augustus 2015

de heemkakel

46 jaargang, nr. 10 juli/augustus 2015

De Heemkakel is een zelfstandig onderdeel van de Alg. Vereniging voor Dorpsbelangen Aduard, de inhoud van elke uitgave wordt uitsluitend bepaald door de redactie van de Heemkakel. Redactie: L.H. Datema, E. Dijk-Wekema, N. Geluk, E. Zwiggelaar Redactieadres Burg. Seinenstraat 21 9831 PT Aduard email: [email protected] De Heemkakel Penningmeester H. Berrelkamp Heereweg 14, 9831 PB Aduard email: [email protected]

Inhoud De laatste.... ........................................ 3 Kakeltjes.............................................. 5 Uit de oude doos, .............................. 7 Uitgekakeld......................................... 9 Lezersreactie uit Lelystad.................. 9 Buurtwerk Aduard........................... 10 20 jaar raadsverslagen .................... 13 Het wonderlijke van Aduard.......... 16 Nieuws van Dorpsbelangen............ 19 Verslag Nieuwe Wonder.................. 25

ING: NL72INGB0002257660 RABO: NL41RABO0318239051

Schuurverkoop in Den Ham ......... 29

Bezorgingsgebied - De voormalige gemeente Aduard - Abonnement buiten het bezorgingsgebied € 24 per jaar

Agenda half juli / augustus 2015.... 32

Kosten advertenties: op aanvraag, of zie website www.heemkakel.nl. Verschijnt 10 - 12 keer per jaar: oplage ca. 1300 stuks. .  De redactie behoudt zich het recht voor artikelen, berichten enz. in te korten of niet te plaatsen. . Ingezonden brieven vallen niet onder verantwoordelijkheid van de redactie. . Aankondigingen en advertenties worden in rekening gebracht . Verslagen worden gratis geplaatst. . Heeft u vragen of klachten over de bezorging van de Heemkakel? Meld dit dan schriftelijk/per mail aan de redactie.

Geslaagden........................................ 30 Aduard op stelten............................. 33 Zorg en Welzijn................................ 34 Meditatie........................................... 37 Kerkdiensten.................................... 39 Uitnodiging Interkerkelijke dienst .40 Juliana in Den Ham ........................ 40 Afscheid............................................ 41 Burendag 26 september .................. 41 Multiple Sclerose.............................. 42 Nieuwe Wonder van Aduard ......... 42 Fotowedstrijd van SOGK................ 43 Oplossing puzzel juni...................... 43 Puzzel................................................ 44

De laatste.... Al 46 jaren verschijnt de Heemkakel als een gratis maandblad voor alle inwoners van de (voormalige) gemeente Aduard. Nu de laatste Heemkakel in de maak is pak ik uit het archief het eerste exemplaar, een bruine omslag en 20 pagina’s dik. Het is echt een kijkje in het verleden, toen er in Aduard nog een gemeentehuis, een postkantoor en drie banken bestonden. Van de toenmalige adverteerders bestaat er nog één maar deze is niet meer gevestigd in Aduard. De telefoonnummers hebben slechts 6 cijfers en in heel Aduard zijn maar 400 telefoonnummers beschikbaar. De jeugd is aan het tentenbouwen en aan het straattekenen en voor de officiële opening van het dorpshuis wordt een optocht met versierde wagens georganiseerd. In de rubriek “uit de oude doos” (elders in dit blad) is te lezen hoe de Heemkakel aan zijn/haar naam komt en wat de doelstellingen zijn. Aan de ene kant een platform bieden voor diegenen die een (vermeende) misstand aan de kaak willen stellen en aan de andere kant de mogelijkheid bieden aan verenigingen, om iedereen in kennis te stellen van hun activiteiten. Van deze mogelijkheden hebben velen in de afgelopen 46 jaren gebruikt gemaakt, maar.... tijden veranderen. Naast de maandelijkse Heemkakel verschijnen wekelijks diverse regionale kranten die veelal actueler op het nieuws zitten. Qua berichtgeving worden deze weer voorbijgestreefd door door dagelijks onderhouden websites, blogs of meldingen op Twitter a la minute. Gemeente, verenigingen, scholen en de meeste ondernemers hebben hun eigen website met daarop hun eigen nieuws. Het animo om nieuws, mededelingen of advertenties te plaatsen in een locale dorpskrant is grotendeels verdwenen. Je zou kunnen zeggen dat de doelstellingen van de Heemkakel nu ook gerealiseerd worden door andere media. Waar onze redactie stopt, bij gebrek aan nieuwe redactieleden, gaan andere redacteurs gelukkig verder. Ik wil mijn dank uitspreken aan alle redactieleden, columnisten, drukkers, rapers, nieters en andere vrijwilligers die 46 jaargangen Heemkakel mogelijk hebben gemaakt. Natuurlijk ook een dankjewel aan alle adverteerders die door hun financiële ondersteuning het mogelijk hebben gemaakt dat de Heemkakel zelfstandig kon functioneren en al die jaren gratis bij u in de brievenbus kwam. Tot slot ook u bedankt, de trouwe lezer die bij tijd en wijle zelf in de pen klom, de puzzelaars, de tekenaars. Ik wens u veel leesplezier met deze laatste Heemkakel. Namens de redactie E.Z. Ps. Met de buurthuiskamer is en wordt overlegd om een maandelijkse nieuwsbrief op te starten die op verschillende afhaalpunten te verkrijgen zal zijn. Op deze manier zal er toch nog een kleine nieuwsvoorziening speciaal gericht op Aduard e.o. zijn en blijft de printer van de Heemkakel zijn goede werk voortzetten. 3

Spar De Groot Burg. Seinenstraat 32 9831 PW Aduard Tel: 050 403 1759 Email: [email protected]

www.spardegroot.nl

                                                                                                       Sacha de Ven Handboekbinder Aduard cursussen

workshops reparaties gedenkboeken www.sachadeven.nl 050 3126995

Kakeltjes ◆◆ Waren ze in Den Ham zo ondersteboven van hun Galliërfeest op 20 juni, dat ze het bord met de aankondiging op de kop hingen aan de Friesestraatweg? ◆◆ In de maand juli kon je weer een workshop schilderen met acrylverf volgen bij Joke v.d. Vegt in Den Horn. ◆◆ Op 6 juni was er een schuurverkoop in Den Ham en op 20 juni in Aduard. Vele inwoners deden hier aan mee en er was een druk handelsverkeer. ◆◆ Bij kruidenkwekerij “Kleine Meeden” in Den Horn waren er op 29, 30 en 31 mei de Groe(n)tjesdagen. Verschillende groenten, waaronder vele minisoorten, werden er te koop aangeboden. ◆◆ Voor de eerste keer werd er in Den Horn een minifeestweek georganiseerd. Kinderen konden hutten bouwen, de brandweer gaf een demonstratie en plaatselijke talenten lieten zien wat ze in huis hadden. ◆◆ Het tegeltableau dat de oude, inmiddels gesloopte, huizen aan de Albert Harkemaweg sierde, is 5 juni herplaatst in de nieuwe huurwoningen. Het tableau herinnert aan het 1000-woningen plan (bedacht door oud verzetsman en toenmalig burgemeester van Ulrum – H.Ottevanger), om de enorme woningnood na de tweede wereldoorlog gedeeltelijk op te lossen. Iedere gemeente die aan dit plan mee deed, kreeg dit ingemetselde tableau, waarop wapens stonden van alle deelnemende gemeenten. Het herinnert nu niet alleen aan het 1000-woningenplan, maar ook aan de nieuwbouwwoningen uit 2015. ◆◆ Volgens een artikel in de Streekkrant van 23 juni heeft de gemeente Zuidhorn de wind in de zeilen. De veiligste gemeente van Nederland en een gunstige positie qua levendige dorpskernen, waar de gemeenschapszin groot is. Dit kan leiden tot bijzondere woonvormen, zoals een Scandinavisch Dorp in Aduard. Maar zoals een echte Groninger zegt: eerst zien, dan geloven. ◆◆ Op 20 juni hield zorgboerderij Hoeve Paradij haar jaarlijkse open dag. Vele bezoekers kwamen er weer een kijkje nemen. ◆◆ Ook op 20 juni was er een fietstocht rond het oude Hooge-en Lagemeeden. Tot 1300 n.chr. was dit gebied onbedijkt, maar de monniken van het klooster Aduard begonnen met inpolderen. Zo ontstonden de latere Dorpsstraat, werd er turf gestoken op Lagemeeden en kwamen de waddenslenken op Hoogemeeden droog te liggen. Veel sporen zijn er nog steeds te zien. >>> 5

◆◆ Voor het Dorpshuis in Den Horn hield de christelijke muziekvereniging Juliana een openluchtconcert. Ook het opleidingsorkest Juliette kwam in actie. ◆◆ Het jaarlijkse openluchtconcert van CMV Juliana op 2 juli in Aduard kreeg een bijzondere toegift. Namens de Rabobank kwamen twee dames een cheque uitreiken van het coöperatiefonds van de bank ter waarde van 5000 euro voor de aanschaf van nieuwe instrumenten. Juliana was in april ook al Nederlands kampioen geworden in de 5e divisie. ◆◆ Tot nu toe een goed jaar voor de muziekliefhebbers. ◆◆ Onlangs kreeg iedere inwoner van Aduard de dorpsvisie van Dorpsbelangen in de bus. De gemeente en de provincie hebben toegezegd hun steun aan te bieden om de plannen te kunnen realiseren. ◆◆ Op de laatste raadsvergadering voor het zomerreces werd Lammert Datema nog in het zonnetje gezet. Meer dan 20 jaar was hij de vaste verslaggever voor de Heemkakel van de raadsvergadering. Van de burgemeester ontving hij veel dank en bloemen.

Uit de oude doos, Heemkakel 1e jaargang nr.1, september 1969 “Toevallig kwam het gesprek op Kaakheem, het plein waar vroeger personen, die iets hadden misdreven, aan de kaak werden gesteld. En zo onstond ineens als variant daarop “DE HEEMKAKEL”. Degene, die meent dat er in onze gemeente een of andere misstand bestaat, kan dit in de Heemkakel aan de orde stellen. ....Als een kip een ei heeft gelegd, begint zij te kakelen om haar omgeving van dit feit op de hoogte te stellen. Op dezelfde manier wil de Heemkakel de verenigingen in de gelegenheid stellen de bewoners van onze gemeente in kennis te stellen van haar aktiviteiten.” Te huur:

“oud Hollandse spelletjes” A. Buursema Westersingel 31, Aduard Tel. 050 4031 456

7

Uitgekakeld Na 5 jaar de Kakeltjes te hebben verzorgd, komt er nu een einde aan. Als opvolger van de rubrieken “Uit de eendenvijver”en “Bij ons in Aduard” berichtten de “Kakeltjes” over het kleine, opmerkelijke nieuws uit Aduard, Den Ham en Den Horn. Het ‘Dagblad’, de bokkebladen en ander leesvoer uitpluizen en het luisteren en kijken naar RTV Noord zorgden voor een deel van de nieuwsgaring. Ook de digitale weg werd de laatste jaren steeds belangrijker (Dank voor uw e-mails!). Maar deze rubriek had echter nooit kunnen bestaan zonder de ‘groentebakker’, de Spar, de slager, de benzinepomp, de wachtkamer van dokter Wierda en de ‘gymzaal’ van FysioPlus. Een taak voor mij was dan wel, om het objectieve van het subjectieve te scheiden. Ik zal de Heemkakel erg missen. Ruim tien jaar heb ik met veel plezier in de redactie gezeten. Nu ben ik ‘uitgekakeld’, maar ik moet denk ik nog wel even afkicken van het ‘oren spitsen’ bij de lokale middenstand. Eppie Dijk-Wekema

Lezersreactie uit Lelystad: De Heemkakel stopt! Wat er al aan zat te komen, is werkelijkheid geworden. Ik moest aan mijn vader denken (J. Lalkens). Hij zat in het begin in de redactie en vond die tijd altijd erg leuk. Doordat hij steeds slechter ging zien, moest mijn vader er mee stoppen. Nu is er iets vergelijkbaars aan de hand. “Het licht gaat uit”. Jammer, ik heb ‘de Heemkakel’ altijd met veel interesse gelezen. Vooral de verhalen over personen uit vroegere tijden vond ik prachtig, van de dames Dijk. Ook het succes van “de Buurtkamer” had mijn aandacht, ‘mijn doelgroep’. En de puzzel natuurlijk. Wel eens moeilijk voor mij, als er teveel vragen over Aduard in stonden. Omdat ik geen computer heb is er weer een “stukje Aduard” weg. Gelukkig ben ik nog donateur van het museum, waar ik onlangs nog een interessante rondleiding heb gehad in de voormalige ziekenhuiszaal (Herv. kerk). De redactieleden wil ik hartelijk bedanken voor de vele uurtjes die zij aan de Heemkakel hebben besteed, om de lezers van nieuws te voorzien. Het ga u allen goed. Een vriendelijke groet van Riks Veninga-Lalkens

9

Nieuws van het Buurtwerk Aduard e.o. juli/aug Vervolg op de Heemkakel Net als u allen vinden wij het erg spijtig dat de Heemkakel, naar het zich laat aanzien, stopt. We hebben hierover contact gehad met de redactie, u leest hier elders in de Heemkakel meer over. Mannensoos Onze mannensoos is een schot in de roos. Bijna altijd volle bak. Prima koffie, goeie sfeer,wat wil je nog meer. Maar elders, zoals in Roden en Groningen noemen ze het “Herensociëteit”. Dat klinkt heel anders, maar komt natuurlijk op hetzelfde neer. Gewoon een groepje mannen, die regelmatig bij elkaar komen om even bij te kletsen. Shakespeare zei het al:” What’s in a name”. Dus houden we het in Auwerd maar gewoon op mannensoos. ‘s Maandagsmorgens om de 14 dagen van10.30 tot 11.30 in de Buurthuiskamer op 27 juli,10 en 24 augustus enz. Toegang gratis, koffie /thee € 0,50 Instuif, zo zou je het ook kunnen noemen.Wie kan, die komt.Geen enkele verplichting. Ben je verhinderd of heb je geen zin, dan sla je gewoon een keer over. Maar, dat komt niet veel voor. Wil je alleen eens komen kijken, geen enkel probleem. Iedereen is altijd welkom. Uitstapje Buurthuiskamer Op woensdag 22 juli ’s middags is er weer een Buurthuiskameruitstapje. We bezoeken het kerkje van Harkema/Den Ham. Misschien was u er al eens maar deze keer worden we ontvangen door Jan Meeuwsen. Na koffie met gebak krij10

gen we van hem een exclusieve rondleiding. Jan is vanaf het begin betrokken bij de plannen en heeft eraan meegebouwd. Wie het leuk vindt om op de fiets te gaan meldt zich om 14.00 uur bij de Buurthuiskamer. Wie met de auto wil, kan om 14.30 uur komen. Kosten € 6,00 pp, voor fietsers € 5,00. Opgeven is bij Janna Hamming, 050-4032055. Betalen is bij vertrek.

Bingo Op vrijdag 31 juli en vrijdag 28 augustus van 10.00 -12.00 uur is er weer Bingo in de Buurthuiskamer. Doet u mee? De opbrengst komt in ‘de pot’ van de Buurthuiskamer, dus als u meedoet dan helpt u mee de Buurthuiskamer in stand te houden. U bent van harte welkom! Toegang gratis, koffie /thee € 0,50. Verhalentafel: Bijzondere mensen Wat hébben we in juni weer een leuke ochtend gehad, toen “plat proat’n” het onderwerp was. Mooie verhalen en prachtige stukjes, voorgelezen in Westfries en Gronings. Op vrijdagmorgen 7 augustus 10.00 uur – 12.00 uur is er weer Verhalentafel. Deze keer gaan we het hebben over bijzondere mensen. Bijna iedereen heeft wel een herinnering aan een bijzonder mens, in komische zin of wegens dapperheid of doorzettingsvermogen. Een familielid of een dorpsgenoot of een gedenkwaardige ontmoeting met zomaar iemand. Uw verhaal is altijd welkom maar alleen komen luisteren kan zeker ook. Kom en geniet mee! Toegang gratis, koffie /thee € 0,50.

Creatieve Club Aduard Op maandag 17 augustus komt Ruurdtje Scheper in de Buurthuiskamer. Wat we gaan doen wordt later via de posters in het dorp bekend gemaakt. Het begint om 14.00 uur. Gered Gereedschap Op vrijdagochtend 21 augustus draait alles om gereedschap, een kostbaar bezit. Wat kun je gehecht zijn aan je zaag / tang / bankschroef / naaimachine / schaar en verder. Een goed stuk gereedschap gaat een leven lang mee! Johan Boonstra is vrijwilliger bij stichting Gered Gereedschap, waar ongebruikt gereedschap naar toe gaat. Hij vertelt wat zij zoal binnen krijgen en ermee doen. U kunt zelf uw favoriete stuk gereedschap meenemen en uitleggen waarom het zo mooi en handzaam is. Het is van 10.00 uur tot 12.00 uur. Toegang gratis, koffie /thee € 0,50. Uitleen hulpmiddelen De gratis uitleen van gebruikte hulpmiddelen loopt prima! De rolstoel wordt geregeld uitgeleend. Daarom hierbij het verzoek: wilt u eens uitkijken naar een tweede exemplaar? Het zou jammer zijn als we nee moeten verkopen als iemand

een rolstoel wil lenen.

Buurttafel Buurthuiskamer Iedere donderdag kunt u in de Buurthuiskamer gezellig eten met de buurt voor € 5,- per maaltijd. U kunt zich uiterlijk dinsdags opgeven bij Erna van der Hoek, 050-4031678. Buurthuiskamer Kloosterstraat 19 De koffie en thee staan klaar (bijdrage € 0,50 per kopje), op werkdagen tussen 10.00 - 12.00 uur, m.u.v. de Feestdagen. U kunt dan ook boeken of hulpmiddelen gratis lenen. De Buurthuiskamer is voor en door het dorp en wordt geheel gerund door vrijwilligers. Wilt u ook vrijwilliger worden? Dan kunt u Erna v.d. Hoek bellen: 050-4031678. Informatie over de Buurthuiskamer: Roelf Pijpker (voorzitter stichting Buurthuiskamer)06-81763972 of www.buurthuiskameraduard.nl / email [email protected] Loes Lestestuiver, Stichting Welzijn gemeente Zuidhorn, Buurthuiskamer, Kloosterstraat 19, Aduard. Telefoon 06 – 25475198 of 0594 – 504711, email [email protected]

11

20 jaar raadsverslagen - Een overpeinzing.

ALGEMENE VERENIGING VOOR DORPSBELANGEN ADUARD Zet zich in voor een leefbaar en levendig dorp. Lid worden kan vanaf 6 euro per jaar. Neem gerust contact op!

Voorzitter: W. Slagter 050 2802955

Secretaris: S. Lambeck, 050 3133811

Het was 1991, op de eerste dag van mijn (vervroegd) pensioen, dat mijn telefoon ging met het verzoek om mij aan vrijwilligerswerk te wijden. Het ene telefoontje kwam van de redactie van De Heemkakel van mevrouw Kuiper, redactielid vanaf de oprichting. Het andere telefoontje weet ik niet meer. Mevrouw Kuiper wist dat het mijn eerste dag was. De andere belster niet. Ik heb beide verzoeken afgewezen. Ik wou eerst wel eens ervaren wat het leven zonder betaald werk nu eigenlijk wel voorstelde. Maar in april 1992 ben ik toch maar aan een proefperiode als redactielid begonnen en na een paar maanden aan een definitieve. Allerlei taken kwamen op mijn pad, maar vooral de verslaggeving van officiële bijeenkomsten. Daar kwam de incidentele vervanging van de raadsverslaggeefster bij. Dat gebeurde steeds vaker, want het was zeker niet haar roeping om de toen nog meestal korte raadsvergaderingen bij te wonen. Dat was nog in de tijd van de eerste gemeenteraad na de fusie. De raadsleden waren nog meer dorpsgebonden dan partijgebonden. En niet elk schot was een eendvogel, zoals Groningers dat noemen. Maar soms kwam er wel eens een Franse eend naar beneden: een canard. Twee zijn me altijd bijgebleven. Het was in de tijd, dat er een proef liep met het gewogen afval. Na een jaar was er een ambtenaar van Rijkswaterstaat uitgenodigd voor een commissievergadering: Of er ook meer zwerfvuil langs de wegen lag, dan voordat

er per kg betaald moest worden. De ambtenaar deed de historische uitspraak: “Er is niet geconstateerd dat er meer zwerfafval langs de rijkswegen in de gemeente Zuidhorn ligt dan voorheen”. Ik dacht: “Dank je de koekoek. Als je er geen onderzoek naar doet, kun je ook niets constateren”. Maar zo simpel lag het niet. Hij had werkelijk elke vierkante meter van de Rijkswegbermen in de gemeente Zuidhorn met loep en pincet onderzocht. Ik draaide me om naar de toenmalige gemeentesecretaris, die vlak achter me zat op de publieke tribune in het toenmalige raadhuis, nu de bistro, met de vraag: zijn er Rijkswegen in de gemeente Zuidhorn? Eh, nee, niet meer, was het antwoord. De Rijksstraatweg was kort daarvoor overgedragen aan de provincie. En Rijksweg 43, tegenwoordig de A7, loopt net buiten de gemeentegrens. Geen raadslid die dit perfecte staaltje van nietszeggendheid opmerkte. Het werd de basis voor het besluit in den vervolge voor de vuilafvoer per kilo te laten betalen. De tweede canard, die ik me herinner, betrof een fractieleider, die bij de begrotingsvergadering aandrong om een buslijn in te stellen van Oldehove naar Zuidhorn voor de schoolkinderen, die daar de scholen bezochten. Daar was in eerdere vergaderingen ook al wel eens op aangedrongen, met resultaat. Die buslijn reed al een half jaar. Maar ja, hij die zonder zonden is werpe de eerste steen. Zelf heb ik ooit een fout gemaakt in het verslag van de grote >>> 13

onderhoud

KRAIMABOUW renovatie

R. Kraima Heereweg 44 9831 PB Aduard M: 06 13307025 T: 050 4032107 E: [email protected] www.kraima-bouw.nl

houtbouw

kunststof kozijnen

rede die Mansholt een keer hield op de algemene vergadering van de Groninger Maatschappij van Landbouw. We hadden die rede op de bandrecorder staan. Mansholt was een voortreffelijk spreker, maar het was wel spreektaal. Grammaticaal klopte het niet, want hij kwam na vijf of meer bijzinnen nooit terug in de hoofdzin. Er moest dus nogal wat bijgeschaafd worden. Maar het werd wel het meest complete verslag, dat er van deze rede gemaakt is. Het werd regelmatig geciteerd in vele artikelen, ook internationaal. Inclusief de fout die ik gemaakt had. Ik had ergens het verdrag van Rome en de conferentie van Stresa verwisseld. Dan wist ik dus, dit is een citaat van mij. En dat de pers alles klakkeloos citeert. Het beleid van De Heemkakel was raadsvergaderingen zo neutraal mogelijk te verslaan. Daarom werden de sprekers zo veel mogelijk letterlijk geciteerd. De lezer besliste dan maar, waar hij het het meeste mee eens was. Dat was natuurlijk het gemakkelijkst als de rede op papier stond, zoals bij de algemene beschouwingen. Maar je moest bij een enkele spreker wel goed opletten of hij wel zei wat op het pa-

pier stond, want je moet natuurlijk niet citeren wat hij niet gezegd heeft. Dat noem ik advertorials. Tegenwoordig kun je naderhand nog afluisteren wat er gezegd is, want alles, met alle interrupties, staat op de band. Als je in de lokale politiek geïnteresseerd bent kan je thuis in de luie stoel alles nog eens doornemen. Maar daar moet je wel vijf uur voor uittrekken. Onze oosterburen hebben daar een spreekwoord voor: “In der Beschränkung zeigt sich der Meister”. Het doel was altijd om het nieuws over de voormalige gemeente Aduard te brengen. Geen actie voeren, maar wel het nieuws brengen waar potentiële actievoerders mee uit de voeten kunnen. In de loop der tijden zijn de gemeenteraadsvergaderingen veel meer beleidsbeslissend geworden en minder lokaal gericht. Dan kan de De Heemkakel door zijn lagere verschijningsfrequentie niet op tegen de provinciale of de regionale pers. Het zij zo. En verder werd het door mijn teruglopende geestelijke en lichamelijke conditie wel tijd dat ik mijn activiteiten op een lager pitje zet. Het ga u allen wel!! Lammert Datema

s e i v d a n e bouw 15

Het wonderlijke van Aduard De Heemkakel stopt! Na jaren deze historische column te hebben geschreven, mogen we er van de redactie een punt achter zetten. Alhoewel, we voelen de druk uit het dorp toenemen. “Dames, is het geen idee om die verhalen van jullie te bundelen?”, “Weten jullie dat Aduard over twee jaar 825 jaar bestaat?”, “Willen jullie niet eens een goeie dorpsgeschiedenis schrijven?” of “Kunnen jullie niet een leesbaar boek over dat klooster produceren?”. Nou, wellicht, misschien, eventueel, bezwijken we ooit onder de druk en wagen we ons dan toch aan een uitgave over de Aduarder geschiedenis. Maar vooralsnog nemen we even een pauze. Na jaren u over feiten, verhalen en stellingen uit de Aduarder geschiedenis te hebben bericht, grijpen we deze laatste Heemkakel aan, om u de te vertellen over de meestal goed bedoelde, maar niet altijd reële beweringen die ons in de loop der jaren over het Aduarder klooster ter ore kwamen. En ter bescherming van de bronnen, doen we dit keer maar niet aan bronvermelding. Het bestuderen van de middeleeuwen is als het reconstrueren van de geschiedenis aan de hand van een paar losse stukjes van een puzzel. Soms kun je wel een stukje puzzel oplossen, maar soms ook niet. Dan is het gissen, aan de hand van die paar stukjes, wat het complete plaatje was. Ook bij de Aduarder kloostergeschiedenis is dit niet anders. Er bestaat de neiging om die puzzelstukjes van Aduard op te krikken tot een overweldigende geschiedenis. Maar het klopt natuurlijk niet, 16

als de ‘opkrik-geschiedenis’ als feit naar buiten wordt gebracht en als gemeengoed geaccepteerd wordt. Laten we eerst maar eens dat gegeven van het ‘grootste klooster van Noordwest of heel Europa’ wat nader onder de loep nemen. Want wat verstaat men onder ‘grootste’? Is dat de oppervlakte van de abdij of het aantal gehuisveste monniken en lekenbroeders, tellen we de uithoven erbij, het aantal dochterkloosters, het overige grondbezit, gaat het om de fysieke en geestelijke rijkdom of kijken we naar de politieke macht? En bedoelen we hiermee de ‘grootste’ van de Cisterciënzer orde of van alle kloosterordes? Kortom, welke factoren bepalen of iets de grootste is? Voor alle hier afzonderlijk genoemde punten, kunnen we voor de ‘grootste’ namelijk ook naar andere plekken in Europa wijzen. Aduard had zeker een groot klooster en als abdij van de Cisterciënzers behoorde het tot de grotere van die orde. Maar grootste is een groot woord. Ook zonder dat etiket is Aduard nog steeds groots. Het lijkt in deze tijd wel, of er alleen superlatieven gebruikt moeten worden, om aan te geven dat iets bijzonder is. Het voegt in onze ogen niets toe, maar breekt eerder iets af. “De Cisterciënzer orde was in de middeleeuwen de beste kloosterorde”, of een variatie daarop, komen we ook nog wel eens tegen. Alle Cisterciënzer kloosterlingen zullen nu instemmend knikken, terwijl de Franciscanen, Benedictijnen, Kruisheren etcetera meewarig het hoofd schudden. Want, beste in wat? Het is geen

voetbalcompetitie. Om in voetbaltermen te blijven, het is maar wat voor doelen je nastreeft. Zo, en dan nu op naar Rome. Want hoewel de abdijkerk, die eeuwen geleden is afgebroken, dus niet de kerk is die nu Abdijkerk (met hoofdletter) heet, want die laatste was eigenlijk de ziekenzaal. Zucht, even to the point! De afgebroken abdijkerk dus. Die kerk kon zich qua oppervlakte inderdaad meten met de Der A-kerk en wellicht (want het is maar weer hoe je het bekijkt) de Martinikerk in Stad. Maar de Sint Pieter? Ja, inderdaad, serieus, die van de paus. Ze zijn erbij hoor, die dit beweren. Nog een curieus geval, diezelfde abdijkerk schijnt een kerktoren te hebben gehad die groter was dan d’Olle Grieze! Nu had de Aduarder kerk waarschijnlijk een dakruiter (een torentje op de nok van de kerk) of wellicht een vieringtoren (een toren midden op de kruising van de kerk), dus als die hoger was dan de Martini dan was dat een knap staaltje monnikenwerk. En dan is er nog altijd de wedijver met de Rijksuniversiteit Groningen over wie nu de eerste universiteit was. Op basis van één brief, waarin de briefschrijver stelt dat Aduard in die tijd meer een academie dan een klooster was, durven sommigen met gemak te stellen dat in Aduard de eerste universiteit stond. De ‘Aduarder Academie’ was daarmee dus nog ouder dan de oudste universiteit van Nederland, die van Leiden. Maar de briefschrijver zegt dat helemaal niet. Hij stelt, dat in Aduard veel geleerden op bezoek gingen bij de abt. Wat ze be-

spraken of wat ze deden, dat weten we niet. Er is niets van bewaard gebleven. Ja, ze kunnen hier gestudeerd hebben. Sporen dat hier op academisch niveau onderwijs werd gegeven, zijn niet terug te vinden. Het is allemaal speculatie. Met andere woorden, we weten het gewoonweg niet! Oh ja, en dan als laatste: “Van het middeleeuwse Prins Bernardusklooster in Aduard is nu alleen de abdijkerk nog over.” Toegeven, die is te leuk, daar zeggen we niets over. We krijgen nog wel eens naar ons hoofd geslingerd, dat we betweters (of ‘party poopers’) zijn. Wellicht omdat we vaak “Ja, maar….” zeggen. Maar met dit laatste Heemkakelstuk willen we alleen maar aangeven, dat je als lezer niet alles voor zoete koek moet slikken (ook die stukjes van ons niet). De waarheid verandert en moet steeds opnieuw bewezen worden. Het enige wat je kan doen, is iets van zoveel mogelijk kanten bekijken en daar een weg in vinden. Boute uitspraken over ons klooster staan mooi in krantenkoppen en doen het wellicht goed in de politiek, maar wij pleiten voor de terugkeer van de nuance. In het kleine, daar ligt meestal de grootsheid in verscholen. Margriet en Alina Dijk P.S. Wij willen u allen hartelijk danken voor de vaak leuke, interessante, bemoedigende en soms corrigerende reacties, die wij op onze historische columns mochten ontvangen.

17

Nieuws van Dorpsbelangen Aduard Laatste Heemkakel Het moment is toch gekomen. Er hebben zich geen nieuwe redactieleden meer gemeld dus dit is de laatste uitgave van de Heemkakel. Sinds 1969 is dit blad geschreven, gedrukt, bezorgd en gelezen door en voor Aduarders. De Heemkakel was een platform voor nieuwtjes en wetenswaardigheden uit ons dorp. Het bood platform aan allerhande verenigingen en instellingen om zich te presenteren en hun activiteiten kenbaar te maken. Ook Dorpsbelangen Aduard heeft altijd dankbaar gebruik gemaakt van de mogelijkheid om middels de Heemkakel het dorp te bereiken. Het verdwijnen van de Heemkakel slaat een gat in de informatievoorziening aan het dorp en zal hiermee ook zijn effect hebben op de onderlinge verbinding. We zullen samen op zoek moeten naar alternatieven om elkaar wel te blijven bereiken..... Het bestuur van Dorpsbelangen wil de redactie en vrijwilligers van de Heemkakel hartelijk bedanken voor hun jarenlange inzet voor het dorp Aduard! Presentatie Dorpsvisie 28 mei 2015 Op 28 mei is de Dorpsvisie voor Aduard gepresenteerd aan het dorp, de gemeente Zuidhorn en de provincie Groningen. Inmiddels is de dorpsvisie huis aan huis verspreid zodat iedere Aduarder een exemplaar heeft kunnen krijgen. De dorpsvisie is het toekomstplan voor de middellange termijn (ongeveer 10 jaar) over hoe de leefbaarheid in het dorp te behouden en / of te verbeteren. Het geeft een beeld van hoe dorpsbewoners ons dorp waarderen en hoe ze kijken naar de toekomst. Dit geeft richting aan wat nodig is aan het dorp en aan de inzet van dorpsbelangen. Het proces van de dorpsvisie is gestart op initiatief van Dorpsbelangen Aduard met ondersteuning van Nienke Vellema van Vereniging Groninger Dorpen. Subsidie is verleend door de gemeente Zuidhorn en de provincie Groningen. We zijn in het najaar 2014 gestart met het formeren van een werkgroep bestaande uit verschillende vertegenwoordigers uit het dorp. De volgende mensen namen zitting in de werkgroep: Steffen van der Kooi - ondernemer (groenteboer), Karin van de Vaart - ondernemer (kapsalon), Loes Lestestuiver (welzijnswerk Zuidhorn), Douwe van der Lei (welzijnswerk Zuidhorn), At Hof (PKN gemeente Aduard), Jan Oomkes (oud wethouder), Greet Bakker (directeur samenwerkingsschool), Monique Gelink (tennisclub), Sandra Lambeck (Dorpsbelangen), Annette Veenstra (Dorpsbelangen) en Wouter Slagter (Dorpsbelangen). >>> 19

Vivian Praktijk voor totale huid- en voetverzorging • Schoonheidsbehandelingen • Manicure • Pedicure • Diabetische- en reumatische voet • Voetreflexzonetherapie • Medex Cosmetische Mesotherapie • Bindweefselmassage

Voor info en afspraak Tel. (050) 5715273 Joke Froma Zijlvesterweg 21, Dorkwerd www.schoonheidssalon-vivian.nl

WELKOM! Laat u inspireren voor de inrichting van uw huis in praktisch iedere stijl, van modern tot klassiek, functioneel of romantisch. In de winkel in Leek is een speciale shop ingericht voor parket, kurk en laminaat vloeren.

Nieuwe Streek 35 9351 BZ Leek Tel 0594 641371 De Dorpsvenne 2 9801 DA Zuidhorn Tel 0594 502509 www.schuiling.nl

ALLE TOPMERKEN EN KWALITEITSPRODUCTEN ONDER ÉÉN DAK: PARKET, KURK- EN LAMINAATVLOEREN, TAPIJTEN, GORDIJNEN, ZONWERING VOOR BINNEN EN BUITEN, SLAAPKAMERMEUBILAIR, MATRASSEN, KUSSENS, DEKBEDDEN, BED- EN BADTEXTIEL, WOONACCESSOIRES, INTERIEURADVIES

Vloeren, raamdecoratie, slaapkamers, interieuraccessoires en nog veel meer!

De werkgroep heeft gesprekken gevoerd met verschillende Aduarders tijdens twee avonden in november maar ook met jongeren in jeugdsoos de Kameleon, op de samenwerkingsschool en jongeren van de voetbal. Tijdens deze gesprekken zijn de sterke punten van het dorp benoemd maar ook de verbeterpunten. De werkgroep heeft een samenvatting gemaakt van de gesprekken en hieruit verschillende actiepunten verwoord. Deze actiepunten zijn opnieuw aan de dorpsbewoners voorgelegd in april en zij hebben de prioriteiten bepaald. Hier is een top 10 uitgekomen waar Aduard mee aan de slag kan. De top 10 zag er als volgt uit: 1. Behoud en versterking van MFC de Meeden; 2. Behoud van de bus in het dorp; 3. Verkeersveiligheid; 4. Speelvoorzieningen voor de (oudere) jeugd; 5. Een groots feest voor het 825-jarige bestaan van Aduard; 6. Samenwerking tussen de verschillende verenigingen; 7. Herinrichting van de doorgaande weg na aanleg rondweg; 8. Meer groen in en rondom Aduard; 9. Activiteiten voor de jeugd; 10. Aandacht voor levensbestendig wonen. Met verschillende actiepunten kan Dorpsbelangen aan de slag zoals de verkeersveiligheid. Voor andere punten worden werkgroepen opgericht. In eerste instantie gaat dit om een werkgroep ‘Jeugd’ om activiteiten voor jongeren te organiseren maar ook om te kijken of er speelvoorzieningen verbeterd kunnen worden. Vooral de oudere jeugd mist speelvoorzieningen en zij hebben aangegeven graag een multifunctionele pannakooi te willen. Daarnaast start er een werkgroep om een groots feest op te tuigen bij het 825-jarige bestaan van Aduard in 2017 in samenwerking met alle verenigingen. Tijdens de avond op 28 mei is de dorpsvisie in druk aangeboden aan het dorp, burgemeester Swart van de gemeente Zuidhorn en Jacob Klaas Star als (kersverse) vertegenwoordiger van Povinciale Staten. Verder waren wethouders Bakker en Nederveen aanwezig vanuit het College van B & W en de fracties van Groen Links en de ChristenUnie uit de gemeenteraad. Zowel burgemeester Swart als Jacob Klaas Star complimenteerde het dorp met het proces en de dorpsvisie. Vooral het feit dat de actiepunten bestaan uit realiseerbare plannen werd als positief ervaren. Zowel de gemeente als de provincie willen ondersteunen bij het realiseren van de plannen. >>>

Geopend ma. 13.00-18.00, di. t/m do. 9.30-18.00, vr. 9.30-21.00, za. 9.30-17.00

21

Na afloop van de bijeenkomst hebben de eerste dorpsbewoners zich gemeld voor de werkgroepen. We kunnen echter nog meer mensen gebruiken om mee te denken en mee te helpen... Wie doet er mee? Opgeven kan via postbus@ dorpsbelangenaduard.nl Verkeerssituatie Aduard Er start groot onderhoud aan de Burgemeester Seinenstraat en Burgemeester van Barneveldweg zo snel mogelijk naar de bouwvak. Er zal nieuw asfalt kome n en de weg zal dan een week gestremd zijn. Eerder is er een verkeersschouw geweest in Aduard met vertegenwoordigers van de provincie (onze doorgaande weg is provinciaal), de gemeente (de zijwegen zijn gemeentelijke), de politie en Dorpsbelangen. Ook verschillende dorpsbewoners hebben gehoor gegeven aan de oproep om tijdens de schouw hun zorgen ten aanzien van de verkeerssituatie kenbaar te maken. De aandachtspunten zullen meegenomen worden in het onderhoud. De 30 kilometer zone zal beter worden geaccentueerd door grotere en duidelijker zichtbare borden met de snelheidsbeperking. Alle kruisingsvlakken worden beter gemarkeerd door grote rode cirkels waardoor duidelijker wordt dat verkeer van rechts voorrang heeft. Ten aanzien van de kruising bij de school volgt er nog overleg tussen Dorpsbelangen, de samenwerkingsschool en de gemeente Zuidhorn omdat de Kleiweg een gemeentelijke weg is in tegenstelling tot de Burgemeester Seinenstraat. Naast bovenstaande maatregelen heeft Dorpsbelangen nog een aantal zaken besproken ten aanzien van het verkeer. De mogelijkheid van de plaatsing van een flitspaal is besproken. De provincie geeft echter aan dat deze wens waarschijnlijk niet gehonoreerd kan worden omdat er exacte criteria zijn waar een weg aan moet voldoen wil men kans maken op goedkeuring. De weg in Aduard lijkt niet aan deze criteria te voldoen. Ook de ‘Smileyborden’ die nu geplaatst zijn werden besproken met de provincie. Medewerkers van de province geven aan dat uit onderzoek blijkt dat de borden hun effectiviteit na 6 weken verliezen. Derhalve willen ze deze laten rouleren tussen omliggende dorpen of elders in het dorp plaatsen, bijvoorbeeld aan de Heereweg. Ze zouden dan na een periode weer terug geplaatst kunnen worden zodat het effect blijft. Dorpsbelangen heeft aangegeven dat zij wel de indruk hebben dat de borden effect hebben en benadrukt dat de wens groot is om deze te laten hangen. De provincie heeft deze wens gehoord maar kan hierin niks beloven. Wel zal er na het plegen van het onderhoud meer aandacht zijn voor handhaving van de snelheidsbeperking.

23

Verslag informatieavond het Nieuwe Wonder 25 juni 2015

www.reiniervandenberg nl logo’s • huisstijlen • folders • advertenties • websites

Aduard, 06-15698011

SLAGERIJ GELSEMA Gewoon een goeie slager.

Burg. Seinenstraat 40 - Aduard - Telefoon 050 - 4031324

Op woensdag 25 juni werden de bewoners van Aduard geïnformeerd over de afronding van het project het Nieuwe Wonder van Aduard. De avond werd geopend door wethouder Fred Stol en projectleider Martijn Schuit. Hierna kwamen verschillende andere professioneel betrokkenen aan het woord zoals grafisch vormgeefster Greetje Bijleveld, beeldend kunstenaar Martin Borchert en de maker van de digitale weergave van het klooster: Axe Kooi. Tot slot nam Rosalie Baumann het woord. Zij is degene die de plannen voor de opening op 19 september verzorgt. Wat is er al gedaan? Het project het Nieuwe Wonder is gericht op het nog duidelijker weergeven van de kloostergeschiedenis in Aduard. Een aantal zaken zijn al gerealiseerd zoals het verplaatsen van het herdenkingsmonument met als doel om vanaf het Kaakheem een vrijer zicht op de Abdijkerk te hebben. Daarnaast is er groen verwijderd in het parkje de Lindt om het zicht te verbeteren op de oude waterweg die tot in Aduard liep. Ook zijn er in het wegdek van de Schoolstraat en de Kloosterstraat contouren van delen van het klooster zichtbaar gemaakt met afwijkende klinkerbestrating. Wat staat er nog gebeuren? Er komt een historische route van 2 kilometer lang door Aduard welke begint en eindigt bij het kloostermuseum. In deze route zullen elf informatieborden en zeven kunstwerken en een grafzerk de kloostergeschiedenis vertellen. Er is een speciale applicatie (app) voor de smartphone en tablet ontwikkeld. Deze app is

gratis te downloaden en na het downloaden draait de app zelfstandig en is er geen internet meer nodig. Na de start van de app verschijnt een plattegrond van Aduard met daarop aangegeven de wandelroute. Wie vervolgens zijn smartphone of tablet op een informatiebord richt, krijgt toegang tot de Engelse en Duitse vertalingen van het verhaal dat op het bord staat geschreven plus beeldof filmmateriaal dat de tekst op het bord verlevendigt. De zeven kunstwerken vormen de toegang tot een 3D-reconstructie van het Cisterciënzer klooster. Wie zijn smartphone of tablet op één van de kunstwerken richt, gaat terug in de tijd. In beeld verschijnt een 3D weergave van het klooster op de plek waar men staat. Door rondom het kunstwerk te lopen kan men rondkijken in of om het klooster. Het beeld van het klooster is gereconstrueerd door Axe Kooi in samenwerking met Jakob Loer van de Historische Vereniging Aduard. De zeven kunstwerken hebben een obeliskachtige vorm, zijn opgetrokken uit cortenstaal en worden gedeeltelijk omkleed met een aluminiumkleurige plaat waarin handgeschreven Latijnse teksten uit de Kronieken van Aduard zijn geëtst. Het materiaal is duurzaam en vandalismebestendig. De kunstwerken variëren rond de vier meter in hoogte en zijn getooid met een windvaan bestaande uit een met bladgoud bedekte letter. Deze letters corresponderen met de eerste letters van de acht getijdengebeden waarvoor de monniken dagelijks bijeenkwamen. De achtste letter zal op het kloostermuseum worden aangebracht. Bij vervanging van >>> 25

Burgemeester Seinenstraat 57 9831 PV Aduard T: 050 - 403 1904 E: [email protected]

Giant speciaalzaak en dealer van Gazelle

het riool in 2009 zijn menselijke resten gevonden, mogelijk uit de tijd van het klooster. Deze zijn begraven in een anoniem graf op de begraafplaats. Er zal bij dit graf een grafzerk geplaatst worden met de tekst “Moge zijn ziel en de zielen van alle gelovigen rusten in vrede” tezamen met de Latijnse vertaling. Ook deze grafzerk wordt onderdeel van de historische wandeling. Wanneer? De plaatsing van de kunstwerken, de informatieborden en de grafzerk zal na de bouwvak 2015 gebeuren. Op 19 september zal de feestelijke onthulling zijn van de kunstwerken en de opening van de historische wandeling. De projectorganisatie wil deze gelegenheid aangrijpen om een groot openingsfeest voor en door Aduarders te organiseren. Er wordt een speciale wandeling van Groningen naar Aduard georganiseerd door Wandelstichting Aduard. Om die dag de bezoekers warm te onthalen en om de opening van de wandeling met alle Aduarders te vieren wordt er een groots feest georganiseerd op het Kaakheem en in de Hofstraat. Om dit te realiseren worden er nu gesprekken gevoerd met allerlei verschillende lokale partijen als de ondernemers, de Oranjevereniging, muziekvereniging Juliana, de samenwerkingsschool, de jeugdcommissie vanuit de dorpsvisie, Dorpsbelangen etc. etc. Als u zelf wilt meedenken of suggesties en ideeën heeft dan horen we dat natuurlijk graag. Er is hiervoor een speciaal mailadres gemaakt waar u de ideeën kwijt kunt: [email protected] , Laten we er met zijn allen een mooi feest van maken! Groots (dorps)feest in Middeleeuwse

sferen rond Wonder van Aduard Wat stond er in de Middeleeuwen op de plaats waar je woont? Op zaterdag 19 september a.s. kun je samen met vrienden en familie ontdekken hoe Aduard er in de Middeleeuwen uitzag. Op deze dag vindt in Aduard een groots dorpsfeest plaats in Middeleeuwse sferen. Dit feest markeert de opening van een unieke wandelroute met 3D-app in Aduard. Het feest wordt georganiseerd door de Aduarder ondernemers, Dorpsbelangen Aduard, de Wandelstichting Aduard, het Kloostermuseum Aduard, de basisschool Adeborg, de gemeente Zuidhorn, de historische verenigingen en nog veel meer samenwerkingspartners uit Aduard. Het Kaakheem wordt tijdens de opening door de Aduarder ondernemers omgetoverd tot een openluchtherberg. In de Hofstraat komt een markt in Middeleeuwse sferen waar ondernemers producten aanbieden. De Wandelstichting Aduard organiseert een avontuurlijke Kloostertocht van Groningen naar Aduard. Deze wandeltocht vormt de proloog voor de ‘Tocht om de Noord’ die op 26 en 27 september plaatsvindt. De max. 200 wandelaars (‘pelgrims’) willen we graag een hartverwarmend Aduarder welkom geven. Doe mee! Hoe zou je het als wandelaar vinden als je bijvoorbeeld een stoel, iets te drinken en/of iets lekkers krijgt aangeboden tijdens of na de wandeltocht? Dit kan op de gehele route van de wandeltocht door Aduard. Ook in de Hofstraat komen er plekken waar je de mogelijkheid hebt om de pelgrims warm te onthalen. Je kunt ook de route versieren met slingers, vlaggen of een welkomstboog. We horen

>>> 27

graag op welke manier je de pelgrims en de dorpsbewoners zou willen verwelkomen. Je kan je aanmelden via: [email protected]. De aanleiding voor de feestelijke dag is dat we Aduard als kloosterdorp beter op de kaart willen zetten. De bijzondere en rijke kloostergeschiedenis die het dorp kent en de historische 3D-app wandelroute biedt een geweldige manier om dit nu te laten zien. Feest & doe mee! Zet het feest alvast in je agenda, nodig je vrienden en familie uit

en laat ons weten wat je leuk vindt om te doen. Graag maken we er samen een onvergetelijk succes van door Aduarders en voor Aduarders en hun bezoekers. Wil je meehelpen met het organiseren van het feest, geef je hiervoor dan op via : hetnieuwewondervanaduard@Gmail. com. Wij willen er samen met jou een geweldige dag van maken! Hartelijke groeten van alle samenwerkingspartners die Aduard een warm hart toedragen.

Schuurverkoop in Den Ham Op 6 juni was er voor het eerst een schuurverkoop in Den Ham. Een evenement waaraan alle inwoners mee konden doen. In het voorjaar was het idee van de schuurverkoop door Het Nut naar voren gebracht. Veel inwoners van Den Ham bleken daar wel zin in te hebben en stalden hun tweedehands spullen uit op hun oprit of in de tuin. Sommigen boden zelfs ruimte aan Hamsters die niet aan de doorgaande weg, de Sietse Veldstraweg, wonen om hun koopwaar bij hen op het erf te zetten. Mw. Ingrid Brandts-Buys had goed geluisterd naar het woord “schuurverkoop” en bood haar spullen onder dak aan. Vooral in de ochtend werd de schuurverkoop goed bezocht. Gunstige bijkomstigheid was dat de weg Aduard - Wehe den Hoorn juist in dit weekend een omleidingsroute was vanwege de stremming van de weg Winsum – Lauwersoog, waardoor er veel meer mensen door Den Ham reden dan anders. Sommige bezoekers klaagden zelfs over filevorming in het dorp en gebrek aan parkeergelegenheid. Het evenement had een feestelijk tintje door het stralende weer en doordat sommigen hun erf hadden versierd met vlaggetjes. De standhouders gingen uiteraard ook in elkaars kraam kijken al was het alleen maar om een greep in de grabbelton te doen of ringen te werpen voor een leuk prijsje. Nieuwe inwoners van Den Ham deelden kaartjes uit om de aandacht te vestigen op hun nieuw te starten bedrijf en op een ander erf werden nog weer planten van de tuinmarkt verkocht. Een geslaagde dag en wie weet: volgend jaar weer? Namens de redactie: NG 29

Geslaagden VWO: Gerlijn Nolle. . . . . . . . . . atheneum Reitdiepcollege Kamerling Onnes Groningen Lony Brian. . . . . . . . . . . . atheneum Reitdiepcollege Kamerling Onnes Groningen Amber Dallinga . . . . . . . atheneum CSG Augustinus Groningen Linda Hoeksema. . . . . . . atheneum CSG Augustinus Groningen Aukje Nieuwenhuis . . . . atheneum CSG Augustinus Groningen Marrit van Lune. . . . . . . gymnasium Willem Lodewijk Gymnasium Groningen Wessel Wierenga. . . . . . . atheneum Gomarus College Vondelpad 1 Groningen HAVO: Hendrik van Buiten . . . . CSG Augustinus Groningen Anna Katuin . . . . . . . . . . CSG Augustinus Groningen Jorien de Keijzer . . . . . . CSG Augustinus Groningen Sybrenne v.d.Kooi . . . . . CSG Augustinus Groningen Tirza Krijnen . . . . . . . . . CSG Augustinus Groningen Maurice van Meggelen .CSG Augustinus Groningen Olaf Potze . . . . . . . . . . . . CSG Augustinus Groningen Tessa Venema . . . . . . . . . CSG Augustinus Groningen Maarten Zijlstra . . . . . . . CSG Augustinus Groningen Bibi Dob . . . . . . . . . . . . . Reitdiepcollege Kamerling Onnes Groningen Simone v.d Hoek . . . . . . Reitdiepcollege Kamerling Onnes Groningen Kevin Wever . . . . . . . . . . Reitdiepcollege Kamerling Onnes Groningen Myrte Bakker . . . . . . . . . H.N. Werkmancollege Stadslyceum Groningen Brenn Diephuis . . . . . . . H.N. Werkmancollege Stadslyceum Groningen Igor Panjkovic . . . . . . . . H.N. Werkmancollege Stadslyceum Groningen Nynke Karssenberg . . . . Alfa-college vavo Groningen VMBO-BBL: Manon Carsouw . . . . . . Terra Oldekerk Benny de Jong . . . . . . . . Terra Oldekerk Lilian v.d. Laan . . . . . . . . Terra Oldekerk Michiel Nanninga . . . . . Terra Oldekerk Amber Paré . . . . . . . . . . Terra Oldekerk Tobias Zuidema . . . . . . . Terra Oldekerk

Sasja Molema . . . . . . . . . CSG Augustinus Groningen Lisanne Oest . . . . . . . . . . CSG Augustinus Groningen Kyara Olijslagers . . . . . . Reitdiepcollege Leon van Gelder Groningen Martine Wierenga . . . . . Gomarus College Vondelpad 2 Groningen Leon Smits . . . . . . . . . . . Gomarus College Zuidhorn Tim Voogd . . . . . . . . . . . Gomarus College Zuidhorn Bert Harkema . . . . . . . . . Gomarus College Zuidhorn Rinus van der Veen . . . . Gomarus College Zuidhorn VMBO-LWT: Natascha de Boer . . . . . . Terra Oldekerk VMBO-KBL: Marleen Haaijema . . . . . Terra Oldekerk Jolan Bruinenberg . . . . CSG Diamantlaan Groningen Dylan Delmee . . . . . . . . CSG Diamantlaan Groningen Sharon van der Molen . . CSG Diamantlaan Groningen Ernst Jan Dol . . . . . . . . . Gomarus College Vondelpad 2 Groningen VMBO-BBL: Yahnina Huberts . . . . . . Gomarus College Vondelpad 2 Groningen VMBO-GL: Moo Doornbos . . . . . . . Gomarus College Vondelpad 2 Groningen Praktijkonderwijs: Amber Akkerman . . . . . zorg en welzijn De Bolster Groningen Allen van harte gefeliciteerd door de redactie en medewerkers van de Heemkakel.!

VMBO-TL: Isa Medema . . . . . . . . . . CSG Augustinus Groningen 30

31

Agenda half juli / augustus 2015

Buurthuiskamer zet Aduard op stelten

Buurthuiskamer, Kloosterstraat 19 13 en 27 juli, 10 en 24 aug. 10.30-11.30 uur Mannensoos 22 juli ................... 14.00 – 16.30 uur Uitstapje Kerkje Harkema/Den Ham 31 juli ................... 10.00 – 12.00 uur Bingo 7 augustus ........... 10.00- 12.00 uur Verhalentafel Bijzondere mensen 17 augustus ......... 14.00 – 16.30 uur Creatieve Club ( Ruurdtje Scheper) 21 augustus ......... 10.00 – 12.00 uur Lezing Gered Gereedschap 28 augustus ......... 10.00 – 12.00 uur Bingo

Drie Seniorensportleiders organiseerden met de Buurthuiskamer en de Samenwerkingsschool Adeborg op woensdagmiddag 27 mei een speurtocht voor en door de belhamels van Aduard. Groepjes leerlingen werden door mensen van de Buurthuiskamer door het dorp geleid. Tevens maakten de kinderen op het schoolplein en aan de Lindt kennis met (zelfgemaakte) spellen zoals tiepelen, hoepelen en steltlopen. Het was een bijzondere en informatieve middag over vroeger en nu. Een leuk extraatje was het korte bezoek aan het Kloostermuseum, waar de kinderen ontvangen werden door een ‘echte’ monnik. Na afloop werd de uitslag bekend gemaakt en kregen de kinderen en begeleiders een kleine attentie. De mensen van de Buurthuiskamer vonden het erg leuk om over het dorp te kunnen vertellen, er wordt nagedacht over een vervolg.

16, 23 en 31 juli en 6,13,20 en 27 aug. 12.00 – 14.00 uur Buurttafel, gezellig eten met de buurt voor € 5,- per maaltijd . U kunt zich uiterlijk dinsdags opgeven bij Erna van der Hoek, 050-4031678.

Agenda Fransum Zaterdag 29 augustus: De ZomerJazzfietstour doet dit jaar Fransum weer aan! Eerste Concert om 13:15 uur, tweede concert om 14:30 uur. Consumpties in de schuur van Harry Hogewerf tegenover de kerk. Bijzonderheden over programma en tickets op www. zjft.nl Zaterdag 12 september: Open Monumentendag 10.00-17.00 uur Middagconcerten om 13:00 en 14:30 uur. Toegang vrij. Consumpties hele dag verkrijgbaar. Romana Porumb (viool) en Thomas Kloosterman (piano) brengen een licht klassiek programma in de sfeer van Piazzolla en Massenet. Beide musici zijn als docent verbonden aan het Prins Claus Conservatorium te Groningen.

Adverteren in de Heemkakel? Helaas, dan bent u te laat....

32

33

Zorg en Welzijn

Zorg en Welzijn

Zonnehuis Thuis, de Thuiszorg van Zonnehuisgroep Noord 24 uur per dag bereikbaar: 0594 508516 Spreekuur wijkverpleegkundige op di.morgen in Gezondheidscentrum Aduard. www.zonnehuisgroepnoord.nl

Vrijwillige Algemene Hulpdienst Aduard Werkdagen tussen 9.30 -10.30 uur: Mw. T. van der Veen-Hooghiem, Baron L. van Aduardsingel, Aduard, tel. 050-4032017 b.g.g. Mw. J. R. Kuipers-Koeze, Heereweg 31, Aduard, tel. 050-4031596

Lenen hulpmiddelen (Buurthuiskamer) Toos de Bree, 050-4031296, Emma Mulder 050-4031514, Loes Lestestuiver 06-25475198

Vrijwillige Algemene Hulpdienst gemeente Zuidhorn Werkdagen tussen 9.30 uur tot 10.30 uur: Jellemaweg 3, Zuidhorn, tel. 0594 – 505866

Afhalen medicijnen in Aduard: Burg. van Barneveldweg 23, van 12.30-12.40 u. en van 17.00-17.45 u.

Beide hulpdiensten kunt u bellen voor bezoek, boodschappen, klussen, oppas in mantelzorgsituaties en personenvervoer. Voor vervoersdiensten en klussendiensten betaalt u een kleine vergoeding, informatie via bovengenoemde telefoonnrs.

TSN Thuiszorg, vestiging Zuidhorn: Hanckemalaan 1F, telnr: 0594- 507299

Weekenddiensten tandartsen Oostergo/Westerkwartier Uitsluitend voor spoedgevallen die niet op de normale spreekuren kunnen worden behandeld 0900 2340234 U wordt dan verbonden met de praktijk van de dienstdoende tandarts. Thuiszorg Respect 0594 503422, Hoofdstraat 33 Postbus 16, 9800 AA Zuidhorn Buurtwerk Aduard e.o.: Loes Lestestuiver 06-25475198 of [email protected] Douwe van der Leij 06-44285996 of [email protected] Dierenartsen: Dierenartsenpraktijk Zuidhorn, Wilhelminalaan 7, 9801 BC Zuidhorn. Tel. 0594 501280; fax 0594 501281 Telefonisch spreekuur, afspraken en info: dagelijks van 8.00-9.00 uur. Behandeling gezelschapsdieren uitsluitend op afspraak Openingstijden: ma. t/m vr. 8.00-17.30 u. Voor spoedgevallen 24 uur per dag bereikbaar via 0594 501280 Weekenddiensten huisartsen: Avond- nacht- en weekenddienst: via de doktersdienst te Groningen tel. 0900-9229

34

35

Meditatie Afscheid nemen is met zachte vingers, dichtdoen en verpakken in de goede gedachten van de herinnering. Op allerlei manieren kun je afscheid nemen. Als we voor even uit elkaar gaan, of voor langere tijd. Wel met de hoop en verwachting elkaar weer te zien. Soms zie je een tegeltje aan de muur hangen: “Ga nooit weg zonder te groeten, ga nooit heen zonder een zoen. Als je het noodlot zult ontmoeten, kun je het nooit meer overdoen.” (tekst van Toon Hermans). Afscheid kan voor altijd zijn, een bedrijf dat failliet gaat, geen werk meer. Of als iemand sterft. Een Heemkakel die niet meer zal verschijnen na dit laatste exemplaar. Afhankelijk van de situatie, kan het afscheid meer of minder heftig zijn. We kunnen tegenwoordig op velerlei manieren met elkaar in contact blijven. Ook al emigreer je naar de andere kant van de wereld. Vroeger was dat heel anders, geen vliegtuigen, telefoon of internet. Wij kunnen ons dat maar nauwelijks voorstellen, en toch is het niet eens zo heel lang geleden. In de afgelopen 46 jaren heeft de Heemkakel een verbindende- en informatieve functie gehad. Heel fijn voor mensen die van buitenaf in het dorp kwamen te wonen, zoals ik dat ook heb ervaren. Wetenswaardigheden, geschiedschrijving maar ook vooruit kijken naar wat er in het dorp te doen is, toekomstgericht. Op onze levensreis zijn we ook op de toekomst gericht, niet wetende wat ons te wachten staat, ook al heb je een overvolle agenda. We kunnen van alles voorbereiden, afspreken, terwijl wij van tevoren de tijden en gelegenheden niet kennen. Toen Corrie ten Boom nog met korte overdenkingen op de tv kwam, toch ook al zeker 30 jaar geleden, vertelde ze over de rugzak die je draagt tijdens je levensreis. Een verhaal dat me nog vaak in gedachten komt. Ze beeldde uit dat je steeds meer gebukt kunt gaan onder de inhoud van die tas en eigenlijk niet meer vooruit kunt komen, begint te strompelen. De levensreis die niet meer vol te houden is. Daarmee had ze zelf in haar leven ook veel ervaring opgedaan. In de oorlogsjaren, in het verzet en toch verraden en naar de kampen gebracht. Veel familie verloren, geen plek meer om te leven bij terugkomst. Maar nog veel meer… Heel veel zware stenen in die rugtas. Er moest wat uit die rugtas, zo kon ze niet verder. Maar waar moet je het laten? Al die ballast die je in je leven op de levensreis tegenkomt, het hoort er toch ook bij? Dat kun je niet zomaar wegdoen? Zij vertelde dat God haar leerde al die stenen, lees zorgen, bij Hem te brengen. Eén voor één uit de tas te halen met het verhaal wat erbij hoorde. En terwijl ze daarmee bezig was voelde ze opluchting, werd ze blij. God heeft geluisterd, heeft de zware last van haar weggenomen. Maar, vertelde ze, daarna moest ze leren om niet vervolgens alles weer in de tas te stoppen. Niet die zware stenen weer op te pakken. Dat doen we zo gemakkelijk omdat het bij je hoort, tenmin- >>> 37

ste dat denken we. Corrie heeft geleerd dat het leven een andere invulling krijgt als God daarin een plaats mag hebben, dan gaat het anders dan voorheen. Zo kunnen en mogen wij ook verder gaan, de toekomst tegemoet. Afscheid nemen is met zachte vingers, dichtdoen en verpakken in de goede gedachten van de herinnering…. PKN gemeente Abijdkerk, Ada Meerse

Kerkdiensten half juli - augustus 2015 Protestantse Gemeente Aduard – Den Ham – Fransum i.w.

Juli: 19 9.30 26 9.30 Augustus: 2 9.30 9 9.30 16 9.30 23 9.30 30 9.30

Post. G. ter Beek Ds. R. Fortuin

Rehobothkerk + koffiedrinken Abdijkerk

Mw. Groenbroek Ds. J. Greive Ds. J. Huttinga Ds. R. Fortuin Dhr. D. Kruyt

Rehobothkerk Abdijkerk Rehobothkerk Abdijkerk Rehobothkerk

interkerkelijke dienst

Ontmoetingskerk, Kloosterstraat

Fysiotherapie Behandelprogramma’s (voor mensen met diabetes, COPD, of hart- en vaatproblemen) Circuittraining (bewegen onder begeleiding van de fysiotherapeut)

Nieuw

Nieuw

Oefentherapie in warm water

Inloopspreekuur Fysiotherapie

Bewegen in aangenaam warm water (32˚C) kan een nuttige tussenstap in het herstelproces na een operatie zijn of stimuleren tot bewegen indien er sprake is van een chronische aandoening. Meer info? Neem contact met ons op.

Iedere maandagavond en woensdagavond van 18.00 - 18.30 uur houden wij inloopspreekuur; onze therapeuten beantwoorden kosteloos uw vragen over fysiotherapie en blessures. Meer info? Lees verder op onze website of neem contact met ons op.

Burg. van Barneveldweg 23c

|

t (050) 403 14 84

|

www.fysioplus-aduard.nl

Juli: 19 9.15 26 9.15 Augustus: 9 9.15 16 9.15 23 9.15 30 9.15

Leesdienst ds. J.H. Kuiper

14.00 16.30

Leesdienst ds. C. van der Leest

ds. H.J.J. Pomp ds. H.J.J. Pomp ds. H.J.J. Pomp ds. H.J.J. Pomp

14.00 14.00 14.00 14.00

ds. S.W. de Boer ds. G. Bruinsma ds. J. Jongsma ds. P.Groeni

RK kerk

Juli: 19 9.30 26 9.30 Augustus: 2 9.30 9 9.30 16 9.30 23 9.30 30 9.30

Woord- en communieviering, pastor Van Schalkwijk Woord- en communieviering, pastor Van Schalkwijk Eucharistieviering, pastor Jellema Eucharistieviering, pastor Jellema Dienst onder leiding van parochianen Woord- en communieviering, pastor Van Schalkwijk Woord- en communieviering, pastor Vos 39

Uitnodiging Interkerkelijke dienst in de Rehobothkerk op 2 augustus Door een bijzondere samenwerking tussen de Geref.Kerk Vrijgemaakt en de PKN gemeente in wording, wordt op 2 augustus in de Rehobothkerk aan de Burgemeester Seinenstraat, een interkerkelijke dienst gehouden, om 9.30 uur. Dit in navolging op de Tentdienst die vorig jaar is gehouden. De dienst, die een opgewekt karakter zal hebben, wordt voorgegaan door Ds. F. Groenbroek uit Veelerveen. De samenzang zal worden begeleid door de band Sign Up van de Geref. Kerk Vrijgemaakt. Het zou fantastisch zijn u te mogen begroeten in de Rehobothkerk. Namens de voorbereidingsgroep, Martin de Vries en Ada Meerse

Juliana in Den Ham De Christelijke Muziekvereniging Juliana uit Aduard houdt soms openbare repetities in de omgeving van Aduard. Een leuk initiatief waardoor het publiek ook buiten de optredens van Juliana kan genieten van hun muzikale prestaties. Het korps kwam op 18 juni naar Den Ham om onder leiding van Stefan de Groot het dorp een leuke avond te bezorgen. Het was koud en winderig, maar gelukkig waren in Den Ham de tenten voor het Galliërfeest al opgezet en daar konden de muzikanten en het publiek gebruik van maken. Eerst speelde de jeugdafdeling, Juliëtte, een aantal nummers. Geweldig dat Juliana zo’n jeugdafdeling heeft. Dat belooft ook voor de toekomst veel goeds. Daarna kwamen de volwassenen aan de beurt met verschillende prachtige nummers. Jong en oud uit Den Ham kwam luisteren naar de muziek en genieten van koffie, thee, limonade en koek, aangeboden door de tuinmarktcommissie van Den Ham. Namens de redactie: NG 40

Afscheid Wanneer wij ’s avonds ’t dorp inkwamen geurden De linden, of wij zagen voor het huis De meidoorns, die hun vage bloesems beurden In scheemring van zacht bladerengesuis. Het leven stuurt ons hooploos heen en weer. Waar zullen ons de laatre lenten vinden? Ik vraag niet langer. Ik weet slechts: niet meer Zien wij te zaam die meidoorns en die linden. J.C. Bloem Uit verzamelde gedichten Amsterdam, 1986

Burendag 26 september Burendag is een jaarlijks terugkerend feest dat je samen viert met je buren en de buurt op de 4e zaterdag in september. Dit jaar vieren we Burendag op 26 september. Het is een dag waarop je gezellig samen komt en waarbij veel mensen iets goeds doen voor elkaar en de buurt. 2015 is een bijzonder jaar. Burendag bestaat namelijk 10 jaar en dat mag gevierd worden! Wat ooit begon als een dag waarop 500 buurten meededen, is uitgegroeid tot een landelijk fenomeen. Inmiddels vieren ieder jaar bijna 1 miljoen mensen Burendag. Dit is jouw moment om samen met de buurt een mooi jubileumfeest op te zetten. Buurten worden leuker, socialer en veiliger als buren elkaar ontmoeten en zich samen inzetten voor hun buurt. Douwe Egberts en het Oranje Fonds ondersteunen je daar graag in. Het Oranje Fonds steunt sociale initiatieven en bevordert zo contact en verbinding tussen groepen mensen. Ook met Burendag willen wij mensen dichter bij elkaar brengen. Daarom is het mogelijk als buurt een aanvraag tot € 450,= in te dienen bij het Oranje Fonds om jullie Burendagplan te kunnen uitvoeren. Dit jaar is het mogelijk om geld aan te vragen bij het Oranje Fonds wanneer je Burendag op 25, 26 of 27 september viert. Kijk voor de voorwaarden en het aanmeldformulier op www.burendag.nl 41

Multiple Sclerose, aan de buitenkant zie je vaak niks

Fotowedstrijd van SOGK, vijfde editie

17.000 Nederlanders hebben Multiple Sclerose (MS). Aan de buitenkant zie je in veel gevallen niks. Toch hebben zij er dagelijks last van. “Ze zien niets aan me, dus ik ben niet ziek.” Een groot probleem voor veel mensen met Multiple Sclerose. Waarom kan je soms prima lopen en maak je de andere dag gebruik van een scootmobiel? Heb je de ene dag energie voor de dagelijkse dingen en de andere dag kan er bijna niks? Het is voor veel mensen niet te begrijpen. “Dat mensen zeggen dat je je aanstelt doet veel pijn”. Van 23 t/m 28 november zetten vele partners, kinderen en familieleden zich in tijdens de collecteweek van het Nationaal MS Fonds. Zij erkennen en herkennen de symptomen zoals gezichtsverlies, uitval aan armen en benen en zetten zich in om MS een gezicht te geven. Ook heel veel mensen met MS doen mee met de collecteweek. Degene die niet kunnen of willen collecteren hangen de vlag uit tijdens de collecteweek. Echter, we kunnen ons gezicht nog lang niet bij alle huizen laten zien. We zoeken nog meer mensen die MS een gezicht willen geven. Heb je 2 uurtjes de tijd en wil je in jouw eigen buurt meer bekendheid geven aan MS? Meld je aan als collectant en help mee. Kijk voor meer informatie op www.nationaalmsfonds.nl . Het Nationaal MS Fonds besteedt de collectegelden aan onderzoek (voor een beter leven nu én een toekomst zonder MS), begeleiding en voorlichting.

De Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) roept iedere amateurfotograaf deel te nemen aan een fotowedstrijd. De foto’s worden gebruikt voor de SOGKkalender 2016. De uiterste inzenddatum is 16 augustus 2015 dus het wordt hoog tijd om in actie te komen. En wat is nu mooier om in deze vakantieperiode de provincie in te trekken en een plaatje van één van de kerken of kerkhoven van de SOGK te schieten. Uiteraard zijn ook foto’s van het interieur van harte welkom. Ook eerder gemaakte foto’s zijn van harte welkom. Net als in de eerste vier edities gebruiken we de geselecteerde foto’s voor de jaarlijkse SOGK-kalender. Het thema dit jaar is: ‘de kerken binnen en buiten’ waaraan de fotografen een eigen invulling kunnen geven. De enige beperking is dat het een kerk/kerkhof van de SOGK betreft. Als u niet zeker weet welke dit precies zijn, kunt u dat op www. groningerkerken.nl/fotowedstrijd controleren. De (maximaal vijf) foto’s kunnen ook dit keer weer geüpload worden via www.groningerkerken.nl/fotowedstrijd. Hier vindt u ook alle informatie over en de voorwaarden van deelname aan de fotowedstrijd. Op de kalender van 2016 komen weer 13 foto’s; een voorblad en 12 bladen voor de maanden van het jaar. Natuurlijk zijn er ook dit jaar weer mooie prijzen te winnen. De maker van de winnende foto krijgt een driedaags arrangement aangeboden. De makers van de overige winnende foto’s gaan ook niet met lege handen naar huis. Zij ontvangen allen een prijzenpakket met daarin een aantal leuke cadeaus. Uiteraard ontvangen alle winnaars de nieuwe kerkenkalender 2016.t

Het Nieuwe Wonder van Aduard Het Nieuwe Wonder van Aduard is een wandelroute van twee kilometer waarmee wandelaars het grootste Cisterciënzer kloosterdorp van Noordwest-Europa in een 3D-multimediale schijnwerkelijkheid (‘augmented reality’) kunnen ontdekken. Dit is uniek en een landelijke primeur! Wandelaars kunnen de 3D-app downloaden op hun Smartphone of tablet. Wanneer ze deze richten op één van de zeven 3D zuilen en elf informatieborden langs de route ervaren ze de driedimensionale (3D) Middeleeuwse reconstructie. Je ziet nu hoe Aduard er vroeger uit heeft gezien in 3D. Het Nieuwe Wonder van Aduard is een samenwerking tussen het Aduarder Kloostermuseum, de ondernemers, verenigingen, inwoners, de gemeente Zuidhorn en andere samenwerkingspartners die het Middeleeuwse kloosterdorp Aduard van toen en nu hun bezoekers willen laten ervaren. 42

Oplossing puzzel juni De oplossing van de junipuzzel is: Koolzaadvelden. Winnaar van de Heemkakeltas is deze keer geworden: L. Leeuwerink te Aduard, gefeliciteerd!

43

Puzzel

F.D.

De laatste puzzel is een doorloper van 11 bij 11hokjes . De 4 hoeken eruit. Op de valreep nog een doorloper. Ik heb het steeds met veel plezier gedaan. Nu ben ik een werkloze puzzelmaakster.  Groeten F.D. Horizontaal: 1 - rekening - Engelse titel - asvaas 2 - zelfingenomene - woonplaats 3 - nimmer - slotwoord - noord oost 4 - boormaatschappij - zuster - stalletje 5 - deel v/e net - pers. vnw - ouwel 6 - geestkracht - kijkkast - houding/stijl 7 - brandverf - kosten koper - afval 8 - hoogtepunt - deel v/e halm - plaaggeest - slecht horend (afk.}

1

2

9 - politieke partij - onder andere(afk.) - 7 - e rgens anders langspeelplaat woonboot knaagdier - Europese hoofdstad 8 - o nderdeel van kunstschaatsen - aard - voorzetsel Verticaal: 9 - A jaxstadion - deel v/h oog - pers. 1 - beeldmerk - bezieling - vader vnw. 2 - stofdeeltje - slag - vriendje van Sien 3 - liefkozing - voorletter 4 - proef - in orde - toetje - muzieknoot 5 - duivel - deel v/d voet - vaarwater 6 - vervoermiddel - wel - halt

3

4

5

6

7

8

9

woningontruiming Voor het snel en professioneel leegruimen van woningen in Friesland, Groningen en Drenthe. Bel voor een vrijblijvende offerte: Aduard 06 - 13 24 00 81

www.bezemschoon.nu

bezemschoon.nu

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Oplossing: voor 15 augustus naar Burg. Seinenstraat 21 of mail naar [email protected]

Burg van Barneveldweg 23 9831 RD Aduard. Telnr:050-4031577 of mobiel :06-50673472 Grandcafé-Snackbar-Buffetten-Bbq indoor-High tea-Ontbijtservice Vergaderingen-Trainingslokatie-Feesten-Partijen-Catering. www.grandcafebrugzicht.nl of like ons via facebook.