ARTS, ENDORFINE EN LIPASE BEWEGEN REMT GELUKKIG KANKER dr. Ger H Ritsema
Muizen • Yao-Ping Lu, e.a. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2006;103:16301-6 • 10 muizen met en 10 zonder tredmolen • Alle 20 muizen kregen onbeperkt eten • De 10 met tredmolen renden er vrijwillig in • De 10 zonder tredmolen zaten en werden dik • Wat valt ons op?
Muizen en mensen • Alle 20 muizen kregen bestraling: bij vet: 30% meer huidkankers • De dunne muizen met tredmolen laten zien: bewegen remt maligniteit • Ook in mensen, haast ik mij toe te voegen • Zitten maakt en houdt vet; vet verzorgt kanker • 10% meer sterfte aan kanker bij 5 punten hogere BMI (20% overgewicht) • Aldus: Prospective Studies Collaboration The Lancet 2009;373:1083
Weerbaar, potent!
(Michelangelo’s David)
Weerloos, ?
Rubens’ David ?
Het is aangetoond • Esposito K, e.a. JAMA 2004;291:2978-84 • Erectile Dysfunction in Obese Men • De mannen wonnen kracht na afvallen
Voorkomen is beter • Ik ben even afgedwaald, door de mamma • Een op de drie mammacarcinomen kan worden voorkomen door : 1/gezond gewicht: kilo=cm>100-10% 2/minstens een ½ h bewegen dd 3/ goed eten: 2 fruit, 200 g groente dd, etc • Aldus: World Cancer Research Fund UK, 30 december 2009 (www.wcrf-uk.org)
Mensen • Zitten of bewegen? • Nurses’ Health Study II. 64.777 premenopausale vrouwen, fu: 6 jr • Maruti SS, e.a. Journal of the National Cancer Institute 2008;100:728 • Bij 2h lopen of 20 min rennen dd: 23% minder borstkanker dan bij zitten • Intensief dagelijks bewegen kan kanker kans verlagen van 1 op 8 naar 1 op 11
Mensen met borstkanker • Sterfte daalt significant bij bewegen • 1/Holmes MD, e.a. JAMA. 2005;293:2479. Daling 20-50%, beste: 30 min dd lopen • 2/ ML Irwin e.a. J Clin Oncol. 2008;26:3958. Daling 45% bij 30 min dd lopen • 3/ Weltzien SB, e.a. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2009;18:87. Daling 34% • 4/ Holick CN e..a Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2008;17:379. Daling 35-56%. • More=better
Telomerase • Hoe kan bewegen kanker remmen? • Actie houdt de leucocyt telomere op lengte. Cherkas LF, e.a. Arch Intern Med 2008:168;154 • Actie geeft telomerase. Ornish D, e.a. The Lancet Oncology 2008;9:1048 • Minder veroudering telomeren, nettere DNA-deling en betere celdeling bij vervanging door celveroudering of beschadiging (roken, blauwe asbest,
Triacylglycerollipase • Hoe kan bewegen vet op lossen? • Actie maakt triacylglycerollipase vrij. Petridou A, e.a. Journal of Lipid Research 2002;43:1331 • Lipase lost lipiden op • Actie verteert vet, zitten doet dat niet • Meer bewegen: minder vet: minder kanker • Zo simpel… In woorden
Endorfine • Hoe kan bewegen gelukkig kanker remmen? • Het maakt endorfine vrij uit de adenohypofyse • Endorfine, endo-morfine, is een internal self-reward (Harrison’s Principles of Internal Medicine, 11th edition, 1987) • Hughes e.a. vonden het in 1975 in ons lichaam
Endorfine: het biologische bewijs • Het is aangetoond in barende vrouwen, tijdens 20 min fietsen op een hometrainer (Hartmann S, e.a. Zeitschrift für Geburtshilfe und Neonatologie, 2005;209:144-50) • Endorfine komt ook bij ons vrij als wij bewegen • Het genot van m’n schoonzus en m’n broer
Haar mening • Wij zitten teveel om gezond te kunnen blijven • De auto is volksvijand nr 1 • ‘Ontsnap aan de auto!’ beveelt mevr Chodzko-Zajko, Ph D, hoofd van de afdeling beweging van de Universiteit van Illinois, aan. (www.cfah.org). Ze wil ons laten bewegen!
Een andere mening • Wij bewegen alleen als wij het leuk vinden • Wij laten onze patiënten dus ook alleen bewegen als zij het leuk vinden • Wij kunnen met plezier het gezonde voorbeeld geven: 1/ wij weten van endorfine 2/ en van een strak lijf door lipase
Volksvijand nummer 1 • De vijand, volgens mevr Chodzko-Zajko
• Hebt uw vijanden lief • In de auto kunnen wij iso-contracties doen
Zitten is dodelijk • Zitten geeft en koestert kanker • Waarom zitten wij teveel? 1/ Het is gezellig 2/ Gemak dient de mens, is het geloof • Gemak doodt de mens, is het feit 3/ Wij hebben het te druk om te bewegen • Iso-contracties kunnen overal en altijd
Gelukkig • Gelukkig gezellig: roken, meeroken, zitten, een beetje eten, een beetje drinken, niet wegen • Of • Gelukkig gezond: niet roken, bewegen, bewust eten en drinken, zaterdagochtend op de waag (niet naar het werk maar naar de weegschaal) • Door wegen en bewegen leven onze patiënten (en ook wij) nog lang en gelukkig
Conclusies • • • • • •
Bewegen maakt gelukkig gezond Bewegen smelt vet weg en remt kanker Zitten is gezellig, net als vroeger roken Roken is dodelijk Zitten is dodelijk De keus: de patiënten de waarheid, de wetenschappelijke feiten, vertellen of blijven twijfelen en gezellig en aardig zijn
Slotverklaring • Ik kan reuze goed onaardig zijn • En soms ook aardig zijn
• Dank voor de aandacht
