april 2013
nieuwsbrief Stichting Behoud Hoogaars
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Inhoud
Vanuit het bestuur / vanuit de redactie Karla Peijs neemt afscheid als beschermvrouwe van de S.B.H. Van de schepen en van de werf De goudsmid en de S.B.H. Historische werf C. A. Meerman in Arnemuiden bestaat 250 jaar Meevaren in 2013 Maritiem Beeldraadsel / Financieel overzicht Informatie Stichting Behoud Hoogaars Maritieme evenementen 2013
blz. 3 blz. 4,5 blz. 6,7 blz. 10,11 blz. 12 blz 13 blz. 14 blz. 15 blz. 16
Colofon
De Nieuwsbrief is een publicatie van de Stichting Behoud Hoogaars en wordt toegestuurd aan alle donateurs en relaties.
Redactie adres:
Stichting Behoud Hoogaars Zuidwal 63 4341 CH Arnemuiden
[email protected]
Redactie:
Wim van den Berge (fotoredactie), Rian Coumou, Jan Hendriksen, Arthur Holleman, Aleid Rosink, Bram Wielemaker, Willem Dekker (eindredactie)
Bijdragen van: Rian Coumou, Jan Hendriksen, Aleid Rosink, Peter Hamer, Willem Dekker Foto’s: Wim van den Berge, Jan Hendriksen, Thijs Tuurenhout Drukker: Zoeteweij, Yerseke Verzending: Weerwerk, Middelburg
Bij de voorplaat: de Hollandse Boot “Botje” tijdens de Hardzeildag van 2010 met de kerk van Veere op de achtergrond. Kees Koenen aan de helmstok.
Arnemuiden by night
2
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Vanuit het Bestuur 2012 was weer een prima en drukke zomer voor de S.B.H., graag geef ik u als donateur en/of relatie een korte samenvatting van de belangrijkste gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Vorig jaar heeft de S.B.H. een Hollandse boot “gekregen”, ze lag in Wijk bij Duurstede ergens aan de Lek. Aan deze Hollandse boot “De Lek” is hard gewerkt, het verrotte vlak en dwarsliggers zijn inmiddels verwijderd en er is een begin gemaakt met het plaatsen van de nieuwe liggers. Deze winter wordt er door onze vrijwilligers aan de restauratie doorgewerkt. Onder veel belangstelling van de pers is de Peilboot deze zomer vanuit Canada in Arnemuiden aangekomen. Deze boot is jarenlang gebruikt door het Waterschap op Schouwen om waterdieptes te peilen maar is ook ingezet tijdens de Ramp. Het container-vervoer is mogelijk gemaakt door het Waterschap Scheldestromen, waarvoor onze dank! Het bootje kwam goed uit de container en heeft staan pronken tijdens de Van Loon Hardzeildagen in Veere en tijdens Vlissingen Maritiem. De zeilen zijn helaas slecht en niet meer te gebruiken, die moeten we dus deze winter nog vervangen. Het is de bedoeling de Peilboot als jeugdboot te gaan inzetten. Botje, onze zelfgebouwde Hollandse boot, is deze zomer in bruikleen gegeven aan de Jacht Club Veere voor hun jeugdzeilproject. Het was een mooi gezicht die jongelui te zien varen tijdens de Van Loon Hardzeildagen. De S.B.H. heeft onlangs de Boreas beschikbaar gesteld voor het internationale Maritime Skills Project en studenten van het ROC hebben in de loods van de Werf de boeg opgemeten met oude instrumenten. Er zijn filmopnames gemaakt voor de slotconferentie die op 5 oktober in Oudenaarde, België is gehouden. Na gesprekken met de gemeente Vlissingen is toegezegd dat we een loods op het voormalig Schelde-terrein kunnen gebruiken voor het onderhoud van onze schepen. Als eerste wordt daar de Alcyon deze winter onderhanden genomen en zij kan zo dus weeronafhankelijk een goede lak- en onderhoudsbeurt krijgen. Kortom, een goed jaar waarin onze vrijwilligers/medewerkers veel inzet getoond hebben; waarvoor onze grote dank!
Tom Ekering, voorzitter
Vanuit de redactie In dit lentenummer uitgebreid aandacht voor Karla Peijs. Zij neemt afscheid als beschermvrouwe van de S.B.H. Verder bestaat dit jaar de werf in Arnemuiden 250 jaar. Lees over het feestgedruis en kom meedoen. En waarom wordt een goudsmid donateur? Wim van den Berge heeft weer zijn best gedaan op de foto’s. Bij de evenementen springen onze eigen Hardzeildagen (een jubileum), de Open dag van de werf op 13 juli en de vlootschouw op 24 augustus tijdens Sail de Ruijter eruit. Zeilende windjammers op de Schelde. We zijn weliswaar een behoudsorganisatie maar in de communicatie proberen we bij de tijd te blijven. Neem een kijkje op de website www.hoogaars.nl en ook op Facebook zijn we te vinden. Aanmelden op Facebook en zoek op “Stichting Behoud Hoogaars”, indien u geen account heeft dan via Google “Facebook stichting Behoud Hoogaars”. Bij de enquête onder de donateurs vorig jaar heeft ongeveer een derde van u aangegeven de nieuwsbrief wel digitaal dus via de mail te willen ontvangen. Let wel deze papieren nieuwsbrief blijft gewoon bestaan. We zijn voorzichtig gestart met onderwerpen uit deze nieuwsbrief de afgelopen tijd ook als nieuwsflitsen op onze website te zetten. Zo gaan onze “media” elkaar versterken. Wilt u in de toekomst de nieuwsbrief liever digitaal ontvangen, mail dan uw mailadres naar
[email protected]. Donateurs kunnen zich weer inschrijven voor een gratis vaartocht op een van onze schepen. Willem Dekker is onze redactie komen versterken als coördinator. Hij is dus onze nieuwe Hannie Stok en Willem gaat ook lay-outten. Verder zoeken we dringend aanvulling van het gilde van schrijvende redacteuren. Maar mensen die zo maar een keer een stukje willen schrijven zijn ook welkom. Veel lees en kijkplezier.
3
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Karla Peijs neemt afscheid als beschermvrouwe van de S.B.H. Karla Peijs heeft een werkplek aan één van de mooiste pleinen van Nederland, het Abdijplein in Middelburg. Als we op een mooie middag in februari een uurtje met haar praten, staat de zon precies achter de Lange Jan. Die krijgt daardoor een mooie rand van licht om zich heen, een soort aureool. Karla neemt na zes jaar afscheid als Commissaris van de Koningin en Beschermvrouwe van de S.B.H. Reden voor een gesprek.
Foto: Karla Peijs met haar man Rinus Platschorre aan de helmstok van de Windroos in 2000 Karla hoe word je beschermvrouwe, hoort dat bij je functie? “Nee hoor, heel eenvoudig. Toen ik hier aantrad in 2007, was Ria Geluk jullie voorzitter. Zij vroeg mij beschermvrouwe te worden van de S.B.H.. en ik zei : ja.” Je bent ongetwijfeld van veel meer clubs beschermvrouw of iets dergelijks, heb je iets speciaals met maritiem erfgoed? “Ja, toen ik nog in het Europees Parlement zat, was ik er al bij betrokken. Er dreigde regelgeving waarbij traditionele vaartuigen, denk aan de bruine vloot onder meer voortaan railingen moesten hebben. Stel je voor een varend monument als de YE 36 met een zeerailing, dan verliest zo’n schip haar karakter. Ik heb toen een amendement ingediend om de bruine vloot de bruine vloot te laten blijven. Verder had mijn man Rinus een mooie tjalk waar we altijd al mee voeren. Later kwam De Windroos, een jachthoogaars met een rijke geschiedenis hier in de Delta. We houden van die oude schepen. Wat zijn nu punten in de periode dat je beschermvrouwe was, die eruit springen? “De jaarlijkse “wedstrijd” met Provinciale Staten met de hoogaarzen. Dat is nog eens promotie voor die prachtige schepen. Je moet als S.B.H. die statenleden overigens wel enthousiast houden voor dat zeilen, want er zijn er natuurlijk ook die liever gaan fietsen op het jaarlijkse uitje. De opening van de gerestaureerde werf in Arnemuiden vond ik ook een echt hoogtepunt. Op die dag werden er gangen gebrand om ze te krommen. Dat gaf een hoop rook en smook. Toen begreep ik dat sommige huizen aan de Dam in Middelburg, onder ander mijn huis zulke zwarte voorgevels hebben. Daar lag namelijk vroeger het Hendrikdok voor de deur en daar werden natuurlijk ook gangen gebrand en gekromd. Toen de Juniorkamer Walcheren een keer actie voerde voor goede doelen, mocht ik één goed doel aanleveren. Dat werd de S.B.H.. Wij brachten een dag varen met de Windroos in, die dag werd verloot en bracht € 12.500 op. De hele actie bracht € 22.000 in het laatje van de S.B.H. Tja en toen we bij de herdenking van 400 jaar Hudson met de Windroos langs het Vrijheidsbeeld in New York voeren was dat voor Rinus en mij wel een heel bijzondere ervaring.” Doet de provincie Zeeland eigenlijk wel genoeg aan promotie van het maritiem erfgoed? Kijk naar de Friezen, die hebben een eigen Statenjacht en wanneer er hoog bezoek is in Friesland gaan ze steevast varen met dat schip.“
4
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Wij zien liever dat het maritiem erfgoed in Zeeland blijft varen dan dat we geld steken in een peperduur eigen Statenjacht dat meestal toch voor de wal ligt. Nee dan geven we het geld liever aan jullie en andere klassieke schepen of projecten. Dat is dus geen Zeeuwse zuinigheid maar een bewuste keus. Je weet, er is nu een regeling dat de S.B.H. een vast bedrag per jaar krijgt en dat de provincie daar een flink aantal vaardagen met jullie schepen voor terug krijgt. Ik zeg er overigens bij dat een alerte houding van de S.B.H. op dit punt geen kwaad kan. Dat soort regelingen worden in deze moeilijke tijden niet zonder slag of stoot iedere keer weer gecontinueerd. Toch vraag ik me af of de provincie het maritiem erfgoed niet wat meer in de etalage zou kunnen zetten. Neem de nieuwe promotiecampagne “Land in Zee” van de provincie, daar zie ik geen hoogaarzen. “Ja in die campagne willen we dat de mensen en vooral ook de bestuurders meer met hun gezicht naar het water gaan staan, gaan ontdekken hoe belangrijk het water voor ons is. Misschien moeten we de schepen wel als een soort beeldmerk van Zeeland gaan gebruiken zoals de Eiffeltoren dat voor Parijs is. Zeeland is immers een provincie met een zeer rijke maritieme traditie waarin de oude vissersschepen erg belangrijk zijn. Je ziet ook een ontwikkeling. De oude vissers die nog leven willen vaak niets meer met die schepen te maken hebben, want ze herinneren aan armoe, angst en kou. In 1924 vergaan er bij een storm voor Westkapelle vier hoogaarzen en vijftien vissers uit Arnemuiden verdrinken. De schepen hadden spriettuig. Het zeil werd natuurlijk opgedoekt toen de mannen die storm zagen naderen, het grootzeil werd op de spriet gebonden. Maar dan heb je nog steeds veel gewicht en veel windvang hoog aan de mast. Daarom zijn de vissers na die ramp allemaal op gaffeltuig overgestapt. Dat zie ik als een innovatie. En dat de schepen nu nog steeds liggen te pronken en intensief gebruikt worden als jacht is natuurlijk ook “vooruitgang”. Hoe zou het toch komen dat onze hardzeildagen toch niet uitgroeien tot het “Zeeuwse Skûtsjesilen?” “Het is voor het publiek zo moeilijk te volgen. De nummer één is nooit de winnaar. Bij Skûtsjesilen wint degene die als eerste over de lijn gaat omdat het een eenheidsklasse is maar bij de hoogaarzen is dat veel ingewikkelder. Je hebt gemeten en ongemeten schepen en verschillende categorieën. Lastig te volgen dus hoewel het wel een prachtig plaatje is daar op de rede van Veere.” Het tij voor maritiem erfgoed is niet gunstig, het geld is op. Restauratieprojecten komen moeilijk van de grond. Wat zie jij als kansen, wat zijn onze sterke punten? “Jullie hebben meer dan honderd vrijwilligers, waarbij ontzettend veel kennis zit. Maar het sterkste punt dat zijn de schepen zelf. Als je in een haven komt dan springt zo’n prachtig, origineel “blok hout” er toch altijd uit. In de Timmerfabriek in Vlissingen heeft de S.B.H. de Alcyon de TH 49 gerestaureerd. Het gebouw zelf is gerestaureerd en is een beauty. Er zijn ideeën om dáár een Nationaal Visserijmuseum te vestigen. Op de werf in Arnemuiden ligt al jarenlang de Triton weg te rotten. Geen geld. Leg die hoogaars nu in die Timmerfabriek en start een restauratieproject dat járen mag duren. Een restauratie als museaal object. Combineer het met het opleiden van jonge mensen tot scheepstimmerman. Het ROC zit om de hoek. En ga ook eens langs bij de grote buurman scheepswerf Daamen. Vaak zijn de exploitatiekosten van zo’n museum het probleem. Je hebt dan wel bevlogen mensen nodig die zoiets kunnen trekken. Zo iemand als Willem Vos bij de Batavia in Lelystad Heb je het met jouw opvolger de heer Polman al eens over de S.B.H. gehad? Ïk zei al eerder dat het zo niet werkt. Ik weet wel dat hij jaarlijks als burgemeester van Bergen op Zoom enthousiast meezeilt tijdens de Schout en Schepenen Race. Ik zou zeggen, S.B.H., ga op audiëntie zodra de nieuwe Commissaris er is, vraag hem als beschermheer, nodig hem uit voor de hardzeildag in juli en maak hem enthousiast voor jullie prachtige werk.” Gaan we je nog zien op het water? “Natuurlijk. Kijk toen we naar Zeeland kwamen wilden we heel veel met de Windroos gaan varen. Maar ja ik kreeg hier een baan waarin ik de hele week hard moest werken. Ik heb al met al nog nooit zo weinig gevaren als in deze periode van zes jaar. Want het kwam er bij mij niet van in de weekends. Daar komt nu bij dat we allebei een dagje ouder worden en het trekken aan de vallen wordt ons eigenlijk te zwaar. Want je weet alles moet op het handje. Maar (met een lachje) we komen elkaar heus nog wel tegen op het water. Karla, bedankt!
Jan Hendriksen, Willem Dekker
5
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Van de schepen en van de werf Alcyon In de afgelopen winter herleefde in Vlissingen weer een stukje oude glorie. De grote gerestaureerde kraan van voorheen werf “de Schelde” heeft voor het eerst na zijn restauratie laten zien dat hij weer echt kan hijsen. Onze jachthoogaars Alcyon werd uit het water getild en op een lorrie naar de “Machinefabriek”, een immens grote loods van “De Schelde” gereden, daar kunnen wel honderd hoogaarzen staan. De gemeente Vlissingen heeft de loods ter beschikking gesteld van de S.B.H. om er de komende jaren te werken aan de schepen. Er is een ploeg van een man of tien die elke dinsdag werkt aan het schip. Er is geen verwarming dus lakken van de Alcyon kan alleen wanneer de buitentemperatuur voldoende hoog is. Het schip is helemaal geschuurd en er zijn acht lagen lak opgezet. Dat gebeurde in werkploegjes van twee man. Inmiddels zijn ook de kop van de motor en het spruitstuk gelast. Mart Sturm is de nieuwe bootsman van de Alcyon.
De peilboot De peilboot ligt ook in de Machinefabriek. Dat is het scheepje dat vorig jaar uit Canada naar Zeeland is gehaald. Het lakwerk buitenom is erg slecht, ze moet eigenlijk helemaal kaal gehaald worden en flink onderhanden genomen worden. Voor dit seizoen worden alleen de slechtste plekken behandeld. Gesponsord door het Zeeuwse Waterschap kunnen er nieuwe zeilen worden besteld. Hollandse boot Onze “tweede” Hollandse boot wordt gerestaureerd door een clubje met Willem Hamelink op de werf in Arnemuiden. “Het vlak is vernieuwd en we zijn de twee onderste boorden aan het vervangen. De bovenste boorden proberen we zoveel mogelijk te behouden.” vertelt Willem ons. De YE 36 Afgelopen winter zijn de zwaarden, het roerblad, de helmstok en de blokken op de gangbare manier aangepakt. De ankerspil heeft ook een onderhoudsbeurt gekregen en de zeildoft achterin is verstevigd. Een tegenvaller was dat begin maart het peil van de Arne zo laag stond dat de YE 36 niet op de helling kon. De komende winter zal er een en ander moeten gebeuren, onder andere twee of drie gangen vernieuwen en de zeildoft moet dan vervangen worden. De TH 49 Na de YE 36 kon onze hengst pas de helling op. Er zat een slechte plek in het mastspant. Daar is van de winter een vulstuk in gezet. Het schot eronder is helemaal vernieuwd en van de buikdenning zijn een paar planken vervangen. Er is een aantal vallen vernieuwd. Verder is het gangbare onderhoud gepleegd, zie YE 36.
6
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Sledehelling De S.B.H. heeft zijn domicilie op de werf in Arnemuiden maar het reilen en zeilen op de werf wordt geleid door het werfbestuur. De sledehelling is een project van het werfbestuur. Hans Priester werkt aan de sledehelling zoals die in vroeger dagen op elke werf te vinden was. Door een duiker is inmiddels de bodem geïnspecteerd om te kijken of er geen obstakels zijn. Vervolgens kan het onderwatergedeelte waaraan twee zware funderingsplaten zijn vastgemaakt “afgezonken” worden. Daarna moet de eigenlijke slee gemaakt worden waarop t.z.t. een schip naar boven wordt getrokken. Deze helling zal alleen geschikt zijn voor het “lichte werk” Nieuwe houtberging De huidige houtopslag op de werf was een rommeltje met zeildoek en touwen. De nieuwe houtberging – een project van werfbestuur en S.B.H. tezamen – is ontworpen door Leo Sinke. Het is een Willy Wortel-achtige constructie, die berging is namelijk demontabel. Want als er weer een Mammoetkraan nodig is op de werf dan staat die berging precies in de weg. Het wordt een bouwsel van een meter of tien lang en elke wand is verbonden aan een deel van de stalen draagconstructie. Met een vorkheftruck kan steeds één wand en een deel van de constructie worden weggeschoven. Is de kraan klaar dan wordt de berging weer “in elkaar gezet” en kan het hout er weer in. Werkbare winterruimte Als u een eigen boot hebt die ergens in de winterberging ligt, dan kent u de volgende irritatie. Buiten waait de wind om “het huis” maar u wilt in de loods eens lekker de zwaarden, mast of roerblad van uw schip gaan lakken en net op dat moment begint de buurman z’n giek of gaffel te schuren. Op de werf lagen altijd alle losse houten onderdelen van onze schepen ‘s winters in de grote bouwloods. Dus onze noeste werkers hadden bovenstaand probleem. Daar is het volgende op gevonden. Aan de gele loods op de werf zit een open veranda. Die kan nu met houten standaardpanelen van 1 bij 2,5 m. ’s winters worden dichtgemaakt. Daar komt geen spijker of schroef aan te pas want in het voorjaar wordt de boel weer gedemonteerd. Nu kan voortaan alle schuurwerk gebeuren in de bouwloods en het lakken in de dichte veranda. Door ramen naar de verwarmde werkplaats open te zetten, wordt het daar wat warmer en kan er wat eerder gelakt worden. Ook dit project hebben Werf en S.B.H. samen gerealiseerd.
Jan Hendriksen
Foto onder: de sledehelling, foto links Alcyon in de kraan te Vlisssingen
Foto middenplaat: DE YE36 strijdt met de Zeeuwse schouw “Betje”. Hardzeildag 2011
7
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
8
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
9
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Bert van Wijk, de goudsmid en de S.B.H. Een winterse dag, mistflarden, voor een winkel in de Koorkerkstraat in Middelburg staan drie paalhoofden. In de etalage twee boerinnen met Zeeuwse kap, de ene versierd met fietsbellen, de ander met fietslichten. Als ik de winkel binnenga, waan ik mij even in de ‘Old Curiosity Shop’. Ook de man achter de toonbank lijkt zo uit een roman van Dickens weggelopen te zijn. “Een afspraak voor een interview? Ga maar zitten”, zegt de man met de snor en pretogen achter een metalen brilletje. Hij schuift het een en ander opzij en geeft me ook nog een paar blaadjes. Kun jij mij de connectie Goudsmid en de S.B.H. uitleggen? Enige maanden geleden stapte een van jullie vrijwilligers, George Montanari de winkel binnen, en die vertelde mij dat een zilveren bootje (de zilveren Jetty, het bootje dat uitgereikt wordt aan de winnaar van de Van Loon hardzeildagen. RC), beschadigd was. Uit de handen van de voorzitter geglipt. En of ik het maken wilde. Ik zei dat ik dat bootje dan toch eerst moest zien. Een paar dagen later kwam George terug met, volgens mij een levensgenieter, Tom Ekering, jullie voorzitter. Ze hadden een doos bij zich , en met beleid werd er een plastic vitrine uitgeschoven, met daarin de zilveren hoogaars. Het bootje was los van de plank en de verstaging en de zeilen hadden een optater gehad. “Bert, kun jij dit maken?”. “Zo te zien moet mij dat lukken”, zei ik. “Zal ik dan ook maar gelijk de vitrine, met een paar schroefjes aan de onderkant vast maken? Dan dondert de bodem d’r niet weer meteen uit wanneer je ‘m oppakt”. Het antwoord was: “Graag, en wat mag dat kosten?”. En ik antwoordde:”Ik wil er geen geld voor, ik wil er iets anders voor terug, ik wil een keertje meevaren”. En zo is het gekomen. En wat zijn dan de achtergronden van deze varensminnende goudsmid? Ik ben geboren in Den Briel. Mijn vader was gymnastiekleraar en badmeester. Ik haalde zelf heel vlot mijn diploma zwemmen A, en binnen een paar weken had ik toen ook B en C. Op mijn 14e was ik lid van de Reddingsbrigade
10
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Ik hoop dat ik nooit iemand van de S.B.H. uit het water hoef te halen, maar ik zou het dus kunnen. Hoewel, ik vermoed dat hun drijfvermogen in het algemeen groter is dan die van mij. Badmeester ben ik zelf nooit geworden. In 1981 werd ik goudsmid. Ik deed mijn opleiding in Schoonhoven, dat dus ook aan het water ligt. En nu run ik al sinds 25 jaar dit winkeltje/atelier als goudsmid in Middelburg. Heb je zelf ooit gezeild? Als kind zeilde ik wel mee met kennissen die een boot hadden, en later surfte ik. Op de een of andere manier voel je dan hoe het zit met de wind. Ik leerde als het ware te anticiperen op de wind. Een kennis van mij had een tweemaster, in Nieuw en St. Joosland. Als die de haven uit moest, werd ik gebeld. We passeerden dan de brug bij Arnemuiden. Die kennis van mij had de brugwachter ooit eens een fles jenever gegeven. Daarna, als de brugwachter die tweemaster zag, dan draaide hij de brug al open. Wij er doorheen, en dan maar op het Veerse meer loeren naar mooie meiden, die aan het surfen waren. Als we er één ontdekten, gingen we er achter aan, net zo lang totdat we het zand onder de kiel voelden. Dan moesten we als de bliksem overstag, en weer terug. Een buurman van mij zegt wel eens: “Bert, als jij op de boot stapt, dan maak je de boot vierkant”. Dat wil zeggen, dat ik alle stukken touw op z’n plaats leg. Dan kun je tenminste alles vinden. Deze winkel ademt de sfeer van Zeeland: Zeeuwse sieraden en alles op het gebied van de zee en varen. Ja, je zit hier in Zeeland, ik vind het belangrijk om invloeden van de streek te gebruiken. Ik heb allerlei schelpjes, mosseltjes en andere schelpen verzameld en die zijn hier her en der uitgestald. Ik zag een keer een foto van roestige spijkers met sieraden, en toen dacht ik: “Ik gebruik roestige ankerkettingen”. Bij de Vaarwegmarkeringsdienst (‘Het Boeienmagazijn’) ging ik stiekem foto’s maken. Die vergrootte ik uit, en ruilde ik tenslotte voor scheepskettingen, of boeienkettingen. Verder struin ik langs het strand en loop ik rommelmarkten af. Zo kom je wel aan je spullen. Bert laat mij bijzondere vondsten zien: een zandanker, die hij in Zierikzee vond, verschillende toplichten, miniatuurbootjes, een klein metalen bootje met ‘Tholen 47’ erop en kurkenzakken, die vroeger als stootkussen werden gebruik. “Thuis heb ik ook nog een Tholen 7”. Ik kan mij voorstellen dat mensen die van schepen houden, en alles wat daar mee te maken heeft, zich in deze “Old Curiosity Shop”op het gebied van varen, voelen als kleine kinderen in een snoepwinkel. Je weet niet wat je het eerst wil bekijken. Een bijzondere goudsmid dus? “Ik verkoop verhalen, romantiek en sieraden”. Dickens is weer niet ver weg.” Ik ben een beetje eigenwijs, en ik heb karakter”. Zelfinzicht en spot weeft hij door alle verhalen heen. Ja,het is een bijzonder kind, en dat is-ie!!! Van deze nieuwe donateur zullen wij nog veel plezier hebben! Rian Coumou
11
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Historische werf C. A. Meerman in Arnemuiden bestaat 250 jaar
Het is ooit allemaal begonnen in 1763 met een sleehelling bij een pakhuis aan de Arne. Vanaf 1786 tot 2004 is de werf uitgebaat door de familie Meerman. Vervolgens is de werf overgenomen door de Gemeente Middelburg, gerestaureerd en in 2007 geopend als museum. Het vijfjarig bestaan als museum is vorig jaar uitbundig gevierd! Maar nu in 2013 er een échte historische mijlpaal: 250 jaar bakermat van bijna even zoveel hoogaarzen, de karakteristieke vissersschepen van de Scheldedelta. Nog steeds wordt er gehellingd, gezaagd, gebrand, getimmerd en gebreeuwd! Vroeger onder toeziend oog van oude vissers op de klapbank en een handjevol kwajongens, die het wel spannend vonden. Nu onder verwondering en bewondering van vele belangstellenden uit binnen- en buitenland, die inmiddels de weg naar Arnemuiden hebben gevonden. Steeds meer eigenaars van historische schepen maken gebruik van de mogelijkheden die de werf kan bieden, desgewenst door, of onder begeleiding van Julian de Jonge, scheepstimmerman van professie. Wat voor feestelijkheden liggen er allemaal in het verschiet? • Op 12 april is er de feestelijke opening van een tentoonstelling over die 250 jaar in de voormalige secretarie aan de Zuidwal in Arnemuiden. • Op 13 april vind er een mini-symposium plaats op de werf over het in de vaart houden van oude schepen door particulieren en organisaties. Daarbij wordt ook ingegaan op technische aspecten van onderhoud en restauratie. Schippers/eigenaren van monumentale hoogaarzen en hengsten krijgen vanzelf een uitnodiging. Voor anderen is er beperkte mogelijkheid tot deelname. • Op 1 juni wordt in samenwerking met Museum ‘De Schotse Huizen’ in Veere een tentoonstelling geopend met beeldende kunst over de zeilende visserij in Zeeland. Het accent ligt op de periode 1870 tot 1930. Veel kunstenaars van naam zullen in hun werken vertegenwoordigd zijn. De tentoonstelling loopt van tot 15 september. • Op zaterdag 13 juli is er een Open Dag met zoveel mogelijk monumentale hoogaarzen en hengsten voor de wal, een markt met demonstaties van bijzondere scheepsbouwactiviteiten, zoals daar zijn: hellingen, branden, kuipen, smeden, touwslaan, breeuwen. Muziek, rondvaarten en lekkere (vis!)versnaperingen maken het extra feestelijk. • Na deze dag start andermaal het succesvol gebleken initiatief van de Werf: een toerzeiltocht van traditionele zeilschepen door de Delta voor schippers en hun gezinnen, met deskundig begeleide bezoeken aan een aantal pijlers van het Zeeuwse maritieme erfgoed. De tocht loopt dit jaar van Arnemuiden via Middelburg en Breskens naar Wemeldinge en eindigt in Zierikzee. Desgewenst kunnen de schippers aansluitend deelnemen aan de Van Loon Hardzeildag. Redenen genoeg om het komend al of niet met uw schip naar het Zeeuwse te komen om mee te doen met al dat feestgedruis. Zie ook www.werfarnemuiden.nl en Peter Hamer tel. 06-10832042
12
Peter Hamer
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Meevaren in 2013 Varen op onze schepen is een aparte belevenis. Als donateur kunt u dat meemaken tijdens de speciale vaardagen voor donateurs. Ook niet donateurs kunnen deze ervaring opdoen. Onze schepen zijn voor hele of halve dagtochten beschikbaar voor bedrijven, instellingen, familie-uitjes, trouwerijen en managementtraining, Donateurvaardagen en sponsorvaartochten U bent donateur van onze stichting. Door uw bijdrage als donateur helpt u ons in belangrijke mate met het behouden van het mooie cultuurhistorische maritieme erfgoed. In uw vrienden- en kennissenkring of zakelijk netwerk zijn er mensen die ook willen genieten van een dagje uit. Als particulier, personeelsvereniging of zakelijk. U kunt hen dan als ambassadeur van de stichting de suggestie doen om te gaan varen met de mooie schepen. De inkomsten van deze tochten gebruiken we voor het behoud van de schepen. Door uw liefde voor het werk van de stichting kunt u geïnteresseerden enthousiast maken. Ze kunnen dan vervolgens contact opnemen met de boekingsmedewerker die alle informatie kan geven en een vaartocht op maat aanbiedt. Contactgegevens: email:
[email protected], tel:0118-410045 Door uw inzet kunnen onze medewerkers het maritieme erfgoed nog beter koesteren. Gratis vaardagen donateurs 2013. Maak gebruik van een gratis dag zeilen op zo’n prachtige hoogaars of hengst. Daar heeft u als donateur recht op. Ieder jaar organiseert de S.B.H. voor de haar donateurs speciale vaardagen waarop u als donateur gratis kunt meevaren. Als donateur mag u 1 introducé meenemen. Deze betaalt € 10,00 . Vaardagen zijn: 26-04 YE 36, 11-05 TH 49, 26-05 Alcyon, 02-06 YE 36, 26-06 TH 49, 07-07 Alcyon, 24-07 YE 36, 04-08 TH 49, 17-08 Alcyon, 29-08 YE 36, 12-09 TH 49 Contactgegevens: Kees Sanderse,
[email protected], tel:0118-625495 Sponsorvaartochten. U kunt de S.B.H. sponsoren en krijgt daarvoor vaartijd terug. Sponsort u € 300, dan is een van de schepen met bemanning een halve dag tot uw beschikking, voor € 575 een hele dag. De bedragen zijn per schip met 10 tot 12 personen. Er zijn ook combinaties mogelijk: varen, bezoek aan een eilandje in het Veerse Meer, lunch aan de wal, wedstrijdje zeilen.Ligplaats van de schepen is Veere maar opstappen in Kortgene, Vlissingen of Kamperland is ook mogelijk. Vanaf 1 mei is het vaarseizoen geopend. Contactgegevens: email:
[email protected], tel:0118-410045
13
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Maritiem beeldraadsel
foto Wim van den Berge
Nieuwe prijsvraag: Herkent u de afbeelding hiernaast? Als u de oplossing weet, dan deze vóór 1 september 2013 zenden aan de redactie van de Nieuwsbrief, per adres
[email protected] . De prijs is een verrassing!
Financiële gegevens S.B.H. Opbrengsten: Vaartochten inclusief provincie Subsidie Provincie algemeen Donateurs Evenementen en promotie Publiciteit en documentatie Catering Rente Diversen Totaal Kosten schepen: YE 36 TH 49 Alcyon Kleine schepen Totaal Huur schepen derden Inkoop catering Publiciteit en documentatie Evenem. en promotie Afschrijvingen Organisatiekosten
14
2012 39.540 2.700 13.843 11.036 4.942 1.941 4.692 118 78.812 4.436 6.515 6.089 3.497 20.537 1.330 1.524 5.213 11.410 1.412 9.462
2011 40.319 4.500 21.402 8.398 2.178 1.401 4.116 0 82.314
Verschil -779 -1.800 -7.559 2.638 2.764 540 576 118 -3.502
5.776 5.003 4.787 -71 15.495
-1.340 1.512 1.302 3.568 5.042
0 1.321 5.627 9.647 2.723 8.559
1.330 203 -414 1.763 1.311 903
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Informatie S.B.H. Stichting Behoud Hoogaars Zuidwal 63, 4341 CH Arnemuiden telefoon : 0118-41 00 45 ING bank : 126979 IBAN NL87INGB0000126979 BIC – INGBNL2A
Donateurs
algemeen :
[email protected] vaartochten :
[email protected] internetsite : www.hoogaars.nl
Donateurs zijn hard nodig om de activiteiten van de Stichting financieel mogelijk te maken. Bij een donatie van € 22 of meer ontvangen donateurs jaarlijks het blad CONSENT en Nieuwsbrieven. Ook kan elke donateur op een van de donateurdagen meevaren op een van de schepen van de Stichting. Donateurdagen worden aangekondigd in deze nieuwsbrief. Nieuwe donateurs kunnen zich aanmelden via ons secretariaat, telefonisch, schriftelijk of per e-mail via
[email protected].
Beschermvrouwe van de S.B.H.
Maten en Schippers
e-mail adressen
Commissaris van de Koningin in Zeeland, Drs. K.M.H.Peijs
Bestuur Beleidssector:
Voorzitter: Tom Ekering Vicevoorzitter: Bart Bouwmeester Penningmeester, Hans Kole Secretaris: René de Haas
Bestuur Werkgroepsector:
Boeken en varen Jan Scherpenhuijsen Onderhoud en restauratie: Ruud Dreesman Documentatie/communicatie: Alexandra Kok Medewerkers en documentatie: Gaston Timmerman
Van Loon Hardzeildag
Voorzitter Commissie HW Van Loon Hardzeildag: Henk Assink
Bij gebleken geschiktheid is het ook voor u mogelijk om als vrijwilliger op te stappen als maat of schipper! Voor inlichtingen hierover kunt u contact opnemen met het secretariaat.
Het boeken van een vaardag
Voor het boeken van schepen en informatie over het varen met één of meerdere schepen voor bedrijven, instellingen of particulieren, kunt u de boekingsmedewerker bereiken via het special e-mailadres varen@hoogaars. nl of via het secretariaat. Het vaarseizoen loopt van 1 mei tot en met 30 september.
Vrijwilliger worden
Regelmatig is de S.B.H. op zoek naar nieuwe vrijwilligers, die met hun kwaliteiten kunnen bijdragen aan: • allerhande werkzaamheden op schepen • restauratie en onderhoud • promotie activiteiten met evenementenkraam • publicaties, zoals Consent, Nieuwsbrief, documentatie, website en overige werkzaamheden Aanmelden is mogelijk via het secretariaat.
15
Stichting Behoud Hoogaars Nieuwsbrief april 2013
Maritieme evenementen 2013 Drie evenementen mag u dit jaar echt niet missen. Onze eigen Van Loon Hardzeildag beleeft een jubileum, na
die ene keer in 1928 zijn het de twintigste “moderne” hardzeildagen met allerlei extra’s. Maar kom voral ook naar de open dag op 13 juli, bij het 250-jarig bestaan van de werf in Arnemuiden..En dan de vlootschouw van Sail de Ruijter op zaterdag 24 augustus, dat wordt een prachtig maritiem spektakel. Er komen heel veel tall ships waaronder de Kruzenstern. Vergelijk het met een Sail Amsterdam alleen op de rede van Vlissingen kan echt gezeild worden door al die windjammers. En in die Scheldemonding is meestal wel wind.
23,24,25,26 mei, Oostende voor Anker Oostende Info: www.oostendevooranker.be Juni, Schout & Schepenen race St. Annaland Info:www.schoutenschepenenrace.nl Juni, Visserijdag Arnemuiden 28,29, 30 juni, Havendagen Terneuzen Info: www.havendagen-terneuzen.nl 28 juni t/m 7 juli, Deltaweek Zierikzee Info:www.deltaweek.nl 13 juli, Open dag 250-jarig bestaan van de werf in Arnemuiden. Info:www.werfarnemuiden.nl 18,19,20 juli, Visserijdagen Bruinisse Info: www.visserijdagen-bruinisse.nl 20 juli, H.W. Van Loon Hardzeildagen Veere Info: www.hoogaars.nl Augustus, Saeftinghefeesten De Paal 2,3,4 augustus, Visserijfeesten Breskens Info: www.visserijfeesten.com 9,10 augustus, Colijnsplaatse Dagen Colijnsplaat Info: www.colijnsplaatsedagen.nl 17 augustus, Mosseldag Havens Yerseke Info:www.mosseldagyerseke.nl 22,23,24 augustus, Havendagen Zierikzee Info: www.havendagzierikzee.nl 22,23,24, 25 augustus, Vlissingen maritiem/Sail de Ruyter Vlissingen Info: www.sailderuyter.nl 24,25 augustus, Mosselfeesten Philippine Info:www. mosselstad.nl 7,8 september, Weekend op de helling Stichting Tolerant Rupelmonde 14,15 september Open Monumentendag Zeeland en België Info:www.openmonumentendag.nl Oktober, Vlissingse ZEEdag Vlissingen 21,22,23,24 oktober, Bietentocht St. Annaland - Goes - Zierikzee - Bruinisse Info: www.bietentocht.nl 21,22,23 oktober, Blue Peter Hardzeildagen Grevelingen Info: www.bluepeterhardzeildagen.nl
16