Wordt ATEX 137 de nieuwe standaard?
ATEX Atmosphère Explosible
Op grond van de Arbowet is iedere werkgever verantwoordelijk voor arbeidsplaatsen en -middelen waar mogelijk explosiegevaar kan voorkomen. Halverwege 2006 is besloten dat alle arbeidsmiddelen en arbeidsplaatsen volledig voldoen aan de ATEX 137 Richtlijn. Maar wat houdt deze richtlijn nu in, zijn er meerdere richtlijnen en welk belang behartigt de Stichting ATEX?
Destijds 27 hebben de lidstaten van de Europese Unie de wet- en regelgeving omtrent ATEX 137 ondertekend. Met deze ondertekening heeft het Europese parlement bewust afstand genomen van de al langer bestaande en internationaal meer bekende richtlijnen zoals de IECEx 05 (afkomstig uit Australië) en de Compex (afkomstig uit Engeland).
1
De reden dat men deze systemen niet heeft overgenomen is dat men deze te zwaar en te complex vond voor invoering in Europa. De ATEX 137 Richtlijn is een sociale richtlijn, gebaseerd op artikel 137 van het Europees verdrag (verdrag van Nice). Op nationaal niveau is deze richtlijn opgenomen in het Arbobesluit, hoofdstuk 3, artikel 3.5a t/m 3.5f.
Dit betekent dat werkplekken waar explosiegevaar aanwezig kan zijn geheel moeten voldoen aan deze regels van het Arbobesluit.
Volgens het Arbobesluit is in ieder geval sprake van een explosiegevaar als in de atmosfeer de concentratie van zuurstof hoger is dan 21 vol% of de concentratie van brandbare gassen en dampen hoger is dan 10 vol% LEL (Lower Explosion Limit).
2
Dit verplicht de werkgever om explosierisico’s te beoordelen waar de werknemers aan blootgesteld kunnen worden. Op basis van deze beoordeling moet de werkgever maatregelen treffen om de risico’s weg te nemen dan wel te verkleinen. Deze verdieping wordt beschreven in een Explosie Veiligheidsdocument (EVD).
Er zijn twee ATEX Richtlijnen die elkaar aanvullen wat betreft het toepassingsgebied. ATEX 137 Is voor de werkgever. (Arbobesluit hoofdstuk 3). ATEX 95 Is voor de fabrikant van apparatuur voor toepassing in explosiegevaarlijke omgevingen.
ATEX 137 Op basis van een risicobeoordeling neemt de werkgever maatregelen om de risico’s weg te nemen dan wel te verkleinen. De veiligheidsmaatregelen kunnen zowel technisch als organisatorisch van aard zijn.
3
ATEX 137 Technische maatregelen zijn onder andere: • Wegnemen van brandbare stof / ontstekingsbronnen. • Reduceren van de zones door bijvoorbeeld ventilatie. Organisatorische maatregelen zijn bijvoorbeeld: • Opleiding van werknemers. • Werkvergunningen en periodieke inspecties.
ATEX 95 Deze richtlijn is bestemd voor de fabrikant. (Warenwet, besluit explosieveilig materieel).
De fabrikant is verplicht apparaten en beveiligingssystemen voor gebruik in explosiegevaarlijke omgevingen explosieveilig te ontwerpen en te assembleren op grond van de ATEX 95 Richtlijn. ATEX 95 is niet gelijk aan het certificeringsysteem IECEx.
ATEX 95 Als uit een explosieveiligheidsdocument van een eindgebruiker blijkt dat er sprake is van gevarenzones, dan moet binnen die zones aangepast (explosieveilig) materieel worden gebruikt, dat is geproduceerd volgens-, of voldoet aan de eisen uit de ATEX 95 richtlijn.
4
ATEX 95 (voorbeeld) Een fabrikant ontwerpt en bouwt een verwerkingsinstallatie. De fabrikant draagt zorg voor installatie en inbedrijfstelling op het terrein van de opdrachtgever. Het resultaat is een samenstel met CE-markering over het geheel. Het argument is dat de installatie als functionele eenheid in de handel wordt gebracht.
ATEX 95 (voorbeeld) Een chemische fabriek laat de eigen engineeringafdeling een installatie ontwerpen. Het projectteam koopt apparaten en componenten in bij diverse subcontractors en geeft een installatiebureau opdracht voor installatie en inbedrijfstelling. Het resultaat is een installatie. Deze krijgt geen CE-markering over het geheel. Het argument is dat de installatie wordt onder verantwoordelijkheid van de opdrachtgever in bedrijf wordt gesteld.
De ATEX richtlijnen zijn van toepassing op alle ondernemingen waar, door het gebruik van brandbare stoffen, een explosiegevaar kan ontstaan.
Een stofexplosie vernietigde de fabriek volledig.
5
Ontstekingsbron: open kabeldoos in stoffige omgeving.
Gebieden waar zich een gevaarlijke explosieve atmosfeer kan voordoen dienen gezoneerd te worden. De begrippen gevarenzone-indeling en zonering hebben dezelfde betekenis.
De indeling van gevarenzones is dus een methode om gebieden waar een explosieve atmosfeer kan voorkomen te classificeren.
6
Bij de indeling in gevarenzones wordt een onderscheid gemaakt tussen zones met betrekking tot gasexplosiegevaar en stofexplosiegevaar.
De doelstelling van Stichting ATEX is: “Het borgen van onafhankelijke toetsing voor persoonscertificering zoals beschreven in de ATEX richtlijnen.” De Stichting ATEX heeft de Richtlijn toegankelijk gemaakt voor het bedrijfsleven.
De stichting ATEX heeft gezorgd voor een onafhankelijke toetsing van kennis en kunde met betrekking tot explosieveiligheid door middel van genormeerde en gekwalificeerde examens. Dit is bereikt door het opstellen van landelijk erkende examenmodules waarmee verschillende competentieprofielen op het gebied van ATEXdeskundigheid kunnen worden opgebouwd.
7
