Architecture as a Service Remco de Boer
1
Iets over mijzelf
2009: Promotie (VU) 2003: Onderzoeker / ontwikkelaar kennistechnologie
1999: 2002: Softwareontwikkelaar Econometrie / Bestuurlijke Informatica (EUR)
2005: Promotieonderzoek “Architectuurkennismanagement”
2
ArchiXL • • • • •
•
IT-architectuur adviesbureau Opgericht in januari 2008 Gehuisvest in Amersfoort Focus op financiële en publieke sector Kennisgebieden: – IT-architectuur (BPM, EAI/SOA, ECM, IDM, BI, Portals) – Enterprise-architectuur methoden, technieken en tools (TOGAF, ArchiMate) – Sectorkennis (verzekeren, pensioenuitvoering, gemeentes, onderwijs) Met ingang van 2010 ook architectuuropleidingen
2-3-2010
3
Onze missie en visie Missie Het is onze passie om... “de efficiency en effectiviteit van veranderingen en de wijze waarop architectuur daarbij wordt toegepast te verbeteren.” Visie In een wereld waarin architectuur een steeds belangrijkere rol speelt bij verandertrajecten en bij het terugdringen van complexiteit, is ArchiXL een doelgericht, pragmatisch en onafhankelijk ITarchitectuur-adviesbureau dat overzicht, inzicht en uitzicht biedt.
2-3-2010
Onze principes: • Gebruik van open standaarden • Hergebruik van best-practices • Iteratieve architectuuraanpak • Concrete en bruikbare resultaten • Samenwerken met alle betrokkenen • “just-enough” architectuur • Leveren van kennis; geen politieagent
4
AaaS: Achtergrond en doel
5
‘Werken onder architectuur’ is kenniswerk • Architectuur is meer dan „mooie plaatjes‟ – strategische doelstellingen – architectuurprincipes – inrichtingskeuzes
• Architectuur „leeft‟ – technologische vooruitgang – voortschrijdend inzicht
• Voorbeeld: publieke sector (de „elektronische overheid‟)
6
Ontwikkelingen op e-overheidsgebied • De (elektronische) overheid kent een aanzienlijke hoeveelheid architectuurkennis: – – – – – – –
NORA, GEMMA, PETRA, WILMA, MARIJ NUP Kanalen in Balans BurgerServiceCode Specifieke technologische kennis Leveranciersspecifieke producten ...
• Ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op
7
Vraag: hoe houd je als organisatie grip? • Niet alle organisaties hebben kennis en kunde in huis om hun architectuur in kaart te brengen en bij te houden • Full-time adviestrajecten zijn vaak (te) duur
• Relevante recente ontwikkelingen: – Toepassen van kennismanagement op architectuur – Technologische ontwikkelingen (Web3.0, „semantic web‟)
• Nieuwe richting in architectuur: Architecture as a Service (AaaS; vergelijk SaaS/Software as a Service).
8
Middel: Architectuurprincipes • Architectuurprincipes zijn vaak generiek: – – – – – – –
Customers have a single point of contact Management layers are minimized Components are centralized Front-office processes are separated from back-office processes Data is maintained in the source application Documents are stored in the document management system Applications have a common look-and-feel » Bron: ArchiXL principe-repository
• De verdere invulling van deze principes is organisatiespecifiek
9
Architectuurkennis • Twee „soorten‟ architectuurkennis: – Generieke architectuurkennis • breed toepasbaar, niet gebonden aan één enkele organisatie • voorbeeld: principes en richtlijnen uit NORA en GEMMA
– Specifieke architectuurkennis • contextafhankelijk, organisatiegebonden, • voorbeeld: (gemotiveerde) principes en ontwerpkeuzes binnen een gemeente
• Onderscheid tussen generiek en specifiek is de basis voor het kunnen aanbieden van architectuur als „service‟
10
Hergebruik van generieke architectuurkennis in een organisatiespecifieke context • Uitgangspunt: organisatie streeft naar „duurzaamheid‟ • Diverse generieke opties: power management
green use telewerken green disposal Green Computing
recycling efficiënte algoritmes
green design
virtualisatie
green manufacturing
terminal servers 11
Hergebruik van generieke architectuurkennis in een organisatiespecifieke context • Organisatiespecifieke keuzes ten aanzienpower van duurzaamheid: management green use telewerken green disposal Green Computing
recycling efficiënte algoritmes
green design
virtualisatie
green manufacturing
terminal servers
Citrix
12
SaaS vs. AaaS: Architectuur in de ‘cloud’ Software as a Service (SaaS)
Architecture as a Service (AaaS)
Drivers: Softwarestandaardisatie, Internet (always connected)
Drivers: Kennismanagement, Web3.0 (semantiek)
Software als dienst (gestandaardiseerd) in plaats van product (maatwerk)
Architectuur als dienst (kennis) in plaats van product (plaatjes)
Nieuwe „versies‟ (patches, nieuwe features) zijn centraal beschikbaar als softwareupdates
Nieuwe ontwikkelingen zijn centraal beschikbaar in de vorm van kennisupdates
Schaalvoordeel: kosten (voor software en updates) worden gedragen door alle gebruikers.
Schaalvoordeel: kosten (voor ontsluiten en beheren van generieke kennis) worden gedragen door alle gebruikers.
13
AaaS – een definitie AaaS biedt een kennisplatform waarin organisatiespecifieke architectuurkennis beheerd kan worden en gekoppeld kan worden aan generieke architectuurkennis. •
4 „lagen‟: – toepassingsgenerieke kennisbank – organisatiespecifieke architectuurrepository – koppelvlak tussen specifieke en generieke architectuurkennis – onderhoud (generiek, specifiek, koppeling)
•
Kennisplatform gebaseerd op Semantische Wiki
14
Semantische Wikis
15
Semantische Wiki • Wiki: – Webomgeving waarin gebruikers eenvoudig pagina‟s kunnen aanmaken en aanpassen, en relaties tussen pagina‟s kunnen leggen – Nodigt uit tot kennisdeling – Leidt tot communities en bevordert samenwerking – Voorbeeld: Wikipedia (encyclopedie in een Wiki):
• Semantische Wiki: – Een „gewone‟ Wiki met een onderliggend kennismodel – Het kennismodel maakt feiten en relaties betekenisvol, zowel voor mens als machine – Uit deze betekenis (= semantiek) kunnen nieuwe relaties en andere feiten afgeleid worden, en kunnen selecties uit de vastgelegde informatie gemaakt worden
16
Een gewone Wikipagina
17
Semantische annotaties: betekenisvolle relaties en eigenschappen
Reguliere Wiki: Verwijzingen en platte tekst
Semantische Wiki: Semantische annotaties
18
Semantische Wiki ‘begrijpt’ de relaties en eigenschappen op de pagina
19
Semantische queries: Vragen die de Wiki kan beantwoorden • Vragen over de provincie zelf: – – – –
Hoe groot is de provincie Zuid-Holland? Hoeveel inwoners heeft Zuid-Holland? Wat is de grootste plaats in deze provincie? Wat is de hoofdstad?
• Maar ook lastigere vragen, zoals: – – – – –
In welke provincie ligt Den Haag? Welke provincies hebben meer inwoners dan ZH? Meer oppervlakte? Welke gemeenten liggen er in Zuid-Holland? Welke provincies grenzen er aan Zuid-Holland? Geef een lijst van alle gemeenten in Nederland, gegroepeerd op provincie en gesorteerd op aantal inwoners – et cetera et cetera 20
AaaS: Een stelsel van Semantische Wikis
21
Toepassingsgenerieke Architectuurkennisbank
22
Voorbeeld: e-overheidsarchitectuurkennis • De generieke e-overheidskennisbank bevat bijvoorbeeld: – NORA principes – GEMMA principes – Standaarden (StUF, RGBZ, etc.)
Ingedeeld naar categorie (classificatie) • Als „statische‟ kennisbank al duidelijke meerwaarde ten opzichte van een lijst van principes – verschillende dwarsdoorsnedes op de verzameling standaard architectuurprincipes voor de elektronische overheid, en manieren om door die verzameling heen te wandelen – automatisch gegenereerde lijsten aan de hand van classificaties van principes – het is zelfs mogelijk om eigen semantische queries die niet vooraf zijn gedefinieerd op te voeren (dit vereist wel kennis van de querytaal) 23
Voorbeeld van een e-overheidsprincipe: Zaakgericht werken
24
Eigenschappen van ‘Zaakgericht werken’
25
Automatisch gegenereerde lijsten: Alle GEMMA Kernprincipes • Voorbeeld: alle informatiearchitectuurprincipes uit GEMMA
26
Automatisch gegenereerde lijsten: Alle GEMMA Kernprincipes
27
Semantische query (gebruikersgedefinieerd) • Voorbeeld: alle Informatiearchitectuurprincipes die vallen binnen GEMMA Thema 1: Zaak- en procesgericht werken
28
Semantische query: resultaat
• Een „netwerk‟ van architectuurprincipes en -keuzes
29
Een netwerk van architectuurkeuzes (Gevisualiseerd door de Wiki-engine)
30
Organisatiespecifieke architectuur-repository
31
Koppeling generiek/specifiek • Dit is een enorm krachtige manier van hergebruik van generieke architectuurkennis • Voorbeeld: besluitenlijsten – De keuze voor een bepaald principe maakt dat nieuwe besluiten moeten worden genomen • Green Computing (hoe) vullen we green design, green use, green disposal, green manufacturing in? • Zaakgericht werken (hoe) vullen we zaakbeheer en zakenregistratie in?
– Het AaaS-platform ondersteunt deze besluitvorming • maakt openstaande besluiten inzichtelijk • verwijst naar achtergrondinformatie in de generieke architectuurkennisbank, en naar genomen besluiten in de lokale architectuurrepository
32
Voorbeeld: de VERA
33
Organisatiespecifiek: Zaakgericht werken
34
Koppeling tussen Organisatiespecifieke en toepassingsgenerieke Wiki
Semantische annotatie: gebruik („use‟) het principe „Zaakgericht werken‟ uit de generieke („gen‟) Wiki
35
Zaakgericht werken: Besluitenlijst
36
PerfectView Zakenmagazijn
37
Integratie met andere architectuurtools
38
Analyses • Semantische koppeling tussen generieke en specifieke architectuurkennis maakt verschillende analyses mogelijk, bijvoorbeeld: – – – – – –
impactanalyse trade-offanalyse scenario-analyse (wat als?) vergelijkende analyse (organisaties die kozen voor X kozen ook voor Y) consistentie (tegenspraak) benchmarkanalyse op principes (hoeveel organisaties kozen voor principe a, principe b, etc.) – gap-analyse (SOLL vs. IST, migratieplanning) – tijdsafhankelijke analyses (projectenkalender) – evolutie (impact van voortschrijdend inzicht)
39
Conclusie • Semantisch kennisplatform maakt een andere architectuurbenadering mogelijk Architecture as a Service • Prototype AaaS-platform wordt op dit moment verder uitgewerkt – meer domeinen (o.a. onderwijs, algemene IT-architectuurprincipes) – meer relaties tussen principes (nu alleen nog „motivatie‟ en „implicatie‟) – pilot met geïnteresseerde partijen
• Geïnteresseerd? • Meer informatie? • Vragen?
40
