Attention Deficit Disorder
lorem ipsum dolor sit amet
+
ADD - Het overwegend onoplettend type - 2011 Aanvullende informatie Care for Woman scholing Amersfoort Studiedag Zeeuwse muziekscholen Terneuzen
+
Wat is ADD Het overwegend onoplettend type ADD staat voor Attention Deficit Disorder. Dat
een gat ontstaat tussen het vermogen en het
wil zeggen dat je een stoornis in de
uiteindelijk presteren. Dit brengt een constant
concentratie hebt. Er zijn drie verschillende
gevoel van falen, onderprestatie en
typen concentratiestoornissen bekend: Het
onzekerheid met zich mee, maar op bepaalde
overwegend onoplettende type - ADD, het
gebieden ook een hoge mate van
gecombineerde type - AD/HD en het
perfectionisme en doorzettingsvermogen.
hyperactieve type – ADHD.
2
Onderzoek naar de intelligentie wijst uit dat
Een gebrek aan concentratie wil zeggen dat je
de kans op een taal of rekenstoornis erg groot
de aandacht moeilijk kunt richten (bundelen)
is wanneer er sprake is van een onbalans
op een vast onderwerp. Je bent tijdens een
tussen het zogenoemde “prestatie intelligentie
gesprek snel verzonken in gedachten, of je
quota” (PIQ) en het “verbale intelligentie
raakt afgeleid door externe factoren die van
quota” (VIQ). Bij mensen zonder een
grotere interesse zijn. Als gevolg nemen de
concentratiestoornis is er geen sprake van
hersenen meer prikkels waar en is er meer
deze onbalans. Dit zou kunnen verklaren
tijd nodig om alle informatie te verwerken.
waarom veel mensen met ADD vroegtijdig
Hierdoor ben je dromerig of onoplettend en
stoppen met school. Een taal of rekenstoornis
kunnen mensen met ADD moeilijk plannen en
kan grote gevolgen hebben op de
prioriteiten stellen. Chaotisch gedrag en snel
beroepskeuze, maar hoeft een succesvolle
overbelast raken zijn kenmerkend voor ADD.
carrière niet in de weg te staan. Wel is er vaak
De intelligentie blijft onaangetast waardoor
veel hulp nodig op administratief gebied.
+ Wat is de oorzaak van Attention Deficit Disorder? ADDers hebben vaak een brede interesse
verantwoordelijkheden meestal verwaarloosd
waardoor het veelvuldig wisselen van hobby
en maakt de ADDer aanspraak op grote
en werk hen niet vreemd is. De oorzaak
hoeveelheden energie.
hiervan ligt in de hersenen: Om gemotiveerd te raken voor een taak geven de hersenen signaaltjes af die ervoor zorgen dat je tot activiteit komt en niet blijft zitten. Voor het verzenden van deze informatie is een stofje (een neurotransmitter) nodig dat ook vrij komt als je verliefd bent, als je heel erg boos bent of, als je heel veel interesse hebt in een bepaalde hobby of werk. Dat stofje wordt dopamine genoemd. Bij ADD komt er onvoldoende dopamine vrij bij taken die om motivatie vragen. Dat zijn meestal taken die je dagelijks moet doen. Hierdoor lukt het niet om tot activiteit te komen en om vervolgens de concentratie ook vast te houden. Klussen worden veelal niet afgemaakt of op het laatste moment gedaan. Ook kost het verwerken van gevoelens en emoties meer tijd en moeite. Bij taken waarvoor de ADDer grote interesse heeft komt er vanzelf meer dopamine vrij. Hierdoor kunnen mensen met een concentratiestoornis zich wel goed concentreren op de leuke dingen. Ouders,
Wanneer de persoonlijke verzorging in het geding komt is de grens van overbelasting naar depressie meestal al ver overschreden. Vermoedelijk heeft de meerderheid onder mensen met ADD tenminste eens per week last van depressieverschijnselen: Niets deugt meer, je bent dik, je bent lelijk, je doet niets goed, je voelt je alleen, je blijft hangen in negatieve gedachten en onbewust zijn je hersenen nu meer als ooit op zoek naar dopamine. Voor je het weet heb je nog ruzie met je ouders of partner ook. Niets anders dan praktische preventieve voorbereiding en een goede nachtrust kunnen je hier doorheen helpen. Wanneer deze gevoelens aanhouden is er meestal sprake van depressie. Een valkuil van het dopamine tekort is een gevoeligheid voor middelen die de afgifte van dopamine kortstondig doen verhogen en een verslavende werking hebben. Denk hierbij aan suiker, nicotine, alcohol, drugs, gokken, shoppen enz.
partners en docenten kunnen zich in de
De reden dat de hersenen van mensen met
maling genomen voelen wanneer de dagelijks
ADD een beetje anders werken ligt in ons
terugkerende taken structureel en tegen alle
DNA. Er is een gen ontdekt dat vermoedelijk
beloften en goede voornemens in, steeds
ADD veroorzaakt. In de familie van mensen
opnieuw blijven liggen of worden vergeten.
met ADD komen altijd meerdere mensen met
De ADD hersenen zijn visueel ingesteld en stellen van nature andere prioriteiten. Dit kan afhankelijk van de situatie als een gave of een hindernis worden ervaren. Vaak lukt het om
ADD en/of ADHD voor. ADD is dus een erfelijke aandoening. De kans dat een ouder met ADD kinderen krijgt met ADHD of andersom is bijzonder groot.
de concentratie op enkele levensterreinen te
ADD komt vaker voor bij vrouwen dan bij
optimaliseren naar de gestelde
mannen. Ook de verschillen tussen de seksen
verwachtingen. Hierbij worden andere
worden op dit moment onderzocht.
3
Is het etiket ADD nodig? Diagnostiek en behandeling Iedereen kan tijdelijk onderhevig zijn aan concentratie
je daadwerkelijk zou willen veranderen en wat zijn de
problemen door tal van andere reden dan ADD. Er kan
behandelmogelijkheden?
alleen van een stoornis in de concentratie worden gesproken wanneer het diagnostisch profiel al sinds de vroege jeugd vrijwel dagelijks een rol speelt in het dagelijks leven en wanneer alle andere mogelijke oorzaken zijn uitgesloten. Ook moet worden bepaald aan welk type concentratiestoornis je onderhevig bent en in welke mate je de kenmerken hebt leren verbergen. Onzekerheden die je jaren verborgen hebt gehouden komen aan het licht en krijgen ineens een oorzaak.
+ 4
De diagnose ADD kan alleen worden vast gesteld door een arts of psychiater. De kosten hiervan worden vergoed door de zorgverzekeraar. Hiervoor heeft u een doorverwijzing nodig van de huisarts. U kunt ook een vrijgevestigde psychiater bezoeken. Voor de vrijgevestigde psychiater is geen doorverwijzing nodig, u betaald dan wel bij iedere afspraak een eigen bijdrage. Ook is er in Nederland een netwerk van psychiaters en kinderartsen die zich te specialiseren in ADHD. Het aanbod bestaat meestal uit therapie en/of
Voor de meeste mensen met ADD komt de diagnose als
medicatie. Alternatieven zijn verschillende vormen van
een enorme opluchting. De diagnose vormt een
coaching, zelf ingehuurde hulp als huishoudelijke
belangrijke erkenning voor jaren onzichtbaar leed, dat
ondersteuning of een administratiekantoor. Voor
je dapper hebt gedragen in de veronderstelling dat je
diagnostiek bestaat op dit moment vrijwel overal een
over de zelfde hersenen beschikt als je klasgenootjes,
wachtlijst. Met behulp van een maatschappelijk werker
met het zelfde besturingssysteem. Nu wordt duidelijk
of verpleegkundige kunnen de eerste problemen van
dat je niet meer aan jezelf hoeft te twijfelen, aan je
praktische aard al wel in kaart worden gebracht en
intelligentie en doorzettingsvermogen heeft het nooit
waar mogelijk ondervangen. Neem voor meer
gelegen. Je bent altijd al een beetje anders geweest en
informatie contact op met uw huisarts en maak tijdig
nu weet je eindelijk: “waarom?. Maar is er wel iets dat
melding van de mate waarin u last heeft van depressie.
Belangrijke kenmerken van ADD Concentratieproblemen uiten zich op vrijwel alle levensterreinen en zijn kenmerkend voor het individu sinds de vroege jeugd.
Heeft moeilijkheden om tot activiteit te komen, verveling. Een dromerig, kalm persoon. (Niet hyperactief of impulsief.) Is vlug afgeleid of raakt verzonken in gedachten, dromerig. Is vergeetachtig en komt vaak te laat. Heeft mogelijk een obsessie ten opzichte van hobby of werk. Is chaotisch maar bij interesse zeer perfectionistisch. Heeft een groot voostellings – vermogen, denkt vooruit, visueel. Kan zich goed uitdrukken, sterk sociaal vermogen maar heeft weinig vrienden, verlegen. 5
ADD of ADHD Belangrijkste verschillen
ADD
ADHD
AD/HD
Het overwegend onoplettend type is
ADHD staat voor Attention Deficit
Het gecombineerde type AD/HD
in veel opzichten het
Hyperactivity Disorder. Mensen met
omvat letterlijk een combinatie van
tegenovergestelde van ADHD:
ADHD worden vaak omschreven als:
ADD en ADHD kenmerken. Het
-
Dromerig Inactief Gereserveerd Kalm Rustig Teruggetrokken Veel nadenken Blijft op achtergrond Uitstellen, afstellen Vooruit denken Traag in reactie Sociaal isolement Weinig praten Afwezig Avontuurlijk Gesloten gordijnen Chaotisch Motivatieproblemen Slaperig Afwachtend Onopvallend
De verschillen tussen ADD en ADHD reiken verder dan “hyperactief of niet”. Kijk voor meer informatie op www.karinwindt.com en www.sadd.nl
6
-
Extreem druk Hyperactief Een “Stuiterbal” Opvallend, aanwezig Rusteloos Altijd actief Kan niet stilzitten Levenslustig Zijn graag buiten Onbezonnen Impulsief Temperamentvol Luidruchtig Veel praten Humoristisch Makkelijk gezelschap Harde werkers Zoekt spanning, gevaar Gezellig op een feestje Ongeduldig Hangt “de clown” uit
gecombineerde type is vermoedelijk het meest voorkomende type concentratiestoornis. Enkele kenmerken die mensen met ADD en ADHD met elkaar gemeen hebben zijn bijvoorbeeld creativiteit, vergeetachtigheid, veelvuldig te laat komen en een afkeer van terugkerende taken. (Verveling). ADD is nog niet zo lang bekend en werd tot nog toe gezien als een subtype van ADHD. Steeds meer onderzoeken tonen de genetische en neurobiologische verschillen tussen ADD en ADHD wetenschappelijk aan. Het zal nog even duren voordat de behandeling van ADD zich op deze informatie aansluit en er meer toegespitste behandelmethoden ontstaan. Onderzoeken naar ADD zijn pas gestart in 2005 en pas sinds 2009 komen er in een rap tempo steeds nieuwe onderzoeksresultaten bij.
Vrouw en Attention Deficit Disorder ADD: Een extra zware belasting voor vrouwen
Hormonale veranderingen Hormonale veranderingen zijn van invloed op ADD. Concentratieproblemen kunnen rond de menstruatie en tijdens de pubertijd versterkt worden. Soms nemen de symptomen bij een zwangerschap af. ADD is dan ook van invloed op de menopauze / overgang.
“Het zit er wel in maar het komt er niet uit…”
7
+
Onzichtbare obstakels van ADD
Notities / Aantekeningen -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Stichting ADD Nederland: http://www.SADD.nl Boeken over ADD bestellen: http://www.karinwindt.com Hulp vinden bij ADD: http://www.careforwoman.nl Muziekscholen met ADD ervaring: http://www.zeeuwsemuziekschool.nl Stichting ADD Nederland is ook te vinden op Facebook!
9
Onderzoek naar het overwegend onoplettend type ADD (ADHD without hyperactivity), a Neurobiologically and Behaviorally Distinct Disorder from ADHD (with hyperactivity) Adele Diamond (2005) Development and Psychopathology, 17, pages 807-82 Most studies of ADHD have focused on the combined type and emphasized a core problem in response inhibition. We’ve proposed that ADHD of the truly inattentive type is a fundamentally different disorder from the other types of ADHD, with different brain systems affected, different genes implicated, different behavioral profiles, different underlying cognitive deficits, different patterns of co-morbidities, and different responses to medication: http://www.devcogneuro.com/research.html http://www.devcogneuro.com/dharamsala.html http://www.devcogneuro.com/AdeleDiamond.html
Tekst en foto’s: Copyright ©Karin Windt 2010-2012 Alle rechten voorbehouden:
[email protected] www.karinwindt.com / Stichting ADD Nederland: www.SADD.nl
10
ADD Woordzoeker D
B
D
K
N
D
I
E
H
K
J
I
L
E
D
R
O
O
W
T
N
A
R
E
V
P
I
U
I
O
Y
G
N
I
L
L
E
T
S
R
U
E
L
E
T
I
C
I
F
E
D
R
E
I
S
R
D
O
P
L
O
S
S
I
N
G
S
G
E
R
I
C
H
T
T
B
D
N
H
K
O
K
E
R
B
E
G
E
I
T
A
V
I
T
O
M
D
O
P
A
M
I
N
E
D
C
R
Q
C
N
A
U
T
O
D
I
D
A
C
T
I
S
C
H
T
Q
D
P
N
V
N
A
D
O
O
R
Z
E
T
T
I
N
G
S
V
E
R
M
O
G
E
N
A
G
B
N
E
P
E
N
E
M
E
L
B
O
R
P
E
I
T
A
R
T
N
E
C
N
O
C
P
G
T
A
R
P
E
R
F
E
C
T
I
O
N
I
S
M
E
S
O
A
H
C
T
D
N
S
T
C
R
E
A
T
I
V
I
T
E
I
T
E
M
O
T
I
O
N
E
E
L
I
Y
E
E
I
Y
D
Y
O
S
I
N
R
O
O
T
S
N
E
K
E
R
O
L
B
L
E
G
I
L
T
N
E
K
K
O
R
T
E
G
G
U
R
E
T
V
K
J
G
R
E
W
H
N
T
P
E
U
V
E
R
G
E
E
T
A
C
H
T
I
G
H
E
I
D
D
F
O
R
I
N
O
I
N
S
R
Q
T
I
E
T
I
V
I
T
C
A
N
I
M
R
Z
D
L
E
W
E
N
T
Z
U
N
O
A
G
N
I
L
E
D
N
A
H
E
B
E
W
N
R
K
K
U
U
O
E
E
D
G
U
E
R
V
S
N
E
V
E
L
A
U
V
D
J
I
T
E
E
H
Q
S
N
Z
C
Q
K
A
M
A
A
Z
T
H
C
A
D
E
B
C
Q
P
X
N
Z
C
E
A
K
E
R
P
S
E
G
E
K
A
T
N
I
E
I
S
S
E
R
P
E
D
N
S
S
D
T
N
E
G
I
L
L
E
T
N
I
B
I
G
I
L
L
E
Z
E
G
W
O
R
N
D
G
M
N
N
E
L
L
E
C
N
E
S
R
E
H
E
S
O
N
G
A
I
D
A
O
E
E
N
Z
A
A
M
H
E
I
D
T
E
I
T
A
R
T
S
I
N
I
M
D
A
C
T
S
M
O
K
N
E
E
J
I
B
N
W
O
N
Z
I
C
H
T
B
A
A
R
W
F
T
D
N
I
W
N
I
R
A
K
E
O
N
G
E
L
O
O
F
W
A
A
R
D
I
G
Administratie Autodidactisch Bedachtzaam Behandeling Bijeenkomst Capaciteiten Chaos Concentratieproblemen Consequenties Creativiteit Deficit Depressie Diagnose Disorder
Doorzettingsvermogen Dopamine Eenzaamheid Emotioneel Energieverdeling Gezellig Hersencellen Inactiviteit Intakegesprek Intelligent Karinwindt Levensvreugde Motivatiegebrek Ongeloofwaardig
Onoplettendheid Onzekerheid Onzichtbaar Oplossingsgericht Perfectionisme Rekenstoornis SADD Teleurstelling Teruggetrokken Tijd Verantwoordelijkheid Vergeetachtigheid Waarschuwing Wolken
11
RUSTIG Dromerig
CHAOTISCH
VERGEETACHTIG Creatief BURNOUT AFGELEID Te Laat REKENPROBLEMEN STICHTING www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
STICHTING ADD
www.SADD.nl
12
