AUGUSTE LEPERE DOOR M. P. V. JR. Onder de levende meesters in Frankrijk •op het gebied van grafische kunst bekleedt Lepere een eerste plaats, en de waardeering welke het werk van dezen Nestor onder de modernen reeds geruimcn tijd geniet in zijn eigen land, breidt zich tegenwoordig ook uit over de grenzen, vooral aan den overkant van het kanaal, waar de algemeene belangstelling voor etskunst traditioneel is. Vrijwel onbekend is Lepere •echter nog in ons land. Te weinig doet zich hier de gelegenheid voor met buitenlandsche prentkunst, behalve die welke ons door geïllustreerde bladen en tijdschriften onder de oogen komt, kennis te maken. Enkele tentoonstellingen, vooral de laatste „Vierjaarlijkschc", gaven ons nieuws te zien, maar hier hing te veel heterogeen werk, dan dat de zeer enkele werkelijk belangrijke platen tot hun recht konden komen. De talrijke kleuretsen en houtdrukken in bonte wanorde tusschen het zwart-en-wit gehangen, hinderden eene rustige beschouwing van de minder opvallende voorbeelden van zuivere etskunst en weinige bezoekers zullen lang stilgestaan hebben voor de enkele etsen van Lepere, welken in de donkere en daarom overdag steeds electrisch verlichte zijgang een alles behalve gunstige plaats was toebedeeld. Toch mochten deze tot het beste behooren dat daar te zien was. Om het veelzijdig en zeer belangrijke oeuvre van Lepere echter eenigermate te leeren begrijpen en te apprecieeren is zulk eene noodzakelijk kleine inzending natuurlijk niet voldoende. Moge deze beknopte schets en vooral de enkele reproducties naar etsen van Lepere uit verschillende periodes er iets toe bijdragen voor het werk van dezen hoogst sympathieken kunstenaar ook hier eenige belangstelling op te wekken. Auguste Lepere werd in 1849 geboren en is dus 16 jaren jonger dan zijn vriend XLVI. Elseviers No. 7.
Braquemond. Toch kan hij de nestor van de Fransche etsers genoemd worden, daar Braquemonds beste werk reeds gedaan is, terwijl Lepere nog in zijn volle kracht is en daarvan elk nieuw jaar de overtuigendste bewijzen levert. Francois Lepere, zijn vader, was beeldhouwer, leerling van Rude en de jonge Auguste moet veel van hem geleerd hebben. Zijn vroegste werk bestond uit het reproduceeren in houtgravure van teekeningen van Morin, Vierge e.a. voor geïllustreerde bladen als de ,.Monde Illustrc" en ,,1'Illustration". Zijn eerste oorspronkelijk werk van eenige beteekenis dateert van omstreeks 1880; toen al had hij zijn métier goed onder de knie. De volgende tien jaren bleef hij zich hoofdzakelijk op houtgraveeren toeleggen, voor dit procodé heeft hij langen tijd de grootste voorliefde getoond. De catalogus van Lotz-Brissonneau van 1905 telt 166 oorspronkelijke houtgravures, 131 etsen en 14 lithografieën, wat nog geenszins al zijn grafiesch werk tot op dat jaar omvat, daar hij zeer veel voor tijdschriften en illustraties bleef werken en verschillende kostbare boeken illustreerde, welke hij soms zelf drukte! Na genoemd jaartal is echter nog zooveel van Lcpère's hand verschenen, dat een supplement op dezen catalogus thans noodzakelijk wordt. Bij een zoo uitgebreid oeuvre, is natuurlijk niet alles even voortreffelijk, niet alles belangrijk zelfs, en, om ons tot zijne etsen te bepalen, wij ontmoeten tusschen het vele mooie werk wel eens minder geslaagde drukken. Dikwijls werd haastig een vluchtige impressie naar de natuur op het koper of het zink gekrast, met de duidelijke bedoeling deze als studie te doen dienen, en desgewenscht later op zijn atelier opnieuw over te werken. Steeds echter is zijn werk oorspronkelijk, doet het ons frisch en ongedwongen aan. Zonder voorbedachten rade, geheel
2
AUGUSTE LEPERE.
vrij van eenige gemaniëreerdheid, stel ik mij voor dat hij zijn compositie al teekenende op het koper doet ontstaan, en dat het resultaat dikwijls voor hem een even groote verrassing
zijn zomersehe landschappen schijnt en hem gelegenheid geeft voor forsche schakeeringen van licht en duistere schaduw, de zon die hij wel eens laag aan den hemel kort voor
(Tti/L7Sf,,v
f ( O V, 4 <
MARCHANDES DE POISSONS. (UITGAVE ED. SAGOT).
is als voor ons. De frissche buitenwind waait ons uit zijne landschappen tegen, met de stadsdrukte van zijne Parij sche onderwerpen leven wij mede, soms moeten wij even de oogen sluiten voor de straling van het zonlicht dat hij zoo bemint, de zon die over al
het ondergaan als bron van licht wijd uitstralend midden in zijn plaat teekent! Dat zijn geniale concepties van zeer eigen durf, welke op onmiddellijke observatie van de natuur zijn gebaseerd. Elke bijgedachte is hem vreemd gebleven, elke lijn is persoonlijk.
SUR LES TOITS I'RÈS NOTRE-DAME. (UITGAVE EI). SAGOï).
AUGUSTE LEPERE. Het is daarom dat Lepère's werk altijd eerlijk ,,Ira, dans la cour sombre, s'écraser lourdeis en ernstig. ment. Een van zijn vroegste etsen is de „M a r- schrijft Lepere hierbij. c h a n d e s d e P o i s s o n s " van 1890 ,,L e Q u a r t i e r d e s G o b e l i n s " een fijn prentje en reeds zeer karakteristiek. van hetzelfde jaar stelt eveneens een verFrappant is de natuurlijkheid, waarmede gezicht over daken voor, echter in een ander het aardige tooneeltje in elkaar is gezet. De gedeelte van Parijs. Dit is het industrieele bewegelijke figuurtjes om de vischmanden op kwartier van leerlooierijen, ververijen, weveden voorgrond, en het donkere lokaaltje, met rijen waarover Huysmans een interessant de bedrijvigheid om de rookende ovens daar- boek heeft geschreven: ,.,La Bièvre et Saint achter. Hoe sober Séverin," door is dit gegeven be- [ Lepere met vele handeld, hoe raak houtgravures en en gemakkelijk is etsen geïllustreerd. de teekening. Hier komen de Van 1893 is , ,pleasure-seekers" „Sur les ï o i t s van Parijs niet, pres Notrein deze smalle en D a m c. " Tusdonkere straten schen deze en de tusschen vervalvorige ets telt len oude „hotels" L-B er echter 62, uit vorige eeuwen merkbaar is dan en nieuwe rook en ook de technische roet verspreidende vooruitgang. In fabrieken zouden de zesde en laatzij geen weg weste staat werd deze ten te vinden, ets gedrukt in het maar voor den mooie Weenschc kunst-zinnigen likunst-tijdschrift terator en den tee„die Graphischen kenaar was hier Künste"', onze reeen stuk onbezocht productie is veren ongekend Pamoedelijk naar rijs, dat hen in UN COIN 1>U l'ONT-AUX-DOUBLES. (riTGAVE EI). SAGOT). den 3en staat. Wat verrukking bracht. is het intense kijken van de vrouw, haar Onzen lezers zeker niet beter bekend is de geheel opgaan in den gevaarlijken arbeid streek die de volgende ets „ C a r r i è r e s van die dakwerkers goed uitgedrukt. Kramp- d' A m é r i q u e, p r e s P a r i s" voorachtig klemt haar hand den balk vast, waar stelt (1898) . Een man en eene vrouw, landzij op steunt: loopers, rusten bij hun draagkorf op den voorgrond, stijl breekt het terrein af en „Ni 1'antique Notre-Dame! ni Paris elle beneden zien wij een herder zijne schapen voortjagen; in de verte komt nog een groote regarde ,.Sans bien s'cn rendre compte, elle espère kudde schapen om den heuvelrand heenbuigend naar ons toe en op den verstcn achtervague ment „Que du haut du vieux tuit, un couvreur, grond bespeurt men de stad, de ButteMontmartre met den Sacré-Cceur. Over deze par megarde.
(1UARTIER DES GOBELINS. (UITGAVE EI). SAGOT)
CARRIÈRES D ' A M É R I Q U E . (UITGAVE EI). SAGOï).
AUGUSTE LEPERE. verlaten Parijsche steengroeven zendt de ondergaande zon zijne laatste stralen. Dit is wel een van de merkwaardigste etsen onder de vele die Parijs of omstreken tot onderwerp hebben. Een curieus drukje is de kleine „droogcnaald" ets „Au c o i n du P o n t - a u x D o u b l e s " . Het is nacht en mistig, de
winter aan Holland zijn een zestal etsen, waarvan vooral de „ A m s t e r d a m v u e d e V i c t o r i a H o t e l " ons interesseert om den zeer persoonlijken kijk van een vreemdeling op een ons zoo overbekend stuk oud Amsterdam. Ook goed is een etsje van de Jodenbuurt, een ander van „1 e N y s" (!) bij avond, een prachtige droge-naald ets
RETOUR DU MARC1IÉ. (UITGAVE EI). SAGOT).
Notre-Dame teekent een donker-grijs silhouet tegen den hemel, waaraan de maan al hoog staat. Op den voorgrond enkele personen, eene dronken vrouw ligt tegen de pilaar van een lantaarn, van rechts komt haastig een voddenraper aangeloopen gebogen onder zijn last, over den brug rijdt een fiacre zijn verlaat vrachtje en loopen nog enkele luitjes. Het resultaat van een kort bezoek in den
met lluwcel zwarte partijen, en een van Haarlem bij mistig weder. Behalve de door Lotz-Brissonneau beschreven 131 etsen zijn na het drukken van dien catalogus nog zeker vijftig of meer van Lepere verschenen, waaronder verschillende tot het beste behooren van zijn geheele oeuvre. Deze laatste periode van Lepères etskunst is er eene voornamelijk van het landschap; in dit genre heeft hij het hoogste
8
AUGUSTE LEPERE.
bereikt en zich meest persoonlijk uitgesproken. Onvermeld mogen wij niet voorbijgaan zijn ets van de kathedraal van Amiens: „P I n v e n t a i r e" welke het rijk gebeeldhouwde front van dit prachtig monument tot onderwerp heeft — men weet dat Bauer een „kathedraal te Amiens" heeft geëtst, en ook deze ets is een meesterwerk — mooier
staat de hooge molen tegen de buiige lucht en ver wijden onze oogen over het golvend landschap. ,,A G e n t i 11 y" is een weinig romantiek,, maar forsch en kleurig. Beter is de „R ct o u r d u M a r c h é", welke een laten zomeravond voorstelt. Overdag heeft het zeker flink gewaaid, nu krult de rook rustig
OKEPUSCULE. (UITGAVE ED. SAGOT).
is nog „Ie M a r c h c a u x L é g u m e s a A m i e n s " , waar dit gebouw van grooteren afstand en terzijde is gezien, door vroegen ochtendnevel boven de oude huizen aan de rivier, als een massaal silhouet. Een bijzonder mooi drukje is de „ L e M o u l i n d e s C h a p e 11 e s " , wat een breedheid weet Lepere hier te suggereeren op een plaatje van nauwelijks meer dan een decimeter in het vierkant! Blankwit
uit een schoorsteen omhoog. Op den weg enkele figuurtjes, die hun inkoopen naar huis kruien. De „ C h a u m i è r c s a R o u s s e a u" en „C r e p u s c u 1 e" bchooren tot de laatste etsen van Lepere en m.i. tot zijne mooiste. Wat is dit weer nieuw, frisch en krachtig werk, forsch van teekening, klaar van uitdrukking. Wat zal ons de ruim zestigjarige meester
AUGUSTE LEPERE. nu nog schenken? Zijn hand is vaster, zijn gere staten zelden meer dan 50, meestal veel oog is scherper dan ooit tevoren, terwijl minder. Vele etsen zijn reeds nu niet meer over zijn later werk de rust en de rijpheid verkrijgbaar, verschillende andere zeer zeldis gekomen, die de vrucht zijn van een arbeid- zaam en kostbaar. Voor den verzamelaar is zaam leven. de catalogue raisonné van Lotz Brissonneau: Welke de juiste plaats zal wezen die L'tieuvre gravé de Auguste Lepere, bij EdLepere als etser toekomt, kan slechts de mond Sagot in Parijs uitgegeven, onmisbaar. toekomst leeren; wij staan te dicht bij het Door dezen kunsthandelaar zijn ook de etsen werk van onze eigen tijdgenooten om dit van Lepere uitgegeven, maar door den artiest te kunnen beoordeelen met de onpartijdig- zelf gedrukt, geteekend en genummerd. heid van volgende geslachten. Populair is zijn Wie meer omtrent Lepere wenscht te weten kunst eigenlijk nooit geweest, althans niet in de zal dat, behalve in bovenvermeld werk, kunbeteekenis als bijvoorbeeld die van Forain of nen opzoeken in 1'Art et Decoration van 1904, Steinlen, maar sinds vele jaren al ondervindt terwijl ook de Studio enkele malen een artikel Lepere warme appreciatie bij een steeds groei- aan hem heeft gewijd. enden kring van ware kunstliefhebbers. Dat Officieel werd Lepere in zijn land gezijn etsen nog meer gezocht zullen worden dan huldigd door de benoeming tot ridder van nu reeds het geval is kan vrij zeker hccten. het Légion d'Honneur, in 1912 bevorderd De oplage is doorgaans klein, meestal slechts tot „officier", naar aanleiding waarvan een dertigtal drukken van den laatsten staat, hem een groot feest door zijne vele vrienden in het geheel met de proefdrukken van vroe- en bewonderaars werd bereid.
LE MOULIN DES CHAPEI.LES. (UITGAVE ED. SAGOT).
