Belgie- Belgique P.B- P.P, 1650 Beersel BC 1646 P 209319 Afgiftekantoor Beersel
DH-magazine
magazine van Destelheide • Nr 31 • april - mei 2014
ARTISTIEK VORMINGSAANBOD 2014 TEATRO DE LOS SENTIDOS ZOMERACADEMIE ROSAS
V.U. Guy Uyttebroeck, Destelheidestraat 66, 1653 Dworp. Destelheide wordt samen met de Hoge Rielen in opdracht van de Vlaamse Overheid beheerd door de vzw ADJ, Molenstraat 62, 2460 Kasterlee.
Guy Uyttebroeck Directeur Destelheide
INLEIDING Na de bijzonder zachte winter zorgt ook de zonnige lente ervoor dat het heerlijk toeven is in Destelheide. In dit speciale nummer van het Destelheidemagazine geven we je nog drie goede redenen om af te zakken naar ons groene domein in Dworp. Want naast De Zomeracademie, die dit jaar al voor de 20ste (!) keer georganiseerd wordt, zet Destelheide ook nog twee andere unieke artistieke vormingen op. Twee podiumgezelschappen van wereldniveau, namelijk Teatro de los Sentidos uit Barcelona en Rosas uit Brussel, zakken naar Destelheide af om masterclasses te geven aan een geïnteresseerd publiek van creatievelingen.
De masterclass met Teatro de los Sentidos is alvast volzet, maar graag nodigen we jullie uit op het congres rond hun artistiek leider Enrique Vargas en de unieke taal van “het theater van de zintuigen”. Op zaterdag 14 juni wordt de aanzet gegeven van enkele (internationale) conferenties die Destelheide de komende jaren zal organiseren binnen het brede veld van de kunsteducatie.
In onze Rosas-masterclass eind augustus ontleedt danseres Cynthia Loemij enkele beroemde choreografieën van Anne Teresa De Keersmaeker. Deze masterclass, die overigens parallel loopt met een expo over Rosas in Destelheide, is een van onze eerste Brusselse projecten. Beginnen doen we meteen met de wereldtop!
In juli organiseren we met De Veerman opnieuw De Zomeracademie, een artistieke atelierweek in elf disci plines. We hebben dit jaar de inschrijvingsprijs voor jongeren en jeugdwerkers een heel stuk verlaagd, zodat het ook voor hen aantrekkelijker wordt om kunstzinnig bij te tanken in Destelheide.
In dit Destelheide-magazine lees je een interview met Enrique Vargas van Teatro de los Sentidos, ontdek je hoe docenten Anita Evenepoel en Inge Van den Kroonenberg zich voorbereiden op De Zomeracademie en vertelt Cynthia Loemij over haar Rosas-carrière. Veel leesplezier!
2 Rosas danst Rosas © Herman Sorgeloos
Colofon Redactie: Filip Tielens Eindredactie: Lies Jacob Vormgeving: www.nelsongroup.be Oplage: 1500 exemplaren
Destelheide is een centrum voor jeugd, kunst en creatie in Dworp dat door de vzw ADJ in opdracht van de Vlaamse Overheid uitgebaat wordt. In een rustige groene omgeving en een modern gebouwencomplex bestaande uit glas, beton en hout ontvangt Destelheide voornamelijk jeugdwerkgroepen, onderwijsinstellingen en socio-culturele organisaties uit binnen- en buitenland. Dit Destelheide-magazine wil u op de hoogte houden van de ontwikkelingen in het centrum, de activiteiten die de kunsteducatieve dienst Dharts organiseert en het bredere jeugdwerk- en kunsteducatieveld. Wil u graag dit Destelheide-magazine thuis ontvangen (gratis) of u inschrijven op de digitale nieuwsbrief (4x/jaar), dan kan u dit aanduiden op www.destelheide.be.
TEATRO DE LOS SENTIDOS
CONGRES Enrique Vargas en zijn geroemde gezelschap Teatro de los Sentidos (“het theater van de zintuigen”) maken vanuit Barcelona allerlei prikkelende voorstellingen en betoverende labyrinten die over de hele wereld te zien zijn. Zo waren ze afgelopen zomer nog te gast op de Zomer van Antwerpen met de beklijvende voorstelling Kleine oefeningen voor een goede dood. Het was theater zoals niet te verwachten en voorzien was: in groepjes werd je geblinddoekt op sleeptouw genomen om daarna via allerlei sensaties (geur, aanraking, smaak,…) in een onwerkelijke droomwereld te belanden. Begin juni zijn Enrique Vargas en zijn artistieke medewerkers een week te gast in Destelheide om een kleine groep deelnemers in te wijden in een unieke theatertaal, die het primaat van de tekst achter zich laat en zoekt naar wat mensen met elkaar verbindt. Als afsluiter van deze bijzondere week organiseert Destelheide op zaterdag 14 juni samen met Sofie Saller en het Rits een afsluitend congres rond Enrique Vargas en zijn indrukwekkende parcours. Verwacht je niet aan een dag vol droge lezingen, maar – zoals past bij de stijl van Teatro de los Sentidos – eerder aan een bijzonder ontmoetingsmoment waarin interviews met Enrique Vargas en artistieke verwanten afgewisseld worden met Skype-interventies, filmbeelden, muziek en live performances. Tussendoor zijn er meer dan voldoende momenten om een praatje te slaan met de leden van het gezelschap en kan je uitgebreid lunchen met zicht op de groene heuvels.
PRAKTISCH WANNEER? Zaterdag 14 juni 2014 van 10u30 tot 17u30, mogelijkheid om kleinschalig avondprogramma te volgen
WAAR? Destelheide, Dworp VOOR WIE? Iedereen die geïnteresseerd is om de unieke theatertaal van Teatro de los Sentidos en Enrique Vargas beter te leren kennen: liefhebbers, professionals, docenten, kunsteducatoren, jeugdwerkers,…
PRIJS? 20
euro
(inbegrepen:
congres,
performances
en driegangenlunch). Mogelijkheid om overnachtingen op 13 en 14 juni en avondmaal op 14 juni bij te boeken
INFO EN INSCHRIJVEN? www.destelheide.be/artistieke-vormingen
Enrique Vargas
© Francisco Javier García
02/ 380 39 15
3
masterclass: TEATRO DE LOS SENTIDOS
ENRIQUE VARGAS Begin juni is Teatro de los Sentidos uit Barcelona te gast in Destelheide. Dit gezelschap rond regisseur Enrique Vargas geeft bij ons een (ondertussen volgeboekte) masterclass aan een twintigtal kunstenaars en docenten, maar op de eerste dag van de masterclass (7 juni) en het congres (14 juni) kan je wel nog aanwezig zijn. De Belgische theatermaker en docent Sofie Saller werkte de afgelopen jaren regelmatig samen met Teatro de los Sentidos. Zij had een dubbelgesprek met Enrique Vargas over zijn unieke theatertaal, die zich ook uitstekend leent om toe te passen in een educatieve context. Deze tekst vormt een onderdeel van een publicatie rond Enrique Vargas waar Sofie Saller momenteel aan werkt. Omdat de masterclass en het congres in het Engels doorgaan, publiceren we dit interview ook in het Engels.
4
Hi Enrique. What in life inspired you to make your kind of theatre? Enrique Vargas Gutierrez: “For sure the games I played when I was a child and the mysteries I sensed when I was young. I made labyrinths under covered trees in the woods, I created little territories with pillows and blankets under my friend Alvaro’s bed and table... I always wanted to find that same amazement again later on, also in my theatre work. I think our job as theatre makers is to construct games. We have a toy shop. In our kind of theatre we open up for the questions that arise in these games.”
You have a special relationship with objects. Can you tell me more about it? “I try to treat an object like a subject. For example: how to listen to a teaspoon or to a little stone on the ground? If I am able to listen to objects and realize that they are also subjects, then perhaps I am also able to listen to myself. The only way to listen to music, for instance, is being aware that the sound is also listening to you. When you touch a tree, the tree is also touching you. The same happens when you look at a painting, it is surely looking back at you. One can say I try to animate the world with a soul.”
“I bet the question is also: what is a good actor? Or a good artist? In fact, theatre schools should be places to develop your own poetics. If you have the passion to search for that poetic connection, you will surely invent the methods and the techniques for it. That’s what theatre schools should teach, otherwise they will be teaching robots, just cannon fodder. Fame or success as a motivation for an actor is the worst thing that could happen. Because that means: how could you become a cerebral object, an object with a fancy wardrobe? That’s disgrace and might be very unlucky in the end.”
You often use the words ‘poetics of distance’. What exactly do you mean by it? “For me, ‘poetics of distance’ is about not illustrating or demonstrating something. The more you show, the less room there is for imagination. For the same reason, I don’t like overacting. When you see a TV show with bad acting, you’ll end up tired. But when you see a piece of great acting, you’ll end up full of spirit and life. In the end, the imagination begins where our senses end. The point where you can’t illustrate something visually, that’s where the ambiguity starts and you begin to imagine.
Is the name Teatro de los Sentidos still the name that you would give to your company today? “Yes. ‘Sentido’ in Spanish means two things: it’s what you sense with your senses and it’s what you sense with your soul. You say: ‘Esto tiene sentido para mi’, which means ‘This makes sense to me’. But you can also say: ‘¿Este tren va en el sentido correcto?, which means ‘Is this train going in the right direction?’. Because, if the train is going the right way, it makes sense to me, ‘tiene sentido para mi’. Do you understand?”
Talking about ‘sentido’ and questions, I remember you often saying: ‘If you have a good question and you don’t know the answer yet, a good thing to do is to sit under a tree and wait. And then the answer will come to you’. What do you do when you don’t have an answer yet to questions concerning your work? “I don’t force it. You just have to let your body work. You don’t have to be so arrogant to think that your eyes or brain are the smartest parts of the body. You are also your legs and your arms. And perhaps the question is in your belly button, and the answer in your shoulder. Or in the little finger of your left hand. The main thing is to realize that it’s not so much about what you know that you know, because that’s mechanical thinking. It’s much more about what you don’t know that you know. The work of the artist is to look for a resonance in that direction and to share that resonance.” A very remarkable fact that I have experienced often while working with you and the company is the amount of involvement. Everyone knows the cleaning staff by name, the technicians are also very good actors and the actors would become a good supporting team for the technical work to be done. What’s the secret of the company? “It has to do with many things: the ‘poetics of curiosity’, the joy of meeting people... It’s also about not being a thing and not treating other people like objects. I remember a guy from Naples, Julio Bosche, saying about our work: ‘People come to your shows not so much to listen to the show but to be listened to.’” I have noted down a lot of times while working with you and Teatro de los Sentidos that it is important in theatre to start from what you do not see and to find a way to make the actor disappear... “Yes! Once the poet or the actor is sharing imagery, once he is sharing a symbol that enables you to go from one place to another place, once he is able to pull you away from your world of literal things, the audience forgets about who they are in daily life and notices another subject appear. We have to take the game seriously.” “With Teatro de los Sentidos we do not see the audience as spectators, but as ‘imaginants’. That’s what we are anyway in the end: ‘imaginants’. Then many other questions become clearer. For instance: What is ‘language’? Is language ‘words’? Sometimes words have nothing to do with language. When you are listening to the speech of a politician on TV, you are able to read it with your own intuition, based on the way he stands, the way he talks, the way he is dressed...”
5
PRAKTISCH WANNEER? ZATERDAG 7 TOT ZATERDAG 14 JUNI 2014 De masterclass is volzet, maar wegens succes is besloten om op zaterdag 7 juni de workshop open te stellen voor nog meer deelnemers. Wil je graag één dagje proeven van dit zintuiglijke theater? Schrijf je dan snel in via www.destelheide.be/masterclassteatro-de-los-sentidos
My last question is a very popular one in Belgium at this moment: can art save the world? “In a certain way you could say: ‘quien salva la vida, salva el mundo’, which means ‘who can save a life, can save the world’. But then I have another question: how not to become a saviour? That’s dangerous, you know.” ■ Sofie Saller
zomeracademie ANITA EVENEPOEL & INGE VAN DEN KROONENBERG
© Piet Vranckx | R: Inge Van den Kroonenberg
Deze zomer is het al de tiende keer dat Anita Evenepoel het kostuumatelier begeleidt op De Zomeracademie. Voor de veel jongere Inge Van den Kroonenberg was het afgelopen jaar haar eerste Zomeracademie als docent in het atelier geluids- en luisterkunst. Met beiden blikken we in een dubbelgesprek terug én vooruit op de meest bijzondere week van de zomer!
6
Anita Evenepoel: “Ik zou niet meer zonder De Zomeracademie kunnen: het is een verslaving geworden. De deelnemers zijn altijd ontzettend enthousiast en staan open om nieuwe wegen in te slaan. Het is steeds mijn betrachting om de ogen van de deelnemers te laten stralen.” Inge Van den Kroonenberg: “Ik heb vorig jaar ervaren dat er een erg fijne dialoog is tussen de docent en de deelnemers. Ik kreeg veel energie van deze wisselwerking. Het leuke is ook dat je een heel diverse groep mensen in je atelier hebt, waardoor er veel verschillende trajecten zijn die je kan coachen.” Anita: “Ik voel het bijna niet meer aan als ‘docentschap’. Je zit zeven dagen lang in een bepaald ritme, waardoor het allemaal vanzelf lijkt te gaan.” Inge: “Je maakt lange dagen van ’s ochtends tot ’s avonds laat, maar zo voelt het helemaal niet. Op het einde van De Zomeracademie vorig jaar had ik het gevoel dat ik nog wel een week had kunnen doorgaan, omdat je zo drijft op de artistieke energie die er in de lucht hangt.”
Anita: “Op zondag, de laatste dag van De Zomeracademie, valt er met mij nochtans niet veel meer aan te vangen hoor. Maar goed, dat zal misschien het leeftijdsverschil zijn (lacht).” Inge: “Als je op zondagnamiddag Destelheide verlaat en je in je zetel neerploft thuis, krijg je inderdaad wel een ‘klopke’ (lacht).” Hoe pakken jullie je atelier aan? Anita: “Ik geef nooit opdrachten. Op maandagochtend leg ik veel materiaal klaar waarmee de deelnemers dan kunnen experimenteren. Als je te veel opdrachten geeft, verschuilen mensen zich er soms achter. Ik merk steeds hoe groot het plezier is om met de stoffen te kunnen spelen en de mogelijkheden ervan te ontdekken. Tijdens hun zoekproces coach ik de deelnemers, ik zie welke potentie er in hun ideeën schuilt wanneer ze vast komen te zitten. De manier waarop ik te werk ga in workshops is een aanvulling op wat in academies gebeurt. Er komen geen naaimachines en patroontekeningen aan te pas in het kostuumatelier. Door te vertrekken vanuit het materiaal kom je tot vormen die je op voorhand niet had kunnen bedenken. Er is aandacht voor serendipiteit.”
Inge: “Ik start met enkele luister oefeningen om de oren te openen. Ear cleaning. De meeste deelnemers van mijn workshops willen graag meteen aan de slag met materiaal en opnameapparatuur, maar ik wil hen eerst laten ervaren hoe persoonlijk luisteren is. Niemand hoort immers hetzelfde. Wanneer de deelnemers ontdekt hebben dat hun oren de belangrijkste tools zijn, gaan ze dan aan de slag met microfoons en montagemogelijkheden. Dan trekken we er op uit om field recordings te maken. We jammen ook veel samen en componeren op een speelse manier live geluidstracks.” Ligt het atelier dat jullie geven in de lijn van jullie eigen werk als kunstenaar? Anita: “Ik werk zelf ook vanuit experiment. Ik heb nooit op een kunstschool gezeten, dus heb ik mezelf alles moeten aanleren. De focus in mijn werk ligt ook op het werken met vreemde materialen en technieken. Dat is niet altijd even evident, omdat de technologie daarvoor soms enkel maar in de fabrieken te vinden is. Wanneer ik masterclasses geef, neem ik het materiaal altijd zelf mee. Gelukkig heb ik goede contacten met fabrikanten die ik mijn autoo tje laat volladen (lacht).”
© Piet Vranckx | L: Anita Evenepoel
Inge: “Ik heb niet rechtstreeks een sounddesign-opleiding gevolgd, maar heb wel beeldende kunst- en muziekstudies achter de rug. Ook daar speelde het luisteren telkens een centrale rol. Het liefst maak ik trouwens gewoon opnames van geluiden uit de dagdagelijkse wereld. Er is al zoveel rijkdom, je moet ze gewoon plukken met je oren. Terwijl je als muzikant toch meer vanuit een bepaalde stroming of structuur vertrekt. In de echte wereld bestaan er geen zuivere of valse noten, je moet zelf je mening leren formuleren over wat mooie klanken zijn. Op De Zomeracademie probeer ik steeds iets duurzaam teweeg te brengen bij de deelnemers zodat ze nadien ook zelf aan de slag kunnen. Met basic microfoons en luidsprekers kom je immers al heel ver.” Als jullie zelf een atelier van De Zomeracademie zouden kunnen volgen als deelnemer, welk zou dat dan zijn? Anita: “Toch beeld en beeldtaal, denk ik. We zitten al jaren in de lokalen naast dit atelier. In het begin moest beelddocent Beatrijs Lauwaert wennen aan het feit dat ik steeds vanuit synthetische
materialen vertrek, terwijl zij dat juist niet doet. Maar ondertussen klikt het goed tussen ons en zijn we meer dan buren geworden (lacht).”
“Er zijn geen zuivere of valse noten, je moet zelf je mening leren formuleren over wat mooie klanken zijn.” Inge: “Ik zou voor redesign kiezen. Vorig jaar kwamen daar erg interessante ideeën uit voort. Zo herinner ik me een tafel waaraan je langs beide zijden kon zitten en aan schroefjes moest draaien tot de elastiekjes die er tussen gespannen waren, knapten. Zeker vanuit mijn achtergrond als muzikant en sounddesigner vond ik dat een heel inventief concept.”
Vinden jullie het niet lastig dat sounddesign en kostuum vaak dienende media zijn in functie van bijvoorbeeld theater of film? Inge: “Geluid is ontzettend belangrijk in film, maar weinig mensen zijn er zich van bewust. Ik heb er niet zoveel moeite mee dat de soundtrack niet bovenaan de aftiteling staat. Maar het is zeker zo dat mensen visueel georiënteerde wezens zijn die het belang van geluid wel eens durven vergeten.” Anita: “Ik probeer steeds vanuit een gelijkheid te vertrekken en mijn eigen creativiteit in de kostuums te stoppen. Ik ben niet geïnteresseerd om zomaar iets uit te voeren of na te maken. Het liefst ben ik van in het begin bij het creatieproces betrokken wanneer ik in opdracht van iemand anders werk. Daar ontstaat veel meer uit dan wanneer alles al op voorhand bedacht is. Ik denk dat dit ook de rode draad doorheen De Zomeracademie is. Alle docenten worden gekozen op basis van hoe goed ze het kader open houden en de deelnemers kunnen stimuleren om hun eigen plannen uit te voeren.” ■ Filip Tielens
7
zomeracademie ARTISTIEKE ALTELIERS
Leer kijken naar en reflecteren over een goed beeld, en leg het vervolgens vast op de gevoelige plaat! (Coaches: Monica Monté en Piet Vranckx; i.s.m. Centrum voor Beeldexpressie)
De Veerman
Leer hoe je een song opbouwt en hoe je een verhaal muzikaal kan verpakken. (Coaches: Jonas Winterland en Lennaert Maes; i.s.m. Creatief Schrijven)
Geluids- en luister kunst Herbeluister de wereld rondom je en componeer met stiltes en samples je eigen compositie. (Coach: Inge Van Den Kroonenberg; i.s.m. Aifoon)
Kostuumontwerp
redesign Geef oude voorwerpen een nieuwe en originele functie. Zaag, lijm, bekleed, ontwerp, herdefinieer! (Coaches: Rik Declercq en Jean-Marc Alby; i.s.m. KUNSTWERKT)
Songwriting
Werk aan je eigen straffe solo, parcours in de openbare ruimte, happening of performatieve installatie. (Coach: Paulo Guerreiro; i.s.m. Danspunt)
fotografie
8
Performance
Nu al zin in de zomer? Wij ook! Al wordt het weer moeilijk kiezen tussen de verschillende ateliers die we dit jaar op De Zomeracademie organiseren. Maar we stellen je gerust: in iedere discipline krijg je de kans om je artistiek helemaal uit te leven en zeven dagen lang zalig te experimenteren zonder druk. Telkens staat er een professionele kunstenaar klaar om je te coachen in je artistieke zoekproces. Naast het creëren is er ook voldoende ruimte voor ontspanning in de zomerse setting van Destelheide. Wacht niet te lang om je in te schrijven, sommige ateliers zijn immers al volzet! Op www.zomeracademie.be vind je meer informatie over de ateliers en filmpjes waarin de docenten hun werkwijze toelichten. Ook alle praktische info vind je via deze website terug. We verwelkomen jullie graag van 21 tot 27 juli!
Gebruik vreemde materialen om je eigen kostuums en objecten te ontwerpen die naar performances en/ of installaties leiden. (Coach: Anita Evenepoel)
Voor wie?
Exploreer je stem en je identiteit als muzikale performer tijdens technische stemtrainingen en artistieke sessies! (Coaches: Hans en Hannelore Primusz)
€ 475 (+35 jaar), € 430 leden partnerorganisaties, € 370 (-35 jaar), € 350 euro attest jeugdwerk
Info en inschrijven? www.zomeracademie.be | 02/ 380 39 15
Poëzie
Iedereen 18+ die zich wil een week lang wil verdiepen: amateurkunstenaars en (semi-)professionele artiesten, docenten, jeugdwerkers, kunsteducatoren, leerkrachten,…
Prijs?
Maak kennis met diverse dichters en ontwikkel een eigen schrijfstijl. Plezier in het spelen met taal staat voorop! (Coach: Koen Stassijns; i.s.m. Creatief Schrijven)
Beeld en beeldtaal
Maandag 21 juli tot en met zondag 27 juli 2014
Zang- en muziektheater
PRAKTISCH
Wanneer
Zoek de zeggingskracht van het beeld in disciplines als tekenen, schilderen, beelden in klei, installaties, assemblages... (Coach: Beatrijs Lauwaert; i.s.m. KUNSTWERKT)
Improviseer met je instrument door het uit te breiden met digitale media en ontdek de nieuwe klanken! (Coach: Frederik Croene; i.s.m. Matrix)
Verhalen maken en vertellen
Muziek en nieuwe media
EXTRA’S
Duik in je verbeelding of vertrek van bestaande ervaringen en teksten om je eigen verhaal te maken en vertellen! (Coaches: Stefan Perceval en Marit Stocker)
Tijdens De Zomeracademie zijn er ook enkele artiesten in residentie. Zo zal danseres en beeldend kunstenaar Katrien Oosterlinck in Destelheide werken aan haar project Raaklijnen2. Daarnaast is er ook een bibliotheek met inspirerende boeken en dvd’s die je kan raadplegen. Tijdens De Zomeracademie loopt ook de expo over Rosas in Destelheide die heel wat in beweging zal zetten. Benieuwd naar welke creatieve uitspattingen er tijdens De Zomeracademie ontstaan zijn? Kom dan een kijkje nemen op de toonmomenten op zaterdag 27 juli vanaf de namiddag tot ‘s avonds laat!
9
masterclass: rosas
CYNTHIA LOEMIJ
Vortex Temporum © Anne Van Aarschot
Van 27 tot 29 augustus geeft danseres Cynthia Loemij een masterclass in Destelheide over het repertoire van Rosas. Cynthia danst al sinds 1991 bij het gezelschap van Anne Teresa De Keersmaeker en reisde met voorstellingen als Rosas danst Rosas en Drumming de hele wereld rond. In dit interview vertelt ze over haar leven on the road en wat we allemaal mogen verwachten van de masterclass.
10
Dag Cynthia. Laten we even teruggaan in de tijd. Herinner je nog je eerste repetitiedag bij Rosas? Cynthia Loemij: “Ik herinner me vooral de auditie (lacht). Ik was net afgestudeerd in Rotterdam en kwam in Brussel terecht samen met tientallen anderen die ook graag bij Rosas wilden dansen. De auditie was zo druk dat ik er het liefst meteen weer weg wilde. Maar ik werd gevraagd om nog een weekend en vervolgens een week terug te komen, alvorens gekozen te worden. Tijdens de auditieperiode deelde ik een appartementje in Brussel met Samantha van Wissen (een andere Rosas-danseres, FT). We leefden toen bijna in een sprookje: de hele dag dansen en dan om tien uur stikkapot naar bed. Doorgaan zonder pauze. Bovendien mochten we werken met dansers waar ik al een tijdje naar opkeek. De eerste repetities maakten ook deel uit van die langgerekte roes. Ik herinner me dat ik meteen mee op tournee mocht naar Amsterdam en Amerika. Daar kreeg ik onder andere in de hotels en in de foyer van het theater allerlei dansmateriaal uit Achterland en Rosas danst Rosas aangeleerd van Anne Teresa De Keersmaeker. Er waren zoveel indrukken die toen op me afkwamen. Ik had ook nog zoveel te leren.” Je maakt al meer dan twintig jaar deel uit van Rosas. Zijn er bepaalde voorstellingen die je het liefst danst? “Dat is een moeilijke vraag. Iedere voorstelling is erg verschillend. Mijn hart gaat wel uit naar de early works van Rosas, de producties die in de jaren tachtig gemaakt werden.
Rosas danst Rosas bijvoorbeeld is een enorm gevecht om te dansen, maar die voorstelling speel ik heel erg graag omdat ze erg krachtig is. Het heeft iets feministisch en anarchistisch. Ook Bartok en Elena’s Aria dans ik erg graag. Rosas danst Rosas heb ik bijvoorbeeld al meer dan honderd keer gedanst. Daar leer je heel wat uit omdat iedere opvoering anders is, net zoals de reactie van het publiek.” Wat is voor jou de essentie van de voorstellingen van Rosas? “Beweging wordt heel erg serieus genomen. Het is zeker geen opvulmateriaal, maar net de essentie. Eerst is er een structuur en pas daarna komen de emoties. Het is dus niet zo dat we meteen zoeken hoe we een bepaalde emotie kunnen uitdrukken op scène, maar door het abstracte vormenspel sijpelen er vanzelf wel emoties door. De voorstellingen van Rosas zijn ook altijd erg gelaagd, daar hou ik wel van. Het is niet zomaar entertainment. Het is namelijk van levensbelang (lacht).”
Onlangs heb je met Ovaal een eigen dansstructuur opgericht om voorstellingen te maken. Was het een bewuste keuze om hier zo lang mee te wachten? “Ik denk dat de tijd er rijp voor was. Het verlangen was er al wel eventjes, maar door de tournees van voorstellingen, nieuwe creaties bij Rosas en een gezinsleven kwam het er nooit eerder van. Ik heb één creatieperiode overgeslagen en heb dan met Mark Lorimer (ook een Rosas-danser, FT) Ovaal opgericht. Ik verlangde er naar om terug op kleine schaal te werken en onze eigen dansfantasieën te kunnen uitwerken.” Heb je nooit het verlangen gevoeld om te kijken of het gras aan de andere kant groener is door je bij een ander dansgezelschap aan te sluiten? “Goh, niet echt. Er viel nog zoveel te leren voor mij binnen Rosas. Er kwamen ook steeds nieuwe dansers bij, wat het boeiend hield. Bovendien ligt de stijl van Rosas me goed, al ben ik ook heel nieuwsgierig naar de werkwijze van andere gezelschappen. Maar ik ben al zo lang een gezicht van Rosas dat het niet evident zal zijn om plots bij andere choreografen te dansen.” Heb je veel ervaring als docent? “Ik ben afgestudeerd als leraar in klassiek ballet en moderne dans. Toen ik bij Rosas begon, heb ik lange tijd niet meer lesgegeven. Daarna gaf ik soms warming-ups bij Rosas en repertoirelessen bij P.A.R.T.S, de dansschool die Anne Teresa oprichtte en vlak naast de ruimtes van Rosas ligt.”
Je hebt onlangs meegewerkt aan het Move It-project van Airan Berg en Lasso. Hiervoor begeleidde je leerlingen van een technische school uit Evere. Hoe was dat? “Erg leerzaam, maar niet gemakkelijk. Het verbaasde me hoe ongeïnteresseerd de jongeren bij aanvang waren. Velen van hen hingen in de raamopeningen of vroegen toen ze binnenkwamen al tot hoe laat de les zou duren. Die leerlingen komen vaak uit lastige thuissituaties en werden op school ook niet echt geprikkeld om creatief bezig te zijn. Ik probeerde hen in de workshops een leuke tijd te bezorgen, maar zelfs dan moesten we veel grenzen overwinnen. Zo bleek het helemaal niet evident dat de meisjes de jongens zouden aanraken voor bepaalde oefeningen. Zo’n situaties dwingen je om je voorbereiding om te gooien en na te denken wat er wel aanslaat bij de jongeren.” Hoe ga je de masterclass in Destelheide aanpakken? “De eerste dag wil ik vooral werken rond de early works en Rosas danst Rosas, voorstellingen die een belangrijke plaats zullen innemen in de expo over Rosas die tegelijkertijd in Destelheide loopt. Ik ga de deelnemers een dansfrase aanleren en hen daarna zelf aan de slag laten gaan met dit materiaal. De tweede dag focussen we op de recentere creaties En Atendant en Cesena. Het vertrekpunt is het feit dat veel dansbewegingen variaties zijn op lopen. ‘My walking is my dancing’ is een onderzoek naar de vele manieren om van lopen dansen te maken. De derde dag ten slotte zullen we focussen op Drumming en Rain. Hierbij vertrekken we vanuit een krachtige basisfrase en onderzoeken we hoe we die maximaal kunnen variëren om uiteindelijk in een interessante tijd-ruimte-structuur te gieten.”
Wat zijn jouw toekomstplannen? “Met Ovaal gaan we een nieuwe voorstelling maken en met Rosas ga ik zeker nog een tijdje touren met Vortex Temporum, de meest recente creatie. Ik wil mijn agenda ook niet te vol zetten zodat ik kan inpikken op interessante vragen of mogelijkheden. Misschien wil ik wel meer gaan samenwerken met theatermakers. Sowieso is dit een beetje een overgangsperiode: ik kan immers niet tot mijn 65ste blijven dansen aan het tempo waarin ik het nu doe.” ■ Filip Tielens
11
PRAKTISCH Wanneer? Woensdag 27 tot vrijdag 29 augustus 2014
Voor wie? Iedereen die al wat danservaring heeft en zich graag wil onderdompelen in de danstaal van Rosas. We richten ons niet op de professionele danser, maar ook niet op de beginner.
Prijs? € 200 (+35 jaar) of € 150 euro (-35 jaar)
Info en inschrijven? www.destelheide.be/ masterclass-rosas 02/ 380 39 15
Volg ons op de sociale media: facebook.com/destelheide twitter.com/destelheide pinterest.com/destelheide vimeo.com/destelheide issuu.com/destelheide
12
Rosas danst Rosas © Herman Sorgeloos
Van juni tot en met september loopt in Destelheide een tentoonstelling over Rosas en het Re:Rosas-project. Welkom!
Stuur een tweet @Destelheide en laat ons weten wat je van dit magazine vindt of hoe je verblijf in Destelheide is/was!
