Energie besparing & ATEX gaat dat samen?
Even voorstellen Drs Ing Joris Bracke Uneto-VNI Voorzitter Vakgroep Elektromechanisch Onderhoud
Directeur EB-groep Elektromotoren Bracke (Clinge, NL) Boer en Bakker (Waddinxveen, NL) Bracke Elektro (Sint-Gillis-Waas,B)
[email protected] 06-51.809.821
1
Is ATEX een belemmering voor efficiënte aandrijvingen?
Energie Besparing
ATEX versus
mogelijkheden
ATEX
Energie Besparing
Is ATEX een belemmering voor efficiënte aandrijvingen? - Hoe zat het ook al weer? - Introductie nieuwe risico’s bij ombouw/aanpassing? - Waar op te letten in het ATEX certificaat - Explosie veiligheidsdocument (EVD) - Beschikbaarheid IE2, IE3 en hoger? - Vragen?
2
ATEX (Atmosphere EXplosible) ATEX 95 Richtlijn voor fabrikanten en importeurs van elektrisch en niet elektrisch materieel (alle apparaten en instrumenten) die een ontstekingsbron zouden kunnen vormen ATEX137 Toepassen van apparatuur op werkplekken met mogelijk explosiegevaar doel: 1) Voorkomen van het ontstaan van explosieve atmosferen 2) Vermijden van ontsteking van explosieve atmosferen 3) Beperken van schadelijke gevolgen van een explosie
ATEX (Atmosphere EXplosible) Hoe explosie voor komen?
3
ATEX (Atmosphere EXplosible) Hoe explosie voor komen? Vermijden van ontsteking van explosieve atmosferen
OF wel: beschermingswijzen van apparatuur
ATEX (Atmosphere EXplosible) Beschermingswijze Ex d (drukvast omhulsel):
4
ATEX (Atmosphere EXplosible) Beschermingswijze Ex d (drukvast omhulsel):
ATEX (Atmosphere EXplosible)
5
ATEX (Atmosphere EXplosible) Beschermingswijze Ex e (verhoogde veiligheid):
ATEX (Atmosphere EXplosible) Beschermingswijze Ex n (niet vonkend):
6
ATEX (Atmosphere EXplosible) Beschermingswijze tD (door constructie):
ATEX Mogelijke ontstekingsbron bij een elektromotor:
7
ATEX (Eex de motor)
ATEX (Eex e motor)
8
ATEX (Eex n motor) Bescheinigte metrische Kabelverschraubungen
ATEX (Atmosphere EXplosible)
9
ATEX (temperatuur stijging en te tijd)
ATEX (Ex E motor temperatuur bewaking)
10
ATEX (motor met pomp)
Risico’s bij gebruik frequentie regelaar: - Elektrische ontlading (vonken) - Hete oppervlakten (in en uitwendig) - Harmonische verliezen
11
ATEX (Atmosphere EXplosible)
Risico’s bij EX en frequentieregelaar
12
Variabele snelheid stroomlimiet (volgens certificaat)
Beveiligings methode en uitgangspunten beveiligingsmethodiek: EX D (drukvast):
temperatuur
EX P (overdruk):
temperatuur
60079-14
EX E (verhoogde veiligheid):
vonk, temperatuur, stroom 60079-14 (tempbewaking + tijd!)
EX n (non-sparking):
temp + stroom
60079-15
EX tD (stof):
temperatuur
60079-31
Frequentieregelaar enkel toegestaan indien dit vermeld staat in het certificaat van de motor!
13
Samenvatting, Gebruik FO in zone
Samenvatting, Gebruik FO Zone 2 (Ex II3G) of Zone 22 (Ex II 3D) Gebruik FO enkel toegestaan: - Werkgebied moet binnen het werkgebied op de typeplaat staan - Overload toegestaan 1,5x In met een max. 1minuut /10minuten - Nooit maximale snelheid of frequentie overschrijden! - Juiste filtering toepassen zodat spanningspieken worden voorkomen - Juiste klemspanning MOET aangeboden worden aan de motor - Actieve temperatuur bewaking door extra beveiliging of regelaar
14
Samenvatting, Gebruik FO Zone 21 (Ex II2D) Gebruik FO enkel toegestaan: - Motor MOET gecertificeerd zijn door notified body voor gebruik FO - Limieten conform typeplaat en certificaat (spanning, stroom, frequentie) - Enkel FO die conform motor certificaat kunnen worden ingesteld mogen toegepast worden!
Samenvatting, Gebruik FO Zone 1 (Ex II2G) Gebruik FO enkel toegestaan: EX e: - Motor MOET gecertificeerd zijn door notified body voor gebruik FO - Limieten conform typeplaat en certificaat (spanning, stroom, frequentie) - Enkel FO die conform motor certificaat kunnen worden ingesteld mogen toegepast worden! - SEPARATE temperatuur bewaking (dus niet door FO) - Klemspanning op de motor MOET gerespecteerd worden conform motor certificaat! - Piek spanning mag NOOIT >1560Volt
15
Voorbeeld uit certificaat
16
17
18
TIP ATEX en FO: kies EExD(e) uitvoering Voordeel: beperkte veiligheids risico’s (let wel op certificaat) Kies voor DE uitvoering (motor D, klemmenkast E) dit vereenvoudigd het aansluiten aanzienlijk Nadeel: kostprijs
TIP
19
TIP
TIP
20
Explosieveiligheids document (EVD) ATEX 137( ARBO wetgeving)
Algemene verplichtingen werkgever: - Het voorkomen van explosieve atmosferen - Het vermijden van de ontsteking van explosieve atmosferen - Het beperken van de gevolgen van een explosie
Explosieveiligheids document (EVD) Het vermijden van de ontsteking: punt van aandacht!!! - Risico beoordeling uitvoeren * normale gebruiksomstandigheden incl. onderhoud * in- en buitenbedrijfstelling * te voorziene storingen * redelijkerwijs te voorzien onjuist gebruik - Explosieveiligheidsdocument (EVD) bijwerken aanpassen * welke nieuwe risico’s zijn geïdentificeerd en beoordeeld * Welke maatregelen zijn genomen * technische documentatie en certificaten * logboek
21
Bestaan Energie efficiënte aandrijvingen? Regelgeving:
In the Regulation 640/2009 (incl. update from Oct.2013) the ‘Atex-motors’ are excluded [source 1: p.18-19]: Er staat: “the following types of motor are excluded: motors specifically designed to operate: - in potentially explosive atmospheres as defined in Directive 94/9/EC; “
Bestaan Energie efficiënte aandrijvingen? De nieuwe Internationale Standard IEC 60034-30-1 krijgt een bredere scope, inclusief de explosive atmoshere motors [source 1, p.13]: IEC 60034-30-1 will significantly broaden the scope of products currently covered. The power range has been expanded to cover motors from 120 W to 1000 kW. All technical constructions of electric motors are covered as long as they are rated for direct on-line operation. These include singlephase motors, not just three-phase motors as in the previous edition, and line-start permanent magnet motors. The standard will cover single-speed electric motors that are rated according to IEC 60034-1 or IEC 60079-0 (explosive atmospheres),
22
Bestaan Energie efficiënte aandrijvingen? Maar er wordt ook gezegd [source 2, p.11] The following motors may not be able to reach the higher efficiency classes’ specifications (IE3 and above): [..]; - Motors specifically built for operation in explosive environments according to IEC 60079-0 (due to safety requirements and possible design constraints of explosion proof motors such as increased air-gap, reduced starting current, enhanced sealing);
Beschikbaarheid IE3 of hoger? Diverse merken hebben IE2, IE3 of zelfs hoger beschikbaar:
Ex n: vaak kunnen standaard motoren af fabriek worden omgebouwd Ex E: diverse fabrikanten hebben IE3 reeds beschikbaar (niet alle!) Ex D(e): diverse fabrikanten hebben IE3 beschikbaar (niet alle!)
23
Dit is dus ook bij ATEX prima mogelijk!
24
VRAGEN ?? Bedankt voor uw aandacht! Joris Bracke
[email protected] 06-51 809 821
25
