Akoestische Kwaliteit in ruimten voor Verstandelijk / Auditief Gehandicapten Lau Nijs
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Presentatie voor Bouwcollege op 21 juni 2006 Als template is gebruikt de cursus voor Bartimeus van 21 april maar daar is verder nauwelijks iets van over. De inhoud is gebaseerd op: Artikel AcMentallyRetarded people dat nog steeds in de la ligt Verhaaltje boor de cursus van Hellen in mei 2005
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Faculteit Bouwkunde Onderwijs aan aankomende Architecten plus Onderzoek •
Verkeerslawaai
•
Geluidisolatie (vooral van gevels)
•
Geluid in ruimten, Akoestische kwaliteit – scholen – sportzalen – restaurants – woon- werkruimten in instellingen (Erasmus Rotterdam) – .....
1
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Promovenda Specifiek onderzoek Verstandelijk Gehandicapten •
Woon/eetruimten (4-10 personen)
•
Werkruimten (sommige zeer groot)
•
Slaapkamers
•
Verbouwde (?) eengezinshuizen
Doelgroep •
Architect
•
Opdrachtgever
•
Onderhoudsploeg 2
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Promotieonderzoek “akoestische kwaliteit”
architectonische variabelen
akoestische variabele(n)
3
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Architectonische variabelen Functie
- Geluidniveaus van bron(nen) - Hoeveelheid geluidbronnen
Grootte
- Grotere ruimte ⇒ lager geluidniveau - Aantal bronnen per m2 bepalend
Vorm
- Lang en/of plat - Niet rechthoekige ruimten: L en U-vorm?
Materialisatie
- Welke materialen? - Geluidabsorberende materialen, hoeveel en waar? 4
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Absorptiemateriaal werkt Toevoeging Absorptie: 1
Minder nagalm
2
Lager geluidniveau Hogere SN-verhouding Betere spraakverstaanbaarheid
3
Variëren functie/vorm/grootte is zinloos zonder absorptie
Het eerste punt is het meest bekend, maar minst belangrijk in instellingen/woningen 5
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Als absorptie moet Bij het ontwerpen van een ruimte: •
Hoeveel Absorptie?
•
Waar?
•
Hoe ziet het eruit?
•
Wat kost het?
6
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
A.C. enkele materialen Glas/beton/linoleum
0.05 - 0.10
Hout
0.10
Gordijnen/tapijten dun
0.20
Gordijnen/tapijten dik
0.40 - 0.50
Akoestisch materiaal
0.60 - 0.80
Stuc
0.05 - 0.10
Spuitpleisters
0.50 - 0.80
7
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Rekenvoorbeeld ruimte 10×5×2.5
plafond kale stuc vloer linoleum kopse wanden van glas lange wanden behang gordijnen hard meubilair
α
S
A
0.1 0.1 0.05 0.1 0.2 0.1
50 50 25 50 20 10
5 5 1.25 5 4 1
0.104
205
21.25 8a/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Nagalmtijd ruimte 10×5×2.5
plafond kale stuc vloer linoleum kopse wanden van glas lange wanden behang gordijnen hard meubilair
RT = 1.0 s
α
S
A
0.1 0.1 0.05 0.1 0.2 0.1
50 50 25 50 20 10
5 5 1.25 5 4 1
0.104
205
21.25 8b/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Rekenvoorbeeld ruimte 10×5×2.5 α systeemplafond vloer linoleum kopse wanden van glas lange wanden behang gordijnen hard meubilair
RT = 0.45 s
0.6 0.1 0.05 0.1 0.2 0.1
αgem = 0.23
S × × × × × ×
50 50 25 50 20 10
205
A = = = = = =
30 5 1.25 5 4 1
46.25 9
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Meetinstrument Akoestische kwaliteit “akoestische kwaliteit”
architectonische variabelen
akoestische variabele(n)
10
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Definitie Akoestische Kwaliteit? Mogelijke grootheden: • Nagalmtijd • Speech transmission index • Spraakverstaanbaarheid • Geluidniveau • Signaal-ruis-verhouding • Gemiddelde absorptiecoëfficiënt
RT STI (in ruis) C50 en U50 SPL SN
αmean
• etc, etc
11 a/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Definitie Akoestische Kwaliteit? Mogelijkheden:
RT STI (in ruis) C50 en U50 SPL SN
• Nagalmtijd • Speech transmission index • Spraakverstaanbaarheid • Geluidniveau • Signaal-ruis-verhouding • Gemiddelde absorptiecoëfficiënt
αmean
Mijn voorlopige favorieten, want simpel en doeltreffend 11 b/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Absorptie als Akoestische maat? satisfaction high Hypothesis
low 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%] 12
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Recent in sportvoorzieningen satisfaction high Minimaal 25 %
low 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%] 13
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Klachten in veel instellingen satisfaction high
Complaints low 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%] 14 a/c
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Maar niet altijd satisfaction high
low 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%] 14 b/c
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Klachten bij “redelijke” ruimte satisfaction high
low 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%] 14 c/c
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Signaal-Ruis-Verhouding beter? satisfaction high
low -6
-3
0
+3
+6
SN-ratio [dB(A)] 15 a/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Signaal-Ruis-Verhouding satisfaction high
Voordeel: Invloed aantal stoorbronnen low -6
-3
0
+3
+6
SN-ratio [dB(A)] 15 b/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Tussenstand van onze kennis We weten een heleboel nog niet Maar..... We weten genoeg om fouten te voorkomen Absorberende plafonds worden al decennia met succes toegepast
16
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Ruwe voorspelling is mogelijk
uitstekend goed redelijk matig slecht 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%]
100
17 a/c
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
αgem in instellingen / woningen ≤ 0.10
onacceptabel
0.14
zeer matig (gemeten indien meubels/gordijnen)
0.20
redelijk (simpel systeemplafond)
0.28
goed (akoestisch plafond plus meubels)
0.40
uitstekend (maar begint lastig te worden)
Echter, marges nog ruim
18 a/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
αgem in instellingen / woningen ≤ 0.10
onacceptabel
0.14
zeer matig (gemeten indien meubels/gordijnen)
0.20
redelijk (simpel systeemplafond)
0.28
goed (akoestisch plafond plus meubels)
0.40
uitstekend (maar lastig in praktijk)
Dit geldt OOK in eengezinshuizen, omdat daar GROEPEN wonen Daar moet trouwens ook de onderlinge geluidisolatie beter dan voor een gezin 18 b/b
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Moet nauwkeuriger
uitstekend goed redelijk matig slecht 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%]
100
17 b/c
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Onderscheid naar functie ???
uitstekend goed redelijk
Bijvoorbeeld:
matig
wonen - onderwijs
slecht 10 14 20 28 40 mean absorption coefficient [%]
100
17 c/c
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Mijn frustratie in een paar vragen
Waarom gaat het toch zo vaak mis in instellingen?
19 aa/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ?
19 ab/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ? Waarom is een ruimte uit 1970 vaak beter dan uit 2000 ?
19 a/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ? Waarom is een ruimte uit 1970 vaak beter dan uit 2000 ? Waarom zit in kantoren standaard wel een akoestisch plafond ? Waarom gaat het in sportzalen soms beter dan in scholen ?
19 b/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ? Waarom is een ruimte uit 1970 vaak beter dan uit 2000 ? Waarom zit in kantoren standaard wel een akoestisch plafond ? Waarom gaat het in sportzalen soms beter dan in scholen ? Is een NPR of convenant wenselijk en zoja ook voldoende ?
19 c/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ? Waarom is een ruimte uit 1970 vaak beter dan uit 2000 ? Waarom zit in kantoren standaard wel een akoestisch plafond ? Waarom gaat het in sportzalen soms beter dan in scholen ? Is een NPR of convenant wenselijk en zoja ook voldoende ? Onwetende architecten:
schiet onderwijs / voorlichting te kort?
Onwillige architecten:
dwingen via de wet ?
19 d/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ? Waarom is een ruimte uit 1970 vaak beter dan uit 2000 ? Waarom zit in kantoren standaard wel een akoestisch plafond ? Waarom gaat het in sportzalen soms beter dan in scholen ? Is een NPR of convenant wenselijk en zoja ook voldoende ? Onwetende architecten:
schiet onderwijs / voorlichting te kort?
Onwillige architecten:
dwingen via de wet ?
Kunnen (bezuinigende) opdrachtgevers de juiste keuzen maken ?
19 e/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ? Waarom is een ruimte uit 1970 vaak beter dan uit 2000 ? Waarom zit in kantoren standaard wel een akoestisch plafond ? Waarom gaat het in sportzalen soms beter dan in scholen ? Is een NPR of convenant wenselijk en zoja ook voldoende ? Onwetende architecten:
schiet onderwijs / voorlichting te kort?
Onwillige architecten:
dwingen via de wet ?
Kunnen (bezuinigende) opdrachtgevers de juiste keuzen maken ? Indien regels:
Wie stelt die, NEN, Bouwbesluit, Bouwcollege ?
Indien regels:
Wie controleert ze ?
19 f/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica
Waarom gaat het mis in instellingen? Waarom gaat het in ziekenhuizen meestal wel goed ? Waarom is een ruimte uit 1970 vaak beter dan uit 2000 ? Waarom zit in kantoren standaard wel een akoestisch plafond ? Waarom gaat het in sportzalen soms beter dan in scholen ? Is een NPR of convenant wenselijk en zoja ook voldoende ? Onwetende architecten:
schiet onderwijs / voorlichting te kort ?
Onwillige architecten:
dwingen via de wet ?
Kunnen (bezuinigende) opdrachtgevers de juiste keuzen maken ? Indien regels:
Wie stelt die, NEN, Bouwbesluit, Bouwcollege ?
Indien regels:
Wie controleert ze ?
19 g/g
Lau Nijs Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde, Sector Bouwfysica