleid in de regiogemeenten kan grote gevolgen hebben voor het eigen beleid van gemeenten en zorgaanbieders.

Zeker in gebieden met beperkte huishoudengroei kan een gebrekkige afstemming leiden tot problemen in de bestaande voorraad. In het ergste geval kan er dan leegstand ontstaan. De grenzen aan zelfstandig wonen

Door regeringsbeleid dienen ouderen steeds langer thuis te blijven wonen. Er komt bij sommige ouderen een moment dat het niet meer mogelijk is om zelfstandig te blijven wonen. Het exacte moment waarop deze grens is bereikt is niet

geheel duidelijk. Sommigen stellen dat de zorg in reguliere woningen van een dermate hoog niveau kan zijn, dat alleen de meest extreme gevallen in een verpleeghuis en beschermde woonvorm terecht zullen komen. Anderen wijzen op het feit

dat een fysieke verbinding tussen zorgpost en woonruimte vaak essentieel is (en dus een specifieke woonvorm benodigd is) en dat een bepaalde mate van concentratie benodigd is om een zorgpost efficiënt te runnen. Dementie

Op basis van demografie voorspelde de Gezondheidsraad in 2002 dat het aantal ouderen met dementie zal verdubbelen in de periode 2002-2050.

De stijging van het aantal nieuwe gevallen is deels het gevolg van de vergrijzing maar ook door inzet van casemanagers Dementie waardoor vroegtijdige diagnostiek, de symptomen eerder herkend worden.

In bijlage 2 is voor alle Menzisregio’s inzichtelijk gemaakt hoe de ontwikkeling van dementie 2010-2040 per gemeente

zich voordoet. Hierbij is gebruik gemaakt van de gegevens welke Alzheimer Nederland op haar website beschikbaar heeft gesteld.

Menzis


20

2.2.2 Economische en politieke ontwikkelingen Het budget van AWBZ13 is € 27.3 miljard. De collectieve zorguitgaven nemen jaarlijks toe als gevolg van onder andere de

vergrijzing, de toename van het aantal chronisch zieken en technologische ontwikkelingen. Zonder nadere maatregelen

groeien de totale zorguitgaven. Uitgangspunt van het kabinet is dat iedereen die langdurige zorg echt nodig heeft, nu en in de toekomst, moet kunnen blijven rekenen op goede zorg. Zorg die van hoge kwaliteit, toegankelijk én betaalbaar is.

Zowel in het begrotingsakkoord 2013 als in het regeerakkoord “Bruggen slaan” maar ook in de brief: Resultaten zorgoverleg

van 24 april 2013 zijn diverse maatregelen genoemd om de groei van de uitgaven in de zorg te verlagen. Voor de verpleging en verzorging worden in dit kader de volgende maatregelen genoemd: 1.

Persoonsgebonden budget (PGB)

In 2013 is het verkrijgen van een persoonsgebonden budget behalve voor mensen met een intramurale indicatie ook mogelijk gemaakt voor een andere groep klanten. Dit toetst het Zorgkantoor op basis van het zorgplan van

de klant. Deze maatregelen zijn een uitwerking van de intensivering van het Begrotingsakkoord 2013. De ontwik-

keling van de uitgaven voor het PGB na 2015 is met de nodige onzekerheden omgeven. 2.

Overhevelingen vanuit de AWBZ en verminderen budget

In 2013 is de AWBZ afgeslankt door het overhevelen van geriatrische revalidatiezorg, het overhevelen van de

tijdelijke uitleen van verpleegartikelen, veranderingen in de vervoerskosten AWBZ en de intramurale tarieven persoonsgebonden budget. 3.

Extramuralisering

In het begrotingsakkoord 2013 is de maatregel aangekondigd om de lichte zorgzwaartepakketten (ZZP 1 - 2) voor

nieuwe klanten per 1 januari 2013 te extramuraliseren. Nieuwe klanten behouden ook in 2013 hun recht op zorg, maar worden in plaats van in een instelling in hun eigen omgeving geholpen en krijgen een indicatie voor ex-

tramurale zorg in functies en klassen. Klanten die thuis blijven wonen, kunnen een beroep doen op een nieuwe aanspraak thuisverpleging. Deze is bedoeld om mensen die voorheen een zwaarder zorgzwaartepakket zouden

hebben gekegen (ZZP 4), langer thuis te laten blijven wonen. Bij het nader definiëren van deze nieuwe aanspraak worden de elementen verpleging, verzorging en begeleiding betrokken die voorheen onder de AWBZ vielen. 4.

Verminderen groei uitgaven en vermogensinkomensbijtelling

Tevens is er een maatregel genomen om de groei van de uitgaven te beperken tot demografische groei. In het Begrotingsakkoord 2013 is de vermogens-inkomensbijtelling verhoogd naar 12%. Door deze maatregel dragen vermogende klanten die gebruik maken van de AWBZ of Wmo meer bij. 5.

Aanspraak op dagbesteding en persoonlijke verzorging vervalt niet

In 2014 zullen dagbesteding en persoonlijke verzorging, in tegenstelling tot wat daarover in het regeerakkoord

was opgenomen, behouden blijven. Het bedrag dat met deze maatregel is gemoeid, zal worden gedekt door een PGB-tariefskorting en een korting op de contracteerruimte voor de zorg in natura.

De diverse uitgezette lijnen hebben effect op de inhoud en vormgeving van de AWBZ, de aanspraak hierop en het inkopen van de AWBZ-zorg. De doelgroep krijgt te maken met een verandering in aanspraak op voorzieningen en/of met verschillende financieringsvormen.

13 Rijksbegroting VWS 2013 Menzis


21

2.2.3 Sociaal- maatschappelijke ontwikkelingen Naast de krimp, ontgroening en vergrijzing, heeft Nederland in zijn algemeenheid te maken met een veranderende zorgvraag. Hieronder de belangrijkste veranderingen uiteengezet. Toename aantal alleenstaande ouderen

Het aantal alleenstaande ouderen zal in de komende decennia toenemen. Het aantal huishoudens is sinds 1990 met 23%

gestegen tot 7,4 miljoen en zal de komende tien jaar volgens een schatting van het CBS verder stijgen naar 7,9 miljoen. De stijging zit in het feit dat steeds meer mensen alleen wonen en komen te wonen, waaronder het aandeel 65-plussers14.

Alleenstaanden maken veel meer gebruik van zorg dan mensen met een partner, dat geldt zowel voor thuiszorg als voor

zorginstellingen15. Dit toepassende op de stijgende zorgkosten en het positief versterken van ‘welbevinden’ van de oudere, zou ingezet kunnen worden op het versterken van de sociale netwerken. Tevens dient er rekening mee te worden gehouden dat er in de toekomst meer ouderen zijn die geen beroep kunnen doen op informele zorg door hun kinderen, omdat die er niet zijn of omdat de kinderen minder vaak in de buurt van hun ouders wonen. Afname verzorgingshuizen en verzwaring zorgvraag verpleeghuizen

Ondanks de toename van het totaal aantal ouderen, neemt het aantal ouderen dat in een verzorgingshuis woont al jaren af. Het aandeel bewoners in een psychogeriatrisch verpleeghuis is gedurende de periode 2000 tot 2008 toegenomen.

Doordat ouderen langer thuis blijven wonen, neemt de gemiddelde leeftijd van instellingsbewoners toe, evenals de zorgzwaarte. Bewoners krijgen in samenhang met de toename in zorgzwaarte vaker hulp bij de persoonlijke verzorging en

verpleging en vaker fysiotherapie16. In de komende jaren neemt de vraag naar lichte intramurale zorg af, terwijl de vraag

naar zwaardere intramurale zorg toeneemt evenals de psychogeriatrische zorgvraag intra- en extramuraal. Arbeidsmarktproblematiek

Uit het UWV arbeidsmarktprognoseonderzoek 2012-201317 blijkt dat de zorg een van de weinige sectoren is met een groei van het aantal banen. Ondanks bezuinigingen zal de vraag naar zorgdiensten in de toekomst verder groeien. Bepalende

factoren zijn vergrijzing, toepassing van nieuwe medische technologieën en hogere eisen van de zorgconsument. Naast

deze min of meer structurele ontwikkelingen is er overheidsbeleid, waardoor de werkgelegenheid extra zal oplopen. In de arbeidsmarktprognose van VOV personeel in Zorg en Welzijn18 zijn twee scenario’s ontwikkeld.

Volgens beide scenario’s ontstaan tekorten aan personeel met een zorgkwalifcatie. De omvang van deze tekorten ver-

schilt. Waar in het lage scenario nog goede mogelijkheden zijn om door op- en omscholing tekorten op te vangen, zijn in het hoge scenario extra maatregelen nodig omdat er tekorten dreigen te ontstaan voor al het personeel met een zorg-

kwalificatie. De tekorten zijn het grootst voor verzorgenden (niveau 3) maar ook voor verpleegkundigen (niveau 4 en 5) en begeleiders gehandicaptenzorg (niveau 3 en 4) dreigen grote tekorten te ontstaan.

14 Raad voor de Volksgezondheid & zorg: Redzaam ouder, 2012 15 TNO: Het succes van de vergrijzing: een visie op de toekomst van werk, zorg, wonen en voorzieningen, 2012 16 Raad voor de Volksgezondheid & zorg: Redzaam ouder, 2012 17 UWV arbeidsmarktprognoseonderzoek 2012-2013 met een doorkijkje naar 2017 18 Arbeidsmarktprognoses van VOV-personeel in Zorg en Welzijn 2011-2015’, 25 maart 2012. Menzis


22

Domotica

Technologische ontwikkelingen maken het voor ouderen mogelijk om langer regie te kunnen voeren en langer thuis te kunnen wonen, en gemakkelijker een keuze te maken. Hierbij kan gedacht worden aan ICT, domotica en robotica. Door

middel van telezorg kan er op afstand toezicht op ouderen gehouden worden, waardoor de noodzaak om naar een ver-

pleeghuis te gaan vermindert. Door de extramuralisering zullen technologische voorzieningen steeds vaker worden ingezet om de klant langer thuis te laten wonen. Door innovatie kan voorgesorteerd worden op de arbeidsmarktproblematiek

en bezuinigingen maar het biedt ook de mogelijkheid om nieuwe en slimmere vormen van kwalitatieve zorg te bieden. Innovaties moeten niet alleen bovenop het bestaande komen, als een extra. Innovatie moet worden ingezet in de plaats van het bestaande, om het bestaande te verbeteren, om de gezondheidszorg toekomstbestendig te maken en tegelijkertijd maatwerk te bieden.

Integrale benadering en zorg in de buurt

Voor de kwaliteit van leven is het belangrijk dat zorg en ondersteuning beschikbaar zijn zo dicht mogelijk bij huis en afgestemd op de individuele behoeften van ouderen en passend in een normaal leven19. Dat betekent dat zorg en ondersteu-

ning zo dicht mogelijk bij de mensen moeten worden georganiseerd en kleinschalig aanwezig moeten zijn. Juist bij extramuralisering is het erg belangrijk dat de ondersteuning goed en adequaat geregeld is. Deze ondersteuning dient zodanig

georganiseerd te worden dat het een integraal antwoord geeft op de zorgbehoefte van de klant. Wijkverpleegkundigen en huisartsenpraktijken zijn in deze onmisbaar. Zij zijn de schakel tussen de klant, de familie, het welzijn, de thuiszorg en de apotheek en gaan in op behoeften van thuiswonende klanten en kunnen indien nodig anderen erbij halen zodat de zorg voor hen altijd in eigen omgeving en dichtbij is. Als centraal aanspreekpunt met betrekking tot coördinatie en afstem-

ming van het beschikbare aanbod op de behoefte van de klant is de wijkverpleegkundige zeer geschikt om deze rol op zich te nemen.

Integrale benadering en een aanpak op maat

Het verschilt per gemeente sterk wat de omvang van groene- en grijze druk20 betekent voor de omvang en aard van de

zorgvraag. In de gemeenten waar de ontgroening en vergrijzing het sterkst is lijkt alles dubbelop te gaan. Zo is daar vaak sprake van een laag sociaal economische status en beperkte sociale netwerken, maar waar wel de zorgvraag hoog is. De recentelijk gepubliceerde notities van SER, Actiz en de notitie ‘Agenda voor Zorg’ ondersteunen een op maat gemaakte aanpak per regio/lokaal niveau, wat nodig lijkt te zijn voor de specifieke zorgvraag die ontstaat voor deze gemeenten. Zelfstandigen Zonder Personeel

Vanaf 1 januari 2013 kunnen Zelfstandigen Zonder Personeel (ZZP-ers) voor het eerst in aanmerking komen voor een indi-

vidueel contract als ZZP-er met Menzis voor het leveren van thuiszorg in natura, voor de functies Verpleging, Persoonlijke Verzorging. De contractering van ZZP-ers voor zorg in natura is een aanvulling van de AWBZ-zorg vanwege de flexibili-

sering van het zorgaanbod. Zelfstandige zorgverleners kunnen maatwerk leveren en zijn in staat om in te spelen op de

behoeften van de klant, in de eigen omgeving, waarbij de klant zelf aan het roer staat. De pilot die gestart is in 2013 wordt verlengd met een jaar tot 1 januari 2015.

19 Rapport ‘Toekomstige ouderenzorg’, de visie van CSO,NFU en ZonMw, 13 januari 2012 20 Groene druk: De verhouding tussen het aantal 0 tot 19-jarigen en het aantal 20 tot 59-jarigen. Het is een indicatie voor de verhouding

tussen de actuele en de toekomstige beroepsbevolking. Grijze druk: De verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen van 20 tot 65 jaar.

Menzis


23

2.3 Kwantitatieve analyse In deze paragraaf komt de kwantitatieve marktanalyse aan bod. Allereerst zal er worden ingegaan op de huidige vraag

in de ouderenzorg. Vervolgens wordt het aanbod van de zorg beschreven. Het aanbod zal in cijfers worden uitgedrukt en daarnaast zullen de ontwikkelingen op het gebied van zorgaanbod aan de orde komen.

2.3.1 De intramurale zorgvraag We weten dat er in de toekomst in absolute zin veel meer ouderen zijn en deze ook relatief een groter aandeel van de be-

volking vormen. Naast dat er meer ouderen zijn, worden ze ook ouder. Veel van deze ouderen zijn zelfredzaam maar in de

intramurale zorgvraag wordt in het bijzonder gekeken naar ouderen die niet redzaam zijn. Het SCP heeft aangegeven dat

het aantal kwetsbare ouderen in absolute zin in de toekomst verder zal toenemen, hoewel ouderen relatief door het hogere opleidingsniveau iets minder vaak kwetsbaar zullen zijn. Het RIVM21 geeft aan dat ouderen steeds langer goed kunnen functioneren, maar dit lijkt wel gepaard te gaan met expansie van chronische aandoeningen en een grotere ziektelast22.

De vraag naar intramurale zorg in de Verpleging en Verzorgingsector is in de loop van de jaren gegroeid.

Uit de Aanspraak op AWBZ trendrapportages van het CIZ blijkt dat deze groei zich ook voordoet ten aanzien van het aantal indicaties in de Verpleging en Verzorgingsector.

In de AWBZ trendrapportage is per zorgkantoor het aantal geïndiceerde AWBZ-indicaties en de grondslag weergegeven. Onderstaand wordt per Menzisregio de geldige ZZP-indicatie weergeven voor 2011 en 2012. Het aantal klanten in de regio bedraagt: Arnhem ZZP

Groningen

01-juli 2010

01-juli 2011

01-juli 2010

01-juli 2011

VV01

520

410

315

-23%

-39%

VV01

390

325

235

-27% -40%

VV02

1.655

1.640

1.325

-19%

-20%

VV02

1.015

880

730

-17% -28%

VV03

1.235

1.360

1.605

18%

30%

VV03

730

845

950

12% 30%

VV04

1.495

1.580

1.705

8%

14%

VV04

730

920

1.005

9% 38%

VV05

2.385

2.850

3.175

11%

33%

VV05

1.550

1.820

1.925

6% 24%

VV06

1.025

1.100

1.285

16%

25%

VV06

450

515

605

17% 34%

VV07

435

605

725

20%

67%

VV07

125

145

190

31% 52%

VV08

60

75

115

53%

91%

VV08

50

40

60

50% 2%

VV09

610

805

0

-100%

-100%

VV09

495

675

0

-100% -100%

VV09a

0

0

815

100%

100%

VV09a

0

0

650

100% 100%

VV09b

0

0

50

100%

100%

VV09b

0

0

65

100% 100%

60

55

50

-10%

-17%

VV10

40

35

40

14% 0%

9.480

10.480

11.165

65%

18%

Totaal

5.575

6.200

6.455

VV10 Totaal

01-juli Verschil Verschil 2012 2012 2012 tov 2011 tov 2010

ZZP

01-juli Verschil Verschil 2012 2012 2012 tov 2011 tov 2010

4% 16%

Tabel 2: het aantal intramurale klanten in de regio Arnhem en Groningen

21 Zantinge, E.M., E.A. van der Wilk, S. van Wieren en C.G. Schoemaker (red.). Gezond ouder worden in Nederland. Bilt-hoven: RIVM, 2011. 22 Bos, T. van den. Het venijn zit in de staart. Over trends in chronische ziekten en de gevolgen voor preventie en zorg. 2010. Menzis


24

Twente ZZP

01-juli 2010

01-juli 2011

01-juli 2012

Verschil 2012 tov 2011

Verschil 2012 tov 2010

VV01

285

225

175

-22%

-39%

VV02

790

840

760

-10%

-4%

VV03

845

1.005

1.145

14%

36%

VV04

790

880

960

10%

22%

VV05

1.645

1.980

2.255

14%

37%

VV06

725

790

970

23%

34%

VV07

360

440

525

19%

46%

VV08

70

55

75

36%

7%

VV09

460

590

0

-100%

-100%

VV09a

0

0

590

100%

100%

VV09b

0

0

45

100%

100%

25

25

20

-20%

-20%

5.995

6.830

9.625

41%

61%

VV10 Totaal

Tabel 3: het aantal intramurale klanten in de regio Twente

Uit bovenstaande tabellen komt naar voren:

• Voor alle drie regio’s geldt dat er een afname is in het aantal ZZP 1 en 2 en vooral in het ZZP1 is de afname sterk. • Voor alle regio’s geldt een lichte toename te zien in de afgegeven ZZP 3 t/m 5 indicaties maar een duidelijke

stijging van de ZZP 6 t/m 8 indicaties.

maar een kleine toename in VV 9b. Landelijk was uitgegaan van 85% VV 9a en 15% VV 9b. De indicaties ZZP 9a

• Het is ook opmerkelijk dat in alle drie regio’s een totale overzetting van VV 9 naar VV 9a is gerealiseerd en

worden in 2013 niet meer door de AWBZ ingekocht maar door de Zorgverzekeraar.

De cijfers van het CIZ zijn over een beperkte periode beschikbaar, namelijk 1 april, 1 juli en 1 oktober 2011 en 2012. Hierdoor neemt de betrouwbaarheid af maar kunnen er wel aannames gemaakt worden. Het aantal mensen die geïndiceerd zijn

voor ZZP VV is in de afgelopen jaren langzaam gestegen. Uit de Basisrapportage AWBZ van het CIZ (CIZ 2011 en 2012) blijkt

dat het aantal klanten met de grondslag Somatiek stabiel blijft maar dat de klanten met de grondslag PG toenemen. In de Menzisregio’s is een vergelijkbaar beeld te zien.

2.3.2 Het intramurale zorgaanbod In de Menzisregio’s wordt in 2012 ongeveer € 1.2 miljard aan de Verpleging en Verzorgingsector besteed. In de regio Arn-

hem 490 miljoen, 344 miljoen in de regio Groningen en 364 miljoen in de regio Twente. Ten opzichte van het jaar 2011 is dit een stijging van 13,5 %. Er zijn in totaal 63 intramurale zorgaanbieders actief in de drie

Menzisregio’s waarvan 31 zorgaanbieders in de regio Arnhem, 17 in de regio Groningen en 15 aanbieders in de regio Twente.

Menzis


25

Beschikbaarheid van intramurale zorg

Om te voorzien in de aanwezige behoefte, zijn bij de aanbieders in de regio Arnhem in totaal 9113 intramurale plaatsen

gecontracteerd, in regio Groningen 6415 plaatsen en in regio Twente 6519 plaatsen. Deze capaciteit is echter bij benadering, op basis van de herschikkingsafspraken 2012. Voor de intramurale capaciteit wordt onderscheid gemaakt in intra-

murale zorg inclusief behandeling en exclusief behandeling. In bijlage 3 zijn de afspraken van de intramurale zorg met betrekking tot de herschikking 2011 en de realisatie 2012 opgenomen.

De herschikking 2011 is het vertrekpunt van de eerste afspraak 2012, dit is weergegeven in productie 1ste afspraak 2012. Hier-

bij is ook gekeken naar de realisatie over het gehele jaar 2012. Op basis van de realisatie zijn er bij de herschikking nieuwe afspraken gemaakt. Hieruit kunnen wij concluderen: Arnhem

ZZP’s VV exclusief behandeling: Er is sprake van een aanzienlijke onderproductie bij de ZZP’s 1-2. Op de ZZP’s 3-8 is er sprake van een aanzienlijke overproductie. De meeste realisatie vindt plaats op de pakketten 4-7. Tevens vindt er een behoorlijke stijging van VV10 plaats.

ZZP’s VV inclusief behandeling: Er is een onderproductie op de ZZP’s 3-4. Daarnaast is er sprake van een overproductie op de ZZP’s 5-6 en 8-9. Het ZZP 5VV neemt het grootste aandeel van de totale realisatie op de ZZP’s in beslag. Hierna volgen de pakketten 6, 7 en 9. Groningen

ZZP’s VV exclusief behandeling: Er is sprake van een aanzienlijke onderproductie op de VV ZZP’s 1-2. Op de ZZP’s 4-7 is er sprake van een aanzienlijke overproductie, hierop vindt ook de meeste realisatie plaats.

ZZP’s VV inclusief behandeling: Er is een onderproductie op de ZZP’s 3-4, daarnaast is er sprake van een aanzienlijke overproductie op de ZZP’s 5-9. Het ZZP 5VV neemt het grootste aandeel van de totale realisatie op de ZZP’s in beslag. Hierna volgen de pakketten 6, 7 en 9. Twente

ZZP’s VV exclusief behandeling: Er is sprake van een onderproductie op de VV ZZP’s 1-2. Op de ZZP’s 3-9 is er sprake van een aanzienlijke overproductie. De meeste realisatie vindt plaats op de pakketten 3, 4-7.

ZZP’s VV inclusief behandeling: Er is een onderproductie op de VV ZZP’s 3-4. Daarnaast is er sprake van een overproductie

op de ZZP’s 5-6 en 8-9. Het ZZP 5VV inclusief behandeling neemt het grootste aandeel van de totale realisatie op de ZZP’s in beslag. Hierna volgen de pakketten 6, 7 en 9. Conclusie

De zorgzwaarteverzwaring kon in 2012 mede gefinancierd worden omdat de afspraken voor de lichtere ZZP’s VV niet vol-

ledig benut werden en omgezet werden in zwaardere ZZP’s VV. Hierdoor zijn er minder ZZP-dagen afgesproken maar bleef Menzis Zorgkantoor binnen de marges van de contracteerruimte. In 2013 en 2014 zal dit veel lastiger worden.

Menzis


26

Naast intramurale plaatsen zijn er ook afspraken gemaakt over: • Sectorvreemde ZZP’s

• Volledig Pakket Thuis Sectorvreemde ZZP’s

In de Menzisregio’s zijn op basis van specifieke doelgroepen in een aantal zorginstellingen sectorvreemde afspraken

gemaakt. Dit kan per regio verschillen. Ten opzichte van 2011 zien wij een afname in de sectorvreemde ZZP’s in de regio’s Arnhem en Twente, in de regio Groningen zien wij alleen in de sectorvreemde ZZP’s GGZ een toename. LG ZZP’s

In de V&V sector zijn er in 2012 in alle drie regio’s LG afspraken gemaakt voor specifieke doelgroepen. In de regio Groningen zijn afspraken gemaakt voor LG 1-7 terwijl in de andere regio’s meer LG 5-7 zijn afgesproken. Daarnaast is het opvallend dat er veel afspraken zijn gemaakt voor LG inclusief dagbesteding. Vooral omdat de dagbesteding voor LG ZZP’s

inhoudelijk zeer afwijkt van de dagbesteding voor VV ZZP’s. De aard van de te leveren dagbesteding bij LG-indicaties is

anders dan bij dagbesteding in de V&V-sector. Begeleiding wordt geïndiceerd ten behoeve van een van de volgende doelen: ontwikkelingsgericht en stabilisatie of begeleiding bij achteruitgang. In de zorgzwaartebekostiging ligt de prijs van een LG ZZP boven de prijs van een V&V ZZP. ZG in de VV

Binnen de sector Verpleging en Verzorging ontvangen ook klanten met een zintuiglijke beperking zorg. Het grootste

deel van deze klanten verblijft in een V&V-verblijfsvoorziening en ontvangt zorg waarbij de nadruk ligt op de persoonlijke verzorging en verpleging. Alleen voor deze groep koopt Menzis in de V&V-sector in de regio Arnhem de zorg in middels ZG-ZZP’s.

Arnhem

Productie afspraken

Totaal sectorvreemd LG

13.689

18.613

Waarvan LG incl. dagbesteding

10.882

16.062

938

1.002

9.989

10.316

Totaal sectorvreemd ZG-Vis en Aud

36.564

38.215

Totaal aantal sectorvreemd

61.180

68.146

Totaal sectorvreemd GZ (VG en LVG) Totaal sectorvreemd GGZ

Realisatie

Groningen

Productie afspraken


66.252

65.591


33.685

33.400

Totaal sectorvreemd GZ (VG en LVG)

2.086

2.063

Totaal sectorvreemd GGZ

24.211

24.622

0

0


92.549

92.276

Twente

Productie afspraken

Totaal sectorvreemd ZG-Vis en Aud

Realisatie

Realisatie


15.842

15.990


14.673

14.835


15.842

15.990

Tabel 4: het aantal sectorvreemde intramurale indicaties in de drie Menzisregio’s

Menzis


27

Volledig Pakket Thuis (VPT)

Het Volledig Pakket Thuis is bedoeld om klanten met een indicatie voor Verblijf Langdurend langer thuis te laten wonen,

ook als zij zorg nodig hebben. In het begrotingsakkoord 2013 is de maatregel aangekondigd om de lichte zorgzwaartepakketten (ZZP 1 t/m 3) voor nieuwe cliënten per 1 januari 2013 te extramuraliseren. Nieuwe cliënten behouden ook in 2013

hun recht op zorg maar worden in plaats van in een instelling in hun eigen omgeving geholpen en krijgen een indicatie

voor extramurale zorg in functies en klassen. Het volledig pakket thuis (VPT) biedt de mogelijkheid om zorg extramuraal

aan te bieden, maar vereist wel de indicatie verblijf en deze wordt juist niet meer afgeven aan nieuwe cliënten (voorheen

ZZP 1-3). Daarom gaat Menzis in 2013 en voor het jaar 2014 geen nieuwe VPT’s afspreken met zorgaanbieders maar kunnen cliënten wel in aanmerking komen voor extramurale functies.

Wanneer een klant een ZZP-indicatie heeft, maar er voor kiest om thuis te blijven wonen dan kan dat op twee manieren: de ZZP wordt omgezet in extramurale functies en klassen, of het ZZP wordt volledig thuis geleverd via het VPT.

Menzis heeft een voorkeur voor de eerste variant om de ZZP’s 1 t/m 3 en VPT’s 1 t/m 3 om te zetten naar extramurale functies en klassen. VPT kan alleen worden afgesproken als het financieel goedkoper is dan de extramurale functies. Voor het Volledig Pakket Thuis worden alleen sectoreigen VPT’s exclusief behandeling afgesproken en dan alleen VPT 4-5 met als kanttekening dat klanten wel in een geclusterde woonzorgcomplex moeten wonen.

Het aantal ingekochte VPT’s is in vergelijking met het jaar 2011 in de regio’s Groningen en Twente toegenomen. In de regio Arnhem is het licht gedaald. In het jaar 2014 gaat Menzis minder VPT’s inkopen. VPT

Exclusief BH

Inclusief BH

VPT

Arnhem

2011

2012

2011

2012

Groningen

VV01

2.044

2.006

0

0

VV02

4.203

4.122

0

VV03

4.245

4.162

VV04

4.143

VV05

Exclusief BH

Inclusief BH

2011

2012

2011

2012

VV01

0

1

0

0

0

VV02

146

144

0

0

0

0

VV03

1.114

1.093

0

0

4.063

365

358

VV04

1.361

1.333

0

0

658

646

2.412

2.364

VV05

0

1.830

0

0

VV06

2.365

2.319

0

0

VV06

191

187

0

0

VV07

0

1

365

358

VV07

0

0

0

0

VV08

297

291

0

0

VV08

80

78

0

0

VV09(a)

318

312

0

0

VV09a

0

0

0

0

18.273

17.922

3.142

3.080

Totaal

2.892

4.666

0

0

Totaal VPT

Exclusief BH

Inclusief BH

Twente

2011

2012

2011

2012

VV01

0

180

0

0

VV02

730

910

0

0

VV03

0

180

0

0

VV04

0

180

0

0

VV05

0

0

0

1

VV06

0

0

0

0

VV07

0

1

0

1

VV08

0

1

0

0

730

1.452

0

2

Totaal

Tabel 5: het aantal Volledig Pakket Thuis in de drie Menzisregio’s

Menzis


28

Spoedzorgregeling

De spoedzorgregeling is in de Menzisregio’s opnieuw ingeregeld zodat de regeling in de drie regio’s uniform is. In de

nieuwe regeling is afgesproken dat zorgaanbieders een coördinerende rol innemen. De zorgaanbieder neemt de verant-

woordelijkheid voor coördinatie spoedzorg namens een sector in een (sub) regio. Menzis heeft deze informatie waarop dit is ingeregeld, geplaatst op de website. De aanbieder(s) geven zelf ook bekendheid aan de regeling. Voor het jaar 2013 heeft Menzis in vergelijking met de afgelopen jaren meer spoedzorg voor de GZ dan voor de V&V ingekocht. Menzis heeft voor de V&V bij 21 zorgaanbieders spoedzorg ingekocht. Zorgvraag in 2014-2015 In deze paragraaf wordt de vraag naar intramurale ouderenzorg in de drie Menzisregio’s in de komende jaren in beeld

gebracht. Hierbij wordt gebruik gemaakt van informatie over meerjarige demografische gegevens welke verkregen zijn

via Horizonline. Horizonline is een model waarmee de (toekomstige) vraag naar de diverse woon- en verblijfsvoorzieningen kan worden geprognosticeerd. Om de potentiële vraag naar verpleging en verzorging te kunnen ramen - landelijk,

dan wel in een bepaald gebied - is in samenwerking met TNO Kwaliteit van Leven een instrument ontwikkeld. Kern van

het instrument zijn de profielen van ouderen. Deze profielen zijn combinaties van bevolkingskenmerken, aandoeningen en beperkingen die kunnen leiden tot een zorgvraag.

TNO heeft eerst onderzocht welke profielen binnen de verzorgingshuispopulatie te onderscheiden zijn. Vervolgens is gekeken of deze profielen ook voorkomen in verpleeghuizen en bij zelfstandig wonende ouderen. Gebleken is dat - op basis van fysieke beperkingen - er vier profielen zijn te onderscheiden:

• Profiel 1: ouderen met weinig of geen beperkingen (relatief gezonde ouderen) • Profiel 2: ouderen met mobiliteitsbeperkingen

• Profiel 3: ouderen met mobiliteitsbeperkingen, beperkingen in de PV • Profiel 4: ouderen met veel fysieke beperkingen

De groep dementerende ouderen is uit deze vier profielen gelicht en in een apart profiel geplaatst omdat een deel van

deze groep in aanmerking komt voor 24-uurs zorg en toezicht. Aldus ontstaan vijf profielen van ouderen. In het schema in bijlage 4 is te zien op welke wijze de profielen gerelateerd zijn aan de zorgvraag en de huisvesting in de Menzisregio’s. Conclusie Rekening houdend met de extramuralisering van ZZP’s 1-2 (profiel 1 en 2 klanten) zal er een afname plaats vinden van

ZZP-dagen, deze zullen worden omgezet in extramurale arrangementen. Hierdoor neemt het totale capaciteitstekort in

somatische zorgplaatsen ook af. Het verschil in aanbod en vraag PG verschilt per gemeente. Sommige gemeenten hebben een overschot van PG-plaatsen en hebben waarschijnlijk een regionale functie terwijl andere gemeenten juist een tekort

hebben. Wanneer gemeenten en zorgaanbieders met elkaar in gesprek gaan is het mogelijk om de gevolgen van extramuralisering goed op elkaar af te stemmen. Zeker voor de landelijke gemeenten geldt dat regionaal afstemmen van het voor-

raadbeleid van belang is. Een net iets ander beleid in de regiogemeenten kan grote gevolgen hebben voor het eigen beleid van gemeenten en zorgaanbieders. Zeker in gebieden met beperkte huishoudengroei kan een gebrekkige afstemming leiden tot problemen in de bestaande voorraad. In het ergste geval kan er dan leegstand ontstaan.

Menzis


29

2.3.4 Wachtlijsten In onderstaande tabel zijn de wachtlijstgegevens voor alle drie regio’s gepresenteerd. Het betreft de intramurale wacht-

lijst per regio (datum december 2012). De gepresenteerde wachtlijsten betreffen de zogenaamde actief wachtende klanten welke langer dan de treeknorm (= 13 weken) wachten. Het merendeel van de klanten die op de wachtlijst staan hebben een VV 3-5 en VV 9 indicatie.

Arnhem

ZZP VV1 VV2 VV3 VV4 VV5 VV6 VV7 VV8 VV9

Groningen

Twente

Totaal

Feb 2012

Dec 2012

Feb 2012

Dec 2012

Feb 2012

Dec 2012

Feb 2012

Dec 2012

Aantal

3

8

3

2

3

7

9

17

% > treeknorm

60%

100%

0%

0%

0%

0%

20%

33%

Aantal

46

68

9

10

17

21

72

99

% > treeknorm

24%

45%

8%

20%

20%

25%

17%

30%

Aantal

29

99

10

32

25

71

64

202

% > treeknorm

9%

25%

10%

3%

14%

13%

11%

14%

Aantal

40

123

16

22

37

55

93

200

% > treeknorm

17%

28%

12%

9%

15%

12%

15%

16%

Aantal

51

254

14

39

44

79

109

372

% > treeknorm

11%

15%

4%

2%

21%

15%

12%

11%

Aantal

17

36

7

27

10

26

34

89

% > treeknorm

2%

17%

0%

0%

0%

1%

0,6%

6%

Aantal

5

67

0

1

4

17

9

85

% > treeknorm

4%

0%

0%

0%

0%

0%

1,3%

0%

Aantal

1

9

1

4

1

2

3

15

% > treeknorm

0%

9%

0%

0%

0%

0%

0%

3%

Aantal

0

243

0

267

0

206

0

716

% > treeknorm

0%

0%

0%

0%

0%

7%

0%

2%

0

2

0

4

0

2

0

8

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

VV10 Aantal % > treeknorm

Tabel 6: Wachtlijsten in de drie Menzisregio’s

Er zijn in december 2012 1803 actief wachtenden: 909 in Arnhem, 408 in Groningen en 486 in Twente. Hiervan wacht 15% langer dan de treeknorm. De wachtenden ontstaan vooral bij VV 9, dit zal door de overheveling van ZZP 9A richting de

Zorgverzekeringswet in 2013 in veel mindere mate voorkomen. In de Menzisregio’s is er geen sprake van een problematische wachtlijst.

Ketenzorg Dementie

Dementiezorg is al een aantal jaren een van de beleidsspeerpunten van Menzis. De doelstellingen van 2012 en 2013 om de beschikbaarheid van casemanagers Dementie en verdere ontwikkeling van de ketenzorg te garanderen, is gehaald.

Menzis


30

2.3.5 De extramurale zorgvraag In deze paragraaf wordt het extramurale deel van de marktanalyse toegelicht.

Uit de Aanspraak op AWBZ trendrapportages van het CIZ blijkt dat zich een groei voordoet ten aanzien van het aantal extramurale indicaties in de Verpleging en Verzorgingsector.

In onderstaande tabel wordt per Menzisregio de geldige indicatie weergeven voor 2011 en 2012. Veel klanten krijgen van

het CIZ in één indicatiebesluit aanspraak op meer dan één zorgfunctie toegekend. De verschillende functies voor dezelfde

klant worden in de Basisrapportage AWBZ los van elkaar gepresenteerd. Hierdoor kan er niet gesproken worden van totaal aantal klanten in onderstaande tabellen maar over het aantal afgegeven functies. Aantal geïndiceerde extramurale functies: Arnhem

Gemiddelde omvang per functie in uren:

01-jul-11

01-jul-12

Verschil

PV

12.245

12.560

3%

VP

3.765

3.975

BHI

765

BHG

01-jul-11

01-jul-12

PV

5,6

5,8

5,50%

VP

3,4

3,2

375

-50%

BHI

-

-

355

620

75%

BHG

5,8

5,9

BGI

5.960

6.300

5,70%

BGI

4,4

4,6

BGG

4.370

4.430

1,30%

BGG

4,9

4,8

27.460

28.260

2,90%

Totaal

24,1

24,3

01-jul-11

01-jul-12

Verschil

01-jul-11

01-jul-12

PV

7.740

8.095

4,50%

PV

5,6

5,8

VP

3.135

3.140

0,10%

VP

3,5

3,3

BHI

590

325

-44%

BHI

-

-

BHG

275

445

61%

BHG

5,5

5,8

BGI

4.010

4.715

17,50%

BGI

4,3

4,3

BGG

2.975

3.010

1,10%

BGG

5,2

5,1

18.725

19.730

5,30%

24.1

24.3

01-jul-11

01-jul-12

Verschil

01-jul-11

01-jul-12

PV

9.645

9.990

3,50%

PV

5,7

5,9

VP

3.160

3.080

-2,50%

VP

3,1

2,9

BHI

445

255

-42%

BHI

-

-

BHG

230

450

95%

BHG

5,1

5,3

BGI

4.065

4.345

6,80%

BGI

4,5

4,7

BGG

3.360

3.360

0%

BGG

5,2

5,1

20.905

21.480

2,70%

23.6

23.9

Totaal Groningen

Totaal Twente

Totaal

Arnhem

Groningen

Totaal Twente

Totaal

Tabel 7: de extramurale zorgvraag in de drie Menzisregio’s Kijkend naar de extramurale indicaties die landelijk zijn afgegeven in 2011 en 2012, dan komt naar voren dat er over het algemeen sprake is van een algehele toename van het aantal indicaties voor alle functies behalve Behandeling individueel (BHI).

Maar wellicht is dit te verklaren uit het feit dat Behandeling Groep (BHG) is toegenomen omdat de weten regelgeving

is gewijzigd. In het jaar 2011 werden door het CIZ indicaties afgegeven voor zowel BG-groep als voor BH-groep. In de praktijk bleek het aantal BH-groep prestaties in de Beleidsregel prestatiebeschrijvingen en tarieven dagbesteding en vervoer Menzis


31

AWBZ niet aan te sluiten op de afgegeven indicaties. In 2012 is dit verholpen en kunnen klanten met een indicatie voor BH-groep hierover afspraken maken.

In alle regio’s zijn de indicaties voor verzorging toegenomen. In de regio Arnhem is een stijging in het aantal indicaties Verpleging terwijl dat in de regio Twente gedaald is en in de regio Groningen gelijk is geblijven.

2.3.6 Het extramurale zorgaanbod In de Menzisregio’s wordt in 2012 ongeveer voor € 780 miljoen besteed aan de extramurale zorg: 313 miljoen in de regio

Arnhem, 235 miljoen in de regio Groningen en in de regio Twente 230 miljoen. Deze zorg wordt geleverd door 141 verschillende zorgaanbieders. Waarvan 62 in de regio Arnhem, 44 in de regio Groningen en 35 in de regio Twente.

Voor extramurale zorg geldt dat de zorg voor iedere klant in de thuissituatie beschikbaar moet zijn. Het volume dat een zorgaanbieder kan leveren, wordt bepaald door de keuze van de klant en het volume van zorg dat deze aanbieder kan

leveren. Deze kan, afhankelijk van de overeenkomst met Menzis, tot een bepaalde hoogte beperkt zijn. Menzis is bij het inkopen van zorg gebonden aan een regionale contracteerruimte. Geld Volgt Klant-beginsel

Menzis heeft in 2013 ervoor gekozen om voor de extramurale sector Verpleging en Verzorging het Geld Volgt Klant-be-

ginsel (GVK) met een beperkt aantal aanbieders per regio af te spreken. Met een beperkt aantal aanbieders per subregio

wordt een overeenkomst gesloten, waarbij het GVK-beginsel van toepassing is. Met welke aanbieders deze overeenkomst

wordt gesloten, wordt door middel van een rangorde bepaald. Deze rangorde bepaalt niet alleen met wie Menzis het GVK afspreekt voor 2014, maar ook hoeveel

volume/budget er wordt afgesproken (het omzetplafond).

Het GVK-beginsel waarbij het omzetplafond niet tevoren wordt begrensd, wordt beperkt tot alleen de beste inschrijvingen per subregio. Hiermee verwacht Menzis - ook op termijn - aan haar wettelijke zorgplicht te kunnen blijven voldoen. Geleverde zorg Verpleging en Verzorging

In de tabellen in bijlage 5 staat het ingekochte extramurale volume weergegeven in het jaar 2012. De herschikking 2011 is het vertrekpunt van de eerste afspraak 2012, dit is weergegeven in productie 1ste afspraak 2012. Hier-

bij is ook gekeken naar de realisatie over het gehele jaar 2012. Op basis van de realisatie zijn er bij de herschikking nieuwe afspraken gemaakt. Hieruit kunnen wij concluderen:

• In alle Menzisregio’s is er een afname in Persoonlijke verzorging basis en Verpleging basis. Echter de functie

Persoonlijke verzorging extra en Verpleging extra is gestegen.

• Bij Begeleiding groep is de realisatie conform afspraak.

• Bij Begeleiding individueel is er een afname in Begeleiding basis en een toename in Begeleiding extra.

Menzis


32

Hoofdstuk 3. Signalen uit de markt In dit hoofdstuk komen de signalen die Menzis heeft opgevangen van verschillende stakeholders aan bod. Voor de ontwikkeling van haar inkoopbeleid hecht Menzis grote waarde aan de raadpleging van verschillende stakeholders zoals zorg-

aanbieders, Zorgbelang, klantenvertegenwoordigers. In deze consultaties is onder meer van gedachten gewisseld over de invulling van de door Menzis geformuleerde inkoopdoelen. Deze inkoopdoelen zijn: • versterken positie van de klant;

• keuzevrijheid en diversiteit van wonen;

• verbeteren van kwaliteit van zorg en bevorderen van innovatie; • bestendigen financiële houdbaarheid; • verminderen bureaucratie.

Daarbij is speciaal aandacht gevraagd voor de knelpunten die de stakeholders zelf ervaren in hun regio. Hierbij zijn, waar van toepassing, ook thema’s uit de Zorginkoopgids 2014 AWBZ van de gezamenlijke Zorgkantoren besproken.

De algemene conclusie vanuit de consultaties was dat de systematiek zoals Menzis deze heeft ingezet in 2013, verande-

ringen op gang heeft gebracht in de Menzisregio’s. Echter zorgaanbieders geven wel aan dat de wijze waarop de criteria gesteld zijn scherper en transparanter kunnen worden opgesteld. Tijdens de zorgaanbiederconsultaties geven zorgaanbieders aan “Datgene wat merkbaar is, zou meetbaar gemaakt moeten worden”.

3.1 Versterken positie van de klant Cliëntenraad en verbeterplannen

In de regio’s Arnhem en Twente geven cliëntenraden aan dat de verbeterplannen naar aanleiding van de klanttevredenheidsonderzoeken niet ter beschikking worden gesteld aan de cliëntenraden. Menzis verwacht dat de zorgaanbieder de

rapportages over de klantenraadpleging en de uitkomsten van de zelfevaluatie die de zorgaanbieder doet, ter beschikking stelt aan de cliëntenraad van de organisatorische eenheid (OE) waarop het onderzoek van toepassing is ten behoeve van

intern gebruik en gericht op kwaliteitsverbetering. Het bestuur van de zorgaanbieder vraagt altijd advies aan de cliëntenraad van de OE waarop het onderzoek van toepassing is over zijn inzichten en voorkeuren met betrekking tot de noodzakelijke kwaliteitsverbeteringen. De evaluatie door externe partij en/of zelfevaluatie worden openbaar gemaakt, inclusief

de hieruit voortvloeiende verbeterplannen en zij worden beschikbaar gesteld aan de cliëntenraad en Menzis. Dit is vastgelegd in de raamovereenkomst 2014. Klachtencommissie

Uit onderzoek van Zorgbelang Twente blijkt dat een aantal AWBZ-instellingen géén klachtencommissie heeft ingesteld.

Alle instellingen die zorg leveren volgens de AWBZ, vallen onder de Kwaliteitswet zorginstellingen en de Wet klachtrecht cliëntenzorgsector (WKCZ). De zorgaanbieder heeft dit ook verklaard door het ondertekenen van de raamovereenkomst 2013. Menzis verwacht dan ook van zorgaanbieders dat zij een klachtenregeling en een klachtencommissie hebben.

3.2 Keuzevrijheid en diversiteit van wonen Zorgaanbieders, cliëntenraden en klantenvertegenwoordigers zijn zich ervan bewust dat er veel veranderingen aan

komen. Juist doordat de veranderingen elkaar snel opvolgen is het voor bestuurders lastig om een lijn uit te zetten en voor klantenvertegenwoordigers om adequaat informatie te geven richting verontruste klanten.

Nu de bezuinigingsdruk toeneemt en extramuralisering steeds verdere vormen aanneemt is het de vraag hoe de diverse partijen elkaar zo goed mogelijk kunnen ondersteunen en aanvullen waarbij de klant uiteindelijk zo min mogelijk last heeft van de beleidswijzigingen. Menzis


33

Zorgaanbieders geven aan mee te willen denken en te kijken naar andere oplossingen, hierbij wordt gedacht aan onderlinge integrale samenwerking waarbij gebiedsgerichte bekostiging plaats kan vinden in een wijk. Hierbij is het wel be-

langrijk dat er duidelijke outcomecriteria worden vastgesteld en waarbij gemeten kan worden hoe het welbevinden is van een klant na intervisie van het wijkteam. Hiervoor is wel vrije ruimte nodig om in een pilot te experimenteren.

In de regio Arnhem zijn veel zorgaanbieders die vanuit hun identiteit, geloofsovertuiging zorg verlenen. Cliëntenraden maken zich wel zorgen of in de toekomst de keuzevrijheid om een zorgaanbieder te kiezen behouden blijft. Rol Menzis en behoud ZZP 4 in de AWBZ

Cliëntenraden en klantenorganisaties verwachten van Menzis dat ze een rol op zich neemt met gezamenlijk inkoop

AWBZ/Wmo/Zvw. Dit hoeft niet direct in alle gemeenten maar wellicht kan er wel een pilot gestart worden. De cliëntenraden en klantenvertegenwoordigers pleiten voor behoud van het ZZP VV 4 in de AWBZ. Leefklimaat en (zorg)voorzieningen

De cliëntenraden en klantenvertegenwoordigers geven aan dat ouderen ondanks de zorgbehoefte steeds vaker blijven wonen waar men woont. Men is hiertoe in staat omdat

(a) de woning geschikt is (of geschikt te maken), (b) men vaker een partner heeft die een deel van de zorgtaak op zich kan nemen en (c) op steeds meer plekken een steeds hoger zorgniveau kan worden genoten omdat de zorg steeds mobieler is. Om tegemoet te komen aan de wens van ouderen om in de eigen woning te blijven wonen of te verhuizen naar ge-

paste woningen (woonzorgcomplex, serviceflats, appartementen, coöperatieve verbanden) in de buurt, is het van belang ervoor te zorgen dat de (zorg)voorzieningen blijven bestaan. Maar ook dat het leefklimaat (veiligheid, hulp bij medicatie) gewaarborgd is. In de gehele Menzisregio dient een sluitend netwerk aan (zorg)voorzieningen te zijn, zodat in elke

gemeente een minimaal niveau aan zorg (cure en care) en welzijn kan worden geleverd. Dit vraagt om inzet van zowel

Menzis als gemeenten, zorgaanbieders en corporaties. Uit de praktijk blijkt dat het actief benaderen van gemeenten door zorgaanbieders effect heeft.

Menzis


34

3.3 Verbeteren van kwaliteit van zorg en bevorderen van innovatie Het belang van het actief gebruiken van het zorgplan wordt door iedereen omarmd. Cliëntenraden geven aan dat klanten invloed op het tijdstip van contactmomenten kunnen uitoefenen wanneer dit in onderlinge overeenstemming in het zorgplan is opgenomen.

Cliëntenraden hebben kritische opmerkingen over het kwaliteitskader met betrekking tot de externe toetsing. De externe toetsing van kwaliteit is belangrijk, echter de bejegening richting de klanten kan worden verbeterd. Cliëntenraden geven echter wel aan dat ze een rol voor hen weggelegd zien bij de vraagverheldering wanneer de externe toetsing plaatsvindt

omdat klanten de vragen vaak niet begrijpen of verkeerd interpreteren. Cliëntenraden geven aan; beloon het wanneer een zorgaanbieder bij de CQ-meting de mogelijkheid biedt vragen vanuit de cliëntenraad te laten toevoegen.

3.4 Bestendigen financiële houdbaarheid Diverse zorgaanbieders proberen met minder middelen de zorg zo goed mogelijk te waarborgen door bestuurslagen eruit te halen en meer verantwoordelijkheden bij de teammanager of Eerstverantwoordelijke (EVV-er) neer te leggen. Zorgaanbieders geven ook aan; regel de garantieregeling bij extramuralisering goed.

3.5 Verminderen bureaucratie In dit kader worden de volgende zaken benoemd: zorgplan is realisatie en verminder de bureaucratie. Hierbij kan gedacht worden aan het Experiment Regelarme Instellingen.

Menzis


35

Hoofdstuk 4. Inkoopdoelen Menzis In dit hoofdstuk worden conclusies getrokken op basis van de kwalitatieve en kwantitatieve analyse en de signalen die Menzis heeft opgevangen van de verschillende stakeholders.

4.1 Versterken positie klant Menzis vindt dat ondersteuning van de klant vorm moet krijgen vanuit het perspectief van de klant. De zorg moet zo georganiseerd zijn dat de zorgvraag en de eigen regie van de klant het uitgangspunt is. Echter, Menzis heeft ook de verantwoordelijkheid gekregen om binnen de gelden welke per regio vanuit het ministerie van VWS zijn toegedeeld, voor elke

verzekerde kwalitatief goede en betaalbare zorg te garanderen om zo het welzijn van de klant te bevorderen. Menzis stelt zich tot doel om meer zorg voor hetzelfde geld en gelijkblijvende kwaliteit te realiseren. Relatie tussen individuele klant en zorgaanbieder: Zorg(leef)plan

In het zorgplan maken de klant en de zorgaanbieder afspraken over een concrete invulling van de door de zorgaanbieder te verlenen zorg, gebaseerd op de geïndiceerde zorg. In het zorg(leef)plan is vastgelegd welke afspraken er zijn gemaakt

met de mantelzorger of naastbetrokkene. Evenals de eventuele hulp die de mantelzorger aanvullend op de door de zorgaanbieder verleende zorg kan en wil bieden. Het ontbreken van een mantelzorger moet expliciet in het zorg(leef)plan vermeld worden. De zorgaanbieder dient minimaal een keer per jaar met de klant te bespreken of de zorg nog steeds

naar wens is, of de afspraken voldoende worden nageleefd en of ze moeten worden aangepast. Steekproefsgewijs zal het zorg(leef)plan gecontroleerd worden opdat inzichtelijkheid geborgd is.

In het zorg(leef)plan wordt tevens opgenomen of en wanneer de zorg wordt afgebouwd om daarmee de zelfredzaamheid van klanten te bevorderen. De afspraken hierover worden schriftelijk vastgelegd en kunnen, zo nodig, opgevraagd worden door Menzis.

Mantelzorger en opname partner

Om overbelasting van de mantelzorger te voorkomen wil Menzis de mogelijkheid bieden om tijdelijk de partner in een intramurale instelling te plaatsen.

Menzis wil bij de inkoop afspreken dat in instellingen voor verblijf met meer dan 100 plaatsen, binnen de toelating één

flexibele plaats wordt gecreëerd om tijdelijke opvang en kortdurend verblijf in het kader van de regelgeving mogelijk te maken.

De meeste ouderen die moeten verhuizen, hebben de voorkeur voor kleinschalige woonvoorzieningen waar echtparen bij elkaar kunnen blijven wonen indien één of beide intensieve zorg nodig heeft. Menzis verwacht dat zorgaanbieders voor echtparen ook de mogelijkheid kunnen bieden om in een intramurale setting te worden opgenomen. De klantenvertegenwoordiging

Cliëntenraden zijn een belangrijke gesprekspartner voor de instelling maar ook voor Menzis.

Menzis vindt het belangrijk dat cliëntenraden goed kunnen functioneren en op professionele wijze uitvoering kunnen

geven aan de belangenbehartiging van klanten. Menzis verwacht dat de zorgaanbieder de centrale cliëntenraad en lokale cliëntenraden zowel inhoudelijk als secretarieel voldoende ondersteunt bij het uitvoeren van hun werkzaamheden.

Wanneer daar behoefte aan is, kan er rechtstreeks contact plaatsvinden tussen cliëntenraden en Menzis. Dit kan zowel op initiatief van Menzis als van de cliëntenraad en/of de aanbieder. De vorm waarin het contact plaatsvindt wordt in onderling overleg bepaald.

De (centrale) cliëntenraad kan actief uitgenodigd worden door Menzis om bij het periodiek overleg van de zorgaanbieder aanwezig te zijn.

Menzis


36

Klanttevredenheidsonderzoek (CQ)

De zorgaanbieder dient een actueel beleid te hebben, mede door de centrale cliëntenraad vastgesteld, over de wijze waarop en de mate waarin de centrale en lokale cliëntenraden betrokken worden bij het doorlopen van alle stappen van de kwaliteitscyclus.

Menzis verwacht dat de zorgaanbieder de rapportages over de klantenraadpleging en de uitkomsten van de zelfevaluatie die de zorgaanbieder doet ter beschikking stelt aan de cliëntenraad van de organisatorische eenheid (OE) waarop

het onderzoek van toepassing is ten behoeve van intern gebruik en gericht op kwaliteitsverbetering. Het bestuur van de zorgaanbieder vraagt altijd advies aan de cliëntenraad van de OE waarop het onderzoek van toepassing is over haar in-

zichten en voorkeuren met betrekking tot de noodzakelijke kwaliteitsverbeteringen. De evaluatie door externe partij en/of zelfevaluatie worden openbaar gemaakt, inclusief de hieruit voortvloeiende verbeterplannen en zij worden beschikbaar gesteld aan de cliëntenraad en Menzis. Dit is vastgelegd in de raamovereenkomst 2014. Klantinformatie: Aanvullende diensten

Het is voor klanten belangrijk dat zij over de juiste informatie beschikken. Bij deze informatievoorziening speelt de zorgaanbieder een belangrijke rol. Menzis wil dat zorgaanbieders voorafgaand aan en tijdens de zorgverlening zorg dragen

voor een volledige, tijdige en begrijpelijke informatievoorziening over de rechten en plichten van de klant. Ook eventuele aanvullende diensten en de daarmee samenhangende kosten voor de klant maken hier onderdeel van uit. De tarieven

voor deze aanvullende producten of diensten moeten zijn vastgesteld in overleg met de cliëntenraad van de zorgaanbie-

der. De zorgaanbieder dient de aanvullende producten of diensten waar de klant een vergoeding voor moet betalen goed, eenvoudig te vinden en helder uitgelegd op zijn website te vermelden. Vervoer, verplichting bij indicatie

De tariefstelling voor vervoer heeft voor veel aanbieders in 2013 flinke negatieve, financiële gevolgen. De tariefstelling is

weliswaar aangepast, de aanspraak van de klant op basis van zijn indicatie is ongewijzigd. Het kan dan ook niet zo zijn dat individuele klanten hun indicatie voor vervoer niet of in slechts in sterk verslechterde vorm kunnen verzilveren of hier-

voor extra moeten betalen. Als een klant een indicatie heeft voor vervoer (omdat hij geïndiceerd is voor dagactiviteiten),

is de aanbieder die de dagactiviteiten aanbiedt verantwoordelijk voor de organisatie van het vervoer. In onze inkoopspecificaties extramuraal heeft Menzis ondermeer beschreven onder welke condities met de zorgaanbieder afspraken zijn gemaakt voor vervoer. Menzis gaat er vanuit dat de zorgaanbieder aan deze voorwaarden blijft voldoen ook al heeft de zorgaanbieder met de verlaagde tariefstelling te maken.

Menzis gaat zorginstellingen steekproefsgewijs, of naar aanleiding van signalen, toetsen op het heffen van eigen- of aanvullende bijdragen. Het onderwerp is een agendapunt van het periodiek overleg met de contractmanager. Beperking aantal hulpverleners

Om het welbevinden van klanten te bevorderen wil Menzis dat de zorgaanbieder bij elke klant een maximum aantal verschillende zorgverleners, afhankelijk van het aantal zorgmomenten per week, inzet. Bij onderstaand aantal zorgmomenten per week een maximum aantal zorgverleners van: 1 minder dan 6:

max. 4 zorgverleners;

14 minder dan 27:

max. 8 zorgverleners;

7 minder dan 13: meer dan 28:

Menzis

max. 6 zorgverleners; max. 10 zorgverleners.


37

4.2 Keuzemogelijkheid en diversiteit van wonen Keuzemogelijkheid/Integrale benadering en zorg in de buurt

Het onderwerp “keuzevrijheid” levert voor de Menzis Zorgkantoren een dilemma op. Enerzijds willen de Zorgkantoren de

keuze die individuele klanten maken volledig respecteren, maar anderzijds zijn er goede argumenten om niet al te veel

verschillende zorgaanbieders te contracteren. Zo is het bijvoorbeeld voor huisartsen en andere hulpverleners gemakke-

lijker om samen te werken met een beperkt aantal partijen, en wanneer veel partijen in een wijk actief zijn betekent dit

per definitie meer reistijd die niet ten goede komt aan de klant. De zorg wordt daardoor onnodig duur en dit levert (voor toekomstige klanten) ook weer een beperking op van de toegankelijkheid van zorg. Voor een duurzame ouderenzorg is

dus een goede balans nodig. Menzis denkt dat die balans ontstaat door altijd meerdere zorgaanbieders in een bepaalde gemeente, stad of buurt te contracteren, maar met de meeste van die partijen een beperkte volume-afspraak te ma-

ken. Door minimaal drie zorgaanbieders te contracteren die een onbeperkte volume-afspraak krijgen, blijft er altijd een keuzemogelijkheid, maar geen keuzevrijheid.

Wijkgericht werken en wijkteams

Wijkgericht werken is een gebiedsgerichte manier van werken waarbij de gemeente, samen met de dorps- en wijkbewoners, zorgaanbieders en andere professionele organisaties

nadenkt over en uitvoering geeft aan de aanpak van zaken met betrekking tot wonen, welzijn, zorg en participatie in de directe leefomgeving. Een wijk kan bestaan uit één of meerdere buurten. Menzis verwacht wel dat in een wijk sociale voorzieningen zijn zodat de wijkteams deze voorzieningen als uitvalbasis kunnen gebruiken.

Het wijkteam kan ook in een kern wijkgericht werken. Een kern is een gebied liggende binnen één gemeente met het bijbehorende buitengebied.

Wijkteams kunnen klanten ondersteunen die langer thuis willen blijven wonen. Door de kleinschalige opzet, vanuit de integrale gedachte wordt maximale ruimte geboden aan de zelfredzaamheid van de klant. Wanneer een bestaand netwerk in de wijk aanwezig is, kan de klant een toename van de zelfredzaamheid en eigen regie, professionele ondersteuning

bij behoeften op het gebied van zorg en welzijn en zorg in de eigen vertrouwde omgeving ervaren. Ook blijven de sociale verbanden beter intact. Dit draagt bij aan de bevordering van de algehele gezondheid en het welzijn van de burgers.

De zorgaanbieder vervult in het wijkteam de rol van coördinator en vast aanspreekpunt. Voor een keten en/of netwerk ligt er de taak om het gezamenlijke aanbod transparant aan de klant over te brengen.

Vanuit de klant bezien is er een samenhangend pakket van zorg beschikbaar. Dit betekent niet dat er voor elke klant één pakket van zorg wordt ingekocht bij één aanbieder die verantwoordelijk is voor het regelen van alle zorg die de klant nodig heeft, maar het betekent vooral dat het zorgaanbod op elkaar aansluit en elkaar aanvult.

Kwalitatieve effecten voor de klant zijn verhoging van zelfredzaamheid, adequate antwoorden op hulpvragen, leren omgaan met beperkingen (preventie, gezondheids-bevordering en minder thuiszorg nodig), meer rust, begrip, ondersteu-

ning, betrokkenheid en vrijheid door tijd en aandacht voor zorgproces, uitstel opname in verpleeghuis of verzorgingshuis, langer thuis blijven wonen.

Menzis


38

Populatiegebonden bekostiging in het inkoopbeleid 2014

De Menzis Zorgkantoren willen in 2014 een zeer beperkt aantal experimenten uitvoeren met populatiegebonden bekostiging. De globale kenmerken van populatiegebonden bekostiging zijn:

• Er wordt een populatie afgesproken waarvoor de zorgaanbieders gezamenlijke verantwoordelijkheid nemen;

• Er wordt een lumpsum bedrag afgesproken waarvoor de zorgaanbieders gezamenlijk de zorgverlening aan de

populatie mogen organiseren met inachtneming van de mededingingsregels;

• Het normale declaratieproces met indicatiestelling door het CIZ en de AW-319 blijft intact;

• De te maken afspraken moeten passen binnen de uitkomsten van de AWBZ inkoopprocedure (hoogte van het

uurtarief, productieplafond);

worden de extra zorgkosten gedeeld;

worden behouden of worden de besparingen gedeeld;

• Wanneer de zorgkosten hoger zijn dan de afgesproken lump sum, komt dit ten laste van de zorgaanbieders of • Wanneer de zorgkosten lager zijn dan de afgesproken lump sum, mag het verschil door de zorgaanbieders • Er worden in onderling overleg prestatie-indicatoren afgesproken;

• Er kunnen binnen de grenzen van de lump sum in beperkte mate prestaties worden geleverd aan mensen die

geen indicatie voor AWBZ hebben (preventie) en/of waarvoor geen betaaltitel in de AWBZ bestaat (zorgvernieuwing).

Over de invulling van de pilots zal nader overleg plaatsvinden. In eerste instantie zal dit gebeuren met één of meerdere gemeenten, gezien de beoogde transformatie van aanspraken vanuit de AWBZ naar de Wmo.

Wanneer in samenspraak met de gemeente(n) een keuze is gemaakt waar de experimenten zullen plaatsvinden, zal con-

tact worden gelegd met de zorgaanbieder(s) die in dit gebied actief is/zijn. Zij zullen worden uitgenodigd voor gesprekken over de vormgeving van het experiment. Wanneer deze gesprekken leiden tot overeenstemming, zullen de gemaakte afspraken worden vastgelegd in een addendum bij de raamovereenkomst. Specifieke doelgroepen in de Verpleging en Verzorgingsector

Binnen de sector Verpleging en Verzorging ontvangen ook klanten met een zintuiglijke beperking zorg. Het grootste deel van deze klanten verblijft in een V&V-verblijfsvoorziening en ontvangt zorg waarbij de nadruk ligt op de persoonlijke

verzorging en verpleging. Alleen voor deze groep koopt Menzis in de V&V-sector in de regio Arnhem de zorg in middels ZG-ZZP’s.

Intensieve kindzorg wordt regelmatig door meerdere zorgaanbieders aan dezelfde klant aangeboden. Vanwege het specifieke karakter van deze zorg zal Menzis geen tariefskorting doorberekenen voor de inzet van onderaannemers. Wel moet

de zorgaanbieder in de offerte aangeven met welke derden zij afspraken heeft gemaakt en voldoen aan de eisen voor het gebruik van onderaannemers.

Menzis


39

Volledig pakket thuis (VPT)

Menzis verwacht zowel in 2013 als in 2014 dat nieuwe klanten met een indicatie ZZP 3 en 4 deze zorg verzilveren in een verzorgingshuis en niet meer in een verpleeghuissetting.

Zorg in de vorm van VPT past goed bij het uitgangspunt van Menzis om de zorg zo dicht mogelijk bij de eigen leefomgeving te organiseren. Het uitgangspunt is dat we VPT in principe willen inkopen in geclusterde woonsettingen.

Buiten geclusterde woonvormen is het van belang dat er op relatief kleine afstand (conform productspecificatie van be-

treffende ZZP) een steunpunt of intramurale zorgvoorziening aanwezig is welke het VPT kan leveren in de eigen woning van de klant. Samenwerking tussen aanbieders van verblijfszorg en extramurale aanbieders is hierbij mogelijk. Extramuraliseren

Tijdens de stakeholdersbijeenkomst op 12 december 2012 heeft Menzis toegezegd om in de loop van februari 2013 met een “richtinggevende notitie” te komen over het door het Zorgkantoor te hanteren beleid over de gevolgen van de extramuralisering van de lagere ZZP’s. Op 28 februari 2013 heeft Menzis haar beleid op de website gepubliceerd.

De visie van Menzis is dat mensen moeten kunnen blijven wonen in de gemeente waar zij altijd gewoond hebben. Omzetting van verzorgingshuiscapaciteit naar verpleeghuiscapaciteit is budgetneutraal mogelijk als er behoefte bestaat aan

extra verpleeghuiscapaciteit in een bepaalde gemeente. Afspraken die in het verleden gemaakt zijn over uitbreiding van

verpleeghuiscapaciteit of omzetting van verzorgings- naar verpleeghuiscapaciteit hebben geen gelding meer, tenzij met

de bouwactiviteiten (“spade in de grond”) al is begonnen. Afbouw van verpleeghuiscapaciteit is mogelijk. Het Zorgkantoor zal verzorgingshuizen financieel niet compenseren voor verhoging van de zorgzwaartemix en voor de gevolgen van leegstand, maar wel om plaatsen om te zetten in extramurale prestaties.

Menzis zet in op aansluiting van de aanwezige capaciteit op de zorgbehoefte in de verschillende (sub)regio’s. Soms betekent dit uitbreiding van capaciteit maar ook krimp van capaciteit behoort tot de mogelijkheden.

Menzis


40

4.3 Verbeteren kwaliteit van zorg en bevorderen innovatie Kwaliteitsregister V&VN

Organisaties hebben de taak de eigen medewerkers te ondersteunen om op professionele wijze zorg te verlenen en te

zorgen voor deskundigheidsbevordering c.q. scholingsprogramma. Menzis wil zorgaanbieders stimuleren om de zorgmedewerkers (verpleegkundigen en verzorgenden vanaf niveau 3) aansluiting te laten zoeken en te laten registreren bij het Kwaliteitsregister V&VN.

Er is een duidelijke toename van het aantal aanvragen accreditaties en geleverde scholingen, maar ook van inschrijvingen van verpleegkundigen en verzorgenden in het Kwaliteitsregister V&VN. Door meer bevoegd personeel in te zetten kunnen zorgaanbieders de kwaliteit van de geleverde zorg verbeteren. Zorgaanbieders geven zelf ook aan dat de klanten tevreden zijn. Daarom wil Menzis ook in 2014 op de ingeslagen weg verder gaan.

Om aan te tonen dat wordt voldaan aan de gestelde normen, volstaat het aanleveren van de jaarrapportage V&VN vóór

1 oktober van het lopende jaar. In deze rapportage wordt duidelijk gemaakt wat het aantal verpleegkundigen/verzorgen-

den is dat ingeschreven staat t.o.v. het totaal aantal medewerkers, de ontwikkelingen m.b.t. scholing etc. In bijlage 6 is de factsheet Kwaliteitsregister Verpleegkundigen en Verzorgenden opgenomen. Criteria:

• Het percentage ingeschreven medewerkers dient te worden berekend op basis van het aantal zorgmedewerkers

vast in dienst.

organisaties gestuurd: De uitkomst van deze rapportage dient minimaal voldoende te zijn, wil men voldoen aan

bieders.

• Door V&VN wordt altijd een eerste voortgangsrapportage en een jaarevaluatie opgesteld en naar de deelnemende

de criteria. Er is afgesproken met de V&VN dat deze ruim voor 1 oktober in het bezit is van de deelnemende zorgaan

• Met het lopende jaar wordt het jaar bedoeld waarvoor de overeenkomst van toepassing is (2014). CQ-scores

Zorgaanbieders zijn verplicht de resultaten van alle metingen in de betreffende zorgkantoorregio te laten zien bij de In-

schrijving. Evenals in voorgaande jaren moet hiervoor de uitgebreide lijst met indicatoren worden aangeleverd en niet de samenvatting op geaggregeerd niveau. Intensiveringsmiddelen

In 2012 zijn door het kabinet extra middelen beschikbaar gesteld om een impuls te geven aan de kwaliteit van de langdurige zorg. In een daarvoor gesloten convenant zijn drie zaken vermeld waarvoor de intensiveringsmiddelen bedoeld

zijn; meer mensen in de zorg aan de slag, meer kwaliteit door extra scholing. Aanbieders zijn gevraagd om jaarlijks een

bestedingsvoorstel in te dienen. Wanneer er geen bestedingsvoorstellen worden ingediend of wanneer niet aantoonbaar

uitvoering wordt gegeven aan deze bestedingsvoorstellen, behoudt Menzis zich het recht voor toegekende budgetten aan te passen. Dit beleid wordt in 2014 voortgezet. Ketenzorg Dementie

Vanwege alle mogelijke veranderingen en onzekerheden zoals die naar voren komen in de brief van de staatssecretaris

en regeerakkoord, is het nog onduidelijk hoe de ketenzorg Dementie in 2014 wordt gefinancierd. Het doel van Menzis is om de huidige samenwerkingsverbanden te behouden en zij zal haar inkoopbeleid hieromtrent in 2014 handhaven. De integrale benadering van zorg is nu vooral vanuit de AWBZ ingestoken maar in de toekomst wil Menzis dat samenwer-

king tussen care en cure steeds meer wordt vormgegeven en dat de financiële schotten verder vervagen en uiteindelijk

verdwijnen. De GVK-aanbieder dient in de regio waar hij GVK-aanbieder is geworden mee te doen aan de keten. In bijlage 7 worden de gestelde eisen van Menzis aan Ketenzorg Dementie beschreven.

Menzis


41

4.4 Bestendigen financiële houdbaarheid Het betaalbaar houden van het zorgaanbod vraagt om goede samenwerking tussen financiers van zorgvormen. Preventie en welzijn zijn van invloed op de noodzakelijke omvang en inperking van de langdurige ouderenzorg. Integrale benade-

ring moet er toe leiden dat klanten gebruik kunnen maken van de juiste en effectieve zorg en daarmee binnen de langdu-

rige zorg een geschikt en gepast gebruik kunnen maken van benodigde zorg. Menzis heeft in het inkoopbeleid 2013 ervoor

gekozen om voor de sector V&V voor 2013 het Geld Volgt Klant-beginsel (GVK) met een beperkt aantal aanbieders per regio af te spreken. De eis: zorgaanbieders die inspelen op de wensen van klanten door de inzet van kleinschalige (wijkgerichte) teams met “korte lijntjes” blijft ook in het inkoopbeleid 2014 gehanteerd. Menzis controleert of de zorgaanbieders daadwerkelijk kleinschalige teams hebben opgericht. Tevens verwacht Menzis dat zorgaanbieders die GVK zijn geworden de 24 uurs zorg leveren en dus ook tussen 17.00 uur en 07.00 uur beschikbaar personeel hebben.

4.5 Verminderen van bureaucratie Waar mogelijk maakt Menzis gebruik van reeds beschikbare informatie zodat de administratieve druk bij zorgaanbieders verminderd kan worden. Menzis gaat in de relatie met de zorgaanbieder uit van het principe ‘high trust high penalty’. Bij twijfel kan Menzis aanvullende informatie opvragen. Om de bureaucratie te verminderen volstaat dit jaar wederom een bestuursverklaring. Hierin geven de zorgaanbieders aan dat zij aan de gevraagde eisen voldoen. Daarnaast wordt er gewerkt met een vaste productmix voor basis en extra.

Regelarme instellingen

Binnen de sector V&V nemen meerdere zorgaanbieders binnen de Menzisregio’s deel

aan het Experiment Regelarm: Allerzorg, Buurtzorg, de Hoven, Opella, Stichting Icare en Stichting Vilente. In de loop van het jaar 2013 worden de eerste resultaten verwacht.

Op de website www.invoorzorg.nl is informatie beschikbaar over elk project. Zorgaanbieders die overeenstemming hebben met VWS voor het uitvoeren van een Experiment Regelarme

Instellingen, kunnen al naar gelang de aard van het experiment gevrijwaard worden van specifieke bepalingen in het zorginkoopdocument.

Menzis


42

Bijlagen

Menzis


43

Bijlage 1: Provincie Gelderland

Menzis


44

Bijlage 2: Prognose aantal mensen met dementie per gemeente 2010 - 2040 Arnhem

2010

2011

2020

2030

2040

Aalten

438

449 (+3%)

569 (+30%)

781 (+78%)

977 (+123%)

Apeldoorn

2.491

2.534 (+2%)

2.966 (+19%)

3.975 (+60%)

4.982 (+100%)

Arnhem

1.846

1.851 (+0%)

1.926 (+4%)

2.495 (+35%)

3.116 (+69%)

Barneveld

635

651 (+3%)

899 (+42%)

1.291 (+103%)

1.644 (+159%)

Berkelland

698

722 (+3%)

905 (+30%)

1.195 (+71%)

1.445 (+107%)

Bronckhorst

681

706 (+4%)

877 (+29%)

1.122 (+65%)

1.397 (+105%)

Doesburg

158

167 (+6%)

256 (+62%)

364 (+131%)

465 (+195%)

Doetinchem

839

866 (+3%)

1.091 (+30%)

1.483 (+77%)

1.909 (+128%)

Duiven

258

271 (+5%)

396 (+54%)

507 (+97%)

707 (+175%)

Ede

1.533

1.580 (+3%)

1.930 (+26%)

2.503 (+63%)

3.217 (+110%)

Lingewaard

523

542 (+4%)

767 (+47%)

1.200 (+129%)

1.623 (+210%)

Montferland

516

546 (+6%)

773 (+50%)

1.034 (+100%)

1.256 (+143%)

Oost Gelre

417

437 (+5%)

602 (+44%)

799 (+92%)

1.038 (+149%)

Oude Ijsselstreek

629

632 (+1%)

773 (+23%)

1.087 (+73%)

1.356 (+116%)

Overbetuwe

487

502 (+3%)

705 (+45%)

1.091 (+124%)

1.394 (+186%)

Renkum

813

841 (+3%)

913 (+12%)

1.024 (+26%)

1.334 (+64%)

Rheden

1.027

1.047 (+2%)

1.273 (+24%)

1.562 (+52%)

1.833 (+78%)

Rijnwaarden

131

139 (+6%)

207 (+58%)

286 (+118%)

352 (+168%)

Rozendaal

38

39 (+4%)

54 (+43%)

52 (+36%)

53 (+40%)

Scherpenzeel

120

129 (+7%)

197 (+63%)

265 (+120%)

296 (+146%)

Wageningen

569

576 (+1%)

730 (+28%)

980 (+72%)

1.204 (+112%)

Westervoort

145

147 (+1%)

216 (+48%)

350 (+141%)

539 (+271%)

Winterswijk

526

536 (+2%)

591 (+12%)

752 (+43%)

930 (+77%)

Zaltbommel

314

321 (+2%)

412 (+31%)

583 (+86%)

728 (+132%)

Zevenaar

454

477 (+5%)

672 (+48%)

954 (+110%)

1.143 (+152%)

Groningen

2010

2011

2020

2030

2040

Appingedam

249

253 (+2%)

305 (+22%)

394 (+58%)

461 (+85%)

Bedum

153

165 (+8%)

231 (+51%)

317 (+107%)

416 (+172%)

Bellingwedde

176

176 (+0%)

211 (+20%)

294 (+67%)

353 (+101%)

De Marne

188

197 (+5%)

270 (+44%)

396 (+111%)

499 (+166%)

Delfzijl

505

521 (+3%)

644 (+28%)

817 (+62%)

928 (+84%)

Eemsmond

272

273 (+0%)

342 (+25%)

516 (+89%)

672 (+147%)

Groningen

2.231

2.242 (+0%)

2317 (+4%)

2.953 (+32%)

3.666 (+64%)

Grootegast

156

159 (+2%)

221 (+42%)

290 (+86%)

363 (+133%)

Haren

519

518 (+0%)

598 (+15%)

776 (+50%)

881 (+70%)

Hoogezand-S

547

564 (+3%)

715 (+31%)

975 (+78%)

1.190 (+118%)

Leek

299

312 (+4%)

403 (+35%)

531 (+78%)

685 (+129%)

Loppersum

164

166 (+1%)

197 (+20%)

256 (+56%)

333 (+103%)

Menzis


45

Marum

129

136 (+5%)

178 (+39%)

260 (+102%)

324 (+151%)

Menterwolde

147

151 (+3%)

199 (+35%)

261 (+78%)

331 (+125%)

Oldambt

740

744 (+0%)

819 (+11%)

1.052 (+42%)

1.250 (+69%)

Pekela

207

213 (+3%)

250 (+21%)

330 (+59%)

388 (+87%)

Slochteren

208

211 (+2%)

257 (+23%)

371 (+78%)

461 (+122%)

Stadskanaal

606

630 (+4%)

803 (+32%)

1.042 (+72%)

1.219 (+101%)

Ten Boer

98

103 (+6%)

151 (+55%)

217 (+122%)

298 (+206%)

Veendam

491

500 (+2%)

535 (+9%)

644 (+31%)

748 (+52%)

Vlagtwedde

316

324 (+2%)

367 (+16%)

452 (+43%)

531 (+68%)

Winsum

199

208 (+5%)

294 (+48%)

412 (+107%)

559 (+181%)

Zuidhorn

237

243 (+3%)

320 (+35%)

498 (+110%)

612 (+158%)

Twente

2010

2011

2020

2030

2040

Almelo

1.005

1.034 (+3%)

1.231 (+22%)

1.583 (+58%)

1.997 (+99%)

Borne

299

319 (+7%)

474 (+59%)

682 (+128%)

853 (+185%)

Dinkelland

411

432 (+5%)

571 (+39%)

714 (+74%)

896 (+118%)

Enschede

2.108

2.171 (+3%)

2.540 (+20%)

3.178 (+51%)

3.771 (+79%)

Haaksbergen

347

354 (+2%)

501 (+44%)

705 (+103%)

855 (+146%)

Hellendoorn

519

529 (+2%)

666 (+28%)

911 (+76%)

1.125 (+117%)

Hengelo (O.)

1.255

1.292 (+3%)

1.529 (+22%)

1.901 (+51%)

2.362 (+88%)

Hof van Twente

605

620 (+2%)

776 (+28%)

996 (+65%)

1175 (+94%)

Losser

321

333 (+4%)

454 (+42%)

667 (+108%)

871 (+171%)

Oldenzaal

471

485 (+3%)

645 (+37%)

896 (+90%)

1.069 (+127%)

Rijssen-Holten

528

554 (+5%)

664 (+26%)

765 (+45%)

892 (+69%)

Tubbergen

269

279 (+4%)

370 (+38%)

474 (+76%)

637 (+137%)

Twenterand

389

393 (+1%)

484 (+24%)

686 (+76%)

854 (+119%)

Wierden

293

304 (+4%)

429 (+46%)

586 (+100%)

697 (+138%)

Menzis


46

Bijlage 3: Intramurale zorgvraag Exclusief BH

0

0%

0

Verhouding ZZP Herschikking

0

Verhouding ZZP 1ste afspr.

VV01

Realisatie

99%

Productie Herschikking

Productie 1ste afspraak

65%

Arnhem

115.802


116.912

Verhouding ZZP 1ste afspr.

178.343

Realisatie



Arnhem VV01

Inclusief BH

0%

VV02

479.577

383.887

371.326

77%

97%

VV02

0

0

0

0%

0%

VV03

441.219

482.841

482.120

109%

100%

VV03

3.703

1.877

1.844

50%

98%

465.881

475.881

112%

102%

VV04

36.786

17.121

18.721

51%

109%

93.693

119.487

112.270

120%

94%

VV05

789.586

805.908

809.865

103%

100%

VV06

113.746

131.919

135.653

119%

103%

VV06

301.878

315.671

318.980

106%

101% 101%

VV07

8.765

8.513

9.068

103%

107%

VV07

200.535

234.516

236.630

118%

VV08

2.000

2.817

2.556

128%

91%

VV08

66.162

80.056

75.623

114%

94%

VV09a

2.473

2.413

1.805

73%

75%

VV09a

109.742

112.010

118.636

108%

106%

VV09b

892

427

359

40%

84%

VV09b

33.614

31.169

21.215

63%

68%

69

928

1.071

1552%

115%

VV10

12.822

12.064

12.049

94%

100%

1.747.354

1.716.025

1.707.911,00

98%

100%

Totaal

1.554.828

1.610.392

1.613.563

104%

100%


426.577

Verhouding ZZP 1ste afspraak

VV04 VV05

VV10 Totaal

Exclusief BH

Inclusief BH

97%

VV01

0

0%

0%

VV02

306.436

239.574

233.387

76%

97%

VV02

0

0%

0%

VV03

353.616

355.995

352.854

100%

99%

VV03

7.195

2.615

2.367

33%

91%

VV04

274.000

322.829

324.551

118%

101%

VV04

41.018

18.971

17.974

44%

95%

Realisatie


Realisatie



55%

Groningen


84.743

Productie Herschikking 87.638

Productie 1ste afspraak 154.778

Groningen VV01

VV05

83.679

107.353

109.665

131%

102%

VV05

554.645

569.316

564.670

102%

99%

VV06

125.696

154.443

154.119

123%

100%

VV06

136.445

132.023

139.942

103%

106% 102%

VV07

8.077

12.813

11.324

140%

88%

VV07

66.381

77.847

79.608

120%

VV08

10.060

10.268

9.185

91%

89%

VV08

60.074

73.525

74.137

123%

101%

VV09a

5.168

1.236

1.351

26%

109%

VV09a

135.543

146.209

145.709

108%

100%

VV09b

1

522

422

42200%

81%

VV09b

21.716

20.334

18.944

87%

93%

VV10 Totaal

399

307

258

65%

84%

VV10

1.321.910

1.292.978

1.281.859

97%

99%

Totaal

9.328

7.732

7.956

85%

103%

1.032.345

1.048.572

1.051.307

102%

100%

Exclusief BH

Inclusief BH

0%

0%

225.377

81%

98%

VV02

0%

0%

VV03

315.342

339.962

341.774

108%

101%

VV03

3.472

43%

91% 100%


3.829


230.481

8.060


279.412

Realisatie

VV01

VV02


Verhouding ZZP Herschikking 97%

Twente

Verhouding ZZP 1ste afspraak 56%

Realisatie 55.329

Productie Herschikking 56.978

Productie 1ste afspraak 98.001

Twente VV01

VV04

253.649

266.706

267.244

105%

100%

VV04

31.714

21.934

21.910

69%

VV05

91.432

106.087

113.689

124%

107%

VV05

579.830

611.534

606.702

105%

99%

VV06

105.712

134.100

139.313

132%

104%

VV06

220.298

231.775

229.031

104%

99%

VV07

3.420

5.554

5.970

175%

107%

VV07

187.924

178.766

182.143

97%

102%

VV08

703

1.652

1.418

202%

86%

VV08

59.844

62.805

63.248

106%

101%

VV09a

3.512

1.716

1.585

45%

92%

VV09a

103.513

111.412

108.983

105%

98%

12.920

11.904

11.259

87%

95%

5.424

2.511

2.759

51%

110%

1.209.527

1.236.470

1.229.507

102%

99%

VV09b

0

0

0

0%

0%

VV09b

VV10

0

0

0

0%

0%

VV10

1.151.183

1.143.236

1.151.699

100%

101%

Totaal

Menzis

Totaal


47

Bijlage 4: Capaciteitsprognose Menzis Zorgkantoorregio’s 2015

Profiel 2: lichte Somatische zorgvraag

Profiel 3: gem. Somatische zorgvraag

Profiel 4: zware Somatische zorgvraag

Profiel 4: zware PG zorgvraag

V&V: Zorgplaatsen Intramurale zorg

V&V: Zorgplaatsen Verzorgingshuis zorg

V&V: Zorgplaatsen Somatische zorg

V&V: Zorgplaatsen PG zorg

Verschil aanbod-vraag Intramuraal zorg totaal

Verschil aanbod-vraag Somatische zorg

Verschil aanbod-vraag PG zorg

4.455

329

308

173

140

263

212

11

40

-50

-162

-100

484

Arnhem

17.587

1.305

1.230

706

566

1.640

912

269

459

369

-437

-107

1.961

Barneveld

7.076

527

494

266

219

472

271

60

141

-13

-206

-78

756

Berkelland

7.925

569

526

286

235

378

275

25

78

-143

-261

-157

810

Bronckhorst

6.909

523

487

291

236

308

233

12

63

-219

-279

-173

812

Doesburg

2.110

146

132

70

58

87

63

0

24

-41

-70

-34

200

Doetinchem

8.801

656

614

344

282

592

267

135

190

-34

-209

-92

973

3.153

229

210

107

91

50

0

25

25

-148

-82

-66

320

15.472

1.187

1.118

619

510

1.089

697

132

260

-40

-487

-250

1.760

Lingewaard

7.018

480

443

228

185

359

186

85

88

-54

-143

-97

646

Montferland

6.227

455

425

225

183

194

119

8

67

-214

-217

-116

632

Oost Gelre

4.755

353

329

181

148

313

143

50

120

-15

-131

-28

511

Oude IJsselstreek

6.887

513

483

266

214

648

267

128

253

168

-138

39

738

Overbetuwe

6.631

448

410

200

164

270

211

30

29

-94

-170

-135

574

Renkum

6.443

532

501

328

265

771

546

60

165

178

-268

-100

903

Rheden

8.764

730

701

408

334

1.095

565

238

292

352

-170

-42

1.140

Rijnwaarden

1.726

124

115

63

50

184

98

36

50

71

-27

0

176

343

26

23

14

12

0

0

0

0

-26

-14

-12

42

Scherpenzeel

1.419

108

101

59

47

83

59

9

15

-23

-50

-32

161

Wageningen

4.765

384

369

227

179

555

281

95

179

150

-132

0

613

Westervoort

2.043

134

120

58

49

68

32

0

36

-39

-58

-13

174

Winterswijk

4.884

375

355

205

165

461

259

90

112

90

-115

-53

569

Zevenaar

6.073

427

396

201

166

315

46

142

127

-52

-59

-39

574

141.466

10.560

9.890

5.525

4.498

10.195

5.742

1.640

2.813

173

-3.885

-1.685

15.529

Duiven Ede

Rozendaal

Totaal

Menzis


Dementerenden totaal

Profiel 1: nauwelijks tot geen zorgvraag

Aalten

Arnhem

48












2.201

176

169

102

80

219

80

105

34

37

3

-46

273

Bedum

1.779

127

116

70

58

94

74

0

20

-35

-70

-38

201

Bellingwedde

1.864

133

120

73

57

95

55

0

40

-35

-73

-17

198

De Marne

1.879

134

122

71

57

112

112

0

0

-16

-71

-57

198

Delfzijl

5.023

382

357

201

165

441

308

33

100

74

-168

-65

568

Eemsmond

2.762

200

181

106

87

227

211

8

8

34

-98

-79

300

Groningen

19.542

1.488

1.403

834

667

1.966

1.079

383

504

465

-451

-163

2.310

Grootegast

1.710

125

114

66

54

121

78

0

43

1

-66

-11

187

Haren

4.092

338

327

196

157

345

281

0

64

-8

-196

-93

534

Hoogezand-Sappemeer

6.039

448

419

229

186

302

242

30

30

-113

-199

-156

642

Leek

3.244

243

227

130

106

137

103

0

34

-98

-130

-72

364

Loppersum

1.685

119

108

67

53

139

139

0

0

19

-67

-53

183

Marum

1.467

102

93

53

42

87

87

0

0

-8

-53

-42

147

Menterwolde

1.817

118

104

58

46

55

55

0

0

-49

-58

-46

162

6.976

517

483

277

222

614

348

92

174

114

-185

-48

766

2.221

160

147

85

69

109

109

0

0

-45

-85

-69

237

Slochteren

2.304

157

143

80

64

140

140

0

0

-4

-80

-64

223

Stadskanaal

6.271

476

446

243

199

294

282

0

12

-148

-243

-187

683

Ten Boer

1.022

74

68

45

34

90

90

0

0

11

-45

-34

119

Veendam

4.631

347

325

193

155

374

167

94

113

26

-99

-41

532

Vlagtwedde

3.097

232

216

123

100

227

60

32

135

4

-91

35

344

Winsum

2.340

166

153

89

71

250

88

142

20

90

53

-51

246

Zuidhorn

2.805

193

179

100

78

381

141

132

108

203

32

30

271

86.771

6.455

6.020

3.491

2.807

6.819

4.329

1.051

1.439

519 -2.440

-1.367

9.688

Oldambt Pekela

Totaal

Menzis




Appingedam

Groningen

49












10.710

792

742

407

330

921

427

198

296

184

-209

-34

1.140

Borne

3.637

266

247

135

112

109

15

47

47

-139

-88

-65

387

Dinkelland

4.150

325

306

177

144

298

238

30

30

-23

-147

-114

495

Enschede

21.592

1.611

1.515

861

690

2.045

1.281

294

470

494

-567

-220

2.378

Haaksbergen

4.324

312

290

147

121

272

127

72

73

4

-75

-48

418

Hellendoorn

5.777

417

390

207

169

450

157

150

143

74

-57

-26

584

Hengelo

12.075

929

877

488

400

505

411

29

65

-384

-459

-335

1.379

Hof van Twente

6.766

511

480

267

217

581

242

129

210

97

-138

-7

744

Losser

3.999

283

258

137

113

224

80

70

74

-26

-67

-39

392

Oldenzaal

5.422

397

372

199

161

353

218

43

92

-8

-156

-69

557

Rijssen-Holten

5.264

407

382

224

183

381

272

31

78

-25

-193

-105

627

Tubbergen

2.881

220

204

116

95

150

81

37

32

-61

-79

-63

330

Twenterand

4.743

333

311

158

128

231

188

15

28

-55

-143

-100

447

Wierden

3.775

270

252

127

105

145

73

0

72

-87

-127

-33

363

95.115

7.073

6.626

3.650

2.968

6.665

3.810

1.145

1.710

45

-2.505

-1.258

10.241

taal

Menzis




Almelo

Twente

50

Bijlage 5: ingekochte extramurale zorg Menzis Zorgkantoren 2012

Verpleging

Productieafspraken

Realisatie

22.520

22.322

Arnhem

VP

Gespecialiseerde verpleging

Verpleging

369.337

342.504

Verpleging extra

43.689

72.219

Verpleging: AIV

13.751

16.623

449.297

453.668

20.651

20.209

302.225

297.295

Totaal Arnhem

Groningen

VP


Verpleging

Verpleging extra

24.167

33.296

Verpleging: AIV

3.923

3.472

350.966

354.272

22.824

23.079

260.811

244.837

Totaal Groningen

Twente

VP


Verpleging

Verpleging extra

33.753

49.944

Verpleging: AIV

2.620

3.637

320.008

321.497

1.120.271

1.129.437

Persoonlijke verzorging

Productieafspraken

Realisatie

2.569.176

2.462.579

369.049

479.278

257.274

262.972

3.195.499

3.204.829

1.729.190

1.687.832

Totaal Twente Eindtotaal

Arnhem

PV


Persoonlijke verzorging Extra

Persoonlijke verzorging speciaal

Totaal Arnhem Groningen

PV



183.805

244.474


167.730

163.038

Totaal Groningen

2.080.725

2.095.344

Twente

PV


1.814.488

1.727.546


287.319

379.364


205.065

210.234

2.306.872

2.317.144

7.583.096

7.617.317

Totaal Twente Eindtotaal

Menzis


51

Begeleiding groep

Productieafspraken

Realisatie

Arnhem

BGGRP

Dagactiviteit basis

296.501

297.858

Dagactiviteit PG

125.764

125.219

Dagactiviteit som. ondersteunend

59.110

59.622

Dagactiviteit ZG auditief licht

9.342

9.342

Dagactiviteit ZG visueel zwaar

12.276

12.501

Nachtverpleging

247

201

Nachtverzorging

284

284

Totaal Arnhem

503.524

505.027

Groningen BGGRP

Dagactiviteit basis

148.790

148.381

Dagactiviteit PG

62.596

62.756


24.071

23.075

Dagactiviteit-LZA

37.398

36.192

Totaal Groningen

272.855

270.404

Twente

BGGRP

Dagactiviteit basis

312.686

315.538

Dagactiviteit LG zwaar

1.010

1.008

Dagactiviteit PG

91.342

90.199


55.411

55.813

Nachtverpleging

1

0

Totaal Twente

460.450

462.558

Eindtotaal

1.236.829

1.237.989

productieafspraken

realisatie

352.550

297.554

61.450

114.570

Begeleiding individueel Arnhem

BGIND

Begeleiding

Begeleiding Extra

Begeleiding speciaal 1 (nah)

1.293

1.154

Begeleiding speciaal 2 (auditief)

1.747

1.747

Gespecialiseerde begeleiding (psy)

10.314

10.399

Totaal Arnhem

427.354

425.424

Groningen BGIND

Begeleiding

252.660

249.818

Begeleiding Extra

19.159

22.122


3.324

3.853


12.883

12.327

288.026

288.120

229.179

209.812

31.859

51.314

2.307

2.313

18.169

20.648

Totaal Groningen

Twente

BGIND

Begeleiding

Begeleiding Extra



Totaal Twente

281.514

284.087

Eindtotaal

996.894

997.631

Menzis


52

Bijlage 6: Factsheet Kwaliteitsregister verpleegkundigen en verzorgenden Verzekeraars/Zorgkantoren vinden dat bij de levering van zorg voldoende gekwalificeerd personeel aanwezig moet zijn. Voor de intramurale zorg heeft ZN met de andere partijen in het Convenant Investering Langdurige Zorg23 afspraken

gemaakt over investeringen in voldoende en goed gekwalificeerd personeel. De middelen maken onderdeel uit van de

jaarlijkse inkoopsystematiek. Zorgverzekeraars maken met zorginstellingen afspraken, zodat de doelstellingen van het convenant worden gerealiseerd.

Verzekeraars hechten daarnaast belang aan een goede deskundigheidsborging van personeel, waaronder verpleegkundigen en verzorgenden. Verpleegkundigen en verzorgenden dienen op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen binnen hun eigen vak om kwalitatief goede en veilige zorg te leveren.

De V&VN heeft sinds 2008 een kwaliteitsregister voor verpleegkundigen en verzorgenden ingesteld. Hierin wordt vastgelegd wat een verpleegkundige of verzorgende doet aan deskundigheidsbevordering en wordt het mogelijk gemaakt

dat verpleegkundigen en verzorgenden op aantoonbare en transparante wijze hun deskundigheid op peil houden. Door

het kwaliteitsregister zijn landelijke normen vastgesteld voor het onderhouden van de deskundigheid van de individuele beroepsbeoefenaar in de verpleging/verzorging. Het register wordt door diverse partijen erkend zoals de IGZ. Kenmerken Kwaliteitsregister V&V24

Het Kwaliteitsregister V&V heeft de volgende kenmerken:

• Het Kwaliteitsregister V&V kent twee basisregisters: één voor verpleegkundigen en één voor verzorgenden.

Deze basisregisters sluiten aan op de eisen van de beroepsnorm deskundigheid verpleegkundigen c.q. verzorgenden.

c.q. in het bezit zijn van het vereiste diploma.

activiteiten er zijn gedaan.

• Van alle geregistreerde verpleegkundigen en verzorgenden is getoetst of zij staan ingeschreven in het BIG-register • Iedere geregistreerde administreert individueel in een online-portfolio welke deskundigheidsbevorderende

• Het portfolio is ingedeeld op basis van zorgvragergebonden, organisatiegebonden en professiegebonden activiteiten.

• Het portfolio maakt tevens onderscheid in deskundigheidsbevordering die respectievelijk geaccrediteerd, bewijsbaar

of vrij is.

psychiatrisch verpleegkundigen tot geriatrisch verzorgenden. Deze deskundigheidsgebieden sluiten aan op de eisen

• Het Kwaliteitsregister V&V bevat 44 specifieke deskundigheidsgebieden van ambulanceverpleegkundigen,

die door de beroepsgroep worden gesteld aan de deskundigheid op specifieke terreinen van de beroepsuitoefening.

• Het Kwaliteitsregister V&V hanteert een herregistratieperiode van vijf jaar. Dit betekent dat een verpleegkundige

of verzorgende na vijf jaar moet hebben voldaan aan de eisen van de beroepsnorm deskundigheid, alvorens zij een nieuwe registratieperiode van vijf jaar kan beginnen.

• Een geregistreerde verpleegkundige of verzorgende kan de leidinggevende toestemming geven het portfolio in te zien. • Het portfolio is onafhankelijk van de werkomgeving. Ook bij verandering van werkgever kan de verpleegkundige het

portfolio continueren.

informatie is openbaar:

• Aard van het basisregister (verpleegkundigen of verzorgenden)

• Het Kwaliteitsregister V&V is een transparant systeem dat publiekelijk kan worden geraadpleegd. De volgende

• Naam van de geregistreerde

• Datum van (her)registratie in het basisregister • Registratie in een deskundigheidsgebied

• Datum van (her)registratie in het deskundigheidsgebied • Registratie als voorschrijvend verpleegkundige

• Datum van (her)registratie als voorschrijvend verpleegkundige • Eerdere (her)registraties op deze onderdelen

• Iedere burger kan het Kwaliteitsregister V&V raadplegen om te zien of een beroepsbeoefenaar haar

voorschrijfdeskundigheid volgens de normen van de beroepsgroep onderhoudt.

23 Convenant Investeringen Langdurige Zorg 2011-2015 24 Bron: Landelijke Beroepsnorm Deskundigheidsbevordering verpleegkundigen & verzorgenden – versie november 2011 Menzis


53

• Het Kwaliteitsregister V&V bevat een catalogus met ruim 6.000 geaccrediteerde vormen van

• Accreditatie wordt verleend door een onafhankelijke accreditatiecommissie.

• Het Kwaliteitsregister V&V kan gekoppeld worden aan externe systemen voor registratie van deskundigheid.

deskundigheidsbevordering.

• Jaarlijks wordt de kwaliteit van de scholing in de catalogus steekproefsgewijs gecontroleerd.

Dit voorkomt dat veel tijd verloren gaat aan dubbele administratie.

Menzis steunt de ontwikkeling van het kwaliteitsregister en wil het gebruik van het kwaliteitsregister stimuleren door in de zorginkoop:

• afspraken te maken over deelname; • deelname te belonen;

• t.z.t. deelname aan het kwaliteitsregister verplicht te stellen.

Menzis


54

Bijlage 7: Ketenzorg Dementie Notitie Casemanagement Dementie (CMD) Inleiding

Voor de samenhang van dementiezorg is het onderwerp „casemanagement” van belang. De complexiteit van de problematiek van dementie is een gevolg van de aard van het ziektebeeld, comorbiditeit en sociale omstandigheden. Omdat

deze complexiteit zich tijdens het dementeringsproces steeds verder ontwikkelt, is het raadzaam dat er voor de klant en voor diens naasten een centrale zorgverlener beschikbaar is, die de rol van casemanager kan vervullen.

Er is in het Landelijke Dementieprogramma inmiddels consensus dat de invulling van deze rol cruciaal is voor integrale, goede dementiezorg. Het gebrek aan samenhang en afstemming dat kenmerkend is voor de dementiezorg wordt voor

een belangrijk deel opgelost omdat casemanagement per definitie juist bedoeld is om continuïteit en samenhang vanuit het perspectief van de klant aan te brengen. Tevens is het van belang dat deze rol van meet af aan, d.w.z. vanaf het mo-

ment van de diagnose, wordt opgepakt, of zelfs daarvoor, omdat de diagnose dementie vaak helemaal niet wordt gesteld. De aard, inhoud en intensiteit van casemanagement verschuiven gedurende het ziekteproces. En niet iedereen met

dementie zal gedurende het hele ziektetraject van een casemanager gebruik (willen) maken. Casemanagement kan op verschillende manieren worden ingevuld. In de praktijk worden ook verschillende termen gehanteerd: casemanagers,

dementieconsulenten, zorgtrajectbegeleiders etc. Hier wordt volstaan met de term casemanager. Belangrijk is dat het

casemanagement is ingebed in de regionale zorgen ondersteuningsstructuur, zodat de casemanager een direct beroep kan doen op andere (lokale en wijk)zorgen hulpverleners (voor consultatie en afstemming). Wat wordt verstaan onder casemanagement?

“iemand die de klant en de mantelzorger(s) en/of familie altijd ondersteunt, informatie geeft, vanuit een onafhanke-

lijke rol de positie van de klant vertegenwoordigt en zorgt voor continuïteit in het totale zorgproces. De casemanager

maakt actief deel uit van het zorg-en dienstverleningsproces in en vanuit een zorgketen waarin signalering van teke-

nen van dementie, ziekte- en zorgdiagnostiek, behandeling, evaluatie, bijstellen/afstemmen van zorg en nazorg onderdeel uitmaken.

Vanuit de ervaringen in het LDP (Landelijk Dementie Programma) en op basis van onderzoek moet casemanagement volgens het LDP-kernteam (Vilans, CBO en Alzheimer Nederland) in ieder geval voldoen aan de volgende drie voorwaarden: 1. Beschikbaarheid en inzet. Het LDP-expertteam stelt dat bij dementie diagnose en begeleiding altijd aan elkaar gekoppeld moeten zijn. Dit houdt in de praktijk in dat een vaste hulpverlener vanaf het moment van de diagnose (door de

huisarts gesteld) beschikbaar zou moeten zijn. Uiteraard beslist de klant zelf of hij er (nu of later) gebruik van maakt. In

voorkomende gevallen is denkbaar dat de casemanager op verzoek van de huisarts wordt ingeschakeld in een eerder sta-

dium (bij het niet-pluis-gevoel). De beschikbaarheid van de casemanager eindigt bij opname in een intramurale instelling (of overlijden in de thuissituatie).

Gemiddeld gaat het hier over een periode van ongeveer 6 jaar waarbinnen soms stevige inzet van de casemanager nodig

is, maar er ook perioden zijn waarin bijvoorbeeld een keer per drie maanden telefonisch contact voldoende is. Casemanager en klantsysteem bepalen dit in onderling overleg. Bovendien zal niet elke dementerende gebruik (willen) maken van de diensten van een casemanager, bijvoorbeeld omdat daar de voordelen niet van worden ingezien. Uit onderzoek naar

casemanagementprojecten in Nederland (Ligthart 2006) blijkt dat een caseload van 50 klantsystemen per 1 FTE casemanager als een redelijk en haalbaar aantal wordt beschouwd.

2. Takenpakket. Casemanagement bij dementie is meer dan een ‘regel- of verwijsfunctie’, het gaat ook om laagdrempelige ondersteuning en begeleiding aan/van het klantsysteem. Tot de taken van de casemanager behoren tenminste zorgdiag-

nostiek, het cyclisch coördineren (signaleren, regelen, indiceren (sips), uitvoeren, evalueren en bijstellen) van de totale zorg

en behandeling, het bieden van psychosociale systeembegeleiding (informatie, psycho-educatie, familiegesprekken, rouwverwerking), het bieden van praktische ondersteuning (o.a. zorgbemiddeling) en therapeutische behandelingen (cognitief

en gedragsmatig). Eventueel kunnen, bijvoorbeeld op verzoek van de huisarts, ook taken als preventie en vroegsignalering, Menzis


55

crisishulp en het bieden van nazorg na opname of overlijden deel uitmaken van het takenpakket. Ook taken gerelateerd aan wonen en welzijn horen bij de casemanager.

3. Functievereisten. Casemanagement wordt uitgevoerd door hulpverleners met minimaal HBO-niveau, met een ruime ervaring in de zorgsector en met als aandachtsgebied psychogeriatrie. Meer specifiek zijn de functievereisten als volgt: • opleiding HBO-niveau, bijvoorbeeld SPV/MGZ/MW of HBO-V met ervaring

• kennis van en ervaring met dementie- en mantelzorgproblematiek (sociaal psychiatrische deskundigheden,

interventiemethodieken ter ondersteuning van het klantsysteem)

• bekendheid met de onderdelen van het geriatrische netwerk

• affiniteit met de doelgroep en de juiste mix tussen betrokkenheid en afstand bewaren

• kunnen omgaan met belangentegenstellingen zowel binnen het klantsysteem als tussen het klantsysteem en derden • goede communicatieve vaardigheden: past de stijl aan aan diverse betrokken partijen, zoekt actief naar inzichten

en perceptie van diverse betrokken partijen, past efficiënte vraagtechnieken toe, heeft goede luistervaardigheden, antwoordt effectief en checkt of de boodschap begrepen is

• bezit coachings- en adviesvaardigheden

• in staat zijn om een netwerk in het werkgebied te ontwikkelen en hierbinnen samen te werken met andere

hulpverleners en disciplines

• beschikken over organisatorische en sociale vaardigheden

• kennis van samenhang tussen individu – werk – omgeving (person – environment – occupation)

• kennis van alle relevante, sociale wetgeving, wetgeving rond ziekte en reïntegratie, arbeidswetgeving en de betrokken

instanties, diensten.

Aanvullend aan deze eisen hebben we in dialoog met de projectleiders Ketenzorg Dementie de volgende specificaties opgesteld voor casemanagement dementie:

• Minimaal 16 uur per week beschikbaar voor CMD

• Instroommoment ook voor de diagnose bij vermoeden van dementie

• Uitvoering als aparte functie, of als onderdeel (rol) binnen een andere functie (met name wijkverpleegkundige) • Specifieke opleiding voor casemanagement

• Afspraken met andere casemanagers in de keten over beschikbaarheid en bereikbaarheid

• Bij een caseload van 50 tot 60 klanten moet, met de beschikbare middelen uit de AWBZ, een dekkingsgraad van

ongeveer 20 % van het aantal thuiswonende mensen met dementie in de regio haalbaar zijn

• Einde bij overlijden of opname verpleeghuis

• Tweemaal per jaar rapportage aan de huisarts Uitvoering als aparte functie of als rol

Een veelbesproken onderwerp binnen de ketens is de vraag of CMD als aparte functie moet worden uitgevoerd, of dat

dit ook kan als een rol, als onderdeel van een bepaalde functie, met name de functie van wijkverpleegkundige. Wij heb-

ben daar geen standpunt over ingenomen, het mag allebei. Onderstaand zijn een aantal argumenten genoemd voor de twee opties.

Menzis


56

Casemanager als functie

Casemanager als rol

CMD vereist aparte kennis, vaardigheden, attitude en affiniteit; dat doe je er zo niet even bij

Door in de specificaties eisen te stellen aan opleiding en vaardigheden borg je voldoende deskundigheid

De casemanager behoort een onafhankelijke positie in te kunnen nemen, rol van CMD kan conflicteren met rol van wijkverpleegkundige

De CMD uitgevoerd als rol is beter in staat verbindingen te leggen met andere partijen omdat hij daar onderdeel van uitmaakt. Past beter in het model van integraal, wijkgericht werken

Veel personen met dementie hebben helemaal geen wijkverpleegkundige hulp omdat er geen verpleegtechnische handelingen nodig zijn

Mensen met dementie moeten niet met veel verschillende gezichten te maken krijgen, daarom is het beter wanneer de rol van casemanager is geïntegreerd in de functie van wijkverpleegkundige

CMD is geen declarabele prestatie. Bij een uitvoering als rol is het gevaar aanwezig dat deze rol ondersneeuwt als gevolg van de druk om declarabele uren (verpleging) te maken

Door in de specificaties eisen te stellen aan beschikbaarheid (16 uur per week) en door te laten registreren wat een CMD doet, borg je dat de wijkverpleegkundige voldoende toekomt aan haar rol van CMD

Alzheimer Nederland is voorstander van dit model

Een andere variant zou zijn wanneer CMD in de eerste stadia van dementie wordt uitgevoerd door een aparte functionaris, maar in het tussenstadium, wanneer vaak meer thuiszorg nodig is, als rol wordt uitgevoerd door de wijkverpleegkun-

dige, waarbij de functionaris CMD als deskundige beschikbaar blijft voor de wijkverpleegkundige. Uit onderzoek in de provincie Zeeland kwam naar voren dat bij dementie vaak in het vierde en vijfde jaar na diagnose thuiszorg wordt ingezet. Afstemming met huisartsen

Bij huisartsen bestaat een zekere angst dat de CMD een deel van het werk zal gaan doen, dat – naar de mening van de huisarts – toebehoort aan de huisarts of de POH. Zeker met de recente introductie van de M & I module Ouderenzorg zien de huisartsen voor zichzelf/de POH mogelijkheden om CMD aan te bieden. In de praktijk kan dit leiden tot koud-

watervrees, terwijl de bedoeling van CMD juist is om de afstemming met de huisarts te optimaliseren. Uit gesprekken

met hoofdaannemers/projectleiders van de Ketenzorg Dementie blijkt wel dat huisartsen steeds beter de meerwaarde

van samenwerking gaan inzien. Door de CMD’s worden huisartsen minder belast met de vaak intensieve zorg voor deze patiënten. Huisartsen hebben wel behoefte aan voldoende terugkoppeling door de CMD’s. daarom hebben we in onze specificaties opgenomen dat de CMD minimaal 2 keer per jaar een terugkoppeling geeft aan de huisarts.

Conclusie was wel dat, omdat vanuit de huidige financiering “slechts” 20 % kan worden bediend, er voldoende te doen

blijft voor huisartsen/POH. Het is zaak dat huisartsen en CMD’s in de praktijk goed leren samenwerken. Gelukkig krijgen we daar ook voldoende signalen over (vanuit de kant van de AWBZ). Kosten en Financiering

De kosten van de casemanager worden nu door ons gefinancierd met een opslag op het tarief voor extramurale en intramurale zorg in de AWBZ. Daarnaast vindt op sommige plaatsen financiering plaats d.m.v. de Zorgverzekeringswet (GGZ). Dit is met name het geval in Groningen, waar ca. 30 fte CMD op deze manier wordt gefinancierd.

De kosten voor een CMD zijn door ons oorspronkelijk geraamd op zo’n € 60.000,- per jaar. Bij een caseload van 50 to 60 klanten betekent dat dus € 1.000,- tot € 1.200,- per klant per jaar.

Per zorgaanbieder kunnen deze kosten wel verschillen omdat de inschaling kan plaatsvinden in FWG-45 (inschaling van een wijkverpleegkundige) maar soms ook FWG-50.

Uitgaande van de tarieven die wij doorgaans betalen voor extramurale verpleging (ca. € 65,- per uur) en van een declarabele tijd op jaarbasis van 50 % á 55 % van 1.600 uur voor een fte, komen we uit op zo’n

€ 52.000,- tot € 57.000,- op jaarbasis. De oorspronkelijke raming van € 60.000,- lijkt daarmee te hoog.

Menzis


57

Visie Menzis

Vanuit de ketens worden veel vragen gesteld over de financiering van CMD op langere termijn, er bestaat angst dat de financiering voor CMD na 1 of 2 jaar zal verdwijnen. Vanuit Menzis hanteren wij het standpunt dat wij, zolang wij ver-

antwoordelijkheid dragen voor de doelgroep, financiële middelen beschikbaar zullen stellen voor financiering van CMD.

Wanneer onderdelen van de AWBZ worden overgeheveld naar de Wmo (functie Begeleiding) kunnen de middelen die wij beschikbaar stellen wel afnemen. Op langere termijn zullen wij ook de resultaten laten meewegen van de uitkomsten

van effectiviteitstudies naar CMD. Die berekeningen wijzen uit dat inzet van een CMD per klant zou leiden tot een kos-

tendaling van € 225.000,- naar € 207.000,- gemeten over een tijdvak van 7,5 jaar (dat is de gemiddelde levensverwachting na diagnose dementie). Deze kostendaling ontstaat doordat per jaar ingezet CMD de opname in een verpleeg- of verzorgingshuis met een maand uitgesteld zou kunnen worden.

De dementieketens laten zelf ook onderzoek uitvoeren onder klanten naar de ervaringen met casemanagement. Deze onderzoeken worden ook wel uitgevoerd door de regionale Alzheimerorganisaties.

Alzheimer Nederland voert bij VWS een lobby om een reguliere betaaltitel voor CMD te realiseren. Vanuit de Zorgverzekeringswet worden naast financiering vanuit de GGZ ook andere prestaties gefinancierd die overeenkomsten vertonen met casemanagement dementie. In dat verband kan worden genoemd de M & I module kwetsbare Ouderen. Het is dus zaak om de inkoopvoorwaarden van deze prestaties goed op elkaar te laten aansluiten. Registratie

In onze specificaties is vastgelegd dat de CMD’s een aantal zaken moeten vastleggen, waardoor duidelijk wordt hoeveel

klanten CMD ontvangen, hoeveel contact zij hebben met de klanten en wat voor contacten dat zijn (huisbezoek, telefooncontact, mail of anders). Op die manier kan een vorm van productierealisatiecijfers worden verkregen.

Wij hebben onlangs met een aantal ketens gesproken over de mogelijkheid om voor alle ketens in het Menzis-werkgebied een bepaald registratiesysteem aan te schaffen (Dementie-D) of dat we werken met registratiesystemen die inmiddels

door de ketens zelf zijn ontwikkeld (Excel, Sharepoint. Van belang daarbij zal ook zijn of te verwachten valt dat de registratie-eisen of –behoeften in de komende jaren zullen wijzigen, bijvoorbeeld als gevolg van stelselwijzigingen en/of landelijk

gestelde eisen (wanneer CMD een betaaltitel krijgt) of vanuit ontwikkelingen Menzis (Zorgdomein). Bij veel onzekerheden lijkt het verstandiger om te kiezen voor een low-profile registratiesysteem op basis van generieke programma’s in plaats van een kant en klaar pakket.

Menzis


58

Taken van de CMD in de verschillende stadia van dementie

Diagnose fase & 1e Behandelfase

Vervolg behandelfase, start begeleidingsfase

Begeleidingsfase chronisch

Casemanager begeleidt probleemvelden LDP Bv • Niet pluis, • Toeleiding naar 1e diagnostiek en diagnose, • Om leren gaan met frustratie, onmacht en verlies (kopgroep opvang), • Realiseren van laagdrempelige, concrete, efficiënte zorgverlening aan buurtbewoners met problemen

Casemanager begeleidt probleemvelden LDP Bv • in een vroeg stadium signaleren van problemen zodat verergering voorkomen kan worden. • vaststellen, coördineren, regisseren en toeleiden van noodzakelijke hulp en (mantel)zorg • voorlichting medicatie

CM SPV/Behandelaar: gericht op behandeling en veranderen, aanleren van nieuw gedrag

CM: SPV/WV/MW gericht op behoud bestaand gedrag

Casemanager begeleidt probleemvelden LDP Bv • Begeleiden kwaliteit van leven, gezondheid, welzijn, de zelfredzaamheid van cliënt en mantelzorgers in kwetsbare positie • indiceren, organiseren en leveren van AWBZ gefinancierde zorg • contacten onderhouden met huisarts, etc • regelen en organiseren domotica, hulpmiddelen, • begeleiding medicatie en voeding

CM: WV gericht op behoud bestaand gedrag en verslechtering van situatie

Begeleidingsfase en overname chronisch Casemanager begeleidt probleemvelden LDP Bv • Begeleiden en overname taken op zorg, welzijn, en zelfredzaamheid van cliënt en mantelzorgers • indiceren, organiseren en leveren van AWBZ gefinancierde zorg • contacten onderhouden met huisarts, etc • regelen en organiseren domotica, hulpmiddelen, • overname medicatie en voeding • begeleiding evt (pre) terminale zorg

Overdracht intramuraal / overlijden Casemanager begeleidt probleemvelden LDP Bv • Begeleiden en overname taken op zorg, welzijn, en zelfredzaamheid van cliënt en mantelzorgers in terminale fase • contacten onderhouden met huisarts, etc • regelen indicatie en overdracht intramuraal

CM: WV gericht op zorg verslechtering van situatie

CM: WV gericht op zorg / verslechtering van situatie

Financiering:

Zorgverzekeringswet

Menzis

ZVW / AWBZ

AWBZ / WMO (ZVW)

AWBZ / WMO (ZVW)


AWBZ / WMO (ZVW)

59

Lijst van afkortingen AWBZ

AZR BBP BGI

BHI

BGG BHG CBS

CIZ

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten AWBZ brede zorgregistratie Bruto binnenlands product Begeleiding individueel Begeleiding

Behandeling individueel Behandeling groep

Centraal bureau voor de Statistiek Centrum Indicatiestelling Zorg

CVZ

CQ EU

IGZ GZ GGZ

GVK

KVD MSVT NHC NZa

PGB PV

College voor zorgverzekeringen Consumer Quality Europese Unie

Inspectie voor de Gezondheidszorg Gehandicaptenzorg

Geestelijke gezondheidszorg Geld Volgt Klant aanbieder Kortdurende verblijf

Medisch specialistische verpleging thuis Normatieve huisvestingscomponent Nederlandse Zorgautoriteit Persoonsgebonden Budget Persoonlijke verzorging

SES

SCP SIP VB

VP V&V/VV

VV1

Sociaal economische status

Sociaal Cultureel Planbureau

Standaard Indicatie Protocollen Verblijf

Verpleging

Verpleging & Verzorging

Beschut wonen met enige begeleiding

VV2

Beschut wonen met begeleiding en verzorging

VV3

Beschut wonen met begeleiding en intensieve verzorging

VV4

Beschut wonen met intensieve begeleiding en uitgebreide verzorging

VV5

Beschermd wonen met intensieve dementiezorg

VV6

Beschermd wonen met intensieve verzorging en verpleging

VV7 Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op begeleiding

VV8 Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op verzorging/verpleging VV9A

Geriatrische revalidatiezorg

VV10

Beschermd verblijf met intensieve palliatief-terminale zorg

VV9B

VOV VPT

VWS Wmo ZN

Zvw ZZP

ZZP-ers

Menzis

Herstelgerichte behandeling met verpleging en verzorging Verpleegkundig, opvoedkundig en verzorgend personeel Volledig Pakket Thuis

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet maatschappelijke ondersteuning Zorgverzekeraars Nederland Zorgverzekeringswet Zorgzwaartepakket

Zelfstandige zonder Personeel


60

Menzis


Stichting Zorgkantoor Menzis, KvK nr. 05082941

Menzis Zorgkantoor Postbus 477 7500 AL Enschede www.menziszorgkantoren.nl

61

AWBZ-zorg 2014: Verpleging en Verzorging. Menzis Zorgkantoor, Inkoop Langdurige zorg. Sectoraal inkoopplan AWBZ 2014 V&V

Recommend Documents