#arthem
Ar FACTS
STEVE SWIGGERS
tEZ nhEM
FIGURES
CHECK
STEVE SWIGGERS in opdracht van
HBO 3 HBO’s in Arnhem ruim 16.000 studenten
Bron: cijfers.hbo-raad.nl STEVE SWIGGERS
HBO > KUO Kunstonderwijs = 4% HBO ArtEZ is de grootste HBO kunstonderwijs in NL
Bron: cijfers.hbo-raad.nl STEVE SWIGGERS
2013—2014
2013—2014
900 medewerkers
3000 studenten in Arnhem
- Art & Design: - Theater & Dans: - Muziek: - Bouwkunst: - Kunsteducatie:
Uitgave: november 2013
Uitgave: november 2013
Enschede
Tokyo
900 300 200 75 25
1.500
afstuderen
300
blijven hangen
60?
Rio
Beeld & Bron: Artez STEVE SWIGGERS
De creatieve ‘industrie’ Figuur 1: Gelderse COROP-gebieden
ARRCI ‘de creatieve kracht van Gelderland’ VEluwE
ACHtERHOEk SRAN
criterium = locatiequotiënt referentiegebied = COROP > SRAN
Zw-GElDERlAND
locatiequotiënt in stedelijke kernen is 2x landelijk gebied In figuur 1 is de geografische afbakening van de Gelderse COROP-gebieden weergegeven.
Figuur 2: SRAN
Figuur 2 toont de SRAN met een onderscheid tussen de twee Grootstedelijke Agglomeraties Arnhem en Nijmegen en de rest van de stadsregio.
ARNHEm
GA > Arnhem
RESt SRAN
NIjmEGEN
SRAN: 4.3% NL bevolking ; 708.000 inwoners waarvan helft in Arnhem & Nijmegen 3.8% NL bedrijven
10
Bron: ARCCI - Hendrik Snijders STEVE SWIGGERS
De creatieve kern Figuur 5: specialisatieprofiel: creatieve industrie SRAN 2010 bron: CBS
14 kledingindustrie
ARRCI ‘de creatieve kracht van Gelderland’
15 leer- en schoenindustrie
industrie & handel
18 Grafische industrie 31 meubelindustrie 475x en 477x DH kleding
SRAN Arnhem Nijmegen Rest SRAN
4616 en 464x GH kleding
5811 uitgeverijen van boeken 7111 Architectenbureaus
vormgeving
7311 Reclamebureaus
referentiebedrijven industrie en handel vormgeving kunst
7410 Industrieel design 74201 Fotografie
5920 maken en uitgeven geluid 85521 Dansscholen 85522 kunst van amateurs 90011 Beoefening van podiumkunst
kunst
90012 Producenten podiumkunst 9002 Diensten voor uitvoerende kunst 9003 Scheppende kunst
4,0
90041 Theaters en schouwburgen 91021 musea
totaal creatieve industrie
0,0
1,0
2,0
3,0
locatie-quotiënt 20
Bron: ARCCI - Hendrik Snijders STEVE SWIGGERS
De creatieve kern & Arnhem Tabel 8: bedrijven in alle creatieve kernsectoren nr.
Grootstedelijke Agglomeratie
locatiequotiënt
Arnhem zit in achtervolgend peleton
aandeel in totaal aantal bedrijven sector in eigen regio
sector in NL sector
1
Amsterdam
2,3
10,0%
16,5%
2
Groningen
1,7
7,6%
1,8%
3
Arnhem
1,7
7,4%
1,4%
4
utrecht
1,6
7,2%
4,2%
5
Haarlem
1,6
6,9%
1,9%
6
Eindhoven
1,4
6,5%
2,7%
7
Nijmegen
1,4
6,2%
1,1%
‘s-Hertogenbosch
1,3
6,0%
1,5%
Breda
1,3
5,9%
1,4%
10
Rotterdam
1,3
5,8%
6,6%
11
Zwolle
1,3
5,7%
0,7%
12
leeuwarden
1,2
5,6%
0,6%
13
tilburg
1,2
5,4%
1,4%
14
‘s-Gravenhage
1,2
5,4%
4,4%
15
Amersfoort
1,2
5,3%
1,2%
16
maastricht
1,2
5,3%
0,7%
17
Enschede
1,0
5,2%
0,7%
18
leiden
0,9
4,4%
1,2%
19
Apeldoorn
0,9
4,2%
0,7%
20
Geleen/Sittard
0,8
3,9%
0,6%
21
Dordrecht
0,8
3,6%
1,0%
22
Heerlen
0,6
3,5%
0,5%
Totaal 22 GA
1,5
6,5%
52,8%
Rest Nederland
0,7
3,3%
47,2%
Totaal Nederland
1,0
4,4%
100,0%
7.4% van Arnhemse bedrijven is creatieve kern Stedelijke aGGlOmerat ieS en de creat ieve kern
8 9
1/6 van de bedrijven ligt in Amsterdam
31
Bron: ARCCI - Hendrik Snijders STEVE SWIGGERS
Arnhem & vormgeving Figuur 10: profiel van de meest creatieve steden grafisch kunstenaars
uitgeverijen
6 producenten podiumkunsten
4
in vergelijking met andere steden uit het peleton is Arnhem sterk op het gebied van vormgeving. Het verschil met Amsterdam is klein.
architecten
2
diensten
geluid
podiumkunsten
reclame
vormgeving
amsterdam Groningen Utrecht eindhoven
Conclusie: De creatieve industrie is sterk geconcentreerd in de grote steden. Amsterdam staat met afstand op de eerste plaats. Arnhem behoort tot de groep van steden die er direct na komt. Nijmegen volgt op grotere afstand in de middenmoot. Binnen de creatieve industrie is Arnhem vooral sterk op het gebied van vormgeving.
het creat ieve prOfiel van arnhem en nijmeGen
fotografen arnhem
41
Bron: ARCCI - Hendrik Snijders STEVE SWIGGERS
Where do we meet?
hEM
2013—2014
1500
300
60
studeren
afstuderen
blijven hangen
?
2013—2014
blijven
STEVE SWIGGERS
ArtEZ in de stad Werkplaats Typografie Conservatorium Creative Writing
Arnhem Fashion Factory
Studium Generale Art Business Center ArtEZ Press
Mode Incubator
Dans Theater
Art & Design Bouwkunst
Fine Art Product Design Fine Art werkplein
Fashion Masters Dutch Art Institute
Coming Soon STEVE SWIGGERS
Student in de stad TNO > ‘Kennis als economische motor’: - een student levert de Nederlandse economie € 25.000/jaar op - De bestedingen van studenten liggen gemiddeld op € 10.000/jaar (dit bedrag is meegenomen in die € 25.000/jaar) - De bestedingen van hoger onderwijs slaan voor het overgrote deel neer in diezelfde grote steden Artez > uren: - studenten hebben gemiddeld 20 contacturen/week - Arnhem komt naar voren als een stad waar je je kan concentreren op je studie. Wil je het ‘maken’ moet je uitzonderlijk goed zijn en geldt een grote discipline. - Resultaat: de studenten hebben erg weinig tijd voor de stad.
Bron: Kences - TNO - ArtEZ STEVE SWIGGERS
€
ArthEM in de stad Ineke Hans
Spijkers en Spijkers
Sjaak Hullekes
Thor ter Kulve
Erlenmeyer
People of the
van Hulsteijn
Labyrinths
Erik Stehmann
Klaas Kuiken
Floris Schoonderbeek
Sophie Schijf
Richard Vijgen
Agata Bartos
Annelou van Griensven Wouter Groendijk
Joey Holthaus Luchtkasteel
Joost Erinkveld
Dieter Volkers
Elsien Gringhuis
Rick Tegelaar
Kim van Es Masha Bakker Ho Mulder Rosanne Bergsma Sequence Zero Pakhuis Pauline van Dongen
Sinds 1416 Casper Tolhuisen O.K. Parking G.A.N.G. Studio MOM Erik Jan Kwakkel Accu
Hans Jungerius
Dynamic Food
Karina Dimitriu
Lenneke Wispelwey
Els van’t Klooster
The Much Much
STEVE SWIGGERS
Netwerk ArtEZ INT. NY
OPA
NL
ONDERZOEK
F FASHION
ARCCI
Organza
B
LECTORAAT
EU
B E L E I D
DAI
ArtEZ Press
GB
ArtEZ
Arnhem
STAGE GRAPHIC DESIGN
werkplaats typografie
PRAKTIJK BEDRIJF
DF & DC
ClickNL GLD
ISS
Artes Business Center
MODINT
BEDRIJVEN ArtEZ STEVE Bron: SWIGGERS
SE
PRODUCT DESIGN
BROED PLAATSEN
Mode Incubator
IA DESIGN
Vikor & Rolf Orson+Bodil Vanilia John Galliano Sonia Rykiel Lanvin Chloe Sharon Wauchob Bernard Wilhel A.F. VandeVorst Christian Wijnants H&M Ann Sofie Back Preen Alexander Mc Queen Giles Deacon Christopher Kane
I
Diesel
D
Slavs&Tartar
GB
Carvalho Bernau Designpolitie EGBG Lesley Moore LAVA Zak Group
NY
Project Projects 2X4
NL
F
Karl Lagerfeld
NL
Ted Noten Butterflyworks United Nude Maarten Baas
J GB
Coming Soon
Alexander Wang
Nendo Doshi Levien Cohen van Balen
E
Camper
NL
Philips LUSTlab
BE
Lab(AU)
GB
United Visual Artists
D
Onformative
verkoop
logistiek
marketing
3d print
productie
orders
presentatie
ONTWERPER presentatie
prototype
ontwerp
concept
onderzoek
MATERIAAL logistiek
productie
orders
materiaal kleur
concept
onderzoek
Netwerk bedrijf exotisch
lokaal industrie
loon
MARKT
ambacht
Bron: buroBIK STEVE SWIGGERS
€ € €
In- Out amsterdam n=53
+
–
arnhem n=29
+
Overig nederland n=103
rotterdam n=19
–
–
1
aantal modeontwerpers (n=230)
Figuur 12: migratie van modeontwerpers (2006)
5 10 15 20 25 30
Utrecht n=26
Bron: Rik Wenting, Oezge Atzema en Koen Frenken. Modeontwerp en Ondernemerschap. Plaatsen, profielen en prestaties. Universiteit Utrecht, 28 juli 2006.
verklaard worden; mogelijk verhuist een deel van de ontwerpers naar gebieden met lagere vastgoedprijzen (een boerderij als atelier). De uitstroom uit Arnhem, utrecht en Rotterdam zou ook op die grond te verklaren zijn. Vervolg onderzoek zou dat kunnen uitwijzen. Daarbij zou de blik ook op andere steden gericht kunnen worden, bijvoorbeeld Eindhoven en Groningen.
Arnhem springplank of warm bad? Is een keuze erg?
Het negatieve saldo van Arnhem is niet verrassend in het licht van de hiervoor genoemde zwakke verankering in regionale netwerken: men verhuist naar gebieden met lagere vastgoedprijzen (overig Nederland) of naar een stad met sterkere culturele netwerken (Amsterdam). Als Arnhem een sterkere aantrekkingskracht wil uitoefenen op succesvolle ontwerpers (en in Arnhem gevestigde ontwerpers meer kans op succes wil bieden) zou de inbedding in de regio versterkt moeten worden. Dat is ook het uitgangspunt geweest van het beleid van de afgelopen jaren. Dat inbeddingsinitiatieven kansrijk zijn, blijkt uit een recent project van ARCCI. In het kader van OmOS15 zijn in het deelproject Business match ontwerpers en opdrachtgevers via een tweedaagse workshop aan elkaar gekoppeld. Alle deelnemers wisten zich met een partner te verbinden. Deze 100% score illustreert dat er behoefte bestaat aan samenwerking – het solisme dat uit het eerder genoemde
15
Open Minds Open Sources, Lessen voor samenwerking tussen ontwerpers en opdrachtgevers. Zie www.openmindsopensources. 48
Bron: ARCCI - Hendrik Snijders STEVE SWIGGERS
Vergelijking Amsterdam Rietveld
I amsterdam
FashionWeek
NDSM
Eindhoven
logo
DesignWeek
Strijp
Design Academy
rafelranden - nieuwe economie
STEVE SWIGGERS
HBO to go
STEVE SWIGGERS
Vergelijking Amsterdam Rietveld
I amsterdam
FashionWeek
NDSM
Eindhoven
logo
DesignWeek
Strijp
Design Academy
STEVE SWIGGERS
hEM 2013—2014
STEVE SWIGGERS
STEVE SWIGGERS in opdracht van
