Belgie : 25 eur verzendingkosten inb. Andere landen : 30 eur verzendingkosten inb. Belgique : 25 eur port inclus Autres pays : 30 eur port inclus
Architecture d'exception
par le Journal de l’Architecte
Uitzonderlijke architectuur
door architectenkrant
OUTSTANDING architecture THE BEST OF INTERNATIONAL ARCHITECTURE
Architecture d’exception Uitzonderlijke architectuur Outstanding architecture
D
e gepresenteerde projecten willen getuigen van het eclectisme van de hedendaagse architecturale expressie waarmee het ontbreken van elke notie van een bepaalde ‘stijl’ op internationaal niveau wordt bevestigd. Afwijkende architectuur wordt de referentie en dat wordt verre beschouwd als een bron van chaos, anarchie, dan wel disrespect. Deze opeenvolgende woorden vormen de ware getuigenis van onze huidige manier van leven. Er is geen tijd meer om nog langer op een nieuw idee te wachten. Dikwijls heeft men zelfs niet meer het geduld om zich bezig te houden met de integratie van ideeën, vanwege het telkens veranderende karakter dat men op de betreffende architectuur wil uitdrukken. De architect die overstelpt wordt met informatie van over de hele wereld, zoekt zijn toevlucht tot zijn eigen beelden, waarvan men de oorspronkelijke basis nog kan herkennen. Door de mediatisering van de architectuur wordt enkel het genoegen gediend om afwijkingen te bedenken, originaliteit te etaleren, het verschil te tonen en extravagantie te uiten. Laten we ons plezier dus niet vertroebelen!
L
es projets présentés se veulent être le témoignage de l’éclectisme de l’expression architecturale d’aujourd’hui. Confirmant ainsi l’abandon de toute notion de ‘style’ à l’échelle internationale. L’architecture d’exception devient référence et loin d’être considérée comme source de chaos, d’anarchie, voir d’irrespect, cette forme de superposition des langages devient l’authentique témoignage de notre mode de vie actuel. Le temps n’a plus le temps d’attendre l’émergence d’une pensée, il n’a souvent plus la patience de se soucier d’intégration, il revendique son caractère évolutif qu’il ambitionne d’imprimer à sa propre architecture. L’architecte lui-même confronté aux informations planétaires, se réfugie au sein de ses propres phantasmes dont il se remémore encore les racines. La médiatisation de l’architecture a ce privilège de ne servir qu’a la joie de contempler l’exception, de divulguer l’originalité, d’exposer la spécificité, et d’exhiber l’extravagance. Alors, ne boudons pas notre plaisir ! Charly Cordemans
Charly Cordemans
1
Inhoud - Sommaire - Contents
2
04 11 17 23 29 35 41 47 53 59 65 71 77 83 91 97 103 109 115 120
Infoproducten04 Infos produits 04 Een schip van beton en glas 11 A vessel of concrete and glass 11 Un vaisseau de béton et de verre 11 Een canyon van beelden 17 A canyon of images 17 Un canyon d’images 17 Kristal- architectuur 23 Crystal architecture 23 Architecture de cristal 23 Een duurzame stadsinrichting 29 Sustainable urban development 29 Un aménagement urbain durable 29 Een metafoor voor de natuur 35 Metaphor of nature 35 Métaphore de la nature 35 Een hybride ruimte 41 A hybrid space 41 Espace hybride 41 Zwart van buiten, wit van binnen 47 Black outside, white inside 47 Noir dehors, Blanc dedans 47 Transparant paviljoen 53 Transparent pavilion 53 Un pavillon transparent 53 Boeddhistische retraite 59 Buddhist retreat 59 Retraite bouddhiste 59 HL23: van plek naar ruimte 65 HL23: the place in space 65 HL23: du lieu à l’espace 65 Architectuur voor een langere levensduur 71 Architecture defeats mortality 71 Une architecture pour prolonger la vie 71 Architectuur als instrument voor ontwikkeling 77 Architecture as development tool 77 L’architecture comme outil de développement 77 Even halthouden… 83 A stop in public space 83 Un arrêt dans l’espace public 83 Media-TIC 91 Media-TIC 91 Media-TIC 91 Pre-architectuur 97 Before architecture 97 Avant l’architecture 97 Doorheen de muur, doorheen de tijd 103 Through the wall, through time 103 A travers le mur, à travers le temps 103 Identiteit en erfgoed 109 Identity and heritage 109 Identité et héritage 109 Stedelijke herbestemming 115 New urban life 115 Réappropriation urbaine 115 Colophon 120
10
Een schip van beton en glas
A vessel of concrete Un vaisseau de and glass béton et de verre
‘Pierresvives, la Cité du savoir et du sport’ Montpellier, Frankrijk Zaha Hadid
‘Pierresvives, la Cité du savoir et du sport’ Montpellier, France Zaha Hadid
Pierresvives, la Cité du savoir et du sport Montpellier, France Zaha Hadid
I
I
E
n september 2012 heeft het departement Hérault een nieuwe openbare voorziening in het noordwesten van Montpellier geopend: ‘pierresvives’ (levende stenen), het Centrum van kennis en sport voor iedereen. Dit gebouw ‘van de kracht van de kennis’ is doordrenkt met een geometrie van vloeiende en scherpe lijnen en op elkaar gestapelde vlakken, overhangende ruimtes, golvende en ronde vormen, puntige hoeken, een spel van transparantie en nerven. Goud, muisgrijs, donkergroen, gitzwart... Het licht speelt met de kleuren en materialen, hecht zich er aan vast, laat ze oplichten en fonkelen,… Het gebouw imponeert door de indruk van beweging. Het interieur onthult andere
n September 2012, the Department of Hérault opened a new public facility at the north-west of Montpellier: pierresvives, the city of knowledge and sport for all. Flowing geometrical lines, sharp features and superimposed planes, volume amplified with cantilevers, wavy forms, curved, sharp edges, play with transparency and veins irrigate the building with juice of knowledge. Gold, dark gray, smoky green, black cantilevers... The light plays with the colors and the materials, and it hooks, sparkles, illuminates...
n septembre 2012, le Département de l’Hérault a ouvert un nouvel équipement public au Nord-Ouest de Montpellier: pierresvives, la Cité des savoirs et du sport pour tous. Géométrie de lignes fluides, traits aigus et plans superposés, volumes en porte-à-faux, formes ondulées, courbées, arêtes vives, jeu de transparence et nervures irriguent le bâtiment de la sève de la connaissance. Ors, gris souris, verts fumés, noirs corbeaux… La lumière joue avec les teintes et les matériaux, s’accroche, scintille, illumine…
The building is imprinted with a sense of movement. The interior reveals other sensations: volume of both delicate and towering walls, inclined curved walls reacting to curves,
L’édifice frappe par une impression de mouvement. L’intérieur révèle d’autres sensations: volumes à la fois doux et imposants, murs inclinés répondant à des courbes, plafonds
11
sensaties: ruimtes die tegelijkertijd zacht als imposant zijn, hellende muren in reactie op de kromme lijnen, duizelingwekkende plafonds die de blik vangen en ons naar omhoog trekken, glazen wanden die het licht van buiten tot in het centrum van het gebouw laten doordringen, de lucht met de melkwitte golven verlicht door het zachte indirecte licht vanuit de plafonds. Zaha Hadid heeft het gebouw ontworpen als een ‘boom van kennis’. Het toont zich aan de blikken van de bezoeker en dringt met zijn wortels door in de nabije wereld van de wijken Paillade, Petit Bard en Cévennes en ver daarbuiten. De wortels vertakken zich over het hele departement: hier wordt het collectief geheugen bewaard, worden de contacten tussen de sportverenigingen, lokale mediatheken en hogescholen gelegd. En omgekeerd bevloeit pierresvives het hele grondgebied, de mediatheken, gemeentearchieven, sportcommissies en colleges. Het centrum biedt dit rijke en dichte netwerk de middelen en de kennis, ontvangt professionals als gebruikers voor reflectie en om samen verder na te denken.
12
vertiginous ceilings aspiring the spectacle and attracting bodies towards the heights, transparent glazing brings the outside inside the lair of the building, a ceiling of milky waves lit by the soft indirect light incorporated into the ceilings.
vertigineux aspirant le regard et attirant le corps vers les hauteurs, vitrages faisant entrer par transparence l’extérieur dans l’antre du bâtiment, ciel de vagues laiteuses éclairé par la douce lumière indirecte incorporée dans les plafonds.
Zaha Hadid has envisaged the building as a ‘tree of knowledge’. It presents itself to visitors’ eyes, rooted in the proximity universe of Paillade neighborhoods, Petit Bard and Cevennes, but more broadly, its roots branch out to all the department: here it collects its memory, inspiring itself to the contact with sports clubs, local media libraries and colleges. In return, pierresvives irrigates the whole territory, media libraries, municipal archives, sports committees and colleges. It offers its researchers rich and dense resources and network engineering, and welcomes professionals and users to reflect and think together.
Zaha Hadid a imaginé son bâtiment comme ‘un arbre de la connaissance’. Il s’offre aux regards des visiteurs, plonge ses racines dans l’univers de proximité des quartiers Paillade, Petit Bard et Cévennes, mais plus largement, ses racines se ramifient dans tout le département: il y collecte sa mémoire, se vivifie au contact des clubs sportifs, médiathèques locales et collèges. En retour pierresvives irrigue l’ensemble du territoire, médiathèques, archives municipales, comités sportifs et collèges. Il fournit à ce réseau riche et dense ressources et ingénierie, accueille ses professionnels et usagers pour réfléchir et penser ensemble.
Why the name pierresvives? François Rabelais was inspired for the name of this project when he wrote in “The Third Book” humanist statement: “I only build living stones, they are men.”
Pourquoi le nom pierresvives ? François Rabelais a inspiré le nom de ce projet, lorsqu’il a écrit dans ‘le Tiers livre’ cette déclaration
13
14
Vanwaar de naam pierresvives? François Rabelais was de inspiratiebron voor de naam van dit project toen hij in zijn boek ‘Le tiers livre’(Het derde boek) uit 1546 deze humanistische passage schreef: ‘Ik bouw alleen levende stenen, mensen’. pierresvives (aaneengeschreven en zonder hoofdletters) is een nieuw symbool in het noordwesten van de stad. Door het ontwerp van deze instelling toe te vertrouwen aan de Brits-Iraakse architecte Zaha Hadid internationaal erkend en winnares van meerdere prijzen, waaronder de prestigieuze Pritzker Architecture Prize - wilde het departement deze sector een representatief symbool van de grandioze architectuur van de 21ste eeuw bieden. Het gebouw herbergt de departementale mediatheek, Hérault Sport en de archieven van het departement Hérault: een op doortastende wijze in stand gehouden archief van 60 km (sommigen werken dateren uit de 11de eeuw) in betonnen silo’s, waardoor de luchtvochtigheid en temperatuur goed kunnen worden beheerd. De circa 300.000 werken (boeken, cd’s, dvd’s, enz.), een amfitheater, tentoonstellingszalen bevestigen het sterke verlangen om mee te gaan in digitale revolutie. n
pierresvives (written in one word and not capitalized) will constitute a new sign in the northwest of the city. Confident in the design of this equipment to the Anglo-Iraqi architect Zaha Hadid, and internationally recognized winner of multiple awards including the prestigious Pritzker Prize, the Department wanted to give this sector a representative symbol of the great architecture of the twenty-first century. The building will house the department of medialibrary, Hérault Sport, and the department of Hérault Archives: 60 km of archives to be preserved in a drastical manner (some dating back to the XI century) in concrete silos providing humidity and controlled temperature; near 300,000 works (books, CD, DVD ...), an amphitheater, exhibition halls, a strong determination to engage in the digital revolution... n
humaniste : ‘Je ne bâtis que pierres vives, ce sont hommes’. pierresvives (en un mot et sans majuscule) constituera un nouveau signal au Nord-Ouest de la ville. En confiant la conception de cet équipement à l’architecte angloiraquienne Zaha Hadid, mondialement reconnue et lauréate de multiples prix dont le prestigieux Pritzker Prize, le Département a souhaité doter ce secteur d’un emblème représentatif de la grande architecture du XXIe siècle. Le bâtiment abritera la Médiathèque départementale, Hérault Sport et les Archives départementales de l’Hérault: 60 km d’archives à conserver de manière drastique (certaines datent du Xième siècle) au sein de silos de béton assurant une hygrométrie et une température maîtrisées; près de 300 000 ouvrages (livres, CD, DVD…), un amphithéâtre, des salles d’exposition, une volonté affirmée de s’engager dans la révolution numérique… n
15
64
HL23: van plek naar ruimte
HL23: the place in space
HL23: du lieu à l’espace
Residentieel gebouw New York, VS Neil Denari
Residential building New York, USA Neil Denari
Immeuble d’habitations New York, Etats-Unis Neil Denari
V
D
D
Na zijn opleiding architectuur aan de Universiteit van Houston (1980) en Harvard (1982), werkte Neil M. Denari bij de grafische afdeling van Aerospatiale in Parijs voor het onderdeel helikopter. Hij vestigde zich in 1983 in New York waar hij zich bij het bureau James Stewart Polshek en Partners voegde. In 1988 richtte hij Co-Tex Architecture in Los Angeles op dat later Neil M. Denari Architects (NMDA) zal gaan heten. Denari is auteur van diverse boeken (Interrupted Projections, 1996; Gyroscopic Horizons, 1999). Hij levert bijdragen aan het onderwijs (UCLA, Columbia University, Princeton University) en fungeert sinds 2010 als gastdocent aan de Harvard GSD. Momenteel werkt hij aan een groot
After studying architecture at the University of Houston (1980) and Harvard (1982), Neil M. Denari worked in Paris in the helicopter section of Aerospace’s graphics department. He then moved to New York in 1983, where he joined James Stewart Polshek and Partners. In 1988, he founded Co -Tex Architecture in Los Angeles, which later became Neil M. Denari Architects (NMDA). Author of several works (Interrupted Projections, 1996; Gyroscopic Horizons, 1999), he boosted his learning (UCLA, Columbia University, Princeton University) and has been invited as a guest professor at the Harvard GSD since 2010. Today Denari has spread his achievements worldwide, particularly in Japan, where he is the author of several projects for Mitsubishi. The referential universe of Neil Denari is not real, but his understanding of the technical world, understood
Après avoir étudié l’architecture à la Houston University (1980) et à Harvard (1982), Neil M. Denari travaille à Paris au département graphique de l’Aérospatiale, section hélicoptère. Il s’installe en 1983 à New York et rejoint l’agence James Stewart Polshek and Partners. En 1988, il crée Co-Tex Architecture à Los Angeles, qui deviendra Neil M. Denari Architects (NMDA). Auteur de plusieurs ouvrages (Interrupted Projections, 1996; Gyroscopic Horizons, 1999), il multiplie les enseignements (UCLA, Columbia University, Princeton University) et intervient en tant que professeur invité à la Harvard GSD depuis 2010. Aujourd’hui, Denari multiplie les réalisations à travers le monde, notamment au Japon, où il est l’auteur de plusieurs projets pour Mitsubishi. L’univers de référence de Neil Denari n’est donc pas le réel, mais la compréhension du monde
anaf de jaren tachtig is de directeur van de School of Architecture SCI-ARC in Los Angeles, Neil Denari, de belangrijkste hoofdrolspeler op het terrein van de technologische architectuur die ‘machine architecture’ wordt genoemd. Deze vorm van architectuur staat voor het uitdiepen van bronnen voor nieuwe toepassingen die de wetenschap aanreikt.
irector of the School of Architecture SCI -ARC in Los Angeles, Neil Denari was the main protagonist in the 1980s of a technological architecture, the “machine architecture”, which intended to draw its sources from the new possibilities offered by science.
irecteur de l’école d’architecture SCIARC à Los Angeles, Neil Denari fut, dès les années 1980, le principal protagoniste d’une architecture technologique, appelée «machine architecture», qui entend puiser ses sources dans les nouvelles possibilités qu’offre la science.
65
aantal projecten over de gehele wereld, waaronder in Japan waar hij verschillende projecten voor Mitsubishi ontwerpt. Het referentiekader van Neil Denari is dus niet de reële werkelijkheid maar het begrip voor de technische wereld in de ruimste zin, namelijk die van de mediacultuur. De architectuur laat zich als een kaartmodel van de wereld zien waar het bijzondere met het algemene samenvalt: van plek en van ruimte, van plaatselijk en van wereldwijd, ontwricht van de informatiestroom. Zijn ‘nieuwe humanisme’ is te streven om de informatieve complexiteit van de wereld via de architectuur te begrijpen. Het HL23-gebouw in New York is vernoemd naar High Line Park dat er vlakbij ligt. Het interieur van de woningen is ontworpen door Thomas Juul-Hansen. De constructie draagt aan de gedaanteverandering van het stedelijk landschap bij met zijn silhouet van staal en glas dat de verhouding tussen oppervlak en niveau omkeert. De vorm van het gebouw heeft betrekking op de elf woningen die strategisch geplaatste ramen hebben met een panoramisch uitzicht over de stad en de rivier.
66
in the broadest sense, has provided him with knowledge about media culture. The architecture appears as a cartographic model of the world, where the fusion of the particular and of the generic, of place and of space, of the local and of the global, operates in the disruption of the information flux. His new knowledge is to grasp the informational complexity of the world through architecture.
technique, entendu au sens le plus large, à savoir celui de culture des médias. L’architecture apparaît comme une modélisation cartographique du monde, où s’opère la fusion du particulier et du générique, du lieu et de l’espace, du local et du global, dans la disruption des flux d’information. Son nouvel humanisme est de tendre à saisir la complexité informationnelle du monde à travers l’architecture.
The interior of the New York building HL23, named after the nearby High Line Park, was designed by Thomas Juul-Hansen. Its construction contributed to the transformation of the urban landscape with its silhouette of steel and glass which inverts the ratio surfacearea:floor. The shape of the building affects the eleven residences of which it is composed, with windows strategically placed to offer panoramic views of the city and the river.
L’édifice de New York doit son nom, HL23, au High Line Park tout proche. L’intérieur des habitations a été projeté par Thomas Juul-Hansen. La construction participe à la transformation du paysage urbain avec sa silhouette en acier et en verre qui inverse le rapport surface – étage. La forme de l’édifice influe sur les onze habitations qui le composent, les fenêtres placées de façon stratégique offrent des vues panoramiques sur la ville et sur le fleuve.
‘I cannot express the satisfaction that this project has brought to me. It is rare that a building is constructed in the way it was designed – and without compromises,” explained Neil Denari. Built on a concrete structure, clad in glass panels and integrating the ingenious
‘Je ne peux pas vous dire la satisfaction que m’a apporté ce projet. Il est rare qu’un bâtiment soit construit comme il a été conçu - sans compromis’, explique Neil Denari. Edifié sur une structure en béton, habillé de panneaux de verre et intégrant le système ingénieux de poutres
67
68
‘Ik kan u niet zeggen hoeveel voldoening dit project me heeft gegeven. Het gebeurt zelden dat een gebouw wordt gebouwd zoals het ook was ontworpen - zonder compromissen’, zegt Neil Denari. Gebouwd op een betonnen constructie, bekleed met glazen panelen en de integratie van ingenieuze uitkragende balken, wordt er in HL23 gebruikgemaakt van de voordelen van het daglicht en de technische eigenschappen van de materialen om voldoende ruimte te bieden voor de toekomstige bewoners. Met de ongebruikelijke silhouet, een gevel van metaal en glas, geeft de aanpak van de Amerikaanse architect uiteraard blijk van esthetische keuzes, maar ook van zijn wens om het gebouw in het kader van duurzame ontwikkeling en energiebesparing te laten passen. De veertien verdiepingen passen perfect in deze stadstructuur en de omliggende openbare ruimte. n
cantilever beams, HL23 exploits the benefits of natural light and the technical specifications of materials to provide ample space for future occupants. An unexpected silhouette with a façade in metal and glass: the options taken from the American architect revealed aesthetic choices, certainly, but also his willingness to express himself via sustainable development and energy saving. The fourteen floors fit perfectly together into the urban texture and in the surrounding public space. n
en cantilever, HL23 exploite les bienfaits de la lumière naturelle et les spécificités techniques des matériaux pour offrir de larges espaces aux futurs occupants. Silhouette inattendue, façade de métal et de verre: les partis pris de l’architecte américain relèvent de choix esthétiques, certes, mais aussi de sa volonté de s’inscrire dans le développement durable et les économies d’énergie. Les quatorze étages s’intègrent à la perfection dans le tissu urbain et l’espace public environnant. n
69
