Op de voorpagina De beschermheer van het Geboortecentrum is voetballer Giovanni van Bronckhorst. Hij is zeer betrokken en hij kan het niet nalaten om af en toe even te komen informeren op hoeveel bevallingen ‘we’ nu zitten. Wanneer onze exinternational op het Geboortecentrum aanwezig is en de vrouwen weten ervan, doen ze gauw hun deuren open om op zijn minst een glimp van hem op te vangen.
Beste verloskundigen, Sinds 5 oktober 2009 heeft het Geboortecentrum Sophia zijn deuren geopend. Vanaf die tijd zijn er ruim 900 baby’s bij ons geboren en hebben bijna 2000 kersverse ouders (een gedeelte van) hun kraamtijd bij ons doorgebracht. Om dit mogelijk te maken zijn er al vele verloskundigen bij ons over de vloer geweest, zij hebben deze bevallingen en de kraambedden begeleid. Wellicht bent u één van hen, maar het kan ook zo zijn dat u nog niet bekend bent met het Geboortecentrum Sophia. Voor beide groepen verloskundigen is deze nieuwsbrief tot stand gekomen. Enerzijds willen we graag laten zien wie we zijn en wat u van ons kunt verwachten, anderzijds houden we u graag op de hoogte van onze nieuwe ontwikkelingen. Zo zijn we sinds 1 maart officieel gestart met lachgassedatie, wat uniek is in Nederland! We verwachten hiermee verloskundigen nog meer mogelijkheden te bieden om bevallingen binnen de eerste lijn te kunnen houden. De trainingen zijn inmiddels in volle gang en u kunt hierover meer lezen in deze nieuwsbrief, onder andere met ervaringsdeskundige Elaine Joziasse-Fitzpatrick van het ErasmusMC. In dat artikel kunt u ook lezen hoe u zich kunt aanmelden voor de scholing. Verder vind u in deze krant algemene informatie over het Geboortecentrum Sophia, interviews en ervaringen van verloskundigen en cliënten. Ook praktische onderwerpen, zoals parkeren en aangifte doen bij de Burgerlijke Stand, kunt u hierin vinden. Voor meer informatie kunt u terecht op onze site www.geboortecentrumsophia.nl of kunt u bellen naar 010-7031700. Dit nummer kunt u ook bellen om een afspraak te maken voor een rondleiding. Uiteraard kunt u als verloskundige met uw cliënten bij ons terecht, het is dan wel noodzakelijk dat u bij ons ingeschreven bent. Dit kunt u doen door contact op te nemen met de secretaresse, te bereiken via 010 – 703 17 00. U kunt ons bereiken via mail:
[email protected]. U ontvangt dan zo spoedig mogelijk een inschrijfformulier. Graag tot ziens op het Geboortecentrum Sophia! Annemieke van Ede, Manager Geboortecentrum Sophia
1
Lachgassedatie tijdens de bevalling Onderzoek In landen als Engeland, Canada, Australië, Finland, Zweden en Noorwegen wordt lachgas vaak gebruikt als pijnstilling tijdens de baring, maar in Nederland wordt dit sinds 2004 niet meer gedaan. Aanleiding hiervan was dat een chronische blootstelling van lachgas een mogelijk risico zou zijn voor de medewerkers op de verloskamers.
Dubbelmasker
Kinmasker
In september 2010 is door de Arbeidsinspectie toestemming gegeven om lachgas toe te dienen in het Geboortecentrum Sophia, mits de richtlijnen en de protocollen van ons handboek worden gevolgd. Tevens is er op 23 februari 2011 officieel toestemming verkregen van zowel Achmea als de NZA en CvZ.
Om de mogelijkheden voor lachgassedatie tijdens de bevalling te onderzoeken, is er in 2009 een onderzoek opgestart door het Erasmus MC op het Geboortecentrum Sophia, waarbij diverse metingen gedaan zijn. N.a.v. de uitkomsten zijn er diverse aanpassingen gedaan: er is gezorgd voor goede (technische) beheersmaatregelen o.a. ventilatie, afzuigsysteem, dubbelmasker en kinmasker, waardoor de concentratie van het lachgas binnen het toegestane maximum gehouden wordt.
Dit alles heeft er toe geleid dat per 1 maart cliënten lachgas mogen krijgen, wanneer dit wordt toegediend door een geaccrediteerde verloskundige binnen het geboortecentrum Sophia. Ervaringen van een klinisch verloskundige Voor lachgasinstruc trice Elaine JoziasseFitzpatrick is het toedienen van lachgas 2
niets nieuws. Zij is geboren en getogen in Ierland en heeft veel ervaring opgedaan als “midwife” in Engelse ziekenhuizen.
(diep) in te ademen. Dit zorgt ervoor dat het middel tijdens de wee het meeste effect heeft. Zij heeft talrijke voorbeelden uit de praktijk, maar hèt moment waar veel vrouwen om pijnstilling vragen is met 8-9cm ontsluiting en persdrang. “Als verloskundige wil je zo’n vrouw héél graag verlossen van de aandrang om te vroeg te persen, lachgas is hiervoor ideaal! Een moment van ontspanning, eventjes geduld, het randje is weg en je kunt verder! Heerlijk!”
Eén van de ziekenhuizen waar zij heeft gewerkt is PemburyHospital in Kent. Daar is het geven van lachgas een dagelijkse aangelegenheid. Wanneer je haar vraagt naar de werking van lachgas, heeft ze de volgende omschrijving; “ Met lachgas gaat de pijn niet weg , nee, eerder gaat degene die het krijgt weg van de pijn. Dus de weeën gaan door zonder dat de vrouw het echt in de gaten heeft”.
Met een aanstekelijk enthousiasme vertelt ze over patiënten die veel baat hebben gehad bij het krijgen van lachgas en ze verwacht dat het een positief effect zal hebben om de dames in de eerste lijn te houden. “Ik weet dat verloskundigen het niet leuk vinden om op het laatste moment toch nog een consult ”verzoek tot pijnstilling “ te doen. Het voordeel van lachgas is dat het arsenaal aan mogelijkheden van de
Lachgas wordt alleen gegeven vanaf het moment dat de wee begint totdat deze weer is verdwenen en wordt met behulp van een masker toegediend. Dit masker houdt de vrouw zelf vast. Zij dient ongeveer een halve minuut voor de wee begint te beginnen met het lachgas
Elaine tijdens de toediening
3
De vrouw kan zichzelf bedienen
eerste lijns verloskundigen breder gemaakt wordt”.
dames bij hun bevalling) zullen het ook zo ervaren!”
“Het is vooral belangrijk dat de verloskundigen eerst een training volgen, omdat lachgas in het geboortecentrum strikt geprotocolleerd toegediend moet worden. Door eerst een scholing te volgen worden de verloskundigen benadrukt dat veiligheid voorop staat bij het gebruik van lachgas. Na de scholing volgt de benodigde toetsing; wanneer ze hiervoor slagen kunnen de verloskundigen zelfstandig verder, ze zijn dan bevoegd en bekwaam”
Scholing Eerst dient er een theorie/ praktijkles gevolgd te worden door Babs van der Kooy (arts onderzoeker, Erasmus MC) of Elaine Joziasse-Fitzpatrick Daarna volgt er twee maal een toetsing in de praktijk bij het toedienen van lachgassedatie, deze toetsingen worden afgetekend door bovenstaande trainers of verloskundigen die reeds bevoegd verklaard zijn.
Lachgas is niet in de plaats van epidurale analgesie; er zullen nog steeds dames blijven bevallen met een ruggeprik. “Het lachgas helpt prima bij het gezond baren in de eerst lijn, het heeft geen invloed op het verloop van de bevalling en ook geen effecten op het kind.
De scholing voor verloskundigen is al diverse malen gegeven. Ook zijn er al enkele gasten bevallen met behulp van lachgassedatie en er zijn verloskundigen geaccrediteerd Bent u als verloskundige geïnteresseerd in deze scholing? U kunt zich opgeven bij Laura Quispel. Zij is bereikbaar via
[email protected].
De verwachting is dat het zal leiden tot minder doorverwijzingen naar de tweede lijn. Het voorkomt onnodige medicalisering en het bespaart ook dus kosten. Ik ben trots om mee te werken aan deze positieve ontwikkeling en ik hoop dat veel verloskundigen (en 4
Geboortecentrum Sophia Het GCS heeft 2 eigen parkeerplekken voor verloskundigen voor spoedgevallen direct bij de lift voor de hoofdingang van het Sophia Kinderziekenhuis. Uiteraard betreft het hier gratis parkeerplekken.
Deze plekken zijn bedoeld voor verloskundigen die in noodsituaties snel aanwezig moeten kunnen zijn op het Geboortecentrum.
Het aanvalsplan Het eerstelijns geboortecentrum Sophia is in het leven geroepen om het sterftecijfer rondom de geboorte te verlagen. Vooral in de achterstandswijken is deze perinatale sterfte vrij hoog: vijftien tot negentien op de duizend zuigelingen sterft voortijdig, terwijl dit cijfer landelijk tien op de duizend bedraagt. Juist voor vrouwen uit die wijken is het centrum bedoeld. Het Erasmus MC doet onder andere binnen het geboortecentrum onderzoek naar risicofactoren die mogelijk een rol kunnen spelen bij die sterfte.
5
Eigen verloskundige De vrouwen bevallen hier onder begeleiding van hun eigen verloskundige. Mocht het nodig zijn, is er altijd een gynaecoloog of een kinderarts in de buurt. Alle royale kamers zijn onder andere voorzien van een eigen badkamer, televisie en twee bedden zodat de partner kan blijven slapen. Het centrum is een samenwerking tussen het Erasmus MC, Kraamzorg Rotterdam & omstreken, verloskundige maatschappen Oost en West en verzekeraar Achmea.
6
Verhaal uit de praktijk Renate Hazel is verloskundige bij Verloskundigenpraktijk West en direct betrokken bij de opzet van het Geboortecentrum Sophia. Als actief lid van de expertisegroep is zij mede verantwoordelijk voor het vormgeven en implementeren van ontwikkelingen die op het Geboortecentrum plaatsvinden. Voorbeelden hiervan zijn: het terugdringen van de durante partu, vroegsignalering, risicosignalering, scholing aan kraamverzorgenden en het ontwikkelen van inhoudelijke protocollen. Zij is een enthousiaste verloskundige, die soms net dat beetje extra kan geven aan dames die het voor en tijdens hun bevalling erg zwaar hebben. Hieronder een ervaring van een bevalling die zij onlangs op het Geboortecentrum Sophia deed: Wat heb ik weer een TOP nacht in het Geboortecentrum Sophia gehad! Mevrouw A, erg gespannen, nerveuze G1P0, ad 41 weken. Bekend bij psycholoog in verband met angststoornissen in het recent verleden. Kortom een bewerkelijke dame. Ik heb lang zitten wikken en wegen of ze in de 1e lijn of 2e lijn thuis hoort. Uiteindelijk besloten tot expectatief beleid. Na drie nachten niet slapen en veel stress over aanstaande baring, zit mevrouw er helemaal doorheen en belde ’s avonds om 23.30 uur naar de spoedlijn. Uitgeput, geen weeën. (Mevrouw was die dag al voor de derde dag achterelkaar naar het spreekuur geweest met grote onrust. Zij is toen gestript maar kreeg geen weeën). Haar thuissituatie was niet geschikt voor een thuispartus. Zij belt mij op dat ze de komende nacht niet ziet zitten, te moe en te veel stress. Ik krijg een helder moment en bedenk dat misschien door de rust en veiligheid van het Geboortecentrum deze mevrouw wel in partu kan 'relaxen'. Zo gezegd, zo gedaan. Ze mag naar het Geboortecentrum Sophia komen (ik was daar al bezig met een voorspoedige fysiologische, partus). Om 10.00 uur heb ik haar getoucheerd, absoluut geen weeën. Om 1.15 uur is zij in bad gaan liggen, waar ze zich heerlijk kon ontspannen!!! Echt super relaxed, ze kreeg weeën na een uurtje! Om 4.00 uur stapte ze uit het bad met 7cm ontsluiting. Toen heb ik de vliezen gebroken, natuurlijk veel pijn, dus ook paniek en veel stress ..dus...HOPLA! Terug in bad! Tot 6.20 uur heeft ze in bad gezeten, kwam eruit met caput op bekkenbodem!! 9 minuten geperst, tadaaa baby!! 7
Mevrouw helemaal gelukkig, super trots op zichzelf! Het was echt een therapeutische ervaring voor haar. Wat geweldig is dit toch! In de oude situatie had ik dit niet kunnen verantwoorden naar de overvolle verloskamers. Deze vrouw was een echte kandidaat voor inleiding of epiduraal, maar in plaats daarvan is ze met gedempt licht op de geboortekamer van het Geboortecentrum Sophia op eigen kracht bevallen: WONDERFUL! Ik heb zo weer nachtdienst, ben benieuwd wat er komen gaat….
8
Verblijven in het Geboortecentrum
Een huiselijke omgeving met de allure van een hotel. Dát is de sfeer die het geboortecentrum ademt. Meteen vanaf het begin draaide het centrum op volle toeren. De kamers hebben het meest weg van die van een hotel en er lopen geen verpleegkundigen of artsen in en uit. Elke vergelijking met een ‘gewone’ verpleegafdeling gaat daardoor mank. De vier ruime geboortekamers, voorzien van een bad en televisie, zijn paraat om vrouwen te ontvangen die op bevallen staan. Omdat zich vandaag geen cliënt met barensweeën meldt, kunnen de kraamverzorgenden al hun aandacht besteden aan de dames die het zware werk inmiddels achter de rug hebben en nog een beetje nerveus zijn vanwege al het nieuwe rondom hun kindje. Wie veel herrie en gehuil verwacht, komt bedrogen uit. Alle zuigelingen liggen rustig naast hun moeders te slapen. Rust Volgens de pas bevallen Linda Prommenschenkel (43) is de baby hier veilig omdat het zo rustig is en er geen harde geluiden klinken. “Zelfs de man die het doucheputje hier vanmorgen kwam repareren, sprak op fluistertoon.” Prommenschenkel had gehoopt op een bevalling in het geboortecentrum, maar er deden zich complicaties voor zodat zoontje Finn het levenslicht zag op de afdeling Verloskunde. Gelukkig kon ze de volgende dag al naar het geboortecentrum om te genieten van haar kraamdagen. Waarom ze koos voor het geboortecentrum? Prommenschenkel: “We gaan verhuizen en ik moest er niet aan denken om thuis te bevallen tussen de verhuisdozen en 9
rommel in. Hier kan ik lekker ontspannen en wordt niets van me verwacht. Sterker nog, als ik zelf thee ga halen op de gang, word ik teruggefloten door een kraamverzorgster, die vindt dat zij dat voor me moet doen.”
Moeder Linda met baby Finn
Oppassen Ook echtgenoot Sander ziet hun verblijf in het geboortecentrum wel zitten. Zijn bed staat in dezelfde kamer zodat hij dag en nacht samen kan zijn met zijn vrouw en kind. Vanmiddag heeft hij zijn eerste oppasbeurt: “Mijn vrouw heeft een paar afspraken dus ik blijf op de kamer om Finn in de gaten te houden, dan kan ik vast wennen.” Beiden hebben het gevoel dat ze hier volop kunnen genieten van hun kindje in een bijzonder luxe omgeving waar veel rekening gehouden wordt met hun wensen en verlangens.
10
Vader Sander
Veilige omgeving Volgens manager Annemieke van Ede kun je een bevalling in het geboortecentrum vergelijken met een thuisbevalling omdat de vrouwen hier komen met hun eigen vertrouwde verloskundige. “Wij bieden een veilige omgeving aan vrouwen die niet thuis willen of kunnen bevallen en mocht er toch iets misgaan tijdens de baring, dan is er de zekerheid van een altijd aanwezige gynaecoloog en kinderarts. Welke vrouw zou dat niet willen?” Volgens van Ede werden voor de oprichting van het Geboortecentrum Sophia in het ziekenhuis 68% van alle vrouwen die daar bevielen, onder begeleiding van hun eigen verloskundige, uiteindelijk toch doorverwezen naar de gynaecoloog omdat er tijdens de bevalling een medische indicatie ontstond. In het geboortecentrum is dat maar een percentage van 40%. Van Ede: “Dat komt omdat vrouwen hier eerder terecht kunnen, de omgeving rustiger is. Je kunt nog eens wat extra ondersteuning geven, zoals advies over de houding, methodes om de weeën op te vangen of gewoon wat “peptalk”. 11
Ook kraamdagen Ze benadrukt dat het geboortecentrum niet alleen bevallingen doet, maar ook de kraamdagen verzorgt. Er is hier 24 uur per dag kraamzorg aanwezig zodat vrouwen eigenlijk niets anders hoeven te doen dan in alle rust genieten van hun baby, vaak mét en soms zonder hun partner. Kraamverzorgster Erica van der Sluijs zou hier nooit meer weg willen: “Je ziet hier elke dag zoveel verschillende mensen en je mag ook veel meer doen dan in de thuiszorg. Wij assisteren de verloskundigen door te luisteren naar de harttonen van de baby of het aantal weeën per minuut. Dit geef ik door aan de verloskundige, zodat ze kan bepalen of ze snel moet komen of dat het nog niet nodig is.” Een ander verschil met de thuissituatie is volgens haar dat ze in het geboortecentrum ook mag zorgen voor vrouwen die net een keizersnede achter de rug hebben. Van der Sluijs: “De kraamzorg sluit dan prima aan op de medische verzorging.” In de praktijk komt het erop neer dat vrouwen na een keizersnede de eerste twee dagen in het ziekenhuis blijven. Wanneer alles naar wens verloopt gaan zij daarna drie dagen naar het geboortecentrum, maar het komt ook voor dat ze langer blijven. Vader aanwezig Er zijn vaak verrassende redenen die mensen hebben om in het geboortecentrum te willen bevallen of hier de kraamtijd door te brengen. Zo wilde laatst een echtpaar de bevalling niet thuis doen omdat ze boven wonen en hun gehandicapte vader geen trappen meer kan lopen. In het geboortecentrum is wel een lift, zodat de vader hier kon komen om de geboorte van het begin tot het einde mee te maken.
12
700e bevalling Op vrijdag 1 oktober 2010 bestond het Geboortecentrum Sophia precies 1 jaar. Het toeval wil dat op de dag van het 1jarig jubileum ook de 700ste baby geboren werd in het geboortecentrum. De familie Angelova kwam ’s ochtends om 10 uur binnen en na een goed uur was daar een prachtige jongen Sedrik! Het leuke is dat zijn broertje Armani van 13 maanden na de bevalling lekker lag te slapen in het bed waar zojuist broertje Sedrik geboren was!
13
Geboortecentrum Sophia als expertisecentrum Vooral de laatste jaren is over de geschetste risicosituatie en de achterliggende mechanismen door onderzoek veel meer duidelijk geworden, waarbij toegenomen begrip overigens niet meteen betekent dat een simpel recept voor verbetering voorhanden is. De taak is evenwel ook voor het eerstelijns segment evidence-based antwoorden te vinden op deze uitdaging. Een goed handvat voor de organisatie van de verloskundige zorg is te vinden in het stuurgroep rapport getiteld: Een Goed Begin; Veilige zorg rond zwangerschap en geboorte’. Een expertisecentrum annex het geboortecentrum kan een bijdrage leveren aan het vinden van antwoorden, indien optimaal geprofiteerd van deze organisatievorm in nauwe samenwerking met relevante kennispartners. Doelgroep De maatregelen zijn in principe gericht op alle Rotterdamse zwangeren, met een interventiefocus op Rotterdamse zwangeren die deel uitmaken van een risicogroep, zowel gerelateerd aan verloskundige risicofactoren als aan de sociaal-economische leefsituatie. De doelen van het geboortecentrum, in het kader van de NZA aanvraag zijn: Ten aanzien van de bevalling Verplaatsing van alle bij de start van de bevalling niet-medische bevallingen van de tweedelijns verloskamer in het ziekenhuis (Erasmus MC) naar het geboortecentrum. Na opening van het geboortecentrum zullen er geen eerstelijns bevallingen meer plaatsvinden in het Erasmus Medisch Centrum. Bieden van meer zorg op maat voor niet-medisch geïndiceerde bevallingen waardoor het aantal verwijzingen durante partu wordt gereduceerd van ca. 68% naar 55% over twee jaar.
14
Ten aanzien van de kraamdagen Verplaatsing van ligdagen van medisch geïndiceerde kraamvrouwen vanuit het ziekenhuis (Erasmus MC) naar het geboortecentrum waardoor de ligduur voor deze groep wordt verkort. Ontwikkelen van een kwaliteits- en patiënten tevredenheidinstrument Realiteit Nadere toelichting op cliënten, partus en herkomst: In 2010 was 64% van alle cliënten van niet westerse afkomst en 50% van alle cliënten was woonachtig in een prachtwijk. Het percentage durante partu overplaatsingen was 40%. Daarnaast moesten 3% van de cliënten post partum worden overgeplaatst voor het grote deel vanwege fluxus, waarvan 78% niet westerse cliënten. De redenen voor durante partu overplaatsingen waren: Mecomiumhoudend vruchtwater (MHVW) Niet Vorderende Ontsluiting (NVO) Niet Vorderende Uitdrijving (NVU) Verzoek tot sedatie/pijnbestrijding Foetale nood Retentio placentae Liggings afwijking (sub) totaal ruptuur
36% 28% 20% 8% 4% 2% 1% 1%
Bij de gegevens van bovenstaande tabel moet worden opgemerkt dat er een overlap is tussen niet vorderende ontsluiting en verzoek tot sedatie.
15
Burgerlijke stand op het Geboortecentrum Sophia Vanaf half mei hoeven ouders, die verblijven op het Geboortecentrum Sophia, niet langer naar het stadhuis om hun baby aan te geven. Zij kunnen dan hun baby aangeven bij de ambtenaar van de Burgelijke Stand op het Geboortecentrum Sophia! Hij/ zij zal aanwezig zijn op maandag en donderdagochtend van 09.00 tot 12.00.
©Geboortecentrum Sophia
16
