Anneessens Palace. Anneessens Palace, een cinema?

16 11 14 12 2013

Anneessens Palace Anneessens Palace is een tijdelijke cinema op het Anneessensplein, gewijd aan de herinneringen en verhalen van de inwoners van de Anneessenswijk. De cinema is een open platform voor de geschiedenis en het geheugen van de wijk, van Brussel en haar inwoners. De buurtbewoners gidsen ons doorheen hun recente geschiedenis, binnen en buiten de grenzen van de buurt. BNA-BBOT trok voor negen maanden de Anneessenswijk in. Samen met de buurtbewoners en wijkorganisaties verzamelde men getuigenissen en beeldmateriaal over de wijk van vroeger en nu. Anneessens Palace brengt deze verschillende ontmoetingen, opgenomen verhalen, anekdotes, voorwerpen, foto’s, films en archiefmateriaal samen. Het zijn fragmenten uit de wijk, die een levende collectieve geschiedenis naar voor brengen. Tijdens de tentoonstelling, het zaterdagavond- programma en het geluidsparcours maak je kennis met de rijkdom van een wijk in volle transitie: van een Brusselse arbeiderswijk tot een hedendaagse melting pot. Neem een duik in het geheugen van de wijk en ontdek haar brede waaier aan verhalen. Over het Spaanse café Casa Isidoro, jonge vluchtelingen en de Cinema Star. De eerste halal slager van Brussel, Anneessens Style, de aanleg van het Fontainaspark, en zoveel meer...

Anneessens Palace, een cinema? Tijdens de interviews spraken de oudere bewoners over de buurtcinema ‘Star’, die ook ooit ‘Phenix’ en ‘Anneessens Palace’ heette. Tussen 1909 en 1969 zagen veel bewoners hun eerste film in deze filmzaal op het Anneessensplein nr 4-5. Een filmzaal die sterk verder leeft in de herinnering en nu haar deuren heropent. Om er net zoals in een echte bioscoop de verhalen en herinneringen van de bewoners te projecteren. Midden op het plein! Het is een plaats voor ontmoeting waar de wijk zich aan de bezoeker onthult: wat de buurtbewoners en wijkorganisaties deelden wordt hier zichtbaar, tastbaar en hoorbaar. Anneessens Palace is meer dan een metafoor voor de Cinema Star. Het is een oude cinema in een nieuwe vorm: een verhalenfabriek die mensen samenbrengt en een geschiedenis doet herleven. Door de verschillende werelden met elkaar te verbinden zal dit ‘paleis’ deel worden van de wijk van vroeger, nu en morgen.

Expo Wanneer? Van 16 november tot 14 december 2013, van woensdag tot zaterdag Openingsuren: Woensdag 10.00 - 17.30 u. Donderdag 10.00 - 17.30 u. Vrijdag

10.00 - 17.30 u.

Zaterdag

14.00 - 18.00 u.

Waar? Anneessensplein Wat? Een tentoonstelling over de recente geschiedenis van de Anneessenswijk met audiofragmenten en documentatie uit individuele, familiale en openbare archieven. Over de verkleedpartijen en witte pensen op de kermis, voetbalbekers in de ploegcafé’ s, de bouw van de sociale woontorens in de Pottenbakkerstraat en de transitwijk, die de Anneessenswijk nu is. Een levende en meerstemmige verzameling van verschillende personages, afgelegde migratietrajecten en meningen over de wijk.

Hoe? De tentoonstelling bestaat uit acht haltes die los van elkaar kunnen worden bezocht. Je kiest één of meerdere thema’s en de bijbehorende audioguide, en je ontvangt hierbij het gedetailleerde boekje van de tentoonstelling in Anneessens Palace. Al wandelend krijg je inkijk in het lokale erfgoed, dat werd opgebouwd uit korte verhalen en gevonden of gekregen voorwerpen. Op deze manier leer je de buurt kennen door de ogen van zijn inwoners. Wilt u de expositie als school, organisatie of in groep bezoeken? Contacteer ons op 02 223 21 51 of stuur een mail naar [email protected]

De Passages

- Geluidsparcours langsheen de kleinhandel van de wijk, vroeger en nu (permanent)

In dit geluidsparcours hoor je verschillende getuigenissen van wijkbewoners, die vertellen over de kleinhandel tijdens de jaren ‘60 tot ‘80. Een wandeling doorheen een buurt in volle sociale en economische ontwikkeling. Er was voor ieder wat wils, in Anneessens vond men alles: instrumentenbouwers, hotels, Chez Poepke en de eerste snackbars; meubelwinkels, kolenverkopers, begrafenisondernemers en papegaaien op de Anderlechtsesteenweg. Neem een headset, ontdek het verleden dat achter de straten en de huizen schuilgaat en vind er hier en daar sporen van terug. Fr. + Nl. Met de stemmen van Jeanine Mattez, Joséphine Vandermeulen, Werner De Bus, Aziz Lahlou, Kiko Hamelrijk, Fernand Mouradoglou et P.V. De audioguide is van woensdag tot zaterdag gratis verkrijgbaar in de mobiele cinema Anneessens Palace. Je kan hem ook downloaden op onze website: www.bna-bbot.be/de passages Het gedetailleerde plan voor de wandeling, vind je aan het onthaal van de mobiele cinema Anneessens Palace.

Via Dolorosa, Lucas Derycke Twaalf panelen lang - van de ter dood veroordeling tot aan de graflegging - maakt Lucas Derycke kennis met de kleurrijke gemeenschap van de SaintAntoine kerk. Ontmoetingen langs de kruisweg van het leven… Broeders en kerkgangers vertellen. Lucas Derycke studeert Radio aan de Brusselse kunstschool RITS en maakt «zo nu en dan eens» radiodocumentaires voor de Nederlandse omroep Radio 1. In 2012 won Lucas Derycke de NTR Radioprijs met ‘De Horizon van het Heelal’. Wanneer: elke zaterdag van 18: 00 – 20: 00 Waar: Sint- Antonius van Paduakerk, Artesiëstraat nr. 17 – 19

m a

am

gr

Pr o

Anneessens Palace

16

geheugen en geschiedenis van een wijk

11 14:00 : Opening expo 18:00 : Onthaal 19:00 : De Passages, geluidsparcours Via Dolorosa, Lucas Derycke 20:00 : Cinema Star, Verloren Paradijs? (Project Cohesion Social + BNA- BBOT / 2013 / Fr.) Van de buurtcinema Cinema Star rest enkel nog de herinnering. De oudere bewoners en Spaanse migranten vertellen over hun zaal met het kleine balkon, het typische publiek, de projector en de kaskrakers. Een populaire cinema, die zijn deuren sloot in volle Vietnamoorlog... De kinderen van de organisatie Projet Cohesion Social - Habitat et Rénovation gingen aan de slag met deze getuigenissen en tonen een animatiefilm waarin de plannen van de oude filmzaal worden uitgetekend. Steen per steen, stap voor stap wordt de buurtcinema gereconstrueerd. Partner: Projet Cohesion Social – Habitat et Rénovation asbl Met de stemmen van Jeanine Mattez, Jean Claes, F. D.K., Josephine Vandermeulen, Elena Rodríguez, Jose Ramon Puente Álvarez, Miguel de la Fuente, Miguel Armendáriz, Ángel Gonzalo-Gutiérrez, Jose Luis Álvarez, P.V. Met een introductie van Jeanine Mattez Cinema Star, Verloren Paradijs? wordt driemaal uitgezonden (20u, 20u20 et 20u40)

21:00 : Film Kermis Onze Lieve Vrouw Ten Rode (Sonuma / Fr. + Nl. / 1974 / 15’) In 1973 werd de laatste Kermis van Onze Lieve Vrouw Ten Rode georganiseerd. Een jaar later bracht RTBF een bezoek aan de wijk en ging na wat er overbleef van het eens zo bekende wijkfeest. Ze maakten beelden van het traditioneel banket waar de kiekefretters samenkomen om gebraden kip en ballekes in tomatensaus te eten. Een breugheliaans festijn, waar drank en de herinneringen van wijkbewoners elkaar versterken. Een documentaire die door een buurtbewoner op videocassette werd opgenomen.

Dat is Brussel (Cinematek/ 1927 / 17’ ) De documentaire van Francis Martin, naar de verhalen van Frans Dons, werd nooit afgemaakt. De kijker wordt meegenomen op een wandeling in het Brussel van 1927. Stille beelden en een blik in de arbeidersateliers.

The March, The Burden, The Desert, The Boredom, The Anger (Els Dietvorst, 2004 , Fr. + Nl., 76’ ) Gefascineerd door het transit- karakter van de Anneessenswijk werkte documentairemaakster en kunstenares Els Dietvorst van 1999 tot 2006 in de wijk. De lokale geschiedenis, de migratiegolven en de individuele levensverhalen werden gedurende het project op multimediale wijze verbeeld. ‘The March, The Burden, The Desert, The Boredom, The Anger’ is een samenwerking van Els Dietvorst met de buurtbewoners. De film vertelt een verhaal dat verder gaat dan de Anneessenswijk zelf: over de mens en het mens zijn. Vijf levensverhalen komen samen en verweven zich tot fictie.

23

FC Anneessens

Jongeren en ouderen vertellen over hun wijk van vroeger en nu

11 18:00 : Radio Dolto De jongeren van het jeugdcentrum Dolto experimenteren met hun kijk op de wijk. Ze kiezen momenten uit het alledaagse leven en wijden uit over de wijk van hun dromen. Een live- radio- uitzending met doortastende interviews, dansbare jingles en tips over de hotspots van de wijk. Artiest: de jongeren van Webradio Dolto Partner: Webradio Mobile Dolto

19:30 : De vakantie van Pater Philippe Pater Philippe Heymans is een belangrijk figuur in de Anneessenswijk. Vanaf de jaren ‘60 zette hij zich in voor de jeugd, voornamelijk voor de jonge allochtonen van de wijk. Hij organiseerde reizen en activiteiten, geïllustreerd door talrijke foto’s. Vandaag stellen we ons de vraag: wie waren deze jongeren? Waar zijn ze nu? Hoe heeft Pater Philippe hun levensloop beïnvloed? Het project ‘De vakantie van Pater Philippe’ gaat op zoek naar de jongeren van toen en hun herinneringen. Dit gebeurde onder leiding van Vincen Beeckman, programmator bij Recyclart. Artiest : Vincen Beeckman Partner : Recyclart vzw

21:00 : Parc en Ciel (Asbl Interpole / 2013 / Nl. + Fr. / 24’) De film ‘Parc en Ciel’ werd gemaakt in het kader van het Wijkcontract Bloemenhof. In tegenstelling tot het mediatieke beeld van het Fontainaspark, zoomen de jongeren van de groep 5 blocs street in op de positieve dynamiek van het park. De lens staat stil bij jong talent, rapwedstrijden en vrouwelijk engagement. Partner : Interpôle vzw Met een introductie van Farid Chellali

30

De Anneessenswijk en haar lokale economie; kleine verhalen en ontmoetingen doorheen de 20e en 21e eeuw

11

It’ a snack

18:00 : De koning, de hond, de bakker en het boek: l’ Ouvroir (BNA-BBOT / 2013 / Nl. + Fr. ) In 1927 was l’ Ouvroir de eerste beschutte werkplaats van België. Sindsdien is ze niet meer weg te denken uit de wijk. De arbeiders vertellen over het werk, gebonden boeken voor de koning, het ritme van de band, de onderlinge sociale relaties, stomende hitte en hun blik op de wijk. L’ Ouvroir, daar waar de ambacht haar authenticiteit behield? Met de stemmen van: Jean- Charles Hausman, Benoît Wauters, Fabienne De Maeyer, e.a.

19: 00 : Drumstel De percussionisten van Jeugdcentrum Dolto gaan op bezoek bij Felix Conters, zaakvoerder van Sonorus Drums in de Bodeghemstraat. Het drumatelier bestaat sinds 1903 en is één van de enige overgebleven drumateliers in België. Een radiodocumentaire over een eeuw slagwerkgeschiedenis en jeugdig enthousiasme. Artiest : Lucas Derycke Partners : Jeugdcentrum Dolto + Sonorus Drums

20: 00 : Concert Gnawa De jongeren uit het Jeugdcentrum Dolto spelen volgens de ritmes van de WestAfrikaanse Gnawa. Onder leiding van Nourredine Boussar vervaardigde een eerste generatie jongeren hun eigen percussie- instrumenten en startten hun Gnawa- band in de lokalen van het centrum. Met de opbrengst van hun concerten kochten ze hun eigen muziekinstrumenten. De zelfgemaakte instrumenten lieten ze achter voor een jongere generatie. Deze staan vandaag op het podium en brengen Afrikaanse klanken. Artiest: Nourredine Boussar en de jongeren Partner: Jeugdcentrum Dolto

07 12

Trajecten

De trajecten van wijkbewoners naar, uit en in de Anneessenswijk

Interlude in de headset: “(f)luister tussendoor” Karima Saïdi 18:00 : Hotel Lemonnier (BNA – BBOT / Fr. / 2013 ) De bewoners van het huis Lemonnier, veelal mensen zonder papieren, wonen vandaag opnieuw op straat. Ze werden uit hun woonst gezet en het beschermde gebouw werd in zijn geheel afgebroken. Nadine Bonfond vertelt over de woon- en leefomstandigheden in het voormalige pand op de Lemonnierlaan. Een onomwonden getuigenis over vreemden die familie worden, het delen van dagelijkse bekommernissen, verjaardagscadeaus, zaklampen en de verdoken netwerken van de wijk. Met de stem van: Nadine Bonfond

19:00 : Auberge Espagnol Aan de hand van de verschillende voetbalploegen wordt de geschiedenis van het verenigingsleven in de wijk verteld. Getuigenissen uit Spanje, zoals deze van Manuel Ramirez, brengen de tijdsgeest van de Spaanse gemeenschap in de jaren ’60 en ’70 tot leven. Een assemblage van audio- en beeldmateriaal getuigt over het engagement van Spaanse immigranten; fracties uit het geheugen. Door Marina Moreno Met de stem van Manuel Ramirez Partner: TOET Project, Club Federico Garcia Lorca vzw, Universidad de Oviedo

20:00 : (f)luister Zet de headset op en laat je meevoeren door de intieme en discrete stemmen van de eerste generatie Marrokaanse immigranten in de Anneessenswijk. Een verleden wordt doorgegeven: een herinnering, een lied, een zucht, een lach, het gefluister van mensen... Artiest: Karima Saïdi

21:00 : !"#$$ Verkrotting Brussel (VRT , het Journaal / 1995 / Nl. / 2’ ) ‘Alles is rot’ …en Brussel verkrot. Ook in de Anneessenswijk was leegstand een pijnpunt. Het Journaal licht toe en toont beelden uit de wijk, midden jaren ‘90.

Discrimination dans le logement (Sonuma / 1970 / Fr. / 8’) De golden sixties. Vele Noord- Afrikaanse gastarbeiders komen naar België om er te werken in de industrie. Met hun lage inkomens is het moeilijk om een woonst te huren, als de verhuurders al willen verhuren aan buitenlanders. Een documentaire over de zoektocht van een immigrant in 1970 in Brussel. Met een introductie van Laurane Corvisier, van Samenleven vzw.

Bruxelles Tanger : enfants des rues (Interpôle – Le chant des rues / 2006 / Fr. / 25’) Jongeren uit de Anneessenswijk en Tanger reflecteren over de problematiek van de clandestiene migratie. We gaan terug naar december 2005 en zijn getuige van de ontmoeting tussen verschillende organisaties, idealen, lokale spilfiguren en steden; Brussel en Tanger. Een grenzeloze dialoog. Partner: Interpôle asbl

14

Tot ziens 12 19:30 : Debat ‘Anneessens Palace... en daarna?’ Anneessens Palace wou op participatieve wijze een ‘andere’ geschiedenis van de wijk belichten. Een geschiedenis die dicht bij haar vroegere en huidige bewoners staat, die rekening houdt met de verhalen, de afgelegde trajecten en herinneringen van de bewoners. Gingen we op een goede manier te werk? Wat zijn de grenzen van een dergelijk sociaalartistiek project? Hoe kunnen we hiermee verder gaan? Ga met ons in debat en geef je mening over Anneessens Palace. Gasten: Martine Weemaels (CCA), Mohamed Allouchi (Interpôle), Maud Seuntjens (BNABBOT), verdere programmatie volgt...

En andere verassingen!

Partners Erfgoedcel Brussel, Communautair Centrum Anneessens, Centro Garcia Lorca, De Buurtwinkel vzw, Habitat et Rénovation vzw - Projet Cohésion Sociale, BRAVVO vzw, Wijkcontract Bloemenhof, Buurthuis Washuis vzw, Buurthuis voor de vrouwen vzw, Franciscanen- Conventuelenorde , Café ‘de Rotte Planchei’, Samenleven vzw, Centre Comète vzw, La Boule de Neige vzw, Dacob – archives du communisme, Bar Llanes, Cercle d’histoire de Bruxelles, Techinsch Atelier van de MIVB, Centro Asturiano, Bij Ons vzw, L’ Ouvroir, CinéMartiko, Cinematek/ SCC asbl, Instituto Cervantes, Recyclart vzw, TOET Project, Web Radio Mobile, Sonorus Drums, Coordination Sociale de la Senne, vzw Interpôle, Centre de Jeunes Dolto, Webradio Dolto, vzw Centro Cabraliego, La flor de Asturias, La laguna, Universidad de Oviedo, NMBS Holding, Nationaal Geografisch Instituut.

Bedankingen Dit project had niet tot stand gekomen zonder de bijdrage, het talent, het engagement en de woorden van: Marina Moreno, Julie Stroobants, Jessie Georges, Amandine Provost (stagiaires BNABBOT), Vincen Beeckman (Recyclart vzw), Katrijn Meirlaen, Chantal Brems en Silvia Monterde Diaz (Erfgoedcel Brussel), Virginie Duchesne, Martine Weemaels en Sébastien Arquin (CCA), Eric Reyntjens (De Buurtwinkel vzw), Florentine Sacrée en Baptiste Mertens (Habitat et Rénovation vzw- Projet Cohésion Sociale), Genevieve Balasse (Wijkcontract Bloemenhof), Samira Bonbaywala (Buurthuis voor de Vrouwen), Francine Abts (Buurthuis Washuis), Broeder Daniel Marie (Franciscanen – conventuelen orde), Geoffrey Dony (Mobiele Webradio), Homban Pulusu en Nourredine Boussar (Jeugdcentrum Dolto), Anne Pellaton (BRAVVO vzw), Raf Boulpaep (Rotte Planchei), Laurane Corvisier en Sandrine Rose (Convivence vzw), Jean Poncelet (Centre Comete), de jongens van vzw La Boule de Neige, Francine Dekemel,Eric Demarbaix (Cercle d’Histoire de Bruxelles), Sabri El Ayep en Jaak De Cooman (MIVB), Lisa Dehaze (Bij Ons vzw), Damien Logghe (L’Ouvroir), Marie-France Hanon (CarCoB), Isabel Devos, Wim Piqueur en David Messeman (Cinemartiko), Freddy Malonda (Cinematek/SCC vzw), Gonzalo Del Puerto (Instituto Cervantes), Sonorus Drums, Alberto Rojas Maza (Toet Project), Eric Baptiste (Atrium), Marc Dujardin (Coordination Sociale de la Senne), Els Dietvorst (Firefly Projects), Ahmed Karama Touzani (Renaissance Bruxelloise), Mohamed Allouchi (Interpôle vzw), Roel Jacobs, Steven Degraeve, Sofie (citymine(d)), Lucas Derycke (artiest), Jean Claes, Jeanine Mattez, Francine Dekemel, Karima Saïdi, Catherine Le Goff, Remco Weyns, Johan Desmet (Fm Brussel), Freesound. org, Patrick Verbeke, Monique Stroobants, Werner De Bus, Aziz Lahlou, Mohamed El Barouzi, Joséphine Vandermeulen, Bouarfa en zonen, Farouk Aghbalou, Sow Amadou, Kiko Hamelrijk, Raymond van Thournout ( verzamelaar), Patrice De Brandt, Auns Allouchi, P. Remy Gelissea, Philippe Desemberg, Rafael Ledo, Garcia Miguel Fernandez, Maria Llancal, Johnny De Mot, Mohamed, Homad Ghaladi, Fabienne De Maeyer, Benoît Wauters, Nadine Bonfond, Jean-Charles Hausman, Jean Marie Vanwersem, Thierry Maes, Emmanuel, Mohamed Bensaid, Patrick Strous, Sébastien Simon, Rajid, Michel en Greta Renier, Farid Chellali, Oussamah Allouchi, Denis Longree, Corinna Liebreich, Fernand Mouradoglou, Sylvia Mouradoglou, Amparo Cortés, Bilal, Antonio Gutiérrez, Elena Rodríguez, José Manuel Rodríguez, Jose María Gómez-Valladés, Jose Ramon Puente Álvarez, Miguel de la Fuente (Colectivo García Lorca vzw), Miguel Armendáriz (Centro Pablo Iglesias), Ramón Somoano, Ángel Gonzalo-Gutiérrez (Centro Cabraliego vzw), José Menendez, Jose Luis Álvarez, Manuel Ramírez, Pepe, Adelina, Coral Vados, Nico Raemdonck (Stad Brussel), Argentina Sordo (Consejería de Trabajo e Inmigración en Bélgica), An Devroe (BDW), Brigitte Neervoort, André Toegers (SNCB Holding), e.a. ... Bedankt!

OPROEP Heeft u nog meer verhalen of anekdotes om ons te vertellen, ongekende weetjes of standpunten over de Anneessenswijk en Anneessens Palace? Heeft u de Cinema Star gekend? Herinnert u zich de vernieling van de Cinema? Wij staan klaar om je getuigenis op geluidsband op te nemen! Contact : 02 223 21 51 [email protected]

COLOFON Projectverantwoordelijke : Maud Seuntjens Programmatie : Maud Seuntjens, Marina Moreno, Séverine Janssen Onderzoek en documentatie : Maud Seuntjens, Marina Moreno, Silvia Monterde Diaz Interviews en Geluidsopnamen : Maud Seuntjens, Flavien Gillié, Marina Moreno, Lucas Deryke, Catherine Le Goff, Séverine Janssen Montage geluid en Mix : Flavien Gillié, Amandine Provost, Maud Seuntjens Montage video : Jessie Georges, Marina Moreno, Julie Stroobants Ondertitels : Marina Moreno Redactie en Communicatie : Séverine Janssen, Maud Seuntjens Stagiair beeldcommunicatie : Julie Stroobants, Jessie Georges Stagiair geluid : Amandine Provost Grafische vormgeving: Joris Derycke Uithangbord : Sabri El Ayep Scenografie : Margaux Nessi

BNA- BBOT Bruxelles Nous Appartient- Brussel Behoort Ons Toe is een organisatie die actief is rond het auditieve geheugen van Brussel. Hoewel er geluidsarchieven bestaan, zijn er weinig opgenomen getuigenissen die ons vertellen over het dagelijkse leven van de Brusselaars. BNA-BBOT wil dit tekort aanvullen door actief de verhalen en getuigenissen van inwoners te verzamelen en ze te klasseren en te archiveren in een openbare databank. De databank is voor iedereen toegankelijk en bevat reeds 2000 geluidsopnames. Die worden gebruikt in het kader van tentoonstellingen, publicaties, voorstellingen en radiouitzendingen. Onze verhalenwinkel is open van maandag tot vrijdag van 10 tot 17 uur

Contact en info: www.bna-bbot.be Lakensestraat 119 1000 Brussel 02 223 21 51

Anneessens Palace is een project van de organisatie Bruxelles nous appartient – Brussel behoort ons toe, in samenwerking met Erfgoedcel Brussel en met de steun van VGC Stedenfonds, la Fédération Wallonie-Bruxelles en de Stad Brussel.