SUSTAINGRAPH TECHNISCH ARTIKEL SUSTAINGRAPH is een Europees project, gericht (op het verbeteren van) de milieuprestaties van Europese Grafimediabedrijven binnen de productlevenscyclus van hun grafimedia producten. Het project wordt gefinancierd door het LIFE+ 2009 programma. De Europese Grafische sector heeft een belangrijke rol in de industriële milieuimpact van de levenscyclus van producten, met name als er er gekeken wordt naar de productie en het gebruik van grondstoffen, productieprocessen en distributie.
Figure 1. Life Cycle of a printing product1
artikel
1
Bron: Sustainability, Energy & Environment PrintCity GmbH + Co. KG. 2008
1
Er is een aantal redenen waarom Europese Grafimediabedrijven hun milieuprestaties niet kunnen verbeteren, • Er is gebrek aan daartoe geëigend hulpmiddelen / eco-indicatoren waarmee de totale milieu-impact van grafische producten in de productlevenscyclus in kaart kan worden gebracht, waarbij de hulpmiddelen / indicatoren zijn toegespitst op de specifieke kenmerken van de Europese Grafimedia bedrijven. • Gebrek aan informatie over veelbelovende milieu technologieën, - processen en producten • Het ontbreekt de grafimediabedrijven aan managementvaardigheden om milieubeleid te ontwikkelen en in te voeren binnen de organisatie, met als doel een nieuw ‘groen’ bedrijfsprofiel te creëren, en daarmee ook groenere producten te produceren en vermarkten. De Europese Grafimedia MKB-bedrijven hebben technische ondersteuning nodig, om tot goede, doeltreffende, milieuverantwoorde oplossingen oplossingen te komen voor de productlevenscyclus van grafische producten.
Daarom is de belangrijkste doelstelling van het project SUSTAINGRAPH, om een eTool te ontwikkelen voor het in kaart brengen van de milieu-impact van grafische producten gedurende hun productlevenscyclus en het begeleiden van Europese Grafimediabedrijven bij het ontwikkelen van nieuwe duurzame producten en diensten, volgens de principes van Sustainable Consumption and Production and Sustainable Industrial Policy (SCP/SIP). Het SUSTAINGRAPH project brengt informatie en hulpmiddelen voort, die gratis kunnen worden gebruikt door de Europese Grafimediabedrijven: • Een milieu monitoringsysteem • Praktijkvoorbeelden over ontwikkelen van duurzame grafische producten en diensten • Een online instrument (eTool) gebaseerd op het milieu monitoringsysteem dat, en de praktijkvoorbeelden die, door het project wordt voortgebracht.
artikel
SUSTAINGRAPH is een LIFE+2009 project dat wordt uitgevoerd door het consortium: • AIDO, Grafisch Technologisch Instituut voor kleur, optica en beeldbewerking Spanje (Coördinator v/h project) • De kamer van koophandel van Valencia, Spanje • Het centrum voor Schone Technologie - Milieu, Water, Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting “Conselleria, Generalitat Valenciana”, Spanje • Dienstencentrum BV, adviesbureau voor de grafimediabranche, Nederland • Graphic Association (GA), verbond van Grafische ondernemingen, Denemarken Meer informatie:
[email protected], of
[email protected]
2
HET NUT EN DE VOORDELEN VAN MILIEU INDICATOREN
artikel
3
1. Wat is een Milieu-indicator? (eco-indicator) In de internationale norm ISO 14031, Environmental management - Environmental performance evaluation - Guidelines wordt de volgende definitie gebruikt: “specifieke taal om milieu-informatie te verstrekken” Indicatoren vormen versimpelde weergave van de werkelijkheid. Ze vereenvoudigen de aanpak van milieuproblemen, fungeren als een beheersinstrument voor milieuzorg, en zijn zeer nuttig bij het communiceren over de milieuproblemen en -prestaties. Het “United Nations Program for Environment” voegt daaraan toe dat: de indicatoren informatie over complexe problemen (vaak het resultaat van technisch onderzoek) kwantificeren en te vereenvoudigen. De indicatoren zijn opgesteld met een specifiek doel, en kunnen vaak nog op meerdere manieren worden geïnterpreteerd. (vrije vertaling van: UNEP, 2001). Een Milieu-indicator is een parameter die informatie en/of trends weergeeft van de milieu situatie. Milieu-indicatoren, ook wel eco-indicatoren genoemd, zijn parameters (bijvoorbeeld gemeten of waargenomen eigenschappen), of afgeleide waarden van de parameters (bijvoorbeeld modellen), die informatie geven over de huidige staat van ecosystemen, alsmede patronen of trends (veranderingen) in de staat van het milieu, de menselijke activiteiten die van invloed zijn of worden beïnvloed door de omgeving, of relaties tussen deze variabelen. Een milieu-indicator is nuttig om de milieu status en het gedrag van een bedrijf te onderzoeken, op een eenvoudige en grafische manier. De invoering van milieu-indicatoren helpt het management in strategische besluitvorming over milieuzorg.
artikel
4
2. Milieumonitoring systeem. Een bedrijf zou kunnen beginnen het invoeren van milieu-indicatoren omdat dit nodig is voor een ‘evaluatie van de milieuprestaties’. In dat geval is het nodig om de milieuindicatoren te evalueren die voor de bedrijfssituatie relevant zijn. Dat betekent dat de milieu-indicatoren kunnen afhangen van de bedrijfsprocessen en activiteiten van de organisatie. Met behulp van de geselecteerde milieu-indicatoren kan een totaalbeeld worden geschetst van de milieuprestaties van een organisatie. Die milieuprestaties kunnen vervolgens worden geëvalueerd. Op die manier ontstaat de ‘evaluatie van de milieuprestaties’. Het proces om de ‘evaluatie van de milieuprestaties’ tot stand te brengen, noemt men het milieumonitoring systeem. Dit proces bestaat uit de volgende stappen: • het selecteren van indicatoren, • het verzamelen en analyseren van gegevens, • de evaluatie van informatie over de milieuprestaties (aan de hand van criteria) • publicatie en communicatie, en • periodieke herziening en verbetering van dit proces. Het milieumonitoring system vormt het ‘Eco profiel’ van een organisatie. Bij het invoeren van een milieumonitoring systeem is de ‘inventarisatie van milieuaspecten een interessante bron van informatie’.
3. Verschillende typen milieu-indicatoren. In de internationale norm ISO 14031, Environmental management. Assessment of environmental performance evaluation. General guidelines, worden de indicatoren ingedeeld in twee categorieën:
artikel
a) Milieu Prestatie Indicatoren - Environmental Performance Indicators (ICM) “een begrip dat informatie biedt over de milieuprestaties van een bedrijf” 5
b) Milieu Status Indicatoren of Milieu Toestand Indicatoren Environmental Status Indicators (ISM) / Environmental Condition Indicators: Een begrip dat informatie biedt over: lokale omstandigheden, of het regionaal, nationaal of mondiale milieu. Het volgende figuur toont een overzicht van de verschillende soorten milieuindicatoren die kunnen worden toegepast in een bedrijf.
artikel
6
4. Het nut en de voordelen van milieu-indicatoren. De belangrijkste functies van indicatoren zijn: 1. Vergelijken / evalueren van de milieuprestaties van een bedrijf: binnen een bedrijf, en daarbuiten. 2. Informatie verstrekken over de meest interessante aspecten van een bedrijf. Die informatie helpt bij het begrijpen en peilen van de milieuproblemen. 3. continue verbetering van het milieu management system aantoonbaar maken. 4. Essentiële gegevens opleveren voor milieu-rapporten en verklaringen. Zeer nuttig voor de interne en externe milieucommunicatie. 5. verbetering van het milieu aantonen in een tijdreeksanalyse. 6. Milieubesparing potentieel inzichtelijk maken. 7. Ondersteunen bij het invoeren van de EMAS-verordening en ISO 14001. bijvoorbeeld, bepalen de meetbare milieudoelstellingen. 8. Identificeren van besparingspotentieel (kosten) en marketingpotentieel. 9. Feedback geven om medewerkers te motiveren. 10. Eenvoudig en zeer handig in het maken van bepaalde acties van een onderneming (investeringen, aankopen, enz). In combinatie met andere indicatoren zoals productiviteit en / of economische prestaties, kan worden geanalyseerd of het bedrijf positief ontwikkelt bij het verwezenlijken van een echte duurzame ontwikkeling.
artikel
7
